ԵՎՐԱՍԻԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ

ԽՈՐՀՈՒՐԴ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

29 մարտի 2019 թվականի

թիվ 21

քաղ. Մոսկվա

Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհուրդը որոշեց.

1. Հավանություն տալ «Արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման համակարգում «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի էտալոնային մոդելի նկարագրության մասին» Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի որոշման նախագծին (կցվում է) և այն ներկայացնել Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի քննարկմանը:

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում դրա պաշտոնական հրապարակման օրվանից 30 օրացուցային օրը լրանալուց հետո:

Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի անդամներ՝

ԵՎՐԱՍԻԱԿԱՆ ՄԻՋԿԱՌԱՎԱՐԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ

« » -ի 20 թվականի

թիվ

քաղ.

Արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման համակարգում «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի էտալոնային մոդելի նկարագրության մասին

Ի կատարումն Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի 2015 թվականի մայիսի 8-ի թիվ 19 որոշմամբ հաստատված՝ Արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման համակարգում «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի զարգացման հիմնական ուղղությունների իրագործմանն ուղղված միջոցառումների պլանի XII բաժնի 1.6 կետի՝ Եվրասիական միջկառավարական խորհուրդը որոշեց.

1. Հաստատել կից ներկայացվող՝ Արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման համակարգում «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի էտալոնային մոդելի նկարագրությունը։

2. Անդամ պետությունների կառավարություններին՝ «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմներ ներդնելիս և զարգացնելիս հաշվի առնել սույն որոշմամբ հաստատված նկարագրությունը։

3. Անդամ պետությունների կառավարություններին, շահագրգիռ մարմինների և կազմակերպությունների ներգրավմամբ, Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի հետ համատեղ շարունակել «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների իրագործմանն ուղղված գործիքների ստեղծման աշխատանքները՝ հաշվի առնելով սույն որոշմամբ հաստատված նկարագրությունը։

4. Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովին՝ 2 տարին մեկ պատրաստել և Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետություններ ուղարկել «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի կատարելագործման միջազգային պրակտիկայի, միջազգային առևտրի ընթացակարգերի դյուրացման թվային տեխնոլոգիաների զարգացման մոնիթորինգի արդյունքների վերաբերյալ տեղեկություններ և այլ նյութեր։

Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի անդամներ՝

Հայաստանի Հանրապետությունից`

Բելառուսի Հանրապետությունից՝

Ղազախստանի Հանրապետությունից՝

Ղրղզստանի Հանրապետությունից`

Ռուսաստանի Դաշնությունից՝

ՀԱՍՏԱՏՎԱԾ Է Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի 20 թվականի   ի թիվ    որոշմամբ

1. Համաշխարհային հանրությունը գտնվում է հերթական տեխնոլոգիական հեղափոխության փուլում։ Թվային փոխակերպման պայմաններում առաջանում են տվյալների վրա հիմնված նոր բիզնես մոդելներ, փոխվում են մատակարարումների շղթաները և ավելացված արժեքի ստեղծման շղթաները, ավտոմատացման և բիզնես գործընթացների դյուրացմանն ուղղված առաջատար տեխնոլոգիաների ներդրման հաշվին մեծանում են տնտեսավարող սուբյեկտների աշխատանքի արդյունավետությունն ու արագությունը։

Տեխնոլոգիական նորարարություններն արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման նոր հնարավորություններ են բացում և նոր պահանջներ են ներկայացնում «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի գործառութային հնարավորություններին։

«Մեկ պատուհանի» ապագա մոդելների ստեղծման ազգային ծրագրերի (ռազմավարությունների) իրագործման առաջատար դերը պատկանում է պետությանը։

2. Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունները (այսուհետ համապատասխանաբար՝ Միություն, անդամ պետություններ) համապատասխան նորմատիվ իրավական բազայի ձևավորման, այդ թվում՝ «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի օգտագործման միջոցով բիզնեսի և պետության փոխգործակցության թափանցիկ և հարմարավետ էկոհամակարգ ստեղծելու համար արգելքների վերացման համալիր միջոցներ են իրականացնում։

3. Արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման համակարգում «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի էտալոնային մոդելը (այսուհետ՝ էտալոնային մոդել) պետք է ապահովի «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների անցումը զարգացման նոր հետագիծ, ինչպես նաև տվյալների, գործընթացների և տեղեկատվական փոխգործակցության արդյունավետ կառավարումը (այդ թվում՝ անդամ պետությունների պետական մարմինների հետ տնտեսավարող սուբյեկտների (B2G/G2B), անդամ պետությունների պետական մարմինների՝ միմյանց միջև (G2G) և տնտեսավարող սուբյեկտների՝ միմյանց միջև (В2В))։

Էտալոնային մոդելի և դրա բնորոշ առանձնահատկությունների ընդհանուր նկարագրությունը բերված է Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի 2015 թվականի մայիսի 8-ի թիվ 19 որոշմամբ հաստատված՝ Արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման համակարգում «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի զարգացման հիմնական ուղղությունների իրագործման միջոցառումների պլանի V բաժնում։

4. Սույն նկարագրությունը պարունակում է «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի ստեղծման և գործունեության բազային սկզբունքներ, էտալոնային մոդելի գործառույթների և կառուցվածքի, ինչպես նաև այդ մոդելում ընդգրկված պետական ընթացակարգերի և ծառայությունների ցանկի նկարագրություն՝ հաշվի առնելով վերազգային ոլորտը՝ «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների զարգացման հայեցակարգեր մշակելիս (վերջնամշակելիս) դրանք կիրառելու և անդամ պետություններում այդ մեխանիզմներն իրագործելու նպատակով։

5. Սույն նկարագրության մեջ օգտագործվող հասկացություններն ունեն հետևյալ իմաստը՝

տվյալներ՝ «մեկ պատուհանի» օգտագործողների կողմից իրենց գործունեությունն իրականացնելու ընթացքում նրանց կողմից ներկայացվող, օգտագործվող, մշակվող կամ փոխանցվող տեղեկատվություն.

անձնական գրասենյակ՝ բազմաֆունկցիոնալ պաշտպանված ծառայություն, որը թույլատրում է համապատասխան գործընթացների շրջանակներում փոխգործակցել այլ օգտագործողների հետ, ապահովում է հասանելիություն «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի գործառույթներին.

մեկ պատուհանի» օգտագործողներ՝ անդամ պետությունների պետական մարմիններ, անդամ պետությունների լիազորված կազմակերպություններ, տնտեսավարող սուբյեկտներ (անդամ պետությունների օրենսդրությանը համապատասխան ստեղծված իրավաբանական անձինք, իրավաբանական անձ չհանդիսացող կազմակերպություններ, ինչպես նաև անդամ պետությունների օրենսդրությանը համապատասխան գրանցված անհատ ձեռնարկատերեր).

լիազորված կազմակերպություններ՝ անդամ պետությունների կազմակերպություններ, որոնց անդամ պետությունների օրենսդրությանը համապատասխան վերապահված են պետական գործառույթների (վարչական ընթացակարգերի) իրականացման և պետական ծառայությունների տրամադրման լիազորություններ։

Սույն նկարագրության մեջ օգտագործվող մյուս հասկացությունները կիրառվում են «Եվրասիական տնտեսական միության մասին» 2014 թվականի մայիսի 29-ի պայմանագրով և Միության մարմինների ակտերով սահմանված իմաստներով։

6. Սույն նկարագրությունը՝

ա) ինտեգրում է առաջատար կազմակերպաիրավական, տեխնիկական և տեխնոլոգիական որոշումների օգտագործմամբ «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի ժամանակակից մոդելների ստեղծման միջազգային փորձը.

բ) ձևավորում է տվյալների, գործընթացների և ապրանքների և (կամ) ծառայությունների մատակարարումների շղթայի (այսուհետ՝ մատակարարումների շղթա) ներգրավված մասնակիցների փոխգործակցության արդյունավետ կառավարման մոդել.

գ) հաշվի է առնում միջազգային ստանդարտների և Միավորված ազգերի կազմակերպության, Համաշխարհային մաքսային կազմակերպության և Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության առաջարկությունների դրույթները։

7. Սույն նկարագրության նպատակներն են՝

ա) միջնաժամկետ հեռանկարում՝

«մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների զարգացման տեմպերի արագացում թվային տեխնոլոգիաների օգտագործման հաշվին.

միջազգային առևտրի ընթացակարգերի դյուրացում, տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության գործառնական ծախքերի կրճատում, անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների կողմից ընդունվող որոշումների թափանցիկության բարձրացում.

բ) երկարաժամկետ հեռանկարում՝

«մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի զարգացման նոր՝ արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման էկոհամակարգի ստեղծումն ապահովող հետագիծ անցնելու պայմանների ստեղծում.

բիզնեսի և պետության միջև կայուն հորիզոնական կապերով արտաքին տնտեսական գործունեության զարգացման պայմանների ստեղծում։

8. Սույն նկարագրության 7-րդ կետում նշված նպատակներին կարելի է հասնել կազմակերպաիրավական, տեխնոլոգիական և տեխնիկական այն հիմքերի ձևավորման խնդիրները լուծելու միջոցով, որոնք ուղղված են՝

ա) փաստաթղթերից տվյալների կառավարմանն անցնելն ապահովելուն.

բ) տվյալների համատեղ օգտագործման հիման վրա տեղեկատվական փոխգործակցության կառավարման մեխանիզմը զարգացնելուն.

գ) «մեծ տվյալների» հիման վրա մտավոր վերլուծության և կանխատեսման մեխանիզմները զարգացնելուն, փոփոխությունների կառավարմանն անցնելուն.

դ) «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների համատեղելիությունն (փոխգործունակությունն) ապահովելուն։

9. Սույն նկարագրության 8-րդ կետում նշված խնդիրների իրագործման ժամկետներն ու փուլերն անդամ պետությունների կողմից սահմանվում են նրանց կողմից ընդունվող՝ «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների ստեղծման միջոցառումների պլաններին («ճանապարհային քարտեզներին») համապատասխան։

10. «Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի ներդրման շրջանակներում միջոցառումների ֆինանսական ապահովումն իրականացվում է անդամ պետությունների բյուջեների միջոցների, ինչպես նաև արտաբյուջետային աղբյուրների միջոցների հաշվին, այդ թվում՝ պետություն-մասնավոր հատված գործընկերության շրջանակներում։

11. Էտալոնային մոդելը հիմնվում է հետևյալ սկզբունքների վրա՝

ա) ճկունություն՝ գիտատեխնիկական առաջընթացի նվաճումների և «մեկ պատուհանի» օգտագործողների կարիքների զարգացման հիման վրա փոխակերպվելու, ընդլայնվելու, գործառութային հնարավորությունները մեծացնելու ունակություն.

բ) ինտելեկտուալություն՝ մարդկային գործոնի պատճառով սխալների նվազագույն հավանականություն և ժամանակի առավելագույն խնայում ապահովող տեխնոլոգիաների օգտագործում, այդ թվում՝ որոշումներն ավտոմատ ընդունելու միջոցով.

գ) բաց և թափանցիկ լինելը՝ «մեկ պատուհանի» մեխանիզմին բոլոր շահագրգիռ անձանց հասանելիության ապահովում, ինչպես նաև «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի աշխատանք՝ կանխատեսելի և նախապես սահմանված և հրապարակված կանոններով, ստանդարտներով և կանոնակարգերով.

դ) բարձր աստիճանի վստահության ապահովում՝ տրամադրվող տվյալների գաղտնիության, ամբողջականության ու դրանցից չհրաժարվելու և դրանց հավաստիության համար տեղեկատվական փոխանակման մասնակիցների պատասխանատվության ապահովում.

ե) համատեղելիություն՝ տեղեկատվական փոխգործակցության գործընթացների միասնականացման և ստանդարտացման ապահովում՝ դրանց կանոնակարգման միասնական կանոններ կիրառելով, Միության տվյալների մոդելը, Միության միասնական նորմատիվ-տեղեկատվական տեղեկությունների համակարգի կազմի մեջ մտնող տեղեկատուներ և դասակարգիչներ օգտագործելով, ինչպես նաև բաց ստանդարտների, այդ թվում՝ տարածաշրջանային և միջազգային, կիրառման հիման վրա արտաքին համակարգերի և թվային հարթակների հետ ինտեգրման հնարավորության ապահովում՝ հաշվի առնելով անդամ պետությունների օրենսդրությամբ սահմանվող տեղեկատվական անվտանգության պահանջները.

զ) տվյալների միանգամյա ներկայացում և բազմակի օգտագործում՝ տվյալները ստանդարտացված տեսքով մեկ անգամ ներկայացնելու հնարավորություն՝ բոլոր շահագրգիռ անձանց կողմից դրանք, իրենց իրավասություններին համապատասխան, հետագայում համատեղ օգտագործելու համար.

է) հաճախորդակենտրոն լինելը՝ օգտագործողների տարբեր նպատակների համար ցանկացած ժամանակ, ցանկացած վայրում և ցանկացած սարքով տեղեկատվության հասանելիության ապահովում (միջհարթակային լինելը)։

12. Էտալոնային մոդելը հայեցակարգային հիմք է, որը սահմանում է «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների զարգացման և արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման էկոհամակարգի ստեղծման սկզբունքների և գործիքների համակարգը։

Արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման էկոհամակարգ ասելով հասկանում ենք բաց կայուն համակարգ, որն Արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման համակարգում «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի զարգացման հիմնական ուղղությունների իրագործման միջոցառումների պլանի V բաժնի 7-րդ ենթաբաժնին համապատասխան ներառում է արտաքին տնտեսական գործունեության սուբյեկտներին, ինչպես նաև այդ սուբյեկտների կապերն ու փոխհարաբերությունները թվային տարբերակով՝ թվային հարթակի ծառայությունների հիման վրա։

Արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման այդ մոտեցումը թույլ է տալիս կազմակերպել մատակարարումների շղթայի բոլոր մասնակիցների և պետության համատեղ աշխատանքը միասնական թվային տարածքում՝ հնարավորություն տալով որոշ գործառույթներ պատվիրակելու տեղեկատվական, այդ թվում՝ կիբերֆիզիկական համակարգերին։

Արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման էկոհամակարգը թույլ է տալիս իրական ժամանակի ռեժիմով տրամաբանորեն միացնել մատակարարումների շղթայի տարբեր մասնակիցների, կառավարել ապրանքների առքուվաճառքի և դրանք վերջնական սպառողին մատակարարելու համար անհրաժեշտ տվյալներն ու գործընթացները, կատարել վճարումներ, հասանելիություն ստանալ ֆինանսական գործիքներին, փոխգործակցել անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների հետ՝ օգտագործելով թվային տեխնոլոգիաներ։

13. Արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման էկոհամակարգն ստեղծվում է «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի զարգացման ազգային հայեցակարգերին, անդամ պետությունների թվային տնտեսությունների զարգացման ծրագրերին (ռազմավարություններին) համապատասխան՝ հաշվի առնելով Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի 2017 թվականի հոկտեմբերի 11-ի թիվ 12 որոշմամբ հաստատված՝ Եվրասիական տնտեսական միության թվային օրակարգը մինչև 2025 թվականն իրագործելու հիմնական ուղղությունները։

14. Էտալոնային մոդելում առանցքային առևտրային, նյութատեխնիկական, կարգավորիչ և վճարային գործառույթների ամբողջությունը սահմանվում է մատակարարումների շղթայի կողմից՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության՝ առևտրի ընթացակարգերի պարզեցման և էլեկտրոնային գործարար գործառնությունների կենտրոնի (ՄԱԿ-ի ԱԷՊԿ) կողմից առաջարկված՝ «գնում-փոխադրում-վճարում» («buy-ship-pay») մոդելի օգտագործման միջոցով։

Մատակարարումների շղթայի բիզնես նպատակն ապրանքները և (կամ) ծառայությունները վերջնական սպառողին հասցնելն է և դա հնարավորինս արագ և հուսալի անելը՝ միաժամանակ ավտոմատացման հաշվին մեծացնելով մատակարարման գործընթացի արդյունավետությունը և կրճատելով ծախսերը։

Բիզնես նպատակի հաջող իրագործումը երաշխավորված է, եթե մատակարարումների շղթան ամբողջովին ինտեգրված, անխափան (բազմուղի), արտադրությունը, նյութատեխնիկական ապահովումը, պահեստավորումը, վաճառողներին և գնորդներին միավորող լինի։

15. Ինտեգրման բարձր մակարդակը մատակարարումների շղթայի մասնակիցներին թույլատրում է ապահովել տեղեկատվության թափանցիկ և հասանելի լինելը դրա համատեղ օգտագործման համար և կայացնել օպտիմալ, համաձայնեցված որոշումներ՝ ուղղված իրական ժամանակի ռեժիմով տվյալների և դրանց հետագծելիության որակյալ կառավարմանը։

16. Ապրանքների, նյութատեխնիկական ապահովմանը մասնակցող անձանց, դրանց վճարումների և ամբողջականության մասին հավաստի և յուրաժամանակ տեղեկությունները թույլ կտան ապահովել՝

ա) ազգային անվտանգությունը, այդ թվում՝ տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական ոլորտներում.

բ) անդամ պետությունների պետական մարմինների գործունեության բաց և թափանցիկ լինելը.

գ) անդամ պետությունների պետական մարմինների կողմից իրենց գործառույթները կատարելու և իրենց կողմից մատուցվող ծառայությունների բարձր որակը։

17. Տեղեկատվության պահպանությունն ապահովելու համար հարկ է առաջնորդվել՝

ա) տեղեկատվության, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, տեղեկատվության և անձնական տվյալների պաշտպանության ոլորտում (նախքան անդամ պետությունների կողմից համապատասխան միջազգային պայմանագիր կնքելը), էլեկտրոնային ստորագրության օգտագործման ոլորտում անդամ պետությունների օրենսդրությամբ.

բ) տեղեկատվության պահպանության ոլորտում Միության իրավունքի մաս կազմող միջազգային պայմանագրերով և ակտերով.

գ) Միության իրավունքով սահմանված, Միության շրջանակներում «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների տեղեկատվական փոխգործակցության ապահովման նպատակով տեղեկատվության անվտանգության սպառնալիքների մոդելի հիման վրա իրագործվող՝ տեղեկատվության պահպանությանը ներկայացվող պահանջներով։

18. «Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների տեղեկատվական փոխգործակցությունն ապահովվում է վստահության անդրսահմանային տարածքի և տեղեկատվության պահպանության միջոցների օգտագործմամբ։

Տեղեկատվության պահպանության միջոցները, այդ թվում՝ տեղեկատվության կրիպտոգրաֆիկ պահպանության միջոցները, որոնք օգտագործվում են «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների տեղեկատվական փոխգործակցության ժամանակ տեղեկատվության պահպանությունն ապահովելու համար, մշակվում են Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի 2016 թվականի դեկտեմբերի 26-ի թիվ 7 կարգադրությանը համապատասխան իրագործվող նախագծի շրջանակներում և հավաստագրվում են անդամ պետությունների օրենսդրության պահանջներին համապատասխանության մասով (պետք է ունենան անդամ պետության օրենսդրությամբ սահմանված պահանջներին համապատասխանության մասին լիազորված կազմակերպության հաստատումը)։

19. Մատակարարումների շղթայի թափանցիկությանը, անվտանգությանը և հուսալիությանը կարելի է հասնել տարբեր աղբյուրներից տվյալների բոլոր տարրերի սահուն ինտեգրումն ապահովող միասնական վիրտուալ տեղեկատվական տարածք ստեղծելու և տնտեսավարող սուբյեկտների, անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների կողմից տվյալների համատեղ օգտագործման միջոցով։

20. «Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմը պետք է ապահովի՝

ա) տվյալների միանգամյա ներկայացումը, դրանց բազմակի օգտագործումը.

բ) մատակարարումների շղթաների մասին տեղեկատվության թափանցիկությունը, հուսալիությունը.

գ) մատակարարումների շղթայի անվտանգության կառավարումը.

դ) մատակարարումների շղթայի տարբեր աղբյուրներից տվյալների բոլոր տարրերի ինտեգրումը.

ե) «մեկ պատուհանի» օգտագործողների տվյալների հասանելիության սահմանափակում՝ մատակարարումների կոնկրետ շղթայում նրանց իրավասություններին համապատասխան.

զ) տվյալները ոչ ժամանակին ներկայացնելը կամ ոչ հավաստի տվյալներ ներկայացնելը կանխելու ուղղությամբ միջոցների ձեռնարկում (այդ թվում՝ իրավական, կազմակերպական և տեխնիկական բնույթի).

է) իրական ժամանակի ռեժիմով արտաքին տնտեսական գործունեության բիզնես գործընթացների կարգավիճակի մասին տեղեկատվություն ստանալու հնարավորություն.

ը) «մեկ պատուհանի» օգտագործողների նույնականացում և իսկորոշում։

21. «Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի իրագործման համար անհրաժեշտ է անցկացնել համալիր միջոցառումներ, այդ թվում՝

ա) նորմատիվ իրավական դաշտում համաձայնեցված սահմանումների մշակում, ընդգծված գործառույթների (ծառայությունների) ամբողջության դասակարգում և պարամետրացում.

բ) փոխգործակցության միջերեսների միասնականացման և ստանդարտացման նպատակով Միության տվյալների մոդելի կիրառության ապահովում.

գ) տվյալների փոխանցման գործընթացների ստանդարտացում, միասնական վիրտուալ տեղեկատվական տարածքի ստեղծում՝ տվյալների համատեղ օգտագործման համար (էլեկտրոնային տվյալների փոխանակման ստանդարտներ, ստանդարտներ տեղեկատվական հաղորդակցական տեխնոլոգիաների ոլորտում).

դ) բիզնես գործընթացների օպտիմալացում.

ե) հատուկ իրավունքների և տեղեկատվության նկատմամբ հասանելիության սահմանում.

զ) նոր գաղափարների և հեռանկարային նորարարությունների փորձարկման համար պիլոտային նախագծերի նախագծում և ներդրում, հնարավոր բիզնես գործընթացների ուսումնասիրում.

է) «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի տարրերի (ենթահամակարգերի, գործառութային մասերի) փորձարկման դրական արդյունքներ տված՝ իրագործված պիլոտային նախագծերի հիմքի վրա «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի ազգային համակարգի (էկոհամակարգի) ստեղծում և զարգացում։

22. Էտալոնային մոդելի ներդրումն անդամ պետություններին թույլատրում է՝

ա) մեծացնել պետական հսկողության արդյունավետությունը, այդ թվում՝ ռիսկերի կառավարման ոլորտում՝ վերլուծության համար հասանելի տեղեկատվության ընդլայնման և տվյալների փոխանակման ապահովման, մատակարարումների շղթայի կենսական պարբերաշրջանի բոլոր փուլերում ապրանքների և ծառայությունների մասին տեղեկատվության հետագծելիության ապահովման հաշվին.

բ) արտաքին տնտեսական գործունեության պետական կարգավորման ոլորտում բարձրացնել կայացվող որոշումների օպերատիվությունը և որակը, ապահովել պետական կարգավորման հիմնավորվածությունն ու կանխատեսելիությունը.

գ) պետական մարմինների և կազմակերպությունների փոխգործակցության ձևերի և մեխանիզմների փոփոխության հետևանքով օպտիմալացնել առկա ռեսուրսների, այդ թվում՝ ժամանակային, ֆինանսական օգտագործումը.

դ) նվազեցնել կոռուպցիոն ռիսկերը.

ե) բացառել անդամ պետությունների պետական մարմինների կողմից իրենց գործառույթներն իրականացնելիս կատարվող ավելորդ ու կրկնօրինակող գործառնությունները։

23. Տնտեսավարող սուբյեկտների համար էտալոնային մոդելի ներդրումը կունենա հետևյալ առավելությունները՝

ա) ժամանակային, ֆինանսական և աշխատանքային ծախքերի նվազեցում, այդ թվում՝ անդամ պետությունների պետական մարմիններ ներկայացվող տվյալների քանակը կրճատելու հաշվին.

բ) անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների կողմից որոշումների կայացման օպերատիվության բարձրացում.

գ) անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների հետ փոխգործակցելիս կոռուպցիոն ռիսկերի նվազեցում, այդ թվում՝ տվյալների փոխանցման ավտոմատ ֆիքսման, ռիսկերի կառավարման համակարգի օգտագործմամբ ներկայացվող տեղեկատվության ավտոմատացված քննարկման և անդամ պետությունների պետական մարմինների պաշտոնատար անձանց և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների աշխատակիցների հետ անմիջական շփման բացառման հաշվին.

դ) արտաքին տնտեսական գործունեության ոլորտում ընթացակարգերի թափանցիկության և կանխատեսելիության ապահովում։

24. Էտալոնային մոդելն ապահովում է տվյալների, գործընթացների և փոխգործակցության արդյունավետ կառավարումը, այդ թվում՝ անդամ պետությունների պետական մարմինների հետ տնտեսավարող սուբյեկտների փոխգործակցության միջոցով (B2G/G2B)՝ թվային տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ։

25. Էտալոնային մոդելի հիմքը տնտեսավարող սուբյեկտների, անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների տեղեկատվական փոխգործակցությունն ապահովելու, ինչպես նաև իրավաբանական նշանակություն ունեցող տվյալների փոխանակման համար «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի սկզբունքների իրագործումն է։

26. Էտալոնային մոդելի կառուցվածքը պետք է ապահովի «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների տեղեկատվական փոխգործակցությունը Միության ինտեգրված տեղեկատվական համակարգի օգտագործմամբ։

Անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների տեղեկատվական համակարգերի զուգակցումը Միության ինտեգրված տեղեկատվական համակարգի ինտեգրացիոն անցուղու հետ, որպես կանոն, պետք է իրականացվի Միության ինտեգրված տեղեկատվական համակարգի ազգային հատվածի շրջանակներում անդամ պետությունների միջգերատեսչական էլեկտրոնային փոխգործակցության համակարգերի միջոցով։

27. Էտալոնային մոդելի գործառութային հնարավորությունները կարող են ներառել՝

ա) կարգավորիչ գործառույթներ.

բ) «Հսկողության կառավարում» գործառույթներ.

գ) «Անվտանգության կառավարում» գործառույթներ.

դ) «Անդամ պետությունների պետական մարմինների և լիազորված կազմակերպությունների հետ փոխգործակցություն» գործառույթներ.

ե) «Առևտրի կառավարում» գործառույթներ.

զ) «Նյութատեխնիկական ապահովման և տրանսպորտի կառավարում» գործառույթներ.

է) «Ֆինանսների կառավարում» գործառույթներ։

28. Էտալոնային մոդելի սպասարկման գործառույթները ներառում են՝

ա) «Անձնական գրասենյակ» ծառայություն՝ տնտեսավարող սուբյեկտների, անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների, ինչպես նաև դրանց տեղեկատվական համակարգերի անմիջական փոխգործակցության ծառայություն.

բ) հետևյալ ընդհանուր սպասարկման գործառույթները՝

«Տեղեկատվության հավաքում» ծառայություն.

«Տեղեկացում» ծառայություն.

«Բաց տվյալներ» ծառայություն.

«Հաշվետվողականություն» ծառայություն.

«Արխիվ» ծառայություն.

այլ ծառայություններ։

29. «Կարգավորիչ գործառույթներ» գործառույթների խմբի շրջանակներում անդամ պետությունների պետական մարմիններին տրվում են հետևյալ հնարավորությունները՝

ա) կատարել պետական գործառույթներ և պետական ծառայություններ մատուցել արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման և հսկողության ոլորտում, այդ թվում՝ Միության իրավունքով և (կամ) անդամ պետությունների օրենսդրությամբ սահմանված արգելքների և սահմանափակումների, ներքին շուկայի պաշտպանության միջոցների, տեխնիկական կանոնակարգման միջոցների, մաքսային կարգավորման և հարկման կարգավորման միջոցների պահպանման ապահովման գործառույթներ.

բ) արտաքին տնտեսական գործունեության կարգավորման և հսկողության ոլորտում կատարել այլ պետական գործառույթներ և մատուցել այլ պետական ծառայություններ։

30. «Հսկողության կառավարում» գործառույթների խմբի շրջանակներում անդամ պետությունների պետական մարմիններին հնարավորություն է տրվում իրականացնելու հսկողություն իրենց իրավասության շրջանակներում, այդ թվում՝

ա) ապահովել համակարգված կառավարումը Միության մաքսային սահմանին.

բ) անդամ պետությունների հսկող մարմինների հետ իրականացնել միջպետական տեղեկատվական փոխգործակցություն.

գ) Միության մաքսային սահմանին տրանսպորտային վարչությունների հետ իրականացնել տեղեկատվական փոխգործակցություն.

դ) նախաձեռնել ստուգման անցկացում։

31. «Անվտանգության կառավարում» գործառույթների խմբի շրջանակներում անդամ պետությունների պետական մարմիններին հնարավորություն է տրվում կառավարելու ռիսկերն ու իրականացնել փոխադարձ ճանաչում, այդ թվում՝

ա) անվտանգության սպառնալիքների և ռիսկերի գնահատման նպատակով կատարել տվյալների վերլուծություն.

բ) անվտանգության սպառնալիքների գնահատման նպատակով մշակել ռիսկերի պրոֆիլներ.

գ) օգտագործել ռիսկերի կառավարման միջգերատեսչական համակարգ.

դ) կատարել մոնիթորինգ և ռիսկերի գնահատում՝ հետագայում ձևավորելով և վարելով ռիսկերի գրադարան՝ ներառյալ ռիսկերի քարտեր.

ե) օգտագործել տվյալներ, հսկողության արդյունքներ, անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների կողմից ընդունված որոշումներ, ինչպես նաև երրորդ երկրների պետական մարմինների և (կամ) կազմակերպությունների կողմից տրամադրված փաստաթղթեր։

32. Տնտեսավարող սուբյեկտների փոխգործակցության համար (В2В) էտալոնային մոդելի գործառութային հնարավորություններն իրագործվում են բիզնես ցանցերի, առևտրային հարթակների և այլ համակարգերի՝ «մեկ պատուհանի» մեխանիզմի հետ ինտեգրման միջոցով։

33. «Անդամ պետությունների պետական մարմինների և լիազորված կազմակերպությունների հետ փոխգործակցություն» գործառույթների խմբի շրջանակներում տնտեսավարող սուբյեկտներին պետք է տրամադրվեն հետևյալ հնարավորությունները՝

ա) անհրաժեշտ տվյալների տրամադրում.

բ) իրավաբանական նշանակություն ունեցող այլ գործողությունների կատարում.

գ) անդամ պետության պետական մարմնի և (կամ) լիազորված կազմակերպության համապատասխան որոշման ստացում։

34. «Առևտրի կառավարում» գործառույթների խմբի շրջանակներում տնտեսավարող սուբյեկտներին այդ թվում հնարավորություն է տրվում կառավարելու վաճառքը, պատվերները, գնումները, գործարքները, վճարումները և մարքեթինգը։

35. «Նյութատեխնիկական ապահովման և տրանսպորտի կառավարում» գործառույթների խմբի շրջանակներում տնտեսավարող սուբյեկտներին հնարավորություն է տրվում մատակարարումների շղթայի շրջանակներում արդյունավետորեն կառավարելու ապրանքների տրանսպորտային փոխադրման, դրանց պահեստավորման, պահպանման և վերամշակման գործընթացները, պլանավորելու տրանսպորտի տեսակների օպտիմալ երթուղիներ և ռացիոնալ օգտագործում, վարելու ապրանքների տեղափոխման մոնիթորինգ, ինչպես նաև կառավարելու տարբեր տեսակի տրանսպորտով ապրանքների տեղափոխման հետ կապված այլ գործընթացներ։

36. «Ֆինանսների կառավարում» գործառույթների խմբի շրջանակներում տնտեսավարող սուբյեկտներին հնարավորություն է տրվում ֆինանսների կառավարման համար փոխգործակցելու բանկերի և այլ ֆինանսական կազմակերպությունների հետ, այդ թվում՝

ա) կառավարել դրամական միջոցները, այդ թվում՝ պահպանել դրանք.

բ) հասանելիություն ստանալ բանկային և այլ ֆինանսական ծառայությունների նկատմամբ.

գ) կատարել վճարումներ (փոխանցումներ).

դ) ընտրել վճարային ծառայություններ.

ե) հետևել վճարումների (փոխանցումների) պատմությանը։

37. Տնտեսավարող սուբյեկտների համար էտալոնային մոդելի գործառութային հնարավորությունները ներառում են «Անձնական գրասենյակ» ծառայության օգտագործման հնարավորությունը։

«Մեկ պատուհանի» յուրաքանչյուր օգտագործող, որն անցել է գրանցում և իսկորոշում, ստանում է հասանելիություն իր անձնական գրասենյակին։

«Անձնական գրասենյակ» ծառայության գործառույթների ամբողջությունը, միջերեսը և մյուս առանցքային առանձնահատկությունները կախված են բազմաթիվ գործոններից, որոնք սահմանվում և կարգաբերվում են յուրաքանչյուր օգտագործողի կողմից անհատապես։

Անդամ պետությունների պետական մարմինների և լիազորված կազմակերպությունների տարբեր տեղեկատվական և հաշվառման համակարգերում պահվող արտաքին և ներքին տվյալների համախմբման շնորհիվ իրավաբանական նշանակություն ունեցող տվյալները (հարկ վճարողի անհատական համարը, անձնագրային տվյալները և այլն) կարող են ավտոմատ կերպով ներբեռնվել «մեկ պատուհանի» օգտագործողին գրանցելիս (անդամ պետությունների պետական մարմիններ և (կամ) լիազորված կազմակերպություններ դիմելիս նրա նույնականացման համար)։

38. «Տեղեկատվության հավաքում» ծառայությունը «մեկ պատուհանի» օգտագործողներին հնարավորություն է տալիս մոդելավորելու հարցումները, հարցման օբյեկտի, այդ թվում՝ ապրանքի, ծառայության, կոնտրագենտի, անդամ պետության պետական մարմնի և (կամ) լիազորված կազմակերպության մասին տեղեկատվության որոնումն ու հավաքումը, ինչպես նաև հնարավորություն մշակելու ստացված արդյունքները։

39. «Տեղեկացում» ծառայությունը «մեկ պատուհանի» օգտագործողներին հնարավորություն է տալիս անդամ պետությունների պետական մարմիններից և (կամ) լիազորված կազմակերպություններից ստանալու պարզաբանումներ, խորհրդատվություններ և կարևոր ծանուցումներ։

40. «Բաց տվյալներ» ծառայությունը «մեկ պատուհանի» օգտագործողներին հնարավորություն է տալիս հրապարակելու և հավաքելու բաց տեղեկատվություն (այդ թվում օգտագործելու բաց տեղեկատվական ռեսուրսներ) դրա հետագա մշակման և վերլուծության համար պիտանի որոշակի ձևաչափերով և անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների մասին տվյալների զանգվածների տեսքով «Ինտերնետ» տեղեկատվական-հեռահաղորդակցության ցանցում տեղադրված տեղեկատվություն։

41. «Հաշվետվողականություն» ծառայությունը «մեկ պատուհանի» օգտագործողներին հնարավորություն է տալիս վերլուծելու և օպերատիվ որոշումներ կայացնելու ինտերակտիվ տեղեկատվական պանելներ օգտագործելով, տեղեկատվություն ստանալու բիզնես գործընթացի մասին՝ ներառյալ համապատասխան ցուցիչների վիզուալացումը, ինչպես նաև հնարավորություն միասնական տեղեկատվական տարածքում եղած տեղեկատվության հիման վրա ձևավորելու հաշվետվողականության տարբեր տեսակներ (տեքստի, աղյուսակների, գրաֆիկների, սխեմաների, դիագրամների տեսքով)։

42. «Արխիվ» ծառայությունը «մեկ պատուհանի» օգտագործողներին հնարավորություն է տալիս արխիվացնելու, տվյալները պահելու և կրկին դրանք օգտագործելու։

43. Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիայի 2015 թվականի դեկտեմբերի 22-ի թիվ 171 որոշմամբ հաստատված՝ «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների գործունեության շրջանակներում Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների պետական մարմինների և (կամ) լիազորված կազմակերպությունների հետ շահագրգիռ անձանց փոխգործակցության՝ միասնականացման համար առաջնահերթ ընթացակարգերի ցանկի հետագա արդիականացումը կատարվելու է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կողմից անդամ պետությունների հետ համատեղ՝ համապատասխան պետական ծառայությունների և ընթացակարգերի (ներառյալ միջգերատեսչական տեղեկատվական փոխգործակցության (G2G) և միջպետական տեղեկատվական փոխգործակցության (S2S) իրագործման հետ կապված ընթացակարգերը) միասնականացմանը զուգահեռ։

44. «Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների տեղեկատվական փոխգործակցությունն իրականացվում է Միության ինտեգրված տեղեկատվական համակարգի օգտագործմամբ, ինչի համար անհրաժեշտ է ապահովել դրանց համատեղելիությունը (փոխգործունակությունը)։

«Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզների միջև տեղեկատվական փոխգործակցության զարգացումն իրականացվում է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիայի 2015 թվականի ապրիլի 14-ի թիվ 29 որոշմամբ հաստատված՝ Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում ընդհանուր գործընթացների ցանկի օպտիմալացման միջոցով։

45. «Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմի գործունեությունը պետք է կարգավորվի օրենսդրական մակարդակով և ապահովվի յուրաքանչյուր անդամ պետության կողմից ինքնուրույն սահմանվող՝ միջանցիկ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների օգտագործման միջոցով։

46. Էտալոնային մոդելի իրագործման գործընթացը և անցումն արտաքին տնտեսական գործունեության կառավարման էկոհամակարգին բարդ կազմակերպատեխնիկական խնդիրներ են, և այդ իսկ պատճառով դրանք պետք է բաժանել փուլերի։

47. Սույն նկարագրությամբ նախատեսված դրույթների իրագործման համար անհրաժեշտ է ազգային մակարդակով գնահատել պոտենցիալ հնարավորություններն ու ռիսկերը և սահմանել անհրաժեշտ միջոցառումների ցանկը։

48. Էլեկտրոնային տարբերակով տեղեկատվության փաստաթղթավորման ընդհանուր ենթակառուցվածքը և վստահության անդրսահմանային տարածքը պետք է ստեղծվեն, և դրանց գործունեությունը պետք է ապահովվի Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կողմից հաստատված՝ Միության ինտեգրված տեղեկատվական համակարգի ստեղծման, գործունեության ապահովման և զարգացման պլաններին և Վստահության անդրսահմանային տարածքի զարգացման ռազմավարության իրագործման պլաններին համապատասխան։

49. «Մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների գործունեության շրջանակներում օգտագործվող էլեկտրոնային տվյալների կառուցվածքները մշակվում են միջազգային ստանդարտները հաշվի առնելով՝ ստեղծվող՝ Միության տվյալների մոդելի հիման վրա։

50. Սույն նկարագրությունը հաշվի առնելով՝ «մեկ պատուհանի» ազգային մեխանիզմների ստեղծումն անդամ պետություններին և դրանց բիզնես համայնքներին հնարավորություն կտա կատարելագործելու արտաքին տնտեսական գործունեության ոլորտում տվյալների փոխանակման գործընթացը։

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 22 հունիսի 2022 թվական: