ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
«20» փետրվար 2024 թ. |
N 69-Ն |
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
ՎԵՐԻՆ ՇՆՉԱՌԱԿԱՆ ՈՒՂԻՆԵՐԻ ՍՈՒՐ ՎԱՐԱԿՆԵՐՈՎ ԵՎ ԳՐԻՊՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 31-րդ կետը՝
Հրամայում եմ`
1․ Հաստատել վերին շնչառական ուղիների սուր վարակներով և գրիպով պացիենտի վարման գործելակարգը՝ համաձայն Հավելվածի։
2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:
20.02.2024 |
Ա. ԱվանեսՅԱՆ |
Հավելված ՀՀ առողջապահության նախարարի«20» փետրվար 2024 թվականի N 69-Ն հրամանի |
ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳ
ՎԵՐԻՆ ՇՆՉԱՌԱԿԱՆ ՈՒՂԻՆԵՐԻ ՍՈՒՐ ՎԱՐԱԿՆԵՐՈՎ ԵՎ ԳՐԻՊՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏՆԵՐԻ ՎԱՐՄԱՆ
1. Նոզոլոգիաների խումբ` ըստ հիվանդությունների և առողջության հետ կապված խնդիրների վիճակագրական 10–րդ վերանայման դասակարգչի․
Հ/Հ |
Կոդը |
Անվանում |
1) |
J06.8 |
Վերին շնչառական ուղիների այլ սուր վարակներ, բազմակի տեղակայումներով |
2) |
J06.9 |
Վերին շնչառական ուղիների սուր վարակ, չճշտված |
3) |
J09 |
Գրիպ` հարուցված նույնականացրած գրիպի վիրուսով փոխանցվող օդակաթիլային ճանապարհով |
4) |
J10 |
Գրիպ` հարուցված այլ նույնականացրած գրիպի վիրուսով |
5) |
J10.0 |
Գրիպ թոքաբորբով, նույնականացրած գրիպի այլ վիրուսով |
6) |
J10.1 |
Գրիպ այլ շնչառական դրսևորումներով, գրիպ հարուցիչ ճշտված |
2․ Նոզոլոգիաների խումբը կիրառելի է՝ ըստ սույն հավելվածով սահմանված Ձև 1–ի․
Ձև 1
1) |
Տարիքային խումբ (նորածին, երեխա, դեռահաս, մեծահասակ) |
Մեծահասակ |
2) |
Սեռ (արական, իգական) |
Արական, իգական |
3) |
Բարդություններ (առանց բարդությունների (ԱԲ), բարդություններով (Բ)) |
Գրիպը կարող է բարդանալ ա.երկրորդային, բակտերիալ արտահիվանդանոցային թոքաբորբով (պայմանավորված Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae կամ Streptococcus pyogenes), բ. սուր շնչառական դիսթրես համախտանիշով (ARDS) գ.ոչ թոքային բարդություններով (օրինակ ՝ սինուսիտ, միոկարդիտ, պերիկարդիտ, միոզիտ, ռաբդոմիոլիզ, էնցեֆալիտ, սեպտիկ շոկ և այլն)։ |
4) |
Հիվանդության փուլը (նկարագրել) |
Ծանր սուր շնչառական վարակների կլինիկական ընթացքը․ ա.1-ին փուլը գրիպանման պրոդրոմն է, որը սկսվում է ինկուբացիոն շրջանից 2-7 օր հետո և բնութագրվում է տենդով (> 38°C), հոգնածությամբ, գլխացավով, դողով, մկանացավով, ախորժակի անկումով և, որոշ դեպքերում, փորլուծությամբ: Այս փուլը տևում է 3-7 օր, բնութագրվում է վիրուսային բեռի աճով: բ. 2-րդ փուլը ստորին շնչուղիների փուլն է և սկսվում է ինկուբացիոն շրջանից 3 կամ ավելի օր հետո: Պացիենտները ունենում են չոր հազ, հևոց և, շատ դեպքերում, հարաճուն թթվածնի քաղց: Կրծքավանդակի ռադիոգրաֆիայի արդյունքները սկզբում կարող են նորմալ լինել, իսկ 7 օր կամ ավելի անց հայտնաբերվում են ինտերստիցիալ ինֆիլտրատներ, որոնք կարող են անցնել ընդհանրացված տարածման: Կարող է առաջանալ շնչառական անբավարարություն, որը պահանջում է մեխանիկական օդափոխություն: Այս փուլը բնութագրվում է վիրուսային բեռի նվազմամբ: |
5) |
Բժշկական օգնության և սպասարկման պայմանները /բժշկական կազմակերպությունից դուրս, արտահիվանդանոցային պայմաններում, ցերեկային ստացիոնարի պայմաններում, հիվանդանոցային պայմաններում/ |
Արտահիվանդանոցային պայմաններում, ցերեկային ստացիոնարի պայմաններում: |
6) |
Բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայությունների մատուցման ձևը /շտապ, անհետաձգելի, պլանային/ |
Պլանային |
7) |
Կիրառման շրջանակը (նշել մասնագետների շրջանակը) |
Ընտանեկան բժիշկ, թերապևտ, մանկաբույժ |
8) |
Գանգատներ |
ա.հետևյալ չորս կլինիկական դրսևորումներից առնվազն մեկի առկայություն. հազ, կոկորդի ցավ, հևոց, հարբուխ, և բ. հետևյալ համակարգային դրսևորումներից առնվազն մեկի առկայություն. ջերմություն, հոգնածություն, քրտնարտադրություն, դող, գլխացավ, մկանացավ, ախորժակի նվազում |
9) |
Անամնեզ |
ա. Սուր շնչառական վարակները՝ ՍՇՎ-ը, կարող են հարուցվել հետևյալ վիրուսներով՝ գրիպի Ա և Բ, պարագրիպի, ռինովիրուսով, սեզոնային կորոնավիրուսներով, SARS-CoV-2-ով, ադենովիրուսով, շնչառական սինցիտիալ և մարդու մետապնևմովիրուսներով, հնարավոր է նաև միկոպլազմային կամ բակտերիալ էթիոլոգիա: ՍՇՎ-ը կարող է ունենալ համակցված էթիոլոգիա, պայմանավորված մի քանի հարուցիչներով: բ. Ծանր սուր շնչառական վարակները՝ ԾՍՇՎ-ը, կարող են հարուցվել տարբեր ախտածիններով, ներառյալ նոր գրիպի վիրուսներով և բետակորոնավիրուսներով՝ MERS-CoV կամ SARS-CoV-2 (նոր կորոնավիրուսային վարակի՝ COVID-19-ի հարուցիչ), որոնք կարող են ընթանալ ծանր թոքաբորբով: - Ռիսկի խմբեր. տարեցներ (≥ 65 տ․), հղի կանայք, ճարպակալում (ՄԶՑ ≥ 40կգ/մ2) և քրոնիկ հիվանդություններ ունեցող անձինք (ներառյալ սրտի, թոքերի, երիկամների, լյարդի, արյան, նյութափոխանակության կամ նյարդաբանական խանգարումներ, իմունային անբավարարության վիճակներ); |
10) |
Զննման արդյունք/ցուցում |
ա.Ջերմություն > 38°C՝ ԾՍՇՎ-ի և գրիպի դեպքում, բ.Քթային արտահոսք, գ. Թոքաբորբով բարդության դեպքում․ աուսկուլտատիվ՝ թաց խզզոցներ, շնչառական շարժումների հաճախացում > 22 շնչ․շարժում/ր, SO2 < 93 %: |
11) |
Հոսպիտալացման ցուցում |
ա.Երկրորդային թոքաբորբ՝ միջին կամ ծանր ընթացքով, բ.Շնշառական դիսթրես համախտանիշ, գ.Ոչ թոքային բարդություններ՝ միոկարդիտ, պերիկարդիտ, էնցեֆալիտ, սեպտիկ շոկ և այլն: |
(2-րդ կետը փոփ. 21.05.24 N 168-Ն)
3․ Բժիշկ-մասնագետի կողմից պացիենտի զննումը, խորհրդատվությունը իրականացվում է ըստ Ձև 2–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 2
Հ/հ |
Խորհրդատվության տեսակը |
Տրամադրման քանակը | |
ԱԲ |
Բ | ||
1) |
Ընտանեկան բժշկի, թերապևտի, մանկաբույժի խորհրդատվություն |
1 |
1 |
4․ Սույն հավելվածի Ձև 2–ում նշված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։
5․ Լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտություններն իրականացվում են՝ ըստ Ձև 3–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 3
Լաբորատոր հետազոտություններ | |||||
Հ/Հ |
Կոդը |
Անվանումը |
Տրամադրման քանակը |
Արդյունք | |
ԱԲ |
Բ | ||||
1) |
Առկա չէ |
Արյան ընդհանուր հետազոտություն |
0,1 |
1 |
Բարդությունների բարձր ռիսկով պացիենտներին՝ բակտերիալ վարակի հավանականությունը գնահատելու համար |
2) |
Առկա չէ |
C ռեակտիվ սպիտակուցի քանակական որոշում |
0,1 |
1 |
Բարդությունների բարձր ռիսկով պացիենտներին՝ բակտերիալ վարակի հավանականությունը գնահատելու համար |
3) |
Առկա չէ |
Ըմպանի, քիթըմպանի լորձաթաղանթի քսուկից ՊՇՌ (պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա) հետազոտություն |
0,2 |
0,7 |
բարձր ռիսկի խմբերի (ներառյալ իմունային անբավարարությամբ) պացիենտներին, ովքեր ունեն գրիպանման հիվանդություն, թոքաբորբ կամ ոչ սպեցիֆիկ շնչառական հիվանդություն, եթե արդյունքը կազդի կլինիկական վարման և բուժման վրա |
4) |
Առկա չէ |
Հակածնի հայտնաբերում իմունոֆլուորեսցենտային կամ իմունոֆերմենտային մեթոդով (այդ թվում՝ արագ թեստերով): |
0,2 |
0,7 |
բարձր ռիսկի խմբերի (ներառյալ իմունային անբավարարությամբ) պացիենտներին, ովքեր ունեն գրիպանման հիվանդություն, թոքաբորբ կամ ոչ սպեցիֆիկ շնչառական հիվանդություն, եթե արդյունքը կազդի կլինիկական վարման և բուժման վրա |
Գործիքային հետազոտություններ | |||||
5) |
Առկա չէ |
Ռենտգենոգրաֆիա |
0 |
0,1 |
երկրորդային բակտերիալ թոքաբորբով բարդացած բարձր ռիսկի պացիենտներին՝ հակաբիոտիկներով բուժման անարդյունավետության դեպքում, բարդությունները հայտնաբերելու համար |
6) |
Առկա չէ |
Կրծքավանդակի համակարգչային շերտագրություն |
0 |
0,2 |
ա. Թոքաբորբի հավանական ախտորոշմամբ պացիենտի մոտ կրծքավանդակի ռենտգեն պատկերի վրա թոքերի փոփոխությունների բացակայություն; բ. Թոքաբորբին ոչ բնորոշ փոփոխություններ ռադիոգրաֆիայի վրա, գ. Կրկնվող թոքաբորբ, դանդաղ ապաքինվող/ձգձգվող թոքաբորբ: |
6․ Սույն հավելվածի Ձև 3–ում սահմանվածտրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։
7․ Օգտագործվող դեղերի ցանկը սահմանվում է ըստ Ձև 4–ի (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 4
Հ/Հ |
Անվանում, դեղաչափ, դեղաձև, փաթեթավորում |
Անվանում (ջեներիկ) |
Չափման միավոր |
Միջինացված ցուցանիշ՝ տրամադր-ման հաճախակա-նություն |
Միջին օրական չափա-քանակ |
Բուժման կուրսի միջին տևողու-թյուն |
Օրերի քանակ |
1) |
Պարացետամոլ 500մգ, 1000մգ |
Պարացետամոլ 500մգ, 1000մգ |
դեղահատ |
1 |
2-3 |
5-10 օր |
5-10 օր |
2) |
Իբուպրոֆեն 60 մգ,200մգ, 400մգ, 600 մգ, 800 մգ |
Իբուպրոֆեն 60 մգ,200մգ, 400մգ, 600 մգ, 800 մգ |
դեղահատ |
1 |
3 |
5-10 օր |
5-10 օր |
3) |
Քսիլոմետազոլին 0,5մգ/մլ; 1մգ/մլ |
Քսիլոմետազոլին 0,5մգ/մլ; 1մգ/մլ |
ցողացիր |
1 |
0,1 |
5-10 օր |
5-10 օր |
4) |
նեոմիցին (նեոմիցինի սուլֆատ), պոլիմիքսին Բ (պոլիմիքսին Բ սուլֆատ), դեքսամեթազոն (դեքսամեթազոն նատրիում մետասուլֆոբենզոատ) neomycin (neomycin sulfate), polymyxin B (polymyxin B sulfate), dexamethasone (dexamethasone sodium metasulfobenzoate), ֆենիլէֆրին հիդրոքլորիդ (phenylephrine hydrochloride) 650000ՄՄ/100մլ + 1000000ՄՄ/100մլ + 25մգ/100մլ + 25մգ/100մլ |
նեոմիցին (նեոմիցինի սուլֆատ), պոլիմիքսին Բ (պոլիմիքսին Բ սուլֆատ), դեքսամեթազոն (դեքսամեթազոն նատրիում մետասուլ-ֆոբենզոատ) neomycin (neomycin sulfate), polymyxin B (polymyxin B sulfate), dexamethasone (dexamethasone sodium metasulfobenzoate), ֆենիլէֆրին հիդրոքլորիդ (phenylephrine hydrochloride) 650000ՄՄ/100մլ + 1000000ՄՄ/100մլ + 25մգ/100մլ + 25մգ/100մլ |
ցողացիր |
1 |
0,1 |
5-10 օր |
5-10 օր |
5) |
մոմետազոն (մոմետազոնի ֆուրոատ) |
||||||
6) |
50մկգ/դեղաչափ |
մոմետազոն (մոմետազոնի ֆուրոատ) |
|||||
7) |
50մկգ/դեղաչափ |
ցողաշիթ քթի |
0,5 |
1 |
5-10 օր |
5-10 օր |
8․ Սույն հավելվածի Ձև 4–ում սահմանված`
1) Նշանակված դեղի նկատմամբ անհատական անտանելիության դեպքում ավագ բուժաշխատողը իրավասու է նշանակել այլ դեղ:
2) տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։
9․ Բուժական այլ միջոցառումներ սահմանվում են Ձև 5–ում (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 5
Հ/հ |
Բժշկական ծառայության տեսակը |
Տրամադրման քանակը | |
ԱԲ |
Բ | ||
1) |
Թոքերի արհեստական օդափոխություն՝ ծանր շնչառական անբավարարության դեպքում |
0 |
0,1 |
10․ Սույն հավելվածի Ձև 5–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով, թե ինչ հաճախականությամբ է իրականացվում տվյալ բուժական միջոցառումը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ բուժական միջոցառման կիրառման հաճախականությունը։
ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐԸ
1․ Երկրներում, տարածքներում և տարածաշրջաններում գրիպի հսկողության բնութագրերը, 2019թ. Հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման եվրոպական կենտրոն (ECDC), Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) Եվրոպայի տարածաշրջանային գրասենյակ: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0017/402083/InfluenzaSurveillanceProfiles_2019_en.pdf (Характеристики эпиднадзора за гриппом в странах, территориях и областях, 2019 г. Европейский центр профилактики и контроля заболеваний (ЕЦПКЗ), Всемирная Организация Здравоохранения (ВОЗ) Европейское Региональное Бюро. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0017/402083/InfluenzaSurveillanceProfiles_2019_ru.pdf ),
2․ Revision of clinical case definitions: influenza-like illness and severe acute respiratory infection. Bull World Health Organ 2018;96:122–128| doi: http://dx.doi.org/10.2471/BLT.17.194514
3․ Կլինիկական դեպքերի սահմանումների վերանայում. գրիպի նման հիվանդություն և ծանր սուր շնչառական վարակ: Բուլ Առողջապահության համաշխարհային օրգան 2018; 96:122–128| doi՝ http://dx.doi.org/10.2471/BLT.17.194514 (Операционные аспекты эпиднадзора за гриппом в Европейском регионе ВОЗ в условиях COVID-19: временное руководство (2020). https://apps.who.int/iris/handle/10665/336147 ),
4․ ԱՀԿ Հանրային առողջության հետազոտության օրակարգ գրիպի համար. 2017թ. թարմացում – Ամբողջական փաստաթուղթ, ISBN՝ 978-92-4-151346-3 5․https://emedicine.medscape.com/article/237755-clinical (WHO Public Health Research Agenda for Influenza: 2017 Update - Full document, ISBN: 978-92-4-151346-3 5․https://emedicine.medscape.com/article/237755-clinical):
(հավելվածը փոփ. 21.05.24 N 168-Ն)
Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 1 մարտի 2024 թվական: