ԵՐԵՎԱՆԻ ՔԱՂԱՔԱՊԵՏ

ԴԻՄՈՒՄԸ ԲԱՎԱՐԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

1. Որոշմամբ լուծվող հարցի նկարագրությունը.

Երևանի քաղաքապետարան հասցեագրված Աղավնի Քյորողլյանի 2025 թվականի փետրվարի 6-ի թիվ Դ-13708-25 դիմումի (այսուհետ՝ նաև Դիմում) հիման վրա «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքի դրույթներին համապատասխան իրականացվել է վարչարարություն:

Դիմումի առարկայի քննության կապակցությամբ 2025 թվականի փետրվարի 26-ին, ժամը 11.00-ին հրավիրված լսումներին ներկայացել և մասնակցել է Աղավնի Քյորողլյանը և վերջինիս ներկայացուցիչ՝ Սարգիս Քյորողլյանը:

Ուսումնասիրելով Դիմումը, Դիմումին կից, ինչպես նաև վարույթի շրջանակներում ստացված ապացույցները, 2025 թվականի փետրվարի 26-ին կազմված՝ վարչարարության շրջանակներում իրականացված լսումների վերաբերյալ արձանագրությունը, գնահատելով Դիմումի առարկային առնչվող բոլոր փաստական հանգամանքները, պարզվել է հետևյալը.

 2. Որոշման կայացման համար հիմք հանդիսացող փաստերը.

Երևանի քաղաքապետարան հասցեագրված՝ 2025 թվականի փետրվարի 6-ի թիվ Դ-13708-25 դիմումով, ինչպես նաև վարույթի լսումների ժամանակ ներկայացված դիրքորոշմամբ Աղավնի Քյորողլյանը խնդրել է փոխհատուցել 2024 թվականի օգոստոսի 11-ին Երևանի քաղաքապետարանի սեփականությունը հանդիսացող՝ «CAT 428F» մակնիշի «2553LL» հաշվառման համարանիշի տրանսպորտային միջոցի և իր սեփականությունը հանդիսացող՝ «Nissan Rogue 2.5» մակնիշի «11SQ112» հաշվառման համարանիշի տրանսպորտային միջոցի մասնակցությամբ տեղի ունեցած ճանապարհատրանսպորտային պատահարի արդյունքում առաջացած վնասի՝ «Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության կողմից չհատուցված մասը, որը կազմում է 2,520,000 (երկու միլիոն հինգ հարյուր քսան հազար) դրամ:

2024 թվականի մարտի 27-ին տրված տրանսպորտային միջոցի հաշվառման թիվ YB734197 վկայագրի համաձայն՝ «Nissan Rogue 2.5» մակնիշի «11SQ112» հաշվառման համարանիշի տրանսպորտային միջոցը հանդիսանում է Աղավնի Քյորողլյանի սեփականությունը:

«Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության փորձագետի կողմից թիվ AYR110820240130096 նույնականացուցիչով պատահարի առաջացման պատճառների առաջնային (լրացուցիչ) փորձաքննության վերաբերյալ 2024 թվականի դեկտեմբերի 16-ին կազմված թիվ FP03096687 եզրակացության «3. Հետևություններ» բաժնում նշված է, որ առաջադրված պայմաններում «CAT» մակնիշի ավտոմոբիլի վարորդը, հետընթաց երթևեկություն իրականացնելիս, չհամոզվելով հետընթացի կատարման անվտանգության մեջ, ինչի հետևանքով էլ տեղի է ունեցել տվյալ պատահարը, տեխնիկական տեսակետից թույլ է տվել ՃԵԿ-ի 48 կետի պահանջին հակասող գործողություն, դրանով իսկ պայմանավորել տվյալ պատահարի առաջացումը՝ ինքն իրեն զրկելով այն կանխելու տեխնիկական հնարավորությունից: Փորձագետը նաև նշել է, որ առաջադրված պայմաններում «Nissan» մակնիշի ավտոմոբիլի վարորդի կողմից թույլ տրված այնպիսի գործողություններ, որպիսիք տեխնիկական տեսակետից հակասեին ՃԵԿ-ի պահանջներին և պայմանավորած լինեին տվյալ պատահարի առաջացումը, ինչպես նաև պատահարը կանխելու տեխնիկական հնարավորություններ չեն դիտվում: Նույն եզրակացության 3.3 կետով մեղավոր է համարվել «CAT 428F» մակնիշի «2553LL» հաշվառման համարանիշի տրանսպորտային միջոցի վարորդ Արթուր Իսկանդարյանը:

Հայաստանի ավտոապահովագրողների բյուրոյի փորձագետի կողմից թիվ AYR110820240130096 նույնականացուցիչով պատահարի առաջացման պատճառների կրկնակի փորձաքննության վերաբերյալ 2024 դեկտեմբերի 23-ին կազմված թիվ FS99015547 եզրակացության «3. Հետևություններ» բաժնի 3.1 կետի «Կ» ենթակետում նշված է, որ կրկնակի փորձաքննություն իրականացնող փորձագետի դիտարկումներն ըստ էության համապատասխանում են առաջնային (լրացուցիչ) փորձաքննություն իրականացնող փորձագետի կողմից ստացված (վերականգնված) պատահարի իրական մեխանիզմի նկարագրությանը և պատահարի առաջացման պատճառների և վարորդների կողմից թույլ տրված խախտումների վերաբերյալ եզրահանգումներին:

«Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության փորձագետի կողմից 2024 թվականի դեկտեմբերի 9-ին կազմված՝ վնասների գնահատման առաջնային (լրացուցիչ) փորձաքննություն իրականացնող փորձագետի թիվ 124508 եզրակացության համաձայն՝ «Nissan Rogue 2.5» մակնիշի «11SQ112» հաշվառման համարանիշի տրանսպորտային միջոցի մինչվնասվածքային շուկայական արժեքը գնահատվել է 6,000,000 (վեց միլիոն) ՀՀ դրամ, գույքի մնացորդային արժեքը գնահատվել է 1,680,000 (մեկ միլիոն վեց հարյուր ութսուն հազար) ՀՀ դրամ, իսկ մնացորդային մեթոդաբանությամբ գույքին պատճառված վնասի չափը գնահատվել է 4,320,000 (չորս միլիոն երեք հարյուր քսան հազար) ՀՀ դրամ:

«Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության «Ապահովագրական հատուցումը վճարելու վերաբերյալ» 2024 թվականի դեկտեմբերի 17-ի և 27-ի որոշում-ծանուցումներով AYR110820240130096 նույնականացուցիչով պատահարի ապահովագրական հատուցման ընդհանուր չափը, ըստ պատահարի առաջացման պատճառների վերաբերյալ առաջնային և կրկնակի փորձաքննությունների արդյունքների, կազմել է 1,800,000 (մեկ միլիոն ութ հարյուր հազար) ՀՀ դրամ:

Երևանի քաղաքապետի 2020 թվականի դեկտեմբերի 8-ի N 3703-Ա որոշման 1-ին կետով Երևան քաղաքի սեփականությունը համարվող շինարարական տեխնիկաները, որոնց թվում նաև նույն որոշման հավելվածով հաստատված ցանկի 2-րդ տողում նշված՝ «CAT 428F» մակնիշի «2553LL» հաշվառման համարանիշի տրանսպորտային միջոցը (էքսկավատր բեռնիչ), անհատույց օգտագործման իրավունքով ամրակցվել են «Երևանի աղբահանություն և սանիտարական մաքրում» համայնքային հիմնարկին:

Երևանի քաղաքապետի 2020 թվականի դեկտեմբերի 8-ի N 3703-Ա որոշման հիման վրա «Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակազմ» համայնքային կառավարչական հիմնարկի և «Երևանի աղբահանություն և սանիտարական մաքրում» համայնքային հիմնարկի միջև 2020 թվականի դեկտեմբերի 9-ին կնքվել է գույքի անհատույց օգտագործման պայմանագիր:

Լսումների ընթացքում Աղավնի Քյորողլյանը և Սարգիս Քյորողլյանը ծանոթանալով 2025 թվականի փետրվարի 6-ի թիվ Դ-13708-25 դիմումի կապակցությամբ «Երևանի աղբահանություն և սանիտարական մաքրում» համայնքային հիմնարկի տնօրենի 2025 թվականի փետրվարի 14-ի գրությանը, հայտնել են, որ պատահարի պահին «Nissan Rogue 2.5» մակնիշի «11SQ112» հաշվառման համարանիշի փոխադրամիջոցը վարել է Ասատուր Ասատրյանը, ով հայտնել է, որ 2024 թվականի օգոստոսի 11-ին տեղի ունեցած պատահարին նախորդած պահին նշված փոխադրամիջոցը գտնվել է ընթացքի մեջ, վարելիս նկատել է հետընթաց կատարող աղբահավաք մեքենան, սակայն չի հասցրել կանխել պատահարը, հետընթացի պահին շինարարական աղբ հավաքող մեքենան հետևի հատվածով հարվածել է «Nissan Rogue 2.5» մակնիշի «11SQ112» հաշվառման համարանիշի փոխադրամիջոցին, որի հետևանքով վերջինս փոխելով ուղղությունը դեպի ձախ, անցել է հանդիպակաց գոտի և հարվածել պատին:

 3. Որոշումն ընդունելու հիմնավորումները.

 Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ անձը, ում իրավունքը խախտվել է, կարող է պահանջել իրեն պատճառված վնասների լրիվ հատուցում, եթե վնասների հատուցման ավելի պակաս չափ նախատեսված չէ օրենքով կամ պայմանագրով:

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` վնասներ են` իրավունքը խախտված անձի ծախսերը, որ նա կատարել է կամ պետք է կատարի խախտված իրավունքը վերականգնելու համար, նրա գույքի կորուստը կամ վնասվածքը (իրական վնաս), ինչպես նաև չստացված եկամուտները, որոնք այդ անձը կստանար քաղաքացիական շրջանառության սովորական պայմաններում, եթե նրա իրավունքը չխախտվեր (բաց թողնված օգուտ):

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 685-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` գույքի անհատույց օգտագործման պայմանագրով (փոխատվության պայմանագիր) մի կողմը (փոխատուն) պարտավորվում է գույքը հանձնել կամ հանձնում է մյուս կողմի (փոխառուի) անհատույց ժամանակավոր օգտագործմանը, իսկ վերջինս պարտավորվում է այդ գույքը վերադարձնել նույն վիճակում` հաշվի առնելով դրա բնականոն մաշվածքը, կամ պայմանագրով որոշված վիճակում:

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 695-րդ հոդվածի համաձայն` փոխատուն պատասխանատվություն է կրում գույքի օգտագործման հետևանքով երրորդ անձին պատճառված վնասի համար, եթե չի ապացուցում, որ վնասը դիտավորությամբ պատճառել է փոխառուն կամ այն անձը, որի մոտ այդ գույքը հայտնվել է փոխատուի համաձայնությամբ:

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 62-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ հիմնարկի պարտավորությունների համար պատասխանատվություն է կրում այն ստեղծած անձը:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1058-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ քաղաքացու անձին կամ գույքին, ինչպես նաև իրավաբանական անձի գույքին պատճառված վնասը լրիվ ծավալով ենթակա է հատուցման այն պատճառած անձի կողմից:

«Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածի 6-րդ մասի համաձայն՝ տուժողի փաստացի կրած վնասները հատուցելու համար ապահովագրական հատուցումն անբավարար լինելու դեպքում ապահովագրական հատուցման և վնասի փաստացի չափի միջև եղած տարբերությունը հատուցում է վնաս պատճառողը՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 1066-րդ հոդվածի համաձայն:

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 1066-րդ հոդվածի համաձայն՝ կամավոր կամ պարտադիր ապահովագրության կարգով հօգուտ տուժողի իր պատասխանատվությունն ապահովագրած քաղաքացին կամ իրավաբանական անձը, այն դեպքում, երբ պատճառված վնասը լրիվ հատուցելու համար ապահովագրական հատուցումն անբավարար է, հատուցում է ապահովագրական հատուցման և վնասի փաստացի չափի միջև եղած տարբերությունը:

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 1072-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ իրավաբանական անձինք և քաղաքացիները, որոնց գործունեությունը կապված է շրջապատի համար առավել վտանգի աղբյուրի հետ (տրանսպորտային միջոցների, մեխանիզմների, բարձր լարվածության էներգիայի, ատոմային էներգիայի, պայթուցիկ նյութերի, ուժեղ ներգործող թույների և այլնի օգտագործում, շինարարական և դրա հետ կապված այլ գործունեության իրականացում), պարտավոր են հատուցել առավել վտանգի աղբյուրով պատճառված վնասը, եթե չեն ապացուցում, որ վնասը ծագել է անհաղթահարելի ուժի կամ տուժողի դիտավորության հետևանքով: Վնաս հատուցելու պարտականությունը դրվում է առավել վտանգի աղբյուրը սեփականության իրավունքով կամ այլ օրինական հիմքով (վարձակալության իրավունք, լիազորագրով տրանսպորտային միջոցները վարելու իրավունք և այլն) տիրապետող իրավաբանական անձի կամ քաղաքացու վրա:

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 1074-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ այլ անձի (աշխատողի` ծառայողական, պաշտոնեական կամ այլ աշխատանքային պարտականությունները կատարելիս, տրանսպորտային միջոցներ վարելիս և այլն, ինչպես նաև իր կողմից «Կամավոր աշխատանքի մասին» օրենքով սահմանված կարգով կամավոր աշխատանքներում ներգրավված կամավորի՝ կամավոր աշխատանքի շրջանակներում օրենքով սահմանված պարտականությունները կատարելիս) պատճառած վնասը հատուցած անձը հետադարձ պահանջի (ռեգրեսի) իրավունք ունի այդ անձի նկատմամբ` իր վճարած հատուցման չափով, եթե այլ չափ սահմանված չէ օրենքով:

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքի 42-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» կետի համաձայն՝ վարչական մարմինը վարչական վարույթում որպես ապացույց գնահատում է գործում առկա բացատրությունները, ցուցմունքները, փորձագիտական եզրակացությունները, փաստաթղթերը, նյութերը, իրերը, ինչպես նաև այն հանգամանքները, որոնք իր հայեցողությամբ այդ մարմինը պիտանի և անհրաժեշտ է համարում գործի փաստական հանգամանքների բացահայտման և գնահատման համար:

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքի 43-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» կետի համաձայն՝ անձի և վարչական մարմնի փոխհարաբերություններում ապացուցման պարտականությունը կրում է` անձը` նրա համար բարենպաստ փաստական հանգամանքների առկայության դեպքում:

2025 թվականի փետրվարի 6-ի թիվ Դ-13708-25 դիմումի հիման վրա իրականացված վարչարարությամբ և դրա շրջանակներում ստացված ապացույցներով հիմնավորվում է Աղավնի Քյորողլյանի սեփականությունը հանդիսացող՝ «Nissan Rogue 2.5» մակնիշի «11SQ112» հաշվառման համարանիշի փոխադրամիջոցը «Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության փորձագետի 2024 թվականի դեկտեմբերի 16-ի թիվ FP03096687 և Հայաստանի ավտոապահովագրողների բյուրոյի փորձագետի 2024 դեկտեմբերի 23-ի թիվ FS99015547 եզրակացություններում նկարագրված ճանապարհատրանսպորտային պատահարի արդյունքում վնասվելու արդյունքում առաջացած վնասը հատուցման ենթակա լինելու հանգամանքը:

Ելնելով վերոգրյալից և հաշվի առնելով «Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության փորձագետի 2024 թվականի դեկտեմբերի 16-ի թիվ FP03096687 և Հայաստանի ավտոապահովագրողների բյուրոյի փորձագետի 2024 դեկտեմբերի 23-ի թիվ FS99015547 եզրակացությունները, «Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության փորձագետի 2024 թվականի դեկտեմբերի 9-ի՝ վնասների գնահատման առաջնային (լրացուցիչ) փորձաքննության թիվ 124508 եզրակացությունը, Երևանի քաղաքապետի 2020 թվականի դեկտեմբերի 8-ի N 3703-Ա որոշումը, և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 17-րդ, 62-րդ, 1058-րդ, 1072-րդ հոդվածներով, «Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածով.

ՈՐՈՇԵՑԻ

1. Երևանի քաղաքապետարան հասցեագրված՝ Աղավնի Քյորողլյանի 2025 թվականի փետրվարի 6-ի թիվ Դ-13708-25 դիմումը բավարարել:

2. Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակազմի ֆինանսական վարչության պետին.

«Նաիրի ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության փորձագետի 2024 թվականի դեկտեմբերի 9-ի՝ վնասների գնահատման առաջնային (լրացուցիչ) փորձաքննության թիվ 124508 եզրակացությամբ գնահատված վնասի չափի և նույն ընկերության «Ապահովագրական հատուցումը վճարելու վերաբերյալ» 2024 թվականի դեկտեմբերի 17-ի և 27-ի որոշում-ծանուցումներով հատուցված վնասի չափի միջև տարբերությունը, այն է՝ վնասի չհատուցված մասը կազմող 2,520,000 (երկու միլիոն հինգ հարյուր քսան հազար) ՀՀ դրամը փոխհատուցել Աղավնի Քյորողլյանին:

3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում այն ստանալու հաջորդ օրը:

4. Սույն որոշումը կարող է վարչական կարգով բողոքարկվել Երևանի քաղաքապետին կամ դատական կարգով՝ Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատարան՝ դրա ուժի մեջ մտնելու օրվանից երկամսյա ժամկետում։

Տ. Ավինյան