ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ

28 մարտի 2025 թ. ք. Երևան

N 35-Ն

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

Ղեկավարվելով «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական օրենքի 51-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով` Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը

1. Ընդունել ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովի կանոնակարգը` համաձայն հավելվածի։

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում 2025 թվականի ապրիլի 1-ից:

Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահ

Վ. Հովակիմյան

Հավելված Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական ընտրական  հանձնաժողովի 2025 թ. մարտի 28-ի N 35-Ն որոշման

Կ Ա Ն Ո Ն Ա Կ Ա Ր Գ

ընտրատարածքային ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ

Գ Լ ՈՒ Խ  1

Ընդհանուր դրույթներ

1. Ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովը (այսուհետ` Հանձնաժողով) մշտական հիմունքներով գործող պետական մարմին է:

2. Հանձնաժողովը գործում է օրինականության, կոլեգիալության և հրապարակայնության սկզբունքների հիման վրա:

3. Հանձնաժողովն իր գործունեության ընթացքում ղեկավարվում է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ, «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական օրենքով (այսուհետ` Ընտրական օրենսգիրք), այլ սահմանադրական օրենքներով և օրենքներով, իրավական այլ ակտերով և սույն կանոնակարգով:

4. Հանձնաժողովն իր լիազորությունների շրջանակներում ընդունում է անհատական իրավական ակտեր:

5. Հանձնաժողովի կրճատ անվանումն է` ԸԸՀ:

6. Հանձնաժողովն ունի կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից հաստատված նմուշին համապատասխան կնիք, կարող է ունենալ ձևաթուղթ, իր գործունեությունն ապահովելու համար անհրաժեշտ անհատականացման այլ միջոցներ:

Գ Լ ՈՒ Խ  2

Հանձնաժողովի կազմավորումը և աշխատանքների կազմակերպումը

7․ Հանձնաժողովը կազմված է ոչ ավելի, քան 7 անդամից։ Յուրաքանչյուր Հանձնաժողովի անդամների թիվը սահմանում է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը։

8. Հանձնաժողովը կազմավորվում է 6 տարի ժամկետով: Հանձնաժողովի անդամներին նշանակում է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը մինչև Հանձնաժողովի լիազորությունների ավարտը:

9. Հանձնաժողովների առաջին նիստերի օրը և ժամը սահմանում է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը:

10. Հանձնաժողովն առաջին նիստում իր կազմից ընտրում է Հանձնաժողովի նախագահ, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ և Հանձնաժողովի քարտուղար:

Հանձնաժողովի առաջին նիստը մինչև Հանձնաժողովի նախագահի ընտրվելը վարում է Հանձնաժողովի տարիքով ավագ անդամը:

11. Հանձնաժողովի նախագահը, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալը և Հանձնաժողովի քարտուղարն ընտրվում են Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի և Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի քարտուղարի ընտրության համար սահմանված կարգով:

12. Հանձնաժողովի նախագահի․ Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի և Հանձնաժողովի քարտուղարի թեկնածուների առաջադրման իրավունքը պատկանում է Հանձնաժողովի անդամներին:

Հանձնաժողովի անդամը կարող է յուրաքանչյուր պաշտոնի համար առաջարկել միայն մեկ թեկնածու:

Հանձնաժողովի նախագահը, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալը և Հանձնաժողովի քարտուղարն ընտրվում են բաց քվեարկությամբ:

Եթե Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի կամ Հանձնաժողովի քարտուղարի պաշտոնի համար քվեարկվել է մեկ թեկնածու, ապա նա ընտրվում է, եթե ստացել է քվեարկության մասնակիցների ձայների կեսից ավելին: Եթե Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի կամ Հանձնաժողովի քարտուղարի պաշտոնի համար քվեարկվել է մեկից ավելի թեկնածու, ապա ընտրվում է առավել թվով կողմ ձայներ ստացած թեկնածուն: Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի կամ Հանձնաժողովի քարտուղարի պաշտոնի համար քվեարկելիս Հանձնաժողովի յուրաքանչյուր անդամ կարող է քվեարկել միայն մեկ թեկնածուի օգտին։ Ձայների հավասարության դեպքում՝ առավել թվով կողմ ձայներ ստացած թեկնածուների միջև անցկացվում է վիճակահանություն:

Վիճակահանությունը կազմակերպելու և ընտրված թեկնածուին որոշելու համար, առավել կողմ ձայներ ստացած թեկնածուների թվին համապատասխան, պատրաստվում են իրարից չտարբերվող թերթիկներ, որոնցից մեկի վրա նշվում են «Ընտրվել է» բառերը, բոլոր թերթիկները ծալվում են քառապատիկ այնպես, որ միմյանցից չտարբերվեն, և տեղավորվում վիճակահանության արկղի մեջ: Թեկնածուներն ազգանունների, իսկ ազգանունները համընկնելու դեպքում` ըստ անունների (հայրանունների) այբբենական հերթականության, վիճակահանության արկղից հանում են մեկական թերթիկ:

Ընտրված է համարվում այն թեկնածուն, որին վիճակահանությամբ բաժին է ընկել «Ընտրվել է» բառերը պարունակող թերթիկը:

13. Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի, Հանձնաժողովի քարտուղարի լիազորությունները` պաշտոնից ինքնաբացարկի մասին դիմում ներկայացնելու կամ պաշտոնանկ արվելու հիմքով վաղաժամկետ դադարելու դեպքում` եռօրյա ժամկետում, հրավիրվում է Հանձնաժողովի նիստ` Հանձնաժողովի նախագահ, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ, Հանձնաժողովի քարտուղար ընտրելու համար: Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի, Հանձնաժողովի քարտուղարի նոր ընտրությունը կատարվում է Ընտրական օրենսգրքով և սույն կանոնակարգով սահմանված կարգով:

14. Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի, Հանձնաժողովի քարտուղարի լիազորությունները, որպես Հանձնաժողովի անդամի, վաղաժամկետ դադարելու կամ դադարեցվելու դեպքում` Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի, Հանձնաժողովի քարտուղարի նոր ընտրությունը կատարվում է Հանձնաժողովի նոր անդամի նշանակումից հետո` եռօրյա ժամկետում, Ընտրական օրենսգրքով և սույն կանոնակարգով սահմանված կարգով:

15. Հանձնաժողովի աշխատանքային օրերն ու ժամերը սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ, բացառությամբ՝ ընտրությունների նախապատրաստման, կազմակերպման և անցկացման հիմնական միջոցառումների ժամանակացույցով նախատեսված առանձին գործառույթների համար սահմանված ժամկետների:

Գ Լ ՈՒ Խ  3

Հանձնաժողովի նախագահի, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի, Հանձնաժողովի քարտուղարի և Հանձնաժողովի անդամի իրավունքներն ու պարտականությունները

16. Հանձնաժողովի նախագահը`

1) ներկայացնում է Հանձնաժողովը և ապահովում նրա բնականոն գործունեությունը,

2) կազմակերպում և ղեկավարում է Հանձնաժողովի աշխատանքները,

3) Ընտրական օրենսգրքով իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակներում ընդունում է անհատական որոշումներ,

4) սահմանում է հերթական նիստերի անցկացման ժամանակացույցը,

5) վարում է Հանձնաժողովի նիստերը,

6) հրավիրում է Հանձնաժողովի արտահերթ նիստ,

7) պահանջում է հրավիրել տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի արտահերթ նիստ,

8) անցկացնում է խորհրդակցություններ,

9) ստորագրում է Հանձնաժողովի որոշումները, նիստերի արձանագրությունները, Հանձնաժողովի ելից փաստաթղթերը,

10) վերահսկում է Հանձնաժողովի ընդունած որոշումների կատարման ընթացքը,

11) արձանագրում է տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի անդամի լիազորությունների վաղաժամկետ դադարման կամ դադարեցման փաստը,

12) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և սույն կանոնակարգով նախատեսված այլ լիազորություններ:

17. Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալը`

1) փոխարինում է Հանձնաժողովի նախագահին նրա հանձնարարությամբ կամ բացակայության ընթացքում,

2) Հանձնաժողովի նախագահի հանձնարարությամբ իրականացնում է Հանձնաժողովի նախագահին վերապահված որոշակի լիազորություններ,

3) ապահովում է Հանձնաժողովում ստացված դիմումների, բողոքների հետ տարվող աշխատանքը,

4) տեղեկություն է հաղորդում Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովին տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի անդամի լիազորությունները վաղաժամկետ դադարեցնելու մասին Հանձնաժողովի որոշման մասին:

18. Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի բացակայության ընթացքում նրա լիազորությունները Հանձնաժողովի նախագահի կողմից կարող են դրվել Հանձնաժողովի քարտուղարի կամ Հանձնաժողովի անդամի վրա:

19. Հանձնաժողովի քարտուղարը`

1) նախապատրաստում է Հանձնաժողովի նիստերը.

2) կազմում և ստորագրում է Հանձնաժողովի նիստի օրակարգը.

3) տեղեկացնում է Հանձնաժողովի անդամներին նիստի օրակարգի հարցերի մասին.

4) ապահովում է Հանձնաժողովի նիստերի հրապարակայնությունը.

5) Հանձնաժողովի նիստերի օրակարգի մասին տալիս է պարզաբանումներ.

6) ստորագրում է Հանձնաժողովի նիստերի արձանագրությունները.

7) կազմակերպում է Հանձնաժողովի որոշումների առաքումն ըստ պատկանելիության.

8) կազմակերպում է ընտրական փաստաթղթերի ստացման, պահպանման և Ընտրական օրենսգրքով սահմանված դեպքերում` արխիվացման աշխատանքները:

20. Հանձնաժողովի նախագահի հանձնարարությամբ Հանձնաժողովի քարտուղարը իրականացնում է Հանձնաժողովի նախագահին վերապահված որոշակի լիազորություններ:

21. Հանձնաժողովի քարտուղարի բացակայության ընթացքում Հանձնաժողովի նախագահի կողմից նրա լիազորությունները կարող են դրվել Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի կամ Հանձնաժողովի անդամի վրա:

22. Հանձնաժողովի անդամն իրավունք ունի`

1) նախապես ծանոթանալու Հանձնաժողովի քննարկմանը ներկայացվող հարցերին և փաստաթղթերին,

2) ելույթ ունենալու Հանձնաժողովի նիստում,

3) ներկայացնելու առաջարկություններ և պահանջելու, որ այդ հարցով անցկացվի քվեարկություն,

4) նիստի մասնակիցներին տալու հարցեր, ստանալու պատասխաններ,

5) Հանձնաժողովի նախագահի համաձայնությամբ կամ հանձնարարությամբ, խորհրդակցական ձայնի իրավունքով մասնակցելու տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների նիստերին, իսկ քվեարկության օրը` ներկա գտնվելու քվեարկության սենյակում,

6) ծանոթանալու ստացված դիմումներին, բողոքներին, գրություններին և մյուս փաստաթղթերին,

7) հայտնելու ընտրությունների նախապատրաստման, կազմակերպման և անցկացման վերաբերյալ իր կարծիքը,

8) Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի աշխատակազմից ստանալու մասնագիտական, խորհրդատվական, տեխնիկական և այլ բնույթի օժանդակություն:

23. Հանձնաժողովի անդամը պարտավոր է`

1) կատարել Հանձնաժողովի նախագահի` իր իրավասության սահմաններում տված հանձնարարությունները,

2) մասնակցել Հանձնաժողովի աշխատանքներին և կատարել իր լիազորությունները,

3) մասնակցել Հանձնաժողովի նիստերին և քվեարկությանը,

4) ուսումնասիրել իրեն հասցեագրված դիմումը և դիմումի վերաբերյալ ներկայացնել որոշման նախագիծ,

5) իր կողմից կազմված որոշման նախագիծը ներկայացնել Հանձնաժողովի նախագահին և անդամներին` Հանձնաժողովի նիստից առնվազն 2 ժամ առաջ: Որոշման նախագծի նախապատրաստման ընթացքում ձեռք բերված լրացուցիչ նյութերը կարող են ներկայացվել նաև Հանձնաժողովի նիստում,

6) իր կողմից նիստի օրակարգում լրացուցիչ հարց ներկայացնելու դեպքում` մինչև օրակարգի հաստատումը, որոշման նախագիծը տրամադրել Հանձնաժողովի նախագահին և անդամներին,

7) Հանձնաժողովի նախագահի հանձնարարությամբ` խորհրդակցական ձայնի իրավունքով մասնակցելու տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների նիստերին, իսկ քվեարկության օրը` ներկա գտնվելու քվեարկության սենյակում:

24. Հանձնաժողովի նախագահը, Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալը, Հանձնաժողովի քարտուղարը և Հանձնաժողովի անդամները պարտավոր են մասնակցել պարտադիր ատեստավորմանը։

Գ Լ ՈՒ Խ  4

Հանձնաժողովի նիստերի հրավիրման և անցկացման կարգը

25. Հանձնաժողովի հերթական նիստերն անցկացվում են Հանձնաժողովի նախագահի սահմանած ժամանակացույցով` օրակարգում հարցեր ներառված լինելու դեպքում:

26. Արտահերթ նիստ հրավիրվում է`

1) Հանձնաժողովի նախագահի նախաձեռնությամբ,

2) Հանձնաժողովի անդամների առնվազն մեկ երրորդի գրավոր պահանջով` նրանց նշած ժամկետում:

27. Նիստին Հանձնաժողովի անդամների մասնակցությունը նշվում է նիստերի արձանագրությունների և որոշումների գրանցամատյանում, որտեղ յուրաքանչյուրը ստորագրում է իր ազգանվան դիմաց:

28. Նիստերն անցկացվում են Հանձնաժողովի նստավայրում, իսկ անհաղթահարելի խոչընդոտների դեպքում, երբ անհնար է նիստը հետաձգել, Հանձնաժողովի անդամների կեսից ավելիի համաձայնությամբ` այլ վայրում:

29. Նիստերի օրակարգը կազմում է Հանձնաժողովի քարտուղարը` Հանձնաժողովի նախագահի հանձնարարությամբ և համաձայնությամբ:

30. Նիստի օրակարգում լրացուցիչ հարցեր ընդգրկվում են Հանձնաժողովի նախագահի կողմից կամ Հանձնաժողովի անդամի պահանջով:

31. Նիստերին կարող են ներկա գտնվել`

1) հավատարմագրված զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցիչները,

2) միջազգային և տեղական դիտորդները, այցելուները և նրանց ուղեկցող թարգմանիչները,

3) Հանձնաժողովի կողմից հրավիրված անձինք,

4) Ազգային ժողովի, համամասնական ընտրակարգով անցկացվող համայնքների ավագանիների ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների, կուսակցությունների դաշինքների, մեծամասնական ընտրակարգով ընտրություններին մասնակցող համայնքի ղեկավարի և ավագանու անդամի թեկնածուի լիազոր ներկայացուցիչները, մեծամասնական ընտրակարգով ընտրություններին մասնակցող համայնքի ղեկավարի և ավագանու անդամի թեկնածուն՝ գրանցման հարցը քննարկելիս, իսկ գրանցումից հետո` յուրաքանչյուր թեկնածուի, ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների, կուսակցությունների դաշինքների մեկական վստահված անձ, իսկ Ազգային ժողովի ընտրությունների դեպքում՝ ընտրություններին մասնակցող յուրաքանչյուր կուսակցության, կուսակցությունների դաշինքի մինչև երկու վստահված անձ` խորհրդակցական ձայնի իրավունքով,

5) դիմումատուն (բողոք ներկայացնողը)` իր դիմումի (բողոքի) քննարկման ժամանակ,

6) Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամները՝ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահի համաձայնությամբ կամ հանձնարարությամբ,

7) Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի ներկայացուցիչները՝ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահի գրավոր հանձնարարությամբ։

32. Հանձնաժողովի նիստին ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձինք վերնազգեստի վրա պարտադիր կարգով տեսանելի ձևով պետք է կրեն նիստում ներկա գտնվելու իրավունքը հավաստող վկայական:

33. Նիստում ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձինք կարող են մասնակցել համապատասխան հարցի քննարկմանը միայն նիստը վարողի թույլտվությամբ:

Գ Լ ՈՒ Խ  5

Հանձնաժողովի նիստում քննարկումների կազմակերպման և որոշումների ընդունման կարգը

34. Հանձնաժողովի նիստն իրավազոր է, եթե նիստին ներկա է Հանձնաժողովի անդամների կեսից ավելին: Նիստը վարում է Հանձնաժողովի նախագահը, իսկ նրա հանձնարարության կամ բացակայության դեպքում` Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալը:

35. Նիստը սկսվում է օրակարգի հաստատումով: Մինչև օրակարգի հաստատումն այլ հարցեր չեն քննարկվում: Օրակարգում լրացուցիչ հարցեր ընդգրկելու, ինչպես նաև օրակարգի հարցերի վերաբերյալ առարկություն կամ առաջարկություն լինելու դեպքում անցկացվում է քվեարկություն:

36. Նիստը վարողն ընթերցում է օրակարգի հարցերը, անհրաժեշտության դեպքում տալիս պարզաբանումներ, աշխատանքի արդյունավետությունից ելնելով փոխում օրակարգի հարցերի քննարկման հերթականությունը:

37. Նիստում հարցերը քննարկվում են հետևյալ հաջորդականությամբ`

1) որոշման նախագիծը ներկայացնողի զեկուցում,

2) հարցեր զեկուցողին,

3) առաջարկություններ,

4) ելույթներ` մինչև 5 րոպե, իսկ նիստ վարողը` մինչև 7 րոպե,

5) քվեարկություն:

38. Նիստը վարողը`

1) ելույթների համար, ըստ հերթականության, ձայն է տալիս Հանձնաժողովի անդամներին,

2) ուղղում է ելույթներում տեղ գտած փաստական սխալները,

3) ձայն է տալիս հրավիրված անձանց,

4) նախազգուշացնում է նիստին ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձանց Հանձնաժողովի բնականոն աշխատանքը կամ նիստի բնականոն ընթացքը խոչընդոտելու կամ սույն կանոնակարգը խախտելու, ինչպես նաև Հանձնաժողովի կամ նիստին ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձանց նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունք դրսևորելու դեպքերում,

5) կարող է հեռացնել վստահված անձին, զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցչին, դիտորդին նիստերի դահլիճից Ընտրական օրենսգրքի պահանջներն այն եղանակով խախտելու դեպքում, որն էապես խաթարում է Հանձնաժողովի բնականոն աշխատանքը:

39. Նախազգուշացումը և նիստերի դահլիճից հեռացնելը կիրառվում են նիստում կայացվող արձանագրային որոշմամբ:

Դիտորդին, զանգվածային լրատվության միջոցի ներկայացուցչին, վստահված անձին Հանձնաժողովի նիստից հեռացնելու արձանագրային որոշումն ընդունվում է Հանձնաժողովի անդամների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն 2/3-ով:

40. Նիստի ընթացքում արված նոր առաջարկությունները գրանցում է Հանձնաժողովի քարտուղարը:

41. Նիստում յուրաքանչյուր հարցի վերաբերյալ քվեարկությունը կատարվում է հարցի քննարկման ավարտից հետո:

42. Նիստը վարողն ամփոփում է քննարկումը և քվեարկությունից առաջ ներկայացնում որոշման նախագծի վերաբերյալ արված դիտողություններն ու առաջարկությունները:

Դրանք զեկուցողի կողմից ընդունվելու դեպքում հարցը քվեարկության է դրվում` հաշվի առնելով արված դիտողություններն ու առաջարկությունները:

43. Առաջարկությունները զեկուցողի կողմից չընդունվելու և առաջարկության հեղինակի կողմից ներկայացված տարբերակը պնդելու դեպքում առաջարկություններն առանձին-առանձին դրվում են քվեարկության: Քվեարկության արդյունքում ընդունված առաջարկություններն ընդգրկվում են որոշման նախագծում, և նախագիծը քվեարկության է դրվում ընդունված առաջարկություններով:

44. Յուրաքանչյուր քվեարկությունից առաջ նիստ վարողը կրկնում է քվեարկության դրվող հարցը` ճշգրիտ ձևակերպմամբ, հաշվում և բարձրաձայն հայտարարում կողմ կամ դեմ քվեարկած Հանձնաժողովի անդամների թիվը:

45. Քվեարկությունը կարող է կրկնվել, եթե ինչ-որ կերպ խանգարվել է Հանձնաժողովի որևէ անդամի քվեարկությունը:

46. Հանձնաժողովի որոշումներն ընդունվում են Հանձնաժողովի իրավազոր նիստում` բաց քվեարկությամբ: Հանձնաժողովի անդամը քվեարկում է անձամբ` կողմ կամ դեմ:

47. Որոշումն ընդունվում է, եթե կողմ է քվեարկել նիստին ներկա հանձնաժողովի անդամների թվի կեսից ավելին, բացառությամբ՝ Ընտրական օրենսգրքով սահմանված դեպքերի:

48. Քվեարկության արդյունքների հիման վրա նիստ վարողը հայտարարում է որոշումն ընդունվելու կամ չընդունվելու մասին:

49. Նիստը համառոտ արձանագրվում է:

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 31 մարտի 2025 թվական: