2021 թվականի հուլիսի 13-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով ըստ հայցի Վարդան Քալանթարյանի ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ Կոմիտե)՝ «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումը վերացնելու պահանջի մասին, վարչական գործով ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 26.05.2020 թվականի որոշման դեմ Կոմիտեի բերած վճռաբեկ բողոքը,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան՝ Վարդան Քալանթարյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել Կոմիտեի «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումը:

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Ա. Ղազարյան) (այսուհետ` Դատարան) 20.05.2019 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 26.05.2020 թվականի որոշմամբ Կոմիտեի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 20.05.2019 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Կոմիտեն:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Վարդան Քալանթարյանի ներկայացուցիչը:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը սխալ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 144-րդ հոդվածի 1-ին մասը, իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է այն հանգամանքը, որ սույն վարչական գործով քննարկվող դեպքում գործ չունենք օտարման մեկ գործարքի հետ, այլ երկու՝ նույն տեսակի գույքերի (անկախ այն հանգամանքից` այդ երկու գույքերը մինչև օտարման գործարքները գոյություն են ունեցել մեկ գույքի կազմում, թե երկու առանձին) առուվաճառքի պայմանագրերի հետ:

  Վերաքննիչ դատարանում որևէ կերպ քննության առարկա չի դարձվել վիճարկվող որոշման «Որոշեցի» մասում վարչական վարույթի վերսկսման վերաբերյալ կետի բացակայության հարցը, որի հետևանքով Կոմիտեն որևէ կերպ հնարավորություն չի ունեցել առաջ քաշված փաստարկի դեմ պաշտպանվելու՝ նույնիսկ չակնկալելով նմանատիպ  հարցի քննարկումն այն պայմաններում, երբ այն դուրս է սույն վարչական գործի շրջանակներից:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 26.05.2020 թվականի որոշումը և փոփոխել այն ՝ հայցն ամբողջությամբ մերժել կամ գործն ուղարկել նոր քննության:

2.1. Վարդան Քալանթարյանի վճռաբեկ բողոքի պատասխանի հիմնավորումները.

Վճռաբեկ բողոքն անհիմն է և ենթակա է մերժման, քանի որ «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի երրորդ պարբերության նորմը կիրառելի է այն դեպքում, երբ ձեռք են բերվել և օտարվել երկու նույն տեսակի տարբեր գույքային միավորներ, այլ ոչ թե մեկ գույքային միավոր, որը հետագայում վաճառվել է առանձին գույքային միավորների բաժանելու միջոցով, ուստի տվյալ դեպքում թիվ 01-006-0403-0134-001-132 ծածկագրով 16.11.2016 թվականին գրանցված Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանի անշարժ գույքի օտարման գործարքը չէր կարող համարվել «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի երրորդ պարբերությանը համապատասխան՝ ապրանքի մատակարարում, և ըստ դրա՝ ԱԱՀ-ով հարկվող գործարք, ինչն էլ բացառել է տվյալ գործարքի կնքման համար ԱԱՀ-ի գործով Վարդան Քալանթարյանի նկատմամբ հարկային պարտավորությունների հաշվարկման իրավական հնարավորությունը, որպիսի պարագայում Վարդան Քալանթարյանից 10.182.036 ՀՀ դրամ պարտավորության գումար գանձելու մասին 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումն ընդունվել է օրենքի խախտմամբ։

Վերաքննիչ դատարանի որոշումը հիմնավոր է, քանի որ վիճարկվող որոշումը, ըստ դրա վերնագրի, վերաբերում է կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելուն և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելուն, իսկ վիճարկվող որոշման մեջ «Պարզեցի» մասում նշված է Վարդան Քալանթարյանի չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու վերաբերյալ վարչական ակտ ընդունելու նպատակով վարչական վարույթ հարուցելու, վերջինիս այդ մասին ծանուցած լինելու, այնուհետև 26.02.2018 թվականին կայացված որոշմամբ վարչական վարույթը կասեցնելու մասին, մինչդեռ վիճարկվող որոշման եզրափակիչ՝ «Որոշեցի» մասը վերաբերում է միայն Վարդան Քալանթարյանից 10.182.036 ՀՀ դրամ պարտավորության գումար գանձելու մասին վարչական մարմնի եզրահանգմանը, և չի պարունակում որևէ նշում, ըստ նույն որոշման՝ Վարդան Քալանթարյանի նկատմամբ հարուցված, այնուհետև կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու, այսինքն՝ այդ մասին որոշում կայացված լինելու, ինչպես նաև վարույթը վերսկսելու մասին Վարդան Քալանթարյանին ծանուցած լինել-չլինելու վերաբերյալ, որպիսի պարագայում, փաստելով նաև, որ գործում բացակայում է որևէ ապացույց այն մասին, որ ըստ վիճարկվող որոշման՝ Վարդան Քալանթարյանի նկատմամբ հարուցված վարչական վարույթը տվյալ որոշման կայացման պահին վերսկսված է եղել, Վերաքննիչ դատարանը եզրահանգել է, որ վիճարկվող որոշումը կայացվել է Վարդան Քալանթարյանից չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելուն ուղղված վարույթը վերսկսված չլինելու պայմաններում, ինչը ևս հիմք է վիճարկվող որոշումն անվավեր ճանաչելու համար։

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.

  1)  15.09.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 15092016-01-0076 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 հասցեի՝ 171,5քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի (կադաստրային ծածկագիրը՝ 01-006-0403-0134-001-064) և 0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության և ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքները (հատոր 1-ին, գ. թ. 33),

  2)  16.11.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 16112016-01-0075 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենք թիվ 64 հասցեի՝ 34,1քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի (կադաստրային ծածկագիրը՝ 01-006-0403-0134-001-131) և 0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության և ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքները (հատոր 1-ին, գ. թ. 34),

  3)  16.11.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 16112016-01-0069 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի՝ 54,7քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի (կադաստրային ծածկագիրը՝ 01-006-0403-0134-001-132) և 0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության և ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքները (հատոր 1-ին, գ. թ. 35),

  4)  16.11.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 16112016-01-0134 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/2 հասցեի՝ 64,9քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի, ինչպես նաև 7,8քմ մակերեսով բնակարանի և  0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության, ինչպես նաև ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքները (հատոր 1-ին, գ. թ. 36),

  5)  26.01.2017 թվականին Վարդան Քալանթարյանի կողմից օտարվել է Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 հասցեի բնակարանը (անվիճելի փաստ),

  6)  07.03.2017 թվականին Վարդան Քալանթարյանի կողմից օտարվել է Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի բնակարանը (անվիճելի փաստ),

  7)  ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի կողմից 30.05.2017 թվականին տրված թիվ ԱՏ-30/05/2017-1-0210 տեղեկանքի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարան հասցեի անշարժ գույքը առուվաճառքի և հիփոթեքի 09.09.2016 թվականի թիվ 9132 պայմանագրի հիման վրա գրանցվել է Վարդան Քալանթարյանի անվամբ, այնուհետև սեփականատիրոջ դիմումի համաձայն անշարժ գույքը բաժանվել է 3 գույքային միավորների՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64, թիվ 64/1 և թիվ 64/2 բնակարանների (հատոր 1-ին, գ. թ. 38),

  8)  Կոմիտեի իրավաբանական վարչության պետի կողմից 06.03.2018 թվականին կայացվել է «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 287-Ա որոշումը, որի 1-ին կետի համաձայն՝ որոշվել է ֆիզիկական անձ Վարդան Քալանթարյանից գանձել 10.182.036 ՀՀ դրամ պարտավորության գումար (հատոր 1-ին, գ. թ. 9-10): 

  4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, նույն հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետի իմաստով, այն է՝ բողոքում բարձրացված հարցի վերաբերյալ Վճռաբեկ դատարանի որոշումը կարող է էական նշանակություն ունենալ օրենքի և այլ նորմատիվ իրավական ակտերի միատեսակ կիրառության համար, և գտնում է, որ տվյալ դեպքում  Վճռաբեկ դատարանի արտահայտած իրավական դիրքորոշումները օտարման գործարքն ապրանքի մատակարարում համարելու վերաբերյալ կարևոր նշանակություն կունենան նմանատիպ գործերով միասնական և կանխատեսելի դատական պրակտիկա ձևավորելու համար:

Սույն բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում անդրադառնալ հետևյալ իրավական հարցադրմանը.արդյո՞ք անձի ձեռք բերած քաղաքացիական իրավունքի մեկ օբյեկտի մասնատման արդյունքում առաջացած՝ քաղաքացիական իրավունքի՝ նույն տեսակի մի քանի օբյեկտներից երկրորդի առուվաճառքի գործարքը հանդիսանում է մատակարարում՝ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետի իմաստով։

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի համաձայն` ավելացված արժեքի հարկը (այսուհետ` ԱԱՀ) անուղղակի հարկ է, որը նույն օրենքի համաձայն վճարվում (գանձվում) է պետական բյուջե` ապրանքների ներմուծման, Հայաստանի Հանրապետության տարածքում դրանց արտադրության ու շրջանառության, ինչպես նաև ծառայությունների մատուցման բոլոր փուլերում:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի համաձայն` նույն օրենքով սահմանված կարգով ԱԱՀ վճարում են ԱԱՀ վճարող համարվող և (կամ) ԱԱՀ-ի վճարման պարտավորություն կրող անձինք:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի համաձայն` ԱԱՀ-ով հարկվող օբյեկտ է համարվում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ԱԱՀ վճարողների կողմից իրականացվող նույն օրենքի 6-րդ հոդվածով սահմանված բոլոր գործարքների (գործառնությունների) ամբողջ արժեքը (շրջանառությունը), եթե օրենքով այլ բան չի նախատեսված:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` ԱԱՀ-ով հարկվող գործարքներ (գործառնություններ) են համարվում` ապրանքների մատակարարումը՝ գործարք, որն իրականացվում է ապրանքների (...) սեփականության իրավունքը որևէ ձևով կատարվող հատուցման դիմաց այլ անձի փոխանցելու միջոցով: (...) Անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձի կողմից իրականացված գործարքները համարվում են ապրանքի մատակարարում հետևյալ դեպքերում` (...) (բ) մեկ օրացուցային տարվա ընթացքում երկու և ավելի թվով անգամ անձի սեփականությունը կամ ընդհանուր սեփականությունը հանդիսացող նույն տեսակի հետևյալ գույքի` բնակարանի, առանձնատան (այդ թվում` անավարտ (կիսակառույց)), անձնական օգտագործման ավտոմեքենայի, գյուղատնտեսական նշանակության և բնակավայրերի հողերի, ավտոտնակի` որևէ ձևով կատարվող հատուցման դիմաց օտարման դեպքերում ապրանքի մատակարարում է համարվում այդ ժամանակահատվածում երկրորդ և ավելի թվով նույն տեսակի գույքի օտարումը, եթե օտարումը կատարվում է տվյալ գույքի ձեռքբերմանը հաջորդող մեկ տարին չգերազանցող ժամանակահատվածում:

Վերոգրյալ իրավական նորմերի համակարգային վերլուծության արդյունքում  ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ ավելացված արժեքի հարկի` որպես անուղղակի հարկի հարկվող օբյեկտն ավելացված արժեքի հարկ վճարողների կամ ավելացված արժեքի հարկի վճարման պարտավորություն կրող անձանց կողմից իրականացվող օրենքով սահմանված բոլոր գործարքների (գործառնությունների) ամբողջ արժեքն է (շրջանառությունը): Ընդ որում, իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի իմաստով ավելացված արժեքի հարկով հարկվում են, inter alia, ապրանքների մատակարարման գործարքները (գործառնությունները), այսինքն` գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքը որևէ ձևով կատարվող հատուցման դիմաց այլ անձի փոխանցելուն ուղղված գործարքները: Որպես կանոն՝ ավելացված արժեքի հարկով հարկվող օբյեկտը ձեռնարկատիրական գործունեություն վարող իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց (անհատ ձեռնարկատերերի) իրականացրած գործարքներն են: Սակայն, բացի վերը նշված անձանց կողմից իրականացրած գործարքների, օրենսդիրը որդեգրել է այն մոտեցումը, որ ձեռնարկատիրական գործունեություն չիրականացնող ֆիզիկական անձանց կողմից իրականացվող մի շարք գործարքներ որոշակի պայմանների առկայության դեպքում ևս իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով դիտարկվում են որպես ապրանքի մատակարարում, հետևաբար նաև՝ ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարքներ: Նշված գործարքներից են, մասնավորապես, իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի երրորդ պարբերության «բ» ենթակետով սահմանված գործարքները, որոնք վերաբերում են անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձի կողմից մեկ օրացուցային տարվա ընթացքում իրականացված որոշակի կատեգորիայի գույքի երկրորդ և ավելի թվով օտարմանը:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանն անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձի կողմից մեկ օրացուցային տարվա ընթացքում իրականացված նույն տեսակի գույքի երկրորդ և ավելի թվով օտարման գործարքը իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով ապրանքի մատակարարում որակելու իրավական հիմքերի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ իրավական դիրքորոշումներ է արտահայտել Մհեր Կակոսյանն ընդդեմ ՀՀ ֆինանսների նախարարության Նոր Նորքի հարկային տեսչության թիվ ՎԴ/0811/05/15 վարչական գործով 26.12.2016 թվականի որոշմամբ: Նշված որոշման շրջանակներում արտահայտված իրավական դիրքորոշումներն ընդհանրացված տեսքով հանգում են հետևյալին.

ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի իմաստով անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձի կողմից իրականացված գործարքը համարվում է ապրանքի մատակարարում, հետևաբար նաև՝ ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք, հետևյալ պայմանների միաժամանակյա առկայության դեպքում.

1)  անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձը մեկից ավելի անգամ օտարել է որոշակի կատեգորիայի գույք՝ բնակարան, առանձնատուն, անձնական օգտագործման ավտոմեքենա, գյուղատնտեսական նշանակության և բնակավայրերի հողեր, ավտոտնակ,

2)  թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող գործարքներով տեղի է ունեցել անձի սեփականությունը հանդիսացող գույքի օտարում,

3)   թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող օտարումները կատարվել են որևէ ձևով հատուցման դիմաց, այսինքն՝ գույքի օտարման դիմաց օտարողը ստացել է կամ պետք է ստանա վճար կամ այլ հանդիպական կատարում:

4)   գործարքով օտարվել է այնպիսի տեսակի գույք, որպիսի տեսակի գույք (բնակարան, առանձնատուն (այդ թվում` անավարտ (կիսակառույց)), անձնական օգտագործման ավտոմեքենա, գյուղատնտեսական նշանակության և բնակավայրերի հողեր, ավտոտնակ) նախկինում մեկ օրացույցային տարվա ընթացքում արդեն օտարվել է նույն անձի կողմից (այսուհետև՝ նույն տեսակի գույք):

5)   գործարքը նույն տեսակի գույքի՝ մեկ օրացուցային տարվա ընթացքում օտարման հերթական գործարք է, որը նույն անձի կողմից իրականացվում է երկրորդ կամ ավելի թվով անգամ: Ընդ որում, ՀՀ վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարել արձանագրել, որ օրացուցային տարին ներառում է հունվարի 1-ից մինչև դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածը: Այսինքն՝ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով երկրորդ և հաջորդող գործարքներն ապրանքի մատակարարում համարվելու համար անհրաժեշտ է, որպեսզի նույն տեսակի թե՛ առաջին, թե՛ երկրորդ և հաջորդող գործարքներն իրականացված լինեն միևնույն թվականի հունվարի 1-ից մինչև դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածում:

6)   գործարքով օտարվել է գույք, որը ձեռք է բերվել օտարմանը նախորդող մինչև մեկ տարվա ընթացքում: Այսինքն՝ որպեսզի երկրորդ կամ հաջորդող գործարքով նույն տեսակի գույքի օտարման գործարքը համարվի ապրանքի մատակարարում, օտարվող գույքը պետք է ձեռք բերված լինի օտարմանը նախորդող մեկ տարվա ընթացքում:

Այսպիսով ՀՀ վճռաբեկ դատարանը գտել է, որ եթե գործարքը բավարարում է վերը նշված բոլոր պայմաններին, ապա այն իրավահարաբերության ծագման պահի գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով համարվում է ապրանքի մատակարարում, հետևաբար նաև՝ ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք, իսկ եթե նշված պայմաններից որևէ մեկը բացակայում է, ապա գործարքը չի կարող համարվել ապրանքի մատակարարում:

Միաժամանակ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ իրավահարաբերության ծագման պահի գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի երրորդ պարբերության «բ» ենթակետով նախատեսված գույքի օտարման երկրորդ կամ հաջորդող գործարքն ապրանքի մատակարարում համարելու տեսանկյունից էական է, որ տվյալ գործարքով մեկ օրացուցային տարում թվով երկրորդ կամ հաջորդող անգամ օտարվի այնպիսի գույք, որը ձեռք է բերվել օտարմանը նախորդող մեկ տարվա ընթացքում, իսկ նույն օրացուցային տարվա ընթացքում առաջին գործարքով օտարված գույքը ֆիզիկական անձի կողմից ձեռք բերելու ժամանակահատվածը որևէ նշանակություն չունի նույն օրացուցային տարվա ընթացքում հետագայում նույն տեսակի գույքն օտարելու գործարքն ապրանքի մատակարարում որակելու համար: Այլ կերպ ասած՝ գործարքն ապրանքի մատակարարում համարելու համար էական է ոչ թե դրան նախորդող գործարքներով օտարված նույն տեսակի գույքի ձեռքբերման, այլ հենց տվյալ գործարքով օտարվող գույքի ձեռքբերման ժամանակահատվածը:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի նման եզրահանգումը բխել է օրենսդրի կողմից իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի երրորդ պարբերության «բ» ենթակետում առկա «եթե օտարումը կատարվում է տվյալ գույքի ձեռքբերմանը հաջորդող մեկ տարին չգերազանցող ժամանակահատվածում» արտահայտության տառացի մեկնաբանությունից, որում օրենսդիրն օգտագործել է «տվյալ գույքի» արտահայտությունը՝ նկատի ունենալով քննարկվող գործարքով օտարվող գույքը, այլ ոչ թե նույն օրացուցային տարվա ընթացքում նախկինում օտարված գույքը: Այսպիսով, մեկ օրացուցային տարվա ընթացքում երկրորդ և հաջորդող նույն տեսակի գույքի օտարման գործարքն ապրանքի մատակարարում որակելու համար այդ գույքի ձեռքբերման և օտարման գործարքների միջև ընկած ժամանակահատվածը չպետք է գերազանցի մեկ տարին` անկախ այն հանգամանքից, թե երբ է ձեռք բերվել տվյալ օրացուցային տարում առաջինն օտարված գույքը (տե՛ս, Մհեր Կակոսյանն ընդդեմ ՀՀ ֆինանսների նախարարության Նոր Նորքի հարկային տեսչության թիվ ՎԴ/0811/05/15 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 26.12.2016 թվականի որոշումը):

Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, գործարքն ապրանքի մատակարարում համարելու համար էական է միայն նույն տեսակի երկրորդ գույքի ձեռքբերման ամսաթիվն այնքանով, որքանով այն պետք է լինի երկրորդ գույքի օտարմանը նախորդող մինչև մեկ տարվա ընթացքում: Այսինքն՝ Վճռաբեկ դատարանը նույն տեսակի գույքի  ձեռքբերման երկու և ավելի անգամ լինելու հանգամանքը չի դիտում որպես պարտադիր պայման՝ գործարքը ապրանքի մատակարարում դիտարկելու համար։ Սույն գործի փաստերի համաձայն՝ 15.09.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 15092016-01-0076 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 հասցեի՝ 171,5քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի (կադաստրային ծածկագիրը՝ 01-006-0403-0134-001-064) և 0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության և ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքները:

16.11.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 16112016-01-0075 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենք թիվ 64 հասցեի՝ 34,1քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի (կադաստրային ծածկագիրը՝ 01-006-0403-0134-001-131) և 0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ  գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության և ընդհանուր բաժնային սեփականության  իրավունքները:

16.11.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 16112016-01-0069 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի՝ 54,7քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի (կադաստրային ծածկագիրը՝ 01-006-0403-0134-001-132) և 0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության և ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքները:

16.11.2016 թվականին տրված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման թիվ 16112016-01-0134 վկայականի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/2 հասցեի՝ 64,9քմ ընդհանուր մակերեսով բնակարանի, ինչպես նաև 7,8քմ մակերեսով բնակարանի և  0,14236հա մակերեսով հողամասի նկատմամբ գրանցվել են Վարդան Քալանթարյանի՝ համապատասխանաբար սեփականության, ինչպես նաև ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքները:

26.01.2017 թվականին Վարդան Քալանթարյանի կողմից օտարվել է Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 հասցեի բնակարանը:

07.03.2017 թվականին Վարդան Քալանթարյանի կողմից օտարվել է Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի բնակարանը:

ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի կողմից 30.05.2017 թվականին տրված թիվ ԱՏ-30/05/2017-1-0210 տեղեկանքի համաձայն՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարան հասցեի անշարժ գույքը առուվաճառքի և հիփոթեքի 09.09.2016 թվականի թիվ 9132 պայմանագրի հիման վրա գրանցվել է Վարդան Քալանթարյանի անվամբ, այնուհետև սեփականատիրոջ դիմումի համաձայն անշարժ գույքը բաժանվել է 3 գույքային միավորների՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64, թիվ 64/1 և թիվ 64/2 բնակարանների:

Կոմիտեի իրավաբանական վարչության պետի կողմից 06.03.2018 թվականին կայացվել է «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 287-Ա որոշումը, որի 1-ին կետի համաձայն՝ որոշվել է ֆիզիկական անձ Վարդան Քալանթարյանից գանձել 10.182.036 ՀՀ դրամ պարտավորության գումար:

Դատարանը, հայցը բավարարելու և Կոմիտեի 06.03.2018 թվականի «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 287-Ա որոշումն անվավեր ճանաչելու հիմքում դրել է այն հանգամանքը, որ Վարդան Քալանթարյանի կողմից մեկ օրացուցային տարում ձեռք է բերվել միայն մեկ գույք, որից առանձնացվել և հետագայում վաճառվել է երկու գույքային միավոր, ուստի Դատարանը գտել է, որ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետը կիրառելի չէ, ներառյալ տույժերի և տուգանքի հաշվարկումը և գանձման առաջադրումը Դատարանն անհիմն է համարել և գտել է, որ վիճարկվող որոշումը կայացվել է օրենքի սխալ մեկնաբանման և կիրառման հետևանքով։

Վերաքննիչ դատարանը, վերահաստատելով Դատարանի եզրահանգումները, Կոմիտեի վերաքննիչ բողոքը մերժել է, և Դատարանի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Մինչդեռ վերը նշված վերլուծությունների լույսի ներքո Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ առկա են իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի իմաստով սահմանված բոլոր պայմանները գործարքը ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք համարելու համար։ Այսպես՝ անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող Վարդան Քալանթարյանը մեկից ավելի անգամ՝ 26.01.2017 թվականի և 07.03.2017 թվականի գործարքներով օտարել է որոշակի կատեգորիայի գույք՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարանը և Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանը։ Թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող գործարքներով տեղի է ունեցել Վարդան Քալանթարյանի սեփականությունը հանդիսացող գույքի օտարում։ Թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող օտարումները կատարվել են որևէ ձևով հատուցման դիմաց։ Երկրորդ գործարքով օտարվել է այնպիսի տեսակի գույք, որպիսի տեսակի գույք նախկինում մեկ օրացույցային տարվա ընթացքում արդեն օտարվել է նույն անձի կողմից։ Այսինքն, տվյալ դեպքում Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարանը և Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանը հանդիսանում են նույն տեսակի գույք՝ երկուսն էլ բնակարան են և հանդիսանում են միանման հատկանիշներով օժտված, միևնույն նպատակային նշանակություն ունեցող գույք։ Նույն տեսակի գույքի օտարման թե՛ առաջին, թե՛ երկրորդ գործարքներն իրականացվել են միևնույն՝ 01.01.2017 թվականից մինչև 31.12.2017 թվականն ընկած ժամանակահատվածում, նույն տեսակի գույքի օտարման երկրորդ գործարքով օտարվել է գույք, որն ընդհանուր գույքի կազմի մեջ ձեռք է բերվել օտարմանը նախորդող մինչև մեկ տարվա ընթացքում՝ 09.09.2016 թվականին:

Ուստի, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ ստորադաս դատարանների պատճառաբանություններն անհիմն են, քանի որ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանի առուվաճառքի գործարքը ԱԱՀ-ով հարկվող գործարք է, և առկա են բոլոր պայմանները գործարքը ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք համարելու համար։

Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ հիմնավոր են բողոք բերած անձի փաստարկները Վերաքննիչ դատարանի կողմից իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի սխալ կիրառության վերաբերյալ:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխանում բերված փաստարկները հերքվում են վերը նշված պատճառաբանություններով:

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը համարում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 150-րդ, 151-րդ և 163-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված` վերաքննիչ դատարանի դատական ակտը բեկանելու և փոփոխելու՝ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք: Սույն գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի վերոգրյալ հոդվածով ամրագրված` անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր: Հետևաբար գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից:

 Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

Դատական ակտը փոփոխելիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական  ծախսերի բաշխման վերաբերյալ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատական ծախuերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախuերից:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաստանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի` վկաներին և փորձագետներին վճարած գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպես նաև մյուս կողմի կրած դատական ծախսերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար: Դատական պաշտպանության այն միջոցի հետ կապված ծախսերը, որ իր նպատակին չի ծառայել, դրվում են այդ միջոցն օգտագործած կողմի վրա, անգամ եթե վճիռը կայացվել է այդ կողմի օգտին:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Կոմիտեն վճռաբեկ բողոքի համար վճարել է 20.000 ՀՀ դրամ, իսկ վերաքննիչ բողոքի համար՝ 10.000 ՀՀ դրամ, ուստի, հաշվի առնելով, որ Կոմիտեի վճռաբեկ բողոքը ենթակա է բավարարման, իսկ Վարդան Քալանթարյանի հայցը՝ մերժման, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Կոմիտեի կողմից նախապես վճարված պետական տուրքի գումարները ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի հիմքով ենթակա են հատուցման Վարդան Քալանթարյանի կողմից:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի  169-171-րդ հոդվածներով, 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1.  Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 26.05.2020 թվականի որոշումը և փոփոխել այն՝ Վարդան Քալանթարյանի հայցն ընդդեմ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի՝ «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումը վերացնելու պահանջի մասին, մերժել:

2.  Վարդան Քալանթարյանից հօգուտ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի բռնագանձել 10.000 ՀՀ դրամ` որպես վերաքննիչ բողոքի համար նախապես վճարված պետական տուրքի գումար և 20.000 ՀՀ դրամ՝ որպես վճռաբեկ բողոքի համար նախապես վճարված պետական տուրքի գումար:

3.  Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:

Նախագահող	Ռ. Հակոբյան
Զեկուցող	է. սեդրակյան
	Ս. Անտոնյան
	Ա. Բարսեղյան
	Մ. Դրմեյան
	Գ. Հակոբյան
	Ս. Միքայելյան
	Տ. Պետրոսյան
	Ն. Տավարացյան

ՀԱՏՈՒԿ ԿԱՐԾԻՔ

13.07.2021 թ.

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի կողմից թիվ ՎԴ/7678/05/18 վարչական գործով 13.07.2021 թվականին կայացված որոշման վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան), 13.07.2021 թվականին գրավոր ընթացակարգով քննելով ըստ հայցի Վարդան Քալանթարյանի ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ Կոմիտե)՝ «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումը վերացնելու պահանջի մասին, վարչական գործով ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ՝ Վերաքննիչ դատարան) 26.05.2020 թվականի որոշման դեմ Կոմիտեի բերած վճռաբեկ բողոքը, նույն պալատի դատավորների ընդհանուր թվի մեծամասնությամբ որոշել է վճռաբեկ բողոքը բավարարել, բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 26.05.2020 թվականի որոշումը և փոփոխել այն՝ Վարդան Քալանթարյանի հայցն ընդդեմ Կոմիտեի՝ «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումը վերացնելու պահանջի մասին, մերժել:

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի դատավորներ Ռուզաննա Հակոբյանս, Ստեփան Միքայելյանս և Նախշուն Տավարացյանս, համաձայն չլինելով վերը նշված որոշմամբ Վճռաբեկ դատարանի դատավորների մեծամասնության արտահայտած կարծիքի հետ, ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 12-րդ հոդվածի  6-րդ և 7-րդ մասերով, շարադրում ենք մեր հատուկ կարծիքը նշված որոշման վերաբերյալ:

Սույն գործը հարուցվել է Վարդան Քալանթարյանի կողմից ներկայացված հայցի հիման վրա, որով վերջինս պահանջել է անվավեր ճանաչել Կոմիտեի՝ «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումը:

ՀՀ վարչական դատարանը (այսուհետ՝ Դատարան) հայցը բավարարելու և Կոմիտեի՝ 06.03.2018 թվականի «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 287-Ա որոշումն անվավեր ճանաչելու հիմքում դրել է այն հանգամանքը, որ Վարդան Քալանթարյանի կողմից մեկ օրացուցային տարում ձեռք է բերվել միայն մեկ գույք, որից առանձնացվել և հետագայում վաճառվել է երկու գույքային միավոր, ուստի Դատարանը գտել է, որ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետը կիրառելի չէ, ներառյալ տույժերի և տուգանքի հաշվարկումը և գանձման առաջադրումը Դատարանն անհիմն է համարել և գտել է, որ վիճարկվող որոշումը կայացվել է օրենքի սխալ մեկնաբանման և կիրառման հետևանքով։

Վերաքննիչ դատարանը, վերահաստատելով Դատարանի եզրահանգումները, Կոմիտեի վերաքննիչ բողոքը մերժել է և Դատարանի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Վճռաբեկ դատարանը Վերաքննիչ դատարանի 26.05.2020 թվականի որոշումը բեկանելու և փոփոխելու ու Վարդան Քալանթարյանի հայցն ընդդեմ Կոմիտեի՝ «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» 06.03.2018 թվականի թիվ 287-Ա որոշումը վերացնելու պահանջը մերժելու  մասին իր եզրահանգումը հիմնավորել է հետևյալով․

Այսպես. անդրադառնալով այն իրավական հարցադրմանը, թե արդյո՞ք անձի ձեռք բերած քաղաքացիական իրավունքի մեկ օբյեկտի մասնատման արդյունքում առաջացած՝ քաղաքացիական իրավունքի՝ նույն տեսակի մի քանի օբյեկտներից երկրորդի առուվաճառքի գործարքը հանդիսանում է մատակարարում՝ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետի իմաստով և, վկայակոչելով ու վերլուծության ենթարկելով իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին, 2-րդ, 5-րդ հոդվածները, 6-րդ հոդվածի 1-ին կետը, նշված հոդվածների վերաբերյալ ՀՀ վճռաբեկ դատարանի նախկինում արտահայտած իրավական դիրքորոշումները՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է.  

«(...) գործարքն ապրանքի մատակարարում համարելու համար էական է միայն նույն տեսակի երկրորդ գույքի ձեռքբերման ամսաթիվն այնքանով, որքանով այն պետք է լինի երկրորդ գույքի օտարմանը նախորդող մինչև մեկ տարվա ընթացքում: Այսինքն՝ Վճռաբեկ դատարանը նույն տեսակի գույքի  ձեռքբերման երկու և ավելի անգամ լինելու հանգամանքը չի դիտում որպես պարտադիր պայման՝ գործարքը ապրանքի մատակարարում դիտարկելու համար։

(...) առկա են իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի իմաստով սահմանված բոլոր պայմանները գործարքը ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք համարելու համար։ Այսպես՝ անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող Վարդան Քալանթարյանը մեկից ավելի անգամ՝ 26.01.2017 թվականի և 07.03.2017 թվականի գործարքներով օտարել է որոշակի կատեգորիայի գույք՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարանը և Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանը։ Թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող գործարքներով տեղի է ունեցել Վարդան Քալանթարյանի սեփականությունը հանդիսացող գույքի օտարում։ Թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող օտարումները կատարվել են որևէ ձևով հատուցման դիմաց։ Երկրորդ գործարքով օտարվել է այնպիսի տեսակի գույք, որպիսի տեսակի գույք նախկինում մեկ օրացույցային տարվա ընթացքում արդեն օտարվել է նույն անձի կողմից։ Այսինքն, տվյալ դեպքում Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարանը և Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանը հանդիսանում են նույն տեսակի գույք՝ երկուսն էլ բնակարան են և հանդիսանում են միանման հատկանիշներով օժտված, միևնույն նպատակային նշանակություն ունեցող գույք։ Նույն տեսակի գույքի օտարման թե՛ առաջին, թե՛ երկրորդ գործարքներն իրականացվել են միևնույն՝ 01.01.2017 թվականից մինչև 31.12.2017 թվականն ընկած ժամանակահատվածում, նույն տեսակի գույքի օտարման երկրորդ գործարքով օտարվել է գույք, որն ընդհանուր գույքի կազմի մեջ ձեռք է բերվել օտարմանը նախորդող մինչև մեկ տարվա ընթացքում՝ 09.09.2016 թվականին:

Ուստի, (...) ստորադաս դատարանների պատճառաբանություններն անհիմն են, քանի որ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանի առուվաճառքի գործարքը ԱԱՀ-ով հարկվող գործարք է, և առկա են բոլոր պայմանները գործարքը ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք համարելու համար»։

Վճռաբեկ դատարանի վերոգրյալ եզրահանգումների հետ համաձայն չենք, գտնում ենք, որ այն չի բխում իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետի պահանջներից հետևյալ հիմնավորմամբ.

Այսպես. իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` ԱԱՀ-ով հարկվող գործարքներ (գործառնություններ) են համարվում` ապրանքների մատակարարումը՝ գործարք, որն իրականացվում է ապրանքների (...) սեփականության իրավունքը որևէ ձևով կատարվող հատուցման դիմաց այլ անձի փոխանցելու միջոցով: (...) Անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձի կողմից իրականացված գործարքները համարվում են ապրանքի մատակարարում հետևյալ դեպքերում` (...) (բ) մեկ օրացուցային տարվա ընթացքում երկու և ավելի թվով անգամ անձի սեփականությունը կամ ընդհանուր սեփականությունը հանդիսացող նույն տեսակի հետևյալ գույքի` բնակարանի, առանձնատան (այդ թվում` անավարտ (կիսակառույց)), անձնական օգտագործման ավտոմեքենայի, գյուղատնտեսական նշանակության և բնակավայրերի հողերի, ավտոտնակի` որևէ ձևով կատարվող հատուցման դիմաց օտարման դեպքերում ապրանքի մատակարարում է համարվում այդ ժամանակահատվածում երկրորդ և ավելի թվով նույն տեսակի գույքի օտարումը, եթե օտարումը կատարվում է տվյալ գույքի ձեռքբերմանը հաջորդող մեկ տարին չգերազանցող ժամանակահատվածում:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, նախկինում կայացրած իր որոշումներից մեկում անդրադառնալով վերոգրյալ իրավակարգավորմանը, արձանագրել է, որ (իրավահարաբերության ծագման պահին գործող) «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի իմաստով անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձի կողմից իրականացված գործարքը համարվում է ապրանքի մատակարարում, հետևաբար նաև՝ ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք, հետևյալ պայմանների միաժամանակյա առկայության դեպքում.

1) անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձը մեկից ավելի անգամ օտարել է որոշակի կատեգորիայի գույք՝ բնակարան, առանձնատուն, անձնական օգտագործման ավտոմեքենա, գյուղատնտեսական նշանակության և բնակավայրերի հողեր, ավտոտնակ,

2) թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող գործարքներով տեղի է ունեցել անձի սեփականությունը հանդիսացող գույքի օտարում,

3) թե՛ առաջին, թե՛ հաջորդող օտարումները կատարվել են որևէ ձևով հատուցման դիմաց, այսինքն՝ օտարողը ստացել է կամ պետք է ստանա վճար կամ այլ հանդիպական կատարում գույքի օտարման դիմաց,

4) գործարքով օտարվել է այնպիսի տեսակի գույք, որպիսի տեսակի գույք նախկինում մեկ օրացույցային տարվա ընթացքում արդեն օտարվել է նույն անձի կողմից (այսուհետև՝ նույն տեսակի գույք),

5) նույն տեսակի գույքի օտարման թե՛ առաջին, թե՛ երկրորդ և հաջորդող գործարքներն իրականացվել են միևնույն թվականի հունվարի 1-ից մինչև դեկտեմբերի 31-ը ներառյալ ժամանակահատվածում,

6) երկրորդ և ավելի թվով նույն տեսակի գույքի օտարման գործարքով օտարվել է գույք, որը ձեռք է բերվել օտարմանը նախորդող մեկ տարվա ընթացքում:

Միաժամանակ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետով նախատեսված՝ քննարկվող գործարքներն ապրանքի մատակարարում դիտարկելու համար այդ գործարքով օտարվող գույքի՝ օտարողի կողմից ձեռքբերման պահը վերջինիս անվամբ նշված գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի պետական գրանցման պահն է (տե՛ս, Մհեր Կակոսյանն ընդդեմ ՀՀ ֆինանսների նախարարության Նոր Նորքի հարկային տեսչության թիվ ՎԴ/0811/05/15 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 26.12.2016 թվականի որոշումը):

Սույն գործի փաստական հանգամանքների համատեքստում հարկ ենք համարում անդրադառնալ գործարքն ապրանքի մատակարարում դիտարկելու համար անհրաժեշտ պայմաններից վերջինին՝ երկրորդ օտարման գործարքի առարկա հանդիսացող գույքը օտարմանը նախորդող մեկ տարվա ընթացքում ձեռք բերված լինելու հանգամանքին:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 163-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն՝ սեփականատերն իրավունք ունի իրեն պատկանող գույքի նկատմամբ, իր հայեցողությամբ, կատարել օրենքին չհակասող և այլ անձանց իրավունքներն ու օրենքով պահպանվող շահերը չխախտող ցանկացած գործողություն, այդ թվում` իր գույքը որպես սեփականություն օտարել այլ անձանց, (…)։

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 279-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ սեփականության իրավունքը դադարում է սեփականատիրոջ կողմից իր գույքն օտարելու, սեփականության իրավունքից հրաժարվելու, գույքը ոչնչացնելու և գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի կորստի` օրենքով նախատեսված այլ դեպքերում:

Վերոգրյալ իրավանորմերի վերլուծությունից հետևում է, որ սեփականատերն իր գույքը որպես սեփականություն կարող է օտարել միայն այլ անձանց, որի դեպքում նրա սեփականության իրավունքը դադարում է։ Այլ կերպ ասած, սեփականատերն իր գույքը չի կարող օտարել ինքն  իրեն և ըստ այդմ հանդիսանալ իր իսկ գույքի ձեռքբերող։ Ընդ որում, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 172-րդ հոդվածով սպառիչ սահմանվել են սեփականության իրավունք ձեռք բերելու հիմքերը, որտեղ գույքը բաժանելու միջոցով տարբեր գույքային միավորներ ստանալը որպես սեփականության իրավունքի ձեռքբերման հիմք նախատեսված չէ։ Ավելին՝ մեկ ամբողջական գույքի սեփականատերը շարունակում է մնալ այդ գույքը բաժանելու հետևանքով առաջացած տարբեր գույքային միավորների սեփականատեր։ Այսինքն՝ մեկ ամբողջական գույքի բաժանման արդյունքում գույքի սեփականատիրոջ իրավունքները չեն դադարում։

Տվյալ դեպքում Վարդան Քալանթարյանը անշարժ գույքի առուվաճառքի և հիփոթեքի 09.09.2016 թվականի թիվ 9132 պայմանագրի հիման վրա ձեռք է բերել Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարանը, որի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ստացել է պետական գրանցում։ Այնուհետև սեփականատիրոջ դիմումի համաձայն՝ անշարժ գույքը բաժանվել է 3 գույքային միավորների Երևան, Կենտրոն, Մաշտոցի պողոտա թիվ 33/1 շենքի թիվ 64, 64/1, 64/2 (հիմք՝ ՀՀ ԿԱ անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի «Գույքի առանձին որակական քանակական բնութագրերի և դրա նկատմամբ առանձին իրավունքների (սահմանափակումների) վերաբերյալ» 30.05.2017 թվականի թիվ ԱՏ-30/05/2017-1-0210, գ.թ.38)։

Գտնում ենք, որ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 բնակարանը 3 գույքային միավորների բաժանելու արդյունքում ոչ թե դադարել է նշված բնակարանի նկատմամբ Վարդան Քալանթարյանի սեփականության իրավունքը, այլ այդ իրավունքը պահպանվել է բնակարանի բաժանված միավորների նկատմամբ։

Վարդան Քալանթարյանի կողմից 26.01.2017 թվականին օտարվել է Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 հասցեի բնակարանը (անվիճելի փաստ), իսկ 07.03.2017 թվականին օտարվել է Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի բնակարանը (անվիճելի փաստ)։

Վճռաբեկ դատարանը վերոգրյալ գործարքներից երկրորդը դիտարկել է դրա օտարմանը նախորդող մինչև մեկ տարվա ընթացքում, այն է՝ 09.09.2016 թվականին ձեռք բերված և եզրահանգել, որ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանի առուվաճառքի գործարքը ԱԱՀ-ով հարկվող գործարք է, և առկա են բոլոր պայմանները գործարքն ավելացված արժեքի հարկով հարկվող գործարք համարելու համար։

Վճռաբեկ դատարանի վերոգրյալ դիրքորոշումն անընդունելի է, քանի որ տվյալ դեպքում այլ անձի հետ կնքված գույքի օտարման գործարքի արդյունքում Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանի նկատմամբ Վարդան Քալանթարյանի սեփականության իրավունքի ձեռք բերման փաստ առկա չէ։

Այսպիսով, գտնում ենք, որ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանը դրա օտարմանը նախորդող մինչև մեկ տարվա ընթացքում ձեռք բերված լինելու եզրահանգման իրավական հիմքը բացակայում է։

Ի հիմնավորումն վերագրյալի հարկ ենք համարում վկայակոչել Ղուկաս Ավագյանն ընդդեմ Հայկ Միրզախանի Մալխասսյանի թիվ ԱՐԴ/0303/02/15 քաղաքացիական գործով 20.07.2017 թվականի որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանի արտահայտած այն իրավական դիրքորոշումը, որ անձի սահմանադրական իրավունք հանդիսացող սեփականության իրավունքի բովանդակությունը կազմող տնօրինման իրավազորությունը ենթադրում է սեփականատիրոջ կողմից սեփական կամքով և հայեցողությամբ գույքի իրավական և փաստացի ճակատագիրը որոշելու հնարավորություն: Գույքի տնօրինման իրավունքը ենթադրում է ինչպես օրենքով նախատեսված, այնպես էլ օրենքով չարգելված եղանակներով գույքի հետագա ճակատագիրը որոշելու իրավունք, այդ թվում նաև՝ գույքի փաստացի նկարագիրը փոփոխելու կամ գույքի տնօրինման գործարքներ կնքելու եղանակով: Ընդ որում, ՀՀ վճռաբեկ դատարանը փաստել է, որ նշված կարգավորումը կիրառելի է ինչպես միանձնյա, այնպես էլ ընդհանուր սեփականություն հանդիսացող գույքի նկատմամբ:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, անդրադառնալով ընդհանուր սեփականություն հանդիսացող գույքի բաժանմանը, արձանագրել է, որ ընդհանուր սեփականություն հանդիսացող գույքը բաժանելիս այն դադարում է ընդհանուր սեփականություն հանդիսանալ, և յուրաքանչյուր մասնակից դառնում է գույքի բաժանված մասի միակ սեփականատերը: Հետևաբար, ընդհանուր գույքը բաժանելիս (...) ոչ միայն փոփոխվում է գույքի փաստացի վիճակը (մասնավորապես` օբյեկտիվ իրականության մեջ այն շարունակում է գոյություն ունենալ այլ անհատականացնող տվյալներով, այլ մակերեսով, այլ արժեքով), այլ նաև իրավական վիճակը, քանի որ մասնավորապես փոփոխվում է սեփականության տեսակը և գույքային միավորների քանակը:

Գտնում ենք, որ ինչպես փաստել է ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, վերոհիշյալ իրավական դիրքորոշումը կիրառելի է նաև միանձնյա սեփականություն հանդիսացող գույքի բաժանման նկատմամբ, այսինքն՝ բոլոր այն դեպքերում, երբ գույքի միանձնյա սեփականատերը որոշում է օգտվել գույքի փաստացի և իրավական վիճակը փոփոխելու իր իրավունքից և բաժանում է իր գույքը, ապա օբյեկտիվ իրականության մեջ առաջանում են նոր գույքային միավորներ՝ նոր կադաստրային ծածկագրով, նոր մակերեսով և արժեքով: Հետևաբար հարկ ենք համարում փաստել, որ որպես 07.03.2017 թվականին օտարված գույքի՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի բնակարանի ձեռք բերման պահ չի կարող համարվել ընդհանուր գույքի՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64 հասցեի բնակարանի ձեռք բերման պահը՝ 15.09.2016 թվականը (սեփականության իրավունքի պետական գրանցման ամսաթիվը), քանի որ 15.09.2016 թվականին Վարդան Քալանթարյանի կողմից ձեռք բերված գույքը՝ իր հասցեով, մակերեսով, կադաստրային ծածկագրով չի համընկնում վերջինիս կողմից 07.03.2017 թվականին օտարված գույքի հետ, ավելին՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի բնակարանը 15.09.2016 թվականի դրությամբ որպես գույք գոյություն չի ունեցել, իսկ ինչ վերաբերում է այն պնդմանը, որ այդ գույքը ներառված է եղել ընդհանուր գույքի կազմում, ապա հարկ ենք համարում արձանագրել, որ «գույք» հասկացությունը իրավական կատեգորիա է, հետևաբար քանի դեռ այն չունի որոշակի անհատականացնող տվյալներ, այդ թվում՝ հասցե, կադաստրային ծածկագիր, ապա այն իրավաբանորեն գոյություն չունի և չի կարող ձեռք բերվել՝ դառնալ սեփականության իրավունքի ինքնուրույն օբյեկտ: Ընդ որում, հարկ ենք համարում նաև փաստել, որ Վճռաբեկ դատարանի որոշմամբ գույքի ձեռք բերման պահ է դիտարկվել 09.09.2016 թվականը՝ սեփականության իրավունքի ծագման հիմք հանդիսացած առուվաճառքի և հիփոթեքի պայմանագրի կնքման ամսաթիվը, մինչդեռ, ինչպես արձանագրվել է ՀՀ վճռաբեկ դատարանի նախկին որոշումներում, «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի իմաստով՝ գործարքով օտարվող գույքի՝ օտարողի կողմից ձեռքբերման պահը վերջինիս անվամբ նշված գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի պետական գրանցման պահն է:

Միաժամանակ հաշվի առնելով, որ երկրորդ գործարքով օտարված գույքի՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի բնակարանի նկատմամբ Վարդան Քալանթարյանի սեփականության իրավունքը  գրանցվել է 16.11.2016 թվականին, գտնում ենք, որ Վարդան Քալանթարյանը 16.11.2016 թվականին ոչ թե գույք է ձեռք բերել, այլ բաժանել է իր գույքը, ուստի նկատի ունենալով, որ մինչ 16.11.2016 թվականը Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 հասցեի բնակարանը ուրիշ սեփականատեր չի ունեցել,որպիսի պարագայում ումից կարող էր բնակարանը ձեռք բերվել, գտնում ենք, որ 16.11.2016 թվականը ևս չի կարող համարվել երկրորդ գործարքով օտարված գույքի ձեռք բերման պահ:

Ամփոփելով վերոգրյալը՝ գտնում ենք, որ սույն գործով բացակայում է Վարդան Քալանթարյանի կողմից իրականացված երկրորդ գործարքն ավելացված արժեքի հարկով հարկման ենթակա գործարք դիտարկելու համար անհրաժեշտ՝ գույքն օտարմանը նախորդող մեկ տարվա ընթացքում ձեռք բերված լինելու պայմանը: Ընդ որում, նման հետևության հանգելիս հաշվի է առնվում նաև այն հանգամանքը, որ Վարդան Քալանթարյանը ձեռք է բերել ոչ թե երկու առանձին բնակարան, այլ միայն մեկ բնակարան՝ հետագայում օտարելով այդ բնակարանը բաժանելու արդյունքում առաջացած նոր բնակարանները: Բացի այդ,  Վարդան Քալանթարյանը կարող էր իր բնակարանը վաճառել որպես մեկ ամբողջություն, ինչպիսի պայմաններում չէր առաջանալու ավելացված արժեքի հարկ վճարելու պարտականություն: Ուստի գտնում ենք, որ սեփականատիրոջ կողմից իր գույքի նկատմամբ իր հայեցողությամբ օրենքին չհակասող (նոր բնակարանները ստացել են հասցեներ և պետական գրանցում)  գործողություններ կատարելու, մասնավորապես՝ գույքը բաժանելու իրավունքի իրացման արդյունքում առաջացած նոր բնակարաններն առանձին-առանձին օտարելու պարագայում ավելացված արժեքի հարկ վճարելու պարտավորություն չի կարող առաջանալ:

Այսպիսով, գտնում ենք, որ սույն գործով անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող Վարդան Քալանթարյանի կողմից իրականացված երկրորդ գործարքը, այն է՝ Երևան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի Մաշտոցի պողոտայի թիվ 33/1 շենքի թիվ 64/1 բնակարանի օտարման գործարքը իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի իմաստով չի համարվում ապրանքի մատակարարում, ուստի Դատարանը, անվավեր ճանաչելով Կոմիտեի՝ 06.03.2018 թվականի «Կասեցված վարչական վարույթը վերսկսելու և չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 287-Ա որոշումը, իսկ Վերաքննիչ դատարանը, անփոփոխ թողնելով Դատարանի վճիռը, կայացրել են օրինական և հիմնավորված դատական ակտեր, հետևաբար գտնում ենք, որ վճռաբեկ բողոքով ներկայացված փաստարկները բավարար չեն Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար, որպիսի պարագայում տվյալ դեպքում կիրառման է ենթակա ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված վճռաբեկ բողոքը մերժելու և  դատական ակտն անփոփոխ թողնելու Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը: