Գլխավոր տեղեկություն
Համար
N 294-Ն
Տիպ
Հրաման
Ակտի տիպ
Հիմնական ակտ (11.09.2005-մինչ օրս)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
ՀՀԳՏ 2005.09.01/21(198) Հոդ.295
Ընդունող մարմին
Կրթության և գիտության նախարար
Ընդունման ամսաթիվ
02.06.2005
Ստորագրող մարմին
Կրթության և գիտության նախարար
Ստորագրման ամսաթիվ
02.06.2005
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
11.09.2005

«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

1 օգոստոսի 2005 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11005304

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

 

ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

 

2 հունիսի 2005 թ.
ք. Երևան

 N 294-Ն

 

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

 

ՄԻՋԻՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ «0501 ԳՈՐԾԻՔԱՅԻՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆ ԱՐՎԵՍՏ», «0502 ԵՐԳԵՑՈՂՈՒԹՅՈՒՆ», «0503 ԵՐԳՉԱԽՄԲԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ», «0504 ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հիմք ընդունելով ՀՀ կառավարության 2003 թվականի օգոստոսի 14-ի N 1079-Ն որոշմամբ հաստատված «Մասնագիտական կրթության մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչների ձևավորման և հաստատման կարգի» 9-րդ կետը`

 

Հրամայում եմ`

 

1. Հաստատել միջին մասնագիտական կրթության «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչը (հավելված 1),

2. Հաստատել միջին մասնագիտական կրթության «0502 Երգեցողություն» մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչը (հավելված 2),

3. Հաստատել միջին մասնագիտական կրթության «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչը (հավելված 3),

4. Հաստատել միջին մասնագիտական կրթության «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչը (հավելված 4):

 

Նախարար`

Ս. Երիցյան

 

Համաձայնեցված է՝
Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի և
երիտասարդության հարցերի նախարար
____________Հ. Հովեյան

1 մայիսի 2005 թ.       

Հավելված N 1
Հայաստանի Հանրապետության
կրթության և գիտության նախարարի
N 294-Ն հրամանի
2 հունիսի 2005 թ.
Նախարար __________ Ս. Երիցյան

 

ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

ՄԻՋԻՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ

 

«0501 ԳՈՐԾԻՔԱՅԻՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՐՎԵՍՏ»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ

 

1. «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» մասնագիտության ընդհանուր բնութագիրը

1.1 «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի սեպտեմբերի 26-ի «Միջին մասնագիտական կրթության մասնագիտությունների ցանկերը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1999 թվականի օգոստոսի 25-ի N 525 որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 1646-Ն որոշմամբ:

1.2 «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» բնագավառն իրականացվում է չորս մասնագիտացումների գծով.

«0501.01 Դաշնամուր», «0501.02 Լարային գործիքներ»

«0501.03 Փողային և հարվածային գործիքներ»

«0501.04 Ժողովրդական գործիքներ»

Հիմնական կրթական ծրագրի յուրացումն իրականացվում է առկա (ստացիոնար) ուսուցման ձևով:

1.3 Մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 3 տարի 10 ամիս է, հիմնական ընդհանուր և միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության հիմքի վրա:

1.4 Շրջանավարտի որակավորումը՝

«0501.01 Դաշնամուր»-կոնցերտմայստեր, համույթի կատարող, երաժշտական դպրոցի դասատու.

«0501.02 Լարային գործիքներ», «0501.03 Փողային և հարվածային գործիքներ», «0501.04 Ժողովրդական գործիքներ»-երաժշտական դպրոցի դասատու, նվագախմբի և համույթի կատարող:

Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորություն

«0501» մասնագիտությամբ շրջանավարտը, որը յուրացրել է միջնակարգ մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական ծրագիրը
պատրաստված է՝

- բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը,

- համապատասխան պրոֆիլի բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնականին հարակից մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը։

2. Շրջանավարտի հետագա կրթության հնարավորությունը և զբաղմունքների ոլորտները.

Շրջանավարտը պատրաստվում է (մասնագիտական) պրոֆեսիոնալ գործունեության՝ որպես գործիքի վրա կատարող պրոֆեսիոնալ և ինքնագործ համերգային կազմակերպություններում, երաժշտական կոլեկտիվներում, խմբակներում և ստուդիաներում, ինչպես նաև որպես երաժիշտ` դպրոցներում, արվեստի դպրոցներում և լրացուցիչ կրթության այլ հաստատություններում դասատու աշխատելու համար:

Շրջանավարտի գործունեության հիմնական ձևերը`

- կատարողական աշխատանքի կազմակերպմանն ուղղված ամբողջ պրոցեսի իրականացում, որպես կատարող` տրված գործիքի վրա, մենակատար, անսամբլային և նվագախմբային երգացանկի նախապատրաստում և կատարելագործում, համերգային պայմաններում փորձերի և հասարարական կատարողական աշխատանք,

- դասավանդման ուսումնական պրոցեսի սոցիալ-մանկավարժական և ուսումնամեթոդական ձևերի իրականացում,

- (մշակութային) կուլտուր-լուսավորչական լսարանի շփում հայրենական և արտասահմանյան երաժշտական (մշակութային) կուլտուրայի գլուխգործոցների հետ, ժողովրդական արվեստի լավագույն օրինակների հետ,

- շրջանավարտը պետք է կարողանա նվագել ընտրված գործիքի վրա` իր նվագացանկում ունենալով դասական, հայկական և ժամանակակից երաժշտական գրականության տարբեր ստեղծագործություններ, այդ թվում՝ կոնցերտային-վիրտուոզ պլանի ստեղծագործություններ, նվագել անսամբլում (դուետ, տրիո, կվարտետ) կամերային ստեղծագործություններ, դասական և ժամանակակից երաժշտությունից վերցված, նվագակցել վոկալ և գործիքային գրականությունից ոչ բարդ ստեղծագործություններ՝ փոխադրումով:

«0501.01 Դաշնամուր» մասնագիտության համար կարդալ թերթից ոչ բարդ երաժշտական գրականություն իր գործիքի համար, ինչպես նաև անսամբլային և նվագախմբային պարտիաներ «0501.02 Լարային գործիքներ», «0501.03 Փողային և հարվածային գործիքներ», «0501.04 Ժողովրդական գործիքներ»,

- շրջանավարտը պետք է գիտենա անսամբլի, նվագախմբի ղեկավարման սկզբունքներ (վերջինս նվագախմբային լարային գործիքներ «0501.02 Փողային և հարվածային գործիքներ»,

«0501.03 «Ժողովրդական գործիքներ»

«0501.04 մասնագիտության համար), ուսուցման նպատակները, խնդիրները, բովանդակությունը, սկզբունքները, ձևերը, մեթոդները և միջոցները լրացուցիչ երաժշտական կրթության ոլորտում, ընտրված գործիքի վրա նվագելու դասավանդման մեթոդիկա միջին երաժշտական դպրոցի նվագացանկը, սովորողների տարբեր տարիքային խմբերի հոգեբանության առանձնահատկությունները, լրացուցիչ երաժշտական կրթության հաստատության գործունեության կազմակերպման հիմքերը:

3. Պահանջներ մասնագետի պատրաստման նկատմամբ

3.1 Ընդհանուր պահանջներ.

Շրջանավարտը պետք է`

- հասկանա իր ապագա մասնագիտության էությունն ու սոցիալական նշանակությունը, ցուցաբերի նրա հանդեպ կայուն հետաքրքրություն,

- ունենա պատկերացում ժամանակակից աշխարհի մասին` որպես հոգևոր, մշակութային, ինտելեկտուալ և էկոլոգիական ամբողջություն, գիտակցի իրեն և իր տեղը ժամանակակից աշխարհում,

- իմանա ՀՀ օրենսդրության հիմքերը, իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են վերաբերմունքը մարդու նկատմամբ, հասարակության և բնության նկատմամբ, կարողանա հաշվի առնել դրանք մասնագիտական խնդիրների լուծման ժամանակ,

- տիրապետի էկոլոգիական, իրավական, ինֆորմացիոն և կոմունիկատիվ մշակույթին, օտար լեզվով տարրական շփման կարողությանը,

- ունենա լայն մտահորիզոն, պատրաստ լինի կենսական երևույթների իմաստավորմանը, ճշմարտության ինքնուրույն որոնմանը, հակասական գաղափարների քննադատական ընկալմանը,

- ցուցաբերի պատասխանատվություն կատարվող աշխատանքի համար ինքնուրույն և էֆեկտիվ լուծի մասնագիտական գործունեության բնագավառի պրոբլեմները,

- պատրաստ լինի տարբեր կազմակերպական-իրավական ձևերի կազմակերպություններում մասնագիտական խնդիրների լուծման առումով պրակտիկ գործունեության համար տիրապետելու պրոֆեսիոնալ բառապաշարին,

- իմանալով իր աշխատանքի գիտական կազմակերպման սկզբունքները` պատրաստ լինի կոմպյուտերային (համակարգչային) տեխնիկայի կիրառմանը մասնագիտական գործունեության ոլորտում,

- պատրաստ լինի գործընկերների հետ դրական փոխներգործության և համագործակցությանը,

- տիրապետի մշտական մասնագիտական աճի կայուն ձգտմանը, նոր գիտելիքների ձեռքբերմանը, ինքնակատարելագործմանը (ինքնաճանաչմանը, ինքնահսկմանը, ինքնագնահատմանը, ինքնակարգավորմանը և ինքնազարգացմանը), ձգտի ստեղծագործական ինքնառեալիզացիայի,

- ունենա գիտական պատկերացում առողջ ապրելակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման կարողությունն ու հմտությունները։

3.2 Որակավորման բնութագրի պահանջները բավարարելու համար

«0501 Գործիքային կատարողականության արվեստի» երաժիշտը պետք է ունենա պատրաստվածության մակարդակ հետևյալ առարկայախմբերի նկատմամբ:

Հանրակրթական առարկաների գծով

Հայոց լեզվի և գրականության բնագավառում`

- տիրապետի Հայաստանի Հանրապետության պետական լեզվին՝ հայերենին, իմանա գրական լեզվի օրենքները,

- հարստացնի մասնագիտական բառապաշարը,

- տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոնների համապատասխան, վերացնի սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին,

- տիրապետի մասնագիտական հաղորդակցման հնարքներին:

- գիտենա կարդալ` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, փոխաբերական, այլաբանական և խորհրդանշական իմաստը, ոճական տարբերակների գործառույթները, հասկանա արևմտահայերեն բնագրերը,

- գիտենա և կարդա հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրականության երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր,

- ունենա որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից, գիտակցի հայ գրականության` որպես ազգային մշակույթի կարևորագույն արժեքի, ազգային մտածողության և հոգեբանություն բացահայտողի դերը,

- երկխոսություն, բանավեճ վարել, տրամաբանված կարծիք, տեսակետ, համոզմունք հայտնել։

- ունենա գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

Պատմության բնագավառում`

- ունենա պատկերացում պատմության և արտասահմանյան պատմության հիմնական շրջափուլերի մասին,

- իմանա հայոց պետականության հաստատման և զարգացման միտումները,

- կարողանա ինքնուրույն կողմնորոշվել պատմական տեղեկություններում, առանձնացնել էականը պատմական պրոցեսում։

Օտար լեզուների բնագավառում`

- տիրապետի բառապաշարին և քերականական այլ նվազագույնին, որն անհրաժեշտ է մասնագիտական օտարալեզու տեքստերը կարդալու, թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- իմանա գրական լեզվի նորմերը, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա կառուցել խոսքը լեզվական և հաղորդակցական չափանիշների համապատասխան,

- տիրապետի բառապաշարին (1200-1400 բառային միավոր) և քերականության նվազագույնին, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական տեքստեր կարդալու և թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- տիրապետի ռուսաց և այլ օտար լեզուներով հաղորդակցվելու տարրական հիմունքներին:

Ֆիզիկական կուլտուրայի բնագավառում`

- պատկերացում ունենա ֆիզկուլտուրայի դերի մասին՝ մարդու ընդհանուր, մշակութային, մասնագիտական և սոցիալական զարգացման գործում,

- իմանա առողջ ապրելակերպի և ֆիզկուլտուրայի հիմունքները,

- կարողանա կիրառել մարմնամարզական միջոցներ՝ առողջության ամրապնդման, ինչպես նաև կենսական և մասնագիտական նպատակներին հասնելու համար:

Նախնական զինվորական պատրաստություն բնագավառում`

ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիարակության նպատակն է պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:

ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիարակության գլխավոր խնդիրներն են.

- սովորողների մեջ դաստիարակել Ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցում,

- դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ,

- սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

Հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական առարկաների գծով`

Քաղաքագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա իշխանության, քաղաքական սուբյեկտների և քաղաքական հարաբերությունների ու գործընթացների մասին (Հայաստանի Հանրապետությունում և աշխարհում),

- իմանա քաղաքական համակարգի, քաղաքական գիտակցության և քաղաքական կուլտուրայի մասին,

- իմանա միջազգային հարաբերությունների մասին,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-քաղաքական գործընթացի զարգացման առանձնահատկությունները:

Իրավունքի հիմունքների բնագավառում`

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության հիմնական դրույթները,

- իմանա և քաղաքացու իրավունքները և դրանց իրականացման մեխանիզմները,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության պետական, վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները,

- իմանա մասնագիտական գործունեության բնագավառում իրավական և բարոյական էթիկայի չափանիշները։

Տնտեսագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր դրույթները,

- պատկերացում ունենա միկրո և մակրոտնտեսագիտության, հարկային, դրամավարկային և ներդրումային քաղաքականության մասին,

- կարողանա գտնել և օգտագործել մասնագիտական գործունեության մեջ կողմնորոշվելու համար անհրաժեշտ տնտեսական տեղեկատվություն,

- պատկերացում ունենա արժեզրկման և գործազրկության խնդիրների մասին,

- պատկերացում ունենա գործարարության սկզբունքների մասին,

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքների բնագավառում`

- այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտները, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի,

- նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտելու սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները:

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա խմբի և հասարակության շփման, սոցիալ-հոգեբանական երևույթների օրինաչափությունները, անձի սոցիալական ադապտացիայի ուղիները,

- կարողանա օգտվել վարքի ինքնակառավարման պարզագույն միջոցներից մարդկանց հետ շփման պրոցեսում։

Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթի հիմունքներ առարկայից`

- ընդհանուր գաղափար ունենա հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին: Իմանա հայոց լեզվի զարգացման փուլերը, տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին,

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոնների համապատասխան, վերացնի սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին:

Մաթեմատիկական և ընդհանուր բնագիտական առարկաների գծով բնութագիրը`

Էկոլոգիայի հիմունքներ առարկայի`

- նպատակն է ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ,

- ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին,

- մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին։

Համակարգչային օպերատորության գործի հիմունքների բնագավառում.

- պատկերացում ունենա ժամանակակից համակարգիչների դերի, նշանակության և աշխատանքի սկզբունքների մասին,

- պատկերացում ունենա տեղեկատվության հավաքման, կուտակման, մշակման, պահպանման մեթոդների և միջոցների մասին,

- կարողանա օգտվել համակարգչից և մասնագիտական գործունեության համար նախատեսված ծրագրային ներդրումներից,

- տիրապետի համակարգչային օպերատորական աշխատանքին:

Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր առարկայից`

- իմանա տնտեսության օբյեկտների կայունության ապահովման սկզբունքները, իրադարձությունների զարգացման կանխագուշակում և հետևանքների գնահատում տեխնոգեն արտակարգ իրավիճակների և տարերային երևույթների ժամանակ,

- կարողանա կազմակերպել և անցկացնել միջոցառումներ աշխտողների և բնակչության պաշտպանության համար՝ արտակարգ իրավիճակների նեգատիվ ազդեցությունից,

- իմանա զինվորական ծառայության և պետության պաշտպանության հիմունքները,

- պատկերացում ունենա բժշկական գիտելիքներից։

Ընդհանուր մասնագիտական առարկաների գծով

Շրջանավարտը պետք է ունենա պատկերացում.

- ընդհանուր մասնագիտական գիտելիքների դերի մասին մասնագիտական գործունեության մեջ,

- երաժշտական արվեստի դերի և նշանակության մասին մշակույթի համակարգում, անձի դաստիարակման և զարգացման մեջ, երաժշտա-գեղարվեստական դերի մասին ժամանակակից կյանքում,

- ժողովրդական արվեստի նշանակության մասին երաժշտական արվեստի կազմակերպման մեջ:

գիտենա`

- երաժշտական արվեստի ուսումնասիրման արվեստագիտական հիմքերը, գիտական մեթոդները,

- երաժշտական մշակույթի զարգացման հիմնական պատմական շրջանները, ազգային ավանդույթների առանձնահատկությունները, երաժշտական ֆոլկլորային աղբյուրները, հայ, ռուս և արտասահմանյան (XX դ. կոմպոզիտորների) խոշորագույն կոմպոզիտորների ստեղծագործական կենսագրությունները,

- երաժշտական արվեստի տեսական հիմքերը, ձևակազմավորման և հարմոնիայի սկզբունքները,

- տարբեր ժանրերի երաժշտական գրականության, հատկապես ընտրված մասնագիտացման բնագավառում:

կարողանա`

- կատարել երաժշտական ստեղծագործության տեսական և կատարողական վերլուծություն, կիրառել տեսական գիտելիքները մեկնաբանական լուծումների որոնման պրոցեսում,

- օգտագործել երաժշտագիտական գրականություն,

- կատարել երաժշտական ստեղծագործության տարբեր հրատարակությունների համեմատական վերլուծություն,

- կատարել երաժշտական գրականության մանկավարժական վերլուծություն,

- աշխատել երաժշտական ֆոլկլորի հետ։

Հատուկ մասնագիտական առարկաներից շրջանավարտը պետք է իմանա`

- մենակատարային, անսամբլային և նվագախմբային նվագացանկը, որում ներգրավված են տարբեր ժամանակաշրջանների, ժանրերի և ոճերի ստեղծագործություններ,

- տրված գործիքի վրա կատարողականության տեսական հիմքերը և պատմությունը,

- մանկավարժական նվագացանկը,

- սովորողների մասնագիտական հմտություների զարգացման պլանավորումը,

- մասնագիտական տերմինաբանություն,

- անսամբլային կատարողականության առանձնահատկությունը,

- որպես կոնցերտմայստեր փորձերի աշխատանքի կազմակերպման հիմքերը,

- երաժշտական կրթության հաստատություններում դասավանդման ժամանակակից մեթոդաբանությունը,

- ընտրված գործիքի համար երաժշտական գրականությունը։

կարողանա`

- թերթից ընթերցել երաժշտական ստեղծագործությունները և կարողանալ փոխադրել,

- մասնագիտորեն և հոգեֆիզիոլոգիապես տիրապետել ինքն իրեն հասարակական ելույթների ժամանակ՝ մենակատարային և անսամբլային ծրագրերով,

- կազմակերպել սովորողի նվագի ուսուցումը գործիքի վրա` կախված նրա տարիքից և պատրաստման մակարդակից,

- նվագել դաշնամուրի վրա այնպիսի մակարդակով, որն անհրաժեշտ է հիմնական մասնագիտական խնդիրների իրականացման համար (նվագախմբային, լարային գործիքներ, նվագախմբային, փողային և հարվածային գործիքներ, ժողովրդական նվագախմբի գործիքներ, երգեհոն մասնագիտացման համար):

3.2 Շրջանավարտի նախապատրաստման մակարդակի պահանջներ մասնագիտական պրակտիկայից.

Մասնագիտական պրակտիկայի գործընթացում ուսանողը պետք է ամրապնդի և խորացնի գիտելիքները, որոնք ստացել է ուսուցման պրոցեսում, ձեռք բերի իմացություններ և հմտություններ մասնագիտական գործունեության բոլոր ձևերից:

3.3 Շրջանավարտներին ներկայացվող պահանջներ հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքներից.

«0501» («Գործիքային կատարողականություն մասնագիտությունից, ըստ գործիքի տեսակի) հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքում շրջանավարտը որակավորման բնութագրին համապատասխան պետք է պատրաստ լինի կատարողական դասավանդման և կուլտուր-լուսավորչական գործունեության որակավորման բնութագրին համապատասխան:

4. Պահանջներ «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր ծավալի նկատմամբ ըստ առարկայախմբերի ու առարկաների` դրանց ուսուցման համար առավելագույն և անհարաժեշտ ժամաքանակներով:

 

 

Առարկաների անվանումը և հիմնական բաժինները

Այդ թվում պարտադիր ուսումնական պարապմունքները

 

 

 

1

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ

930

 

 

 

1.1

Հայոց լեզու և գրականություն
Ուսումնական գործում և սովորողի կյանքում մայրենի լեզվի ուսուցման կրթադաստիարակչական դերը համարժեք Է նրան, որ կատարում է ազգային լեզուն ազգի կյանքում նրա գոյության և գոյատևման ինքնուրույն և ինքնուրույնության պաշտպանման գործում:
Մայրենի լեզվի՝ ազգային մշակույթի այս բարձրագույն ձևի լիարժեք ու կատարյալ ուսուցման գործին պետք է վերաբերվել երկյուղածության հասնող պատասխանատվության մեծ զգացումով: Հայոց լեզվի ուսուցման ամբողջ ընթացքում սովորողների կարողությունները հանգում են հետևյալին.
1. Կարողանալ սեփական մտքերն անկաշկանդ արտահայտել բանավոր և գրավոր կապակցված խոսքով՝ ապահովելով գրական հայերեն խոսքին ներկայացվող բոլոր պահանջներ՝ ուղղախոսական, ուղղագրական, բառապաշարային, քերականական, ոճական, տրամաբանական:
2. Խոսք կառուցելիս կարողանալ բառապաշարի և այլ հարցերում կողմնորոշվել ըստ խոսքի իրադրության և թեմայի բնույթի:
3.Կարողանալ սեփական խոսքը կառուցելիս օգտագործել ծրագրային գիտելիքները և վերջիններիս հիման վրա վերլուծել իր կամ ուրիշի խոսքը, վերջինիս բաղադրիչները:
4. Տիրապետել գործնական գրության բոլոր հիմնական տեսակներին:
5. Սեփական խոսքը հարստացնելու, կատարելագործելու նպատակով կարողանալ օգտվել դասագրքերից, բառարաններից, ձեռնարկներից, այլ գրքերից:
Պետք է գիտենալ և կարդալ հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրականության երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր։
Ունենալ որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից։
Պետք է կարդալ` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, հասկանալ արևմտահայերեն բնագրերը։
Ունենալ գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

152

 

 

 

1.2

Պատմություն
Պատմության ուսումնասիրությունը հետապնդում է երկու հիմնական նպատակ. մի կողմից՝ ինֆորմացիոն–ճանաչողական, մյուս կողմից` դաստիարակչական: Դժվար է պատկերացնել հայրենասեր քաղաքացուն առանց սեփական ժողովրդի անցած ճանապարհի իմացության: Պատմության ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս սովորողներին իմանալ, թե ում սերունդներն են և ինչպիսի հոգևոր ժառանգության կրողներ են իրենք` դրանով իսկ նպաստելով նրանց ազգային գիտակցության և մտածողության ձևավորմանը:

114

 

 

 

1.3

Ռուսաց լեզու
Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար, լեզվաբանական դարձվածքներ և տերմիններ մասնագիտական տեքստի թարգմանության տեխնիկա բառարանով, մասնագիտական շփում:

188

 

 

 

1.4

Օտար լեզու
Լեքսիկական մինիմում: Բառային պաշար 1200-1400:
Ամենաշատը օգտագործվող լեքսիկական միավոր, ներառյալ ութամյա դպրոցի և մասնագիտական լեքսիկայի պաշարը:
Լեքսիկայի ընտրությունը սահմանվում է թեմատիկայով, նշված «Բանավոր խոսք» բաժնում:
Բառակազմություն, քերականական մինիմում:
Կարողանալ օգտվել նաև բառարաններից:

150

 

 

 

1.5

Ֆիզիկական կուլտուրա
Ֆիզիկական կուլտուրայի դերը մասնագետի պատրաստման և նրա առողջ ապրելակերպի ձևավորման գործում: Ֆիզիկական կուլտուրայի սոցիալ-կենսաբանական և հոգեֆիզիոլոգիական հիմքերը, մասնագիտական, կիրառական, ֆիզիկական պատրաստվածություն:

224

 

 

 

1.6

Նախնական զինվորական պատրաստություն
ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիարակության նպատական է պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:
ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիարակության գլխավոր խնդիրներն են
1. սովորողների մեջ դաստիարակել ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցումը:
2. դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ:
3. սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

102

 

 

 

2

ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ

328

 

 

 

2.1

Քաղաքագիտության հիմունքներ
Քաղաքագիտություն առարկան: Քաղաքական իշխանություն և իշխանական հարաբերություններ, քաղաքական համակարգ, քաղաքականության սուբյեկտներ, քաղաքական գիտակցություն, քաղաքական կուլտուրա, միջազգային հարաբերություններ: ՀՀ սոցիալ-քաղաքական գործընթացը:

38

 

 

 

2.2

Իրավունքի հիմունքներ
Մարդու և քաղաքացու իրավունքները և դրանց իրականացման մեխանիզմները: ՀՀ վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները: Մասնագիտական գործունեության բնագավառում, իրավական և բարոյական Էթիկայի նորմերը:

38

 

 

 

2.3

Տնտեսագիտության հիմունքներ
Տնտեսագիտությունը և նրա հիմնական խնդիրները տնտեսական ռեսուրսներ շուկայական գնագոյացման մեխանիզմներ, տնտեսական հիմքեր, բնակչության շահույթներ, սոցիալ-տնտեսական խնդիրների կարգավորում: Երկրի տնտեսական կառուցվածքը, ֆինանսներ, հարկային, դրամավարկային համակարգեր, արժեզրկման գործընթաց, տնտեսական աճի խնդիրներ, ապրանքների համաշխարհային շուկա, բիզնեսի հիմունքներ:

36

 

 

 

2.4

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ
Առարկան ունի ճանաչողական և գործնական նպատակ, այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտները, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի:
Առարկան նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտել սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները:

68

 

 

 

2.5

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքները
Այս առարկան նպատակ ունի բացահայտել ժամանակակից հոգեբանական և մանկավարժական գիտության տեսական հիմունքները, ստեղծել նախադրյալներ յուրացնելու համար այն կարողություններն ու հմտությունները, ապագա ուսուցիչների հոգեբանական պատրաստվածությունը, որոնք անհրաժեշտ են երաժշտական դպրոցի աշակերտների արդյունավետ ուսուցման և դաստիարակության համար:

74

 

 

 

2.6

Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ
Ընդհանուր գաղափար հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին: Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը: Արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ: Գրավոր խոսքը իբրև մշակված և կանոնակարգված համակարգ, բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ուղղախոսություն: Լեզվաբանական դարձվածքներ, նրանց կիրառությունը խոսքում: Հնչյունաբանություն: Վանկ: Վանկատման կանոնները, հնչյունափոխություն: Ուղղագրություն: Հայերենի ուղղագրության սկզբունքները: Ժամանակակից հայերենի ուղղախոսությունը: Բառագիտություն: Բառ: Բառի տարբերակներ: Բառակազմություն: Ձևաբանություն: Շարահյուսություն: Անհատական, իրադրական և գործառական ոճեր: Լեզվի պատկերավորման և արտահայտչական միջոցները:
Խոսքի արժանիքները: Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար:

74

 

 

 

3

ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

90

 

 

 

3.1

Էկոլոգիայի հիմունքներ
Այս առարկան նպատակ է հետապնդում ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ և կուլտուրայով, ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին, մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին:

36

 

 

 

3.2

Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր
Արտակարգ իրավիճակների մասին ընդհանուր տեղեկություններ, խաղաղ և պատերազմական ժամանակների արտակարգ իրավիճակներ բնության և տեխնոգեն բնույթի, նրանց հետևանքները, արտադրության կայունությունն, արտակարգ իրավիճակների պայմաններում: Քաղպաշտպանության խնդիրները բնակչության պաշտպանության և կենսաապահովման կազմակերպումը արտակարգ իրավիճակներում, միջոցառումների կազմակերպում արտակարգ իրավիճակի լիկվիդացման համար:

18

 

 

 

3.3

Համակարգչային օպերատորության հիմունքները
Համակարգչային տեխնիկայի ստեղծման պատմությունը, հաշվողական համակարգեր, համակարգիչների առանձնահատկությունները, հիմնական պարամետրերի և ծրագրերի ապահովումը: Օպերատորություն: Նոտային տեքստի համակարգչային հավաքածու, ձայնագրման ստուդիայի հիմնական սարքավորումները, փոխադրում:

36

 

 

 

4

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0501.01
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0501.02
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0501.03,04

1308
1454
1562

 

 

 

4.1

Երաժշտական տարրական տեսություն
Երաժշտական տարրական տեսություն «0501-01, 02» ելնելով ընդհանուր գաղափարական-դաստիարակչական և երաժշտական կրթական նպատակներից` երաժշտության տարրական տեսության դասընթացի առջև դրվում են հետևյալ խնդիրները՝
Երաժշտության հիմնական տարրեր հասկացության յուրացում. հնչյունալար, լադ, ինտերվալ, ակորդ, քրոմատիզմ, շեղում, մոդուլյացիա:

76

 

 

 

