Գլխավոր տեղեկություն
Համար
N 62-Ն
Տիպ
Հրաման
Ակտի տիպ
Հիմնական ակտ (11.12.2023-մինչ օրս)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
Միասնական կայք 2023.11.27-2023.12.10 Պաշտոնական հրապարակման օրը 01.12.2023
Ընդունող մարմին
Առողջապահության նախարար
Ընդունման ամսաթիվ
21.11.2023
Ստորագրող մարմին
Առողջապահության նախարար
Ստորագրման ամսաթիվ
21.11.2023
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
11.12.2023

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

 

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

 

21 նոյեմբեր 2023 թ.

N 62-Ն

 

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

 

ԱԾԽԱԾՆԻ ՄՈՆՕՔՍԻԴԻ ԵՎ ԱՅԼ ԳԱԶԵՐԻ, ԾԽԵՐԻ ԵՎ ԳՈԼՈՐՇԻՆԵՐԻ ԹՈՒՆԱՎՈՐ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՎ ՄԵԾԱՀԱՍԱԿ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 31-րդ կետը`

 

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ

 

1. Հաստատել ածխածնի մոնօքսիդի և այլ գազերի, ծխերի և գոլորշիների թունավոր ազդեցություններով մեծահասակ պացիենտի վարման գործելակարգը՝ համաձայն hավելվածի:

2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

 

 

Ա. Ավանեսյան

 

 

Հավելված

ՀՀ առողջապահության նախարարի

«21» նոյեմբեր 2023 թվականի

N 62-Ն հրամանի

 

ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳ

 

ԱԾԽԱԾՆԻ ՄՈՆՕՔՍԻԴԻ ԵՎ ԱՅԼ ԳԱԶԵՐԻ, ԾԽԵՐԻ ԵՎ ԳՈԼՈՐՇԻՆԵՐԻ ԹՈՒՆԱՎՈՐ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՎ ՄԵԾԱՀԱՍԱԿ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ

 

1. Նոզոլոգիաների խումբ` ըստ հիվանդությունների և առողջության հետ կապված խնդիրների վիճակագրական 10–րդ վերանայման դասակարգչի․

 

Հ/հ

Կոդը

Անվանում

1)

Т58

Ածխածնի մոնօքսիդի (շմոլ գազ) թունավոր ազդեցություն

2)

Т59

Այլ գազերի, ծխերի և գոլորշիների թունավոր ազդեցություններ

 

2․ Նոզոլոգիաների խումբը կիրառելի է՝ ըստ սույն հավելվածով սահմանված Ձև 1-ի․

 

Ձև 1

 

1)

Տարիքային խումբ (նորածին, երեխա, դեռահաս, մեծահասակ)

Մեծահասակ

2)

Սեռ (արական, իգական)

Արական, իգական

3)

Բարդություններ (առանց բարդությունների (ԱԲ), բարդություններով (Բ))

Բ

4)

Հիվանդության փուլը (նկարագրել)

ա. թունավորման թեթև աստիճան.

Այն ընթանում է առանց գիտակցության խանգարման, ուղեղային դրսևորումների, արյան ճնշման և անոթազարկի հաճախացման, սրտխառնոցի, փսխման, գլխապտույտի և գլխացավերի:

 

բ. թունավորման միջին աստիճանը.

Գիտակցության կարճաժամկետ կորուստ հետագա ինքնավերականգնմամբ, ուղեղային ախտանշաններ, ցողունային, պիրամիդալ և էքստրապիրամիդալ խանգարումներ:

 

գ. թունավորման ծանր աստիճան.

Գիտակցության մշտական խանգարում-կոմա, շնչառական խանգարումներ, սրտի ռիթմի խանգարումներ, ներքին օրգանների դիսֆունկցիա, գլխուղեղի այտուցի և պոլիօրգանային անբավարարության հետագա զարգացմամբ:

5)

Բժշկական օգնության և սպասարկման պայմանները (բժշկական կազմակերպությունից դուրս, արտահիվանդանոցային պայմաններում, ցերեկային ստացիոնարի պայմաններում, հիվանդանոցային պայմաններում)

Հիվանդանոցային պայմաններում

6)

Բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայությունների մատուցման ձևը շտապ, անհետաձգելի, պլանային

Շտապ, անհետաձգելի

7)

Կիրառման շրջանակը (նշել մասնագետների շրջանակը)

Թունաբաններ, անեսթեզիոլոգներ և ինտենսիվ թերապևտներ

8)

Գանգատներ

Սրտխառնոց,փսխում, գլխապտույտ,գլխացավեր, գիտակցության խանգարումներ, կոմատոզ վիճակներ

9)

Անամնեզ

Ջեռուցման աղբյուրով վատ օդափոխվող սենյակում գտնվելը (վառարան, գազի ջրատաքացուցիչ, աշխատող շարժիչով մեքենա և այլն): Ինքնազգացողության հանկարծակի վատթարացում, գիտակցության կորուստ (ժամանակավոր կամ մշտական)

10)

Զննման արդյունք/Ցուցում

Գիտակցության խանգարումներ (գիտակցության մթագնումից մինչև կոմա)

11)

Հոսպիտալացման Ցուցում

ա. անամնեզում ջեռուցման աղբյուրով փակ սենյակում - գտնվելը:

բ. գիտակցության կորուստ (կարճաժամկետ, երկարաժամկետ): Գիտակցության վերականգնում սենյակից մաքուր օդ դուրս բերելու դեպքում:

գ. բարդություններ՝ կոմա, գլխուղեղի այտուց, ասպիրացիոն համախտանիշ՝ փսխման զանգվածներով ասպիրացիա, լեզվի ետ քաշում կոմայի մեջ, արդյունքում՝ գլխուղեղի հիպօքսիայի խորացում։ Ինտերստիցիալ և (կամ) ալվեոլյար թոքային այտուց:

 

3․ Բժիշկ-մասնագետի կողմից զննումը, խորհրդատվությունը իրականացվում է ըստ Ձև 2–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․

 

Ձև 2

 

Հ/հ

Խորհրդատվության տեսակը

Տրամադրման քանակը

ԱԲ

Բ

1

Թունաբան

1

1

2

Անեսթեզիոլոգ և ինտենսիվ թերապիայի մասնագետ

1

1

3)

Նյարդաբան

-

0,05

4

Նյարդավիրաբույժ

-

0,05

5)

Հիպերբարիկ օքսիգենացիայի բաժանմունքի բժիշկ

0,8

0,15

6)

Թոքաբան կամ թերապևտ

-

0,04

 

4․ Սույն հավելվածի Ձև 2–ում նշված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։

5․ Լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտություններն իրականացվում են՝ ըստ Ձև 3–ի (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլերը)․

 
Ձև 3

Լաբորատոր հետազոտություններ

Հ/հ

Կոդը

Անվանումը

Տրամադրման քանակը

Արդյունք

ԱԲ

Բ

1)

01010

Արյան ընդհանուր հետազոտություն

1

1

Հոմեոստազի տարբեր խանգարումներ՝ կախված վիճակի ծանրությունից

2)

01300

Կարբօքսիհեմոգլոբինի (COHb) պարունակություն արյան մեջ

1

-

Ցուցանիշների բարձրացում

3)

04070

Թթվահիմնային հավասարակշռության ստուգում

1

1

Շնչառական ալկալոզ, կոմպենսացված նյութափոխանակային ացիդոզ։

4)

04039

Կալիումի քանակը արյան շիճուկում

1

1

Բարդացած դեպքերում հեմոստազի խանգարումներ՝ պայմանավորված գլխուղեղի այտուցով և բազմաօրգանային անբավարարությամբ:

5)

04040

Կալցիումի քանակը արյան շիճուկում

-

0.1

Բարդացած դեպքերում հեմոստազի խանգարումներ՝ պայմանավորված գլխուղեղի այտուցով և բազմաօրգանային անբավարարությամբ:

6)

04040

Նատրիումի քանակը արյան շիճուկում

1

1

Բարդացած դեպքերում հեմոստազի խանգարումներ՝ պայմանավորված գլխուղեղի այտուցով և բազմաօրգանային անբավարարությամբ:

7)

04025

Ասպարտատամինոտրանսֆերազի (ԱՍՏ) որոշում արյան շիճուկում

-

0.2

Սահմանային վիճակներում հնարավոր է լյարդային ֆերմենտների բարձրացում, որոնք ի հայտ են գալիս երկարատև հիպօքսիայի հետևանքով:

8)

04024

Աալանինամինոտրանսֆերազի (ԱԼՏ) որոշում արյան շիճուկում

-

0.2

Սահմանային վիճակներում հնարավոր է լյարդային ֆերմենտների բարձրացում, որոնք ի հայտ են գալիս երկարատև հիպօքսիայի հետևանքով:

9)

04028

Արյան պլազմայում ընդհանուր բիլիրուբինի որոշում

-

0.2

Սահմանային վիճակներում հնարավոր է լյարդային ֆերմենտների բարձրացում, որոնք ի հայտ են գալիս երկարատև հիպօքսիայի հետևանքով:

10)

04030

Ուղղակի բիլիրուբին

-

0.2

Սահմանային վիճակներում հնարավոր է լյարդային ֆերմենտների բարձրացում, որոնք ի հայտ են գալիս երկարատև հիպօքսիայի հետևանքով:

11)

04031

Անուղղակի բիլլուբին

-

0.2

Սահմանային վիճակներում հնարավոր է լյարդային ֆերմենտների բարձրացում, որոնք ի հայտ են գալիս երկարատև հիպօքսիայի հետևանքով:

12)

04001

Գլյուկոզ

1

1

Հիպերգլիկեմիկ վիճակներ մարմնի կողմից գլյուկոզայի կլանման խախտման հետևանքով, ծանր և երկարատև հիպօքսիայի ֆոնի վրա:

13)

04013

Կրեատինին

-

0.6

Ծանր թունավորման դեպքում հիպօքսիայի ֆոնի վրա նորմալ պարամետրերի փոփոխություններ են դիտվում, բազմաթիվ օրգանների անբավարարության համալիրում:

14)

04012

Միզանյութ

-

0.6

Ծանր թունավորման դեպքում հիպօքսիայի ֆոնի վրա նորմալ պարամետրերի փոփոխություններ են դիտվում, բազմաթիվ օրգանների անբավարարության համալիրում:

15)

01050

Մեզի ընդհանուր հետազոտություն

1

1

Ծանր թունավորման դեպքում հիպօքսիայի ֆոնի վրա նորմալ պարամետրերի փոփոխություններ են դիտվում, բազմաթիվ օրգանների անբավարարության համալիրում:

Գործիքային հետազոտություններ

16)

13001

Էլեկտրասրտագրություն

1

1

Սրտամկանի ռիթմի և սնուցում խանգարում թունավորման ցանկացած փուլում

17)

11004

Կրծքավանդակի ռենտգեն հետազոտություն

0.8

0.8

Կրծքավանդակի վնասվածք:

Ստամոքսի պարունակության ասպիրացիա (ասպիրացիոն համախտանիշ):

Թոքային այտուցի տարբեր փուլեր:

18)

11031

Գանգի ոսկրերի ռենտգեն հետազոտություն

-

0,4

Գանգի ոսկրերի վնասվածքներ՝ գիտակցության կորստի, վայր ընկնելու հետ կապված

19)

07010

Ներքին օրգանների ուլտրաձայնային հետազոտություն

-

0.3

Վնասվածքներ

Որովայնի օրգանների վիճակը, ազատ հեղուկի և գազի առկայություն բարդությունների ֆոնին

20)

 11060

Համակարգչային շերտագրություն (ՀՇ)

-

0.05

Տարբեր վնասվածքներ, գլխուղեղի այտուց տեղաշարժով/առանց:

Գլխուղեղի այտուցի ժամանակ, ներգանգային ճնշման բարձրացման ֆոնին հայտնաբերվում են արյունազեղումներ:

21)

11070

Մագնիսառեզոնանսային շերտագրություն (ՄՌՇ)

-

0.02

Տարբեր վնասվածքներ, գլխուղեղի այտուց տեղաշարժով/առանց:

Գլխուղեղի այտուցի ժամանակ, ներգանգային ճնշման բարձրացման ֆոնին հայտնաբերվում են արյունազեղումներ

22)

08010

Բուժական ախտորոշիչ բրոնխոսկոպիա

-

0.1

Ասպիրացիոն համախտանիշ, ստամոքսի պարունակության ասպիրացիա՝ տրախեոբրոնխիալ ծառի սանիտարական լվացման նպատակով:

 

6․ Սույն հավելվածի Ձև 3–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։

7․ Օգտագործվող դեղերի ցանկը սահմանվում է ըստ Ձև 4–ի (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլերը)․

 

Ձև 4

Հ/հ

Անվանում, դեղաչափ, դեղաձև, փաթեթավորում

Անվանում ջեներիկ

Չափման միավոր

Միջինա-ցված ցուցանիշ՝ տրամա-դրման հաճախա-կանու-թյուն

Միջին օրական չափա-քանակ

Բուժ-ման կուրսի միջին չափա-քա-նակ

Օրե-րի քա-նակ

1)

Ցինկի բիսվինիլամիդազոլի դիացետատ (հակադոտ T58)

Ցինկի բիսվինիլամիդազոլի դիացետատ (հակադոտ T58)

3,0

3

180,0 մգ/մլ

300,0

2

2)

Նատրիումի քլորիդ

կաթիլաներարկման լուծույթ 9մգ/մլ

Նատրիումի քլորիդ

կաթիլաներարկման լուծույթ 9մգ/մլ

500,0

1

500,0

1000,0

2

3)

Նատրիումի քլորիդ, կալիումի քլորիդ, կալցիումի քլորիդ (կալցիումի քլորիդի դիհիդրատ)

կաթիլաներարկման լուծույթ 8,6մգ/մլ+0,3մգ/մլ+0,33մգ/մլ

Նատրիումի քլորիդ, կալիումի քլորիդ, կալցիումի քլորիդ (կալցիումի քլորիդի դիհիդրատ)

կաթիլաներարկման լուծույթ 8,6մգ/մլ+0,3մգ/մլ+0,33մգ/մլ

500,0

3

500,0

1000,0

2

4)

Գլյուկոզ անջուր

կաթիլաներարկման լուծույթ 50մգ/մլ

Գլյուկոզ անջուր

կաթիլաներարկման լուծույթ 50մգ/մլ

500,0

1

500,0

1000,0

2

5)

Գլյուկոզ անջուր

կաթիլաներարկման լուծույթ 100մգ/մլ

Գլյուկոզ անջուր

կաթիլաներարկման լուծույթ 100մգ/մլ

250,0

1

250,0

500,0

2

6)

Մագնեզիումի սուլֆատ լուծույթ ն/ե և մ/մ ներարկման 250մգ/մլ

Մագնեզիումի սուլֆատ լուծույթ ն/ե և մ/մ ներարկման 250մգ/մլ

20,0

2

40,0

40,0

2

7)

Ամինոֆիլին լուծույթ ն/ե ներարկման 24մգ/մլ

Ամինոֆիլին լուծույթ ն/ե ներարկման 24մգ/մլ

20,0

2

40,0

80,0

2

8)

Պիրացետամ լուծույթ մ/մ և ն/ե ներարկման 200մգ/մլ

Պիրացետամ լուծույթ մ/մ և ն/ե ներարկման 200մգ/մլ

10,0

1

10,0

50,0

5

9)

Պիրիդօքսին(պիրիդօքսինի հիդրոքլորիդ) լուծույթ ե/մ, մ/մ և ն/ե ներարկման 50մգ/մլ

Պիրիդօքսին(պիրիդօքսինի հիդրոքլորիդ) լուծույթ ե/մ, մ/մ և ն/ե ներարկման 50մգ/մլ

1,0

4

4,0

12,0

3

10)

Ցիանոկոբալամին լուծույթ ե/մ և մ/մ ներարկման 0,5մգ/մլ

Ցիանոկոբալամին լուծույթ ե/մ և մ/մ ներարկման 0,5մգ/մլ

1,0

4

4,0

12,0

3

11)

Նիկոտինաթթու լուծույթ ներարկման 10մգ/մլ

Նիկոտինաթթու լուծույթ ներարկման 10մգ/մլ

1,0

2

2,0

6,0

3

12)

Ասկորբինաթթու 50 մգ/մլ լուծույթ ներարկման

Ասկորբինաթթու 50 մգ/մլ լուծույթ ներարկման

2,0

3

6,0

18,0

3

13)

Ադեմեթիոնին դեղափոշի լիոֆիլացված ներարկման լուծույթի 400մգ

Ադեմեթիոնին դեղափոշի լիոֆիլացված ներարկման լուծույթի 400մգ

400 մգ

2

800 մգ

4000 մգ

5

14)

Դեքսամեթազոն լուծույթ մ/մ և ն/ե ներարկման 4մգ/մլ

Դեքսամեթազոն լուծույթ մ/մ և ն/ե ներարկման 4մգ/մլ

4 մգ/մլ

10

40

120 մգ

5

15)

Միդազոլամ լուծույթ ներարկման 5մգ/մլ

Միդազոլամ լուծույթ ներարկման 5մգ/մլ

5 մգ/մլ

2

30 մգ

90 մգ

3

16)

Բենդազոլ (բենդազոլի հիդրոքլորիդ) լուծույթ ներարկման 10մգ/մլ

Բենդազոլ (բենդազոլի հիդրոքլորիդ) լուծույթ ներարկման 10մգ/մլ

1%-1,0

4

4,0

12,0

3

17)

Կապտոպրիլ դեղահատեր 25մգ

Կապտոպրիլ դեղահատեր 25մգ

25 մգ

2

4

12

3

18)

Կալիումի քլորիդ լուծույթ կաթիլաներարկման 40մգ/մլ

Կալիումի քլորիդ լուծույթ կաթիլաներարկման 40մգ/մլ

20,0

1

20,0

60,0

3

19)

Մետամիզոլ կաթիլներ ներքին ընդունման լուծույթ 500մգ/մլ

Մետամիզոլ կաթիլներ ներքին ընդունման լուծույթ 500մգ/մլ

2,0

2

4,0

12,0

4

20)

Ցիպրոֆլոքսացին լուծույթ ներարկման

Ցիպրոֆլոքսացին լուծույթ ներարկման

2,0

2

4,0

12,0

3

21)

Հեպարին նատրիում լուծույթ ներարկման 5000ՄՄ/մլ

Հեպարին նատրիում լուծույթ ներարկման 5000ՄՄ/մլ

5000 միավոր

4

20000

40000

2

8․Սույն հավելվածի Ձև 4–ում սահմանված՝

1) նշանակված դեղի նկատմամբ անհատական անտանելիության դեպքում ավագ բուժաշխատողը իրավասու է նշանակել այլ դեղ:

2) տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։ 

9․ Բուժական այլ միջոցառումներ սահմանվում են Ձև 5–ում (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլեր․

 

Ձև 5

Հ/հ

Բժշկական ծառայության տեսակը

Տրամադրման քանակը

ԱԲ

Բ

1)

Հիպերբարիկ օքսիգենացիայի սեանս (Т58)

0,8

0,3

2)

Վերակենդանացման միջոցառումներ (շնչափողի ինտուբացիա, մեխանիկական օդափոխություն, ներերակային անզգայացում՝ ըստ բարդությունների ցուցումների, կայուն կոմատոզ վիճակ, ծանր ասպիրացիա՝ փսխումով)

0,05

-

 3)

Ինֆուզիոն թերապիա

1

1

 4)

Թթվածնի ինսուֆլյացիա

1

0,8

 5)

Հակադոտ թերապիա (Ացիզոլ-Т58)

1

-

 6)

Նոոտրոպային թերապիա

-

0,2

 7)

Հակամանրէային թերապիա (ինֆեկցիոն բարդությունների, թոքաբորբերի)

-

0,4

10․ Սույն հավելվածի Ձև 5–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով, թե ինչ հաճախականությամբ է իրականացվում տվյալ բուժական միջոցառումը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ բուժական միջոցառման կիրառման հաճախականությունը։

 

ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐԸ

 

1. Лужников, Е.А. Основы реаниматологии при острых отравлениях / Е.А. Лужников, В.Н. Дагаев, Н.Н. Фирсов. [Текст] – М.: Медицина, 1977,

2. Лужников, Е.А. Острые лекарственные отравления – ведущая проблема современной клинической токсикологии / Е.А. Лужников [Текст] //, Острые отравления лекарственными веществами: респ. сб. науч. тр. НИИ СП им. Н.В. Склифосовского. – М., 1992,

3. Лужников, Е.А. Клиническая токсикология / Е.А. Лужников. [Текст] – М.: Медицина, 1994,

4. Лужников, Е.А. Детоксикационная терапия: руководство для врачей / Е.А. Лужников, Ю.С. Гольдфарб, С.Г. Мусселиус [Текст] – СПб.: Издательство «Лань», 2000,

5. Лужников, Е.А. Острые отравления: Руководство для врачей / Е.А. Лужников, Л.Г. Костомарова. М: Медицина, [Текст] 2000,

6. Лужников, Е.А. Неотложные состояния при острых отравлениях / Е.А. Лужников, Ю.Н. Остапенко, Г.Н. Суходолова. [Текст] – М.: Медицина, 2001,

7. Лужников, Е.А., Гольдфарб, Ю.С. Физиогемотерапия острых отравлений / Е.А. Лужников, Ю.С. Гольдфарб. [Текст] – М: Медпрактика. – М, 2002,

8. Лужников, Е.А. Клиническая токсикология: учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. / Лужников Е.А., Суходолова Г.Н. [Текст] – М.: Медицина, 2008,

9. Лужников, Е.А. Технологии комплексной детоксикации при острых экзогенных отравлениях на современном этапе / Е.А. Лужников, Ю.С. Гольдфарб, А.В. Бадалян [Текст] // Вестник экстренной медицины (науч.-практ. ж. Ассоц. врачей экстр. мед. пом. Узбекистана) / Матер. 11-й Республиканской науч.-практ. конф. «Актуальные проблемы организации экстренной медицинской помощи: Вопросы анестезиологии, реанимации и интенсивной терапии при критических состояниях в экстренной медицине» (Джизак, 26 октября 2013 г.). – 2013. – № 3,

10. Лужников, Е.А. Детоксикационная терапия острых отравлений химической этиологии на современном этапе / Е.А. Лужников, Ю.С. Гольдфарб, А.В. Бадалян [Текст] // Токсикологический вестник. – 2014. – № 3. – С. 9–17,

11. Маткевич, В.А. Кишечный лаваж / В.А. Маткевич [Текст] // Медицинская токсикология: национальное руководство / под ред. Е.А. Лужникова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012. – Гл. 4,

12. Медицинская токсикология: национальное руководство / Под ред. Е.А. Лужникова. [Текст] – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012,

13. Мусселиус, С.Г. Отравления животными и растительными ядами / С.Г. Мусселиус [Текст] // Медицинская токсикология: национальное руководство / под ред. Е.А. Лужникова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012. – Гл.12. – П. 12.1,

14. Орлов, Б.Н. Ядовитые животные и растения СССР / Б.Н. Орлов, Д.Б. Гелашвили, А.К. Ибрагимов [Текст] – 1990, М.: Высш. Шк., 1990,

15. Альтманн, Хорст. Ядовитые растения. Ядовитые животные / Хорст Альтманн [Текст]. – М: БММ АО, 2004:

 

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 1 դեկտեմբերի 2023 թվական: