«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
26 փետրվարի 2007 թ.
Պետական գրանցման թիվ 10007094
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
|
6 փետրվարի 2007 թ. |
N 195-Ն |
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
«ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ԵՎ ՆԱԽԱՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ» N 2-III-3.4.06-05 ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Համաձայն ՀՀ կառավարության 2004 թ. օգոստոսի 26-ի նիստի N 33 արձանագրային որոշման և «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 4-ի, «Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայությունը և դրա ենթակայության մարմինները վերակազմակերպելու և Հայաստանի Հանրապետության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կանոնադրությունն ու կառուցվածքը հաստատելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 15.08.2002 թ. N 1316-Ն որոշմամբ հաստատված ՀՀ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կանոնադրության 7-րդ կետի «ե» ենթակետի՝ ելնելով բնակչության առողջության պահպանման շահերից՝ երեխաների օրգանիզմի վրա վնասակար գործոնների ազդեցությունը կանխելու և համապատասխան սանիտարական կանոններ սահմանելու նպատակով.
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ՝
Հաստատել «Հանրակրթական դպրոցի և նախամասնագիտական հաստատության դասագրքերի տպագրությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2-III-3.4.06-05 սանիտարական կանոնները (կցվում է):
|
Նախարար՝ |
Ն. Դավիդյան |
|
Հաստատված է՝ |
ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑԻ ԵՎ ՆԱԽԱՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐ N 2-III-3.4.06-05
1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
1.1. Սույն սանիտարական կանոնները և նորմերը (այսուհետ՝ կանոններ) սահմանում են դասագրքերի, ուսումնական և գործնական պարապմունքների ձեռնարկների (այսուհետ՝ դասագիրք) քաշի, տպատառային ձևավորման, տպագրության որակի, ինչպես նաև դասագրքերի համար օգտագործվող տպագրանյութերի նկատմամբ պահանջները:
1.2. «Հանրակրթական դպրոցի և նախամասնագիտական կրթության դասագրքերին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» սանիտարական կանոնները և նորմերը նախատեսվում են հրատարակչական կամ հրատարակչական-տպագրական գործունեությամբ զբաղվող կազմակերպությունների համար և ուղղված են աշակերտների և սովորողների տեսողության օրգանների, հենաշարժական, սիրտ-անոթային համակարգերի հիվանդությունների կանխարգելմանը:
1.3. Սույն կանոնները տարածվում են միայն ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության կողմից հաստատված և հրատարակված դասագրքերի վրա:
1.4. Սույն կանոնների կատարման պատասխանատվությունը դրվում է այն կազմակերպությունների վրա, որոնք զբաղված են հրատարակչական կամ հրատարակչական-տպագրական գործունեությամբ:
2. ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ
2.1. Պաշտոնապես թույլատրված դասագիրք - տվյալ առարկային վերաբերող ուսումնական նյութերի համակարգված շարադրմամբ, պաշտոնապես թույլատրված հրատարակություն:
2.2. Պաշտոնապես թույլատրված ուսումնական ձեռնարկ - դասագրքին լրացնող կամ մասնակի (լրիվ) փոխարինող ուսումնական հրատարակություն:
2.3. Գիրք-տետր - ուսումնական ձեռնարկ, որը պարունակում է անցած նյութի յուրացմանը նպաստող գործնական առաջադրանքներ և վարժություններ:
2.4. Ուսումնական գրականություն - ուսումնական ձեռնարկ, որը պարունակում է ուսումնական նյութի բաղադրիչները կազմող գրական-գեղարվեստական, պատմական և այլ գործեր, կամ դրանցից դրվագներ:
2.5. Համակցված հրատարակություն - ուսումնական հրատարակություն, որի տեքստի հետ ներառված են նաև ձայնագրություններ (ձայնասկավառակներ, ձայներիզներ) և տեսագրություններ (սլայդներ, տեսաերիզներ):
2.6. Դասագրքի էջ - շարված տեքստի և/կամ նկարի վերարտադրման համար հատկացված մակերես:
2.7. Տեքստի (հիմնական, լրացուցիչ, ընդգծված) տառատեսակային ձևավորումը որոշվում է հետևյալ չափորոշիչներով - գարնիտուր (լրակազմ), կեգել (տպատառի չափս), շրիֆտի (տպատառի), միջտողյան տարածություն, տողի երկարություն:
2.8. Հիմնական տեքստ - դասագրքի հիմնական բովանդակությունը ներկայացնող տեքստ:
2.9. Լրացուցիչ տեքստ - տեքստ (գործնական առաջադրանքներ, թեմային առնչվող հարցեր, աղյուսակներ, ծանոթագրություններ, հավելվածներ), որն ուղեկցում է հիմնական տեքստին:
2.10. Ընդգծված տեսք - աշակերտի ուշադրությունը գրավելու նպատակով, ընդհանուր տեքստի համար ընտրված շրիֆտի հետ համեմատած տեքստի որոշ հատվածների (արտահայտություն կամ առանձին բառեր, տառեր, նիշեր) տպագրական ձևավորման փոփոխություն:
2.11. Նկարատակի մակագրություն - պատկերի բառային բնութագիր (անվանում, բովանդակություն, պայմանական նշանների պարզաբանում և այլն):
2.12. Նեգատիվային տպատառ - սև կամ գունավոր ֆոնի վրա բաց տպատառ:
2.13. Տպատառերի խումբ - տպատառեր, որոնք բնութագրվում են իրենց գրաֆիկական կառուցվածքի միասնական բնույթով: Տպատառերը բաժանվում են 6 հիմնական խմբի: Յուրաքանչյուր խմբում տպատառերը բաժանվում են լրակազմերի:
2.14. Գարնիտուր (լրակազմ) - տպագրական տառերի լրակազմ՝ նիշերի պատկերի միասնական առանձնահատուկ ոճով, բայց տարբեր տառաչափով և գծագրումով:
2.15. Գարնիտուրի գծագրում - գարնիտուրի նիշերի մեկ լրակազմ, որի նիշերը տարբերվում են.
● նիշերի հագեցվածությամբ (բաց, կիսասև և սև տպատառ),
● նիշերի շեղությամբ (ուղիղ և շեղատառ տպատառ),
● նիշերի համամասնությամբ (նորմալ, նեղ և լայն տպատառ):
2.16. Կեգել - տպատառի չափս, որը չափվում է պունկտերով (կետաչափերով):
2.17. Տպատառարի ծավալ - մեկ կվադրատ (քառակուսի) երկարություն ունեցող տողում տեղավորվող նիշերի քանակ:
2.18. Միջտողային տարածություն (ինտերլինյաժ) - վերին տողի նիշերի ստորին էլեմենտների և ներքևի տողի նիշերի վերին էլեմենտների միջև եղած տարածություն, որը չափվում է կետերով:
2.19. Պունկտ (կետաչափ, կետ) - տպագրության չափման մեջ երկարության միավոր, որը հավասար է 0,376 մմ:
2.20. Կվադրատ (քառակուսի) - տպագրության չափման մեջ երկարության միավոր, որը հավասար է 48 կետի (18,04 մմ):
2.21. Բնութագրական էջեր - դասագրքում հաճախ հանդիպող էջեր` ձևավորված միատեսակ տառատեսակով և (կամ) պատկերներով:
2.22. Տպագրական նյութեր - նյութեր, որոնք օգտագործվում են դասագրքերի տպագրության համար (թուղթ, կազմարարական նյութեր - ստվարաթուղթ, կազմի թուղթ, կավճապատ թուղթ, ներկեր, ժապավեններ և այլն):
3. ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
3.1. Կախված առարկայի միաժամանակ ընթերցելու և յուրացնելու համար տրված առաջադրանքի բնույթից և տեղեկատվական նյութի ծավալից, ըստ ուսումնական առարկաների դասագրքերը ստորաբաժանվում են հետևյալ խմբերի.
● հումանիտար (այբբենարան, մայրենի լեզու, հասարակագիտություն, պատմություն, գրականություն, լեզվաբանություն - հայերեն և օտար լեզուներ, իրավագիտություն, ֆիզիկական կուլտուրա, աշխատանքի ուսուցում և այլն),
● մաթեմատիկական (մաթեմատիկա, հանրահաշիվ, երկրաչափություն, եռանկյունաչափություն, ինֆորմատիկա և այլն),
● բնագիտական (բնագիտություն, բնապահպանություն, աստղագիտություն, ֆիզիկա, քիմիա, աշխարհագրություն, կենսաբանություն և այլն),
● հատուկ՝ նախնական մասնագիտական ուսուցման համար (մեխանիկա, ռադիոէլեկտրոնիկա, էլեկտրատեխնիկա, քիմիական տեխնոլոգիա, գյուղատնտեսություն, բժշկություն, մանկավարժություն, երաժշտություն և այլն):
3.2. Կախված ուսումնական պրոցեսում դասագրքի գործառական նշանակությունից դասագրքերը ստորաբաժանվում են.
● դասագիրք,
● ուսումնական ձեռնարկ,
● գործնական, որոնց մեջ մտնում են նոր սերնդի հրատարակությունները (գիրք-տետր, աշխատանքային տետր, աշակերտների ինքնուրույն աշխատանքի գիրք և այլն):
3.3. Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության հանրակրթության պետական կրթակարգի և աշակերտների տարիքային խմբի, դասագրքերը նախատեսվում են.
● տարրական (I-IV դասարաններ) դպրոցի համար (I աստիճան),
● միջին (V-IX դասարաններ) դպրոցի համար (II աստիճան),
● ավագ (X-XII դասարաններ) դպրոցի համար (III աստիճան):
Նախնական մասնագիտական կրթության ուսումնական հրատարակությունները, ըստ տարիքային խմբերի, հարկավոր է դասել III աստիճանին:
4. ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.1.1. Չի թույլատրվում տպագրել դասագիրք, որն իր մեջ ներառում է երկու աստիճանի (տարիքային խմբի) ուսումնական նյութ:
Դասագիրքը պետք է իր մեջ ներառի նյութեր` հաշվարկված ոչ ավելի, քան.
● 1 տարվա ուսուցման՝ I դասարանի համար,
● 2 տարվա ուսուցման՝ II-IV դասարանների համար,
● 3 տարվա ուսուցման՝ VII-XII դասարանների համար:
4.1.2. Դասագրքերի նախընտրելի չափսերն են.
● I-IV դասարանների համար՝ 70x90/16 .... (1/16),
● V-XII դասարանների համար՝ 60x90/16, 84x108/32, 60x84/16
Տարբեր աշխատանքային տետրերի, ձեռնարկների համար թույլատրվում է 70x108/16 չափսը:
4.1.3. Դասագրքի քաշը չպետք է գերազանցի.
● I-IV դասարանցիների համար՝ 350 գրամը,
● V-VI դասարանցիների համար՝ 400 գրամը,
● VII-IX դասարանցիների համար՝ 500 գրամը,
● X-XII դասարանցիների համար՝ 600 գրամը,
I-IV դասարանների բոլոր այն դասագրքերի քաշը, որոնք նախատեսված են միայն դասարանում աշխատանքի համար *(1), չպետք է գերազանցի 500 գրամը:
Թույլատրվում է դասագրքերի քաշը ավելացնել 10 տոկոսից ոչ ավելի:
4.1.4. Դասագրքերը կարող են հրատարակվել փափուկ, ճկուն կամ պինդ կազմով: Կազմը պետք է լինի ամուր, պատրաստված այնպիսի նյութերից, որոնք վնասակար ազդեցություն չեն թողնում երեխաների առողջության վրա և քիչ են ենթարկվում աղտոտման:
4.1.5. Թղթե ծածկով դասագրքերի կազմերը պետք է պատվեն մամլված թաղանթով: Իսկ շապիկով դասագրքերը պետք է լաքապատված լինեն կամ պատվեն մամլված թաղանթով, բացառությամբ կավճապատ կամ հատուկ ծածկով, թղթե շապիկներից:
4.1.6. Չի թույլատրվում դասագրքի տպագրական մամուլները իրար միացնելու հետևյալ եղանակների կիրառումը, որոնք հանգեցնում են ընթերցման պայմանների վատթարացմանը՝
● մետաղալարով կար,
● առանց կարելու, սոսնձով ամրացումը:
4.1.7. Չի թույլատրվում տարրական դպրոցի դասագրքերը հրատարակել բարձր տպագրության եղանակով:
4.1.8 Դասագրքի բացված զույք էջերի միջև կռնակային լուսանցքը պետք է լինի 26 միլիմետրից ոչ պակաս, ընդ որում, յուրաքանչյուր կից էջի կռնակային լուսանցքը պետք է լինի 10 միլիմետրից ոչ պակաս: Թույլատրվում է էջերի լուսանցքների վրա, բացի կից էջի լուսանցքից, տեղադրել առաջադրանքների պայմանական նշանները, պատկերներ, ինչպես նաև տեքստ (50 տպատառից ոչ ավելի ծավալով), հիմնական շարվածքից 5 միլիմետրից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
Էջի վերին, արտաքին և ստորին լուսանցքները, բացառությամբ պատկերներով լրացվածի, պետք է լինեն 10 միլիմետրից ոչ պակաս:
Բարձր արագությամբ, գազային չորացուցիչով «Վիգաֆ» տիպի օֆսեթային մեքենաներով տպագրության ժամանակ` թույլատրվում է փոքրացնել էջերի միջև կռնակային լուսանցքը մինչև 18 միլիմետր, իսկ մնացած լուսանցքներինը` մինչև 6 միլիմետր:
4.1.9. Սև ներկով դասագրքի տպագրության ժամանակ, տեքստի պատկերի տարրերի և թղթի օպտիկական խտությունների տարածությունը պետք է լինի 0,7-ից ոչ պակաս: Չի թույլատրվում տեքստը տպագրել ստվերագիծ ունեցող, ոչ ընթեռնելի («կտրատված») տպատառերով:
4.1.10. Չի թույլատրվում տեքստը տպագրել գունավոր, մուգ, ինչպես նաև բազմագույն պատկերներով, 0,3-ից բարձր օպտիկական խտությամբ ֆոնի վրա:
4.1.11. Չի թույլատրվում դասագրքերի տպագրության ժամանակ կիրառել նեղ գծագրումով տպատառեր` բացառությամբ վերնագրերի:
4.1.12. Տարրական դպրոցի դասագրքերում չի թույլատրվում կիրառել թեք առանցք ունեցող տպատառեր (օրինակ՝ «Թայմս» տիպի գծագրով տպատառեր):
4.1.13. Չի թույլատրվում դասագրքերի տպագրության ժամանակ կիրառել.
● նեգատիվային (շրջված) տպատառ և գունավոր ներկեր հիմնական և լրացուցիչ տեքստերի համար,
● գունավոր ֆոնի վրա տպատառի թեքումներ և գունավոր ներկեր՝ տեքստի ընդգծման համար,
● գունավոր և մուգ ֆոն՝ աշխատանքային տետրերի գրելու համար նախատեսված մասերում,
● գունավոր ֆոնի վրա գունավոր ներկեր՝ պատկերը ակնառու դարձնելու համար (գրաֆիկ, գծագիր, աղյուսակ, դիագրամ և այլն),
● հիմնական և լրացուցիչ տեքստերի շարվածք երեք և ավելի սյուներով:
4.1.14. Տեքստերի առանձնացման համար, տարրական դպրոցի դասագրքերում թույլատրվում է կիրառել երեք գույնի ներկից ոչ ավելի, միջին դպրոցի դասագրքերում՝ երկու գույնի ներկից ոչ ավելի, ավագ դպրոցի դասագրքերում գունավոր ներկեր խորհուրդ չի տրվում կիրառել:
4.1.15. Տարրական դպրոցի դասագրքերում հիմնական տեքստի և որևէ հատվածի ընդգծման համար (բացի վերնագրից), առաջարկվում է կիրառել տպատառային ձևավորման տարբերակներ («Նորք», «Հանրագիտարանային», «Դպրոցական», «Եղեգնագիր լարային», «Նոր հայկական»), որոնք իրարից տարբերվում են բնութագրող որևէ հատկորոշիչով՝ կամ որևէ տառի չափսով, կամ լրակազմ կամ գծագրով, կամ գունային ընդգծվածությամբ (ծավալով):
4.1.16 Տարրական և միջին դպրոցի դասագրքերի հիմնական և լրացուցիչ տեքստերի ձևավորման համար առաջարկվում է կիրառել նույն տառատեսակը:
4.1.17. Տարրական (1-4) դասարանների դասագրքերում քարտեզների մակագրությունների համար հարկավոր է կիրառել 10 կետից ոչ պակաս, V-IX դասարանների համար՝ 9 կետից ոչ պակաս, X-XII դասարանների համար՝ 8 կետից ոչ պակաս մեծությամբ տպատառ:
4.1.18. Եթե տեքստը էջի վրա տեղադրված է պատկերի աջ կողմում, բացառությամբ վերնագրի և նոր տողի, ապա տողերը պետք է գտնվեն մեկ ուղղահայաց գծի վրա:
4.1.19. Դասագրքերում չեն թույլատրվում տեղեկատվության կորստի և դյուրընթեռնելիության խաթարմանը հանգեցնող թերություններ.
● չտպագրված մասեր (պատկերի էլեմենտների կորուստ), ներկերի լղոզվածություն, բծեր, քերծվածքներ, կրկնակիացված տպագրություն,
● սոսնձի ներհոս էջերի մեջ, որը հանգեցնում է էջերի սոսնձման և տեքստի կամ պատկերի վնասման,
● դասագրքի մասերի կամ կազմի թերություններ:
4.1.20. Հիգիենիկ փորձաքննության ժամանակ պետք է ներկայացվեն տեղեկություններ դասագրքի հեղինակների վերաբերյալ, դասագրքի վերնագիրը, դասագրքի նպատակային նշանակությունը, հրատարակչության անվանումը և գտնվելու վայրը, հրատարակման տարեթիվը, տպարանի անվանումը և գտնվելու վայրը, տպագրության հանձնման ամսաթիվը, հրատարակության ձևաչափը, թուղթը, գարնիտուրը, հիմնական տեքստի տպատառը, տպագրության տեսակը, տպաքանակը, տպարանին տրված պատվերի համարը:
4.2. ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԱՌԱՐԿԱՆԵՐԻ ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻ ՏԱՌԱՏԵՍԱԿԱՅԻՆ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.2.1. Այբբենարաններին ներկայացվող պահանջներ.
4.2.1.1. Այբբենարանում հիմնական տեքստի տողի երկարությունը, միջտողյան տարածությունը և կախված տառատեսակի չափսից՝ տպատառի լրակազմը պետք է համապատասխանեն աղյուսակ 1-ում շարադրված պահանջներին:
4.2.1.2. Այբուբենային և հետայբուբենային մասերի տառատեսակային ձևավորման լավագույն չափանիշներն են.
● տպատառերի չափը………………………20 կետ,
● տողի երկարությունը……………….........126-130 միլիմետր,
● միջտողյան տարածությունը……………..8 կետ,
● տառատեսակի ծավալը…………………..5,0-5,4,
● տառատեսակները………………………...բեկված, նորմալ բարակությամբ, ուղիղ (այբբենարանի համար կիսաթավ) գծագրով տպատառերի խմբից:
4.2.1.3. Չի թույլատրվում հիմնական տեքստը հավաքել երկու սյունակով` բացառությամբ բանաստեղծությունների: Բանաստեղծությունների համար թույլատրվում է տեքստը հավաքել երկու սյունակով, միայն եթե սյունակների միջև տարածությունը 18 միլիմետրից պակաս չէ:
4.2.1.4. Այբբենարանում ընդգծված տեքստի տպատառը պետք է համապատասխանի աղյուսակ 1-ում շարադրված պահանջներին: Ընդ որում, թույլատրվում է տողի երկարությունը փոքրացնել մինչև 5 քառակուսի:
Թույլատրվում է սյուն էջ բառերի ցանքի շարվածք, եթե սյունակում բառերի քանակը 4-ից ավելի չէ և սյունակների միջև հեռավորությունը 3/4 քառակուսուց պակաս չէ:
Չի թույլատրվում կիրառել շեղագիր տպատառեր:
4.2.1.5. Էջի վրա տողադարձերի քանակը 4-ից ավելի չպետք է լինի:
4.2.1.6. Այբբենարանի այբուբենային էջերի վրա պատկերազարդումների ընդհանուր մակերեսը 50 տոկոսից պակաս, իսկ հետայբուբենային մասում՝ 30 տոկոսից ոչ պակաս չպետք է լինի:
4.2.1.7. Վայելչագրության մասում, գրելու ունակությունների յուրացման համար (տառերի մասնիկներ, տառեր, տառերը միացնող մասնիկներ, առանձին բառեր), փոքրատառերի հորիզոնական ուղղորդիչ գծերի միջև հեռավորությունը պետք է լինի 32 կետից ոչ ավելի և 20 կետից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 1
Այբբենարանների տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Այբբենա- |
Տպա- |
Միջտողյան |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | |||||
|
Նվազագույն |
Առավելագույն |
Խումբը |
Ծավալը, |
Գծագիրը | |||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- կուսի |
մմ | ||||||
|
Նախա- |
36 |
Չի սահմանա- |
Չի սահմանա- |
Չի սահմանա- |
Բեկված |
Չի սահ- |
Կիսաթավ | ||
|
Այբու- |
18 |
7 |
6 1/2 |
117 |
7 3/4 |
140 |
Բեկված |
5,4 |
Նորմալ |
|
Հետայբու-բենային |
16 |
7 |
6 1/2 |
117 |
8 |
144 |
Բեկված, |
6,0 |
Նորմալ |
Գրելու ունակության (առանձին բառեր, նախադասություններ) ամրապնդման համար վայեչագրության օրինակներում, փոքրատառերի համար, հորիզոնական ուղղորդող գծերի հեռավորությունը պետք է լինի 16 կետից ոչ պակաս:
Տողերի միջև հեռավորությունը պետք է լինի 32 կետից ոչ պակաս:
4.2.1.8. Վայելչագրությունում խորհուրդ է տրվում օգտագործել գծեր, որոնք որոշում են տառերի թեքությունը, շեղանկյունը պետք է կազմի 150:
4.2.1.9. Ուղղորդող գծերի (հորիզոնական և թեք) համար պետք է կիրառել միայն սև, մոխրագույն, բաց երկնագույն կամ բաց կանաչ գույնի ներկեր:
4.2.1.10. Տառերի նմուշները և նրանց տարրերը պատկերելու համար խորհուրդ է տրվում կիրառել հոծ գիծ կամ կետագիծ, ինչպես նաև գրելու ժամանակ ձեռքի շարժման ուղղությունը ցույց տվող սլաքներ: Թույլատրվում է տառերի օրինակները պատկերելու համար օգտագործել միայն մեկ գույնի ներկ:
4.2.2. Տարրական (I-IV) դասարանների դասագրքերին ներկայացվող պահանջներ.
4.2.2.1. Հայկական, ռուսական և/կամ լատինական տառագրական հիմք ունեցող տպատառերով հրատարակված դասագրքերի տեքստի տողի երկարությունը, միջտողային տարածությունը, լրակազմը՝ կախված տառատեսակի չափից, պետք է համապատասխանեն աղյուսակ 2-ում շարադրված պահանջներին:
Ուսման առաջին տարվա դասագրքերի համար տպատառերի նախընտրելի չափանիշներն են 4.2.1.2 կետում շարադրված պահանջները:
II-IV դասարանների դասագրքերի համար լավագույն չափանիշներն են հանդիսանում.
● տպատառերի չափը………………………16 կետ,
● տողի երկարությունը………………...............120-130 միլիմետր,
● միջտողյան տարածությունը…………….......7-8 կետ,
● տառատեսակի ծավալը……………………...5,6-6,0,
● տառատեսակները……………………………բեկված, նորմալ բարակությամբ, ուղիղ գծագրով տպատառերի խմբից:
4.2.2.2. Չի թույլատրվում հիմնական տեքստը հավաքել երկու սյունակով, բացառությամբ բանաստեղծությունների: Բանաստեղծությունների համար թույլատրվում է տեքստը հավաքել երկու սյունակով, միայն եթե սյունակներրի միջև տարածությունը 9 միլիմետրից պակաս չէ:
4.2.2.3. Երկու և ավելի սյունակներով կարելի է հավաքել բառեր, բառակապակցություններ, ժամանակագրական նյութեր, եթե սյունակների միջև հեռավորությունը 12 միլիմետրից պակաս չէ, կամ 6 միլիմետրից ոչ պակաս բաժանարար գծի առկայության դեպքում:
Աղյուսակ 2
I-IV դասարանների հումանիտար առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Ուսման |
Տառա- |
Միջտող- |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | |||||
|
Նվազագույն |
Առավելա- |
Խումբը |
Ծավալը, |
Գծագիրը | |||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- |
մմ | ||||||
|
Առաջին |
16 |
7 |
6 1/2 |
117 |
91/4 |
167 |
Բեկված կամ |
6,0 |
Նորմալ կամ |
|
Երկրորդ |
14 |
7 |
6 |
108 |
81/4 |
153 |
Բեկված կամ |
6,7 (7,3) |
Նորմալ կամ |
|
Չորրորդ |
12 |
7 |
4 1/2 |
81 |
73/4 |
140 |
Բեկված կամ |
7,7 (8,5) |
Նորմալ կամ |
4.2.2.4. Դասագրքի բառարանային մասում թույլատրվում է տեքստի հավաքումը երկու սյունակով միայն, եթե սյունակների միջև հեռավորությունը 9 միլիմետրից պակաս չէ, կամ 6 միլիմետրից ոչ պակաս բաժանարար գծի առկայության դեպքում: Բառարանային մասի տառատեսակի չափսը կարող է 2 կետով փոքր լինել հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից, միջտողային տարածության 2 կետից ոչ պակաս ավելացման դեպքում:
4.2.2.5. Ընդգծված տեքստի տառատեսակի չափսը պետք է համապատասխանի աղյուսակ 2-ում շարադրվածին:
Ձեռագիր տառատեսակի կիրառման դեպքում, նրա չափսը պետք է 2 կետով ավելի լինի հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից:
4.2.2.6. Ուսուցման առաջին տարվա համաքցված դասագրքերում առաջադրանքների տեքստերը թույլատրվում է հավաքել 14-ից ոչ պակաս, II-IV տարվա ուսուցման համար` 12 կետից ոչ պակաս չափս ունեցող տառատեսակով:
4.2.2.7. Պատկերների մակագրությունների համար պետք է կիրառել 12 կետից ոչ պակաս չափսի տառատեսակներ և դրանք տեղադրել պատկերի եզրից 16 կետից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
4.2.3. V-IX և X-XII դասարանների դասագրքերին ներկայացվող պահանջներ.
4.2.3.1. Կախված հայկական, ռուսական և/կամ լատինական տառագրական հիմքով տպագրված դասագրքերի գործառնական նշանակությունից՝ տառատեսակի չափսը, գծագիրը, տողի երկարությունը, միջտողային տարածությունը V-VI դասարանների դասագրքերում պետք է համապատասխանի աղյուսակ 3-ում շարադրված պահանջներին, VII- IX դասարաններինը՝ աղյուսակ 4-ում շարադրված պահանջներին, X-XII դասարաններինը` աղյուսակ 5-ում շարադրված պահանջներին:
V-XII դասարանների դասագրքերի տառատեսակային ձևավորման նախընտրելի չափանիշները շարադրված են աղյուսակ 6-ում:
Աղյուսակ 3
V-VI դասարանների հումանիտար առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Ֆունկցիո- |
Տառա- |
Միջտողյան |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | |||||
|
Նվազագույն |
Առավելա- |
Խումբը |
Ծավալը, |
Գծագիրը | |||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- |
մմ | ||||||
|
Դասա- |
12 |
Չի նորմա- |
6 1/2 |
63 |
81/2 |
153 |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ |
|
10 * (4) |
7 |
3 1/2 |
63 |
81/2 |
153 |
Բոլոր |
11,0 (12,0) |
Նորմալ կամ | |
|
9 ** (5) |
7 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ | ||
|
Գրակա- |
12 |
7 |
4 1/2 |
81 |
71/4 |
131 |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ |
|
10 |
8 |
4 1/2 |
81 |
71/4 |
131 |
Բոլոր |
11,0 (12,0) |
Նորմալ կամ | |
|
9 ** (5) |
7 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
|
Գործնա- |
10 |
7 |
3 1/2 |
3 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ | |
|
9 ** (5) |
7 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
Աղյուսակ 4
VII-IX դասարանների հումանիտար առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Ֆունկցիո- |
Տառա- |
Միջ- |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | |||||
|
Նվազագույն |
Առավելագույն |
Խումբը |
Ծավալը, |
Գծագիրը | |||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- |
մմ | ||||||
|
Դասա- |
10 |
7 |
4 |
72 |
81/2 |
153 |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ |
|
9 * (4) |
7 |
3 |
54 |
81/2 |
153 |
Բոլոր |
9,5 (10,5) |
Նորմալ կամ | |
|
8** (5) |
7 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
|
Գրակա- |
12 |
Չի նորմա- |
4 1/2 |
81 |
8 |
144 |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ |
|
10 |
8 |
4 1/2 |
81 |
63/4 |
122 |
Բոլոր |
11,0 (12,0) |
Նորմալ կամ | |
|
8 ** (5) |
7 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
|
Գործնա- |
10 |
7 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ | |
|
9 * (4) |
7 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
9,5 (10,5) |
Նորմալ կամ | ||
|
8** (5) |
7 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
Աղյուսակ 5
X-XII դասարանների հումանիտար առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Ֆունկցիո- |
Տառա- |
Միջտող- |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | |||||
|
Նվազագույն |
Առավելա- |
Խումբը |
Ծավալը, |
Գծա- | |||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- |
մմ | ||||||
|
Դասա- |
12 |
Չի նորմա- |
4 1/2 |
81 |
8 |
153 |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ |
|
10 |
7 |
4 |
72 |
6 3/4 |
153 |
Բոլոր |
9,5 (10,5) |
Նորմալ կամ | |
|
9* (8) |
7 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
10,2 (11,0) |
Նորմալ | ||
|
8**(9) |
7 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
|
Գործնա- |
9 |
3,5 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
9,5 (10,5) |
Նորմալ կամ | |
|
8 * (8) |
3,5 |
3 |
54 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
|
8** (9) |
3,5 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
Աղյուսակ 6
|
Դասարանները |
Տառատեսակի |
Միջտողյան |
Տողի |
Ծավալը, |
|
5 - 6 |
12 |
7 |
100-120 |
8-8,5 |
|
7 - 9 |
10 |
8 |
90-110 |
10-10,5 |
|
10 - 12 |
10 |
7 |
90-105 |
10-10,5 |
V-XII դասարանների դասագրքերի համար լավագույն տառատեսակներն են քիչ ցայտունությամբ, նուրբ, ուղիղ գծագրով, ինչպես նաև կլորացված տառերի առանցքի թեքություն ունեցող (օրինակ՝ «Թայմս» տիպի լրակազմով) տառատեսակների խմբերը:
4.2.3.2. Միայն V-VI դասարանների լեզվի դասագրքերում է թույլատրվում հիմնական և լրացուցիչ տեքստերը հավաքել երկու սյունակով, պահպանելով աղյուսակ 3-ում շարադրված պահանջները:
VII-XI դասարանների դասագրքերում հիմնական և լրացուցիչ տեքստերի հավաքումը երկու սյունակով թույլատրվում է, եթե պահպանվում են աղյուսակ 4-ում շարադրված պահանջները, X-XII դասարանների դասագրքերում, եթե պահպանվում են աղյուսակ 5-ում շարադրված պահանջները:
Ընդ որում, սյան տողի երկարությունը պետք է լինի 3 1/2 քառակուսուց ոչ պակաս, իսկ սյունակների միջև հեռավորությունը 9 միլիմետրից ոչ պակաս:
Լրացուցիչ տեքստի համար թույլատրվում է սյունակների նիջև հեռավորությունը 6 միլիմետր` միայն բաժանարար գծի առկայության դեպքում:
4.2.3.3. Երեք և ավելի սյունակներով թույլատրվում է հավաքել բառեր և բառակապակցություններ, ինչպես նաև ժամանակագրական նյութեր, միայն սյունակների միջև 12 միլիմետրից ոչ պակաս տարածություն ապահովելու դեպքում, իսկ բաժանարար գծի առկայության դեպքում՝ 6 մմ-ից ոչ պակաս:
4.2.3.4. Դասագրքերի բառարանային մասը թույլատրվում է հավաքել երկու սյունակով, եթե սյունակների միջև պահպանվում է 9 մմ-ից ոչ պակաս տարածություն, բաժանարար գծի առկայության դեպքում՝ 6 միլիմետրից ոչ պակաս:
Բառարանային մասի տառատեսակի չափսը պետք է լրացուցիչ տեքստի տառատեսակի չափսից փոքր չլինի և V-IV դասարանների դասագրքերի համար համապատասխանի աղյուսակ 3-ում շարադրված պահանջներին, VII-IX դասարանների դասագրքերի համար՝ աղյուսակ 4-ում շարադրված պահանջներին, X-XII դասարանների դասագրքերի համար՝ աղյուսակ 5-ում շարադրված պահանջներին:
4.3. ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԱՌԱՐԿԱՆԵՐԻ ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻ ՏԱՌԱՏԵՍԱԿԱՅԻՆ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.3.1. Տարրական (I-IV) դասարանների դասագրքերին ներկայացվող պահանջներ
4.3.1.1. Դասագրքերում հիմնական տեքստի տողի մինիմալ երկարությանը, տողամիջյան տարածությանը, տառատեսակի չափսից կախված նրա լրակազմը, ծավալը, գծագիրը պետք է համապատասխանի աղյուսակ 7-ում շարադրված պահանջներին:
4.3.1.2. Չի թույլատրվում հիմնական տեքստը հավաքել երկու սյունակով:
4.3.1.3. Օրինակները, խնդիրները թույլատրվում է հավաքել մի քանի սյունակով, եթե ապահովվում է սյունակների միջև 12 միլիմետրից ոչ պակաս հեռավորություն, գունավոր ֆոնի և/կամ բաժանանար գծի առկայության դեպքում՝ 9 միլիմետրից ոչ պակաս:
Մի առաջադրանքի շրջանակներում, սյունակների միջև հեռավորությունը պետք է նույնը լինի:
4.3.1.4. Օրինակների և խնդիրների տառատեսակի չափսը պետք է հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից փոքր չլինի և համապատասխանի աղյուսակ 7-ում շարադրված պահանջներին:
4.3.1.5. Ակնառու պատկերների վրա տառատեսակի չափսը կարող է 2 կետով փոքր լինել հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից:
4.3.1.6. Ընդգծված տեքստի տառատեսակի չափսը և միջտողյան տարածությունը պետք է համապատասխանի աղյուսակ 7-ում շարադրված պահանջներին:
Ընդ որում, ընդգծված տեքստի տառատեսակի չափսը պետք է հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից փոքր չլինի:
4.3.2. V-VI և X-XII դասարանների դասագրքերին ներկայացվող պահանջները.
4.3.2.1. V-IX դասարանների դասագրքերում հիմնական և լրացուցիչ տեքստերի տողի մինիմալ երկարությանը, տողամիջյան տարածությանը, տառատեսակի չափսից կախված նրա խումբը, ծավալը, գծագիրը պետք է համապատասխանի աղյուսակ 8-ում շարադրված պահանջներին, X-XII դասարանների համար՝ աղյուսակ 9-ում շարադրված պահանջներին:
4.3.2.2. Տառային և թվային հիմնական բանաձևերի համար թույլատրվում է կիրառել հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից 2 կետով փոքր տառատեսակ:
Բանաձևերի օժանդակ մասերի տառատեսակի չափսը, V-IX դասարանների դասագրքերում պետք է լինի 6 կետից ոչ պակաս, իսկ X-XII դասարանների դասագրքերում՝ 5 կետից ոչ պակաս:
Վերին տողի տողատակի բանաձևերի (օրինակների) մասնիկների և ստորին տողի վերտողային բանաձևերի մասնիկների միջտողային տարածությունը պետք է լինի 2,7 կետից ոչ պակաս:
Նույն էջի վրա բանաձևերով տեքստերի միջտողային տարածությունները կարող են լինել տարբեր:
4.3.2.3. Օրինակները, խնդիրները թույլատրվում է հավաքել մի քանի սյունակով, եթե ապահովվում է սյունակների միջև 9 միլիմետրից ոչ պակաս հեռավորություն, գունավոր ֆոնի և/կամ բաժանանար գծի առկայության դեպքում՝ 6 մմ-ից ոչ պակաս:
Մեկ առաջադրանքի շրջանակներում, սյունակների միջև հեռավորությունը պետք է նույնը լինի:
Օրինակների և խնդիրների սյունակների տառատեսակների չափսը պետք է լինի լրացուցիչ տեքստի տառատեսակի չափսից ոչ փոքր՝ համաձայն աղյուսակ 8-ի և 9-ի:
Աղյուսակ 7
I-IV դասարանների մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Տառա- |
Միջտողյան |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | ||
|
Քառակու- |
մմ |
Խումբը |
Գծագիրը | ||
|
14 * (11) |
4 |
5 |
90 |
Բեկված |
Նորմալ կամ |
|
14 |
4 |
5 |
90 |
Բեկված կամ |
Նորմալ կամ |
|
12 |
4 |
5 |
90 |
Բեկված |
Նորմալ կամ |
4.3.2.4. Պատկերը (գրաֆիկ, աղյուսակ, ուրվագիծ և այլն) ակնառու դարձնելու համար առաջարկվում է կիրառել 3 գույնից ոչ ավելի, այդ թվում սևը:
Պատկերի վրայի տառատեսակի չափսը պետք է լինի 8 կետից ոչ պակաս:
4.3.2.5. Ընդգծված տեքստի տառատեսակի չափսը պետք է լինի հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 8
V-IX դասարանների մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Դասա- |
Տառա- |
Միջտողյան |
Տողի |
Տառատեսակի բնութագիրը | ||
|
Քառակու- |
մմ |
Խումբը |
Գծագիրը | |||
|
5-6 |
10 |
Չի նորմա- |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր խմբերը |
Նորմալ կամ |
|
9 * (12) |
2 |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր խմբերը |
Նորմալ | |
|
7-9 |
9 |
2 |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր խմբերը |
Նորմալ կամ |
|
8 * (12) |
2 |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր խմբերը |
Նորմալ | |
Աղյուսակ 9
X-XII դասարանների մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Ֆունկցիո- |
Տառա- |
Միջտողյան |
Տողի նվազագույն երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | ||
|
Քառակու- |
մմ |
Խումբը |
Գծագիրը | |||
|
Դասա- |
9 |
2 |
3 |
54 |
Բոլոր |
Նորմալ, նուրբ |
|
8 * (13) |
Չի նորմա- |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր |
Նորմալ | |
|
Գործնա- |
9 |
Չի նորմա- |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր |
Նորմալ, նուրբ |
|
8 |
4 |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր |
Նորմալ, նուրբ | |
|
8 * (13) |
Չի նորմա- |
2 3/4 |
50 |
Բոլոր |
Նորմալ | |
4.4. I-IV, V-IX, X-XII ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐԻ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԱՌԱՐԿԱՆԵՐԻ ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻ ՏԱՌԱՏԵՍԱԿԱՅԻՆ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.4.1. I-IV դասարանների դասագրքերի տառատեսակային ձևավորումը, կախված դասարանից և նրանց գործառնական նշանակությունից, պետք է համապատասխանի աղյուսակ 10-ում շարադրված պահանջներին:
4.4.2. V-IX դասարանների դասագրքերը, կախված դասարանից, պետք է համապատասխանեն աղյուսակ 11-ում շարադրված պահանջներին:
4.4.3. I-IV դասարանների դասագրքերում չի թույլատրվում տեքստը հավաքել երկու սյունակով:
4.4.4. V-VI դասարանների դասագրքերում թույլատրվում է երկու սյունակով հավաքել միայն լրացուցիչ տեքստը, իսկ VII-XII դասարանների դասագրքերում՝ հիմնական և լրացուցիչ տեքստը, եթե պահպանվում են աղյուսակ 11-ում շարադրված պահանջները (բացառությամբ տողի երկարության):
Սյունակում տողի երկարությունը պետք է լինի 3 1/2 քառակուսուց ոչ պակաս, սյունակների միջև հեռավորությունը, 9 միլիմետրից ոչ պակաս:
4.4.5. I-IV դասարանների դասագրքերի տեքստային աղյուսակներում տողի երկարությունը պետք է լինի 3 1/2 քառակուսուց ոչ պակաս, իսկ նրանց միջև հեռավորությունը 12 միլիմետրից ոչ պակաս, V-VII դասարանների համար՝ 2 3/4 քառակուսի՝ աղյուսակների միջև 6 միլիմետրից ոչ պակաս հեռավորություն դեպքում, VII-XII դասարանների համար՝ 1 3/4 քառակուսի՝ աղյուսակների միջև 6 միլիմետրից ոչ պակաս հեռավորություն դեպքում։
4.4.6. I-IV դասարանների դասագրքերի ակնառու պատկերը (գրաֆիկ, աղյուսակ, ուրվագիծ և այլն) պետք է ձևավորել 4.3.1.5 կետում շարադրված պահանջներին համապատասխան, V-VII դասարանների դասագրքերում՝ 4.3.2.4 կետում շարադրված պահանջներին համապատասխան:
4.4.7. I-IV դասարանների դասագրքերում ընդգծված տեքստի և առաջադրանքների հարցերի տառատեսակի չափսը և միջտողային տարածությունը պետք է համապատասխանեն աղյուսակ 10-ում շարադրված պահաջերին:
Ընդ որում, տառատեսակի չափսը չպետք է լինի հիմնական տեքստի տառատեսակի չափսից փոքր:
4.4.8. Այբուբենի և թվային բանաձևերի տառատեսակային ձևավորումը պետք է համապատասխանի 4.3.2.2 կետում շարադրված պահանջներին:
4.4.9. Քիմիական բանաձևերի հիմնական էլեմենտների տառատեսակային չափսը չպետք է լինի հիմնական տեքստի տառատեսակային չափսից փոքր, իսկ բանաձևերի օժանդակ էլեմենտների տառատեսակային չափսը պետք է լինի 6 կետից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 10
I-IV դասարանների բնագիտական առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Ֆունկ- |
Դա- |
Տառա- |
Միջ- |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի բնութագիրը | |||||
|
Նվազագույն |
Առավելա- |
Խումբը |
Ծավալը, |
Գծագիրը | ||||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- |
մմ | |||||||
|
Գրա- |
1 |
16 |
7 |
6 1/2 |
117 |
9 1/4 |
167 |
Բեկված |
6,0 |
Նորմալ կամ |
|
2-4 |
14 |
7 |
6 |
108 |
8 1/2 |
153 |
Բեկված |
6,7 |
Նորմալ կամ | |
|
Դասա- |
1-2 |
14 |
7 |
6 |
108 |
8 1/2 |
153 |
Բեկված |
6,7 |
Նորմալ կամ |
|
3-4 |
12 |
7 |
4 1/2 |
81 |
7 3/4 |
140 |
Բեկված |
7,7 |
Նորմալ կամ | |
|
Աշխա- |
1 |
14 |
7 |
4 1/4 |
77 |
Չի նորմա- |
Բեկված |
6,7 |
Նորմալ կամ | |
|
2-4 |
12 |
7 |
4 1/4 |
77 |
Չի նորմա- |
Բեկված |
Չի |
Նորմալ կամ | ||
Աղյուսակ 11
V-XII դասարանների բնագիտական առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձԵՎավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Դա- |
Տառա- |
Միջ- |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի | ||||
|
Նվազագույն |
Առավելա- |
Խումբը |
Գծագիրը | |||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- |
մմ | |||||
|
5-6 |
10 |
4 |
2 3/4 |
50 |
8 1/2 |
153 |
Բոլոր |
Նորմալ, |
|
9 * (14) |
3 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Նորմալ | ||
|
7-9 |
10 |
3 |
2 3/4 |
50 |
8 1/2 |
153 |
Բոլոր |
Նորմալ, |
|
8 * (14) |
3 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Նորմալ | ||
|
10-12 |
9 |
4 |
2 3/4 |
50 |
8 1/2 |
153 |
Բոլոր |
Նորմալ, |
|
8 * (14) |
4 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Բոլոր |
Նորմալ | ||
VII-IX դասարանների դասագրքերում վերին տողի տողատակի բանաձևերի մասնիկների և ստորին տողի վերտողային բանաձևերի մասնիկների միջտողային տարածությունը պետք է լինի 4 կետից ոչ պակաս, X-XII դասարանների դասագրքերում՝ 2 կետից ոչ պակաս:
Քիմիական բանաձևեր պարունակող էջերի վրա միջտողյան տարածությունները կարող են լինել տարբեր:
4.5. ՆԱԽՆԱԿԱՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԱՌԱՐԿԱՆԵՐԻ ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻ ՏԱՌԱՏԵՍԱԿԱՅԻՆ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.5.1. Կախված ուսումնական առարկաներից և գործառնական նշանակությունից՝ դասագրքերի տառատեսակային չափսը, միջտողային տարածությունը, տողի երկարությունը, տառատեսակի չափսից կախված նրա խումբը, ծավալը, գծագիրը պետք է համապատասխանի աղյուսակ 12-ում շարադրված պահանջներին:
4.5.2. Դասագրքերում թույլատրվում է հիմնական և լրացուցիչ տեքստերը հավաքել երկու սյունակով, եթե պահպանվում են աղյուսակ 12-ում շարադրված պահանջները:
Ընդ որում, սյունակում տողի երկարությունը պետք է լինի 3 քառակուսի, սյունակների միջև հեռավորությունը՝ 9 միլիմետրից ոչ պակաս:
4.5.3. Դասագրքի բառարանային մասում տեքստի հավաքումը երկու սյունակով թույլատրվում է, եթե սյունակների միջև հեռավորությունը 9 միլիմետրից պակաս չէ, իսկ բաժանարար գիծը՝ 6 միլիմետրից ոչ պակաս:
Բառարանային մասի տառատեսակի չափսը պետք է լրացուցիչ տեքստի տառատեսակային չափսից փոքր չլինի՝ աղյուսակ 12-ին համապատասխան:
4.5.4. Քիմիական բանաձևերի տառատեսակային ձևավորումը պետք է հանապատասխանի 4.4.9 կետի պահանջներին:
4.5.5. Այբբենարանային և թվային բանաձևերի հիմնական մասնիկների տառատեսակային չափսերը պետք է լինի 8 կետից ոչ պակաս, օժանդակ մասնիկներինը՝ 6 կետից ոչ պակաս:
4.5.6. Ակնառու պատկերների համար (գրաֆիկ, գծագիր, աղյուսակ և այլն) առաջարկվում է կիրառել 3 գույնից ոչ ավելի, այդ թվում՝ սևը:
Ակնառու պատկերների վրա գրառումների տառատեսակային չափսը պետք է լինի 8 կետից ոչ պակաս:
4.5.7. Ընդգծված տեքստի տառատեսակային չափսը պետք է լինի 9 կետից ոչ պակաս:
4.5.8. Տեքստային աղյուսակներում տողի երկարությունը պետք է լինի 1 3/4 քառակուսուց ոչ պակաս, սյունակների միջև 6 միլիմետր հեռավորության ապահովման դեպքում:
Աղյուսակ 12
Նախնական մասնագիտական կրթության մասնագիտական առարկաների դասագրքերի տեքստի տառատեսակային ձեվավորմանը ներկայացվող պահանջներ
|
Ուսումնական |
Ֆունկցիոնալ |
Տառատեսակի |
Միջտողյան |
Տողի երկարությունը |
Տառատեսակի | ||||
|
Նվազագույն |
Առավելագույն | ||||||||
|
Քառա- |
մմ |
Քառա- |
մմ |
Ծավալը, |
Գծագիրը | ||||
|
Հումա- |
Դասա- |
10 |
3 |
4 |
72 |
6 3/4 |
129 |
9,5 |
Նորմալ կամ |
|
10 |
Չի նորմա- |
4 |
72 |
6 |
108 |
9,5 |
Նորմալ կամ | ||
|
9 * (15) |
3 |
3 |
54 |
6 3/4 |
129 |
10,2 |
Նորմալ | ||
|
Գործնա- |
9 |
3 |
3 |
54 |
6 3/4 |
129 |
10,2 |
Նորմալ կամ | |
|
8 * (15) |
3 |
3 |
54 |
6 3/4 |
129 |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
|
Մաթե- |
Դասա- |
9 |
3 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Չի նորմա- |
Նորմալ կամ | |
|
8 * (15) |
3 |
2 3/4 |
50 |
Չի նորմա- |
Չի նորմա- |
Նորմալ | |||
|
Բնա- |
Դասա- |
9 |
3 |
3 |
54 |
6 3/4 |
129 |
9,5 |
Նորմալ կամ |
|
8 * (15) |
3 |
3 |
54 |
6 3/4 |
129 |
Չի նորմա- |
Նորմալ | ||
4.6. ՊՈԼԻԳՐԱՖԻԿ ՆՅՈՒԹԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.6.1. Դասագրքերի համար օգտագործվող տպագրանյութերը պետք է ունենան հիգիենիկ եզրակացություններ, կամ առողջության վրա նրանց անվտանգությունը հաստատող այլ փաստաթղթեր:
4.6.2. Դասագրքերի տպագրության համար պետք է օգտագործել միայն գրքերի տպագրության համար նախատեսված թուղթ (օֆսեթ, տպագրական, ամսագրային և այլն), 74-88 տոկոս սպիտակության ցուցանիշով:
Խորհուրդ չի տրվում օգտագործել 91 տոկոսից պակաս անթափանցելիության ցուցանիշ ունեցող թուղթ:
4.6.3. Չի թույլատրվում օգտագործել թերթի տպագրության թուղթ:
4.6.4. Դասագրքերում տեքստերի տպագրության համար առաջարկվում է օգտագործել միևնույն տեսակի և քաշի թուղթ:
5. ԴԱՍԱԳՐՔԵՐԻ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԳԸ
5.1. Հիգիենիկ փորձաքննության են ներկայացվում յուրաքանչյուր դասագրքի 3 օրինակ և նյութեր, որոնք նշված են հավելված 1-ում:
5.1.1. Հրատարակիչը պարտավոր է դասագրքի, ուսումնական ձեռնարկի, գիրք-տետրի, ուսումնական գրականության և կոմբինացված հրատարակության նմուշային օրինակները ներկայացնել հիգիենիկ փորձաքննության, դրանց տպագրությունից հետո՝ 15 օրվա ընթացքում:
5.2. Հիգիենիկ փորձաքննությունը 4.1.1 - 4.1.3, 4.1.5 - 4.1.6, 4.1.20, 4.2.1.9, 4.6.3 կետերով կատարվում է դասագրքի մեկ օրինակի վրա:
5.3. Հիգիենիկ փորձաքննությունը կատարվում է մեկ օրինակի 10 բնորոշ էջի վրա, համաձայն հետևյալ պահանջների.
|
4.1.11-4.1.13, 4.1.1.8 |
- բոլոր դասագրքերի համար |
|
4.2.1.1, 4.2.1.3-4.2.1.5, 4.2.1.7, 4.2.2.1-4.2.2.6, 4.2.3.1-4.2.3.4 |
- հումանիտար առարկաների դասագրքերի համար |
|
4.3.1.1-4.3.1.6, 4.3.2.1-4.3.2.5 |
- մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի համար |
|
4.4.1-4.4.9 |
- բնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
|
4.5.1-4.5.8 |
- մասնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
5.4. Հիգիենիկ փորձաքննությունը 4.1.10 և 4.1.19 կետերով կատարվում է դասագրքի 3 օրինակից յուրաքանչյուրի 10 բնորոշ էջի վրա:
5.5. Հիգիենիկ փորձաքննությունը 4.1.8 կետով կատարվում է դասագրքի 3 օրինակից ստուգման համար ընտրված 10 էջի վրա:
5.6. Հիգիենիկ փորձաքննությունը 4.1.9 կետով, կատարվում է հատուկ տպագրված հսկողական ստվարատախտակով * (2):
5.7. Մեկ էջի վրա, եթե տեսողական (վիզուալ) բացակայում է թղթի բազմերանգությունը:
Եթե դասագրքում նկատվում է թղթի բազմերանգություն, ապա հիգիենիկ փորձաքննություն կատարվում է դասագրքի 3 օրինակից յուրաքանչյուրի 10 բնորոշ էջի վրա:
5.8. Հիգիենիկ փորձաքննության արդյունքը համարվում է դրական, եթե հսկողական ցուցանիշները համապատասխանում են նորմատիվային պահանջներին:
5.9. Հիգիենիկ փորձաքննության մեթոդիկան շարադրված է Հավելվածում:
|
Հավելված |
ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՄԵԹՈԴԻԿԱՆ
1. Դասագրքի արտաքին չափսերը՝ երկարությունը և լայնությունը, ըստ 4.1.2 կետի, որոշվում է մինչև 1 միլիմետր ճշգրտություն ունեցող քանոնով:
2. Թղթի տեսակի վերաբերյալ տվյալները, ըստ 4.6.2, 4.6.3, 4.6.5 կետերի, որոշվում է դասագրքում նշված հրատարակման տեղեկություններով, կամ ներկայացված փաստաթղթերով:
3. Արտաքին ձևավորումը և ամրացման եղանակը, ըստ 4.1.5 և 4.1.6 կետերի, որոշվում է վիզուալ:
4. Դասագրքի քաշը, ըստ 4.1.3 կետի, որոշվում է մինչև 5 գրամ ճշտությամբ կշեռքով:
5. Տողերի չափսերը, ըստ 4.1.8 կետի, որոշվում է մինչև 1 միլիմետր ճշգրտություն ունեցող քանոնով, ստուգման համար ընտրված էջերի կենտրոնում:
Փորձաքննության արդյունքները համարվում են բացասական, եթե ստուգման համար ընտրված 10 էջից 4-ում արձանագրվում են 4.1.8 կետի պահանջներից շեղումներ՝ մեկական՝ 4 տողում:
6. Թղթի և տպագրված տեքստի էլեմենտների օպտիկական խտության միջև տարածությունը, ըստ 4.1.9 կետի, որոշվում է անդրադարձման դենսիտոմետրով:
Ստուգվող էջի տակ դրվում է սպիտակ թուղթ:
Դենսիտոմետրի համար որպես զրո ընդունվում է տպագրական թղթի օպտիկական խտությունը: Այնուհետև ստուգվող էջի վրա, հսկողական ստվարատախտակով չափում են օպտիկական խտությունը և դա ընդունում են որպես տպագրված տեքստի էլեմենտների և թղթի օպտիկական խտությունների միջև տարածություն:
Դասագրքի մեկ օրինակի համար ստուգման արդյունքը համարվում է բացասական, եթե օպտիկական խտությունը փոքր է 0,7-ից, որը սահմանված է 4.1.9 կետով.
● երկու տետրից ոչ ավելի ծավալ ունեցող դասագրքերի համար՝ եթե նույնիսկ մեկ էջի վրա խախտվում են պահանջները,
● երկու տետրից ավելի ծավալ ունեցող դասագրքերի համար՝ եթե ստուգվող էջերի 30 տոկոսում արձանագրվում են խախտումներ:
Եթե դասագրքի 3 ստուգվող օրինակներից նույնիսկ մեկում հայտնաբերվում են 4.1.9 կետի պահանջների անհամապատասխանություն, ապա տրվում է բացասական եզրակացություն:
7. Ֆոնի օպտիկական խտությունը չափում են անդրադարձման դենսիտոմետրով, ստուգվող էջի 5 կետում:
Ստուգվող էջի համար արդյունքը համարվում է բացասական, եթե 5 չափումներից 3-ի արդյունքները չեն համապատասխանում 4.1.10 կետի պահանջներին:
Մեկ օրինակի փորձաքննության արդյունքը համարվում է բացասական, եթե ստուգվող 10 էջերից 4-ում հատնաբերվում են 4.1.10 կետի պահանջների անհամապատասխանություն:
Եթե 4.1.10 կետի պահանջների անհամապատասխանություն է հայտնաբերվել 3 ստուգվող օրինակներից նույնիսկ մեկում, ապա գնահատման արդյունքը համարվում է բացասական:
8. Տառատեսակների խումբը, ծավալը, գծագիրը որոշվում է 10 բնորոշ էջերի վրա, հետևյալ կետերին համապատասխան.
| 4.1.11. | - բոլոր դասագրքերի համար |
| 4.2.1.1, 4.2.1.4, 4.2.2.1, 4.2.2.5, 4.2.3.1, 4.2.3.2 |
- հումանիտար առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.3.1.1, 4.3.1.4, 4.3.1.6, 4.3.2.1 | - մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.4.1, 4.4.2, 4.4.4, 4.4.7 | - բնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.5.1, 4.5.2 | - մասնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
Արդյունքը համարվում է բացասական, եթե 10 ստուգվող էջերից 4-ի վրա հայտնաբերվել են անհամապատասխանություններ նույնիսկ մեկ չափանիշով:
9. Տառատեսակային ձևավորման անթույլատրելի եղանակների հայտնաբերման նպատակով ստուգումները, ըստ 4.1.13 կետի կատարվում են դասագրքի օրինակի 10 բնորոշ էջերի վրա:
Արդյունքը համարվում է բացասական, եթե 10 ստուգվող էջերից 4-ի վրա կիրառվել են ձևավորման անթույլատրելի եղանակներ:
10. Հավաքված տեքստի դիրքը նկարազարդումների նկատմամբ, ըստ 4.1.18 կետի, որոշվում է տեսողական-վիզուալ եղանակով, 10 բնորոշ էջերի վրա:
Արդյունքը համարվում է բացասական, եթե 10 ստուգվող էջերից 4-ի վրա հատնաբերվում են պահանջներին անհամապատասխանություն:
11. Դասագրքի թերությունները, ըստ 4.1.19 կետի, որոշում են տեսողական-վիզուալ եղանակով, 3 օրինակից յուրաքանչյուրի 10 բնորոշ էջի վրա:
Մեկ օրինակի փորձաքննության արդյունքը համարվում է բացասական, եթե 10 ստուգվող էջերից 4-ի վրա հատնաբերվել է թեկուզ մեկ թերություն:
Եթե դասագրքի 3 ստուգվող օրինակներից 2-ում հայտնաբերվել են թերություններ, ապա փորձաքննության արդյունքը համարվում է բացասական:
12. Հիգիենիկ փորձաքննության համար անհրաժեշտ տեղեկատվությունը, ըստ 4.1.20 կետի, կարող է ներկայացվել դասագրքի հրատարակման տեղեկություններով, կամ լրացուցիչ փաստաթղթերով:
13. Դասագրքի տեքստի տառատեսակային չափսը ստուգվում է հետևյալ կետերով.
| 4.2.1.1, 4.2.1.4, 4.2.1.7, 4.2.2.1, 4.2.2.4-4.2.2.6, 4.2.3.1, 4.2.3.2, 4.2.3.4 |
- հումանիտար առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.3.1.1, 4.3.1.4-4.3.1.6, 4.3.2.1-4.3.2.5 | - մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.4.1, 4.4.2, 4.4.4, 4.4.6-4.4.9 | - բնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.5.1-4.5.7 | - մասնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
Չափումները կատարվում են տիպոմետրիկ ձևանմուշով (տողաչափով), ըստ ՏՈՒ 2.034.5748542.64, հրատարակչական թափանցիկ շաբլոնով (կետերով), ԼԻ-3-10-X խոշորացույցով, ՄՊԲ-2 մանրադիտակով (մմ-ով, մինչև 0,01մմ ճշտությամբ): Տառատեսակների չափսերը կետերով և տպատառերի բարձրությունը մմ-ով շարադրված են Աղյուսակ 1-ում (տեղեկատվական):
Խոշորացույցով կամ մանրադիտակով տառատեսակի չափսը որոշելու համար, չափում են ստուգվող 10 էջից յուրաքանչյուրի վրա ինքնակամ ընտրված մեկ տպատառի բարձրությունը:
Հրատարակչական թափանցիկ շաբլոնով տառատեսակի չափսը որոշվում է հետևյալ կերպ՝ ստուգվող էջի վրա շաբլոնը դրվում է այնպես, որպեսզի ստուգվող տառը իր բարձրությամբ համընկնի շաբլոնի կոնտրոլ տառի կամ կոնտրոլ «պատուհանի» սահմանների հետ:
Արդյունքը համարում են բացասական, եթե 10 չափումներից 4-ի պատասխանները փոքր են եղել մինիմալ նորմատիվից:
14. Միջտողային տարածության չափումները կատարում են հրատարակչական թափանցիկ շաբլոնով, ըստ հետևյալ կետերի.
| 4.2.1.1, 4.2.1.4, 4.2.2.1, 4.2.3.1, 4.2.3.2 | - հումանիտար առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.3.1.1, 4.3.1.6, 4.3.2.1, 4.3.2.2 | - մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.4.1, 4.4.2, 4.4.4, 4.4.7-4.4.9, 4.5.1, 4.5.2 | - բնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.5.1, 4.5.2, 4.5.4 | - մասնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
Միջտողային տարածությունը որոշելու համար չափվում է վերևի տողի նիշերի ստորին էլեմենտների և ներքևի տողի նիշերի վերին էլեմենտների միջև եղած տարածությունը, հաշվարկը կատարվում է կետերով:
Արդյունքը համարվում է բացասական, եթե ստացված 10 պատասխաններից 4-ը փոքր է նորմատիվից:
15. Դասագրքի տեքստի տողի երկարությունը ստուգվում է հետևյալ կետերով.
| 4.2.1.1, 4.2.1.4, 4.2.2.1, 4.2.3.1, 4.2.3.2 | - հումանիտար առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.3.1.1, 4.3.1.6, 4.3.2.1 | - մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.4.1, 4.4.2, 4.4.4, 4.4.5, 4.4.7 | - բնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.5.1, 4.5.2 | - մասնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
Չափում են քանոնով՝ 1մմ ճշտությամբ, կամ տիպոմետրիկ շաբլոնով (տողամետր), կամ հրատարակչական թափանցիկ շաբլոնով՝ միլիմետրով կամ քառակուսիներով:
Տողի երկարության որոշման համար չափում են ստուգվող 10 էջից յուրաքանչյուրի վրա մեկ լիարժեք տող:
Արդյունքը համարվում է բացասական, եթե ստացված 10 չափումներից 4-ը չի համապատասխանում պահանջներին:
16. Տեքստի բազմասյունակ հավաքման դեպքում, սյունակների միջև հեռավորությունը ստուգվում է հետևյալ կետերով.
| 4.2.1.2, 4.2.2.2-4.2.2.4, 4.2.3.2-4.2.3.4 | - հումանիտար առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.3.1.3, 4.3.2.3 | - մաթեմատիկական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.4.4, 4.4.5 | - բնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
| 4.5.2, 4.5.3, 4.5.8 | - մասնագիտական առարկաների դասագրքերի համար |
Սյունակի և նկարազարդումների միջև եղած հեռավորությունը, ըստ 4.1.8 կետի, չափում են կամ 1մմ ճշտությամբ քանոնով, կամ տիպոմետրիկ շաբլոնով (տողամետր) կամ հրատարակչական թափանցիկ շաբլոնով՝ մմ-ով:
Աղյուսակների միջև եղած տարածությունը չափվում է ստուգվող 10 էջից յուրաքանչյուրի վրա:
Արդյունքը համարվում է բացասական, եթե ստացված 10 չափումներից 4-ը փոքր է սահմանվածից:
17. 4.2.1.5 կետի պանաջներին համապատասխան որոշում են տողադարձերի քանակը, բնորոշ 10 էջից յուրաքանչյուրի վրա:
Արդյունքը համարվում է բացասական, եթե 4 էջի վրա տողադարձերի քանակը գերազանցում է թույլատրելի քանակը:
18. Թղթի սպիտակության աստիճանը, ըստ 4.6.2 կետի:
19. Փորձաքննության արդյունքները առաջարկվում է ձևակերպել 2-7 ձևերով:
20. Հիգիենիկ փորձաքննության եզրակացությունը ձևակերպվում է Արձանագրությամբ (ձև 8):
Աղուսակ 1
Տառատեսակի չափսը
|
Տառատեսակի չափսը՝ կետերով |
Տպատառի բարձրությունը՝ մմ-ով |
|
5 |
1,25 |
|
6 |
1,50 |
|
7 |
1,75 |
|
8 |
2,00 |
|
9 |
2,25 |
|
10 |
2,50 |
|
12 |
3,00 |
|
14 |
3,50 |
|
16 |
4,00 |
|
18 |
4,45 |
|
20 |
4,95 |
|
36 |
8,95 |
Ձև 1
Նյութերի վերաբերյալ տեղեկություններ
| Դասագրքի անվանումը _____________________________________________ |
| Նյութի անվանումը | Նորմատիվային փաստաթուղթ |
Արտադրող կազմակերպու- թյուն |
Հիգիենիկ անվտանգությունը հավաստող փաստաթուղթ |
| Տպագրական թուղթ | |||
| Ներկ | |||
| Ստվարաթուղթ | |||
| Կազմի թուղթ | |||
| Լամինացման թաղանթ | |||
| Լաք | |||
| Այլ նյութեր |
|
_____________ |
______________ |
|
_____________ |
|
|
|
|
|
(Դասագիրքը հրատարակող կազմակերպություն) |
Ձև 2
Դասագրքի ձեվավորման եղանակների փորձաքննություն
|
_____________________________________________________________________ |
|
_____________________________________________________________________ |
|
Ձևավորման եղանակներ |
Էջերի բնութագիրը |
Խոտանված | |||||||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
Տպատառի թեքումներ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Հիմնական և/կամ լրացու- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Գունավոր տպա- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Տեքստի բազմա- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Գունավոր ֆոն, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Խոտանված էջերի քանակը ____________________________________________ (ընդունելի քանակը - 3, խոտանվելիք - 4) |
| Ձևավորման եղանակների անհամապատասխանություն ___________________________ (հայտնաբերվել են, չեն հատնաբերվել) |
Ձև 3
Դասագրքի հիմնական տեքստի տառատեսակային ձեվավորման փորձաքննություն
| ________________________________ Տառատեսակ _____________________ (անվանումը, հեղինակը, հրատարակչությունը) |
| ________________________________ Գարնիտուր_______________________ (ուսումնական առարկան, դասարան ………….) |
|
Տառատե- |
Տառատեսակի |
Միջտողյան |
Տողի |
Տառատեսակի |
Նշում, | ||||
|
Դասա- |
Նորմա, |
Դասա- |
Նորմա, |
Դասա- |
Նորմա, |
Դասա- |
Նորմա, | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Խոտանված էջերի քանակը ____________________________________________ (ընդունելի քանակը - 3, խոտանվելիք - 4) |
Նշում, հիմնական տեքստի տառատեսակային ձևավորման, հիգիենիկ պահանջներին համապատասխանության վերաբերյալ ______________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Ձև 4
Դասագրքի լրացուցիչ տեքստի տառատեսակային ձեվավորման փորձաքննություն
| ________________________________ Տառատեսակ _____________________ (անվանումը, հեղինակը, հրատարակչությունը) |
| ________________________________ Գարնիտուր_______________________ (ուսումնական առարկան, դասարան ………….) |
Էջի վրա լրացուցիչ տեքստի ծավալը ________________________________________ (նորմա, ոչ ավելի, նիշերի քանակը) |
|
Տառատե- |
Տառատեսակի |
Միջտողյան |
Տողի |
Տառատեսակի |
Նշում, | ||||
|
Դասա- |
Նորմա, |
Դասա- |
Նորմա, |
Դասա- |
Նորմա, |
Դասա- |
Նորմա, | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Խոտանված էջերի քանակը ____________________________________________ (ընդունելի քանակը - 3, խոտանվելիք - 4) |
Նշում, լրացուցիչ տեքստի տառատեսակային ձևավորման, հիգիենիկ պահանջներին համապատասխանության վերաբերյալ ______________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Ձև 5
Բանաձեվերի տառատեսակային ձեվավորման փորձաքննություն
|
_____________________________________________________________________ |
|
_____________________________________________________________________ |
|
Տառատեսակային |
Հիմնական էլեմենտների |
Նվազագույն օժանդակ |
Նշում, ստուգվող | ||
|
Դասա- |
Նորմա, |
Դասա- |
Նորմա, | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Խոտանված էջերի քանակը ____________________________________________ (ընդունելի քանակը - 3, խոտանվելիք - 4) |
Նշում, բանաձևերի տառատեսակային ձևավորման, հիգիենիկ պահանջներին համապատասխանության վերաբերյալ ______________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Ձև 6
Գունավոր, գորշ ֆոնի, բազմագույն պատկերների վրա տպագրված տեքստի փորձաքննություն
|
_____________________________________________________________________ |
|
_____________________________________________________________________ |
|
Բնորոշ |
Ֆոնի օպտիկական խտությունը |
Նշում, ստուգվող | ||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Խոտանված էջերի քանակը ____________________________________________ (ընդունելի քանակը - 3, խոտանվելիք - 4) |
Նշում, տեքստի ֆոնի օպտիկական խտության, հիգիենիկ պահանջներին համապատասխանության վերաբերյալ ______________________________________________________ (հիմնական, լրացուցիչ) (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Ձև 7
Դասագրքի էջերի լուսանցքների չափսերի փորձաքննություն
|
_____________________________________________________________________ |
|
_____________________________________________________________________ |
|
Ստուգման համար |
Լուսանցքների չափսերը (մմ) |
| ||||
|
Կռնակային |
Վերևի |
Եզրի |
Ներքևի |
Նշում, ստուգվող | ||
|
Ծալվածքի վրա |
Էջի վրա | |||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Խոտանված մամուլների քանակը ____________________________________________ (ընդունելի քանակը - 3, խոտանվելիք - 4) |
Նշում, հիգիենիկ պահանջներին համապատասխանության մասին ________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Ձև 8
Հիգիենիկ փորձաքննության արձանագրություն N _________
| Դասագիրք ________________________________________________ (անվանումը, հեղինակը) |
________________________________________Դասարանի (ների) համար |
Հրատարակչություն _____________________Հրատարակման տարեթիվ ______ |
| ________________________________________________________ |
Առարկա __________________________________________________ |
| ________________________________________________________ |
Գործառնական նշանակությունը ____________________________________ (դասագիրք, ուսումնական ձեռնարկ, գործնական) |
Ելքի տեղեկություններ (ըստ 4.1.20 կետի) ______________________________ |
| ________________________________________________________ |
Նորմատիվային փաստաթուղթ _____________________________________ |
| ________________________________________________________ |
Նյութերի վերաբերյալ տեղեկություններ (ձև 1) ___________________________ |
| ________________________________________________________ |
Դասագրքի ձևավորման եղանակների հիգիենիկ փորձաքննության արդյունքներ (ձև 2) __ |
| ________________________________________________________ (անհամապատասխանություններ հայտնաբերված են, հայտնաբերված չեն) |
Տառատեսակային ձևավորման հիգիենիկ փորձաքննության արդյունքները՝ հիմնական տեքստի (ձև 3) ______________________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
լրացուցիչ տեքստի (ձև 4) _______________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
բանաձևերի (ձև 5) ___________________________________________ |
Գունավոր, գորշ ֆոնի, բազմագույն պատկերների վրա տեքստի տպագրության դեպքում, ֆոնի օպտիկական խտության հիգիենիկ փորձաքննության արդյունքները (ձև 6) ______ |
| ________________________________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Էջի վրա լուսանցքների հիգիենիկ փորձաքննության արդյունքները (ձև 7) __________ |
| ________________________________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Տեքստի պատկերի էլեմենտների և թղթի օպտիկական խտությունների միջև տարածությունը (ըստ 4.1.9 կետի)______________________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Թերությունների առկայությունը (բացակայությունը) (ըստ 4.1.19 կետի) ____________ |
| _________________________________________________________ (հայտնաբերված է, չի հայտնաբերված) |
Թղթի որակի ցուցանիշները (ըստ 4.6.2, 4.6.3 կետերի)_______________________ (նշել որոնք են) |
Այլ թերություններ _____________________________________________ (նշել որոնք են) |
| Եզրակացություն. |
Դասագիրք _________________________________________________ (անվանումը, հեղինակը) |
Դասարանի (ների) համար ________________________________________ |
| _________________________________________________________ |
Հրատարակչություն _____________________Հրատարակման տարեթիվ _______ |
| _________________________________________________________ |
Հիգիենիկ պահանջներին _________________________________________ (համապատասխանում է, չի համապատասխանում) |
Փորձագետ _________________________________________________ (Ա.Ա.Հ., պաշտոնը, ստորագրությունը) |
|
(որտեղ կատարվել է փորձաքննությունը) |
* (1) - դասագրքի տիտղոսաթերթի վրա պարտադիր նշվում է դասագրքի օգտագործման յուրահատկությունների մասին.
* (2) - հսկողական ստվարատախտակները, 5մմ-ից ոչ պակաս տրամագծով (կողմերով) շրջանակի (քառակուսու) ձևով, պետք է տեղադրվի յուրաքանչյուր մամուլի 2 էջերի որևէ տողի վրա.
* (3) - փակագծերում նշված է տառատեսակի ծավալը այն դասագրքերի համար, որոնք տպագրված են լատինական գրաֆիկական հիմք ունեցող տառատեսակով.
* (4) - թույլատրվում է միայն լեզուների դասագրքերում.
* (5) - թույլատրվում է, 1000 նիշերից ոչ ավելի ծավալով էջի վրա, միայն լրացուցիչ (տեղեկատու) տեքստի համար.
* (6) - փակագծերում նշված է տառատեսակի ծավալը այն դասագրքերի համար, որոնք տպագրվում են լատինական գրաֆիկական հիմք ունեցող տառատեսակով.
* (7) - թույլատրվում է, 1500 նիշերից ոչ ավելի ծավալով էջի վրա, միայն լրացուցիչ (տեղեկատու) տեքստի համար.
* (8) - թույլատրվում է միայն լեզուների դասագրքերում.
* (9) - թույլատրվում է, 2000 նիշերից ոչ ավելի ծավալով էջի վրա, միայն լրացուցիչ (տեղեկատու) տեքստի համար.
* (10) - փակագծերում նշված է տառատեսակի ծավալը այն դասագրքերի համար, որոնք տպագրվում են լատինական գրաֆիկական հիմք ունեցող տառատեսակով.
* (11) - ուսման առաջին տարվա դասագրքերի համար.
* (12) - թույլատրվում է միայն լրացուցիչ տեքստի համար.
* (13) - թույլատրվում է միայն լրացուցիչ տեքստի համար.
* (14) - թույլատրվում է միայն լրացուցիչ (տեղեկատու) տեքստի, աղյուսակների, նկարազարդումների բացատրության համար, էջի վրա 1000 նիշերից ոչ ավելի V-VI դասարանների դասագրքերի համար, էջի վրա 1500 նիշերից ոչ ավելի VII-IX դասարանների դասագրքերի համար, էջի վրա 2000 նիշերից ոչ ավելի X-XII դասարանների դասագրքերի համար.
* (15) - թույլատրվում է, 2000 նիշերից ոչ ավելի ծավալով էջի վրա, միայն լրացուցիչ տեքստի համար.
* (16) - բազմասյուն տեքստի հավաքման ժամանակ նշվում է սյունակների քանակը, սյունակում տողի երկարությունը + սյունակների միջև եղած հեռավորությունը (օրինակ՝ 2x63+9).
* (17) - բազմասյուն տեքստի հավաքման ժամանակ նշվում է սյունակների քանակը, սյունակում տողի երկարությունը + սյունակների միջև եղած հեռավորությունը (օրինակ՝ 2x63+9).
* (18) - արդյունքը համարվում է բացասական, եթե էջի վրա 5 չափումներից 3-ի արժեքը գերազանցում է 0,3-ը: