«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
27 ապրիլի 2007 թ.
Պետական գրանցման թիվ 10007190

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
 
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

26 մարտի 2007 թ. ք. Երևան

N 539-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԻ, ԽԱՂԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԻՐԱՑՄԱՆ» ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հոդված 4-ի, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թ-ի նոյեմբերի 11-ի «Խաղալիքների տեխնիկական կանոնակարգը հաստատելու մասին» N 1551-Ն որոշման 2-րդ կետի, ինչպես նաև ելնելով երեխաների առողջության պահպանման, հիվանդությունների կանխարգելման սկզբունքներից՝ մանկական խաղալիքների և խաղերի արտադրության և իրացման սանիտարական կանոններ սահմանելու նպատակով,

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ՝

Հաստատել «Մանկական խաղալիքների, խաղերի արտադրության և իրացման» սանիտարական կանոնները (կցվում է):

Նախարար՝

Ն. Դավիդյան

Հաստատված է ՀՀ առողջապահության նախարարի 2007 թ. մարտի 26-ի N 539-Ն հրամանով

ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԻ, ԽԱՂԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԻՐԱՑՄԱՆ

Ս Ա Ն Ի Տ Ա Ր Ա Կ Ա Ն  Կ Ա Ն Ո Ն Ն Ե Ր

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1.1. Սույն սանիտարական կանոնները սահմանում են մինչև 14 տարեկան երեխաների խաղալիքների (խաղերի) և դրանց պատրաստման համար օգտագործվող հումքի և նյութերի հիգիենիկ պահանջներ:

1.2. Սույն կանոնների պահանջները տարածվում են երեխաների համար արտադրող և իրացնող, ինչպես նաև հանրապետության տարածք ներկրվող խաղալիքների (խաղերի) վրա:

2. ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԻ, ԽԱՂԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՀՈՒՄՔԻՆ ՈՒ ՆՅՈՒԹԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

2.1. Խաղալիքների (խաղերի) արտադրության մեջ թույլատրվում է օգտագործել հիգիենիկ փորձաքննության արդյունքում դրական եզրակացություն ստացած հումքը և նյութերը:

2.2. Խաղալիքների (խաղերի) արտադրության համար չեն թույլատրվում օգտագործել օգտաթափոնք, բնական մորթի և կաշի (մինչև 3 տարեկան երեխաների համար նախատեսված խաղալիքների արտադրության ժամանակ), ծառի կեղև:

2.3. Փողային երաժշտական խաղալիքների մասերը, որոնք հպվում են երեխաների շրթունքների հետ, ինչպես նաև չխկչխկանները, պետք է պատրաստված լինեն խոնավակայուն, ինչպես նաև հեշտ լվացվող և ախտահանվող նյութերից:

3. ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԻՆ, ԽԱՂԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

3.1. Արտադրվող և իրացվող խաղալիքների (խաղերի) օգտագործման ժամանակ պետք է բացառվեն երեխաների կյանքին և առողջությանը, ցանկացած բնույթի և ծանրության, վնաս հասցնելու հնարավորությունը:

3.2. Խաղալիքների (խաղերի) արտադրության և իրացման հետ անմիջականորեն առնչվող աշխատողներն ու ծառայողները պետք է չունենան առողջական վիճակի հետ կապված աշխատելու հակացուցումներ:

3.3. Արտադրվող և իրացվող խաղալիքները (խաղերը) չպետք է պարունակեն կենսաբանական, քիմիական և ճառագայթաակտիվ տարրեր և նյութեր այնպիսի քանակությամբ, որոնք կարող են վնաս հասցնել երեխաների կյանքին և առողջությանը:

3.4. Խաղալիքների արտադրման ժամանակ օգտագործվող քիմիական նյութերը (օդային և ջրային) մոդելավորվող միջավայրերում, սանիտարաքիմիական հետազոտությունների ընթացքում, չպետք է գերազանցեն սույն կանոնների Հավելված 2-ով ներկայացված հիգիենիկ նորմատիվները:

3.5. Բոլոր տեսակի խաղալիքների հոտի ինտենսիվությունը պետք է չգերազանցի.

ա. մինչև 1 տարեկան երեխաների համար խաղալիքներից բնական պայմաններում և ջրային հանուկներից հոտի ինտենսիվությունը պետք է չգերազանցի 1 բալը,

բ. մեկ տարեկանից բարձր երեխաների համար նախատեսված խաղալիքներից հոտի ինտենսիվությունը պետք է չգերազանցի 2 բալը:

Այդ նորմատիվները չապահովելու դեպքում, հետազոտության ավարտից 10 օրից ոչ շուտ թույլատրվում է կատարել խաղալիքի փորձանմուշի կամ ջրային արտածծվածքի միանվագ կրկնակի հետազոտություն: Ընդ որում, որպես վերջնական արդյունք համարվում է կրկնակի հետազոտությունը:

3.6. Խաղալիքներից առաջացող ձայնի մակարդակը չպետք է գերազանցի 65դԲ (բացառությամբ սպորտային մրցույթների համար պատրաստված խաղալիք-մոդելների, երաժշտական խաղալիքների, փողային և հարվածային երաժշտական գործիքների): Երեխաների համար խաղալիքներում ձայնային ճնշման թույլատրելի մակարդակները (*) ներկայացվում են աղյուսակում.

* Բացառությամբ իմպուլսային աղմուկ արձակող խաղալիքներից` փողային և հարվածային երաժշտական գործիքներ:

Խաղալիքներ երեխաների համար	Ձայնային ճնշման մակարդակներ, դԲԱ օկտավային գոտիներում միջին երկրաչափական հաճախականություններով, Գց									Ձայնի մակարդակներ և ձայնի համարժեք մակարդակները, դԲԱ	Ձայնի առավելագույն մակարդակները, դԲԱ
	31,5	63	125	250	500	1000	2000	4000	8000
մինչև 3 տարեկան	93	79	70	63	58	55	52	50	49	60	70
3 տարեկանից մինչև 6 տարեկան	96	83	74	68	63	60	57	55	54	65	75
6-ից բարձր տարիքի	100	87	79	72	68	65	63	61	59	70	80
Բացօթյա խաղալու համար	103	91	83	77	73	70	68	66	64	75	85

3.7. Իմպուլսային ձայն, որպես խաղային պահ (կրակոց) առաջացնող խաղալիքների ձայնի մակարդակը չպետք է գերազանցի 95դԲ:

3.8. Էլեկտրամագնիսական դաշտերի (ԷՄԴ) մակարդակի փոձարկումներից ստացված արդյունքները պետք է չգերազանցեն «Կենցաղային պայմաններում լայն սպառման ապրանքների կիրառման ժամանակ ֆիզիկական գործոնների թույլատրելի մակարդակների» N 2-III-11 (N 001-96) միջպետական սանիտարական նորմերով և կանոններով սահմանված պահանջները.

Էլեկտրամագնիսական դաշտերի լարվածության թույլատրելի մակարդակներ

3.9. Լոկալ թրթռման մակարդակի գործիքաչափման փորձարկումներից ստացված արդյունքները պետք է չգերազանցեն «Կենցաղային պայմաններում լայն սպառման ապրանքների կիրառման ժամանակ ֆիզիկական գործոնների թույլատրելի մակարդակների» N 2-III-11 (N 001-96) միջպետական սանիտարական նորմերով և կանոններով սահմանված պահանջները.

Լոկալ թրթռման թույլատրելի մակարդակներ

Օկտավային շերտագծերի միջին երկրաչափական հաճախականություններ	Թույլատրելի մակարդակներ, դԲ
	Թրթռաարագություն	Թրթռաարագացում
8	105	693
16	99	63
31,5	99	69
63	99	75
125	99	81
520	99	87
500	99	93
1000	99	99
ճշգրտված մակարդակ, դԲ	102	66

3.10. Խաղալիքներ դեկորատիվ և պաշտպանիչ ծածկը (ներկեր ու այլ նյութեր) պետք է խոնավության, թքի և քրտինքի ազդեցության հանդեպ կայուն լինի:

3.11. Մանրէաբանական անվտանգության ցուցանիշների որոշումն ու փորձարկման արդյունքների գնահատումը կատարվում է «Օծանելիքակոսմետիկական արտադրանքի արտադրությանը և անվտանգությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2-III-8.2 սանիտարական կանոններով և նորմերով սահմանված պահանջներին համապատասխան.

Խաղալիքների մանրէաբանական անվտանգության ցուցանիշներ

3.12. Սույն կանոնների 2.1. - 2.3., 3.1.-3.11 կետերով, արտադրվող և իրացվող խաղալիքների համար, սահմանված պահանջները հավաստվում են հիգիենիկ եզրակացությամբ (Հավելված 4) փորձաքննության արդյունքների հիման վրա:

3.13. Խաղալիքների փորձաքննությունը իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության և (կամ) «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն» ՓԲԸ կողմից:

4. ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԻ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ

4.1. Խաղալիքների փորձաքննությունը կատարվում է հետևյալ դեպքերում.

ա. նոր տեսակի խաղալիքի արտադրություն կազմակերպելու ժամանակ,

բ. թողարկվող արտադրանքի կազմի (կառուցվածքի) մեջ փոփոխություններ կատարելու ժամանակ,

գ. թողարկվող արտադրանքի տեխնոլոգիական հրահանգում, արտադրական գործընթացի լրակազմության մեջ փոփոխություններ կատարելու ժամանակ, խաղալիքի փորձնական խմբաքանակի արտադրություն կազմակերպելու ժամանակ,

դ. հիգիենիկ եզրակացության տրման ժամկետի սպառման դեպքում:

4.2. Հիգիենիկ փորձաքննությունը իր մեջ ներառում է.

ա. որակի և անվտանգության վերաբերյալ փաստաթղթերի փորձաքննություն,

բ. լաբորատոր-գործիքային հետազոտություններ և փորձարկումներ, անհրաժեշտության դեպքում նաև արտադրության պայմանների սանիտարահիգիենիկ հետազոտություն:

4.2.1. Փորձաքննության համար պատվիրատուն ներկայացնում է խաղալիքների փորձաքննության համար անհրաժեշտ քանակությամբ փորձանմուշներ և հետևյալ փաստաթղթերը.

ա. տեղական արտադրությամբ խաղալիքների (խաղերի) համար խաղալիքների նորմատիվային և (կամ) տեխնիկական փաստաթղթեր (տեխնիկական պայմաններ, տեխնոլոգիական հրահանգներ և այլն) խաղալիքների փորձարկման արձանագրություններ (եթե առկա են),

բ. արտասահմանյան արտադրությամբ խաղալիքների (խաղերի) համար խաղալիքների և դրանց պատրաստման համար օգտագործվող հումքի և նյութերի անվտանգությունը հաստատող փաստաթուղթ (երկրի լիազոր մարմնի, արտադրող և առաքող կազմակերպության կողմից տրված):

4.3. Հիգիենիկ եզրակացությունը տրվում է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության պետի կողմից մինչև 5 (հինգ), իսկ փորձնական խմբաքանակի համար՝ մինչև մեկ տարի ժամկետով:

5. ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԻ ԶԳԱՅՈՐՈՇՄԱՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ

5.1. Խաղալիքների փորձանմուշների զգայորոշական հետազոտությունների ժամանակ գնահատվում է խաղալիքների արտաքին տեսքը, մակերեսը (չոր, կպչուն, հարթ), հոտի և թերությունների առկայությունը:

5.2. Պլաստիկ նյութերից պատրաստված խաղալիքները մանրազննորեն լվացվում են 37^օ ջերմաստիճանի ջրով (առանց մեխանիկական մշակման, օճառի և սինթետիկ լվացող նյութերի օգտագործմամբ), ցայում են թորած ջրով և չորացնում սենյակային ջերմաստիճանի պայմաններում:

Խաղալիքների հոտի (կամ արտածծման) որոշումը կատարվում է հանձնաժողովի կողմից (5 անդամից ոչ պակաս) սենյակային ջերմաստիճանի պայմաններում: Հոտի բնույթը նշվում է գրագրորեն (կողմնակի, տհաճ, սպեցիֆիկ, բուրավետ, անորոշ): Հոտի ինտենսիվությունը արտահայտվում է բալերով՝ համաձայն ստորև բերված սանդղակի.

Հոտի ինտենսիվության որոշում

Հոտի ինտենսիվություն (բալերով)	Բնութագիրը	Հոտի առկայությունը
0	Հոտ չկա	Զգալի հոտի բացակայություն:
1	Շատ թույլ	Սովորաբար զգացվող, սակայն փորձառու որակը (հոտը/ որոշողի կողմից նշվող հոտ:
2	Թույլ	Հոտ, եթե դրան ուշադրություն է դարձվում` անփորձ որակը որոշողի կողմից:
3	Նկատելի	Դյուրին զգացվող և տհաճ զգացում առաջացնող հոտ:
4	Սուր	Ուշադրություն գրավող, բացասական արձագանք առաջացնող հոտ:
5	Շատ սուր	Այնքան ուժեղ հոտ, որ առաջացնում է տհաճ զգացումներ:

6. ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԻ ՍԱՆԻՏԱՐԱՔԻՄԻԱԿԱՆ ԵՎ ԹՈՒՆԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

6.1. Խաղալիքներից արտազատող քիմիական նյութերի ցանկը, կախված պատրաստման համար օգտագործվող հումքից, ներկայացված է սույն կանոնների Հավելված 1-ում:

6.2. Նոր տեսակի (բնույթի) նյութերից պատրաստված խաղալիքների հիգիենիկ փորձաքննության ժամանակ զգայորոշական և սանիտարաքիմիական հետազոտություններից հետո անհրաժեշտ է կատարել դրանց թունաբանական հետազոտություն:

6.2.1. Նոր, չհետազոտված և կրկնակի սինթեզված քիմիական նյութերի թունաբանական հետազոտությունը իր մեջ ներառում է.

ա. քիմիական նյութերից սուր թունավորության մակարդակի որոշումը կատարվում է լաբորատոր կենդանիների (սպիտակ առնետ, սպիտակ մուկ, նապաստակ, ծովախոզուկ) վրա դրված փորձերի հիմքերով` կենդանու ստամոքսի մեջ ներարկելով նյութի միջին չափաքանակը (մահվան չափաքնակը՝ ՄՉ50), որը առաջացնում է փորձարկվող կենդանիների 50%-ի մահը,

բ. մաշկի վրա փոփոխություններ առաջացնող նյութերի հատկությունների որոշում,

գ. մաշկի միջոցով նյութերի ներծծման մակարդակի որոշում,

դ. նյութի կումուլյատիվ հատկության հետազոտում:

Ստացված բոլոր արդյունքների հիմքերով անհրաժեշտ է որոշել հետազոտվող նյութի թունավորության մակարդակը:

6.2.2. Արտադրանքի թունաբանահիգիենիկ գնահատականը տրվում է քիմիական նյութերի միգրացիայի մակարդակը որոշող թունավորության ինդեքսով:

6.3. Թունավորության ինդեքսը որոշվում է.

ա. կենսաբանական թեստավորման եղանակով թունավորության ինդեքսի որոշումը բջջային թեստ-օբյեկտի վրա «ին վիտրո» և արդյունքում ստացված նրա արժեքը պետք է գտնվի 70-120%-ի սահմանում,

բ. ըստ ջրալուծվող բաղադրամասերի որպես թեստ-օբյեկտ խոշոր եղջերավոր անասունի սերմնահեղուկի օգտագործմամբ օդի նմուշի թունավորության գնահատման էսպրես մեթոդական ձեռնարկին համապատասխան խաղալիքի նմուշի փորձարկման արդյունքում թունավորության ինդեքսի արժեքը պետք է գտնվի 80-120%-ի սահմանում,

գ. լյումինիստետային մանրէաբանական թեստի օգնությամբ քիմիական միացությունների, պոլիմերների, նյութերի արտադրանքի թունավորության որոշման ձեռնարկին համապատասխան փորձարկման արդյունքում թունավորության ինդեքսի արժեքը պետք է լինի 20%-ից պակաս:

Հաստատված է ՀՀ առողջապահության նախարարի 2007 թ. մարտի 26-ի N 539-Ն հրամանով Հավելված 1

Խաղալիքների սանիտարաքիմիական հետազոտության ժամանակ որոշվող (կախված հումքից) նյութերի ցանկ «*»