Գլխավոր տեղեկություն
Համար
թիվ 7
Տիպ
Որոշում
Ակտի տիպ
Հիմնական ակտ (31.05.2019-մինչ օրս)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
Միասնական կայք 2022.06.13-2022.06.26 Պաշտոնական հրապարակման օրը 22.06.2022
Ընդունող մարմին
Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհուրդ
Ընդունման ամսաթիվ
29.05.2019
Ստորագրող մարմին
Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի անդամներ
Ստորագրման ամսաթիվ
29.05.2019
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
31.05.2019

ԵՎՐԱՍԻԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ

 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

 

29 մայիսի 2019 թվականի

թիվ 7

քաղ. Նուր-Սուլթան

 

ԵՎՐԱՍԻԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ԱՆԴԱՄ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ 2019-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՄԱԿՐՈՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՈՂՄՆՈՐՈՇԻՉՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

 

Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհուրդը որոշեց.

1. Հաստատել կից ներկայացվող՝ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների 2019-2020 թվականների մակրոտնտեսական քաղաքականության հիմնական կողմնորոշիչները:

2. Առաջարկել Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների կառավարություններին մակրոտնտեսական քաղաքականություն վարելիս հաշվի առնել սույն որոշմամբ հաստատված՝ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների 2019-2020 թվականների մակրոտնտեսական քաղաքականության հիմնական կողմնորոշիչները:

3. Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովին՝ կատարել մակրոտնտեսական քաղաքականության ոլորտում Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների կողմից իրականացվող միջոցների վերլուծություն և գնահատել Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների 2019-2020 թվականների մակրոտնտեսական քաղաքականության՝ սույն որոշմամբ հաստատված հիմնական կողմնորոշիչներին այդպիսի միջոցների համապատասխանությունը:

4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում դրա պաշտոնական հրապարակման օրվանից:

 

Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի անդամներ՝

 

Հայաստանի Հանրապետությունից`

Բելառուսի Հանրապետությունից՝

Ղազախստանի Հանրապետությունից՝

Ղրղզստանի Հանրապետությունից՝

Ռուսաստանի Դաշնությունից`

 
 

ՀԱՍՏԱՏՎԱԾ ԵՆ

Եվրասիական տնտեսական

բարձրագույն խորհրդի

2019 թվականի մայիսի 29-ի

թիվ 7 որոշմամբ

 

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՈՂՄՆՈՐՈՇԻՉՆԵՐ

 

տնտեսական միության անդամ պետությունների 2019-2020 թվականների մակրոտնտեսական քաղաքականության

 

Սույն փաստաթուղթը մշակվել է «Եվրասիական տնտեսական միության մասին» 2014 թվականի մայիսի 29-ի պայմանագրին (այսուհետ՝ Պայմանագիր) համապատասխան և ուղղված է Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի 2015 թվականի հոկտեմբերի 16-ի թիվ 28 որոշմամբ հաստատված՝ Եվրասիական տնտեսական միության տնտեսական զարգացման հիմնական ուղղություններով սահմանված նպատակների իրագործմանը, ինչպես նաև Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների (այսուհետ համապատասխանաբար՝ անդամ պետություններ, Միություն) 2019-2020 թվականների ռազմավարական և ծրագրային փաստաթղթերով սահմանված խնդիրների լուծմանը:

Չնայած ապրանքային և ֆինանսական գլոբալ շուկաներում անկայունության ուժեղացմանը՝ 2018 թվականին մակրոտնտեսական իրավիճակն անդամ պետություններում բավականին կայուն է մնացել:

Միությունում տնտեսական աճի տեմպերը գերազանցել են 2 տոկոսը՝ Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի 2018 թվականի մայիսի 14-ի թիվ 11 որոշմամբ հաստատված՝ Եվրասիական տնտեսական միության անդամ պետությունների 2018-2019 թվականների մակրոտնտեսական քաղաքականության հիմնական կողմնորոշիչներով սահմանված արժեքը: Ընդ որում, Հայաստանի Հանրապետությունը և Ղազախստանի Հանրապետությունը վերջին երկու տարվա ընթացքում տնտեսական աճի տեմպերը միջին համաշխարհային արժեքներից բարձր մակարդակում են պահպանում:

2018 թվականի արդյունքներով ընդհանուր առմամբ Միությունում ապրանքների և ծառայությունների արտադրության հիմնական ցուցանիշների դրական դինամիկա է նկատվել: Արդյունաբերական արտադրությունն աճել է բոլոր անդամ պետություններում, և ընդհանուր առմամբ Միությունում աճը կազմել է 3,1 տոկոս: Ընդ որում, Միությունում հանքարդյունաբերական ոլորտում արտադրության ծավալների ավելացումն ավելի բարձր է եղել, քան մշակման ոլորտում, ինչը գլխավորապես պայմանավորված է Ռուսաստանի Դաշնությունում օգտակար հանածոների արդյունահանման ավելացմամբ: Ընդհանուր առմամբ Միությունում շինարարության ոլորտում աճը 5 տոկոս է կազմել: Միությունում մանրածախ վաճառքի շրջանառությունն ավելացել է 3,1 տոկոսով, ընդ որում, աճ նկատվել է յուրաքանչյուր անդամ պետությունում: Արտադրության ծավալների նվազեցման հետևանքով Հայաստանի Հանրապետությունում, Բելառուսի Հանրապետությունում և Ռուսաստանի Դաշնությունում տեղի է ունեցել ոչ մեծ նվազեցում (0,4 տոկոս) գյուղատնտեսական արտադրանքի արտադրությունում:

Բոլոր անդամ պետություններում տնտեսական զարգացման դինամիկայի վրա դրական ազդեցություն է գործել ներդրումային ակտիվության աճը: Կապիտալ ներդրումների հավելաճի առավել բարձր տեմպեր են արձանագրվել Ղազախստանի Հանրապետությունում, որտեղ նկատվել է ներդրումների ծավալների ավելացում հանքարդյունաբերության և մշակման շատ ոլորտներում:

Անդամ պետություններում գործնական ակտիվության չափավոր դրական դինամիկան հումքային շուկաներում գրեթե ամբողջ 2018 թվականի ընթացքում համեմատաբար բարենպաստ գնային կոնյունկտուրայի հետ մեկտեղ նպաստել է ապրանքների արտաքին և փոխադարձ առևտրի ծավալների աճին: Երրորդ երկրների հետ առևտրի արժեքային ծավալներն աճել են արագ տեմպերով՝ հաշվի առնելով ապրանքային կառուցվածքում հանքային արտադրատեսակների արտահանման պահպանվող գերակշռությունը: Ներդրումային ակտիվության աճին զուգընթաց ներմուծման գնումները մեծամասամբ կենտրոնացվել են մեքենաշինության ոլորտի արտադրության և արտադրական սարքավորումների վրա, ինչը որոշակի զարկ է տվել Միության արտադրական ներուժի զարգացմանը՝ մյուս կողմից նպաստելով ներմուծումից դրա կախվածության ավելացմանը:

Արդյունաբերական հատվածում բացթողման աճի և ներմուծման ծավալների ավելացման պարագայում իրական աշխատավարձերի բարձրացմամբ և սպառողական վարկավորման ծավալների ավելացմամբ ապահովված սպառողական ակտիվությունը հիմնականում աճել է երկարաժամկետ օգտագործման ապրանքների հաշվին, ինչը հիմնականում կապված է սպառման աստիճանական վերականգնման հետ՝ նախորդ տարիներին դրա էական կրճատումից հետո: Միևնույն ժամանակ պահպանվում է ապրանքների և ծառայությունների գների նկատմամբ բնակչության բարձր զգայունությունը:

Անդամ պետություններում սպառողական գների աճը չափավոր է եղել: Անդամ պետությունների ազգային (կենտրոնական) բանկերի քաղաքականությունն ուղղված է եղել գնաճի ցուցանիշների՝ ազգային միջնաժամկետ կողմնորոշիչներին մոտ կամ դրանց սահմաններում պահպանմանը, ինչը նաև նպաստել է Պայմանագրով սահմանված՝ գնաճի մակարդակի ցուցանիշի սահմանային հաշվարկային քանակական արժեքի (սպառողական գների ինդեքս) պահպանմանը գործնականում բոլոր անդամ պետությունների կողմից: Գնաճի միջավայրը ձևավորվել է գլխավորապես այնպիսի գործոնների հաշվին, ինչպիսիք են ներքին պահանջարկի ամրապնդումը, վառելիքաէներգետիկական ապրանքների գների բարձրացումը, ինչպես նաև որոշ անդամ պետություններում ազգային արժույթների թուլացումը:

Պետական ֆինանսների ոլորտում 2018 թվականին իրավիճակը բարելավվել է, համախառն ներքին արդյունքի նկատմամբ պետական կառավարման հատվածի պարտքը բոլոր անդամ պետություններում նվազել է: Բելառուսի Հանրապետությունում, Ղազախստանի Հանրապետությունում և Ռուսաստանի Դաշնությունում պետական կառավարման հատվածի կոնսոլիդացված (համակարգված) բյուջեի մնացորդը դրական է եղել, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունում և Ղրղզստանի Հանրապետությունում՝ բացասական, սակայն այդ երկրներում բյուջեի պակասուրդը 2017 թվականի համեմատ նվազել է: Իրավիճակի բարելավմանը նպաստել են անդամ պետությունների կառավարությունների կողմից ընդունված՝ բյուջեի եկամտային բաղադրիչի ավելացման և ծախսային բաղադրիչի օպտիմալացման միջոցները, ինչպես նաև պետական ֆինանսների կառավարման պրակտիկայում բյուջետային կանոնների ներդրումը և օգտագործումը՝ ուղղված դրանց ընթացիկ հավասարակշռվածության և երկարաժամկետ կայունության ապահովմանը:

2018 թվականին Միությունում 2-տոկոսանոց տնտեսական աճի հասնելու առաջադրանքը կատարվել է: Սակայն ստացված մակրոտնտեսական արդյունքներն էական կայունությամբ չեն տարբերվում, և միջնաժամկետ ժամանակաշրջանում տնտեսական աճի ձեռք բերված տեմպերի պահպանումը մարտահրավեր է անդամ պետությունների համար: Տնտեսական ակտիվության վերականգնման փուլն ավարտվում է, և 2019 թվականին տնտեսական աճը Միությունում ընդհանուր առմամբ դանդաղելու է: Դա պայմանավորված է ինչպես արտաքին գլոբալ ռիսկերով, այնպես էլ ներքին սահմանափակումների առկայությամբ, որոնք բոլորը միասին ազդում են ընդհանուր առմամբ Միության մակրոտնտեսական կայունության և տնտեսական զարգացման վրա:

2019-2020 թվականների ժամանակահատվածում առաջատար միջազգային կազմակերպությունները կանխատեսում են համաշխարհային տնտեսության աճի դանդաղեցում՝ մի շարք զարգացած երկրների և ձևավորվող շուկաներով խոշոր տնտեսությունների դրամավարկային քաղաքականության խստացման, արդյունաբերական արտադրության զսպված դինամիկայի ու համաշխարհային առևտրի պայմանների բարդացման հետևանքով:

ԱՄՆ-ում տոկոսադրույքների աճը, որը պայմանավորված է ԱՄՆ-ի դաշնային պահուստների համակարգի կողմից բազային տոկոսադրույքի հետագա ավելացման վերաբերյալ մի շարք որոշումների ընդունմամբ, կարող է հանգեցնել հյուսիսամերիկյան ակտիվների ներդրումային գրավչության բարձրացման և ձևավորվող շուկաներով երկրներից կապիտալի արտահոսքի պահպանման: Այս առնչությամբ, հաշվի առնելով Ռուսաստանի Դաշնության նկատմամբ պատժամիջոցային ճնշումների պահպանման հավանականությունը, առանձնակի արդիականություն է ձեռք բերում Միության շրջանակներում մակրոտնտեսական և ֆինանսական պայմանների կանխատեսելիության և կայունության բարձրացումը՝ որպես անդամ պետությունների հետագա տնտեսական զարգացման համար անհրաժեշտ հիմք:

Էներգակիրների և մետաղների շուկաներում պահանջարկի նկատմամբ առաջարկի մեծացման դեպքում արդյունաբերական արտադրության համաշխարհային աճի դանդաղեցումն անդամ պետությունների հումքային գների և արտահանման արժեքային ծավալի վրա կարող է նվազեցնող ճնշում գործադրել: Հումքային ապրանքները, ինչպես նախկինում, անդամ պետությունների արտահանման կառուցվածքում խոշորագույն աղբյուր են, սակայն հումքային պաշարների օգտագործման հաշվին ազգային տնտեսությունների զգալի աճի հնարավորություններն էապես սահմանափակ են: Անհրաժեշտ է ջանքերը կենտրոնացնել Միության արտադրական ներուժի բարձրացման վրա թվային տեխնոլոգիաների լայնածավալ ներդրման, որակապես նոր գիտատեխնոլոգիական մշակումների և նորարարությունների ստեղծման հիման վրա՝ օգտագործելով ոչ միայն կառուցվածքաներդրումային քաղաքականության հնարավորությունները, այլ նաև հասանելի խթանները՝ բիզնեսում ներդրումներ կատարելու շարժառիթը բարձրացնելու համար:

Համաշխարհային առևտրի պայմանների բարդացումը, որը պայմանավորված է առևտրային սահմանափակումների խստացմամբ և գլոբալ հովանավորչության ուժեղացմամբ, առնչվում է բազմաթիվ երկրներից ապրանքների լայն շրջանակներին, ինչպես նաև կարող է հանգեցնել արտադրության և իրացման միջազգային շղթաների ներդաշնակեցված գործունեության խախտման: Առևտրատնտեսական փոխգործակցության գլոբալ հեռանկարների վատթարացման պայմաններում աճում է Միության ներքին շուկայի զարգացման և անդամ պետությունների մրցակցային առավելությունների արդյունավետ օգտագործման կարևորությունը՝ տնտեսական համագործակցության խորացման և Միության շրջանակներում ապրանքների, ծառայությունների, կապիտալի և աշխատուժի տեղաշարժի ազատության հետագա ընդլայնման, ինչպես նաև տրանսպորտային լոգիստիկ ներուժի իրագործման հաշվին: Միջազգային անկայունության աճի պայմաններում ներքին շուկայի զարգացումն անդամ պետությունների տնտեսությունների համար կարող է ստեղծել լրացուցիչ սիներգիկ ազդեցություն՝ ջանքերի միավորման, համատեղ ծրագրերի և նախագծերի իրագործման, ինչպես նաև Միության շրջանակներում ընդհանուր նպատակների իրագործմանն ուղղված միջոցների համակարգման հաշվին: Այս առնչությամբ, առանձնակի կարևորություն է ձեռք բերում այդ թվում՝ անդամ պետությունների ղեկավարների կողմից 2018 թվականի դեկտեմբերի 6-ին ստորագրված՝ «Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում ինտեգրացիոն գործընթացների հետագա զարգացման մասին» հռչակագրի իրագործումը:

Միևնույն ժամանակ արտաքին գործընկերների հետ առևտրային և տնտեսական կապերի ամրապնդումը միջպետական փոխշահավետ հարաբերությունների ստեղծման կարևորագույն գերակայությունն ու գրավականն է:

Ստեղծվող գլոբալ կոնյունկտուրայի ենթատեքստում միջնաժամկետ հեռանկարում անդամ պետությունների մակրոտնտեսական քաղաքականության առաջնահերթ նպատակն է դառնում Միության ներքին շուկայում և արտաքին շուկաներում անդամ պետությունների մրցունակության բարձրացման հաշվին դինամիկ և կայուն տնտեսական զարգացման ապահովումը: Անհրաժեշտ է ջանքերն ուղղել դեպի ռազմավարական հիմունքները՝ Միության տնտեսության կայուն և առաջընթաց աճի համար:

Այդ նպատակի իրագործմանը նպաստելու է ազգային և ինտեգրացիոն միջոցների իրականացումը հետևյալ ուղղություններով՝

մակրոտնտեսական և ֆինանսական ներքին պայմանների կանխատեսելիության և կայունության բարձրացում՝

գնային կայունության պահպանում.

պետական ֆինանսների կայունության բարձրացում.

ֆինանսական հատվածի հետագա զարգացում միջազգային սկզբունքների և ստանդարտների հիման վրա.

ազգային արժույթների օգտագործման ընդլայնման համար պայմանների ստեղծում փոխադարձ առևտրում հաշվարկներ կատարելիս.

անդամ պետությունների արտադրական ներուժի ուժեղացում՝

տնտեսության արտադրական հատվածում ներդրումային ակտիվության խթանում.

գիտատեխնոլոգիական և նորարարական ոլորտի զարգացման համար անհրաժեշտ պայմանների և գործիքների ստեղծում.

թվային և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ներդրում ու զարգացում.

անդամ պետությունների արդյունաբերական ձեռնարկությունների աջակցության մեխանիզմի ձևավորում՝ արդյունաբերության գերակա ճյուղերում կոոպերացիայի և ներմուծման փոխարինման շրջանակներում ինտեգրացիոն փոխգործակցության հարցերով՝ բարձր մակարդակի աշխատանքային խմբի շրջանակներում ներմուծման փոխարինման կոոպերացիոն նախագծեր իրականացնելիս.

բարձր ավելացված արժեքով արտադրանքի թողարկման մասով կարողության ուժեղացում և արդյունաբերական կոոպերացիայի ուժեղացում.

արդյունաբերությունում միջպետական ծրագրերի և ինտեգրացիոն նախագծերի իրականացում ու Միության ագրոարդյունաբերական հատվածում այդպիսի նախագծերի ձևավորում.

Միության ներքին շուկայի զարգացում և համագործակցության ամրապնդում արտաքին գործընկերների հետ՝

խոչընդոտների բացահայտման և վերացման, ինչպես նաև Միության ներքին շուկայում բացառումների և սահմանափակումների փուլային կրճատման շարունակական աշխատանքներ, այդ թվում՝ դրա զարգացման համար ընդունված՝ Պայմանագրի համապատասխան դրույթներում և Միության մարմինների համապատասխան ակտերում փոփոխություններ կատարելու միջոցով.

անդամ պետությունների անդրսահմանային շուկաներում բարենպաստ մրցակցային միջավայրի ձևավորում և մրցակցության պաշտպանություն.

Միության տրանսպորտային լոգիստիկ ներուժի զարգացում.

Միության շրջանակներում աշխատանքային և կրթական շարժունության ոլորտում հնարավորությունների ընդլայնում.

արտաքին գործընկերների հետ առևտրային և տնտեսական կապերի խորացում, ինչպես նաև միջազգային համագործակցության զարգացում:

 

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 22 հունիսի 2022 թվական: