«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

7 օգոստոսի 2014 թ.

Պետական գրանցման թիվ 10014302

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

11 հուլիսի 2014 թ. ք. Երևան

N 50-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԵՎ ԴԵՌԱՀԱՍՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՏՊԱԳԻՐ ԳՐՔԵՐԻՆ ԵՎ ՏՊԱԳՐԱԿԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅԱՆ ԱՅԼ ԱՐՏԱԴՐԱՏԵՍԱԿՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ԵՎ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ» N 2.1.7.007-14 ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ ՀՀ ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2007 ԹՎԱԿԱՆԻ ՓԵՏՐՎԱՐԻ 6-Ի N 195-Ն ՀՐԱՄԱՆԸ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 4-րդ հոդվածը և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի օգոստոսի 15-ի «Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության աշխատակազմ պետական կառավարչական հիմնարկ ստեղծելու, Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կանոնադրությունը և աշխատակազմի կառուցվածքը հաստատելու մասին» N 1300-Ն որոշման 12 կետի «դ» ենթակետը.

Հրամայում եմ`

1. Հաստատել «Երեխաների և դեռահասների համար նախատեսված տպագիր գրքերին և տպագրական արդյունաբերության այլ արտադրատեսակներին ներկայացվող սանիտարահամաճարակաբանական և հիգիենիկ պահանջներ» N 2.1.7.007-14 սանիտարական կանոններ և նորմերը` համաձայն հավելվածի:

2. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2007 թվականի փետրվարի 6-ի N 195-Ն հրամանով հաստատված «Հանրակրթական դպրոցի և նախամասնագիտական հաստատության դասագրքերի տպագրությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2-III-3.4.06-05 սանիտարական կանոնները:

3. Սույն հրամանը ուժի մեջ է մտնում հրապարակման օրվանը հաջորդող 10-րդ օրը:

Նախարար

Ա. Մուրադյան

Հավելված ՀՀ առողջապահության նախարարի 2014 թվականի հուլիսի 11-ի N 50-Ն հրամանի

«ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԵՎ ԴԵՌԱՀԱՍՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՏՊԱԳԻՐ ԳՐՔԵՐԻՆ ԵՎ ՏՊԱԳՐԱԿԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅԱՆ ԱՅԼ ԱՐՏԱԴՐԱՏԵՍԱԿՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ԵՎ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ»

N 2.1.7.007-14 ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐ

ԳԼՈՒԽ I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Երեխաների և դեռահասների համար նախատեսված տպագիր գրքերին և տպագրական արդյունաբերության այլ արտադրատեսակներին ներկայացվող սանիտարահամաճարակաբանական և հիգիենիկ պահանջները սահմանում են տպագիր արտադրատեսակների անվտանգությանը ներկայացվող սանիտարական կանոնները և նորմերը (այսուհետ՝ սանիտարական կանոններ):

2. Այն տպագիր արտադրատեսակները, որոնք նախատեսված են 2 կամ 3 տարիքային խմբերի համար, պետք է համապատասխանեն «ընթերցողի հասցեում» նշված ամենափոքր տարիքային խմբի համար սահմանված պահանջներին:

3. Տպագիր արտադրատեսակները անկախ օգտվողի տեսակից և տարիքից պետք է համապատասխանի հետևյալ պահանջներին՝

1) տպագիր արտադրատեսակների պատրաստման համար չի թույլատրվում լրագրային թղթի օգտագործումը՝ բացառությամբ այն տպագիր արտադրատեսակների, որոնք նախատեսված չեն կրկին օգտագործման համար (քննական տոմսեր, առաջադրանք պարունակող թերթիկներ, թեստային խնդիրներ, խաչբառեր),

2) տպագիր արտադրատեսակների համար չի թույլատրվում նեղ նկարվածքով տպատառի օգտագործումը,

3) տառային, թվային և քիմիական ֆորմուլաներ կազմելու ժամանակ ֆորմուլաների հիմնական տարրերի տպատառի կեգելը կարող է 2 պունկտով ավելի փոքր լինել հիմնական տեքստի տպատառի կեգելից, իսկ ֆորմուլաների օժանդակ տարրերի տպատառի կեգելը պետք է լինի 6 պունկտից ոչ պակաս,

4) հրատարակության բացված զույգ էջերի միջև լուսանցքը պետք է լինի 26մմ-ից ոչ պակաս,

5) էջերի լուսանցքներում թույլատրվում է տեղադրել պայմանական նշաններ, ցուցադրական պատկերներ և 50 նիշից ոչ ավելի ծավալով տեքստեր՝ հիմնական շարվածքից 5մմ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա,

6) գունավոր կամ գորշ ֆոնի վրա և (կամ) բազմագույն պատկերազարդ ֆոնի վրա տեքստի տպագրման ժամանակ ֆոնի օպտիկական խտությունը պետք է լինի 0.3-ից ոչ ավելի, իսկ նեգատիվային տպատառերով տպագրման ժամանակ՝ 0.4-ից ոչ պակաս,

7) չի թույլատրվում տեքստը տպագրել ոչ հստակ տպատառերով,

8) նախադպրոցական և տարրական դպրոցի տարիքի երեխաների համար նախատեսված տպագիր արտադրատեսակներում բառերի միջև հեռավորությունը պետք է հավասար լինի տպատառի կեգելին:

4. Գրական-գեղարվեստական, զարգացնող ուսուցման, լրացուցիչ կրթության համար և գիտահանրամատչելի հրատարակությունների տեքստերում խորհուրդ չի տրվում օգտագործել գունավոր ներկեր և նեգատիվային տպատառեր:

5. Հրատարակություններում գունավոր ներկերով գունավոր ֆոնի վրա տպագրման ժամանակ տպատառի կեգելը պետք է լինի 20 պունկտից ոչ պակաս, իսկ տեքստի ծավալը՝ 200 նիշից ոչ ավելի:

6. Տպագիր արտադրատեսակների տառատեսակային ձևավորման չափորոշիչները սահմանվում են Դիդո տիպոմետրիկ համակարգի համաձայն (1 պունկտը հավասար է 0.376մմ-ի):

7. Տպագիր արտադրատեսակների անվտանգությունը գնահատվում է ըստ տեքստի տառատեսակային ձևավորման (մեկանգամյա ընթերցման տեքստի ծավալը, տպատառի կեգելը, միջտողային տարածությունն ու տողի երկարությունը) և ըստ սանիտարաքիմիական ցուցանիշների (վերահսկվող քիմիական տարրերի ցանկը որոշվում է ըստ նյութի քիմիական բաղադրության):

ԳԼՈՒԽ II. ԶԳԱՅՈՐՈՇՄԱՆ ԵՎ ՍԱՆԻՏԱՐԱՔԻՄԻԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

Տպագիր արտադրատեսակների հոտի ինտենսիվությունը չպետք է գերազանցի 2 բալը:

8. Տպագիր արտադրատեսակները պետք է համապատասխանեն քիմիական անվտանգության պահանջներին:

1) Մինչև երեք տարեկան երեխաների համար նախատեսված տպագիր արտադրատեսակներից մոդելային միջավայր (թորած ջուր) չպետք է արտազատվեն այնպիսի քանակությամբ վնասակար նյութեր, որը գերազանցում է՝

ա. Ֆենոլ - 0.05 մգ/դմ³

բ. ֆորմալդեհիդ- 0.1 մգ/դմ³

գ. կապար - 90 մգ/կգ

դ. ցինկ - 1.0 մգ/դմ³

ե. մկնդեղ - 25 մգ/կգ

զ. քրոմ (III) և (VI) - 60 մգ/կգ։

2) Երեք տարեկանից բարձր երեխաների համար նախատեսված տպագիր արտադրատեսակներից օդային միջավայր չպետք է արտազատվեն այնպիսի քանակությամբ վնասակար նյութեր, որը գերազանցում է՝

ա. Ֆենոլ - 0.003 մգ/մ³

բ. Ֆորմալդեհիդ - 0.003 մգ/մ³ (որոշվում է ֆոնային մակարդակի նկատմամբ)։

ԳԼՈՒԽ III. ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

9. Գունազարդման գրքերի (բլոկների) պատրաստման համար պետք է օգտագործվեն նկարչական թղթեր, թուղթ օֆսեթ, ինչպես նաև 1մ² մակերեսի համար 100±5-ից մինչև 160±7գ քաշ ունեցող թղթի այլ տեսակներ:

10. Գրաֆիտե միջուկ ունեցող մատիտով նկարելու համար թույլատրվում է օգտագործել 1մ² մակերեսի համար 60±3գ-ից ոչ պակաս քաշ ունեցող թուղթ: Այդպիսի թղթի օգտագործման պարագայում գունազարդման համար նախատեսված նկարը պետք է տեղադրված լինի թղթի մեկ կողմի վրա:

11. Նախադպրոցական և տարրական դպրոցի տարիքի երեխաների պարագայում գունազարդման համար նախատեսված նկարի գծերի հաստությունը պետք է լինի 2 պունկտից ոչ պակաս (թավ), նկարի տարրերի նվազագույն գծային չափը պետք է լինի 5մմ-ից ոչ պակաս:

ԳԼՈՒԽ IV. ԳՐՔԵՐԻ ԵՎ ԱՄՍԱԳՐԵՐԻ ՏԵՔՍՏԻ ՏԱՌԱՏԵՍԱԿԱՅԻՆ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

12. Տառատեսակային ձևավորման չափորոշիչներին, տեքստերի ձևավորման եղանակներին ներկայացվող պահանջները՝ ըստ հրատարակության տեսակի, մեկանգամյա ընթերցման տեքստի ծավալի, օգտվողի տարիքի, ներկայացված են 1-6 աղյուսակներում:

Աղյուսակ 1

Նախադպրոցական տարիքի (3-6 տարեկան) երեխաների համար նախատեսված գրքերում և ամսագրերում տեքստի տառատեսակային ձևավորմանը ներկայացվող պահանջները

հ/հ	Տպատառի կեգելը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Միջտողային տարածության մեծացումը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Տողի նվազագույն երկարությունը (մմ)	Տառատեսակի բնութագիրը
				խումբ	նկարվածք
1.	20 և ավելի	2	117	առանց ծայրատների, նոր քիչ կոնտրաստ	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
2.	16 և 18	4	117	առանց ծայրատների, նոր քիչ կոնտրաստ	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
3.	14	4	108	առանց ծայրատների	նորմալ, լայն կամ չափազանց լայն, բաց գույնի, ուղիղ
4.	12 (մեկ էջի վրա 200 և ավելի քիչ նիշ պարունակող տեքստերի համար)	2	90	առանց ծայրատների	նորմալ, լայն կամ չափազանց լայն, բաց գույնի, ուղիղ

Աղյուսակ 2

Տարրական դպրոցի տարիքի (7-10 տարեկան) երեխաների համար նախատեսված գրքերում և ամսագրերում տեքստի տառատեսակային ձևավորմանը ներկայացվող պահանջները

հ/հ	Հրատարակության տեսակները	Մեկանգամյա ընթերցման տեքստի ծավալը (նիշերի քանակը)	Տպատառի կեգելը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Միջտողային տարածության մեծացումը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Տողի նվազագույն երկարությունը (մմ)	Տառատեսակի բնութագիրը
						խումբ	նկարվածք
1.	Գրական-գեղարվեստական, գիտահանրամատչելի, զարգացնող ուսուցման և լրացուցիչ կրթության համար հրատարակություններ	1)600-ից ավելի	20	2	90	առանց ծայրատների, նոր քիչ կոնտրաստ	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)600-ից ավելի	14-18	2	81	առանց ծայրատներ, նոր քիչ կոնտրաստ	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		3)600-ից ավելի	12	2	81	առանց ծայրատների	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի կամ կիսաթավ, ուղիղ
		4)600-ից ոչ ավելի	10	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ, ուղիղ
		5)600-ից ոչ ավելի	12	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
2.	Տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններ	1)600-ից ավելի	14	2	81	առանց ծայրատների, նոր քիչ կոնտրաստ	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
3.	Տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններ	1)600-ից ավելի	12	2	81	առանց ծայրատների	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի կամ կիսաթավ, ուղիղ
		2) 200-ից 600	10	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ, ուղիղ
		3)200-ից ոչ ավելի	12( թույլատրվում է նեգատիվային տպատառերով տպագրման համար՝ 0.5-ից ոչ պակաս օպտիկական խտություն ունեցող ֆոնի և գունավոր ներկերով տեքստի տպագրման դեպքում)	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
		4)200-ից ոչ ավելի	10	-	-	-	նորմալ, ուղիղ

*

Աղյուսակ 3

Միջին դպրոցական տարիքի (11-14 տարեկան) երեխաների համար նախատեսված գրքերում և ամսագրերում տեքստի տառատեսակային ձևավորմանը ներկայացվող պահանջները

հ/հ	Հրատարակության տեսակները	Մեկանգամյա ընթերցման տեքստի ծավալը (նիշերի քանակը)	Տպատառի կեգելը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Միջտողային տարածության մեծացումը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Տողի նվազագույն երկարությունը (մմ)	Տառատեսակի բնութագիրը
						խումբ	նկարվածք
1.	Գրական-գեղարվեստական, գիտահանրամատչելի և լրացուցիչ կրթության համար հրատարակություններ	1) 1500-ից ավելի	10	2	72	-	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)1500-ից ոչ ավելի	9	2	41	-	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի կամ կիսաթավ, ուղիղ կամ շեղատառ
		3)1500-ից ոչ ավելի	12(թույլատրվում է նեգատիվային տպատառերով տպագրման համար՝ 0.5-ից ոչ պակաս օպտիկական խտություն ունեցող ֆոնի և գունավոր ներկերով տեքստի տպագրման դեպքում)	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
2.	Տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններ	1)1500-ից ավելի	10	2	72	-	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)1500-ից ոչ ավելի	10(թույլատրվում է նեգատիվային տպատառերով տպագրման համար՝ 0.5-ից ոչ պակաս օպտիկական խտություն ունեցող ֆոնի և գունավոր ներկերով տեքստի տպագրման դեպքում. երբ կեգելը գերազանցում է 10 պունկտը, տառատեսակի խումբը չի սահմանվում)	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
		3)1000-ից 1500	9	-	41	-	նորմալ
		4)600-ից 1000	8	2	41	-	նորմալ, ուղիղ
		5)600-ից ոչ ավելի	8	-	-	-	նորմալ

Աղյուսակ 4

Ավագ դպրոցի տարիքի (15-18 տարեկան) երեխաների համար նախատեսված գրքերում և ամսագրերում տեքստի տառատեսակային ձևավորմանը ներկայացվող պահանջները

հ/հ	Հրատարակության տեսակները	Մեկանգամյա ընթերցման տեքստի ծավալը (նիշերի քանակը)	Տպատառի կեգելը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Միջտողային տարածության մեծացումը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Տողի նվազագույն երկարությունը (մմ)	Տառատեսակի բնութագիրը
1.	Գրական-գեղարվեստական, գիտահանրամատչելի և լրացուցիչ կրթության համար հրատարակություններ	1)2000-ից ավելի	10	2	63	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)2000-ից ավելի	10	-	68	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		3)2000-ից ավելի	9	2	63	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		4)2000 -ից ոչ ավելի	8	2	41	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի կամ կիսաթավ, ուղիղ կամ շեղատառ
		5)2000-ից ոչ ավելի	10	2	41	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
2.	Տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններ	1)2000-ից ավելի	10	2	63	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)2000-ից ավելի	10	-	68	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
3.	Տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններ	1)2000-ից ավելի	9	2	63	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)2000-ից ոչ ավելի	10 (թույլատրվում է նեգատիվային տպատառերով տպագրման համար՝ 0.4-ից ոչ պակաս օպտիկական խտություն ունեցող ֆոնի և գունավոր ներկերով տեքստի տպագրման դեպքում)	-	41	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
		3)1000-ից 2000	8	2	41	նորմալ, ուղիղ
		4)600-ից 1000	8	-	-	նորմալ, ուղիղ
		5)600-ից ոչ ավելի	8	-	-	նորմալ

*

Աղյուսակ 5

Գրքերում և ամսագրերում երկու և երեք սյունակով հավաքման ժամանակ տեքստի տառատեսակային ձևավորմանը ներկայացվող պահանջները (տեքստի տառատեսակային ձևավորման չափորոշիչները պետք է համապատասխանեն հրատարակության տեսակին և օգտվողի տարիքային խմբին առնչվող պահանջներին)

հ/հ	Տարիքային խումբը	Երկու սյունակով հավաքել թույլատրվում է	Սյունակների միջև հեռավորությունը (մմ, ոչ պակաս)	Երեք սյունակով հավաքել թույլատրվում է	Սյունակների միջև հեռավորությունը (մմ, ոչ պակաս)
1.	Նախադպրոցական տարիք (3-6 տարեկան)	1)բանաստեղծություններ	12	-	-
2.	Տարրական դպրոցի տարիք (7-10 տարեկան)	1)բանաստեղծություններ	12	-	-
		2)գիտահանրամատչելի հրատարակություններում	9	-	-
		3)տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններում	9 կամ 6 (տարանջատման գծի առկայության դեպքում)	-	-
3.	Միջին դպրոցական տարիք (11-14 տարեկան)	1)բանաստեղծություններում	9	տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններում	9 կամ 6 (տարանջատման գծի առկայության դեպքում)
		2)գիտահանրամատչելի, տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններում	9 կամ 6 (տարանջատման գծի առկայության դեպքում)	-	-
4.	Ավագ դպրոցի տարիք (15-18 տարեկան)	1)բոլոր տեսակի հրատարակություններում	9 կամ 6 (տարանջատման գծի առկայության դեպքում)	տեղեկատվական և ժամանցի համար նախատեսված հրատարակություններում	6

* ։

Աղյուսակ 6

Գրքերում և ամսագրերում գունավոր, գորշ ֆոնի և բազմագույն պատկերազարդ ֆոնի վրա տպագրման պարագայում տեքստի տառատեսակային ձևավորմանը ներկայացվող պահանջները

հ/հ	Տարիքային խումբը	Մեկանգամյա ընթերցման տեքստի ծավալը (նիշերի քանակը)	Տպատառի կեգելը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Միջտողային տարածության մեծացումը (պունկտերով, ոչ պակաս)	Տողի նվազագույն երկարությունը (մմ)	Տառատեսակի բնութագիրը
						խումբ	նկարվածք
1.	Նախադպրոցական տարիք (3-6 տարեկան)	1) 200 և ավելի	18	4	117	առանց ծայրատների	նորմալ կամ լայն, կիսաթավ, ուղիղ
		2) 200-ից ոչ ավելի	14	4	-	առանց ծայրատների	նորմալ կամ լայն, կիսաթավ, ուղիղ
2.	Տարրական դպրոցի տարիք (7-10 տարեկան)	1)600 և ավելի	14	2	81	առանց ծայրատների	նորմալ կամ լայն, կիսաթավ, ուղիղ
		2) 200-ից 600	14	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ կամ լայն, կիսաթավ, ուղիղ
		3)200-ից ոչ ավելի	12	2	41	առանց ծայրատների	նորմալ կամ լայն, կիսաթավ, ուղիղ
3.	Միջին դպրոցական տարիք (11-14 տարեկան)	1)1500 և ավելի	12	2	72	-	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)1000 -ից 1500	10	2	41	-	նորմալ, բաց գույնի կամ կիսաթավ, ուղիղ
		3)1000-ից 1500	9	2	41	-	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
		4)600-ից 1000	9	2	41	-	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
		5)600-ից ոչ ավելի	9	-	-	-	նորմալ, կիսաթավ
4.	Ավագ դպրոցի տարիք(15-18 տարեկան)	1)2000 և ավելի	9	2	63	-	նորմալ կամ լայն, բաց գույնի, ուղիղ
		2)1000-ից 2000	8	2	41	-	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
		3)600-ից 1000	8	-	-	-	նորմալ, կիսաթավ, ուղիղ
		4)600-ից ոչ ավելի	8	-	-	-	նորմալ, կիսաթավ