4.2

Սոլֆեջիո
«Սոլֆեջիո» առարկան երաժշտական ուսումնարաններում «0501 «Գործիքային կատարողականությունում» հանդիսանում է ուսանողների պրոֆեսիոնալ պատրաստման մի մասը և նախատեսում է լսողական ունակությունների ձեռքբերումն ու զարգացումը: Առարկայի խնդիրներն են երաժշտական մտածողության դաստիարակումը, երաժշտական ընկալումը, պրոֆեսիոնալ աշխատանքում ինքնուրույնության դրսևորումը: Արդյունքում ուսանողը պետք է ստանա խոր մասնագիտական հմտություններ՝ ստեղծագործության թերթից ընթերցում, երաժշտական տեքստի գրառում, երաժշտական լեզվի լսողական վերլուծություն:

258

 

 

 

4.3

Հարմոնիա
Հարմոնիա «0501- 01,02»
Առարկայի խնդիրներն են մշակել և զարգացնել սովորողների մեջ հարմոնիկ զգացում, բնականոն ձայնատարության և ներդաշնակման ճաշակ, տալ նրանց ունակություններ՝ ոչ մեծ ծավալի ստեղծագործություններ հորինելու և մեղեդի ներդաշնակելու պրակտիկայում: Սովորեցնել հարմոնիկ վերլուծության ենթարկել երաժշտական գրականությունից վերցված օրինակները և դաշնամուրի վրա կատարել հարմոնիկ վարժություններ: Տալ սովորողներին գիտելիքներ հարմոնիկ օրինաչափությունների մասին, ձևավորել նրանց մոտ պատկերացում հարմոնիայի՝ որպես երաժշտական արվեստի արտահայտչամիջոցներից մեկի մասին:

182

 

 

 

4.4

Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն
Տվյալ դասընթացի նպատակն է սովորողներին արտասահմանյան երաժշտական գրականության պատմությանը ծանոթացնելը, նպաստել նրանց երաժշտության հետ ավելի ակտիվորեն շփմանը և խորացված ուսումնասիրմանը, նաև նրանց մասնագիտական աշխարհայացքի ընդլայնմանը:
Ծրագրի գլուխները զետեղված են ժամանակագրական կարգով: Դրանք ունեն մենագրի բնույթ՝ XVIII-XIX դդ. ամենախոշոր արտասահմանյան երաժիշտների կենսագրությունները և համեմատաբար վառ ստեղծագործությունների վերլուծությունները:
Դասընթացի ուսումնասիրման ընթացքում, համաձայն տրված ծրագրի, կարևոր տեղ պետք է գրավի ստեղծագործությունների ունկնդրումը, նրանց ուսումնասիրությունը և խորացված անալիզը:
Ուսուցման ընթացքում, բացի տրված կենսագրական տվյալներից, տեղին Է ծանոթանալ նաև լրացուցիչ աղբյուրների:

224

 

 

 

4.5

XX դարի երաժշտական գրականություն
XX դարի երաժշտական գրականություն դասընթացի ամփոփումը և որակապես նոր բնույթը դրսևորում է առաջին հերթին դիտարկվող երաժշտական երևույթների ինտերնացիոնալ կազմով, երկրորդ՝ այն արտահայտվում է բոլոր երաժշտական ժանրերի բավականին լայն շրջանակի ստեղծագործությունների ուսումնասիրության մեջ։

68

 

 

 

4.6

Հայ երաժշտական գրականություն
Հայ երաժշտական գրականություն առարկան սկսած 19 դարից մինչև 20 դարի վերջ. պրոբլեմները, զարգացման տենդենցները, կապը եկեղեցու հետ, սիմֆոնիկ ստեղծագործությունը, կատարողական արվեստի զարգացումը, օպերայի և բալետի ստեղծումը, ժող. մեղեդիների օգտագործումը հայ երաժշտական գրականության մեջ:

74

 

 

 

4.7

Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն
Ուսանողները պետք է կարողանան տիրապետել երաժշտական ստեղծագործության վերլուծության հիմունքներին՝ ելնելով ձևի և բովանդակության միասնությունից: Ստանան ամբողջական պատկերացում երաժշտական ստեղծագործության մասին, ձեռք բերեն գործնական հմտություններ, հասկանան, թե ինչպիսի դեր ունեն ստեղծագործության առանձին բաղադրամասերը բովանդակության մարմնավորման համար, դիտարկեն բոլոր արտահայտչամիջոցները փոխազդեցության մեջ:

68

 

 

 

4.8

Ժողովրդական ստեղծագործություն
«Ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործություն» առարկայի նպատակն է սովորողին տալ ժողովրդական արվեստի լավագույն օրինակների վրա սովորեցնել գնահատել նրա իմաստուն պարզությունը, գեղարվեստական կատարելությունը ու տեղը ազգային մշակույթում:

74

 

 

 

4.9

Դաշնամուրի դասավանդման մեթոդիկա
Առարկան մասնագիտական համակարգի ամբողջությունում («Մանկավարժության և հոգեբանության հիմքերը») «0501 Գործիքային կատարողականություն» և այլն պետք է նպաստի սովորողի գիտակցական վերաբերմունքին դեպի աշխատանքը, ուշադրությունը և ինքնավերահսկմանը, հետաքրքրության առաջացմանը դեպի մանկավարժական աշխատանքը, սովորողի անալիտիկ մտածողության զարգացմանը, սեփական կատարողական փորձի ընդհանրացման ունակությունը, ուսումնական և մեթոդական գրականությունից օգտվելու ունակությունը, միջին երաժշտական դպրոց մանկավարժական ծրագրերի յուրացմանը:

74

 

 

 

4.10

Մանկավարժական պրակտիկա
Մանկավարժական պրակտիկայի ընթացքում կոնկրետացվում և ամրապնդվում են աշակերտի այն գիտելիքները, որոնք նա ստացել է «Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ» ու «Դաշնամուրի նվագի ուսուցման մեթոդիկա» առարկաներից:
Մանկավարժական պրակտիկան անցկացվում է տարբեր տիպի ուսումնական հաստատություններում. երաժշտական դպրոցներում, հանրակրթական դպրոցներին կից երաժշտական օղակներում և այլն: Պրակտիկայի ժամանակ պրակտիկանտը պարապում է մեկական սկսնակ և նախապատրաստված աշակերտների հետ: Պրակտիկանտը անցկացնում է շաբաթական 2 պարապմունք մանկավարժի ղեկավարությամբ, պատրաստում աշակերտին ելույթի, քննության:

136

 

 

 

5

ՀԱՏՈՒԿ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0501 .01
ՀԱՏՈՒԿ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0501.02
ՀԱՏՈՒԿ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0501.03, 04

754
1142
992

 

 

 

5.1

Մասնագիտություն և կատարողական պրակտիկա
Մասնագիտական դասարանում կարևոր խնդիրներից մեկը համարվում է ստեղծագործության վրա ինքնուրույն աշխատելու հմտության զարգացումը, սեփական կատարողական մտահղացման ստեղծման և իրականացման կարողությունը՝ նոտայի տեքստի ուշադիր և մտածկոտ ուսումնասիրման հիման վրա: Այս հարցի հետ է կապված սովորողի ստեղծագործական նախաձեռնության դաստիարակումը, ստեղծագործության յուրացման մեթոդիկայի պարզ պատկերացման ձևավորումը:
Ուսումնական նյութի յուրացման ձևերը պետք է փոփոխության ենթարկվեն աշակերտի առջև դրված խնդիրներին համապատասխան` ըստ յուրաքանչյուր նոր էտապի գեղարվեստական և տեխնիկական խնդիրները:
Նոր ստեղծագործության հետ ծանոթացման ժամանակ դասարանական աշխատանքի լավագույն ձևը դասատուի կողմից ստեղծագործության կատարման և բառերով բացատրության զուգորդումն է: Հետագայում ավելի նպատակահարմար է ստեղծագործության ամբողջական ունկնդրման, այնուհետև անհրաժեշտ դիտողությունների կատարման ձևը:

480

 

 

 

5

ՀԱՏՈՒԿ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ «0501.01 ԴԱՇՆԱՄՈՒՐ»

 

 

 

 

5.2

Դաշնամուրային համույթ
Դասընթացի հիմնական խնդիրներն են՝
1. Համատեղ կատարման ունակությունների զարգացում
2. Թերթից կարդալ և արագ կողմնորոշվել երաժշտական տեքստում ունակությունների զարգացումը
3. Երաժշտական մտահորիզոնի զարգացումը սինֆոնիկ, օպերային, կամերային լավագույն օրինակների ծանոթացման միջոցով շարադրված չորս ձեռքի դաշնամուրային կատարման համար, ուսուցման այս էտապում հասանելի ստեղծագործության դժվարության տեսակետից:

74

 

 

 

5.3

Կոնցերտմայստերական դասարան
Այս առարկան կանխորոշում է ապագա մասնագետի գործունեության կատարելագործումը դաշնամուրային նվագակցման բնագավառում:
Կարևոր է ուսանողի երաժշտական ճաշակի ոճի զգացողությունը, լայն մտահորիզոնի ձևավորումը, ստեղծագործական կամքի ինքնակատարելագործման ձգտումի դաստիարակումը և դասական լավագույն կոմպոզիտորների ստեղծագործությունների հետ ծանոթությունը:
Ուսանողը պետք է կարողանա՝
1. Նվագակցել մենակատարին (երգչին և գործիքայիններին)
2. Երգչի հետ սովորել մենահամերգային ծրագիր
3. Նվագակցել թերթից ոչ բարդ ստեղծագործությունները և կատարել տոնայնության փոխադրում:

120

 

 

 

5.4

Կամերային համույթ
Այս առարկան հանդիսանում է մասնագիտական կրթության բաղադրիչ մասը. կանխորոշում է ապագա մասնագետի գործունեության կատարելագործումը կամերային անսամբլի բնագավառում: Այստեղ ձեռք են բերվում համատեղ կատարման ունակություններ, ընդլայնվում է երաժշտական մտահորիզոնը, ձևավորվում է գեղարվեստական ճաշակը, ձևի, ոճի և բովանդակության ընկալումը թերթից կարդալու հմտությունը:

80

 

 

 

6

ԸՆՏՐՈՎԻ «0501.01 ԴԱՇՆԱՄՈՒՐ»

74

 

 

 

6.1

Արվեստի պատմություն
Այս առարկան իր մեջ ընդգրկում է մի շարք հասարակական առարկաներ, որոնք ուսումնասիրում են մարդկության ստեղծած մշակույթը տարբեր ժամանակաշրջաններում, տարբեր ժողովուրդների, պետությունների մշակույթը, արվեստի տեսակները, առանձին վերցրած ստեղծագործությունների բովանդակությունը և ձևը:
Առարկայի նպատակն է սովորողներին ծանոթացնել արվեստի տարբեր ճյուղերի հետ (ճարտարապետություն, քանդակագործություն, գեղանկարչություն, թատրոն և այլն):

74

 

 

 

 

Ընդամենը, 0501.01

3410

 

 

 

 

Խորհրդատվություն

200

 

 

 

 

Պահուստային ժամեր

640

 

 

 

 

Ընդամենը՝

4250

 

 

 

4

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ «0501.02»

 

 

 

 

4.12

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴԱՇՆԱՄՈՒՐ
Տվյալ առարկան նախատեսում է գործիքի վրա նվագի ունակության զարգացում այն ծավալում, որն անհրաժեշտ է նրանց հետագա պրոֆեսիոնալ գործունեության համար` որպես դասատու և նվագախմբի կատարող: Պետք է կարողանա թերթից ընթերցել, նվագակցել, ծանոթանալ դաշնամուրային փոխադրումների հետ: Այս առարկան հնարավորություն է տալիս սովորողների լայն երաժշտական մտահորիզոնի ձևավորմանը, ռուսական, հայկական և արտասահմանյան երաժշտության լավագույն նմուշների, ժողովրդական երաժշտության հետ ծանոթացմանը:

146

 

 

 

5

ՀԱՏՈՒԿ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0501.02

1142

 

 

 

5.2

Նվագախումբ (սիմֆոնիկ)

432

 

 

 

5.4

Կամերային նվագախումբ
Այս առարկաները կարևոր նշանակություն ունեն լարային բաժնի սովորողների համար: Այն ձևավորում է սովորողների մեջ պրոֆեսիոնալիզմ, իր մեջ ընդգրկում է կատարողական բարձր մակարդակի կայունացման ձևավորում, թերթից ընթերցելու և նոտային տեքստում արագ կողմնորոշում, ընկերոջը լսելու ունակություն, նաև դիրիժորի ցուցումների ճշգրիտ կատարում:

150

 

 

 

6

ԸՆՏՐՈՎԻ 0501 02

311

 

 

 

6.1

Աշխատանք նվագակցողի հետ
Նվագակցողի օգնությունը տեքստի, նյուանսների, ռիթմիկ պատկերի, վերաբերյալ և անսամբլի զգացողությունը:

240

 

 

 

6.2

Քառյակ
Կատարողական հմտությունների ձևավորում լարային կվարտետի համար տարբեր հեղինակների ստեղծագործության համերգային կատարման համար նախապատրաստման պրոցեսում կատարողականության հմտությունների ձևավորում, զուգընկերոջ հետ միասնության արվեստ կարողանալ լսել անսամբլում բոլոր պարտիաները:

71

 

 

 

 

Ընդամենը՝ 0501.02

4255

 

 

 

 

Խորհրդատվություն 0501.02

200

 

 

 

 

Պահուստային ժամեր

640

 

 

 

 

Ընդամենը՝

5095

 

 

 

4

Ընդհանուր մասնագիտական 0501.03, 04

 

 

 

 

4.1

Երաժշտական տարրական տեսություն

112

 

 

 

4.3

Հարմոնիա

146

 

 

 

4.10

Դիրիժորություն
Նախապատրաստել սովորողներին ինքնուրույն աշխատանքի` որպես փողային և ժողովրդական գործիքների, ինքնագործ խմբերի ղեկավարներ: Անհրաժեշտ է՝
1. Սովորեցնել դիրիժորական տեխնիկայի հիմնական ձևերը
2. Տիրապետել պարտիտուրայի վրա աշխատելու մեթոդներին
3. Ձեռք բերել խմբի հետ աշխատելու հմտություն
4. Հետևողականորեն աշխատել սովորողների երաժշտականության և ընդհանուր կուլտուրայի բարձրացման վրա:

108

 

 

 

4.13

Դիրիժորական պրակտիկա
Նոր ստեղծված նվագախմբի ղեկավարի առջև գալիս են երկու հիմնական խնդիրներ՝
1. Սովորեցնել նվագախմբի անդամներին ինքնուրույն կարդալ պարտիաները և հաղթահարել նրանց դժվարությունները
2. Սովորեցնել երաժիշտներին նվագել անսամբլի մեջ և ընտրել ծրագիր նվագախմբի ելույթների համար:

68

 

 

 

4.14

Ընդհանուր դաշնամուր
Տվյալ առարկան նախատեսում է գործիքի վրա նվագել ունակության զարգացում այն ծավալում, որն անհրաժեշտ է նրանց հետագա պրոֆեսիոնալ գործունեության համար` որպես դասատու և նվագախմբի կատարող: Պետք է կարողանա թերթից ընթերցել, նվագակցել, ծանոթանալ դաշնամուրային փոխադրումների հետ: Այս առարկան հնարավորություն է տալիս սովորողների լայն երաժշտական մտահորիզոնի ձևավորմանը, ռուսական, հայկական և արտասահմանյան երաժշտության լավագույն նմուշների, ժողովրդական երաժշտության հետ ծանոթացմանը:

112

 

 

 

5

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՏՈՒԿ 0501-03, 04

 

 

 

 

5.2

Նվագախումբ
Այս առարկաները կարևոր նշանակություն ունեն փողային և ժող. նվագարանների բաժնի սովորողների համար: Այն ձևավորում է սովորողների մեջ պրոֆեսիոնալիզմ, իր մեջ ընդգրկում է կատարողական բարձր մակարդակի կայունացման ձևավորում, թերթից ընթերցելու և նոտան տեքստում արագ կողմնորոշում, ընկերոջը լսելու ունակություն, նաև դիրիժորի ցուցումների ճշգրիտ կատարում:

432

 

 

 

6

ԸՆՏՐՈՎԻ 0501 03, 04

71

 

 

 

6.1

Աշխատանք նվագակցողի հետ
Նվագակցողի օգնությունը տեքստի, նյուանսների, ռիթմիկ պատկերի, վերաբերյալ և անսամբլի զգացողությունը:

71

 

 

 

 

Ընդամենը՝

3973

 

 

 

 

Խորհրդատվություն

200

 

 

 

 

Պահուստային ժամեր

640

 

 

 

 

Ընդամենը՝

4813

 

 

 


Հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվ ժամկետը «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» մասնագիտությունից 3 տարի 10 ամիս է:

Պետական պահանջները կազմված են հետևյալ տվյալների հիման վրա՝ Տեսական ուսուցում-146 շաբաթ, այդ թվում` 68 շաբաթ մանկավարժական, մասնագիտության և կատարողական պրակտիկա:

Միջանկյալ ատեստավորման տևողությունը-10 շաբաթ

Պետական քննություններ-2 շաբաթ

Արձակուրդների տևողությունը-35 շաբաթ:

5. Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ

Հիմնական մասնագիտական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող ընդհանուր պահանջները, որոնք ապահովում են «0501 Գործիքային կատարողականություն» մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակության և մակարդակի վերաբերյալ պետական պահանջների նվազագույնը, կրթական հաստատությունների կողմից դրա իրացումը:

5.1 Ընդհանուր դրույթներ

5.1.1 Կրթական հաստատությունն ինքնուրույն մշակում և հաստատում է մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրը:

5.1.2. «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» մասնագիտության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագիրը մշակվում է շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակությանը և մակարդակին ներկայացվող պետական պահանջների նվազագույնի հիման վրա և իր մեջ ներառում է շրջանավարտի պատրաստվածության մակարդակի պահանջները, ուսումնական պլանը, առարկայական ծրագրերը, պրակտիկաների ծրագրերը, պետական ամփոփիչ ատեստավորման ծրագրերը: Ուսումնական հաստատությունը ուսումնական պլանի հաստատման ժամանակ օգտագործում է օրինակելի ուսումնական պլան ըստ մասնագիտության: Ուսումնական պլանի պարզաբանումների ժամանակ կիրառվում են տվյալ բաժնի դրույթները՝ հաշվի առնելով կոնկրետ կրթական հաստատության կրթական գործընթացի կազմակերպման առանձնահատկությունները: Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ:

Տեսական ուսուցումը նախատեսված է ուսումնական պլանում ներառած առարկաներից, այդ թվում առարկաներ` ուսանողների ընտրությամբ, ինչպես նաև նախասիրական առարկաներ և խորհրդատվություններ:

Ուսանողի գործնական պատրաստվածության ծավալը կազմված է մանկավարժական պրակտիկայից, գործնական պարապմունքներից, որը պետք է կազմի տեսական ուսուցման և պրակտիկայի հատկացված ժամանակի ընդհանուր ծավալի 60% և ավելի:

5.2 Ընդունելության գործընթացի կազմակերպման պայմաններ

Միջին մասնագիտական կրթական ծրագիր իրականացնող ուսումնական հաստատության սովորողների ընդունելության պահանջները սահմանում է հիմնադիրը՝ «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքին համապատասխան:

5.3 Կադրային ապահովություն և կադրային համապատասխանություն:

Մասնագիտական կրթական ծրագրերի իրականացումն ապահովվում է մանկավարժական կադրերով, որոնց հիմնական կրթությունը և մասնագիտական որակավորումը համապատասխանում է դասավանդվող առարկաների մասնագիտական բնույթին: Մասնագիտական առարկաների դասավանդումն իրականացվում է բարձրագույն երաժշտական կրթությամբ մասնագետների կողմից` տեսական գիտելիքներ, գործնական հմտություններ և ունակություններ սովորեցնելու համար:

Ուսումնամեթոդական ապահովություն:

Մասնագիտության կրթական հիմնական ծրագրի իրականացումը պետք է ապահովված լինի ուսանողի համար մատչելի տեղեկատվական նյութերով (գրադարանային և ֆոնոտեկային ֆոնդ, տվյալների համակարգչային բազա և այլն), ինչը, ըստ բովանդակության, պետք է համապատասխանի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված առարկաների լրիվ ցանկին: Այդ առարկաների, նաև ուսումնական գործընթացի կազմակերպման բոլոր ձևերի գծով (տեսական, գործնական, անհատական և մանկավարժական պրակտիկայի) պետք է առկա լինեն համապատասխան դասագրքեր, ուսումնամեթոդական, մեթոդական ձեռնարկներ, նոտաներ, երաժշտական գրականություն, աուդիո և վիդեո նյութեր):

Ուսումնարանի ձայնադարաններում գոյացած ձայնասկավառակների ֆոնդից չհրաժարվելով հանդերձ` ցանկալի է աստիճանական անցում կատարել դեպի երաժշտության մեխանիկական ցուցադրման ժամանակակից միջոցները (էլեկտրոնային սկավառակներ, պնակիտներ, տեսաժապավեններ, այլն):

Ուսանողների ուսումնական գրականությամբ և նոտաների ապահովվումը պետք է հաշվարկվի 0,1 միավոր դասագիրք՝ յուրաքանչյուր երկու ուսանողի համար սկզբունքով:

Ուսումնական գործընթացում պետք է օգտվել օրենսդրական ակտերից, Նորմատիվ փաստաթղթերից, ուսումնական պլաններից և առարկայական ծրագրերից:

- Նյութատեխնիկական ապահովություն

«0501 Գործիքային կատարողականություն» մասնագիտության ուսուցում իրականացնողը պետք է ունենա այնպիսի նյութատեխնիկական բազա, որը կապահովի մասնագիտության լիարժեք ուսուցման նկատմամբ պետական պահանջները և կհամապատասխանի գործող կրթական չափորոշիչների, կաբինետների, հագեցվածության ցանկի և սանիտարահիգիենիկ պահանջներին: Ուսումնական հաստատությունը պետք է ունենա ուսումնական պլանով նախատեսված կաբինետներ, որոնք պետք է ապահովված լինեն համապատասխան դիդակտիկ նյութերով:

Կաբինետների և լաբորատորիաների ցանկը

1. Հումանիտար, սոցիալ-տնտեսագիտական առարկաների կաբինետ

2. Լեզուների կաբինետ

3. Երաժշտական գրականության կաբինետ` 2 հատ

4. Նախնական զին. պատրաստվածության կաբինետ

5. Ձայնագրման կաբինետ

Ուսումնական դասարաններ.

1. Անհատական պարապմունքների համար

2. Խմբակային պարապմունքների համար

3. Նվագախմբային և անսամբլային պարապմունքների անցկացման համար

4. Համերգային դահլիճ

5. Սպորտային դահլիճ (բացօթյա մարզահրապարակ):

5.4 Պահանջներ պրակտիկայի նկատմամբ

Պրակտիկայի ժամանակ ուսանողը պարտավոր է ամրապնդել և խորացնել ուսուցման ընթացքում ստացած գիտելիքները և հմտությունները:

«0501 Գործիքային կատարողականություն» մասնագիտության մասնագիտական կրթական ծրագիրն իրականացնող ուսումնական հաստատությունը պետք է ապահովի մանկավարժական պրակտիկայի պլանավորումը, կազմակերպումը և իրականացումը: Պրակտիկան անցկացվում է երաժշտական դպրոցներում, ստուդիաներում և այլուր:

5.5 Պահանջներ միջանկյալ և ամփոփիչ ատեստավորմանը

Ատեստավորման պահանջները իրականացվում են ուսումնական հաստատության «Կանոնադրության» համաձայն:

- Միջանկյալ ատեստավորումն իրականացվում է ստուգելու ուսանողների պատրաստվածության մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչներին ըստ առարկաների:

- Քննությունների քանակը մեկ ուսումնական տարվա ընթացքում չի գերազանցում 8-ը, իսկ ստուգարքների թիվը` 10-ը:

Ստուգարքները նշանակվում են ընթացիկ գնահատականների հիման վրա։

- Ուսումնառության ողջ ժամանակահատվածում նախատեսվում է երեքից ոչ ավել կուրսային աշխատանք ընդհանուր և մասնագիտական առարկաներից:

- Միջանկյալ ատեստավորման ժամկետները և ցանկը որոշվում է ուսումնական հաստատության ուսումնական պլաններին համապատասխան՝ ելնելով տվյալ մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչներից:

- Ատեստավորման ենթակա ուսումնական նյութի ծավալը չի գերազանցում երկու կիսամյակի ընթացքում ուսումնասիրածին:

- Միջանկյալ ատեստավորման տեսակներն են՝

1. Քննություն

2. Ընթացիկ գնահատական (ստուգարք)

3. Կուրսային աշխատանք

Միջանկյալ ատեստավորման ձևը՝ (բանավոր, գրավոր և այլն) սահմանվում է ուսումնական հաստատության կողմից և տեղեկացվում սովորողներին:

Պահանջներ պետական ամփոփիչ ատեստավորմանը «0501 Գործիքային կատարողականություն» մասնագիտության գծով շրջանավարտն իր գիտելիքների և ունակությունների մակարդակով պետք է պատրաստ լինի կատարել որակավորման բնութագրին համապատասխան գործունեություն:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորումը համարվում է մասնագետների պատրաստման գործընթացի եզրափակիչ փուլ:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորման նպատակն է ստուգել և գնահատել շրջանավարտի պատրաստման մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչների պահանջներին։

Ամփոփիչ ատեստավորմանը մասնակցում են այն ուսանողները, որոնք կատարել են ուսումնական պլանով և ծրագրերով նախատեսված բոլոր պահանջները՝ գնահատվել դրական և հանձնել ստուգարքները:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորում «0501 Գործիքային կատարողական արվեստ» մասնագիտությունից կազմակերպվում է հետևյալ ձևով՝

1. Պետական քննություն մասնագիտությունից

2. Պետական քննություն` «Կամերային համույթ» առարկայից

3. Պետական քննություն «Կոնցերտմայստերական դասարան» առարկայից (0501.01)

Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման ընդհանուր չափանիշներ

Հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը մասնագիտությունից առկա ուսուցման այն անձանց համար, ովքեր սովորում են հիմնական ընդհանուր կրթության բազայի վրա և այն անձանց համար, ովքեր սովորում են միջնակարգ, (լրիվ) ընդհանուր կրթության բազայի վրա չի փոխվում:

Ուսուցման ընթացքում ուսանողի բեռնվածությունը պարտադիր ուսումնական պարապմունքներով չի գերազանցում շաբաթական 36 ժամը, ընդ որում, նշված ծավալը չի ներառում նախասիրական առարկաների պարապմունքները, խորհրդատվությունները և լրացուցիչ կրթական ծրագրերը: Սովորողների ուսումնական ծանրաբեռնվածության առավելագույն ծավալը չի գերազանցում շաբաթական 54 ժամը` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային ուսումնական աշխատանքների բոլոր տեսակները։

- Ուսանողի կողմից ընտրված առարկաները դառնում են ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Ֆակուլտատիվ այն առարկաները, որոնք նախատեսված են կրթական հաստատության ուսումնական պլանով (շաբաթը չորս ժամից ոչ ավելի), չեն համարվում ուսանողի ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Կոնսուլտացիաները կրթական հաստատությունների կողմից նախատեսվում են հարյուր ժամից ոչ ավելի ծավալով տարեկան։

- Տեսական ուսուցման բոլոր առարկաներից և մասնագիտական պրակտիկայից, որոնք մտնում են կրթական հաստատության ծրագրի մեջ պետք է դրվի ընթացիկ գնահատական:

- Այնտեղ, որտեղ պահանջվում է երաժշտական նվագակցություն, կոնցերտմայստերին տրվում է 100% ծավալով ժամանակ, որն ուսումնական պլանով հատկացված է:

6. Ուսումնական հաստատության ակադեմիական ազատություններն ուսումնական գործընթացի բովանդակության ձևավորման և կազմակերպման գործում.

- Ելնելով հայ երաժշտության խորացված ուսումնասիրման անհրաժեշտությունից` ուսումնարաններում տարբերակվում են այս կամ այն դասընթացի ժամերի թիվը` դուրս չգալով ժամերի ընդհանուր ժամանակի սահմաններից:

- Սահմանել միջանկյալ ատեստավորման ձևերը (ընթացիկ գնահատական, քննություն) ու ժամկետները: Քննական ժամանակաշրջանը տարեկան պետք է լինի 4 շաբաթ:

Ուսումնական տարվա ընթացքում չի անցկացվում 8 քննությունից ավելի:

- Օգտագործել ուսումնական հաստատության պահուստային ժամաքանակը մասնագիտացման, ինչպես նաև մանկավարժական պրակտիկայի համար:

- Սահմանել ուսումնական բեռնվածության ընդհանուր ծավալը յուրաքանչյուր առարկայից:

- Պետական քննություններն անցկացնել 2 շաբաթվա ընթացքում:

- Սահմանել պարապմունքների անցկացման ձևերը (խմբակային, անհատական, գրավոր, բանավոր և այլն):

- Խրախուսելի է երաժշտական ուսումնարանների մեթոդական օգնությունը տարածաշրջանի երաժշտական դպրոցների և երաժշտական ուսումնարանների ակտիվ մասնակցությունը տարածաշրջանի երաժշտական կյանքին (համերգներ, զրույց-համերգներ, համերգ-դասախոսություններ:

7. Մասնագիտության օրինակելի ուսումնական պլան

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` «0501 ԳՈՐԾԻՔԱՅԻՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ»

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՈՒՄԸ` «0501.01 ԴԱՇՆԱՄՈՒՐ»

 

II. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԼԱՆԸ

 

  Առարկայի անվանումը Քննություն Առարկայի ժամաքանակը Բաշխումն ըստ կուրսերի և կիսամյակների
Ընթա-
ցիկ		 Պետա-
կան		 Ընդա-
մենը		 Տեսա-
կան		 Գործ-
նա-
կան		 Անհա-
տա-
կան		 I II III IV
1 2 3 4 5 6 7 8
19 19 18 19 18 19 17 17
   
1 ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ     930 592 338                  
1.1 Հայոց լեզու և գրականություն     152 76 76   4 4            
1.2 Պատմություն     114 114     3 3            
1.3 Ռուսաց լեզու     188 150 38   3 3 2 2        
1.4 Օտար լեզու     150 150     2 2 2 2        
1.5 Ֆիզիկական կուլտուրա     224   224   2 2 2 2 2 2    
1.6 Նախնական զինվորական պատրաստություն     102 102     2 2 1 1        
2 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ     328 328                    
2.1 Քաղաքագիտության հիմունքներ     38 36               2    
2.2 Իրավունքի հիմունքներ     38 38               2    
2.3 Տնտեսագիտության հիմունքներ     36 36             2      
2.4 Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ     68 68                 2 2
2.5 Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ     74 74         2 2        
2.6 Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ 4   74 74         2 2        
3 ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     90 46 44                  
3.1 Էկոլոգիայի հիմունքներ     36 30 6           2      
3.2 Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր     18 14 4           1      
3.3 Համակարգչային օպերատորություն հիմունքներ     36 2 34           2      
4 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ     1308   1172 136                
4.1 Երաժշտության տարրական տեսություն 2   76   76   2 2            
4.2 Սոլֆեջիո 2,4,7   258   258   2 2 2 2 2 2 2  
4.3 Հարմոնիա 5,7   182   182       2 2 2 2 2  
4.4 Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն 2,4   224   224   2 2 2 2 2 2    
4.5 XX-րդ դարի երաժշտական գրականություն 8   68   68               2 2
4.6 Հայ երաժշտական գրականություն 6   74   74           2 2    
4.7 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն     68   68               2 2
4.8 Ժողովրդական ստեղծագործություն     74   74       2 2        
4.9 Դաշնամուրի դասավանդման մեթոդիկա 4   74   74       2 2        
4.10 Մանկավարժական պրակտիկա     136     136         2 2 2 2
5 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՏՈՒԿ     754     754                
5.1 Մասնագիտություն և կատարողական պրակտիկա 2,4,6 8 480     480 3 3 3 3 3 3 3 3
5.2 Դաշնամուրային համույթ     74     74     2 2        
5.3 Կոնցերտմայստերական դասարան 5 8 120     120     1 1 1 1 1 1
5.4 Կամերային համույթ   8 80     80         1 1 1 1
6 ԸՆՏՐՈՎԻ     74                      
6.1 Արվեստի պատմություն     74   74       2 2        
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     3410 976 1554 890 25 25 29 29 24 21 17 13
ԽՈՐՀՐԴԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ     200                      
ՊԱՀՈՒՍՏԱՅԻՆ ԺԱՄԵՐ     640                      
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4250                      

    

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` «0501 ԳՈՐԾԻՔԱՅԻՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ»

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՈՒՄԸ` «0501.02 ԼԱՐԱՅԻՆ ԳՈՐԾԻՔՆԵՐ»

 

II. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԼԱՆԸ

  Առարկայի անվանումը Քննություն Առարկայի ժամաքանակը Բաշխումն ըստ կուրսերի և կիսամյակների
Ընթա-
ցիկ		 Պետա-
կան		 Ընդա-
մենը		 Տեսա-
կան		 Գործ-
նա-
կան		 Անհա-
տա-
կան		 I II III IV
1 2 3 4 5 6 7 8
19 19 18 19 18 19 17 17
1 ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ     930 592 338                  
1.1 Հայոց լեզու և գրականություն     152 76 76   4 4            
1.2 Պատմություն     114 114     3 3            
1.3 Ռուսաց լեզու     188 150 38   3 3 2 2        
1.4 Օտար լեզու     150 150     2 2 2 2        
1.5 Ֆիզիկական կուլտուրա     224   224   2 2 2 2 2 2    
1.6 Նախնական զինվորական պատրաստություն     102 102     2 2 1 1        
2 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ     328 328                    
2.1 Քաղաքագիտության հիմունքներ     38 38               2    
2.2 Իրավունքի հիմունքներ     38 38               2    
2.3 Տնտեսագիտության հիմունքներ     36 36             2      
2.4 Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ     68 68                 2 2
2.5 Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ     74 74         2 2        
2.6 Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ 4   74 74         2 2        
3 ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     90 46 44                  
3.1 էկոլոգիայի հիմունքներ     36 30 6           2      
3.2 Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր     18 14 4           1      
3.3 Համակարգչային օպերատորություն հիմունքներ     36 2 34           2      
4 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ     1454   1172 282                
4.1 Երաժշտության տարրական տեսություն 2   76   76   2 2            
4.2 Սոլֆեջիո 2,4,7   258   258   2 2 2 2 2 2 2  
4.3 Հարմոնիա 5,7   182   182       2 2 2 2 2  
4.4 Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն 2,4   224   224   2 2 2 2 2 2    
4.5 XX-րդ դարի երաժշտական գրականություն 8   68   68               2 2
4.6 Հայ երաժշտական գրականություն 6   74   74           2 2    
4.7 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն     68   68               2 2
4.8 Ժողովրդական ստեղծագործություն     74   74       2 2        
4.9 Լարային գործիքների դասավանդման մեթոդիկա 4   74   74       2 2        
4.10 Մանկավարժական պրակտիկա     136     136         2 2 2 2
4.11 Արվեստի պատմություն     74   74       2 2        
4.12 Ընդհանուր դաշնամուր 3,6   146     146 1 1 1 1 1 1 1 1
5 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՏՈՒԿ     1142   582 560           |    
5.1 Մասնագիտություն և կատարողական պրակտիկա 2,4,6 8 480     480 3 3 3 3 3 3 3 3
5.2 Նվագախումբ (սիմֆոնիկ)     432   432       4 4 4 4 4 4
5.3 Կամերային համույթ   8 80     80         1 1 1 1
5.4 Կամերային նվագախումբ     150   150   4 4            
6 ԸՆՏՐՈՎԻ     311     311                
6.1 Աշխատանք նվագակցողի հետ     240     240 1 1 1 1 2 2 2 2
6.2 Քառյակ     71     71         1 1 1 1
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4255 976 2136 1153 31 31 32 32 31 28 24 20
ԽՈՐՀՐԴԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ     200                      
ՊԱՀՈՒՍՏԱՅԻՆ ԺԱՄԵՐ     640                      
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     5095                      

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` «0501 ԳՈՐԾԻՔԱՅԻՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ»

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՈՒՄԸ` «0501.03 ՓՈՂԱՅԻՆ ԵՎ ՀԱՐՎԱԾԱՅԻՆ ԳՈՐԾԻՔՆԵՐ»

 

II. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԼԱՆԸ

   

  Առարկայի անվանումը Քննություն Առարկայի ժամաքանակը Բաշխումն ըստ կուրսերի և կիսամյակների
Ընթա-
ցիկ		 Պետա-
կան		 Ընդա-
մենը		 Տեսա-
կան		 Գործ-
նա-
կան		 Անհա-
տա-
կան		 I II III IV
1 2 3 4 5 6 7 8
19 19 18 19 18 19 17 17
1 ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ     930 592 338                  
1.1 Հայոց լեզու և գրականություն     152 76 76   4 4            
1.2 Պատմություն     114 114     3 3            
1.3 Ռուսաց լեզու     188 150 38   3 3 2 2        
1.4 Օտար լեզու     150 150     2 2 2 2        
1.5 Ֆիզիկական կուլտուրա     224   224   2 2 2 2 2 2    
1.6 Նախնական զինվորական պատրաստություն     102 102     2 2 1 1        
2 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ     328 328                    
2.1 Քաղաքագիտության հիմունքներ     38 38               2    
2.2 Իրավունքի հիմունքներ     38 38               2    
2.3 Տնտեսագիտության հիմունքներ     36 36             2      
2.4 Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ     68 68                 2 2
2.5 Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ     74 74         2 2        
2.6 Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ 4   74 74         2 2        
3 ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     90 46 44                  
3.1 էկոլոգիայի հիմունքներ     36 30 6           2      
3.2 Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր     18 14 4           1      
3.3 Համակարգչային օպերատորություն հիմունքներ     36 2 34           2      
4 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ     1562   1172 390                
4.1 Երաժշտության տարրական տեսություն 3   112   112   2 2 2          
4.2 Սոլֆեջիո 4,7   258   258   2 2 2 2 2 2 2  
4.3 Հարմոնիա 7   146   146         2 2 2 2  
4.4 Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն 2,4   224   224   2 2 2 2 2 2    
4.5 XX-րդ դարի երաժշտական գրականություն 8   68   68               2 2
4.6 Հայ երաժշտական գրականություն 6   74   74           2 2    
4.7 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն     68   68               2 2
4.8 Ժողովրդական ստեղծագործություն     74   74       2 2        
4.9 Փողային գործիքների դասավանդման մեթոդիկա 4   74   74       2 2        
4.10 Դիրիժորություն     108     108     1 1 1 1 1 1
4.11 Արվեստի պատմություն     74   74       2 2        
4.12 Մանկավարժական պրակտիկա     102     102         2 2 2  
4.13 Դիրիժորական պրակտիկա     68     68             2 2
4.14 Ընդհանուր դաշնամուր 6   112     112 1 1 1 1 1 I    
5 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՏՈՒԿ     992   432 560                
5.1 Մասնագիտություն և կատարողական պրակտիկա 2,4,6 8 480     480 3 3 3 3 3 3 3 3
5.2 Փողային նվագախումբ     432   432՛       4 4 4 4 4 4
5.3 Համույթ   8 80     80         1 1 1 1
6 ԸՆՏՐՈՎԻ     71     71                
6.1 Աշխատանք նվագակցողի հետ     71     71         1 1 1 1
                               
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     3973 976 1986 1021 26 26 32 32 30 27 24 18
ԽՈՐՀՐԴԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ     200                      
ՊԱՀՈՒՍՏԱՅԻՆ ԺԱՄԵՐ     640                      
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4813                      

  

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` «0501 ԳՈՐԾԻՔԱՅԻՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ»

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՈՒՄԸ` «0501.04 ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ԳՈՐԾԻՔՆԵՐ»

 

II. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԼԱՆԸ

  Առարկայի անվանումը Քննություն Առարկայի ժամաքանակը. Բաշխումն ըստ կուրսերի և կիսամյակների
Ընթա-
ցիկ		 Պետա-
կան		 Ընդա-
մենը		 Տեսա-
կան		 Գործ-
նա-
կան		 Անհա-
տա-
կան		 I II III IV
1 2 3 4 5 6 7 8
19 19 18 19 18 19 17 17
1 ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ     930 592 338                  
1.1 Հայոց լեզու և գրականություն     152 76 76   4 4            
 
1.2 Պատմություն     114 114     3 3            
1.3 Ռուսաց լեզու     188 150 38   3 3 2 2        
1.4 Օտար լեզու     150 150     2 2 2 2        
1.5 Ֆիզիկական կուլտուրա     224   224   2 2 2 2 2 2    
1.6 Նախնական զինվորական պատրաստություն     102 102     2 2 1 1        
2 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ     328 328                    
2.1 Քաղաքագիտության հիմունքներ     38 38               2    
2.2 Իրավունքի հիմունքներ     38 38               2    
2.3 Տնտեսագիտության հիմունքներ     38 36             2      
2.4 Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ     68 68                 2 2
2.5 Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ     74 74         2 2        
2.6 Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ 4   74 74         2 2        
3 ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     90 46 44                  
3.1 էկոլոգիայի հիմունքներ     36 30 6           2      
3.2 Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր     18 14 4           1      
3.3 Համակարգչային օպերատորություն հիմունքներ     36 2 34           2      
4 ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     1562   1172 390                
4.1 Երաժշտության տարրական տեսություն 3   112   112   2 2 2          
4.2 Սոլֆեջիո 4,7   258   258   2 2 2 2 2 2 2  
4.3 Հարմոնիա 7   146   146         2 2 2 2  
4.4 Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն 2,4   224   224   2 2 2 2 2 2    
4.5 XX-րդ դարի երաժշտական գրականություն 8   68   68               2 2
4.6 Հայ երաժշտական գրականություն 6   74   74           2 2    
4.7 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն     68   68               2 2
4.8 Ժողովրդական ստեղծագործություն     74   74       2 2        
4.9 Ժողովրդական գործիքների դասավանդման մեթոդիկա 4   74   74       2 2        
4.10 Դիրիժորություն     108     108     1 1 1 1 1 1
4.11 Արվեստի պատմություն     74   74       2 2        
4.12 Մանկավարժական պրակտիկա     102     102         2 2 2  
4.13 Դիրիժորական պրակտիկա     68     68             2 2
4.14 Ընդհանուր դաշնամուր 6   112     112 1 1 1 1 1 1    
5 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՏՈՒԿ     992   432 560                
5.1 Մասնագիտություն և կատարողական պրակտիկա 2,4,6 8 480     480 3 3 3 3 3 3 3 3
5.2 Նվագախումբ     432   432       4 4 4 4 4 4
5.3 Համույթ   8 80     80         1 1 1 1
6 ԸՆՏՐՈՎԻ     71   71                  
6.1 Աշխատանք նվագակցողի հետ     71     71         1 1 1 1
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     3973 97 1986 1021 26 26 32 32 30 27 24 18
ԽՈՐՀՐԴԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ     200                      
ՊԱՀՈՒՍՏԱՅԻՆ ԺԱՄԵՐ     640                      
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4813                      

  

Համաձայնեցված է՝
Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի և
երիտասարդության հարցերի նախարար
____________Հ. Հովեյան

1 մայիսի 2005 թ.       

Հավելված N 2
Հայաստանի Հանրապետության
կրթության և գիտության նախարարի
N 294-Ն հրամանի
2 հունիսի 2005 թ.
Նախարար __________ Ս. Երիցյան

 

ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

ՄԻՋԻՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ

 

«0502 ԵՐԳԵՑՈՂՈՒԹՅՈՒՆ»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ

 

Երևան 2005

 

1. «0502 ԵՐԳԵՑՈՂՈՒԹՅՈՒՆ» մասնագիտության ընդհանուր բնութագիրը

1.1 «0502 Երգեցողություն» (մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի սեպտեմբերի 26-ի «Միջին մասնագիտական կրթության մասնագիտությունների ցանկերը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1999 թվականի օգոստոսի 25-ի N 525 որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 1646-Ն որոշմամբ:

1.2 Երգեցողություն մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրի յուրացումն իրականացվում է առկա (ստացիոնար) ուսուցման ձևով:

1.3 Մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը`

3 տարի 10 ամիս է հիմնական ընդհանուր և միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության հիմքի վրա:

1.4 Շրջանավարտի որակավորումը`

«0502-երգչախմբի և համույթի կատարող

Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

«0502» մասնագիտությամբ շրջանավարտը, որը յուրացրել է միջնակարգ մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական ծրագիրը

պատրաստված է՝

- բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը,

- համապատասխան պրոֆիլի բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը։

2. Շրջանավարտի հետագա կրթության հնարավորությունը և զբաղմունքների ոլորտները.

Շրջանավարտը պատրաստվում է (մասնագիտական) պրոֆեսիոնալ գործունեության՝ որպես երգչախմբի և անսամբլի կատարող մասնագիտական և ինքնագործ թատերական և համերգային կազմակերպություններում, երաժշտական կոլեկտիվներում, խմբակներում և ստուդիաներում:

Շրջանավարտի գործունեության հիմնական ձևերը.

- կատարողական աշխատանքի կազմակերպմանն ուղղված ամբողջ պրոցեսի իրականացում, որպես մենակատար և անսամբլային կատարող` երգացանկի նախապատրաստում և կատարելագործում, համերգային պայմաններում փորձերի կատարողական աշխատանք:

Շրջանավարտը պետք է իմանա.

- երգչախմբի, անսամբլի ղեկավարման, կազմակերպման սկզբունքները, ուսուցման նպատակները, խնդիրները, բովանդակությունը, ձևերը, մեթոդները և մրցույթները լրացուցիչ երաժշտական կրթության ոլորտում երաժշտական կրթության հաստատության գործունեության հիմքերը:

3.Պահանջներ մասնագետի պատրաստման նկատմամբ.

3.1 Ընդհանուր պահանջներ.

Շրջանավարտը պետք է.

- հասկանա իր ապագա մասնագիտության էությունն ու սոցիալական նշանակությունը, ցուցաբերի նրա հանդեպ կայուն հետաքրքրություն,

- ունենա պատկերացում ժամանակակից աշխարհի մասին` որպես հոգևոր, մշակութային, ինտելեկտուալ և էկոլոգիական ամբողջություն, գիտակցի իրեն և իր տեղը ժամանակակից աշխարհում,

- իմանա ՀՀ օրենսդրության հիմքերը, իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են վերաբերմունքը մարդու նկատմամբ, հասարակության և բնության նկատմամբ, կարողանա հաշվի առնել դրանք մասնագիտական խնդիրների լուծման ժամանակ,

- տիրապետի էկոլոգիական, իրավական, ինֆորմացիոն և կոմունիկատիվ մշակույթին, օտար լեզվով տարրական շփման կարողությանը,

- ունենա լայն մտահորիզոն, պատրաստ լինի կենսական երևույթների իմաստավորմանը, ճշմարտության ինքնուրույն որոնմանը, հակասական գաղափարների քննադատական ընկալմանը,

- պատասխանատվություն ցուցաբերի կատարվող աշխատանքի համար, ինքնուրույն և էֆեկտիվ լուծի մասնագիտական գործունեության բնագավառի պրոբլեմները,

- պատրաստ լինի տարբեր կազմակերպական-իրավական ձևերի կազմակերպություններում մասնագիտական խնդիրների լուծման առումով պրակտիկ գործունեության համար, տիրապետի պրոֆեսիոնալ բառապաշարին,

- իմանա իր աշխատանքի գիտական կազմակերպման սկզբունքները, պատրաստ լինի կոմպյուտերային (համակարգչային) տեխնիկայի կիրառմանը մասնագիտական գործունեության ոլորտում,

- պատրաստ լինի գործընկերների հետ դրական փոխներգործության և համագործակցության,

- տիրապետի մշտական մասնագիտական աճի կայուն ձգտմանը, նոր գիտելիքների ձեռքբերմանը, ինքնակատարելագործմանը (ինքնաճանաչմանը, ինքնահսկմանը, ինքնագնահատմանը, ինքնակարգավորմանը և ինքնազարգացմանը) ձգտի ստեղծագործական ինքնառեալիզացիայի,

- ունենա գիտական պատկերացում առողջ ապրելակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման կարողություններին ու հմտություններին:

«0502 Երգեցողություն» մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած շրջանավարտը.

պատրաստված է.

- շարունակել և յուրացնել բարձրագույն կրթության կրթական ծրագրերը,

- հարակից մասնագիտությամբ բարձրագույն կրթության բնագավառում ունենալ կրթությունը շարունակելու արտոնություններ,

- աշխատել երաժշտական, հանրակրթական դպրոցներում։

3.2. Որակավորման բնութագրի պահանջները բավարարելու համար

«0502 Երգեցողության» մասնագետը պետք է ունենա պատրաստվածության մակարդակ հետևյալ առարկայախմբերի նկատմամբ.

Հանրակրթական առարկաների գծով.

Հայոց լեզվի և գրականության բնագավառում.

- տիրապետի Հայաստանի Հանրապետության պետական լեզվին՝ հայերենին, իմանա գրական լեզվի օրենքները,

- հարստացնի մասնագիտական բառապաշարը,

- տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին,

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոններին համապատասխան, վերացնի սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին,

- տիրապետի մասնագիտական հաղորդակցման հնարքներին:

- գիտենա կարդալ` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, փոխաբերական, այլաբանական և խորհրդանշական իմաստը, ոճական տարբերակների գործառույթները, հասկանա արևմտահայերեն բնագրերը,

- գիտենա և կարդա հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրական երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր,

- ունենա որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից,

- գիտակցի հայ գրականության` որպես ազգային մշակույթի կարևորագույն արժեքի, ազգային մտածողություն և հոգեբանություն բացահայտողի դերը,

- երկխոսություն, բանավեճ վարել, տրամաբանված կարծիք, տեսակետ, համոզմունք հայտնել։

- ունենա գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

Պատմության բնագավառում`

- ունենա պատկերացում պատմության և արտասահմանյան պատմության հիմնական շրջափուլերի մասին,

- իմանա հայոց պետականության հաստատման և զարգացման միտումները,

- կարողանա ինքնուրույն կողմնորոշվել պատմական տեղեկություններում առանձնացնել էականը պատմական գործընթացում։

Օտար լեզուների բնագավառում`

- տիրապետի բառապաշարին և քերականական այն նվազագույնին, որն անհրաժեշտ է մասնագիտական օտարալեզու տեքստերը կարդալու, թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- իմանա գրական լեզվի նորմերը, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա կառուցել խոսքը լեզվական և հաղորդակցական չափանիշներին համապատասխան,

- տիրապետի բառապաշարին (1200-1400 բառային միավոր) և քերականության նվազագույնին, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական տեքստեր կարդալու և թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- տիրապետի ռուսաց և այլ օտար լեզուներով հաղորդակցվելու տարրական հիմունքներին:

Ֆիզիկական կուլտուրայի բնագավառում`

- պատկերացում ունենա ֆիզկուլտուրայի դերի մասին՝ մարդու ընդհանուր, մշակութային, մասնագիտական և սոցիալական զարգացման գործում,

- իմանա առողջ ապրելակերպի և ֆիզկուլտուրայի հիմունքները,

- կարողանա կիրառել մարմնամարզական միջոցներ՝ առողջության ամրապնդման, ինչպես նաև կենսական և մասնագիտական նպատակներին հասնելու համար:

Նախնական զինվորական պատրաստություն բնագավառում`

ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիարակության նպատակն է պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչվելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:

ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիարակության գլխավոր խնդիրներն են՝

- սովորողների մեջ դաստիարակել Ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցումը:

- դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ:

- սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

Հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական առարկաների գծով`

Քաղաքագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա իշխանության, քաղաքական սուբյեկտների և քաղաքական հարաբերությունների ու գործընթացների մասին (Հայաստանի Հանրապետությունում և աշխարհում),

- իմանա քաղաքական համակարգի քաղաքական գիտակցության և քաղաքական կուլտուրայի մասին,

- իմանա միջազգային հարաբերությունների մասին,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-քաղաքական գործընթացի զարգացման առանձնահատկություններ:

Իրավունքի հիմունքների բնագավառում`

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության հիմնական դրույթները,

- իմանա և քաղաքացու իրավունքները, և դրանց իրականացման մեխանիզմները,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության պետական, վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները,

- իմանա մասնագիտական գործունեության բնագավառում իրավական և բարոյական էթիկայի չափանիշները։

Տնտեսագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր դրույթները,

- պատկերացում ունենա միկրո և մակրոտնտեսագիտության, հարկային, դրամավարկային և ներդրումային քաղաքականության մասին,

- կարողանա գտնել և օգտագործել մասնագիտական գործունեության մեջ կողմնորոշվելու համար անհրաժեշտ տնտեսական տեղեկատվություն,

- պատկերացում ունենա արժեզրկման և գործազրկության խնդիրների մասին,

- պատկերացում ունենա գործարարության սկզբունքների մասին։

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ`

- այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտները, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի,

- նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտել սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները:

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա խմբի և հասարակության շփման, սոցիալ-հոգեբանական երևույթների օրինաչափությունները, անձի սոցիալական ադապտացիայի ուղիները,

- կարողանա օգտվել վարքի ինքնակառավարման պարզագույն միջոցներից` մարդկանց հետ շփման պրոցեսում։

Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթի հիմունքներ առարկայից`

- ընդհանուր գաղափար ունենա հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին: Իմանա հայոց լեզվի զարգացման փուլերը: Տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին,

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկություններ,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոնների համապատասխան, վերացնել սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին:

Մաթեմատիկական և ընդհանուր բնագիտական առարկաների գծով`

Էկոլոգիայի հիմունքներ առարկայի`

- նպատակն է ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ,

- ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին,

- մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին։

Համակարգչային օպերատորական գործի հիմունքների բնագավառում.

- պատկերացում ունենա ժամանակակից համակարգիչների դերի, նշանակության և աշխատանքի սկզբունքների մասին,

- պատկերացում ունենա տեղեկատվության հավաքման, կուտակման, մշակման, պահպանման մեթոդների և միջոցների մասին,

- կարողանա օգտվել համակարգչից և մասնագիտական գործունեության համար նախատեսված ծրագրային ներդրումներից,

- տիրապետի համակարգչային օպերատորական աշխատանքին:

Ընդհանուր մասնագիտական առարկաների գծով

Շրջանավարտը պետք է ունենա պատկերացում`

- ընդհանուր մասնագիտական գիտելիքների դերի մասին մասնագիտական գործունեության մեջ,

- երաժշտական արվեստի դերի և նշանակության մասին մշակույթի համակարգում, անձի դաստիարակման և զարգացման մեջ, երաժշտագեղարվեստական դերի մասին ժամանակակից կյանքում,

- ժողովրդական արվեստի նշանակության մասին երաժշտական արվեստի կազմակերպման մեջ:

գիտենա

- վոկալ կատարողականության պատմությունը և տեսական հիմքերը,

- հատուկ երաժշտական գրականություն` մասնագիտությունից,

կարողանա

- հարմարվել աշխատանքի պայմաններին, կոնկրետ համերգային կազմակերպություններում,

- դաշնամուրի վրա նվագել անհրաժեշտ նյութերը` ելնելով պրոֆեսիոնալ խնդիրներից,

- տիրապետել ակտիվ մենակատարային, անսամբլային և խմբերգային երգացանկին, որում ներգրավված կլինեն ստեղծագործություններ տարբեր ժամանակաշրջաններից, տարբեր ժանրերի և ոճերի,

- ունենալ փորձ` մենակատարային, անսամբլային և խմբերգային ծրագրերով հասարակական ելույթներ ունենալու նպատակով,

- ունենալ թերթից ընթերցման և փոխադրման հմտություններ,

- տիրապետի մասնագիտական նոր տերմինաբանությանը

«0502» մասնագիտացման համար լրացուցիչ՝

- իմանալ ժողովրդական երգեցողության ոճային առանձնահատկությունները,

- ժողովրդական երգի արտահայտչական առանձնահատկությունները, միջոցները, երգեցիկ ժանրերը և բարբառների բազմազանությունը,

- իմանալ ժողովրդական երգի սահմանումը որպես ավանդական, ժողովրդական բաղկացուցիչ մաս, վոկալ արվեստի և դպրոցի տարատեսակները, մասնագիտական գիտելիքների, հմտությունների և կարողությունների գումարը,

- իմանալ ֆոլկլյորի բովանդակությունը,

- իմպրովիզացիա անել:

3.2 Շրջանավարտի նախապատրաստման մակարդակի պահանջներ մասնագիտական պրակտիկայից.

Մասնագիտական պրակտիկայի գործընթացում ուսանողը պետք է ամրապնդի և խորացնի գիտելիքները, որը ստացել է ուսուցման պրոցեսում, ձեռք բերի իմացություններ և հմտություններ մասնագիտական գործունեության բոլոր ձևերից:

3.3 Շրջանավարտներին ներկայացվող պահանջներ հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքներից.

«0502 Երգեցողություն» մասնագիտությունից հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքում շրջանավարտը պետք է ձեռք բերի հմտություն և փորձ՝

- երգչախմբում աշխատելու իր երգացանկում ունենալով դասական և ժամանակակից, ակադեմիական ժողովրդական վոկալ և խմբերգային գրականությունից տարբեր ստեղծագործություններ,

- անսամբլում, դասական, ժամանակակից և ժողովրդական երաժշտության կամերային վոկալ ստեղծագործություների երգեցողության փորձ։

4. Պահանջներ «0502 Երգեցողություն» մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր ծավալի նկատմամբ, ըստ առարկայախմբերի ու առարկաների, դրանց ուսուցման համար առավելագույն և անհրաժեշտ ժամաքանակներով:

 

 

Առարկաների անվանումը և հիմնական բաժինները

Այդ թվում պարտադիր ուսումնական պարապմունքները

 

 

 

1

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ

930

 

 

 

1.1

Հայոց լեզու և գրականություն
Ուսումնական գործում և սովորողի կյանքում մայրենի լեզվի ուսուցման կրթադաստիարակչական դերը համարժեք Է նրան, որ կատարում է ազգային լեզուն ազգի կյանքում նրա գոյության և գոյատևման ինքնուրույն և ինքնուրույնության պաշտպանման գործում:
Մայրենի լեզվի՝ ազգային մշակույթի այս բարձրագույն ձևի լիարժեք ու կատարյալ ուսուցման գործին պետք է վերաբերվել երկյուղածության հասնող պատասխանատվության մեծ զգացումով:
Հայոց լեզվի ուսուցման ամբողջ ընթացքում սովորողների կարողությունները հանգում են հետևյալին.
1. Կարողանալ սեփական մտքերն անկաշկանդ արտահայտել բանավոր և գրավոր կապակցված խոսքով՝ ապահովելով գրական հայերեն խոսքին ներկայացվող բոլոր պահանջները՝ ուղղախոսական, ուղղագրական, բառապաշարային, քերականական, ոճական, տրամաբանական:
2. Խոսք կառուցելիս կարողանալ բառապաշարի և այլ հարցերում կողմնորոշվել ըստ խոսքի իրադրության և թեմայի բնույթի:
3. Կարողանալ սեփական խոսքը կառուցելիս օգտագործել ծրագրային գիտելիքները և վերջիններիս հիման վրա վերլուծել իր կամ ուրիշի խոսքը, վերջինիս բաղադրիչները:
4. Տիրապետել գործնական գրության բոլոր հիմնական տեսակներին:
5. Սեփական խոսքը հարստացնելու, կատարելագործելու նպատակով կարողանալ օգտվել դասագրքերից, բառարաններից, ձեռնարկներից, այլ գրքերից:
Պետք է գիտենա և կարդա հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրականության երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր։
Ունենա որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից։
Պետք է կարդա` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, հասկանա արևմտահայերեն բնագրերը։
Ունենա գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

152

 

 

 

1.2

Պատմություն
Պատմության ուսումնասիրությունը հետապնդում է երկու հիմնական նպատակ. մի կողմից՝ ինֆորմացիոն–Ճանաչողական, մյուս կողմից` դաստիարակչական: Դժվար է պատկերացնել հայրենասեր քաղաքացուն առանց սեփական ժողովրդի անցած ճանապարհի իմացության: Պատմության ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս սովորողներին իմանալ, թե ում սերունդներն են և ինչպիսի հոգևոր ժառանգության կրողներ են իրենք, դրանով իսկ նպաստելով նրանց ազգային գիտակցության և մտածողության ձևավորմանը:

114

 

 

 

1.3

Ռուսաց լեզու
Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար, լեզվաբանական դարձվածքներ և տերմիններ մասնագիտական տեքստի թարգմանության տեխնիկա բառարանով, մասնագիտական շփում:

188

 

 

 

1.4

Օտար լեզու
Լեքսիկական մինիմում: Բառային պաշար 1200-1400: Ամենաշատը օգտագործվող լեքսիկական միավոր, ներառյալ ութամյա դպրոցի և մասնագիտական լեքսիկայի պաշարը:
Լեքսիկայի ընտրությունը սահմանվում է թեմատիկայով նշված «Բանավոր խոսք» բաժնում:
Բառակազմություն, քերականական մինիմում:
Կարողանա նաև օգտվել բառարաններից:

150

 

 

 

1.5

Ֆիզիկական կուլտուրա
Ֆիզիկական կուլտուրայի դերը մասնագետի պատրաստման և նրա առողջ ապրելակերպի ձևավորման գործում: Ֆիզիկական կուլտուրայի սոցիալ-կենսաբանական և հոգեֆիզիոլոգիական հիմքերը, մասնագիտական, կիրառական, ֆիզիկական պատրաստվածություն:

224

 

 

 

1.6

Նախնական զինվորական պատրաստություն
ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիրակության նպատակն է պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ. բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:
ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիրակության գլխավոր խնդիրներն են.
1. սովորողների մեջ դաստիարակել Ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցումը:
2. դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ:
3. սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

102

 

 

 

2

ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ

328

 

 

 

2.1

Քաղաքագիտության հիմունքներ
Քաղաքագիտություն առարկան: Քաղաքական իշխանություն և իշխանական հարաբերություններ, քաղաքական համակարգ, քաղաքականության սուբյեկտներ, քաղաքական գիտակցություն, քաղաքական կուլտուրա, միջազգային հարաբերություններ: ՀՀ սոցիալ-քաղաքական գործընթացը:

38

 

 

 

2.2

Իրավունքի հիմունքներ
Մարդու և քաղաքացու իրավունքները և դրանց իրականացման մեխանիզմները: ՀՀ վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները: Մասնագիտական գործունեության բնագավառում իրավական և բարոյական Էթիկայի նորմերը:

38

 

 

 

2.3

Տնտեսագիտության հիմունքներ
Տնտեսագիտությունը և նրա հիմնական խնդիրները տնտեսական ռեսուրսներ շուկայական գնագոյացման մեխանիզմներ, տնտեսական հիմքեր, բնակչության շահույթներ, սոցիալ-տնտեսական խնդիրների կարգավորում: Երկրի տնտեսական կառուցվածքը, ֆինանսներ, հարկային, դրամավարկային համակարգեր, արժեզրկման գործընթացը, տնտեսական աճի խնդիրներ, ապրանքների համաշխարհային շուկա, բիզնեսի հիմունքներ:

36

 

 

 

2.4

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ
Առարկան ունի ճանաչողական և գործնական նպատակ, այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտները, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի:
Առարկան նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտել սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները։

68

 

 

 

2.5

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքները
Այս առարկան նպատակ ունի բացահայտել ժամանակակից հոգեբանական և մանկավարժական գիտության տեսական հիմունքները, ստեղծել նախադրյալներ յուրացնելու համար այն կարողություններն ու հմտությունները, ապագա ուսուցիչների հոգեբանական պատրաստվածությունը, որոնք անհրաժեշտ են երաժշտական դպրոցի աշակերտների արդյունավետ ուսուցման և դաստիարակության համար:

74

 

 

 

2.6

Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ
Ընդհանուր գաղափար հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին: Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը: Արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ: Գրավոր խոսքը իբրև մշակված և կանոնակարգված համակարգ, բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ուղղախոսություն: Լեզվաբանական դարձվածքներ, նրանց կիրառությունը խոսքում: Հնչյունաբանություն: Վանկ: Վանկատման կանոնները, հնչունափոխություն: Ուղղագրություն: Հայերենի ուղղագրության սկզբունքները: Ժամանակակից հայերենի ուղղախոսությունը: Բառագիտություն: Բառ: Բառի տարբերակներ: Բառակազմություն: Ձևաբանություն: Շարահյուսություն: Անհատական, իրադրական և գործառական ոճեր: Լեզվի պատկերավորման և արտահայտչական միջոցները:
Խոսքի արժանիքները: Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար:

74

 

 

 

3

ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

90

 

 

 

3.1

Էկոլոգիայի հիմունքներ
Այս առարկան նպատակ է հետապնդում ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ և կուլտուրայով, ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին, մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին:

36

 

 

 

3.2

Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր
Արտակարգ իրավիճակների մասին ընդհանուր տեղեկություններ, խաղաղ և պատերազմական ժամանակների արտակարգ իրավիճակներ բնության և տեխնոգեն բնույթի, նրանց հետևանքները, արտադրության կայունությունը, արտակարգ իրավիճակների պայմաններում: Քաղպաշտպանության խնդիրները բնակչության պաշտպանության և կենսաապահովման կազմակերպումն արտակարգ իրավիճակներում, միջոցառումների կազմակերպում արտակարգ իրավիճակի լիկվիդացման համար:

18

 

 

 

3.3

Համակարգչային օպերատորության հիմունքները
Համակարգչային տեխնիկայի ստեղծման պատմությունը, հաշվողական համակարգեր, համակարգիչների առանձնահատկությունները, հիմնական պարամետրերի և ծրագրերի ապահովումը: Օպերատորություն: Նոտային տեքստի համակարգչային հավաքածու, ձայնագրման ստուդիայի հիմնական սարքավորումները, փոխադրում:

36

 

 

 

4

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ 0502

1424

 

 

 

4.1

Երաժշտության տարրական տեսություն
Ելնելով ընդհանուր գաղափարական-դաստիարակչական և երաժշտական կրթական նպատակներից` երաժշտության տարրական տեսության դասընթացի առջև դրվում են հետևյալ խնդիրները՝ երաժշտության հիմնական տարրեր հասկացության յուրացում հնչյունալար, լադ, ինտերվալ, ակորդ, քրոմատիզմ, շեղում, մոդուլյացիա:

150

 

 

 

4.2

Սոլֆեջիո
«Սոլֆեջիո» առարկան երաժշտական ուսումնարաններում հանդիսանում է ուսանողների պրոֆեսիոնալ պատրաստման մի մասը և նախատեսում է լսողական ունակությունների ձեռքբերումն ու զարգացումը: Առարկայի խնդիրներն են՝ երաժշտական մտածողության դաստիարակումը, երաժշտական ընկալումը, պրոֆեսիոնալ աշխատանքում ինքնուրույնության դրսևորումը: Արդյունքում, ուսանողը պետք է ստանա խոր մասնագիտական հմտություններ՝ ստեղծագործության թերթից ընթերցում, երաժշտական տեքստի գրառում, երաժշտական լեզվի լսողական վերլուծություն:

292

 

 

 

4.3

Հարմոնիա
Առարկայի խնդիրներն են՝ մշակել և զարգացնել սովորողների մեջ հարմոնիկ զգացում, բնականոն ձայնատարության և ներդաշնակման ճաշակ, տալ նրանց ունակություններ՝ ոչ մեծ ծավալի ստեղծագործություններ հորինելու և մեղեդի ներդաշնակելու պրակտիկայում: Սովորեցնել հարմոնիկ վերլուծության ենթարկել երաժշտական գրականությունից վերցված օրինակները և դաշնամուրի վրա կատարել հարմոնիկ վարժություններ: Տալ սովորողներին գիտելիքներ հարմոնիկ օրինաչափությունների մասին, ձևավորել նրանց մեջ պատկերացում հարմոնիայի՝ որպես երաժշտական արվեստի արտահայտչամիջոցներից մեկի մասին:

108

 

 

 

4.4

Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն
Տվյալ դասընթացի նպատակն է սովորողներին արտասահմանյան երաժշտական գրականության պատմությունը ծանոթացնելը, նպաստել նրանց երաժշտության հետ ավելի ակտիվորեն շփմանը և խորացված ուսումնասիրմանը, նաև նրանց մասնագիտական աշխարհայացքի ընդլայնմանը:
Ծրագրի գլուխները զետեղված են ժամանակագրական կարգով:
Դրանք ունեն մենագրի բնույթ՝ XVIII-XIX դդ. ամենախոշոր արտասահմանյան երաժիշտների կենսագրությունները և համեմատաբար վառ ստեղծագործությունների վերլուծությունները: Դասընթացի ուսումնասիրման ընթացքում, համաձայն տրված ծրագրի, կարևոր տեղ պետք է գրավի ստեղծագործությունների ունկնդրումը, նրանց ուսումնասիրությունը և խորացված անալիզը:
Ուսուցման ընթացքում, բացի տրված կենսագրական տվյալներից, տեղին Է ծանոթանալ նաև լրացուցիչ աղբյուրների:

 

224

 

 

4.6

XX դարի երաժշտական գրականություն
XX դարի երաժշտական գրականություն դասընթացի ամփոփումը և որակապես նոր բնույթը դրսևորում է առաջին հերթին դիտարկվող երաժշտական երևույթների ինտերնացիոնալ կազմով, երկրորդ՝ այն արտահայտվում է բոլոր երաժշտական ժանրերի բավականին լայն շրջանակի ստեղծագործությունների ուսումնասիրության մեջ։

68

 

 

 

4.5

Հայ երաժշտական գրականություն
Հայ երաժշտական գրականություն առարկան սկսած 19-րդ դարից մինչև 20-րդ դարի վերջ, պրոբլեմները, զարգացման տենդենցները, կապը եկեղեցու հետ, սիմֆոնիկ ստեղծագործությունը կատարողական արվեստի զարգացումը, օպերայի և բալետի ստեղծումը, ժող. մեղեդիների օգտագործումը հայ երաժշտական գրականության մեջ:

74

 

 

 

4.9

Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն
Ուսանողները պետք է կարողանան տիրապետել երաժշտական ստեղծագործության վերլուծության հիմունքներին՝ ելնելով ձևի և բովանդակության միասնությունից: Ստանան ամբողջական պատկերացում երաժշտական ստեղծագործության մասին, ձեռք բերեն գործնական հմտություններ, հասկանան, թե ինչպիսի դեր ունեն ստեղծագործության առանձին բաղադրամասերը բովանդակության մարմնավորման համար, դիտարկեն բոլոր արտահայտչամիջոցները փոխազդեցության մեջ:

68

 

 

 

4.7

Ժողովրդական ստեղծագործություն
«Ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործություն» առարկայի նպատակն է սովորողին տալ ժողովրդական արվեստի լավագույն օրինակների վրա սովորեցնել գնահատել նրա իմաստուն պարզությունը, գեղարվեստական կատարելությունը ու տեղը ազգային մշակույթում:

74

 

 

 

4.8

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴԱՇՆԱՄՈՒՐ
Տվյալ առարկան նախատեսում է գործիքի վրա նվագի ունակության զարգացում այն ծավալում, որն անհրաժեշտ է նրանց հետագա պրոֆեսիոնալ գործունեության համար` որպես դասատու և նվագախմբի կատարող: Պետք է կարողանա թերթից ընթերցել, նվագակցել, ծանոթանալ դաշնամուրային փոխադրումների հետ: Այս առարկան հնարավորություն է տալիս սովորողների լայն երաժշտական մտահորիզոնի ձևավորմանը, ռուսական, հայկական և արտասահմանյան երաժշտության լավագույն նմուշների, ժողովրդական երաժշտության հետ ծանոթացմանը:

292

 

 

 

4.10

Արվեստի պատմություն
Այս առարկան իր մեջ ընդգրկում է մի շարք հասարակական առարկաներ, որոնք ուսումնասիրում են մարդկության ստեղծած մշակույթը տարբեր ժամանակաշրջաններում, տարբեր ժողովուրդների, պետությունների մշակույթը, արվեստի տեսակները, առանձին վերցրած ստեղծագործությունների բովանդակությունը և ձևը:
Առարկայի նպատակն է սովորողներին ծանոթացնել արվեստի տարբեր ճյուղերին /ճարտարապետություն, քանդակագործություն, գեղանկարչություն, թատրոն և այլն:

74

 

 

 

5.

ՀԱՏՈՒԿ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

1140

 

 

 

5.1

Մասնագիտություն և կատարողական պրակտիկա
Մասնագիտական դասարանում կարևոր խնդիրներից մեկը համարվում է ստեղծագործության վրա ինքնուրույն աշխատելու հմտության զարգացումը, սեփական կատարողական մտահղացման ստեղծման և իրականացման կարողությունը նոտայի տեքստի ուշադիր և մտածկոտ ուսումնասիրման հիման վրա: Այս հարցի հետ է կապված սովորողի ստեղծագործական նախաձեռնության դաստիարակումը, ստեղծագործության յուրացման մեթոդիկայի պարզ պատկերացման ձևավորումը:
Ուսումնական նյութի յուրացման ձևերը պետք է փոփոխության ենթարկվեն աշակերտի առջև դրված խնդիրներին համապատասխան` ըստ յուրաքանչյուր նոր էտապի գեղարվեստական և տեխնիկական խնդիրների:
Սովորողը պետք է կարողանա ինքնուրույն աշխատել ձայնային ապարատի և ծրագրի վրա: Այս առարկայի մեջ մտնում են նաև խոսքի մշակույթը, դերասանի վարպետությունը:

640

 

 

 

5.2

ՎՈԿԱԼ ԱՆՍԱՄԲԼ
Դասընթացի հիմնական խնդիրներն են՝
1. Համատեղ կատարման ունակությունների զարգացումը:
2. Թերթից կարդալու և արագ կողմնորոշվելու երաժշտական տեքստում ունակությունների զարգացումը:
3. Ձայների մաքսիմալ միաձուլում: Շնչառության բաշխում:
4. Կարողանալ հետևել տեմպին և ճիշտ կարդալ ռիթմիկ պատկերը:

216

 

 

 

5.3

Երգչախումբ
Երգչախմբային երգեցողության հմտության ձևավորումը, համույթում աշխատելու կարողություն, խմբերգային գրականության իմացություն և յուրացում, երաժշտական լսողության զարգացում, տարբեր ոճի, ժանրի և ձևերի ստեղծագործությունների ճիշտ ընկալում:

284

 

 

 

6

ԸՆՏՐՈՎԻ

296

 

 

 

6.1

Աշխատանք նվագակցողի հետ
Նվագակցողի օգնությունը տեքստի, նյուանսների, ռիթմիկ պատկերի, վերաբերյալ և անսամբլի զգացողությունը: Խոսքի, երաժշտական տեքստի ճիշտ արտասանումը:

146

 

 

 

6.2

Իտալերեն լեզու
Երգեցողության բաժնի սովորողները պետք է կարողանան ազատ և անսխալ վերարտադրել իտալերեն լեզվով վոկալ գրականությունը` հասկանալով կատարածի հիմնական իմաստը

150

 

 

 

 

Ընդամենը

4200

 

 

 

 

Խորհրդատվություն

200

 

 

 

 

Պահուստային ժամեր

640

 

 

 

 

Ընդամենը

5040

 

 

 

  

Ժամկետը «0502 Երգեցողություն» մասնագիտությունից» 3 տարի 10 ամիս է:

Պետական պահանջները կազմված են հետևյալ տվյալների հիման վրա՝ Տեսական ուսուցում-146 շաբաթ, այդ թվում` 68 շաբաթ մանկավարժական պրակտիկա

Միջանկյալ ատեստավորման տևողությունը-10 շաբաթ

Պետական քննություններ-2 շաբաթ

Արձակուրդների տևողությունը-35 շաբաթ:

5. Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ

Հիմնական մասնագիտական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող ընդհանուր պահանջներ, որոնք ապահովում են «0502 Երգեցողություն» մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակության և մակարդակի վերաբերյալ պետական պահանջներ նվազագույնը, կրթական հաստատությունների կողմից դրա իրացումը:

5.1 Ընդհանուր դրույթներ

5.1.1 Կրթական հաստատությունն ինքնուրույն մշակում և հաստատում է մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրը:

5.1.2. «0502 Երգեցողություն» մասնագիտության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագիրը մշակվում է շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակությանը և մակարդակին ներկայացվող պետական պահանջների նվազագույնի հիման վրա և իր մեջ ներառում է շրջանավարտի պատրաստվածության մակարդակի պահանջները, ուսումնական պլանը, առարկայական ծրագրերը, պետական ամփոփիչ ատեստավորման ծրագրերը: Ուսումնական հաստատությունը ուսումնական պլանի հաստատման ժամանակ օգտագործում է օրինակելի ուսումնական պլան` ըստ մասնագիտության: Ուսումնական պլանի պարզաբանումների ժամանակ կիրառվում են տվյալ բաժնի դրույթները՝ հաշվի առնելով կոնկրետ կրթական հաստատության կրթական գործընթացի կազմակերպման առանձնահատկությունները:

Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ:

Տեսական ուսուցումը նախատեսված է ուսումնական պլանում ներառած առարկաներից, այդ թվում առարկաներ` ուսանողների ընտրությամբ, ինչպես նաև նախասիրական առարկաներ և խորհրդատվություններ:

Ուսանողի գործնական պատրաստվածության ծավալը կազմված է գործնական պարապմունքներից, անհատական ժամերից, որը պետք է կազմի տեսական ուսուցմանը և պրակտիկային հատկացված ժամանակի ընդհանուր ծավալի 60% և ավելին:

5.2 Ընդունելության գործընթացի կազմակերպման պայմաններ

Միջին մասնագիտական կրթական ծրագիր իրականացնող ուսումնական հաստատության սովորողների ընդունելության պահանջները սահմանում է հիմնադիրը՝ «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքին համապատասխան:

5.3 Կադրային ապահովություն և կադրային համապատասխանություն:

Մասնագիտական կրթական ծրագրերի իրականացումն ապահովվում է մանկավարժական կադրերով, որոնց հիմնական կրթությունը և մասնագիտական որակավորումը համապատասխանում է դասավանդվող առարկաների մասնագիտական բնույթին: Մասնագիտական առարկաների դասավանդումն իրականացվում է բարձրագույն երաժշտական կրթությամբ մասնագետների կողմից` տեսական գիտելիքներ, գործնական հմտություններ և ունակություններ սովորեցնելու համար:

- Ուսումնամեթոդական ապահովություն

Մասնագիտության կրթական հիմնական ծրագրի իրականացումը պետք է ապահովված լինի ուսանողի համար մատչելի տեղեկատվական նյութերով (գրադարանային և ֆոնոտեկային ֆոնդ, տվյալների համակարգչային բազա և այլն), ինչն ըստ բովանդակության պետք է համապատասխանի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված առարկաների լրիվ ցանկին: Այդ առարկաների, նաև ուսումնական գործընթացի կազմակերպման բոլոր ձևերի գծով (տեսական, գործնական և անհատական) պետք է առկա լինեն համապատասխան դասագրքեր, ուսումնամեթոդական, մեթոդական ձեռնարկներ, նոտաներ, երաժշտական գրականություն, աուդիո և վիդեո նյութեր):

Ուսումնարանի ձայնադարաններում գոյացած՝ ձայնասկավառակների ֆոնդից չհրաժարվելով հանդերձ` ցանկալի է աստիճանական անցում կատարել դեպի երաժշտության մեխանիկական ցուցադրման ժամանակակից միջոցները (էլեկտրոնային սկավառակներ, պնակիտներ, տեսաժապավեններ, այլն):

Ուսանողների` ուսումնական գրականությամբ և նոտաների ապահովվումը պետք է հաշվարկվի 0,1 միավոր դասագիրք՝ յուրաքանչյուր երկու ուսանողի համար սկզբունքով:

Ուսումնական գործընթացում պետք է օգտվել օրենսդրական ակտերից, Նորմատիվ փաստաթղթերից և մասնագիտական կողմնորոշիչ տարբերակների նյութերից:

- Նյութատեխնիկական ապահովվություն

«0502 Երգեցողություն» մասնագիտության ուսուցում իրականացնողը պետք է ունենա այնպիսի նյութատեխնիկական բազա, որը կապահովի մասնագիտության լիարժեք ուսուցման նկատմամբ պետական պահանջները և կհամապատասխանի գործող կրթական չափորոշիչների, կաբինետների, հագեցվածության ցանկի և սանիտարահիգիենիկ պահանջներին: Ուսումնական հաստատությունը պետք է ունենա ուսումնական պլանով նախատեսված կաբինետներ, որոնք պետք է ապահովված լինեն համապատասխան դիդակտիկ նյութերով:

Կաբինետների և լաբորատորիաների ցանկը

1. «Հումանիտար, սոցիալ-տնտեսագիտական» առարկաների կաբինետ

2. Լեզուների կաբինետ

3. Երաժշտական գրականության կաբինետ` 2 հատ

4. Նախնական զինվորական պատրաստվածության կաբինետ

5. Ձայնագրման կաբինետ

Ուսումնական դասարաններ.

1. Անհատական պարապմունքների համար

2. Խմբակային պարապմունքների համար

3. Նվագախմբային և անսամբլային պարապմունքների անցկացման համար

4. Համերգային դահլիճ

5. Սպորտային դահլիճ (բացօթյա մարզահրապարակ)

5.4 Պահանջներ պրակտիկայի նկատմամբ

Պրակտիկայի ժամանակ ուսանողը պարտավոր է ամրապնդել և խորացնել ուսուցման ընթացքում ստացած գիտելիքները և հմտությունները

5.5 Պահանջներ միջանկյալ և ամփոփիչ ատեստավորմանը

Ատեստավորման պահանջներն իրականացվում են գործող «Կանոնադրության» համաձայն:

- Միջանկյալ ատեստավորումն իրականացվում է ստուգելու ուսանողների պատրաստվածության մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչներին` ըստ առարկաների:

- Քննությունների քանակը մեկ ուսումնական տարվա ընթացքում չի գերազանցում 8-ը, իսկ ստուգարքների թիվը` 10-ը:

Ստուգարքները նշանակվում են ընթացիկ գնահատականների հիման վրա։

- Ուսումնառության ողջ ժամանակահատվածում նախատեսվում է երեքից ոչ ավել կուրսային աշխատանք` ընդհանուր և մասնագիտական առարկաներից։

- Միջանկյալ ատեստավորման ժամկետները և ցանկը որոշվում է ուսումնական հաստատության ուսումնական պլաններին համապատասխան՝ ելնելով տվյալ մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչներից:

- Ատեստավորման ենթակա ուսումնական նյութի ծավալը չի գերազանցում երկու կիսամյակի ընթացքում ուսումնասիրածին:

Միջանկյալ ատեստավորման տեսակներն են՝

1. Քննություն

2. Ընթացիկ գնահատական (ստուգարք)

3. Կուրսային աշխատանք

Միջանկյալ ատեստավորման ձևը՝ (բանավոր, գրավոր և այլն) սահմանվում է ուսումնական հաստատության կողմից և տեղեկացվում սովորողներին:

Պահանջներ` պետական ամփոփիչ ատեստավորմանը

«0502 Երգեցողություն» մասնագիտության գծով շրջանավարտն իր գիտելիքների և ունակությունների մակարդակով պետք է պատրաստ լինի կատարել որակավորման բնութագրին համապատասխան գործունեություն:

Ամփոփիչ պետական ատեստավորումը համարվում է մասնագետների պատրաստման գործընթացի եզրափակիչ փուլ:

Ամփոփիչ պետական ատեստավորման նպատակն է ստուգել և գնահատել շրջանավարտի պատրաստման մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչների պահանջներին:

Ամփոփիչ ատեստավորմանը թույլատրվում են այն ուսանողները, որոնք կատարել են ուսումնական պլանով և ծրագրերով նախատեսված բոլոր պահանջները. գնահատվել դրական և հանձնել ստուգարքները:

Ամփոփիչ պետական ատեստավորումը «0502 Երգեցողություն» մասնագիտությունից կազմակերպվում է հետևյալ ձևով՝

1. Պետական քննություն մասնագիտությունից

2. Պետական քննություն «Վոկալ համույթ» առարկայից

Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման ընդհանուր չափանիշներ

Հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը մասնագիտությունից առկա ուսուցման այն անձանց համար, ովքեր սովորում են հիմնական ընդհանուր կրթության բազայի վրա և այն անձանց համար, ովքեր սովորում են միջնակարգ, (լրիվ) ընդհանուր կրթության բազայի վրա չի փոխվում:

Ուսուցման ընթացքում ուսանողի բեռնվածությունը պարտադիր ուսումնական պարապմունքներով չի գերազանցում շաբաթական 36 ժամը, ընդ որում, նշված ծավալը չի ներառում նախասիրական առարկաների պարապմունքները, խորհրդատվությունները և լրացուցիչ կրթական ծրագրերը։ Սովորողների ուսումնական ծանրաբեռնվածության առավելագույն ծավալը չի գերազանցում շաբաթական 54 ժամը` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային ուսումնական աշխատանքների բոլոր տեսակները։

- Ուսանողի կողմից ընտրված առարկաները դառնում են ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Ֆակուլտատիվ այն առարկաները, որոնք նախատեսված են կրթական հաստատության ուսումնական պլանով (շաբաթը չորս ժամից ոչ ավելի), չեն համարվում ուսանողի ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Կոնսուլտացիաները կրթական հաստատությունների կողմից նախատեսվում են հարյուր ժամից ոչ ավելի ծավալով տարեկան։

- Տեսական ուսուցման բոլոր առարկաներից և մասնագիտական պրակտիկայից, որոնք մտնում են կրթական հաստատության ծրագրի մեջ պետք է դրվի ընթացիկ գնահատական:

- Այնտեղ, որտեղ պահանջվում է երաժշտական նվագակցություն, կոնցերտմայստերին տրվում է 100% ծավալով ժամաքանակ, որը հատկացված է ուսումնական պլանով:

6. Ուսումնական հաստատության ակադեմիական ազատություններն ուսումնական գործընթացի բովանդակության ձևավորման և կազմակերպման գործում

- Ելնելով հայ երաժշտության խորացված ուսումնասիրման անհրաժեշտությունից` ուսումնարաններում կարող են տարբերակել այս կամ այն դասընթացի ժամերի թիվը` դուրս չգալով ժամերի ընդհանուր ժամանակի սահմաններից:

- Սահմանել միջանկյալ ատեստավորման ձևերը (ընթացիկ գնահատական, քննություն) ու ժամկետները:

Քննական ժամանակաշրջանը տարեկան տևում է 4 շաբաթ:

Ուսումնական տարվա ընթացքում չի անցկացվում 8 քննությունից ավելի:

- Օգտագործել ուսումնական հաստատության պահուստային ժամաքանակը մասնագիտացման, ինչպես նաև մանկավարժական պրակտիկայի համար:

- Սահմանել ուսումնական բեռնվածության ընդհանուր ծավալը յուրաքանչյուր առարկայից:

- Պետական քննություններն անցկացնել 2 շաբաթվա ընթացքում:

- Սահմանել պարապմունքների անցկացման ձևերը (խմբակային, անհատական, գրավոր, բանավոր և այլն:

- Խրախուսելի է երաժշտական ուսումնարանների մեթոդական օգնությունը տարածաշրջանի երաժշտական դպրոցների և երաժշտական ուսումնարանների ակտիվ մասնակցությունը տարածաշրջանի երաժշտական կյանքին (համերգներ, զրույց-համերգներ, համերգ-դասախոսություններ:

7. Մասնագիտության օրինակելի ուսումնական պլան

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` 0502 ԵՐԳԵՑՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

 

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԼԱՆԸ

   

  Առարկայի անվանումը Քննություն Առարկայի ժամանակը Բաշխումն ըստ կուրսերի և կիսամյակների
Ընթա-
ցիկ		 Պետա-
կան		 Ընդա-
մենը		 Տեսա-
կան		 Գործ-
նա-
կան		 Անհա-
տա-
կան		 I II III IV
1 2 3 4 5 6 7 8
19 19 18 19 18 19 17 17
1. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ     930 592 338                  
1.1 Հայոց լեզու և գրականություն     152 76 76   4 4            
1.2 Պատմություն     114 114     3 3            
1.3 Ռուսաց լեզու     188 150 38   3 3 2 2        
1.4 Օտար լեզու .   150 150     2 2 2 2        
1.5 Ֆիզիկական կուլտուրա     224   224   2 2 2 2 2 2    
1.6 Նախնական զինվորական պատրաստություն     102 102     2 2 1 1        
2 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ     328 328                    
2.1 Քաղաքագիտության հիմունքներ     38 38               2    
2.2 Իրավունքի հիմունքներ     38 38               2    
2.3 Տնտեսագիտության հիմունքներ     36 36             2      
2.4 Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ     68 68                 2 2
2.5 Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ     74 74         2 2        
2.6 Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ 4   74 74         2 2        
3 ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     90 46 44                  
3.1 Էկոլոգիայի հիմունքներ     36 30 6           2      
3.2 Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր     18 14 4           1      
3.3 Համակարգչային օպերատորություն հիմունքներ     36 2 34           2      
4 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ     1424   1132 292                
4.1 Երաժշտական տարրական տեսություն 4   150   150   2 2 2 2        
4.2 Սոլֆեջիո 5.8   292   292   2 2 2 2 2 2 2 2
4.3 Հարմոնիա 7   108   108           2 2 2  
4.4 Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն 2.4   224   224   2 2 2 2 2 2    
4.5 Հայ երաժշտական գրականություն 6   74   74           2 2    
4.6 XX-րդ դարի երաժշտական գրականություն 8   68   68               2 2
4.7 Ժողովրդական ստեղծագործություն     74   74       2 2        
4.8 Ընդհանուր դաշնամուր 5.8   292     292 2 2 2 2 2 2 2 2
4.9 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն     68   68               2 2
4.10 Արվեստի պատմություն     74   74       2 2        
5 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՏՈՒԿ     1140 284   856                
5.1 Մասնագիտություն և կատարողական պրակտիկա 2.4.6 8 640     640 4 4 4 4 4 4 4 4
5.2 Վոկալ համույթ, կատարողական պրակտիկա 6 8 216     216     2 2 2 2 2 2
5.3 Երգչախումբ     284 284             4 4 4 4
6 ԸՆՏՐՈՎԻ     296                      
6.1 Աշխատանք նվագակցողի հետ     146     146 1 1 1 1 1 1 1 1
6.2 Իտալերեն լեզու (միայն դասական երգեցողություն մասնագիտացման համար) 4   150 150     2 2 2 2        
  ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4200 1410 1514 1294 31 31 32 32 30 27 23 21
  ԽՈՐՀՐԴԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ     200                      
  ՊԱՀՈՒՍՏԱՅԻՆ ԺԱՄԵՐ     640                      
  ԸՆԴԱՄԵՆԸ     5040                      

  

Համաձայնեցված է՝
Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի և
երիտասարդության հարցերի նախարար
____________Հ. Հովեյան

1 մայիսի 2005 թ.       

Հավելված N 3
Հայաստանի Հանրապետության
կրթության և գիտության նախարարի
N 294-Ն հրամանի
2 հունիսի 2005 թ.
Նախարար __________ Ս. Երիցյան

ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

ՄԻՋԻՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ

 

«0503 ԵՐԳՉԱԽՄԲԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ

 

1. «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության ընդհանուր բնութագիրը

1.1 «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի սեպտեմբերի 26-ի «Միջին մասնագիտական կրթության մասնագիտությունների ցանկերը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1999 թվականի օգոստոսի 25-ի N 525 որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 1646-Ն որոշմամբ:

1.2 «Երգչախմբավարություն» մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրի յուրացումն իրականացվում է առկա (ստացիոնար) ուսուցման ձևով:

1.3 Մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը.

3 տարի 10 ամիս է, հիմնական ընդհանուր և միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության հիմքի վրա:

1.4 Շրջանավարտների որակավորումը՝

«0503» երգ-երաժշտության ուսուցիչ, երաժշտական դպրոցի դասատու, երգչախմբի դիրիժոր:

Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

«0503» մասնագիտությամբ շրջանավարտը, որը յուրացրել է Միջնակարգ մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական ծրագիրը։

պատրաստ է՝

- բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը,

- համապատասխան պրոֆիլի բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը։

2. Շրջանավարտի հետագա կրթության հնարավորությունը և զբաղմունքների ոլորտները.

Շրջանավարտը պատրաստվում է (մասնագիտական) պրոֆեսիոնալ գործունեության՝ որպես երգչախմբի և ստեղծագործական կոլեկտիվի ղեկավար, մանկավարժ, խմբերգային առարկաների դասատու, մանկական երաժշտական, արվեստի դպրոցներում և լրացուցիչ կրթության այլ հաստատություններում, ինչպես նաև հանրակրթական դպրոցներում երգչախմբի և անսամբլի արտիստ:

Շրջանավարտի գործունեության հիմնական ձևերը.

- կատարողական ամբողջական պրոցեսի իրականացում` ուղղված աշխատանքի կազմակերպմանը` որպես երգչախմբի և ստեղծագործական կոլեկտիվի ղեկավար,

- անսամբլային և խմբերգային երգացանկի նախապատրաստում և կատարելագործում, փորձերի անցկացում` համերգային դահլիճներում ելույթների համար,

- դասավանդման ուսումնական գործընթացի սոցիալ-մանկավարժական և ուսումնամեթոդական ձևերի իրականացում, (մշակութային) կուլտուր-լուսավորչական լսարանի շփում հայրենական և արտասահմանյան երաժշտական (մշակութային) կուլտուրայի գլուխգործոցների հետ, ժողովրդական արվեստի լավագույն օրինակների հետ:

Շրջանավարտը պետք է կարողանա՝

- կազմակերպել երգչախմբային կոլեկտիվ, անսամբլ, աշխատել երգչախմբի հետ` իր երգացանկում ունենալ դասական և ժամանակակից ստեղծագործություններ,

- երգել երգչախմբում և անսամբլում (դուետ, տրիո, կվարտետ),

- գործիքավորել երաժշտական ստեղծագործություններ երգչախմբի համար,

- նվագակցել խմբերգային ստեղծագործություններ և փոխադրել այլ տոնայնությունների,

- թերթից կարդալ երաժշտական գրականություն, ինչպես նաև պարտիաներ,

- իրականացնել մանկավարժական գործունեություն մանկական երաժշտական դպրոցներում, խմբակներում և ստուդիաներում, հանրակրթական դպրոցներում` որպես խմբերգային առարկանների դասատու:

Շրջանավարտը պետք է գիտենա՝

- անսամբլի, երգչախմբի ղեկավարման կազմակերպման սկզբունքները,

- լրացուցիչ երաժշտական կրթության ոլորտում ուսուցման նպատակները, խնդիրները, բովանդակությունը, սկզբունքները,

- ձևերը, խմբերգային առարկաների մեթոդիկան,

- սովորողների տարբեր տարիքային խմբերի հոգեբանության առանձնահատկությունները, լրացուցիչ երաժշտական կրթության հաստատության գործունեության կազմակերպման հիմքերը,

- տարբեր ժամանակաշրջանների ժանրերի և ոճերի խմբերգային և անսամբլային երգացանկ։

3. Պահանջներ մասնագետի պատրաստման նկատմամբ

3.1 Ընդհանուր պահանջներ.

շրջանավարտը պետք է`

- հասկանա իր ապագա մասնագիտության էությունն ու սոցիալական նշանակությունը, ցուցաբերի նրա հանդեպ կայուն հետաքրքրություն,

- պատկերացում ունենա ժամանակակից աշխարհի մասին` որպես հոգևոր, մշակութային, ինտելեկտուալ և էկոլոգիական ամբողջություն, գիտակցի իրեն և իր տեղը ժամանակակից աշխարհում,

- իմանա ՀՀ օրենսդրության հիմքերը, իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու վերաբերմունքը մարդու նկատմամբ, հասարակության և բնության նկատմամբ, կարողանա հաշվի առնել դրանք մասնագիտական խնդիրների լուծման ժամանակ,

- տիրապետի էկոլոգիական, իրավական, ինֆորմացիոն և կոմունիկատիվ մշակույթին, օտար լեզվով տարրական շփման կարողությանը,

- ունենա լայն մտահորիզոն, պատրաստ լինի կենսական երևույթների իմաստավորմանը, ճշմարտության ինքնուրույն որոնմանը, հակասական գաղափարների քննադատական ընկալմանը,

- պատասխանատվություն ցուցաբերի կատարվող աշխատանքի համար, ինքնուրույն և էֆեկտիվ լուծի մասնագիտական գործունեության բնագավառի պրոբլեմները,

- պատրաստ լինի տարբեր կազմակերպական-իրավական ձևերի կազմակերպություններում մասնագիտական խնդիրների լուծման առումով պրակտիկ գործունեության, տիրապետի պրոֆեսիոնալ բառապաշարին,

- իմանա իր աշխատանքի գիտական կազմակերպման սկզբունքները, պատրաստ լինի կոմպյուտերային (համակարգչային) տեխնիկայի կիրառմանը մասնագիտական գործունեության ոլորտում,

- պատրաստ լինի գործընկերների հետ դրական փոխներգործության և համագործակցության,

- տիրապետի մշտական մասնագիտական աճի կայուն ձգտմանը, նոր գիտելիքների ձեռքբերմանը, ինքնակատարելագործմանը (ինքնաճանաչմանը, ինքնահսկմանը, ինքնագնահատմանը, ինքնակարգավորմանը և ինքնազարգացմանը), ձգտի ստեղծագործական ինքնառեալիզացիայի,

- ունենա գիտական պատկերացում առողջ ապրելակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման կարողություններին ու հմտություններին:

3.2 Որակավորման բնութագրի պահանջները բավարարելու համար

«0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության երաժիշտը պետք է ունենա պատրաստվածության մակարդակ հետևյալ առարկայախմբերի գծով:

Հանրակրթական առարկաների գծով

Հայոց լեզվի և գրականության բնագավառում`

- տիրապետի Հայաստանի Հանրապետության պետական լեզվին՝ հայերենին, իմանա գրական լեզվի օրենքները,

- հարստացնի մասնագիտական բառապաշարը,

- տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին,

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոններին համապատասխան, բացառի սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին,

- տիրապետի մասնագիտական հաղորդակցման հնարքներին,

- գիտենա կարդալ` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, փոխաբերական, այլաբանական և խորհրդանշական իմաստը, ոճական տարբերակների գործառույթները, հասկանա արևմտահայերեն բնագրերը,

- գիտենա և կարդա հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրականության երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր,

- ունենա որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից,

- գիտակցի հայ գրականության` որպես ազգային մշակույթի կարևորագույն արժեքի, ազգային մտածողության և հոգեբանություն բացահայտողի դերը,

- երկխոսություն, բանավեճ վարել, տրամաբանված կարծիք, տեսակետ, համոզմունք հայտնել,

- ունենա գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

Պատմության բնագավառում`

- ունենա պատկերացում պատմության և արտասահմանյան պատմության հիմնական շրջափուլերի մասին,

- իմանա հայոց պետականության հաստատման և զարգացման միտումները,

- կարողանա ինքնուրույն կողմնորոշվել պատմական տեղեկություններում, առանձնացնել էականը պատմության պրոցեսում:

Օտար լեզուների բնագավառում`

- տիրապետի բառապաշարին և քերականական այն նվազագույնին, որն անհրաժեշտ է մասնագիտական օտարալեզու տեքստերը կարդալու, թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- իմանա գրական լեզվի նորմերը, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա կառուցել խոսքը լեզվական և հաղորդակցական չափանիշներին համապատասխան,

- տիրապետի բառապաշարին (1200-1400 բառային միավոր) և քերականության նվազագույնին, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական տեքստեր կարդալու և թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- տիրապետի ռուսաց և այլ օտար լեզուներով հաղորդակցվելու տարրական հիմունքներին:

Ֆիզիկական կուլտուրայի բնագավառում`

- պատկերացում ունենա ֆիզկուլտուրայի դերի մասին՝ մարդու ընդհանուր, մշակութային, մասնագիտական և սոցիալական զարգացման գործում,

- իմանա առողջ ապրելակերպի և ֆիզկուլտուրայի հիմունքները,

- կարողանա կիրառել մարմնամարզական միջոցներ՝ առողջության ամրապնդման, ինչպես նաև կենսական և մասնագիտական նպատակներին հասնելու համար:

Նախնական զինվորական պատրաստություն բնագավառում`

ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիարակության նպատակն է պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:

ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիարակության գլխավոր խնդիրներն են՝

- սովորողների մեջ դաստիարակել Ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցումը,

- դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ,

- սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

Հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական առարկաների գծով

Քաղաքագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա իշխանության, քաղաքական սուբյեկտների և քաղաքական հարաբերությունների ու գործընթացների մասին (Հայաստանի Հանրապետությունում և աշխարհում),

- իմանա քաղաքական համակարգի, քաղաքական գիտակցության և քաղաքական կուլտուրայի մասին,

- իմանա միջազգային հարաբերությունների մասին,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-քաղաքական գործընթացի զարգացման առանձնահատկությունները:

Իրավունքի հիմունքների բնագավառում`

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության հիմնական դրույթները,

- իմանա և քաղաքացու իրավունքները և դրանց իրականացման մեխանիզմները,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները,

- իմանա մասնագիտական գործունեության բնագավառում իրավական և բարոյական էթիկայի չափանիշները:

Տնտեսագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր դրույթները, պատկերացում ունենա միկրո և մակրո տնտեսագիտության, հարկային, դրամավարկային և ներդրումային քաղաքականության մասին,

- կարողանա գտնել և օգտագործել մասնագիտական գործունեության մեջ կողմնորոշվելու համար անհրաժեշտ տնտեսական տեղեկատվություն,

- պատկերացում ունենա արժեզրկման և գործազրկության խնդիրների մասին,

- պատկերացում ունենա գործարարության սկզբունքների մասին:

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքների բնագավառում`

- այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտներին, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի,

- նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտել սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները։

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա խմբի և հասարակության շփման, սոցիալ-հոգեբանական երևույթների օրինաչափությունները, անձի սոցիալական ադապտացիայի ուղիները,

- կարողանա օգտվել վարքի ինքնակառավարման պարզագույն միջոցներից` մարդկանց հետ շփման պրոցեսում։

Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթի հիմունքներ առարկայից`

- ընդհանուր գաղափար ունենա հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին, իմանա հայոց լեզվի զարգացման փուլերը,

տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին,

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոնների համապատասխան, վերացնել սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին:

Մաթեմատիկական և ընդհանուր բնագիտական առարկաների գծով բնութագիրը.

Էկոլոգիայի հիմունքներ առարկայից`

- նպատակն է ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ,

- ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին,

- մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին։

Համակարգչային օպերատորության հիմունքների բնագավառում.

- պատկերացում ունենա ժամանակակից համակարգիչների դերի, նշանակության և աշխատանքի սկզբունքների մասին,

- պատկերացում ունենա տեղեկատվության հավաքման, կուտակման, մշակման, պահպանման մեթոդների և միջոցների մասին,

- կարողանա օգտվել համակարգչից և մասնագիտական գործունեության համար նախատեսված ծրագրային ներդրումներից,

- տիրապետի համակարգչային օպերատորական աշխատանքին:

Քաղաքացիական պաշտպանությանը և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր առարկայից`

- իմանա տնտեսության օբյեկտների կայունության ապահովման սկզբունքները, իրադարձությունների զարգացման կանխագուշակում և հետևանքների գնահատում տեխնոգեն արտակարգ իրավիճակների և տարերային երևույթների ժամանակ,

- կարողանա կազմակերպել և անցկացնել միջոցառումներ աշխատողների և բնակչության պաշտպանության համար արտակարգ իրավիճակների նեգատիվ ազդեցությունից,

- իմանա զինվորական ծառայության և պետության պաշտպանության հիմունքները,

- պատկերացում ունենա բժշկական գիտելիքներից։

Ընդհանուր մասնագիտական առարկաների գծով

Շրջանավարտը պետք է ունենա պատկերացում`

- ընդհանուր մասնագիտական գիտելիքների դերի մասին մասնագիտական գործունեության մեջ,

- երաժշտական արվեստի դերի և նշանակության մասին` մշակույթի համակարգում, անձի դաստիարակման և զարգացման մեջ, երաժշտագեղարվեստական դերի մասին ժամանակակից կյանքում,

- ժողովրդական արվեստի նշանակության մասին երաժշտական արվեստի կազմակերպման մեջ,

գիտենա`

- երաժշտական արվեստի ուսումնասիրման արվեստագիտական հիմքերը, գիտական մեթոդները,

- երաժշտական մշակույթի զարգացման հիմնական պատմական շրջանները, ազգային ավանդույթների առանձնահատկությունները, երաժշտական ֆոլկլորային աղբյուրները, հայ, ռուս և արտասահմանյան (XX դ. կոմպոզիտորների) խոշորագույն կոմպոզիտորների ստեղծագործական կենսագրությունները,

- երաժշտական արվեստի տեսական հիմքերը, ձևակազմավորման և հարմոնիայի սկզբունքները,

- տարբեր ժանրերի երաժշտական գրականությունը, հատկապես ընտրված մասնագիտացման բնագավառում:

կարողանա`

- կատարել երաժշտական ստեղծագործության տեսական և կատարողական վերլուծություն, կիրառել տեսական գիտելիքները մեկնաբանական լուծումների որոնման պրոցեսում,

- օգտագործել երաժշտագիտական գրականություն,

- կատարել երաժշտական ստեղծագործության տարբեր հրատարակությունների համեմատական վերլուծություն,

- կատարել երաժշտական գրականության մանկավարժական վերլուծություն,

- աշխատել երաժշտական ֆոլկլորի հետ։

Մասնագիտական առարկաներից

Շրջանավարտը պետք է իմանա`

- ժամանակակից անսամբլային և խմբերգային երգացանկ, որտեղ ներկայացված կլինեն տարբեր ժամանակաշրջանների, ժանրերի և ոճերի ստեղծագործություններ,

- երգչախմբավարության կատարողականության տեսական հիմքերը և պատմությունը,

- մասնագիտական գրականություն,

- մասնագիտական տերմինաբանություն,

- խմբերգային և անսամբլային կատարողականության առանձնահատկությունները,

- փորձեր անցկացնելու առանձնահատկությունը՝ որպես կոլեկտիվի ղեկավար,

- խմբերգային կատարողականության բնագավառում` երաժշտական գրականություն,

- հայկական խմբերգային գրականություն,

- տարբեր երկրների դասավանդման մեթոդիկան,

- մանկավարժական երգացանկ,կարողանա պլանավորել սովորողների մոտ մասնագիտական հմտությունների զարգացումը։

կարողանա`

- թերթից ընթերցել երաժշտական ստեղծագործություններ և կարողանալ փոխադրել, ինչպես նաև խմբերգային պարտիաներ,

- մասնագիտորեն և հոգեֆիզիոլոգիապես տիրապետել ինքն իրեն հասարակական ելույթների ժամանակ՝ մենակատարային և անսամբլային ծրագրերով,

- նվագել դաշնամուրի վրա այնպիսի մակարդակով, որն անհրաժեշտ է հիմնական մասնագիտական խնդիրների իրականացման համար,

- կազմակերպել երգչախմբային կոլեկտիվ, անսամբլ,

- աշխատել երգչախմբի և անսամբլի հետ,

- երգել երգչախմբում կամ անսամբլում,

- երգչախմբի և անսամբլի համար գործիքավորել երաժշտական ստեղծագործություններ,

- նվագակցել խմբերգային վոկալ ստեղծագործություններ և կատարել տոնայնության փոխադրում,

- հարմարվել աշխատանքի պայմաններին,

- մասնագիտորեն և հոգեբանորեն տիրապետել ինքն իրեն հասարակական ելույթների ժամանակ` մենակատարային և անսամբլային ծրագրերով,

- դաշնամուր նվագել այնպիսի մակարդակով, որն անհրաժեշտ է հիմնական մասնագիտական խնդիրների իրականացման համար,

- դասավանդել մանկական երաժշտական դպրոցներում, խմբակներում, երգչախմբային դասարաններում, ստուդիաներում, հանրակրթական դպրոցներում,

- ունենալ երգչախմբում աշխատելու մանկավարժական պրակտիկա` հաշվի առնելով երեխաների տարիքը և մակարդակը։

3.2 Շրջանավարտի նախապատրաստման մակարդակի պահանջներ մասնագիտական պրակտիկայից.

Մասնագիտական պրակտիկայի գործընթացում ուսանողը պետք է ամրապնդի և խորացնի գիտելիքները, որոնք ստացել է ուսուցման պրոցեսում, ձեռք բերի իմացություններ և հմտություններ մասնագիտական գործունեության բոլոր ձևերից:

3.3 Շրջանավարտներին ներկայացվող պահանջներ հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքներից.

«0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտությունից, հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքում շրջանավարտը որակավորման բնութագրին համապատասխան պետք է պատրաստ լինի կատարողական դասավանդման և կուլտուր-լուսավորչական գործունեության։

4. Պահանջներ «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր ծավալի նկատմամբ` ըստ առարկայախմբերի ու առարկաների` դրանց ուսուցման համար առավելագույն և անհրաժեշտ ժամաքանակներով.

 

 

Առարկաների անվանումը և հիմնական բաժինները

Այդ թվում` պարտադիր ուսումնական պարապմունքները

 

 

 

1

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ

930

 

 

 

1.1

Հայոց լեզու և գրականություն
Ուսումնական գործում և սովորողի կյանքում մայրենի լեզվի ուսուցման կրթադաստիարակչական դերը համարժեք Է նրան, որ կատարում է ազգային լեզուն ազգի կյանքում նրա գոյության և գոյատևման ինքնուրույն և ինքնուրույնության պաշտպանման գործում:
Մայրենի լեզվի՝ ազգային մշակույթի այս բարձրագույն ձևի լիարժեք ու կատարյալ ուսուցման գործին պետք է վերաբերվել երկյուղածության հասնող պատասխանատվության մեծ զգացումով:
Հայոց լեզվի ուսուցման ամբողջ ընթացքում սովորողների կարողությունները հանգում են հետևյալին.
1. Կարողանալ սեփական մտքերն անկաշկանդ արտահայտել բանավոր և գրավոր կապակցված խոսքով՝ ապահովելով գրական հայերեն խոսքին ներկայացվող բոլոր պահանջները՝ ուղղախոսական, ուղղագրական, բառապաշարային, քերականական, ոճական, տրամաբանական:
2. Խոսք կառուցելիս կարողանալ բառապաշարի և այլ հարցերում կողմնորոշվել` ըստ խոսքի իրադրության և թեմայի բնույթի:
3. Կարողանալ սեփական խոսքը կառուցելիս օգտագործել ծրագրային գիտելիքները և վերջիններիս հիման վրա վերլուծել իր կամ ուրիշի խոսքը, վերջինիս բաղադրիչները:
4. Տիրապետել գործնական գրության բոլոր հիմնական տեսակներին:
5. Սեփական խոսքը հարստացնելու, կատարելագործելու նպատակով կարողանալ օգտվել դասագրքերից, բառարաններից, ձեռնարկներից, այլ գրքերից:
Պետք է գիտենա և կարդա հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրականության երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր։
Ունենա որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից։
Պետք է կարդա` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, հասկանա արևմտահայերեն բնագրերը։
Ունենա գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

152

 

 

 

1.2

Պատմություն
Պատմության ուսումնասիրությունը հետապնդում է երկու հիմնական նպատակ. մի կողմից՝ ինֆորմացիոն–Ճանաչողական, մյուս կողմից` դաստիարակչական: Դժվար է պատկերացնել հայրենասեր քաղաքացուն առանց սեփական ժողովրդի անցած ճանապարհի իմացության: Պատմության ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս սովորողներին իմանալ, թե ում սերունդներն են և ինչպիսի հոգևոր ժառանգության կրողներ են իրենք` դրանով իսկ նպաստելով նրանց ազգային գիտակցության և մտածողության ձևավորմանը:

114

 

 

 

1.3

Ռուսաց լեզու
Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար, լեզվաբանական դարձվածքներ և տերմիններ մասնագիտական տեքստի թարգմանության տեխնիկա` բառարանով, մասնագիտական շփում:

188

 

 

 

1.4

Օտար լեզու
Լեքսիկական մինիմում: Բառային պաշար 1200-1400:
Ամենաշատը օգտագործվող լեքսիկական միավոր` ներառյալ ութամյա դպրոցի և մասնագիտական լեքսիկայի պաշարը:
Լեքսիկայի ընտրությունը սահմանվում է թեմատիկայով, նշված «Բանավոր խոսք» բաժնում:
Բառակազմություն, քերականական մինիմում:
Կարողանա նաև օգտվել բառարաններից:

150

 

 

 

1.5

Ֆիզիկական կուլտուրա
Ֆիզիկական կուլտուրայի դերը մասնագետի պատրաստման և նրա առողջ ապրելակերպի ձևավորման գործում: Ֆիզիկական կուլտուրայի սոցիալ-կենսաբանական և հոգեֆիզիոլոգիական հիմքերը, մասնագիտական, կիրառական, ֆիզիկական պատրաստվածություն

224

 

 

 

1.6

Նախնական զինվորական պատրաստություն
ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիրակության նպատակն է` պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ, բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:
ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիրակության գլխավոր խնդիրներն են.
1. սովորողների մեջ դաստիարակել Ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցումը:
2. դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ:
3. սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

102

 

 

 

2

ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ

328

 

 

 

2.1

Քաղաքագիտության հիմունքներ
Քաղաքագիտություն առարկան: Քաղաքական իշխանություն և իշխանական հարաբերություններ, քաղաքական համակարգ, քաղաքականության սուբյեկտներ, քաղաքական գիտակցություն, քաղաքական կուլտուրա, միջազգային հարաբերություններ: ՀՀ սոցիալ-քաղաքական գործընթացը:

38

 

 

 

2.2

Իրավունքի հիմունքներ
Մարդու և քաղաքացու իրավունքները և դրանց իրականացման մեխանիզմները: ՀՀ վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները: Մասնագիտական գործունեության բնագավառում, իրավական և բարոյական Էթիկայի նորմերը:

38

 

 

 

2.3

Տնտեսագիտության հիմունքներ
Տնտեսագիտությունը և նրա հիմնական խնդիրները՝ տնտեսական ռեսուրսներ շուկայական գնագոյացման մեխանիզմներ, տնտեսական հիմքեր, բնակչության շահույթներ, սոցիալ-տնտեսական խնդիրների կարգավորում: Երկրի տնտեսական կառուցվածքը, ֆինանսներ, հարկային, դրամավարկային համակարգեր, արժեզրկման գործընթացը, տնտեսական աճի խնդիրներ, ապրանքների համաշխարհային շուկա, բիզնեսի հիմունքներ:

36

 

 

 

2.4

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ
Առարկան ունի ճանաչողական և գործնական նպատակ, այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտները, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի:
Առարկան նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտել սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները։

68

 

 

 

2.5

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքները
Այս առարկան նպատակ ունի բացահայտել ժամանակակից հոգեբանական և մանկավարժական գիտության տեսական հիմունքները, ստեղծել նախադրյալներ յուրացնելու համար այն կարողություններն ու հմտությունները, ապագա ուսուցիչների հոգեբանական պատրաստվածությունը, որոնք անհրաժեշտ են երաժշտական դպրոցի աշակերտների արդյունավետ ուսուցման և դաստիարակության համար:

74

 

 

 

2.6

Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ
Ընդհանուր գաղափար հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին: Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը: Արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ: Գրավոր խոսքը իբրև մշակված և կանոնակարգված համակարգ, բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ուղղախոսություն: Լեզվաբանական դարձվածքներ, նրանց կիրառությունը խոսքում: Հնչյունաբանություն: Վանկ: Վանկատման կանոնները, հնչյունափոփոխություն: Ուղղագրություն: Հայերենի ուղղագրության սկզբունքները: Ժամանակակից հայերենի ուղղախոսությունը: Բառագիտություն: Բառ: Բառի տարբերակներ: Բառակազմություն: Ձևաբանություն: Շարահյուսություն: Անհատական, իրադրական և գործառական ոճեր: Լեզվի պատկերավորման և արտահայտչական միջոցները:
Խոսքի արժանիքները: Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար:

74

 

 

 

3

ՄԱԹԵՄԱԹԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

90

 

 

 

3.1

Էկոլոգիայի հիմունքներ
Այս առարկան նպատակ է հետապնդում ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ և կուլտուրայով, ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին, մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին:

36

 

 

 

3.2

Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր
Արտակարգ իրավիճակների մասին ընդհանուր տեղեկություններ, խաղաղ և պատերազմական ժամանակների արտակարգ իրավիճակներ` բնության և տեխնոգեն բնույթի, նրանց հետևանքները, արտադրության կայունությունը, արտակարգ իրավիճակների պայմաններում: Քաղպաշտպանության խնդիրները բնակչության պաշտպանության և կեսաապահովման կազմակերպումը արտակարգ իրավիճակներում, միջոցառումների կազմակերպում արտակարգ իրավիճակի լիկվիդացման համար:

18

 

 

 

3.3

Համակարգչային օպերատորության հիմունքները
Համակարգչային տեխնիկայի ստեղծման պատմությունը, հաշվողական համակարգեր, համակարգիչների առանձնահատկությունները, հիմնական պարամետրերի և ծրագրերի ապահովումը: Օպերատորություն: Նոտային տեքստի համակարգչային հավաքածու, ձայնագրման ստուդիայի հիմնական սարքավորումները, փոխադրում:

36

 

 

 

4

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

1728

 

 

 

4.1

Երաժշտության տարրական տեսություն
Ելնելով ընդհանուր գաղափարական-դաստիարակչական և երաժշտական կրթական նպատակներից` երաժշտության տարրական տեսության դասընթացի առջև դրվում են հետևյալ խնդիրները՝
Երաժշտության հիմնական տարրեր հասկացության յուրացում. հնչյունալար, լադ, ինտերվալ, ակորդ, քրոմատիզմ, շեղում, մոդուլյացիա:

76

 

 

 

4.2

Սոլֆեջիո
«Սոլֆեջիո» առարկան երաժշտական ուսումնարաններում «0503 Երգչախմբավարությունը» հանդիսանում է ուսանողների պրոֆեսիոնալ պատրաստման մի մասը և նախատեսում է լսողական ունակությունների ձեռքբերումն ու զարգացումը: Առարկայի խնդիրներն են՝ երաժշտական մտածողության դաստիարակումը, երաժշտական ընկալումը, պրոֆեսիոնալ աշխատանքում ինքնուրույնության դրսևորումը: Արդյունքում ուսանողը պետք է ստանա խոր մասնագիտական հմտություններ՝ ստեղծագործության թերթից ընթերցում, երաժշտական տեքստի գրառում, երաժշտական լեզվի լսողական վերլուծություն:

360

 

 

 

4.3

Հարմոնիա
Առարկայի խնդիրներն են` մշակել և զարգացնել սովորողների մեջ հարմոնիկ զգացում, բնականոն ձայնատարության և ներդաշնակման ճաշակ, տալ նրանց ունակություններ՝ ոչ մեծ ծավալի ստեղծագործություններ հորինելու և մեղեդի ներդաշնակելու պրակտիկայում: Սովորեցնել հարմոնիկ վերլուծության ենթարկել երաժշտական գրականությունից վերցված օրինակները և դաշնամուրի վրա կատարել հարմոնիկ վարժություններ: Տալ սովորողներին գիտելիքներ` հարմոնիկ օրինաչափությունների մասին, ձևավորել նրանց մոտ պատկերացում հարմոնիայի՝ որպես երաժշտական արվեստի արտահայտչամիջոցներից մեկի մասին:

182

 

 

 

4.4

Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն
Տվյալ դասընթացի նպատակն է սովորողներին արտասահմանյան երաժշտական գրականության պատմությանը ծանոթացնելը, նպաստել նրանց երաժշտության հետ ավելի ակտիվորեն շփմանը և խորացված ուսումնասիրմանը, նաև նրանց մասնագիտական աշխարհայացքի ընդլայնմանը:
Ծրագրի գլուխները զետեղված են ժամանակագրական կարգով: Դրանք ունեն մենագրի բնույթ՝ XVIII-XIX դդ. ամենախոշոր արտասահմանյան երաժիշտների կենսագրությունները և համեմատաբար վառ ստեղծագործությունների վերլուծությունները:
Դասընթացի ուսումնասիրման ընթացքում, համաձայն տրված ծրագրի, կարևոր տեղ պետք է գրավի ստեղծագործությունների ունկնդրումը, նրանց ուսումնասիրությունը և խորացված անալիզը:
Ուսուցման ընթացքում, բացի տրված կենսագրական տվյալներից, տեղին Է ծանոթանալ նաև լրացուցիչ աղբյուրների:

224

 

 

 

4.5

XX դարի երաժշտական գրականություն
XX դարի երաժշտական գրականություն դասընթացի ամփոփումը և որակապես նոր բնույթը դրսևորում է առաջին հերթին դիտարկվող երաժշտական երևույթների ինտերնացիոնալ կազմով, երկրորդ` այն արտահայտվում է բոլոր երաժշտական ժանրերի բավականին լայն շրջանակի ստեղծագործությունների ուսումնասիրության մեջ։

68

 

 

 

4.6

Հայ երաժշտական գրականություն
Հայ երաժշտական գրականություն առարկան սկսած 19-րդ դարից մինչև 20 դարի վերջ,
պրոբլեմները, զարգացման տենդենցները, կապը եկեղեցու հետ, սիմֆոնիկ ստեղծագործությունը, կատարողական արվեստի զարգացումը, օպերայի և բալետի ստեղծումը, ժող. մեղեդիների օգտագործումը հայ երաժշտական գրականության մեջ։

74

 

 

 

4.7

Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն
Ուսանողները պետք է կարողանան տիրապետել երաժշտական ստեղծագործության վերլուծության հիմունքներին՝ ելնելով ձևի և բովանդակության միասնությունից: Ստանան ամբողջական պատկերացում երաժշտական ստեղծագործության մասին, ձեռք բերեն գործնական հմտություններ, հասկանան, թե ինչպիսի դեր ունեն ստեղծագործության առանձին բաղադրամասերը բովանդակության մարմնավորման համար, դիտարկեն բոլոր արտահայտչամիջոցները փոխազդեցության մեջ:

68

 

 

 

4.8

Ժողովրդական ստեղծագործություն
«Ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործություն» առարկայի նպատակն է սովորողին տալ ժողովրդական արվեստի լավագույն օրինակների վրա սովորեցնել գնահատել նրա իմաստուն պարզությունը, գեղարվեստական կատարելությունը ու տեղը ազգային մշակույթում:

74

 

 

 

4.9

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴԱՇՆԱՄՈՒՐ
Տվյալ առարկան նախատեսում է գործիքի վրա նվագի ունակության, զարգացում այն ծավալում, որն անհրաժեշտ է նրանց հետագա պրոֆեսիոնալ գործունեության համար` որպես դասատու և խմբավար: Պետք է կարողանա թերթից ընթերցել, նվագակցել, ծանոթանալ դաշնամուրային փոխադրումների հետ: Այս առարկան հնարավորություն է տալիս սովորողների լայն երաժշտական մտահորիզոնի ձևավորմանը, ռուսական, հայկական և արտասահմանյան խմբերգային երաժշտության լավագույն նմուշների, ժողովրդական երաժշտության հետ ծանոթացմանը:

292

 

 

 

4.10

Արվեստի պատմություն
Այս առարկան իր մեջ ընդգրկում է մի շարք հասարակական առարկաներ, որոնք ուսումնասիրում են մարդկության ստեղծած մշակույթը տարբեր ժամանակաշրջաններում, տարբեր ժողովուրդների, պետությունների մշակույթը, արվեստի տեսակները, առանձին վերցրած ստեղծագործությունների բովանդակությունը և ձևը:
Առարկայի նպատակն է սովորողներին ծանոթացնել արվեստի տարբեր ճյուղերի հետ. ճարտարապետություն, քանդակագործություն, գեղանկարչություն, թատրոն և այլն:

74

 

 

 

4.11

Մանկավարժական պրակտիկա սոլֆեջիոյից
Մանկավարժական պրակտիկայի ընթացքում կոնկրետացվում և ամրապնդվում են աշակերտի այն գիտելիքները, որոնք նա ստացել է «Սոլֆեջիո» և «Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ» առարկաներից:
Մանկավարժական պրակտիկան անցկացվում է տարբեր ուսումնական հաստատություններում. երաժշտական դպրոցներում, հանրակրթական դպրոցներին կից երաժշտական օղակներում և այլն: Պրակտիկայի ժամանակ պրակտիկանտը պարապում է սկսնակ և նախապատրաստված աշակերտների հետ: Պրակտիկանտը անցկացնում է շաբաթական 2 պարապմունք, մանկավարժի ղեկավարությամբ պատրաստում։

68

 

 

 

4.12

Դիրիժորական պրակտիկա
Այն անց է կացվում մանկավարժ-խմբավարի ղեկավարությամբ, որը պետք է խորհրդակցի և ուղղի պրակտիկանտի աշխատանքն ինչպես մեթոդական, այնպես էլ կազմակերպչական ոլորտում: Դասընթացի խնդիրն է սովորողին ուսուցանել երգչախմբի կազմակերպման սկզբունքները և կոլեկտիվի վոկալ խմբերգային աշխատանքային մեթոդներ:

136

 

 

 

4.13

Աշխատանքային պրակտիկա երգչախմբի հետ
Սովորողի անմիջական նախապատրաստումն ուսումնաաշխատանքային պրակտիկային, որն ամբողջ ուսումնական պրոցեսի հանրագումարն է:
Երգչախմբի հետ պրակտիկ աշխատանքի կազմակերպումն իրագործվում է` ելնելով երգչախմբի կոնտինգենտից: Կարևոր է խմբերգային պարտիաների յուրացումը, ծրագրի ճիշտ ընտրումը և ձայնի վարժությունները:

32

 

 

 

5

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

1792

 

 

 

5.1

Դիրիժորություն և կատարողական պրակտիկա
Խմբավարություն առարկան հանդիսանում է սովորողների պրոֆեսիոնալ պատրաստման բաղադրամասերից մեկը երգչախմբի ղեկավարի և երաժշտական դպրոցում դասավանդման համար: Առարկայի խնդիրներն են՝ 
- երգչախմբի հետ պրակտիկ պարապմունքների համար անհրաժեշտ գիտելիքների ունակությունների, կարողությունների յուրացում և զարգացում,
- երաժշտական շրջահայացքի ընդլայնում, ծանոթացում հայկական, ռուսական, արտասահմանյան երաժշտության ժամանակակից կոմպոզիտորների, ժողովրդական երաժշտական արվեստի լավագույն նմուշների հետ,
- պարտիտուրայի հետ ինքնուրույն աշխատանքի ունակությունների զարգացում,
- սովորողի ծանոթացումը երգչախմբային աշխատանքի մեթոդական հիմունքներին,
- երգչախմբի հետ աշխատանքների ժամանակ կիրառել տեսական գիտելիքներ, կատարողական ունակություններ, որ ձեռք են բերել տվյալ առարկաների ուսուցման ընթացքում:

480

 

 

 

5.2

Երգչախումբ
Երգչախմբային երգեցողության հմտության ձևավորում, համույթում աշխատելու կարողություն, խմբերգային գրականության իմացություն և յուրացում, երաժշտական լսողության զարգացում, տարբեր ոճի, ժանրի և ձևերի ստեղծագործությունների ճիշտ ընկալում:

876

 

 

 

5.3

Խմբավարագիտություն և երգչախմբի հետ աշխատանքի մեթոդիկա
Սովորողը պետք է կարողանա իմանալ խմբավարագիտության տեսական հիմունքները, երգային և խմբերգային ձայների դասակարգումը, նրանց ձայնածավալը և ռեգիստրները, դիրիժորական սխեմայի գծապատկերային նշումը, մաժոր և մինոր հնչյունաշարերի աստիճանների մաքուր երգեցողության օրինաչափությունները, հիմնական երաժշտական տերմինաբանությունը, կարողանալ վերլուծել խմբերգային պարտիտուրները, նրանց արտահայտչամիջոցները, վոկալ, խմբերգային և ինտոնացիոն դժվարությունները:

68

 

 

 

5.4

Երաժշտության դասավանդման մեթոդիկա
Դասընթացի ծրագիրը նախատեսված է.
1. Տիրապետելու երաժշտական դաստիարակության և ուսուցման մեթոդիկային
2. Պատրաստ լինելու ինքնուրույն կերպով ուսումնասիրել մեթոդական գրականություն և դպրոցական պրակտիկայի նյութերը
3. Իմանալ մանկական երգացանկը և կարողանալ վերլուծել նոր երգերը
4. Տիրապետել երաժշտական գործիքին
Դասընթացը ենթադրում է ուսանողների ինքնուրույն աշխատանք հետևյալ ուղղություններով,
1. Մանկական երգացանկի անոտացիա
2. Ստեղծագործությունների անոտացիա երաժշտական ունկնդրման համար
3. Դպրոցական երգչախմբի երգեցիկ նյութի վերլուծություն

74

 

 

 

5.5

Երգչախմբային գրականություն
Հիմնական խնդիրներն են`
- ընդլայնել սովորողների երաժշտական մտահորիզոնը,
- ծանոթացնել նրանց երգչախմբային գրականության տարբեր ժանրերի և ոճերի լավագույն օրինակների հետ,
- ձևավորել խմբերգային ստեղծագործությունների վերլուծության ունակություններ` գեղարվեստագաղափարական բովանդակության, ժանրի, ոճի, ձևի բնորոշումը և վոկալ-խմբերգային առանձնահատկությունները

74

 

 

 

5.6

Հայ երգչախմբային գրականություն
Հիմնական խնդիրներն են.
- ընդլայնել սովորողների երաժշտական մտահորիզոնը
- ծանոթացնել նրանց երգչախմբային գրականության տարբեր ժանրերի և ոճերի լավագույն օրինակներին
- ձևավորել խմբերգային ստեղծագործությունների վերլուծության ունակություններ՝ գեղարվեստագաղափարական բովանդակության, ժանրի, ոճի, ձևի բնորոշումը և վոկալ-խմբերգային առանձնահատկությունները

74

 

 

 

5.7

Ձայնի մշակում
Տվյալ առարկան նախատեսում է ուսանողի ձայնառաջացման հիմնական խնդիրների սկզբունքների և ձևերի տիրապետում, վոկալ կատարողականության ունակությունների զարգացում, հնչողության ճիշտ կողմնորոշման ձեռքբերում, ձայները լսելու կարողություն, երգչախմբի ճիշտ կարգավորում` համատեղ հնչողության համար:
Ուսանողին առաջարկվող վարժությունները պետք է համապատասխանեն նրա տեխնիկական և երաժշտական հնարավորություններին։

146

 

 

 

6 ԸՆՏՐՈՎԻ 37      

6.1

Վերադաշնակում
Հնարավորություն է տալիս կատարվող ստեղծագործությունների ցանկը հարստացնել նորանոր ստեղծագործություններով: Կարևորագույն խնդիրներն են ստեղծագործությանը մեծագույն խնամքով մոտենալը, որը հարազատ կլինի երգահանի մտահղացմանը՝ բուն ստեղծագործությանը:

37

 

 

 

 

ԸՆԴԱՄԵՆԸ՝

4905

 

 

 

 

Խորհրդատվություն

200

 

 

 

 

Պահուստային ժամեր

640

 

 

 

 

Ընդամենը

5745

 

 

 

Հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվ ժամկետը «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտությունից 3 տարի 10 ամիս է:

Պետական պահանջները կազմված են հետևյալ տվյալների հիման վրա՝

Տեսական ուսուցում-146 շաբաթ, այդ թվում` 68 շաբաթ մանկավարժական պրակտիկա

Միջանկյալ ատեստավորման տևողությունը-10 շաբաթ

Պետական քննություններ-2 շաբաթ

Արձակուրդների տևողությունը-35 շաբաթ

5. Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ

Հիմնական մասնագիտական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող ընդհանուր պահանջներ, որոնք ապահովում են «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակության և մակարդակի վերաբերյալ պետական պահանջների նվազագույնը, կրթական հաստատությունների կողմից դրա իրացումը:

5.1 Ընդհանուր դրույթներ

5.1.1 Կրթական հաստատությունն ինքնուրույն մշակում և հաստատում է մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրը:

5.1.2. «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագիրը մշակվում է շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակությանը և մակարդակին ներկայացվող պետական պահանջների նվազագույնի հիման վրա և իր մեջ ներառում է շրջանավարտի պատրաստվածության մակարդակի պահանջները, ուսումնական պլանը, առարկայական ծրագրերը, պրակտիկաների ծրագրերը, պետական ամփոփիչ ատեստավորման ծրագրերը: Ուսումնական հաստատությունն ուսումնական պլանի հաստատման ժամանակ օգտագործում է օրինակելի ուսումնական պլան` ըստ մասնագիտության: Ուսումնական պլանի պարզաբանումների ժամանակ կիրառվում են տվյալ բաժնի դրույթները՝ հաշվի առնելով կոնկրետ կրթական հաստատության կրթական գործընթացի կազմակերպման առանձնահատկությունները:

Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ:

Տեսական ուսուցումը նախատեսված է ուսումնական պլանում ներառած առարկաներից, այդ թվում՝ առարկաներ ուսանողների ընտրությամբ, ինչպես նաև նախասիրական առարկաներ և խորհրդատվություններ:

Ուսանողի գործնական պատրաստվածության ծավալը կազմված է մանկավարժական պրակտիկայից, գործնական պարապմունքներից, որը պետք է կազմի տեսական ուսուցմանը և պրակտիկայի հատկացված ժամանակի ընդհանուր ծավալի 60% և ավելին:

5.2 Ընդունելության գործընթացի կազմակերպման պայմաններ

Միջին մասնագիտական կրթական ծրագիր իրականացնող ուսումնական հաստատության սովորողների ընդունելության պահանջները սահմանում է հիմնադիրը՝ «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքին համապատասխան:

5.3 Կադրային ապահովություն և կադրային համապատասխանություն

Մասնագիտական կրթական ծրագրերի իրականացումն ապահովվում է մանկավարժական կադրերով, որոնց հիմնական կրթությունը և մասնագիտական որակավորումը համապատասխանում է դասավանդվող առարկաների մասնագիտական բնույթին: Մասնագիտական առարկաների դասավանդումն իրականացվում է բարձրագույն երաժշտական կրթությամբ մասնագետների կողմից տեսական գիտելիքներ, գործնական հմտություններ և ունակություններ սովորեցնելու համար:

- Ուսումնամեթոդական ապահովություն

Մասնագիտության կրթական հիմնական ծրագրի իրականացումը պետք է ապահովված լինի ուսանողի համար մատչելի տեղեկատվական նյութերով (գրադարանային և ֆոնոտեկային ֆոնդ, տվյալների համակարգչային բազա և այլն), ինչը, ըստ բովանդակության, պետք է համապատասխանի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված առարկաների լրիվ ցանկին: Այդ առարկաների, նաև ուսումնական գործընթացի կազմակերպման բոլոր ձևերի գծով (տեսական, գործնական, անհատական և մանկավարժական պրակտիկայի) պետք է առկա լինեն համապատասխան դասագրքեր, ուսումնամեթոդական, մեթոդական ձեռնարկներ, նոտաներ, երաժշտական գրականություն, աուդիո և վիդեո նյութեր:

Ուսումնարանի ձայնադարաններում գոյացած ձայնասկավառակների ֆոնդից չհրաժարվելով հանդերձ, ցանկալի է աստիճանական անցում կատարել դեպի երաժշտության մեխանիկական ցուցադրման ժամանակակից միջոցները (էլեկտրոնային սկավառակներ, պնակիտներ, տեսաժապավեններ, այլն):

Ուսանողների ուսումնական գրականությամբ և նոտաների ապահովվումը պետք է հաշվարկվի 0,1 միավոր դասագիրք՝ յուրաքանչյուր երկու ուսանողի համար սկզբունքով:

Ուսումնական գործընթացում պետք է օգտվել օրենսդրական ակտերից, Նորմատիվ փաստաթղթերից և մասնագիտական կողմնորոշիչ տարբերակների նյութերից։

- Նյութատեխնիկական ապահովվություն

«0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության ուսուցում իրականացնողը պետք է ունենա այնպիսի նյութատեխնիկական բազա, որը կապահովի մասնագիտության լիարժեք ուսուցման նկատմամբ պետական պահանջները և կհամապատասխանի գործող կրթական չափորոշիչների, կաբինետների, հագեցվածության ցանկի և սանիտարահիգիենիկ պահանջներին: Ուսումնական հաստատությունը պետք է ունենա ուսումնական պլանով նախատեսված կաբինետներ, որոնք պետք է ապահովված լինեն համապատասխան դիդակտիկ նյութերով:

Կաբինետների և լաբորատորիաների ցանկը

1. Հումանիտար, սոցիալ-տնտեսագիտական առարկաների կաբինետ

2. Լեզուների կաբինետ

3. Երաժշտական գրականության կաբինետ` 2 հատ

4. Նախնական զինպատրաստվածության կաբինետ

5. Ձայնագրման կաբինետ

Ուսումնական դասարաններ.

1. Անհատական պարապմունքների համար

2. Խմբակային պարապմունքների համար

3. Նվագախմբային և անսամբլային պարապմունքների անցկացման համար

4. Համերգային դահլիճ

5. Սպորտային դահլիճ (բացօթյա մարզահրապարակ)

5.4 Պահանջներ պրակտիկայի նկատմամբ

Պրակտիկայի ժամանակ ուսանողը պարտավոր է ամրապնդել և խորացնել ուսուցման ընթացքում ստացած գիտելիքները և հմտությունները:

«0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության մասնագիտական կրթական ծրագիրն իրականացնող ուսումնական հաստատությունը պետք է ապահովի մանկավարժական պրակտիկայի պլանավորումը, կազմակերպումը և իրականացումը:

Պրակտիկան անցկացվում է երաժշտական դպրոցներում, ստուդիաներում և այլուր:

5.5 Պահանջներ միջանկյալ և ամփոփիչ ատեստավորմանը

Ատեստավորման պահանջներն իրականացվում են գործող կանոնակարգի համաձայն:

- Միջանկյալ ատեստավորումն իրականացվում է ստուգելու ուսանողների պատրաստվածության մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչներին` ըստ առարկաների:

- Քննությունների քանակը մեկ ուսումնական տարվա ընթացքում չի գերազանցում 8-ը, իսկ ստուգարքների թիվը` 10-ը:

Ստուգարքները նշանակվում են ընթացիկ գնահատականների հիման վրա։

- Ուսումնառության ողջ ժամանակահատվածում նախատեսվում է երեքից ոչ ավել կուրսային աշխատանք ընդհանուր և մասնագիտական առարկաներից:

- Միջանկյալ ատեստավորման ժամկետները և ցանկը որոշվում են ուսումնական հաստատության ուսումնական պլաններին համապատասխան՝ ելնելով տվյալ մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչներից:

- Ատեստավորման ենթակա ուսումնական նյութի ծավալը չի գերազանցում երկու կիսամյակի ընթացքում ուսումնասիրածին:

Միջանկյալ ատեստավորման տեսակներն են՝

1. Քննություն

2. Ընթացիկ գնահատական (ստուգարք)

3. Կուրսային աշխատանք:

Միջանկյալ ատեստավորման ձևը (բանավոր, գրավոր և այլն) սահմանվում է ուսումնական հաստատության կողմից և տեղեկացվում սովորողներին:

Պահանջներ պետական ամփոփիչ ատեստավորմանը

«0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտության գծով շրջանավարտն իր գիտելիքների և ունակությունների մակարդակով պետք է պատրաստ լինի կատարել որակավորման բնութագրին համապատասխան գործունեություն:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորումը համարվում է մասնագետների պատրաստման գործընթացի եզրափակիչ փուլ:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորման նպատակն է ստուգել և գնահատել շրջանավարտի պատրաստման մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչների պահանջներին:

- Ամփոփիչ ատեստավորմանը մասնակցում են այն ուսանողները, որոնք կատարել են ուսումնական պլանով և ծրագրերով նախատեսված բոլոր պահանջները՝ գնահատվել դրական և հանձնել ստուգարքները:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորումը «0503 Երգչախմբավարություն» մասնագիտությունից կազմակերպվում է հետևյալ ձևով՝

1. Պետական քննություն մասնագիտությունից

2. Պետական քննություն խմբավարագիտություն և երգչախմբի հետ աշխատանքի մեթոդիկա:

Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման ընդհանուր չափանիշներ

Հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը մասնագիտությունից առկա ուսուցման այն անձանց համար, ովքեր սովորում են հիմնական ընդհանուր կրթության բազայի վրա և այն անձանց համար, ովքեր սովորում են միջնակարգ, (լրիվ) ընդհանուր կրթության բազայի վրա` չի փոխվում:

Ուսուցման ընթացքում ուսանողի բեռնվածությունը պարտադիր ուսումնական պարապմունքներով չպետք է գերազանցի շաբաթական 36 ժամը, ընդ որում, նշված ծավալը չի ներառում նախասիրական առարկաների պարապմունքները, խորհրդատվությունները և լրացուցիչ կրթական ծրագրերը: Սովորողների ուսումնական ծանրաբեռնվածության առավելագույն ծավալը չի գերազանցում շաբաթական 54 ժամը` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային ուսումնական աշխատանքների բոլոր տեսակները։

- Ուսանողի կողմից ընտրված առարկաները դառնում են ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Ֆակուլտատիվ այն առարկաները, որոնք նախատեսված են կրթական հաստատության ուսումնական պլանով (շաբաթը չորս ժամից ոչ ավելի), չեն համարվում ուսանողի ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Կոնսուլտացիաները կրթական հաստատությունների կողմից նախատեսվում են հարյուր ժամից ոչ ավելի ծավալով տարեկան:

- Տեսական ուսուցման բոլոր առարկաներից և մասնագիտական պրակտիկայից, որոնք մտնում են կրթական հաստատության ծրագրի մեջ, պետք է դրվի ընթացիկ գնահատական:

- Այնտեղ, որտեղ պահանջվում է երաժշտական նվագակցություն, կոնցերտմայստերին տրվում է 100% ծավալով ժամանակ, որը ուսումնական պլանով հատկացված է:

6. Ուսումնական հաստատության ակադեմիական ազատություններն ուսումնական գործընթացի բովանդակության ձևավորման և կազմակերպման գործում

- Ելնելով հայ երաժշտության խորացված ուսումնասիրման անհրաժեշտությունից` ուսումնարաններում կարող են տարբերակել այս կամ այն դասընթացի ժամերի թիվը` դուրս չգալով ժամերի ընդհանուր ժամանակի սահմաններից:

- Սահմանել միջանկյալ ատեստավորման ձևերը (ընթացիկ գնահատական, քննություն) ու ժամկետները:

Քննական ժամանակաշրջանը տարեկան պետք է լինի 4 շաբաթ:

Ուսումնական տարվա ընթացքում չի անցկացվում 8 քննությունից ավելի:

- Օգտագործել ուսումնական հաստատության պահուստային ժամաքանակը մասնագիտացման, ինչպես նաև մանկավարժական պրակտիկայի համար:

- Սահմանել ուսումնական բեռնվածության ընդհանուր ծավալը յուրաքանչյուր առարկայից:

- Պետական քննություններն անցկացնել 2 շաբաթվա ընթացքում:

- Սահմանել պարապմունքների անցկացման ձևերը (խմբակային, անհատական, գրավոր, բանավոր և այլն:

- Խրախուսելի է՝ երաժշտական ուսումնարանների մեթոդական օգնությունը տարածաշրջանի երաժշտական դպրոցների և երաժշտական ուսումնարանների ակտիվ մասնակցությունը տարածաշրջանի երաժշտական կյանքին (համերգներ, զրույց-համերգներ, համերգ-դասախոսություններ):

7. Մասնագիտության օրինակելի ուսումնական պլան

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` «0503 ԵՐԳՉԱԽՄԲԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ»

 

II. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԼԱՆԸ

   

  Առարկայի անվանումը Քննություն Առարկայի ժամաքանակը Բաշխումն ըստ կուրսերի և կիսամյակների
Ընթա-
ցիկ		 Պետա-
կան		 Ընդա-
մենը		 Տեսա-
կան		 Գործ-
նա-
կան		 Անհա-
տա-
կան		 I II III IV
1 2 3 4 5 6 7 8
19 19 18 19 18 19 17 17
1 ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ     930 592 338                  
1.1 Հայոց լեզու և գրականություն     152 76 76   4 4            
1.2 Պատմություն     114 114     3 3            
1.3 Ռուսաց լեզու     188 150 38   3 3 2 2        
1.4 Օտար լեզու     150 150     2 2 2 2        
1.5 Ֆիզիկական կուլտուրա     224   224   2 2 2 2 2 2    
1.6 Նախնական զինվորական պատրաստություն     102 102     2 2 1 1        
2 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ     328 328                    
2.1 Քաղաքագիտության հիմունքներ     38 38               2    
2.2 Իրավունքի հիմունքներ     38 38               2    
2.3 Տնտեսագիտության հիմունքներ     38 36             2      
2.4 Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ     68 68                 2 2
2.5 Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ     74 74         2 2        
2.6 Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ 4   74 74         2 2        
3 ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     90 46 44                  
3.1 Էկոլոգիայի հիմունքներ     36 30 6           2      
3.2 Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր     18 14 4           1      
3.3 Համակարգչային օպերատորություն հիմունքներ     36 2 34           2      
4 ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     1728   1232 496                
4.1 Երաժշտության տարրական տեսություն 2   76   76   2 2            
4.2 Սոլֆեջիո 2,5,8   360   360   2 2 2 2 2 2 4 4
4.3 Հարմոնիա 5,7   182   182       2 2 2 2 2  
4.4 Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն 2,4   224   224   2 2 2 2 2 2    
4.5 XX-րդ դարի երաժշտական գրականություն 8   68   68               2 2
4.6 Հայ երաժշտական գրականություն 6   74   74           2 2    
4.7 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն     68   68               2 2
4.8 Ժողովրդական ստեղծագործություն     74   74       2 2        
4.9 Ընդհանուր դաշնամուր 5,7   292     292 2 2 2 2 2 2 2 2
4.10 Արվեստի պատմություն     74   74       2 2        
4.11 Մանկավարժական պրակտիկա (Սոլֆեջիո)     68     68             2 2
4.12 Դիրիժորական պրակտիկա     136     136         2 2 2 2
4.13 Աշխատանքի պրակտիկա երգչախմբի հետ     32     32         1/2 1/2 1/2 1/2
5 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     1792   1166 626                
5.1 Դիրիժորություն և կատարողական պրակտիկա 2,4,6 8 480     480 3 3 3 3 3 3 3 3
5.2 Երգչախումբ     876   876   6 6 6 6 6 6 6 6
5.3 Խմբավարագիտություն և երգչախմբի հետ աշխատանքի մեթոդիկա   8 68   68               2 2
5.4 Երաժշտության դասավանդման մեթոդիկա     74   74       2 2        
5.5 Երգչախմբային գրականություն     74   74           2 2    
5.6 Հայ երգչախմբային գրականություն     74   74           2 2    
5.7 Ձայնի մշակում     146     146 1 1 1 1 1 1 1 1
6 ԸՆՏՐՈՎԻ     37   37                  
6.1 Վերադաշնակում     37   37           1 1    
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4905 976 2785 1154 34 34 35 35 36 33 30 28
ԽՈՐՀՐԴԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ     200                      
ՊԱՀՈՒՍՏԱՅԻՆ ԺԱՄԵՐ     640                      
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     5745                      

  

Համաձայնեցված է՝
Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի և
երիտասարդության հարցերի նախարար
____________Հ. Հովեյան

1 մայիսի 2005 թ.       

Հավելված N 4
Հայաստանի Հանրապետության
կրթության և գիտության նախարարի
N 294-Ն հրամանի
2 հունիսի 2005 թ.
Նախարար __________ Ս. Երիցյան

 

ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

ՄԻՋԻՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ

 

«0504 ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ

 

Երևան 2005

 

1. «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության ընդհանուր բնութագիրը

2.2 «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի սեպտեմբերի 26-ի «Միջին մասնագիտական կրթության մասնագիտությունների ցանկերը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1999 թվականի օգոստոսի 25-ի N 525 որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 1646-Ն որոշմամբ:

1.2 «Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրի յուրացումն իրականացվում է առկա (ստացիոնար) ուսուցման ձևով:

1.3 Մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը.

3 տարի 10 ամիս է, հիմնական ընդհանուր և միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության հիմքի վրա:

4 Շրջանավարտի որակավորումը`

«0504» Տեսական և երաժշտական առարկաների դասատու

Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորություն

«0504» մասնագիտությամբ շրջանավարտը, որը յուրացրել է միջին մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական ծրագիրը,

պատրաստված է՝

- բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը,

- համապատասխան պրոֆիլի բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնականին հարակից մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացմանը։

2. Շրջանավարտի հետագա կրթության հնարավորությունը և զբաղմունքների ոլորտները.

Շրջանավարտը պետք է պատրաստ լինի մասնագիտական գործունեության. որպես երաժշտատեսական առարկաների դասատու` մանկական երաժշտական դպրոցներում, արվեստի մանկական դպրոցներում և լրացուցիչ կրթական այլ հաստատություններում:

Շրջանավարտի գործունեության հիմնական ձևերը`

- դասավանդման ուսումնական պրոցեսի մանկավարժական և ուսումնամեթոդական ձևերի իրականացում լրացուցիչ կրթության հաստատություններում:

- (մշակութային) կուլտուր-լուսավորչական իր գործունեության ոլորտում միասնական ինֆորմացիոն միջավայրի ստեղծում, որը կապահովի բնակչության բոլոր սոցիալական և տարիքային խմբերի գեղագիտական պահանջների և ճաշակների ձևավորումը: Այդ հիմքի վրա ունկնդիրների հետաքրքրվող լսարանի ստեղծումը, շփումը հայրենական և արտասահմանյան երաժշտական մշակույթի գլուխգործոցների, ժողովրդական արվեստի, դասական և ժամանակակից արվեստի լավագույն օրինակների հետ:

Շրջանավարտը պետք է կարողանա՝

Իրականացնել մանկավարժական գործունեություն լրացուցիչ կրթության հաստատություններում, դասավանդի երաժշտատեսական առարկաներ, զարգացնել սովորողների երաժշտական լսողությունը և ստեղծագործական առանձնահատկությունները, ձևավորել նրանց գեղարվեստական մտածողությունը:

Շրջանավարտը պետք է գիտենա՝

Ուսուցման նպատակները, խնդիրները, բովանդակությունը, սկզբունքները, ձևերը, մեթոդները և միջոցները լրացուցիչ երաժշտական կրթության ոլորտում, երաժշտատեսական առարկաների դասավանդման դասական և ժամանակակից մեթոդները, սովորողների տարբեր տարիքային խմբերի հոգեբանության առանձնահատկությունները լրացուցիչ երաժշտական կրթության հաստատության գործունեության կազմակերպման հիմքերը:

3. Պահանջներ մասնագետի պատրաստման նկատմամբ

3.1 Ընդհանուր պահանջներ.

շրջանավարտը պետք է.

- հասկանա իր ապագա մասնագիտության էությունն ու սոցիալական նշանակությունը, ցուցաբերի նրա հանդեպ կայուն հետաքրքրություն,

- ունենա պատկերացում ժամանակակից աշխարհի մասին` որպես հոգևոր, մշակութային, ինտելեկտուալ և էկոլոգիական ամբողջություն, գիտակցի իրեն և իր տեղը ժամանակակից աշխարհում,

- իմանա ՀՀ օրենսդրության հիմքերը, իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են վերաբերմունքը մարդու նկատմամբ, հասարակության և բնության նկատմամբ, կարողանա հաշվի առնել դրանք մասնագիտական խնդիրների լուծման ժամանակ:

- տիրապետի էկոլոգիական, իրավական, ինֆորմացիոն և կոմունիկատիվ մշակույթին, օտար լեզվով տարրական շփման կարողությանը,

- ունենա լայն մտահորիզոն, պատրաստ լինի կենսական երևույթների իմաստավորմանը, ճշմարտության ինքնուրույն որոնմանը, հակասական գաղափարների քննադատական ընկալմանը,

- ցուցաբերի պատասխանատվություն` կատարվող աշխատանքի համար, ինքնուրույն և էֆեկտիվ լուծի մասնագիտական գործունեության բնագավառի պրոբլեմները,

- պատրաստ լինի տարբեր կազմակերպչական-իրավական ձևերի` կազմակերպություններում մասնագիտական խնդիրների լուծման առումով պրակտիկ գործունեության համար, տիրապետի պրոֆեսիոնալ բառապաշարին,

- իմանա իր աշխատանքի գիտական կազմակերպման սկզբունքները, պատրաստ լինի կոմպյուտերային (համակարգչային) տեխնիկայի կիրառմանը մասնագիտական գործունեության ոլորտում,

- պատրաստ լինի գործընկերների հետ դրական փոխներգործության և համագործակցության,

- տիրապետի մշտական մասնագիտական աճի կայուն ձգտմանը, նոր գիտելիքների ձեռքբերմանը, ինքնակատարելագործմանը (ինքնաճանաչմանը, ինքնահսկմանը, ինքնագնահատմանը, ինքնակարգավորմանը և ինքնազարգացմանը), ձգտի ստեղծագործական ինքնառեալիզացիայի,

- ունենա գիտական պատկերացում առողջ ապրելակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման կարողություններին ու հմտություններին։

3.2 Որակավորման բնութագրի պահանջները բավարարելու համար «0504 Երաժշտության տեսության» մասնագետը պետք է ունենա պատրաստվածության մակարդակ հետևյալ առարկայախմբերի նկատմամբ.

Հանրակրթական առարկաների գծով.

Հայոց լեզվի և գրականության բնագավառում`

- տիրապետի Հայաստանի Հանրապետության պետական լեզվին՝ հայերենին, իմանա գրական լեզվի օրենքները,

- հարստացնի մասնագիտական բառապաշարը,

- տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին,

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկություններ,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոններին համապատասխան, վերացնի սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին,

- տիրապետի մասնագիտական հաղորդակցման հնարքներին,

- գիտենա կարդալ` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, փոխաբերական, այլաբանական և խորհրդանշական իմաստը, ոճական տարբերակների գործառույթները, հասկանա արևմտահայերեն բնագրերը,

- գիտենա և կարդա հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրականության երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր,

- ունենա որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից,

- գիտակցի հայ գրականության` որպես ազգային մշակույթի կարևորագույն արժեքի, ազգային մտածողության և հոգեբանություն բացահայտողի դերը,

- երկխոսություն, բանավեճ վարել, տրամաբանված կարծիք տեսակետ, համոզմունք հայտնել,

- ունենա գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

Պատմության բնագավառում`

- ունենա պատկերացում պատմության և արտասահմանյան պատմության հիմնական շրջափուլերի մասին,

- իմանա հայոց պետականության հասատատման և զարգացման միտումները,

- կարողանա ինքնուրույն կողմնորոշվել պատմական տեղեկություններում առանձնացնի էականը պատմության պրոցեսում:

Օտար լեզուների բնագավառում`

- տիրապետի բառապաշարին և քերականական այն նվազագույնին, որն անհրաժեշտ է մասնագիտական օտարալեզու տեքստերը կարդալու, թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- իմանա գրական լեզվի նորմերը, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա կառուցել խոսքը լեզվական և հաղորդակցական չափանիշներին համապատասխան,

- տիրապետի բառապաշարին (1200-1400 բառային միավոր) և քերականության նվազագույնին, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական տեքստեր կարդալու և թարգմանելու համար (բառարանի օգնությամբ),

- տիրապետի ռուսաց և այլ օտար լեզուներով հաղորդակցվելու տարրական հիմունքներին:

Ֆիզիկական կուլտուրայի բնագավառում`

- պատկերացում ունենա ֆիզկուլտուրայի դերի մասին՝ մարդու ընդհանուր, մշակութային, մասնագիտական և սոցիալական զարգացման գործում,

- իմանա առողջ ապրելակերպի և ֆիզկուլտուրայի հիմունքները,

- կարողանա կիրառել մարմնամարզական միջոցներ՝ առողջության ամրապնդման, ինչպես նաև կենսական և մասնագիտական նպատակներին հասնելու համար:

Նախնական զինվորական պատրաստության բնագավառում

ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիարակության նպատակն է պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:

ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիարակության գլխավոր խնդիրներն են՝

- սովորողների մեջ դաստիարակել Ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցումը,

- դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ,

- սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

Հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական առարկաների գծով`

Քաղաքագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա իշխանության, քաղաքական սուբյեկտների և քաղաքական հարաբերությունների ու գործընթացների մասին (Հայաստանի Հանրապետությունում և աշխարհում),

- իմանա քաղաքական համակարգի, քաղաքական գիտակցության և քաղաքական կուլտուրայի մասին,

- իմանա միջազգային հարաբերությունների մասին,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-քաղաքական գործընթացի զարգացման առանձնահատկությունները:

Իրավունքի հիմունքների բնագավառում`

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության հիմնական դրույթները,

- իմանա քաղաքացու իրավունքները և դրանց իրականացման մեխանիզմները,

- իմանա Հայաստանի Հանրապետության վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները,

- իմանա մասնագիտական գործունեության բնագավառում իրավական և բարոյական էթիկայի չափանիշները։

Տնտեսագիտության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր դրույթները,

- պատկերացում ունենա միկրո և մակրոտնտեսագիտության, հարկային, դրամավարկային և ներդրումային քաղաքականության մասին,

- կարողանա գտնել և օգտագործել մասնագիտական գործունեության մեջ կողմնորոշվելու համար անհրաժեշտ տնտեսական տեղեկատվություն,

- պատկերացում ունենա արժեզրկման և գործազրկության խնդիրների մասին,

- պատկերացում ունենա գործարարության սկզբունքների մասին:

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքների բնագավառում`

- այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտներին, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի,

- նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտել սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները:

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքների բնագավառում`

- իմանա խմբի և հասարակության շփման, սոցիալ-հոգեբանական երևույթների օրինաչափությունները, անձի սոցիալական ադապտացիայի ուղիները,

- կարողանա օգտվել վարքի ինքնակառավարման պարզագույն միջոցներից` մարդկանց հետ շփման պրոցեսում։

Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթի հիմունքներ առարկայից`

- ընդհանուր գաղափար ունենա հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին: Իմանա հայոց լեզվի զարգացման փուլերը: Տիրապետի մասնագիտական դարձվածքներին և տերմիններին,

- իմանա գրական լեզվի կանոնները, բանավոր և գրավոր խոսքի առանձնահատկությունները,

- կարողանա խոսքը կառուցել լեզվական և հաղորդակցման կանոններին համապատասխան, վերացնի սխալներն ու թերությունները գրավոր և բանավոր խոսքում,

- տիրապետի մասնագիտական տեքստի արտասանության հնարքներին:

Մաթեմատիկական և ընդհանուր բնագիտական առարկաների գծով.

Էկոլոգիայի հիմունքներ առարկայի նպատակն է`

- ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ,

- ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին,

- մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին։

Համակարգչային օպերատորական գործի հիմունքների բնագավառում.

- պատկերացում ունենա ժամանակակից համակարգիչների դերի, նշանակության և աշխատանքի սկզբունքների մասին,

- պատկերացում ունենա տեղեկատվության հավաքման, կուտակման, մշակման, պահպանման մեթոդների և միջոցների մասին,

- կարողանա օգտվել համակարգչից և մասնագիտական գործունեության համար նախատեսված ծրագրային ներդրումներից,

- տիրապետի համակարգչային օպերատորական աշխատանքին:

Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր առարկայից`

- իմանա տնտեսության օբյեկտների կայունության ապահովման սկզբունքները, իրադարձությունների զարգացման կանխագուշակում և հետևանքների գնահատում տեխնոգեն արտակարգ իրավիճակների և տարերային երևույթների ժամանակ,

- կարողանա կազմակերպել և անցկացնել միջոցառումներ՝ աշխատողների և բնակչության պաշտպանության համար արտակարգ իրավիճակների նեգատիվ ազդեցությունից,

- իմանա զինվորական ծառայության և պետության պաշտպանության հիմունքները,

- պատկերացում ունենա բժշկական գիտելիքներից։

Էկոլոգիայի բնագավառում

- իմանա էկոլոգիական գրագիտություն և կուլտուրա, ծանոթանա բնական համակարգերի կազմավորմանը և իմանա մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերությունները:

Ընդհանուր մասնագիտական առարկաների գծով

Շրջանավարտը պետք է ունենա պատկերացում`

- ընդհանուր մասնագիտական գիտելիքների դերի մասին մասնագիտական գործունեության մեջ,

- երաժշտական արվեստի դերի և նշանակության մասին մշակույթի համակարգում, անձի դաստիարակման և զարգացման մեջ, երաժշտա-գեղարվեստական դերի մասին ժամանակակից կյանքում,

- ժողովրդական արվեստի նշանակության մասին երաժշտական արվեստի կազմակերպման մեջ:

գիտենա`

- երաժշտական արվեստի ուսումնասիրման արվեստագիտական հիմքերը, գիտական մեթոդները,

- երաժշտական մշակույթի զարգացման հիմնական պատմական շրջանները, ազգային ավանդույթների առանձնահատկությունները, երաժշտական ֆոլկլորային աղբյուրները, հայ, ռուս, արտասահմանյան XX դ. կոմպոզիտորների խոշորագույն ստեղծագործությունները,

- երաժշտական արվեստի տեսական հիմքերը, ձևակազմավորման և հարմոնիայի սկզբունքները,

- տարբեր ժանրերի երաժշտական գրականությունը, հատկապես ընտրված մասնագիտացման բնագավառում,

- ժամանակակից երաժշտական արվեստի լեզուն, ինչպես նաև երաժշտական նոտագրության ձևերը,

- երաժշտական գործիքների պատմությունը և նրանց ժամանակակից յուրահատկությունը, գործիքային փոխադրումների հիմնական սկզբունքները,

- դաստիարակման մեթոդիկան և երաժշտության տեսության հիմքերը։

կարողանա`

- կատարել երաժշտական ստեղծագործության տեսական և կատարողական վերլուծություն, կիրառել տեսական գիտելիքները մեկնաբանական լուծումների որոնման պրոցեսում,

- օգտագործել երաժշտագիտական գրականություն,

- կատարել երաժշտական ստեղծագործության տարբեր հրատարակությունների համեմատական վերլուծություն,

- կատարել երաժշտական գրականության մանկավարժական վերլուծություն,

- աշխատել երաժշտական ֆոլկլորի հետ,

- դաշնամուրով նվագել այն անհրաժեշտ ծավալում, որը հարկավոր է մասնագիտական խնդիրների իրականացման համար,

- աշխատել ձայնագրող սարքավորումների հետ։

Մասնագիտական առարկաներից

Շրջանավարտը պետք է իմանա`

- երաժշտական մշակույթի զարգացման պատմությունը, ազգային ավանդույթների առանձնահատկությունները, երաժշտության ֆոլկլյորային աղբյուրները, տարբեր ժամանակաշրջանների խոշորագույն հայ, ռուս, արտասահմանյան կոմպոզիտորների ստեղծագործական կենսագրությունները, Հայաստանում երաժշտական կրթության պատմությունը, Հայաստանում ձևավորված մասնագետ-երաժիշտների պատրաստման համակարգի և ժամանակակից արտասահմանյան մեթոդիկաների առանձնահատկությունները, ժողովրդական արվեստի դերը երաժշտական արվեստի ձևավորման մեջ,

- երաժշտական արվեստի տեսական հիմքերը, լեզվի ձևակազմավորման և կառուցվածքի սկզբունքները,

- մասնագիտական գրականություն,

- մասնագիտական տերմինաբանություն։

կարողանա`

- դասավանդել երաժշտատեսական առարկաներ երաժշտական կրթության հաստատություններում` օգտագործելով դասական և ժամանակակից մեթոդիկաներ,

- պլանավորել ուսուցումը, հաշվի առնել սովորողների տարիքը և պատրաստվածության մակարդակը,

- աշխատանք տանել երաժշտական գիտելիքների պրոպագանդման ուղղությամբ,

- աշխատել երաժշտական ֆոլկլորի հետ, տիրապետել նրա գրառման և վերծանման հմտություններին,

- աշխատել ուսումնամեթոդական գրականությամբ,

- օգտվել մասնագիտական տերմինաբանությունից,

- նվագել դաշնամուրով ստեղծագործություններ երաժշտական գրականության կուրսի ծրագրից, նաև թերթից կարդալ ոչ բարդ ստեղծագործություններ,

- նոտաներով ազատ երգել թերթից բավականին բարդ, միաձայն և երկձայն-քառաձայն համարներ անսամբլի կազմում,

- գրառել բարդ միաձայն երկ-քառաձայն երաժշտական թելադրություններ,

- գրավոր ներդաշնակել մեղեդին և դաշնամուրի վրա նվագել քառաձայն շարադրանքով, հարմոնիկ հաջորդականություններ, կատարել մոդուլյացիա I, II, III և հեռավոր կարգի ազգակից տոնայնություններ,

- կատարել միջին բարդության ստեղծագործական առաջադրանքներ` կապված ազատ ֆակտուրայով ներդաշնակման, երաժշտական տեքստերի մշակման և փոխադրումների հետ՝ պոլիֆոնիկ պիեսների հորինման համար,

3.2 Շրջանավարտի նախապատրաստման մակարդակի պահանջներ մասնագիտական պրակտիկայից.

Մասնագիտական պրակտիկայի գործընթացում ուսանողը պետք է ամրապնդի և խորացնի գիտելիքները, որոնք ստացել է ուսուցման պրոցեսում, ձեռք բերի իմացություններ և հմտություններ մասնագիտական գործունեության բոլոր ձևերից:

3.3 Շրջանավարտներին ներկայացվող պահանջներ հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքներից.

«0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման արդյունքում շրջանավարտը պետք է որակավորման բնութագրին համապատասխան պատրաստ լինի տեսական և երաժշտական գրականության դասավանդման և կուլտուր-լուսավորչական գործունեության։

4. Պահանջներ «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր ծավալի նկատմամբ, ըստ առարկայախմբերի ու առարկաների, դրանց ուսուցման համար առավելագույն և անհրաժեշտ ժամաքանակներով:

 

 

Առարկաների անվանումը և հիմնական բաժինները

Այդ թվում` պարտադիր ուսումնական պարապմունքները

 

 

 

1

ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ

930

 

 

 

1.1

Հայոց լեզու և գրականություն
Ուսումնական գործում և սովորողի կյանքում մայրենի լեզվի ուսուցման կրթադաստիարակչական դերը համարժեք Է նրան, որ կատարում է ազգային լեզուն ազգի կյանքում նրա գոյության և գոյատևման ինքնուրույն և ինքնուրույնության պաշտպանման գործում:
Մայրենի լեզվի՝ ազգային մշակույթի այս բարձրագույն ձևի լիարժեք ու կատարյալ ուսուցման գործին պետք է վերաբերվել երկյուղածության հասնող պատասխանատվության մեծ զգացումով:
Հայոց լեզվի ուսուցման ամբողջ ընթացքում սովորողների կարողությունները հանգում են հետևյալին.
1. Կարողանալ սեփական մտքերն անկաշկանդ արտահայտել բանավոր և գրավոր կապակցված խոսքով՝ ապահովելով գրական հայերեն խոսքին ներկայացվող բոլոր պահանջները՝ ուղղախոսական, ուղղագրական, բառապաշարային, քերականական, ոճական, տրամաբանական:
2. Խոսք կառուցելիս կարողանալ բառապաշարի և այլ հարցերում կողմնորոշվել ըստ խոսքի իրադրության և թեմայի բնույթի:
3. Կարողանալ սեփական խոսքը կառուցելիս օգտագործել ծրագրային գիտելիքները և վերջիններիս հիման վրա վերլուծել իր կամ ուրիշի խոսքը, վերջինիս բաղադրիչները:
4. Տիրապետել գործնական գրության բոլոր հիմնական տեսակներին:
5. Սեփական խոսքը հարստացնելու, կատարելագործելու նպատակով կարողանալ օգտվել դասագրքերից, բառարաններից, ձեռնարկներից, այլ գրքերից:
Պետք է գիտենա և կարդա հայ և արտասահմանյան դասական ու ժամանակակից գրականության երկեր, հայ ժողովրդական բանահյուսության նյութեր։
Ունենա որոշակի գիտելիքներ գրականագիտությունից, գրականության տեսությունից և գրաքննադատությունից։
Պետք է կարդա` ընկալելով կարդացածի ենթատեքստը, հասկանա արևմտահայերեն բնագրերը։
Ունենա գեղագիտական ճաշակ, արվեստի գործերին, գրական ստեղծագործություններին ծանոթանալու և հաղորդակցվելու պահանջ։

152

 

 

 

1.2

Պատմություն
Պատմության ուսումնասիրությունը հետապնդում է երկու հիմնական նպատակ. մի կողմից՝ ինֆորմացիոն-ճանաչողական, մյուս կողմից` դաստիարակչական: Դժվար է պատկերացնել հայրենասեր քաղաքացուն առանց սեփական ժողովրդի անցած ճանապարհի իմացության: Պատմության ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս սովորողներին իմանալ, թե ում սերունդներն են և ինչպիսի հոգևոր ժառանգության կրողներ են իրենք` դրանով իսկ նպաստելով նրանց ազգային գիտակցության և մտածողության ձևավորմանը:

114

 

 

 

1.3

Ռուսաց լեզու
Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար, լեզվաբանական դարձվածքներ և տերմիններ մասնագիտական տեքստի թարգմանության տեխնիկա բառարանով, մասնագիտական շփում:

188

 

 

 

1.4

Օտար լեզու
Լեքսիկական մինիմում: Բառային պաշար 1200-1400.
Ամենաշատը օգտագործվող լեքսիկական միավոր, ներառյալ ութամյա դպրոցի և մասնագիտական լեքսիկայի պաշարը:
Լեքսիկայի ընտրությունը սահմանվում է թեմատիկայով, նշված «Բանավոր խոսք» բաժնում:
Բառակազմություն, քերականական մինիմում:
Կարողանալ նաև օգտվել բառարաններից:

150

 

 

 

1.5

Ֆիզիկական կուլտուրա
Ֆիզիկական կուլտուրայի դերը մասնագետի պատրաստման և նրա առողջ ապրելակերպի ձևավորման գործում: Ֆիզիկական կուլտուրայի սոցիալ-կենսաբանական և հոգեֆիզիոլոգիական հիմքերը, մասնագիտական, կիրառական, ֆիզիկական պատրաստվածություն:

224

 

 

 

1.6

Նախնական զինվորական պատրաստություն
ՆԶՊ առարկայի և ռազմահայրենասիրական դաստիարակության նպատական է պատրաստել Հայրենիքը պաշտպանելու պատրաստ, բազմակողմանի զարգացած պատանիներ ու աղջիկներ, հնարավորություն ընձեռել պատանիներին բանակ զորակոչելուց հետո կարճ ժամանակում տիրապետել ժամանակակից զենքին ու ռազմական տեխնիկային:
ՆԶՊ ռազմահայրենասիրական դաստիարակության գլխավոր խնդիրներն են.
1. Սովորողների մեջ դաստիարակել Ազգային բանակում ծառայելու անհրաժեշտության գիտակցումը:
2. Դաստիարակել զինվորական երդման պահանջների անվերապահ կատարման պատրաստականություն` որպես հայրենասիրության բարձր չափանիշ:
3. Սովորողներին զինել անհրաժեշտ նվազագույն ռազմական գիտելիքներով:

102

 

 

 

2

ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ

328

 

 

 

2.1

Քաղաքագիտության հիմունքներ
Քաղաքագիտություն առարկան: Քաղաքական իշխանություն և իշխանական հարաբերություններ, քաղաքական համակարգ, քաղաքականության սուբյեկտներ, քաղաքական գիտակցություն, քաղաքական կուլտուրա, միջազգային հարաբերություններ: ՀՀ սոցիալ-քաղաքական գործընթացը:

38

 

 

 

2.2

Իրավունքի հիմունքներ
Մարդու և քաղաքացու իրավունքները և դրանց իրականացման մեխանիզմները: ՀՀ վարչական, քաղաքացիական, աշխատանքային, քրեական, ընտանեկան իրավունքի հիմունքները: Մասնագիտական գործունեության բնագավառում, իրավական և բարոյական էթիկայի նորմերը:

38

 

 

 

2.3

Տնտեսագիտության հիմունքներ
Տնտեսագիտությունը և նրա հիմնական խնդիրները՝ տնտեսական ռեսուրսներ շուկայական գնագոյացման մեխանիզմներ, տնտեսական հիմքեր, բնակչության շահույթներ, սոցիալ-տնտեսական խնդիրների կարգավորում: Երկրի տնտեսական կառուցվածքը, ֆինանսներ, հարկային, դրամավարկային համակարգեր, արժեզրկման գործընթացը, տնտեսական աճի խնդիրներ, ապրանքների համաշխարհային շուկա, բիզնեսի հիմունքներ:

36

 

 

 

2.4

Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ
Առարկան ունի ճանաչողական և գործնական նպատակ. այն կոչված է ծանոթացնելու սովորողներին բարոյականության և մարդու գեղագիտական գործունեության ասպեկտներին, ինչպես նաև արվեստին` որպես անհատի ստեղծագործական գործունեության միջոցով աշխարհի արտացոլման մոդելի:
Առարկան նպատակ ունի նաև օգնել սովորողներին ճշտել սեփական մոտեցումը գեղեցիկի, գեղագիտականի նկատմամբ, հղկել գեղագիտական պատկերացումները, ճաշակը, պահանջները:

68

 

 

 

2.5

Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքները
Այս առարկան նպատակ ունի բացահայտել ժամանակակից հոգեբանական և մանկավարժական գիտության տեսական հիմունքները, ստեղծել նախադրյալներ յուրացնելու համար այն կարողություններն ու հմտությունները, ապագա ուսուցիչների հոգեբանական պատրաստվածությունը, որոնք անհրաժեշտ են երաժշտական դպրոցի աշակերտների արդյունավետ ուսուցման և դաստիարակության համար:

74

 

 

 

2.6

Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ
Ընդհանուր գաղափար հայոց լեզվի և նրա հետագա զարգացման մասին: Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը: Արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ: Գրավոր խոսքն իբրև մշակված և կանոնակարգված համակարգ, բանավոր խոսքի առանձնահատկությունները: Ուղղախոսություն: Լեզվաբանական դարձվածքներ, նրանց կիրառությունը խոսքում: Հնչյունաբանություն: Վանկ: Վանկատման կանոնները, հնչյունափոփոխություն: Ուղղագրություն: Հայերենի ուղղագրության սկզբունքները: Ժամանակակից հայերենի ուղղախոսությունը: Բառագիտություն: Բառ: Բառի տարբերակներ: Բառակազմություն: Ձևաբանություն: Շարահյուսություն: Անհատական, իրադրական և գործառական ոճեր: Լեզվի պատկերավորման և արտահայտչական միջոցները:
Խոսքի արժանիքները: Մասնագիտական գործարար լեզվի հիմունքներ, մասնագիտական բառապաշար:

74

 

 

 

3

ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

90

 

 

 

3.1

Էկոլոգիայի հիմունքներ
Այս առարկան նպատակ է հետապնդում ուսանողին օժտել ընդհանուր էկոլոգիական գրագիտությամբ և կուլտուրայով, ծանոթացնել նրան բնական համակարգերի կազմավորման և բնօգտագործման գործունեության հիմունքներին, մարդ-բնություն-հասարակություն փոխհարաբերություններին, էկոլոգիական հիմնահարցերին:

36

 

 

 

3.2

Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր
Արտակարգ իրավիճակների մասին ընդհանուր տեղեկություններ, խաղաղ և պատերազմական ժամանակների արտակարգ իրավիճակներ` բնության և տեխնոգեն բնույթի, նրանց հետևանքները, արտադրության կայունությունը արտակարգ իրավիճակների պայմաններում: Քաղպաշտպանության խնդիրները բնակչության պաշտպանության և կենսաապահովման կազմակերպումը արտակարգ իրավիճակներում, միջոցառումների կազմակերպում արտակարգ իրավիճակի լիկվիդացման համար:

18

 

 

 

3.3

Համակարգչային օպերատորության հիմունքները
Համակարգչային տեխնիկայի ստեղծման պատմությունը, հաշվողական համակարգեր, համակարգիչների առանձնահատկությունները, հիմնական պարամետրերի և ծրագրերի ապահովումը: Օպերատորություն: Նոտային տեքստի համակարգչային հավաքածու, ձայնագրման ստուդիայի հիմնական սարքավորումները, փոխադրում:

36

 

 

 

4

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

638

 

 

 

4.1

Սոլֆեջիոյի դասավանդման մեթոդիկա
Առարկան պարունակում է դասախոսական և պրակտիկ պարապմունքներ հիմնականում պետք է կարողանա ինքնուրույն աշխատել դասագրքերի և ձեռնարկների հետ և ծանոթ լինի երաժշտական դպրոցների նոր ժամանակակից ձևերի դասավանդման հնարքներին։

34

 

 

 

4.2

Երաժշտական գրականության դասավանդման մեթոդիկա
Դասընթացի մատուցման հիմնական ձևը ուսուցողական դասախոսությունն է, որի ունկնդրումը սովորողները պետք է համատեղեն երաժշտական դպրոցներում անցկացվող պրակտիկայի հետ:

34

 

 

 

4.3

Ընդհանուր դաշնամուր
Տվյալ առարկան նախատեսում է գործիքի վրա նվագի ունակության զարգացում այն ծավալում, որն անհրաժեշտ է նրանց հետագա պրոֆեսիոնալ գործունեության համար` որպես դասատու: Պետք է կարողանալ թերթից ընթերցել, նվագակցել, ծանոթանալ դաշնամուրային փոխադրումներին: Այս առարկան հնարավորություն է տալիս սովորողների լայն երաժշտական մտահորիզոնի ձևավորմանը, ռուսական, հայկական և արտասահմանյան երաժշտության լավագույն նմուշների, ժողովրդական երաժշտության հետ ծանոթացմանը:

292

 

 

 

4.4

Արվեստի պատմություն
Այս առարկան իր մեջ ընդգրկում է մի շարք հասարակական առարկաներ, որոնք ուսումնասիրում են մարդկության ստեղծած մշակույթը տարբեր ժամանակաշրջաններում, տարբեր ժողովուրդների, պետությունների մշակույթը, արվեստի տեսակները, առանձին վերցրած ստեղծագործությունների բովանդակությունը և ձևը:
Առարկայի նպատակն է սովորողներին ծանոթացնել արվեստի տարբեր ճյուղերին /ճարտարապետություն, քանդակագործություն, գեղանկարչություն, թատրոն և այլն:

74

 

 

 

4.5

Մանկավարժական պրակտիկա (Սոլֆեջիոյից)
Մանկավարժական պրակտիկայի ընթացքում կոնկրետացվում և ամրապնդվում են աշակերտի այն գիտելիքները, որոնք նա ստացել է սոլֆեջիո, հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ առարկաներից:
Մանկավարժական պրակտիկան անցկացվում է տարբեր տիպի ուսումնական հաստատություններում. երաժշտական դպրոցներում, հանրակրթական դպրոցներին կից երաժշտական օղակներում և այլն: Պրակտիկայի ժամանակ պրակտիկանտը պարապում է սկսնակ և նախապատրաստված աշակերտների հետ: Պրակտիկանտը անցկացնում է շաբաթական 2 պարապմունք` մանկավարժի ղեկավարությամբ:

136

 

 

 

4.6

Մանկավարժական պրակտիկա (Երաժշտական գրականությունից)
Դասընթացի ժամանակ սովորողները պետք է պատկերացում կազմեն դպրոցում անցկացվող երաժշտական գրականության առարկայի մասին, ծանոթանան ծրագրին և բովանդակությանը, կարողանան պլանավորել մանկավարժական պրոցեսը և վերջապես, ձեռք բերեն որոշակի երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծության և առանձին թեմաների մատուցման ձևերը:

68

 

 

 

5

ՀԱՏՈՒԿ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

1934

 

 

 

5.1

Երաժշտական տարրական տեսություն
Ելնելով ընդհանուր գաղափարական-դաստիարակչական և երաժշտական կրթական նպատակներից` երաժշտության տարրական տեսության դասընթացի առջև դրվում են հետևյալ խնդիրները՝
Երաժշտության հիմնական տարրեր հասկացությունների յուրացում. հնչյունալար, լադ, ինտերվալ, ակորդ, քրոմատիզմ, շեղում, մոդուլյացիա:

76

 

 

 

5.2

Հարմոնիա և անհատական հարմոնիա
Առարկայի խնդիրներն են մշակել և զարգացնել սովորողների մեջ հարմոնիկ զգացում, բնականոն ձայնատարության և ներդաշնակման ճաշակ, տալ նրանց ունակություններ՝ ոչ մեծ ծավալի ստեղծագործություններ հորինելու և մեղեդի ներդաշնակելու: Սովորեցնել հարմոնիկ վերլուծության ենթարկել երաժշտական գրականությունից վերցված օրինակները և դաշնամուրի վրա կատարել հարմոնիկ վարժություններ: Տալ սովորողներին գիտելիքներ հարմոնիկ օրինաչափությունների մասին, ձևավորել նրանց մեջ պատկերացում հարմոնիայի՝ որպես երաժշտական արվեստի արտահայտչամիջոցներից մեկի մասին:

182+
91
անհատական

 

 

 

5.3

Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն և անհատական
Ուսանողները պետք է կարողանան տիրապետել երաժշտական ստեղծագործության վերլուծության հիմունքներին՝ ելնելով ձևի և բովանդակության միասնությունից: Ստանան ամբողջական պատկերացում երաժշտական ստեղծագործության մասին, ձեռք բերեն գործնական հմտություններ, հասկանան, թե ինչպիսի դեր ունեն ստեղծագործության առանձին բաղադրամասերը բովանդակության մարմնավորման համար, դիտարկեն բոլոր արտահայտչամիջոցները փոխազդեցության մեջ:

74+
37
անհատական

 

 

 

5.4

Պոլիֆոնիա և անհատական պոլիֆոնիա
Առարկայի հիմնական խնդիրներն են՝ երաժշտական ձևի զարգացման նոր մոտեցում, բազմաձայնության մեջ բոլոր ձայների ինքնուրույնություն, մեղեդային գծերի պրոֆեսիոնալ օգտագործում, որից ստեղծվում է բազմաձայնության նոր որակավորում: Պոլիֆոնիայի պատմական հիմունքները առաջարկում են մեթոդական լայն, անսահման հնարավորություններ, բազմամեղեդայնության խնդիրների լուծման եղանակներում:

68+
34
անհատական

 

 

 

5.5

Սոլֆեջիո
«Սոլֆեջիո» առարկան երաժշտական ուսումնարաններում հանդիսանում է ուսանողների պրոֆեսիոնալ պատրաստման մի մասը և նախատեսում է լսողական ունակությունների ձեռքբերումն ու զարգացումը: Առարկայի խնդիրներն են՝ երաժշտական մտածողության դաստիարակումը, երաժշտական ընկալումը, պրոֆեսիոնալ աշխատանքում ինքնուրույնության դրսևորումը: Արդյունքում, ուսանողը պետք է ստանա խոր մասնագիտական հմտություններ՝ ստեղծագործության թերթից ընթերցում, երաժշտական տեքստի գրառում, երաժշտական լեզվի լսողական վերլուծություն:

584

 

 

 

5.6

Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն
Տվյալ դասընթացի նպատակն է սովորողներին արտասահմանյան երաժշտական գրականության պատմությանը ծանոթացնելը, նպաստել նրանց երաժշտության հետ ավելի ակտիվորեն շփմանը և խորացված ուսումնասիրմանը, նաև նրանց մասնագիտական աշխարհայացքի ընդլայնմանը:
Ծրագրի գլուխները զետեղված են ժամանակագրական կարգով:
Դրանք ունեն մենագրի բնույթ՝ XVIII-XIXդդ. ամենախոշոր արտասահմանյան երաժիշտների կենսագրությունները և համեմատաբար վառ ստեղծագործությունների վերլուծությունները: Դասընթացի ուսումնասիրման ընթացքում, համաձայն տրված ծրագրի, կարևոր տեղ պետք է գրավի ստեղծագործությունների ունկնդրումը, նրանց ուսումնասիրությունը և խորացված վերլուծությունը:
Ուսուցման ընթացքում, բացի տրված կենսագրական տվյալներից, տեղին Է ծանոթանալ նաև լրացուցիչ աղբյուրների:

374

 

 

 

5.7

Հայ երաժշտական գրականություն
Հայ երաժշտական գրականություն առարկան սկսած 19-րդ դարից մինչև 20-րդ դարի վերջ. պրոբլեմները, զարգացման տենդենցները, կապը եկեղեցու հետ, սիմֆոնիկ երաժշտության ստեղծումը, կատարողական արվեստի զարգացումը, օպերայի և բալետի ստեղծումը, ժող. մեղեդիների օգտագործումը հայ երաժշտական գրականության մեջ:

136

 

 

 

5.8

XX դարի երաժշտական գրականություն
XX դարի երաժշտական գրականություն դասընթացի ամփոփումը և որակապես նոր բնույթը դրսևորում է առաջին հերթին դիտարկվող երաժշտական երևույթների ինտերնացիոնալ կազմով, երկրորդ՝ այն արտահայտվում է բոլոր երաժշտական ժանրերի բավականին լայն շրջանակի ստեղծագործությունների ուսումնասիրության մեջ։

68

 

 

 

5.9

Ժողովրդական ստեղծագործություն
«Ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործություն» առարկայի նպատակն է սովորողին տալ ժողովրդական արվեստի լավագույն օրինակների վրա սովորեցնել գնահատել նրա իմաստուն պարզությունը, գեղարվեստական կատարելությունը ու տեղը ազգային մշակույթում:

74

 

 

 

5.10

Գործիքագիտություն և անհատական գործիքավորում
Առարկայի հիմնական խնդիրներն են սովորողներին տալ անհրաժեշտ տեղեկություններ ժամանակակից օպերային և սիմֆոնիկ նվագախմբի, նրա կազմի մեջ մտնող գործիքների տեխնիկական և արտահայտչական միջոցների մասին: Իմանալ պարտիտուրների գրության ձևերը տարբեր սիմֆոնիկ նվագախմբի կազմերի համար, ծանոթացնել նաև նվագախմբային հյուսվածքի շարադրմանը և գործիքավորման հիմունքները:

68+
17
անհատական

 

 

 

5.11

Ռեֆերատ և կոլոքվիում
Ուսանողներին նախապատրաստել կոնսերվատորիայի ընդունելության քննություններին, սովորելու տարիներին ձեռք բերած գիտելիքների ամփոփում, մեթոդոլոգիայի ընդհանուր խնդիրների մշակում:

34

 

 

 

6

ԸՆՏՐՈՎԻ

214

 

 

 

6.1

Երաժշտական գրականություն

17

 

 

 

6.2

Հարմոնիա

17

 

 

 

6.3

Երաժշտության տարրական տեսություն

17

 

 

 

6.4

Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծում

17

 

 

 

6.5

Կոմպոզիցիա

146

 

 

 

 

Ընդամենը՝

4134

 

 

 

 

Խորհրդատվություն

200

 

 

 

 

Պահուստային ժամեր

640

 

 

 

 

Ընդամենը՝

4974

 

 

 

  

Հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվ ժամկետը «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտությունից» 3 տարի 10 ամիս է:

Պետական պահանջները կազմված են հետևյալ տվյալների հիման վրա՝

Տեսական ուսուցում-146 շաբաթ, այդ թվում 68 շաբաթ`

մանկավարժական,

մասնագիտական և կատարողական պրակտիկա,

Միջանկյալ ատեստավորման տևողությունը-10 շաբաթ

Պետական քննություններ-2 շաբաթ

Արձակուրդների տևողությունը-35 շաբաթ:

5. Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ

Հիմնական մասնագիտական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող ընդհանուր պահանջներ, որոնք ապահովում են «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակության և մակարդակի վերաբերյալ պետական պահանջների նվազագույնը, կրթական հաստատությունների կողմից դրա իրացումը:

5.1 Ընդհանուր դրույթները

5.1.1 Կրթական հաստատությունն ինքնուրույն մշակում և հաստատում է մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրը:

5.1.2. «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագիրը մշակվում է շրջանավարտի պատրաստվածության բովանդակությանը և մակարդակին ներկայացվող պետական պահանջների նվազագույնի հիման վրա և իր մեջ ներառում է շրջանավարտի պատրաստվածության մակարդակի պահանջները, ուսումնական պլանը, առարկայական ծրագրերը, պրակտիկաների ծրագրերը, պետական ամփոփիչ ատեստավորման ծրագրերը: Ուսումնական հաստատությունն ուսումնական պլանի հաստատման ժամանակ օգտագործում է օրինակելի ուսումնական պլան` ըստ մասնագիտության: Ուսումնական պլանի պարզաբանումների ժամանակ կիրառվում են տվյալ բաժնի դրույթները՝ հաշվի առնելով կոնկրետ կրթական հաստատության կրթական գործընթացի կազմակերպման առանձնահատկություններ: Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման և ապահովման նկատմամբ պահանջներ:

Տեսական ուսուցումը նախատեսված է ուսումնական պլանում ներառած առարկաներից, այդ թվում առարկաներ` ուսանողների ընտրությամբ, ինչպես նաև նախասիրական առարկաներ և խորհրդատվություններ:

Ուսանողի գործնական պատրաստվածության ծավալը կազմված է մանկավարժական պրակտիկայից, գործնական պարապմունքներից, որը պետք է կազմի տեսական ուսուցմանը և պրակտիկայի հատկացված ժամանակի ընդհանուր ծավալի 60% և ավելին:

5.2 Ընդունելության գործընթացի կազմակերպման պայմաններ

Միջին մասնագիտական կրթական ծրագիր իրականացնող ուսումնական հաստատության սովորողների ընդունելության պահանջները սահմանում է հիմնադիրը՝ «Կրթության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքին համապատասխան:

5.3 Կադրային ապահովություն և կադրային համապատասխանություն

Մասնագիտական կրթական ծրագրերի իրականացումն ապահովվում է մանկավարժական կադրերով, որոնց հիմնական կրթությունը և մասնագիտական որակավորումը համապատասխանում է դասավանդվող առարկաների մասնագիտական բնույթին: Մասնագիտական առարկաների դասավանդումն իրականացվում է բարձրագույն երաժշտական կրթությամբ մասնագետների կողմից տեսական գիտելիքներ, գործնական հմտություններ և ունակություններ սովորեցնելու համար:

- Ուսումնամեթոդական ապահովություն

Մասնագիտության կրթական հիմնական ծրագրի իրականացումը պետք է ապահովված լինի ուսանողի համար մատչելի տեղեկատվական նյութերով (գրադարանային և ֆոնոտեկային ֆոնդ, տվյալների համակարգչային բազա և այլն), ինչն ըստ բովանդակության պետք է համապատասխանի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված առարկաների լրիվ ցանկին: Այդ առարկաների, նաև ուսումնական գործընթացի կազմակերպման բոլոր ձևերի գծով (տեսական, գործնական, անհատական և մանկավարժական պրակտիկայի) պետք է առկա լինեն համապատասխան դասագրքեր, ուսումնամեթոդական, մեթոդական ձեռնարկներ, նոտաներ, երաժշտական գրականություն, աուդիո- և վիդեոնյութեր):

Ուսումնարանի ձայնադարաններում գոյացած ձայնասկավառակների ֆոնդից չհրաժարվելով հանդերձ, ցանկալի է աստիճանական անցում կատարել դեպի երաժշտության մեխանիկական ցուցադրման ժամանակակից միջոցները (էլեկտրոնային սկավառակներ, պնակիտներ, տեսաժապավեններ, այլն):

Ուսանողների ուսումնական գրականությամբ և նոտաների ապահովվումը պետք է հաշվարկվի 0,1 միավոր դասագիրք՝ յուրաքանչյուր երկու ուսանողի համար սկզբունքով:

Ուսումնական գործընթացում պետք է օգտվել օրենսդրական ակտերից, նորմատիվ փաստաթղթերից և մասնագիտական կողմնորոշիչ պարբերականների նյութերից:

- Նյութատեխնիկական ապահովություն

«0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության ուսուցում իրականացնողը պետք է ունենա այնպիսի նյութատեխնիկական բազա, որը կապահովի մասնագիտության լիարժեք ուսուցման նկատմամբ պետական պահանջները և կհամապատասխանի գործող կրթական չափորոշիչների, կաբինետների հագեցվածության ցանկի և սանիտարահիգիենիկ պահանջներին: Ուսումնական հաստատությունը պետք է ունենա ուսումնական պլանով նախատեսված կաբինետներ, որոնք պետք է ապահովված լինեն համապատասխան դիդակտիկ նյութերով:

Կաբինետների և լաբորատորիաների ցանկը

1. «Հումանիտար, սոցիալ-տնտեսագիտական» առարկաների կաբինետ

2. Լեզուների կաբինետ

3. Երաժշտական գրականության կաբինետ-2 հատ

4. Նախնական զինվորական պատրաստվածության կաբինետ

5. Ձայնագրման կաբինետ

Ուսումնական դասարաններ.

1. Անհատական պարապմունքների համար

2. Խմբակային պարապմունքների համար

3. Նվագախմբային և անսամբլային պարապմունքների անցկացման համար

4. Համերգային դահլիճ

5. Սպորտային դահլիճ (բացօթյա մարզահրապարակ)

5.4 Պահանջներ պրակտիկայի նկատմամբ

Պրակտիկայի ժամանակ ուսանողը պարտավոր է ամրապնդել և խորացնել ուսուցման ընթացքում ստացած գիտելիքները և հմտությունները:

«0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության, մասնագիտական կրթական ծրագիրն իրականացնող ուսումնական հաստատությունը պետք է ապահովի մանկավարժական պրակտիկայի պլանավորումը, կազմակերպումը և իրականացումը:

Պրակտիկան անցկացվում է երաժշտական դպրոցներում, ստուդիաներում և այլուր:

5.5 Պահանջներ միջանկյալ և ամփոփիչ ատեստավորմանը

(Ատեստավորման պահանջները իրականացվում են գործող կանոնակարգի համաձայն):

- Միջանկյալ ատեստավորումն իրականացվում է ստուգելու ուսանողների պատրաստվածության մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչներին ըստ առարկաների:

- Քննությունների քանակը մեկ ուսումնական տարվա ընթացքում չի գերազանցում 8-ը, իսկ ստուգարքների թիվը` 10-ը:

Ստուգարքները նշանակվում են ընթացիկ գնահատականների հիման վրա։

- Ուսումնառության ողջ ժամանակահատվածում նախատեսվում է երեքից ոչ ավելի կուրսային աշխատանք ընդհանուր և մասնագիտական առարկաներից:

- Միջանկյալ ատեստավորման ժամկետները և ցանկը որոշվում է ուսումնական հաստատության ուսումնական պլաններին համապատասխան՝ ելնելով տվյալ մասնագիտության պետական կրթական չափորոշիչներից:

- Ատեստավորման ենթակա ուսումնական նյութի ծավալը չի գերազանցում երկու կիսամյակի ընթացքում ուսումնասիրածին:

- Միջանկյալ ատեստավորման տեսակներն են՝

1. Քննություն

2. Ընթացիկ գնահատական (ստուգարք)

3. Կուրսային աշխատանք

Միջանկյալ ատեստավորման ձևը (բանավոր, գրավոր և այլն) սահմանվում է ուսումնական հաստատության կողմից և տեղեկացվում սովորողներին:

Պահանջներ պետական ամփոփիչ ատեստավորմանը

«0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտության գծով շրջանավարտն իր գիտելիքների և ունակությունների մակարդակով պետք է պատրաստ լինի կատարել որակավորման բնութագրին համապատասխան գործունեություն:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորումը համարվում է մասնագետների պատրաստման գործընթացի եզրափակիչ փուլ:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորման նպատակն է ստուգել և գնահատել շրջանավարտի պատրաստման մակարդակի և որակի համապատասխանությունը պետական կրթական չափորոշիչների պահանջներին:

- Ամփոփիչ ատեստավորմանը թույլատրվում են այն ուսանողները, որոնք կատարել են ուսումնական պլանով և ծրագրերով նախատեսված բոլոր պահանջները, գնահատվել դրական և հանձնել ստուգարքները:

- Ամփոփիչ պետական ատեստավորում «0504 Երաժշտության տեսություն» մասնագիտությունից կազմակերպվում է հետևյալ ձևով՝

1. Պետական քննություն-երաժշտական գրականություն

2. Պետական քննություն-երաժշտության տեսություն, տարրական երաժշտական տեսություն, հարմոնիա, երաժշտական ստեղծագործության վերլուծություն, պոլիֆոնիա:

Ուսումնական գործընթացի կազմակերպման ընդհանուր չափանիշներ

Հիմնական մասնագիտական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը մասնագիտությունից ցերեկային ուսուցման այն անձանց համար, ովքեր սովորում են հիմնական ընդհանուր կրթության բազայի վրա և այն անձանց համար, ովքեր սովորում են միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության բազայի վրա չի փոխվում:

Ուսուցման ընթացքում ուսանողի բեռնվածությունը պարտադիր ուսումնական պարապմունքներով չի գերազանցում շաբաթական 36 ժամը, ընդ որում, նշված ծավալը չի ներառում նախասիրական առարկաների պարապմունքները, խորհրդատվությունները և լրացուցիչ կրթական ծրագրերը: Սովորողների ուսումնական ծանրաբեռնվածության առավելագույն ծավալը չի գերազանցում շաբաթական 54 ժամը` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային ուսումնական աշխատանքների բոլոր տեսակները։

- Ուսանողի կողմից ընտրված առարկաները դառնում են ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Ֆակուլտատիվ այն առարկաները, որոնք նախատեսված են կրթական հաստատության ուսումնական պլանով (շաբաթը չորս ժամից ոչ ավելի), չեն համարվում ուսանողի ուսումնասիրման համար պարտադիր:

- Կոնսուլտացիաները կրթական հաստատությունների կողմից նախատեսվում են հարյուր ժամից ոչ ավելի ծավալով:

- Տեսական ուսուցման բոլոր առարկաներից և մասնագիտական պրակտիկայից, որոնք մտնում են կրթական հաստատության ծրագրի մեջ պետք է դրվի ընթացիկ գնահատական:

- Այնտեղ, որտեղ պահանջվում է երաժշտական նվագակցություն, կոնցերտմայստերին տրվում է 100% ծավալով ժամանակ, որն ուսումնական պլանով հատկացված է:

6. Ուսումնական հաստատության ակադեմիական ազատություններն ուսումնական գործընթացի բովանդակության ձևավորման և կազմակերպման գործում

- Ելնելով հայ երաժշտության խորացված ուսումնասիրման անհրաժեշտությունից` ուսումնարաններում կարող են տարբերակել այս կամ այն դասընթացի ժամերի թիվը` դուրս չգալով ժամերի ընդհանուր ժամանակի սահմաններից:

- Սահմանել միջանկյալ ատեստավորման ձևերը (ընթացիկ գնահատական, քննություն) ու ժամկետները:

Քննական ժամանակաշրջանը տարեկան պետք է լինի 4 շաբաթ:

Ուսումնական տարվա ընթացքում չի անցկացվում 8 քննությունից ավելի:

- Օգտագործել ուսումնական հաստատության պահուստային ժամաքանակը մասնագիտացման, ինչպես նաև մանկավարժական պրակտիկայի համար:

- Սահմանել ուսումնական բեռնվածության ընդհանուր ծավալը յուրաքանչյուր առարկայից:

- Պետական քննություններն անցկացնել 2 շաբաթվա ընթացքում:

- Սահմանել պարապմունքների անցկացման ձևերը (խմբակային, անհատական, գրավոր, բանավոր և այլն):

- Խրախուսելի է երաժշտական ուսումնարանների մեթոդական օգնությունը տարածաշրջանի երաժշտական դպրոցների և երաժշտական ուսումնարանների ակտիվ մասնակցությունը տարածաշրջանի երաժշտական կյանքին (համերգներ, զրույց-համերգներ, համերգ-դասախոսություններ):

7. Մասնագիտական օրինակելի ուսումնական պլան:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` «0504 ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ»

 

II. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԼԱՆԸ

 

  Առարկայի անվանումը Քննություն Առարկայի ժամաքանակը Բաշխումն ըստ կուրսերի և
կիսամյակների
Ընթա-ցիկ Պետա-կան Ընդա-մենը Տեսա-կան Գործ-նական Անհա-տական I II III IV
1 2 3 4 5 6 7 8
19 19 18 19 18 19 17 17
1 ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ     930 592 338                  
1.1 Հայոց լեզու և գրականություն     152 76 76   4 4            
1.2 Պատմություն     114 114     3 3            
1.3 Ռուսաց լեզու     188 150 38   3 3 2 2        
1.4 Օտար լեզու     150 150     2 2 2 2        
1.5 Ֆիզիկական կուլտուրա     224   224   2 2 2 2 2 2    
1.6 Նախնական զինվորական պատրաստություն     102 102     2 2 1 1        
2 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ     328 328                    
2.1 Քաղաքագիտության հիմունքներ     38 38               2    
2.2 Իրավունքի հիմունքներ     38 38               2    
2.3 Տնտեսագիտության հիմունքներ     36 36             2      
2.4 Բարոյագիտության և գեղագիտության հիմունքներ     68 68                 2 2
2.5 Հոգեբանության և մանկավարժության հիմունքներ     74 74         2 2        
2.6 Հայոց լեզվի և խոսքի մշակույթի հիմունքներ 4   74 74         2 2        
3 ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ     90 46 44                  
3.1 էկոլոգիայի հիմունքներ     36 30 6           2      
3.2 Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր     18 14 4           1      
3.3 Համակարգչային օպերատորություն հիմունքներ     36 2 34           2      
4 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ     638   142 496                
4.1 Սոլֆեջիոյի դասավանդման մեթոդիկա     34   34               1 1
4.2 Երաժշտական գրականության դասավանդման մեթոդիկա     34   34               1 1
4.3 Ընդհանուր դաշնամուր 5,7   292     292 2 2 2 2 2 2 2 2
4.4 Արվեստի պատմություն     74   74       2 2        
4.5 Մանկավարժական պրակտիկա (Սոլֆեջիո)     136     136         2 2 2 2
4.6 Մանկավարժական պրակտիկա (Երաժշտ. գրակ)     68     68             2 2
5 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՏՈՒԿ     1917   1704 217                
5.1 Երաժշտության տարրական տեսություն 2 8 76   76   2 2            
5.2 Հարմոնիա 5,7 182   182        2 2 2 2 2  
  Անհատական հարմոնիա   91     91     1 1 1 1 1  
5.3 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծության 6 74   74           2 2    
  Անհատական վերլուծություն   37     37         1 1    
5.4 Պոլիֆոնիա   68   68               2 2
  Անհատական պոլիֆոնիա   34     34             1 1
5.5 Սոլֆեջիո 2,4,8 584   584   4 4 4 4 4 4 4 4
5.6 Արտասահմանյան երաժշտական գրականություն 2,4,6 8 374   374   4 4 4 4 2 2    
5.7 Հայ երաժշտական գրականություն 8 136   136               4 4
5.8 XX-րդ դարի երաժշտական գրականություն 8 68   68               2 2
5.9 Ժողովրդական ստեղծագործություն     74   74       2 2        
5.10 Գործիքագիտություն     68   68               2 2
  Անհատական գործիքավորում     17     17               1
5.11 Ռեֆերատ և կոլոքվիում     34     34             1 1
6 ԸՆՏՐՈՎԻ     2114   68 146                
6.1 Երաժշտական գրականություն     17   17                 1
6.2 Հարմոնիա     17   17                 1
6.3 Երաժշտության տարրական տեսություն     17   17                 1
6.4 Երաժշտական ստեղծագործությունների վերլուծություն     17   17                 1
6.5 Կոմպոզիցիա     146     146 1 1 1 1 1 1 1 1
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4134 976 2347 872 29 29 29 29 26 23 30 32
ԽՈՐՀՐԴԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ     200                      
ՊԱՀՈՒՍՏԱՅԻՆ ԺԱՄԵՐ     640                      
ԸՆԴԱՄԵՆԸ     4974                      

Փոփոխման պատմություն
Փոփոխող ակտ Համապատասխան ինկորպորացիան
Փոփոխված ակտ
Փոփոխող ակտ Համապատասխան ինկորպորացիան