ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

2 հունիսի 1995 թ. N 305

Քաղ. Երևան

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 1992 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒԼԻՍԻ 13-Ի N 399 ՈՐՈՇՄԱՆ ՑԱՆԿՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ԵՎ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԵՐԿԱԹՈՒՂԻ» ՀԱՏՈՒԿ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

«Ձեռնարկությունների և ձեռնարկատիրական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 24 հոդվածին համապատասխան Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1992 թվականի հուլիսի 13-ի «Հատուկ նշանակության պետական ձեռնարկությունների ցանկը սահմանելու մասին» N 399 որոշման ցանկում «ՀՀ երկաթգիծ» բառերը փոխարինել «ՀՀ երկաթուղի» բառերով:

2. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության «Հայաստանի Հանրապետության երկաթուղի» հատուկ նշանակության պետական ձեռնարկության կանոնադրությունը (կցվում է):

ՀԱՅԱՍՏԱՆի հանրապետության վարչապետ

Հ. ԲԱԳՐԱՏՅԱՆ

ՀԱՅԱՍՏԱՆի հանրապետության կԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐԻՉ

Ս. ՄԱՆԱՍԱՐՅԱՆ

ՀԱՍՏԱՏՎԱԾ Է ՀՀ կառավարության 1995 թ. հունիսի 2-ի N 305 որոշմամբ

Կ Ա Ն Ո Ն Ա Դ Ր ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԵՐԿԱԹՈՒՂԻ» ՀԱՏՈՒԿ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅԱՆ

I. Ընդհանուր դրույթներ

1. Հայաստանի Հանրապետության երկաթուղին հատուկ նշանակության պետական ձեռնարկության (այսուհետև` ձեռնարկություն) կարգավիճակ է ստացել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1992 թվականի հուլիսի 13-ի «Հատուկ նշանակության պետական ձեռնարկությունների ցանկը սահմանելու մասին» N 399 որոշմամբ:

2. Ձեռնարկության լրիվ ֆիրմային անվանումն է` «Հայաստանի Հանրապետության երկաթուղի» հատուկ նշանակության պետական ձեռնարկություն, իսկ կրճատ ֆիրմային անվանումը` «ՀՀ երկաթուղի» ՀՆՊՁ:

3. Ձեռնարկությունը ենթարկվում է Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարությանը:

4. Ձեռնարկությունն իրավաբանական անձ է, ունի Հայաստանի Հանրապետության զինանշանի պատկերով և իր անվամբ կնիք ու դրոշմակնիք:

5. Ձեռնարկությունն իր գործունեության ընթացքում ղեկավարվում է Հայաստանի Հանրապետության գործող օրենսդրությամբ, Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության հրամաններով ու հրահանգներով և սույն կանոնադրությամբ:

6. Ձեռնարկության գտնվելու վայրն է` 375005, քաղ. Երևան, Տիգրան Մեծի պողոտա, N 60:

II. Ձեռնարկության խնդիրները

7. Ձեռնարկության խնդիրներն են`

ա) հանրապետության ուղևորաբեռնափոխադրումների պահանջարկի բավարարումը երկաթուղով.

բ) ուղևորների կուլտուր-կենցաղային և տեխնիկական սպասարկման ապահովումը.

գ) երկաթուղագծերի, կայարանների, շենքերի, կառույցների, էլեկտրամատակարարման ու կապի համակարգերի, շարժակազմի և տեխնոլոգիական սարքավորումների անխափան շահագործումը.

դ) գնացքների և երկաթուղու օբյեկտների շահագործման անվտանգության ու հակահրդեհային պաշտպանության ապահովումը.

ե) բեռների և փոստի անվնաս ու անկորուստ փոխադրումների ապահովումը.

զ) երկաթուղում վթարափրկարար աշխատանքների կազմակերպումն ու իրականացումը.

է) երկաթուղու օբյեկտներում սանիտարատեխնիկական վիճակի ու աղտոտումից շրջակա միջավայրի պահպանության ապահովումը.

ը) հումքի, նյութերի, վառելիքի և էլեկտրաէներգիայի նպատակային ծախսման ապահովումը.

թ) աշխատողների սոցիալական պաշտպանվածության և նրանց աշխատանքի անվտանգության ապահովումը.

ժ) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պետական պատվերների կատարման ապահովումը.

ի) նյութատեխնիկական բազայի և սոցիալական բնագավառի համամասնորեն զարգացման ապահովումը.

լ) նոր կառուցվող և վերակառուցվող երկաթուղագծերի ու օբյեկտների պատվիրատուի գործառույթների իրականացումը.

խ) մոբիլիզացիոն պատրաստականության ապահովումը:

Նշված խնդիրները ձեռնարկությունը կարող է լուծել ինքնուրույն, իր դուստր ձեռնարկությունների, ինչպես նաև իր լիազորագրային կառավարմանը հանձնված պետական ձեռնարկությունների միջոցով:

III. Ձեռնարկության գույքը և ֆինանսատնտեսական գործունեությունը

8. Ձեռնարկության գույքը պատկանում է ձեռնարկությանը` լրիվ տնտեսավարման իրավունքով: Գույքի կազմում տարբերակվում են նյութական և ոչ նյութական օբյեկտները:

9. Ձեռնարկության գույքի, այդ թվում` ֆինանսական ռեսուրսների գոյացման աղբյուրներն են`

ա) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից իրականացվող դրամական և նյութական ներդրումները.

բ) աշխատանքների կատարումից, ծառայությունների մատուցումից և սույն կանոնադրությամբ նախատեսված այլ տնտեսական գործունեությունից ստացված եկամուտները.

գ) բանկային հիմնարկներից և այլ վարկատուներից ստացված վարկերը, սեփական միջոցները բանկային հիմնարկների հաշիվներում պահելուց ստացվող տոկոսները.

դ) պետական բյուջեից հատկացվող կապիտալ ներդրումները.

ե) Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության դրամական ու նյութական ներդրումները.

զ) բարեգործական ներդրումները, քաղաքացիների և կազմակերպությունների նվիրատվությունները.

է) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ չարգելված այլ աղբյուրներ:

10. Ձեռնարկության գույքը գտնվում է պետության պաշտպանության ներքո, որի նկատմամբ բռնագանձում կարող է կատարվել միայն օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

11. Ձեռնարկության գործունեության հիմնական ֆինանսական ցուցանիշը կանոնադրական գործունեությունից ստացված շահույթն է: Հարկերը վճարելուց, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ պարտադիր վճարումներ կատարելուց հետո մնացած շահույթը մնում է ձեռնարկության տրամադրության տակ և տնօրինվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

12. Ձեռնարկությունն իրականացնում է հաշվապահական հաշվառում ու Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ներկայացնում վիճակագրական և այլ հաշվետվություն ու տեղեկատվություն, կազմում հաշվեկշիռ և այն ներկայացնում նախարարություն ու Հայաստանի Հանրապետության հարկային պետական տեսչության տեղական մարմնին:

13. Ձեռնարկությունն իր միջոցներից կազմավորում է պահուստային ֆոնդ` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված չափաքանակներին համապատասխան:

14. Ձեռնարկությունը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաշվարկային և այլ հաշիվներ է բացում Հայաստանի Հանրապետության բանկային հիմնարկներում` իր դրամական միջոցները պահելու, հաշվարկային, վարկային ու դրամարկղային բոլոր տեսակի գործառնություններն իրականացնելու համար:

15. Ձեռնարկությունը`

ա) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ու Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության թույլտվությամբ հիմնադրում է դուստր ձեռնարկություններ, իսկ ինքնուրույն` բաժանմունքներ, մասնաճյուղեր, ներկայացուցչություններ.

բ) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ձեռք է բերում գույք, գույքային և ոչ գույքային իրավունքներ, այդ թվում ֆինանսական միջոցներ` ցանկացած տարադրամով, տնօրինում և օգտագործում է դրանք ու դրանցից ստացված արդյունքը.

գ) ինքնուրույն  կազմավորում է սեփական ֆինանսական ռեսուրսները, բանկային հիմնարկներից և ֆինանսավարկային հաստատություններից ստանում վարկեր.

դ) բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության իրավասության մեջ մտնող հարցերի, ինքնուրույն պլանավորում ու կազմակերպում է իր տնտեսական գործունեությունը, մատուցում ծառայություններ, կատարում աշխատանքներ, օգտվում մատուցված ծառայություններից և կատարված աշխատանքի արդյունքներից, կնքում պայմանագրեր ու կրում պարտավորություններ.

ե) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով օտարում, վարձակալության է տալիս և օրենսդրությամբ չարգելված այլ ձևերով փոխանցում է գույքն ու գույքային իրավունքները.

զ) բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության իրավասության մեջ մտնող հարցերի, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով որոշում է իր կողմից կատարվող աշխատանքների, մատուցվող ծառայությունների ծավալները և դրանց գները.

է) դատական և արբիտրաժային կարգով վիճարկում է իր շահերին վնաս հասցրած անձանց ու մարմինների գործողությունները, հանդես է գալիս որպես հայցվոր և պատասխանող դատարանում ու արբիտրաժում և միջնորդ` դատարանում.

ը) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պատասխանատվություն է կրում կնքած պայմանագրերը չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կարգով կատարելու, այլ անձանց ու կազմակերպությունների օրենքով պաշտպանվող իրավունքները խախտելու համար և փոխհատուցում իր կողմից հասցված վնասը.

թ) կատարում է սոցիալական և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ պարտադիր ապահովագրություն, ապահովում աշխատողների աշխատանքի և հանգստի համար անհրաժեշտ պայմանները.

ժ) որոշում է իր աշխատողների վարձատրության ձևերը, հաստիքները, աշխատավարձի ֆոնդը և վճարման կարգը:

16. Ձեռնարկությունն իր տարածքները Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության թույլտվությամբ կարող է վարձակալության պայմանագրերով տրամադրել այլ կազմակերպությունների ու անհատ ձեռներեցների:

17. Ձեռնարկությունը չի կարող իրականացնել այնպիսի գործունեություն, որն ուղղակիորեն կապված չէ իր կանոնադրական խնդիրների հետ:

18. Ձեռնարկությունում աշխատանքային հարաբերությունները կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսդրությամբ:

Աշխատանքի վարձելու, աշխատանքի, հանգստի, վարձատրության պայմանները որոշվում են Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսդրությանը համապատասխան կնքված աշխատանքային և կոլեկտիվ պայմանագրերով:

VI. Ձեռնարկության կառավարումը

19. Ձեռնարկության ղեկավար մարմիններն են վարչությունը և նրա տնօրենը:

20. Ձեռնարկության վարչությունը կազմված է 17 անդամից, որոնցից 7-ն ընտրվում են աշխատավորական կոլեկտիվի անդամներից, մյուսներին նշանակում է տնօրենը:

21. Վարչության անդամներն իրենց գործունեությունն իրականացնում են հասարակական հիմունքներով:

22. Ձեռնարկության վարչությունն իրավասու է`

ա) որոշելու ֆինանսատնտեսական և սոցիալ-մշակութային զարգացման հիմնական ուղղությունները և հաստատելու աշխատանքային ծրագրերը.

բ) ձեռնարկության կանոնադրության մեջ փոփոխություններ ու լրացումներ կատարելու մասին առաջարկություններ ներկայացնելու Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարություն.

գ) ներկայացնելու դուստր ձեռնարկությունների հիմնադրման, վերակազմավորման և լուծարման վերաբերյալ առաջարկություններ.

դ) որոշելու ձեռնարկության և դուստր ձեռնարկությունների ներքին կազմակերպական կառուցվածքի, ստորաբաժանումների ցանկը և նրանց լիազորությունները:

23. Ձեռնարկության գործունեությունը վերահսկում է վերահսկիչ հանձնաժողովը, որն ստեղծվում է ձեռնարկության վարչության կողմից: Վերահսկիչ հանձնաժողովը հետևում է նախարարության, ձեռնարկության վարչության որոշումների կատարմանը, գույքի պահպանմանը, ստուգում ձեռնարկության փաստաթղթերը, այդ թվում` հաշվեկշիռը, ինչպես նաև իրականացնում է օրենսդրությամբ և սույն կանոնադրությամբ նախատեսված այլ լիազորություններ:

Վերահսկիչ հանձնաժողովն իրավունք ունի ձեռնարկության ղեկավարից և մյուս աշխատողներից պահանջելու ձեռնարկության գործունեության արդյունքների, շահույթի բաշխման, գույքի պահպանման ու այլ հարցերի մասին ցանկացած տվյալներ ու փաստաթղթեր և պարտավոր է իր համապատասխան հաշվետվությունները ներկայացնել ձեռնարկության վարչություն:

24. Ձեռնարկության տնօրենին պաշտոնի է նշանակում և ազատում պաշտոնից Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը` Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարի ներկայացմամբ:

Տնօրենը ձեռնարկության վարչության նախագահն է և վարչության կողմից որոշումներ ընդունելիս ունի վճռորոշ ձայնի իրավունք: Տնօրենին նշանակելիս նրա ու Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության միջև կնքվում է կոնտրակտ: Կոնտրակտում սահմանվում են տնօրենի իրավունքները, պարտականությունները, պատասխանատվությունն ու փոխհարաբերությունները Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարության, ձեռնարկության վարչության ու աշխատավորական կոլեկտիվի հետ, նրա աշխատանքի վարձատրման պայմանները, կոնտրակտի ժամկետն ու այլ դրույթներ, որոնք չեն հակասում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը:

25. Տնօրենը կազմակերպում է ձեռնարկության գործունեությունը և դրա համար կրում պատասխանատվություն: Տնօրենն առանց լիազորագրի գործում է ձեռնարկության անունից, ներկայացնում նրա շահերը, տնօրինում ձեռնարկության գույքը, այդ թվում` ֆինանսական ռեսուրսները, կնքում պայմանագրեր, այդ թվում` աշխատանքային, ձեռնարկության բոլոր աշխատողների համար իրականացնում է գործատուի գործառույթներ, բանկային հիմնարկներում բացում հաշվարկային և այլ հաշիվներ, հաստատում հաստիքները, սահմանում աշխատանքի վարձատրության ձևերը, աշխատավարձի չափերն ու վճարման կարգը, արձակում հրամաններ, աշխատողներին տալիս կատարման համար պարտադիր ցուցումներ, նրանց նկատմամբ կիրառում խրախուսման և կարգապահական տույժի միջոցներ, կատարում աշխատանքի բաշխում տնօրենի տեղակալների ու ղեկավար այլ աշխատողների միջև` ըստ գործունեության բնագավառների, ինչպես նաև իրականացնում ձեռնարկության գործունեությունից բխող և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը չհակասող այլ լիազորություններ:

26. Ձեռնարկության աշխատավորական կոլեկտիվն են կազմում այն աշխատողները, որոնք Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կնքված աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա մասնակցում են նրա գործունեությանը:

Ձեռնարկության աշխատավորական կոլեկտիվը ձեռնարկության ղեկավար մարմինների հետ լուծում է կոլեկտիվ պայմանագիր կնքելու հետ կապված` Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսդրությամբ իրեն վերապահված հետևյալ հարցերը`

ա) կոլեկտիվ պայմանագրի նախագծի նախապատրաստում.

բ) իր ներկայացուցիչների միջոցով ձեռնարկության ղեկավար մարմինների հետ կոլեկտիվ պայմանագրի կնքման վերաբերյալ բանակցությունների վարում.

գ) կոլեկտիվ պայմանագրի հաստատում:

Ձեռնարկության աշխատավորական կոլեկտիվի իրավասության իրականացման հիմնական ձևը նրա ընդհանուր ժողովն է: Պահանջների բավարարման համար գործադուլի դիմելն արգելվում է:

V. Ձեռնարկության գործունեության դադարեցումը

27. Ձեռնարկությունը կարող է վերակազմավորվել կամ լուծարվել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ կարգով: