ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
20 փետրվար 2024 թ. |
N 68-Ն |
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
ԲՐՈՆԽԻՏՆԵՐՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 31-րդ կետը՝
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ՝
1․ Հաստատել բրոնխիտներով պացիենտի վարման գործելակարգը՝ համաձայն Հավելվածի։
2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:
20.02.2024 |
Ա. ԱվանեսՅԱՆ |
Հավելված ՀՀ առողջապահության նախարարի «20» փետրվար 2024 թվականի N 68-Ն հրամանի |
ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳ
ԲՐՈՆԽԻՏՆԵՐՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ
1. Նոզոլոգիաների խումբ` ըստ հիվանդությունների և առողջության հետ կապված խնդիրների վիճակագրական 10–րդ վերանայման դասակարգչի․
Հ/Հ |
Կոդը |
Անվանում |
1) |
J20 |
Սուր բրոնխիտ (բրոնխների լորձաթաղանթի բորբոքում) |
2) |
J20.0 |
Սուր բրոնխիտ, առաջացած Mycoplasma pneumoniae հարուցիչով |
3) |
J20.1 |
Սուր բրոնխիտ, առաջացած Haemophilus Influenzae (Աֆանասև-Պֆեյֆֆերի ցուպիկի) հարուցիչի միջոցով |
4) |
J20.3 |
Սուր բրոնխիտ, առաջացած Կոկսակիի հարուցիչով |
5) |
J20.5 |
Սուր բրոնխիտ, առաջացած շնչառական, ցանցային վիրուսով |
6) |
J20.6 |
Սուր բրոնխիտ, առաջացած ռինովիրուսով |
7) |
J20.8 |
Սուր բրոնխիտ, առաջացած այլ ճշտված հարուցիչներով |
8) |
J20.9 |
Սուր բրոնխիտ, չճշտված |
9) |
J41 |
Քրոնիկ բրոնխիտ |
2․ Նոզոլոգիաների խումբը կիրառելի է՝ ըստ սույն հավելվածով սահմանված Ձև 1–ի․
Ձև 1
1) |
Տարիքային խումբ (նորածին, երեխա, դեռահաս, մեծահասակ) |
Մեծահասակ |
2) |
Սեռ (արական, իգական) |
Արական, իգական |
3) |
Բարդություններ (առանց բարդությունների (ԱԲ), բարդություններով (Բ)) |
ա. Երկրորդային թոքաբորբ, |
4) |
Հիվանդության փուլը (նկարագրել) |
ա. Սուր բրոնխիտ․ տևում է ավելի քան 2 շաբաթ պացիենտների կեսի մոտ, իսկ շուրջ մեկ քառորդի մոտ հազը կարող է տևել ավելի քան 30 օր, բ. Քրոնիկ բրոնխիտ. պացիենտներն առնվազն երկու տարի ամիսների մեծ մասում ունենում են հազ և խորխարտադրություն։ |
5) |
Բժշկական օգնության և սպասարկման պայմանները (բժշկական կազմակերպությունից դուրս, արտահիվանդանոցային պայմաններում, ցերեկային ստացիոնարի պայմաններում, հիվանդանոցային պայմաններում) |
Արտահիվանդանոցային պայմաններում, ցերեկային ստացիոնարի պայմաններում: |
6) |
Բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայությունների մատուցման ձևը (շտապ, անհետաձգելի, պլանային) |
Պլանային |
7) |
Կիրառման շրջանակը (նշել մասնագետների շրջանակը) |
Ընտանեկան բժիշկ, թերապևտ, թոքաբան |
8) |
Գանգատներ |
Սուր բրոնխիտը սահմանվում է որպես ստորին՝ բրոնխային, շնչուղիների ինքնասահմանափակվող վարակ: Չնայած սուր բրոնխիտի համընդհանուր ընդունված սահմանում չկա, ՄաքՖարլեյնի (MacFarlane) կողմից առաջարկված չափանիշներն են. ա) սուր հիվանդություն < 21 օր; բ) հազը որպես գերակշռող ախտանիշ. տևում է ավելի քան 2 շաբաթ պացիենտների կեսի մոտ, ավելի վատանում է գիշերը կամ ֆիզիկական վարժությունների ժամանակ, կարող է կապված լինել բրոնխոսպազմի և (կամ) լորձի ավելցուկ արտադրության հետ։ Այլ ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ հազը կարող է տևել ավելի քան 30 օր սուր բրոնխիտով պացիենտների շուրջ մեկ քառորդի մոտ: Հետևաբար, սուր բրոնխիտը դեռևս կարող է առկա լինել ավելի քան 1 ամիս տևող հազով պացիենտների մոտ: գ) ստորին շնչուղիների առնվազն 1 այլ ախտանիշ, ինչպիսիք են խորխի արտադրությունը, խզզոցները, կրծքավանդակի ցավը. Սովորաբար խորխը պարզ է կամ դեղնավուն, թեև երբեմն կարող է լինել թարախային։ Թարախային խորխը չի փոխկապակցված մանրէային (բակտերիալ) վարակի կամ հակաբիոտիկների օգտագործման հետ։ դ) ախտանիշների այլընտրանքային բացատրություն չկա։ Սա վերաբերվում է մեծահասակների սուր բրոնխիտին: |
9) |
Անամնեզ |
ա.Հաճախ հետևում է վերին շնչուղիների վիրուսային վարակին։ Առողջ մեծահասակների շուրջ 95%-ի մոտ ունի վիրուսային ծագում․ շնչառական սինտիցիալ վիրուս, ինֆլուենցա A և B վիրուս, ռինովիրուս, պարաինֆլուենցա և այլ համանման վիրուսներ։ բ. Երբ վարակը մանրէային է (բակտերիալ), առանձնացված պաթոգենները սովորաբար նույնն են, ինչ արտահիվանդանոցային թոքաբորբի համար, օրինակ՝ ստրեպտոկոկային պնևմոնիա (Streptococcus pneumonia), ստաֆիլոկոկուս աուրեուս (Staphylococcus aureus), միկոպլազմա պնևմոնիա (Mycoplasma pneumoniae), բորդետելա պերտուսիս (Bordetella pertussis), խլամիդիա պնևմոնիա (Chlamydia pneumoniae) և այլն։ գ. Ռիսկի գործոններ են. ծխելու պատմությունը, աղտոտված վայրում ապրելը, ասթմայի պատմությունը: Որոշ մարդկանց մոտ սուր բրոնխիտը կարող է առաջանալ որոշակի ալերգեններից, ինչպիսիք են ծաղկափոշին, օծանելիքը, էլեկրոնային սիգարետի գոլորշիները: |
10) |
Զննման արդյունք/ցուցում |
ա. Ջերմությունը ավելի հաճախ ենթատենդային է, բ. Քթային արտահոսք՝ պրոդրոմալ շրջանում, գ. Ըմպանի լորձաթաղանթը՝ արյունալեցուն, դ. Աուսկուլտատիվ՝ չոր խզզոցներ: |
11) |
Հոսպիտալացման ցուցում |
ա. Երկրորդային թոքաբորբ՝ միջին կամ ծանր ընթացքով, բ. Շնշառական դիսթրես համախտանիշ: |
(2-րդ կետը փոփ. 21.05.24 N 168-Ն)
3․ Բժիշկ-մասնագետի կողմից պացիենտի զննումը, խորհրդատվությունը իրականացվում է ըստ Ձև 2–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 2
Հ/հ |
Խորհրդատվության տեսակը |
Տրամադրման քանակը | |
ԱԲ |
Բ | ||
1) |
Ընտանեկան բժիշկ, թերապևտ |
1 |
1 |
4․ Սույն հավելվածի Ձև 2–ում նշված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։
5․ Լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտություններն իրականացվում են՝ ըստ Ձև 3–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 3
Լաբորատոր հետազոտություններ | |||||
Հ/Հ |
Կոդը |
Անվանումը |
Տրամադրման քանակը |
Արդյունք | |
ԱԲ |
Բ | ||||
1) |
Առկա չէ |
Արյան ընդհանուր հետազոտություն |
0,1 |
1 |
Բարդությունների բարձր ռիսկով պացիենտներին՝ մանրէային (բակտերիալ) վարակի հավանականությունը գնահատելու համար |
2) |
Առկա չէ |
C ռեակտիվ սպիտակուցի քանակական որոշում |
0,1 |
1 |
Բարդությունների բարձր ռիսկով պացիենտներին՝ մանրէային (բակտերիալ) վարակի հավանականությունը գնահատելու համար |
3) |
Առկա չէ |
Պրոկալցիտոնինի որոշում |
0,1 |
1 |
Պրոկալցիտոնինի մակարդակը ≤ 0,1 մկգ/լ ցույց է տալիս վիրուսային վարակի բարձր հավանականություն, մինչդեռ ≥ 0,25 մկգ/լ մակարդակները ցույց են տալիս մանրէային (բակտերիալ) վարակի բարձր հավանականություն |
Գործիքային հետազոտություններ | |||||
4) |
Առկա չէ |
Ռենտգենոգրաֆիա |
0 |
0,1 |
Խորհուրդ է տրվում թոքաբորբի կասկածի դեպքում, երբ․ - սրտի ռիթմը > 100/րոպե - շնչառության հաճախականությունը > 24 շնչառ․/րոպե - մարմնի ջերմաստիճանը > 38°C - աուսկուլտատիվ լսվում են թաց խզզոցներ |
6․ Սույն հավելվածի Ձև 3–ում սահմանվածտրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։
7․ Օգտագործվող դեղերի ցանկը սահմանվում է ըստ Ձև 4–ի (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 4
Հ/Հ |
Անվանում, դեղաչափ, դեղաձև, փաթեթավորում |
Անվանում (ջեներիկ) |
Չափման միավոր |
Միջինացված ցուցանիշ՝ տրամադրման հաճախա-կանություն |
Միջին օրական չափա-քանակ |
Բուժման կուրսի միջին տևողություն |
Օրերի քանակ |
1) |
Պարացետամոլ 500մգ, 1000մգ |
Պարացետամոլ 500մգ, 1000մգ |
դեղահատեր |
0,5 |
2-3 |
3-7 օր |
3-7 օր |
2) |
Իբուպրոֆեն 60 մգ,200մգ, 400մգ, 600 մգ, 800 մգ |
Իբուպրոֆեն 60 մգ,200մգ, 400մգ, 600 մգ, 800 մգ |
դեղահատեր |
0,5 |
3 |
3-7 օր |
3-7 օր |
3) |
Քսիլոմետազոլին 0,5մգ/մլ; 1մգ/մլ |
Քսիլոմետազոլին 0,5մգ/մլ; 1մգ/մլ |
ցողացիր |
0,3 |
0,1 |
3-5 օր |
3-5 օր |
4) |
նեոմիցին (նեոմիցինի սուլֆատ), պոլիմիքսին Բ (պոլիմիքսին Բ սուլֆատ), դեքսամեթազոն (դեքսամեթազոն նատրիում մետասուլֆոբենզոատ) neomycin (neomycin sulfate), polymyxin B (polymyxin B sulfate), dexamethasone (dexamethasone sodium metasulfobenzoate), ֆենիլէֆրին հիդրոքլորիդ (phenylephrine hydrochloride) 650000ՄՄ/100մլ + 1000000ՄՄ/100մլ + 25մգ/100մլ + 25մգ/100մլ |
նեոմիցին (նեոմիցինի սուլֆատ), պոլիմիքսին Բ (պոլիմիքսին Բ սուլֆատ), դեքսամեթազոն (դեքսամեթազոն նատրիում մետասուլֆոբենզոատ) neomycin (neomycin sulfate), polymyxin B (polymyxin B sulfate), dexamethasone (dexamethasone sodium metasulfobenzoate), ֆենիլէֆրին հիդրոքլորիդ (phenylephrine hydrochloride) 650000ՄՄ/100մլ + 1000000ՄՄ/100մլ + 25մգ/100մլ + 25մգ/100մլ), |
ցողաշիթ |
0,3 |
0,1 |
8․ Սույն հավելվածի Ձև 4–ում սահմանված`
1) Նշանակված դեղի նկատմամբ անհատական անտանելիության դեպքում ավագ բուժաշխատողը իրավասու է նշանակել այլ դեղ:
2) տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։
9․ Բուժական այլ միջոցառումներ սահմանվում են Ձև 5–ում (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․
Ձև 5
Հ/հ |
Բժշկական ծառայության տեսակը |
Տրամադրման քանակը | |
ԱԲ |
Բ | ||
1) |
Թոքերի արհեստական օդափոխություն՝ ծանր շնչառական անբավարարության դեպքում |
0 |
0,1 |
10․ Սույն հավելվածի Ձև 5–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով, թե ինչ հաճախականությամբ է իրականացվում տվյալ բուժական միջոցառումը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ բուժական միջոցառման կիրառման հաճախականությունը։
ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐԸ
1․ https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/135,
2.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448067/#:~:text=Acute%20bronchitis%20is%20self%2
Dlimiting,ginger%2C%20throat%20lozenges%2C%20etc,
3․ Բրաման Ս.Ս. Սուր բրոնխիտով պայմանավորված քրոնիկ հազ. ACCP ապացույցների վրա հիմնված կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույցներ: Կրծքավանդակը. 2006 հունվարի, 129: 95S-103S. [PMC անվճար հոդված] (Braman SS. Chronic cough due to acute bronchitis: ACCP evidence-based clinical practice guidelines. Chest. 2006 Jan;129(1 Suppl):95S-103S. [PMC free article] [PubMed]),
4․ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29037960/
5․ Սաուստ ՍՏ, Բջերրամ Լ., Սիերսման Վ, Արփի Մ, Հանսեն ՄՊ. Որակի գնահատում ընդհանուր պրակտիկայում. սուր շնչառական ուղիների վարակների ախտորոշում և հակաբիոտիկ բուժում: Սքանդ Առաջնային առողջության խնամք. 2018 դեկտ. 36 (4): 372-379. [PMC անվճար հոդված (Saust LT, Bjerrum L, Siersma V, Arpi M, Hansen MP. Quality assessment in general practice: diagnosis and antibiotic treatment of acute respiratory tract infections. Scand J Prim Health Care. 2018 Dec;36(4):372-379. [PMC free article] [PubMed]):
(հավելվածը փոփ. 21.05.24 N 168-Ն)
Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 29 փետրվարի 2024 թվական: