ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
|
«12» նոյեմբեր 2024 թ. |
N 330-Ն |
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
ՉՃՇՏՎԱԾ ԴՈՂՈՎ ՄԵԾԱՀԱՍԱԿ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 31-րդ կետը`
Հրամայում եմ`
1. Հաստատել չճշտված դողով մեծահասակ պացիենտի վարման գործելակարգը՝ համաձայն hավելվածի:
2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:
|
12.11.2024 |
Ա. ԱՎանեսՅԱՆ |
|
Հավելված ՀՀ առողջապահության նախարարի «12» նոյեմբեր 2024 թվականի N 330-Ն հրամանի |
ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳ
ՉՃՇՏՎԱԾ ԴՈՂՈՎ ՄԵԾԱՀԱՍԱԿ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ
1. Նոզոլոգիաների խումբ` ըստ հիվանդությունների և առողջության հետ կապված խնդիրների վիճակագրական 10–րդ վերանայման դասակարգչի․
|
Հ/Հ |
Կոդը |
Անվանում |
|
1) |
R25.1 |
Դող` չճշտված, բացառությամբ` խորեայի` ԱՀՃ (G25.5) դող` առաջնային (G25.0), հիսթերիկ (F44.4), մտադրված (G25.2) |
2․ Նոզոլոգիաների խումբը կիրառելի է՝ ըստ սույն հավելվածով սահմանված Ձև 1–ի․
Ձև 1
|
1) |
Տարիքային խումբ (նորածին, երեխա, դեռահաս, մեծահասակ) |
Մեծահասակ |
|
2) |
Սեռ (արական, իգական) |
Արական, իգական |
|
3) |
Բարդություններ (առանց բարդությունների (ԱԲ), բարդություններով (Բ)) |
ԱԲ |
|
4) |
Հիվանդության փուլը (նկարագրել) |
Քրոնիկ ընթացք |
|
5) |
Բժշկական օգնության և սպասարկման պայմանները (բժշկական կազմակերպությունից դուրս, արտահիվանդանոցային պայմաններում, ցերեկային ստացիոնարի պայմաններում, հիվանդանոցային պայմաններում) |
Արտահիվանդանոցային պայմաններում, հիվանդանոցային պայմաններում` սույն հավելվածով սահմանված Ձև 1–ի 11-րդ ենթակետով նախատեսված դեպքերում |
|
6) |
Բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայությունների մատուցման ձևը (շտապ, անհետաձգելի, պլանային) |
Պլանային |
|
7) |
Կիրառման շրջանակը (նշել մասնագետների շրջանակը) |
Նյարդաբան, ներզատաբան, նյարդավիրաբույժ |
|
8) |
Գանգատներ |
Պացիենտը կարող է գանգատվել ձեռքերի, ոտքերի, գլխի, ձայնի, կզակի և մարմնի այլ հատվածների դողից։ Ձեռքերի դողը կարող է լինել առավելապես հանգստի կամ գործողություն կատարելու ժամանակ։ Պարկինսոնի հիվանդության և այլ քրոնիկ հիվանդությունների դեպքում դողից զատ կլինեն տվյալ հիվանդությանը բնորոշ այլ նշաններ։ |
|
9) |
Անամնեզ |
Դողը հիմնականում սկսվում է դանդաղ և աննկատ։ Կախված հիվանդության տեսակից, սկիզբը կարող է լինել միակողմանի կամ սիմետրիկ, ինչպես նաև համակցված տվյալ հիվանդությանը բնորոշ այլ նշանների հետ։ Դողի որոշ տեսակների խիստ բնորոշ է ժառանգական անամնեզի առկայությունը, օր․՝ էսենցիալ դող։ Դիստոնիկ տրեմորի դեպքում պացիենտը կարող է նշել հատուկ առաջացած դիրքեր՝ մկանների կծկման արդյունքում։ Անամնեզում պետք է ճշտել նաև դողի տեղակայումը, ինչպես նաև զարգացման արագությունը, դողի վրա ազդող գործոնները։ |
|
10) |
Զննման արդյունք/Ցուցում |
Կախված դողի տեսակից զննման ժամանակ կարելի է տեսնել դող հանգստի կամ գործողության ժամանակ, ինչպես նաև Բարեի վերին դիրքում (ձեռքերը զուգահեռ հատակին)։ Գործողության ժամանակ դող ունեցող պացիենտին զննելիս նախընտրելի է հետազոտել՝ գծելով եԱրքիմեդի” պարույրը։ Դողը, որպես հիպերկինեզի տեսակ, պետք է դիֆերենցել դիստոնիայից, բալիզմից, միոկլոնուսից։ Միոկլոնուսի դեպքում դիտվում են ավելի կտրուկ և անկանոն շարժումներ, որոնք դողից տարբերվում են ամպլիտուդով և հաճախականությամբ։ Քրոնիկ հիվանդությունների դեպքում, ըստ հիվանդությանը բնորոշ նշանների, կարելի է տեսնել այլ ուղեկցող նշաններ։ |
|
11) |
Հոսպիտալացման ցուցում |
Սուր առաջացած դող կամ կոպիտ տատանողական շարժումներ վերջույթներում և այլ ակամա շարժումներ՝ ուղեղի արյան շրջանառության սուր խանգարումները (ՈՒԱՇՍԽ) ժխտելու նպատակով։ Անհայտ ծագման դող՝ ախտորոշելու նպատակով։ |
3․ Բժիշկ-մասնագետի կողմից պացիենտի զննումը, խորհրդատվությունը իրականացվում է ըստ Ձև 2–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 2
|
Հ/հ |
Խորհրդատվության տեսակը |
Տրամադրման քանակը | |
|
ԱԲ |
Բ | ||
|
1) |
Նյարդաբանի խորհրդատվություն |
1 |
- |
|
2) |
Ներզատաբանի խորհրդատվություն |
0,2 |
- |
4․ Սույն հավելվածի Ձև 2–ում նշված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատիունենալով տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնվի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։
5․ Լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտություններն իրականացվում են՝ ըստ Ձև 3–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 3
|
Լաբորատոր հետազոտություններ | |||||
|
Հ/Հ |
Կոդը |
Անվանումը |
Տրամադրման քանակը |
Արդյունք | |
|
ԱԲ |
Բ |
||||
|
1) |
Առկա չէ |
Արյան ընդհանուր հետազոտություն |
1 |
- |
Սովորաբար առանց ախտաբանական փոփոխությունների |
|
2) |
Առկա չէ |
Արյան կենսաքիմիական քննություն |
1 |
- |
Սովորաբար առանց ախտաբանական փոփոխությունների։ Վիլսոնի հիվանդության ժամանակ լյարդի ֆերմենտների շեղվածություն։ |
|
3) |
Առկա չէ |
Վահանագեղձի հորմոններ (թիրեոտրոպ հորմոն, թիրօքսին) |
1 |
- |
Թիրօքսինի ցածր մակարդակ, հնարավոր է նաև թիրեոտրոպ հորմոնի ցածր մակարդակ: |
|
4) |
Առկա չէ |
Ցերուլոպլազմին |
1 |
- |
Երիտասարդ տարիքում, համապատասխան այլ նշանների հետ զուգահեռ, Վիլսոնի հիվանդության կասկածի դեպքում։ Զուգահեռ ստուգվում է նաև մեզի մեջ պղնձի մակարդակը։ |
|
Գործիքային հետազոտություններ | |||||
|
5) |
Առկա չէ |
Գլխուղեղի մագնիսային-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա |
1 |
- |
Էսենցիալ դողի ժամանակ փոփոխություններ չեն դիտվում, Պարկինսոնի հիվանդության ժամանակ համապատասխան փոփոխություններ ուղեղաբնում՝ պարկինսոնիզմի պրոտոկոլով կատարման ժամանակ, այլ պարկինսոնային համախտանիշների դիֆերենցման համար։ Վիլսոնի հիվանդության ժամանակ հիպերինտենսիվություն կճեպում՝ T2 ռեժիմում, ,պանդաե-ի նշան միջին ուղեղի ծածկում։ Կուտակային հիվանդությունների ժամանակ մետաղի կուտակման նշաններ բազալ հանգույցներում և այլն։ |
|
6) |
Էլեկտրանեյրոմիոգրաֆիա |
1 |
- |
Նեյրոպաթիայի/ միոպաթիայի պատկեր | |
6․ Սույն հավելվածի Ձև 3–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։
7․ Օգտագործվող դեղերի ցանկը սահմանվում է ըստ Ձև 4–ի (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 4
|
Հ/հ |
Անվանում, դեղաչափ, դեղաձև, փաթեթավորում |
Անվանում (ջեներիկ) |
Չափման միավոր |
Միջի-նացված ցուցանիշ՝ տրամա-դրման հաճախա-կանություն |
Միջին օրական չափա-քանակ |
Բուժման կուրսի միջին չափա-քանակ |
Օրերի քանակ |
|
1) |
Լևոդոպա, կարբիդոպա 250մգ+25մգ |
Լևոդոպա, կարբիդոպա 250մգ+25մգ |
դեղահատեր |
Միջինում օրական 3 ընդունում |
Միջինում 750մգ |
Երկարատև |
Երկարատև |
|
2) |
Լևոդոպա,բենսերազիդ 100 մգ+25մգ |
Լևոդոպա,բենսերազիդ 100 մգ+25մգ |
դեղապատիճ |
Միջինում օրական 3 ընդունում |
Միջինում 600 մգ |
Երկարատև |
Երկարատև |
|
3) |
Պրոպրանոլոլ 40մգ |
Պրոպրանոլոլ 40մգ |
դեղահատեր |
Օրական 2 ընդունում |
Միջինում 40մգ |
Երկարատև |
Երկարատև |
|
4) |
Մետոպրոլոլ (մետոպրոլոլի տարտրատ) 50մգ |
Մետոպրոլոլ (մետոպրոլոլի տարտրատ) 50մգ |
դեղահատեր |
Օրական 2 ընդունում |
Միջինում 50մգ |
Երկարատև |
Երկարատև |
8․ Սույն հավելվածի Ձև 4–ում սահմանված`
1) նշանակված դեղի նկատմամբ անհատական անտանելիության դեպքում ավագ բուժաշխատողը իրավասու է նշանակել այլ դեղ.
2) տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը:
9. Դողի բուժման հետագա մարտավարությունը որոշվում է տարբերակելուց և հստակ ախտորոշում ունենալուց հետո, ինչին կարող է օգնել նաև սույն հավելվածի Ձև 4–ում սահմանված նշված դեղերի կիրառումը։
10․ Բուժական այլ միջոցառումներ սահմանվում են Ձև 5–ում (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 5
|
Հ/հ |
Բժշկական ծառայության տեսակը |
Տրամադրման քանակը | |
|
ԱԲ |
Բ | ||
|
1) |
Բոտուլինոթերապիա (միջմկանային ներարկում) |
1 |
- |
|
2) |
Թալամոտոմիա (վիրաբուժական միջամտություն) |
1 |
- |
|
3) |
Խորանիստ ուղեղային ստիմուլյացիա (վիրաբուժական միջամտություն) |
1 |
- |
|
4) |
Խորանիստ ուղեղային ստիմուլյացիայի համակարգի ընթացիկ կարգավորումներ՝ հետվիրահատական փուլում |
1 |
- |
11․ Սույն հավելվածի Ձև 5–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով, թե ինչ հաճախականությամբ է իրականացվում տվյալ բուժական միջոցառումը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնվի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ բուժական միջոցառման կիրառման հաճախականությունը։
ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐԸ
1) Օլանով ՑՎ, Կոլլեր ՎՑ< Պարկինսոնի հիվանդության վարման ալգորիթմ, բուժման ուղեցույց, Նյարդաբանության ամերիկյան ակադեմիա, Նյարդաբանություն 1998թ․ Մարտ /Olanow CW, Koller WC. An algorithm (decision tree) for the management of Parkinson's disease: treatment guidelines. American Academy of Neurology. Neurology. 1998 Mar;50(3 Suppl 3):S1-57. doi: 10.1212/wnl.50.3_suppl_3.s1. PMID: 9524552.
2) Հյոգլինգեր Գ․ Պարկինսոնի գերմանական ուղեցույցների կոմիտե, Տրենկվալդեր Ց․ Պարկինսոնի ախտորոշում և բուժում՝ Նյարդաբանության գերմանական ասոցիացայի ուղեցույց, ,Նյորոլ Ռես Պրակտ․ե 2024թ․ Հունիս 6/HՓglinger G; German Parkinson’s Guidelines Committee; Trenkwalder C. Diagnosis and treatment of ParkinsonԲs disease (guideline of the German Society for Neurology). Neurol Res Pract. 2024 Jun 6;6(1):30. doi: 10.1186/s42466-024-00325-4. PMID: 38845028; PMCID: PMC11157782.
3) Հաուբենբերգեր Դ, Հալլեթ Մ․ Էսենցիալ դող․ ,ԷՆ Ենգլ Ջ Մեդե 2018թ․ մայիս /Haubenberger D, Hallett M. Essential Tremor. N Engl J Med. 2018 May 10;378(19):1802-1810. doi: 10.1056/NEJMcp1707928. PMID: 29742376.
4) Լալլի Ս, Ալբանեսե Ա, Դիստոնիկ տող, ժամանակն է փոխելու․ ,Մով Դիսորդ Պրակտե 2024թ․ հունիս/Lalli S, Albanese A. Dystonic Tremor: Time to Change. Mov Disord Clin Pract. 2024 Jun;11(6):605-612. doi: 10.1002/mdc3.14010. Epub 2024 Apr 24. PMID: 38659164; PMCID: PMC11145119.
Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 19 նոյեմբերի 2024 թվական: