ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԵՎ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐԻ

ՆԱԽԱՐԱՐ

«07» հունվարի 2025 թ. ք. Երևան

N 01-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

Ղեկավարվելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 33-րդ և 34-րդ հոդվածներով ՝

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ

1. Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի 2022 թվականի օգոստոսի 8-ի «Օդային փոխադրումներին առնչվող ընթացակարգերի պարզեցման ազգային ծրագիրը հաստատելու մասին» թիվ 13-Ն հրամանով հաստատված հավելվածում (այսուհետ՝ Հավելված) կատարել հետևյալ փոփոխությունները և լրացումները.

1) Հավելվածի 5-րդ կետը լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 40-րդ, 41-րդ և 42-րդ ենթակետերով.

«40) Արտաքսման ենթակա անձ - անձ, որի նկատմամբ համապատասխան պետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով արտաքսման մասին որոշում է կայացվել:

41) Մուտքի իրավունք չունեցող անձ - անձ, որի մուտքը համապատասխան պետության տարածք արգելվել է՝ տվյալ պետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով։

42) Մեկնարկի օդանավակայան - այն օդանավակայանը, որտեղից անձը սկսել է իր օդային փոխադրումը, նույնիսկ եթե երթուղում եղել են ուղիղ տարանցիկ կամ համակցվող չվերթներ, պայմանով, որ անձը դուրս չի եկել օդանավակայանի ուղիղ տարանցիկ փոխադրման համար նախատեսված գոտուց։».

2) Հավելվածի 90-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«90․ Այն դեպքերում, երբ սահմանային վերահսկողության լիազոր մարմինը պարզում է, որ անձի մոտ բացակայում են երկիր մուտք գործելու հիմքերը, նա անհապաղ այդ մասին բանավոր տեղեկացնում է օդանավ շահագործողին՝ միաժամանակ հաստատելով տեղեկատվությունը նաև գրավոր կարգով։ Նման գրավոր տեղեկացումը կարող է իրականացվել թղթային կամ էլեկտրոնային եղանակով։ Սահմանային վերահսկողության լիազոր մարմինը շահագործողի հետ քննարկում է մուտքի իրավունք չունեցող անձի հետ վերադարձի ժամկետները, որպեսզի օդանավ շահագործողը բավարար ժամանակ ունենա կազմակերպելու մուտքի իրավունք չունեցող անձի օդային փոխադրման գործընթացը սեփական կամ այլ օդանավ շահագործողի չվերթերով: Սահմանային վերահսկողության լիազոր մարմինը մուտքի իրավունք չունեցող անձին փոխանցում է տվյալ օդանավ շահագործողին՝ անձի վերադարձը հնարավոր կարճ ժամկետում կազմակերպելու նպատակով։ Սույն կետի դրույթները չպետք է մեկնաբանվեն որպես թույլտվություն՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ապաստան խնդրող անձի հետ վերադարձի համար դեպի այն երկիր, որտեղ այդ անձի կյանքը և ազատությունը` hամաձայն ՀՀ ՆԳՆ միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայության համապատասխան ստորաբաժանման կողմից իրականացված ապաստանի հայցի քննարկման վարույթի արդյունքների կարող են վտանգված լինել ռասայական, կրոնական, ազգային, սոցիալական որոշակի խմբի պատկանելության կամ քաղաքական համոզմունքների պատճառով:».

3) Հավելվածի 92-րդ կետում «փոխադրողին» բառը փոխարինել «օդանավ շահագործողին» բառերով.

4) Հավելվածի 93-րդ կետում`

ա․ «փոխադրողի» բառը փոխարինել «օդանավ շահագործողի» բառերով․

բ․ 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ և 5-րդ ենթակետերը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«2) անձի տվյալները՝ անունը, ազգանունը, տարիքը, սեռը, քաղաքացիությունը,

3) մուտքն արգելելու պատճառը,

4) անձի փոխադրումն իրականացրած օդանավ շահագործողը, չվերթի համարը, երթուղին, ամսաթիվը,

5) անձի վերադարձն իրականացնող ավիաընկերությունը, չվերթի համարը, երթուղին, ամսաթիվը,».

գ․ հանել «Առանց փաստաթղթերի Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանի անցման կետ ժամանելու դեպքում մուտքի թույլտվություն չստացած և վերադարձման ենթակա օտարերկրացիներին փոխադրողներին փոխանցելիս սահմանային վերահսկողության իրականացնող մարմնի պաշտոնատար անձի կողմից տրամադրվում է ճամփորդական փաստաթղթերի կորուստը կամ ոչնչացումը հաստատող փաստաթուղթ, իսկ այլ անձանց պատկանող փաստաթղթերի բնօրինակներ, ինչպես նաև կեղծ ճամփորդական փաստաթղթեր ներկայացնող անձանց դեպքում՝ նաև այդ փաստաթղթերի պատճենները։ Ուղեկցող գրությունը և կցվող նյութերը տրամադրվում են փոխադրողին, իսկ եթե վերադարձվող օտարերկրացին ունի ուղեկցող, ապա ուղեկցողին՝ մեկնման երկրի պետական մարմիններին փոխանցելու համար։» նախադասությունները։

5) հավելվածը լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 93.1-ին կետով.

«93.1. Առանց փաստաթղթերի Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանի անցման կետ ժամանելու դեպքում մուտքի թույլտվություն չստացած և վերադարձման ենթակա օտարերկրացիներին փոխադրող թռիչքի երթուղու տարանցիկ վայրերի պետություններին և երթուղու վերջնակետի պետության լիազոր մարմիններին փոխադրվող անձի մասին տեղեկությունների տրամադրման նպատակով սահմանային վերահսկողություն իրականացնող մարմնի պաշտոնատար անձի կողմից տրամադրվում է Կոնվենցիայի «Ընթացակարգերի պարզեցում» թիվ 9 հավելվածի 9-րդ առդիրում սահմանված ձևաչափին համապատասխանող ուղեկցող գրություն, իսկ այլ անձանց պատկանող փաստաթղթերի բնօրինակներ, ինչպես նաև կեղծ ճամփորդական փաստաթղթեր ներկայացնող անձանց դեպքում` նաև այդ փաստաթղթերի պատճենները: Ուղեկցող գրությունը և կցվող նյութերը տրամադրվում են օդանավ շահագործողին, իսկ եթե վերադարձվող օտարերկրացին ունի ուղեկցող, ապա ուղեկցողին` ժամանման երկրի պետական մարմիններին փոխանցելու համար: Նման փաստաթղթերը բավարար հիմք են հանդիսանում, որպեսզի Կոնվենցիային անդամակցած պետությունն իրականացնի այդ անձանց ստուգումը։»․

6) Հավելվածը 94-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 94․1-ին, 94․2-րդ, 94․3-րդ, 94․4-րդ, 94․5-րդ, 94․6-րդ, 94․7-րդ, 94․8-րդ, 94․9-րդ, 94․10-րդ, 94․11-րդ, 94․12-րդ, 94․13-րդ և 94․14-րդ կետերով.

«94.1. Սահմանային վերահսկողություն իրականացնող մարմինը՝ ունենալով հիմքեր, որ մուտքի իրավունք չունեցող անձը կարող է դիմադրություն ցուցաբերել օդային փոխադրման ընթացքում, անմիջապես այդ մասին գրավոր տեղեկացնում է համապատասխան օդանավ շահագործողին, որպեսզի օդանավ շահագործողը չվերթի ընթացքում անվտանգության ապահովման նպատակով ձեռնարկի անհրաժեշտ նախազգուշական միջոցառումները: Ներկայացվող գրավոր ծանուցումը պետք է պարունակի այնպիսի տեղեկատվություն, որը կօգնի օդանավ շահագործողին իրականացնել թռիչքի անվտանգությանը ներկայացվող ռիսկերի գնահատում, մանավանդ այն դեպքերում, երբ ուղևորը համարվում է վտանգավոր: Նման տեղեկատվությունը ընդգրկում է այնպիսի տվյալներ, ինչպիսիք են արտաքսման ենթակա անձի առողջական վիճակը, նրա պատրաստակամությունը օդային փոխադրմանը, հոգեբանական և ֆիզիկական վիճակը, վարքային առանձնահատկությունները, նախկինում բռնի գործողություններ կատարելու հանգամանքը կամ այլ ցանկացած տեղեկատվություն, որը օդանավ շահագործողին կօգնի գնահատել թռիչքին ներկայացվող վտանգի աստիճանը:

94.2. Օդանավ շահագործողը (փոխադրողը) պատասխանատվություն է կրում օդանավակայաններում այն ուղևորների պահպանության և խնամքի համար, որոնց մուտքի թույլտվության տրամադրումը սահմանված կարգով մերժել է սահմանային վերահսկողություն իրականացնող մարմինը: Տվյալ դեպքում օդանավ շահագործողը պարտավորվում է ուղևորին սահմանային վերահսկողության կետից տեղափոխել տարանցիկ սրահ և նրան փոխադրել մինչև մեկնարկի օդանավակայան՝ հոգալով կենցաղի և սննդի հետ կապված կարիքները:

94․3․ Օդանավ շահագործողը պետության կողմից տույժերի կամ տուգանքների չի ենթարկվում համապատասխան մուտքի փաստաթղթեր չունեցող ժամանող և տարանցիկ ուղևորների համար, եթե ապացուցում է, որ ինքը և իր գործակալները վնասից խուսափելու նպատակով ձեռնարկել են բոլոր անհրաժեշտ միջոցները, որպեսզի մեկնման կետում բոլոր ուղևորները ունենան համապատասխան ճամփորդական փաստաթղթեր, որոնք պահանջվում են ուղևորի երթուղու տրանզիտի կամ վերջնակետի պետություն մուտք գործելու համար:

94.4. Օդանավ շահագործողը մուտքի իրավունք չունեցող անձին փոխադրում է մեկնարկի օդանավակայան կամ ցանկացած այլ վայր, որտեղ արգելված չէ այդ անձի մուտքը: Անհրաժեշտության դեպքում սահմանային վերահսկողություն իրականացնող մարմինը քննարկում է օդանավ շահագործողի հետ առավել հարմար վայրի հարցը, ուր կարող է փոխադրվել մուտքի իրավունք չունեցող անձը:

94.5. Այն դեպքում, երբ փոխադրման է ենթակա մուտքի իրավունք չունեցող չուղեկցվող անչափահաս, սահմանային վերահսկողություն իրականացնող մարմինը նման անձի շահերից բխող անհրաժեշտ աջակցությունն է տրամադրում մեկնման, տարանցիկ և վերջնակետի օդանավակայաններում։ Նման անչափահասը պետք է փոխադրվի այն վայր, որտեղ նա բնակվում է, այլ ոչ թե մեկնարկի օդանավակայան։

94.6. Եթե Հայաստանի Հանրապետության տարածքից մեկնած անձի մուտքը որևէ պետության տարածք արգելվել է, ապա Հայաստանի Հանրապետությունը անհրաժեշտ ստուգումների կատարման նպատակով ընդունում է այդ անձին և հետ չի վերադարձնում այն երկիր, որտեղ նախկինում նրա մուտքը արգելվել է: Անհրաժեշտ ստուգումների ավարտից հետո ուղևորի հետագա փոխադրման հարցը կարգավորվում է Ազգային ծրագրի 94․5-րդ կետով սահմանվող ընթացակարգով։

94.7. Անձանց արտաքսումը Հայաստանի Հանրապետության տարածքից իրականացնող պետական կառավարման համակարգի մարմինն օդանավ շահագործողի հետ քննարկում է փոխադրմանը վերաբերող հարցերը և ոչ ուշ քան փոխադրումից 24 ժամ առաջ նրան է տրամադրում հետևյալ տեղեկությունները.

1) չվերթի երթուղին, օրը և ժամը,

2) ուղևորների անունը, ազգանունը, քաղաքացիությունը, ծննդյան տարեթիվը, անձնագրի համարը և փոխադրման պատճառը,

3) ռիսկերի գնահատման արդյունքները, որի հիման վրա որոշում է կայացվում՝ տվյալ անձը ենթակա է ուղեկցման, թե ոչ՝ հիմք ընդունելով այնպիսի տեղեկություններ, ինչպիսիք են արտաքսման ենթակա անձի առողջական վիճակը, նրա պատրաստակամությունը օդային փոխադրմանը, հոգեբանական և ֆիզիկական վիճակը, վարքային առանձնահատկությունները, նախկինում բռնի գործողություններ կատարելու հանգամանքը կամ այլ ցանկացած տեղեկատվություն, որը օդանավ շահագործողին կօգնի գնահատել թռիչքին ներկայացվող վտանգի աստիճանը,

4) ուղեկցող անձանց անունները, ազգանունները, եթե նախատեսվում է ուղեկցում,

5) ուղևորի փոխադրման երթուղու տարանցիկ կետերի, վերջնակետի լիազոր մարմիններին և երթուղով արտաքսման ենթակա անձի փոխադրմանը մասնակցող օդանավ շահագործողներին տեղեկացման և նրանց հետ կայացրած պայմանավորվածության մասին հավաստող փաստաթուղթ (կարող է ներկայացվել ավելի ուշ՝ սակայն ոչ ուշ քան չվերթի հաշվառման գործընթացի սկիզբը):

94.8. Օդանավ շահագործողը կամ օդանավի հրամանատարը, անհրաժեշտության դեպքում, ինչպես նաև հիմնվելով օդանավ շահագործողի շահագործողական փաստաթղթերի և սահմանված կարգով հաստատված ավիացիոն անվտանգության ծրագրի վրա, իրավունք ունեն մերժել արտաքսման ենթակա անձի փոխադրումը տվյալ չվերթով, երբ առկա են հիմնավոր պատճառներ՝ կապված չվերթի իրականացման ընթացքում թռիչքային և ավիացիոն անվտանգության ապահովման հետ:

94.9. Անձանց արտաքսումը Հայաստանի Հանրապետության տարածքից իրականացնող պետական կառավարման համակարգի լիազոր մարմինը արտաքսման ենթակա անձանց տվյալ չվերթով փոխադրման թվաքանակի որոշման հարցում հաշվի է առնում օդանավ շահագործողի ընթացակարգերը և պահանջները, ինչպես նաև օդանավ շահագործողի հետ քննարկում է արտաքսման ենթակա անձի փոխադրման համար առավել հարմար չվերթի և հնարավոր այլ տարբերակներին վերաբերող հարցերը:

94.10. Արտաքսման ենթակա անձի փոխադրումը հնարավորության դեպքում իրականացվում է ուղիղ չվերթերով:

94.11. Անձանց արտաքսումը Հայաստանի Հանրապետության տարածքից իրականացնող պետական կառավարման համակարգի լիազոր մարմինը արտաքսման ենթակա անձի փոխադրման նպատակով օդանավ շահագործողին է հանձնում արտաքսված անձի ճամփորդական բոլոր փաստաթղթերը, որոնք պահանջվում են տարանցիկ և/կամ երթուղու վերջնակետի պետության կողմից:

94.12. Տարանցիկ կանգառներ ունեցող երթուղով ուղեկցվողների հետ փոխադրվող արտաքսման ենթակա անձի դեպքում ուղեկցող անձինք նրան ուղեկցում են մինչ երթուղու վերջնակետ, եթե լիազոր մարմինների և տարանցիկ չվերթն իրականացնող օդանավ շահագործողի միջև այլ փոխհամաձայնություն չի կայացվել:

94.13. Արտաքսված անձանց դեպքում ծագման երկիր վերադարձի պատասխանատվությունը պատկանում է իրավապահ մարմիններին, ներառյալ տվյալ անձի օդային փոխադրման հետ կապված անվտանգային ռիսկերի գնահատման իրականացումը, այդ փոխադրման մասին ծագման երկրի և տրանզիտ հանդիսացող երկրի լիազոր մարմնին տեղեկացումը, երթուղում ներառված օդանավ շահագործողներին տեղեկացումը, ինչպես նաև արտաքսման ենթակա անձին ուղեկցելու նպատակով համապատասխան թվով ուղեկցողների տրամադրումը, եթե ռիսկերի գնահատումը ցույց է տալիս, որ ուղևորը կարող է դիմադրություն ցույց տալ և չվերթի ընթացքում սպառնալիք հանդիսանալ չվերթի թռիչքային և ավիացիոն անվտանգության համար:

94․14․ Արտաքսումն իրականացնող պետությունը կրում է նման փոխադրման հետ կապված ողջ պատասխանատվությունը և առնչվող ծախսերը։»:ուղղ.

2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը։

Նախարար`   1/7/2025

Դ․ ԽՈՒԴԱԹՅԱՆ