2020 թվականի դեկտեմբերի 10-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ` Կոմիտե) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 21.05.2019 թվականի որոշման դեմ` ըստ հայցի «Վանավտո» ՍՊԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն) ընդդեմ Կոմիտեի` ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի գործողությունները, այն է` 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտով հայցվոր Ընկերության նկատմամբ 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժեր հաշվարկելը, ոչ իրավաչափ ճանաչելու պահանջի մասին,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան` Ընկերությունը պահանջել է ոչ իրավաչափ ճանաչել ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի գործողությունները, այն է` 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտով հայցվոր Ընկերության նկատմամբ 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժեր հաշվարկելը:

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Մ. Համբարձումյան) (այսուհետ` Դատարան) 08.06.2018 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 21.05.2019 թվականի որոշմամբ Կոմիտեի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 08.06.2018 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Կոմիտեն:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Ընկերության ներկայացուցիչը:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի 65-րդ, 68-րդ, 81-րդ և 82-րդ հոդվածները, «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 74-րդ, 87-րդ և 115-րդ հոդվածները:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է այն հանգամանքը, որ սույն վարչական վարույթի նյութերում առկա չէ որևէ ապացույց առ այն, որ իրավախախտման կատարման պահից` 21.05.2015 թվականից մինչև 13.12.2016 թվականն ընկած ժամանակահատվածն Ընկերությունը զրկված է եղել ՀՀ ներմուծված ապրանքների վերաբերյալ ճշգրտված տեղեկություններով նոր հայտարարագիր ներկայացնելու հնարավորությունից: Ընկերության կողմից ներմուծված ապրանքներն առգրավված չեն եղել, ինչպես նաև դրանց վրա արգելանք չի կիրառվել:

 Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ տույժը հաշվարկվել է Ընկերության կողմից մաքսային սահմանով ապրանքների անօրինական տեղափոխման համար, որն արտահայտվել է Ընկերության կողմից 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագրում ՀՀ ներմուծված ապրանքների վերաբերյալ ոչ հավաստի հայտարարագրման մեջ, որպիսի գործողության կատարման համար Ընկերության տնօրենը ենթարկվել է վարչական պատասխանատվության:

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ Ընկերության համար մաքսային վճարներ վճարելու պարտավորությունն իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի 81-րդ հոդվածի ուժով առաջացել է 17.04.2015 թվականին, սակայն Ընկերությունը մաքսային վճարները վճարել է 22.12.2016 թվականին, ինչի արդյունքում էլ մաքսային մարմինը հաշվարկել է մաքսային վճարներն ուշ վճարելու համար օրենքով սահմանված տույժերը:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 21.05.2019 թվականի որոշումը և փոփոխել այն՝ հայցը մերժել:

2.1. Ընկերության վճռաբեկ բողոքի պատասխանի հիմնավորումները.

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի իրավակարգավորումներից բխում է, որ ապրանքների բացթողումը բացառապես մաքսային մարմնի պաշտոնատար անձանց վերապահված գործառույթ է, մինչդեռ վճռաբեկ բողոքում Մաքսային մարմինն այն ներկայացնում է որպես հայտարարատուի իրավունք, որից վերջինս չի օգտվել: Մաքսային մարմինը, հնարավորություն ունենալով մինչև քրեական և վարչական վարույթի ավարտը բաց թողնել ապրանքները, չի օգտվել իր այդ գործառույթից և միայն վարույթի ավարտից մի քանի օր առաջ է Ընկերությանը տվել համապատասխան թույլտվություն` չեղարկելու նախորդ հայտարարագիրը և ներկայացնելու ճշգրտված տվյալներով նոր հայտարարագիր:

Բացի այդ, նախքան քրեական կամ վարչական վարույթի ավարտը տնտեսվարող սուբյեկտը չէր կարող դիմել վարույթն իրականացնող մարմնին և ստանալ թույլտվություն` ճշգրտված տվյալներով նոր հայտարարագիր ներկայացնելու համար, քանի որ, նախևառաջ, նման իրավակարգավորում գոյություն չունի, բացի այդ, Ընկերությունը բեռը հայտարարագրել էր օրենքով սահմանված կարգով, վճարել մաքսային վճարները, իսկ զննությունն իրականացվել էր «կարմիր ուղի» ընթացակարգով և բեռը բաց էր թողնվել, ինչը ենթադրում է, որ Մաքսային մարմինը նույնպես կասկած չի ունեցել հայտարարագրված տեղեկությունների հավաստիության վերաբերյալ, այսինքն` բացասական հետևանքներ առաջացել են միայն Մաքսային մարմնի կողմից իրականացված ոչ իրավաչափ վարչարարության հետևանքով:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.

1) 17.04.2015 թվականին Ընկերությունն Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագրով «Բացթողում ներքին սպառման համար» մաքսային ընթացակարգով հայտարարագրել է 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշով ավտոպահեստամասեր (հատոր 1-ին, գ.թ. 94-98):

2) 17.04.2015 թվականին հայտարարագիրը գրանցվել է մաքսային մարմնի կողմից և Ընկերությունը վճարել է այդ ընթացակարգի համար նախատեսված մաքսային վճարները, որոնք կազմել են 3.346.016 ՀՀ դրամ:

3) ՀՀ կառավարությանն առընթեր ազգային անվտանգության ծառայության քննչական վարչության ավագ քննիչ Ս. Ոսկանյանի 16.11.2016 թվականի «Քրեական գործով վարույթը կարճելու մասին» որոշման համաձայն՝ թիվ 58206515 քրեական գործը հարուցվել է 16.05.2015 թվականին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 215-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով: Գործով կատարված նախաքննությամբ պարզվել է, որ Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն է ներմուծվել 14.398.095 ՀՀ դրամին համարժեք՝ 30.487 ԱՄՆ դոլար ինվոյսային արժեքով թվով 8 անվանում ավտոպահեստամասերի խմբաքանակ, որը ՀՀ ֆինանսների նախարարության Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ 10480 ԲՄՀ-ով հայտարարագրվել և մաքսազերծվել է, ինչի արդյունքում Ընկերությունից գանձվել է ընդամենը 3.346.016 ՀՀ դրամ գումար: 21.04.2015 թվականին ավտոպահեստամասերի բացթողումը «Հայկ» մաքսային պահեստից ՀՀ ԱԱԾ աշխատակիցների կողմից մաքսանենգություն կատարելու կասկածանքով կասեցվել է և բեռի կրկնակի զննությամբ պարզվել է, որ 17.04.2015 թվականին Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված ավտոպահեստամասերի խմբաքանակը չի համապատասխանում թիվ 10480 ԲՄՀ-ով հայտարարագրված և մաքսազերծված խմբաքանակին: Նշանակված դատաապրանքագիտական կրկնակի փորձաքննության արդյունքում՝ փորձագետի 26.07.2016 թվականի թիվ 11641610 եզրակացությամբ պարզվել է, որ Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն են ներմուծվել 141.615.600 ՀՀ դրամ շուկայական և 46.481.500 ՀՀ դրամ մաքսային արժեքով ավտոպահեստամասեր: Նույն որոշմամբ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 215-րդ հոդվածն ուժը կորցրած ճանաչվելու հիմքով թիվ 58206515 քրեական գործով վարույթը կարճվել է և որոշվել է Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում չիրականացնել՝ արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով, որոշման օրինակն ուղարկվել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտե՝ Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ վարչական վարույթ հարուցելու հարցը լուծելու համար (հատոր 1-ին, գ.թ. 128-129):

4) 22.11.2016 թվականի «Մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ» արձանագրության համաձայն՝ Ընկերության անվամբ Չինական «China Xinjiane Hurgos Forein Economic Relations & Trade» կազմակերպության թիվ 0715 հաշիվ-ապրանքագրով 16.04.2016 թվականին ՀՀ առաքված՝ 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերը մաքսային միջնորդական գործունեությամբ զբաղվող «Սեյֆեյ» ՍՊ ընկերության տնօրեն, մաքսային ձևակերպումների մասնագետ Արմեն Հովհաննիսյանը, «ուղղակի» ձևով հանդես գալով որպես Ընկերության հայտարարատու, 17.04.2015 թվականին Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանն Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի կողմից տրամադրված տեղեկությունների հիման վրա թիվ C-10480 ԱՀ-ով հայտարարագրել է ոչ ճշգրիտ տեղեկություններով, այսինքն՝ Հովհաննես Խաչատրյանի արարքում առկա են ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203-րդ հոդվածով նախատեսված մաքսային կանոնների խախտման հատկանիշներ (հատոր 1-ին, գ.թ. 99):

5) ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի տեղակալը 23.11.2016 թվականի թիվ 13-2/1248962/–16 գրությամբ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալին հայտնել է, որ Ընկերության անվամբ Չինական «China Xinjiane Hurgos Forein Economic Relations & Trade» կազմակերպության թիվ 0715 հաշիվ-ապրանքագրով 16.04.2016 թվականին ՀՀ առաքված՝ 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերը մաքսային միջնորդական գործունեությամբ զբաղվող «Սեյֆեյ» ՍՊ ընկերության տնօրեն, մաքսային ձևակերպումների մասնագետ Արմեն Հովհաննիսյանը 17.04.2015 թվականին Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ C-10480 ԱՀ-ով հայտարարագրել է ոչ ճշգրիտ տեղեկություններով, փաստի առթիվ ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203-րդ հոդվածի հատկանիշներով կազմվել է մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ արձանագրություն և իրականացվում է վարչական վարույթ: Նկատի ունենալով, որ անհրաժեշտություն է առաջացել պարզել մաքսային կանոնների խախտման հետևանքով պակաս հաշվարկված ու չվճարված մաքսային վճարների չափը, ուստի խնդրել է հանձնարարել համապատասխան ստորաբաժանմանը չեղարկել Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացված 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագիրը և թույլատրել Ընկերությանը ներկայացնել ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր, իսկ ապրանքների բացթողումը թույլատրել միայն նյութերի վերջնական ընթացքը լուծելուց հետո (հատոր 1-ին, գ.թ. 100):

6) ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալի 24.11.2016 թվականի թիվ 02/8-4/[1249921]-16 գրությամբ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի ՆՀՎ պետին և Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան պետին հանձնարարվել է չեղարկել Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացված 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագիրը և թույլատրել Ընկերությանը ներկայացնել ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր, իսկ ապրանքների բացթողումը թույլատրել միայն նյութերի վերջնական ընթացքը լուծելուց հետո (հատոր 1-ին, գ.թ. 183):

7) 13.12.2016 թվականին Ընկերության կողմից Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացվել է ճշգրտված տվյալներով թիվ C-39241 ապրանքային հայտարարագիրը, որը նույն օրը գրանցվել է մաքսային մարմնի կողմից։ Նշված հայտարարագրի համաձայն՝ փաստացի 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերի համար վճարման ենթակա մաքսային վճարների չափը կազմել է 25.932.747 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին, գ.թ. 101):

8) ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի իրավախախտումների հայտնաբերման ու վարչական վարույթների իրականացման վարչության պետ Ս. Սինանյանի՝ 16.12.2016 թվականի «Վարչական տույժ նշանակելու մասին» թիվ 426 որոշմամբ Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանը ճանաչվել է զանցառու ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203-րդ հոդվածի 1-ին մասով և տուգանվել է չհաշվարկված և չգանձված մաքսային վճարների 50%-ի չափով՝ 11.271.565 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին, գ.թ 102-107):

9) 22.12.2016 թվականին ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ԳՀՀ բաժնի ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի կողմից կազմվել է թիվ 316 ակտն այն մասին, որ Ընկերության կողմից 16.04.2015 թվականին թիվ 12863 փոխադրման ամփոփագրով «Բագրատաշենի մաքսային կետով Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված» ապրանքները հայտարարագրվել են 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագրով, որը, համաձայն «Mulberry 02/8-4/[1249921]-16» առ 24.11.2016 թվականի գրության, չեղարկվել է և 13.12.2016 թվականի C-39241 ապրանքային հայտարարագրով ներկայացվել է ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր, որոնց մաքսային ձևակերպումներն ուշացնելու համար նախատեսված է տույժ՝ ժամանակին չվճարված մաքսատուրքի, հարկի գումարի 0,15 տոկոսի չափով («Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 115-րդ հոդվածի 2-րդ կետ): Նույն ակտով 16.04.2015 թվականից մինչև 13.12.2016 թվականներն ընկած ժամանակահատվածից 365 օրվա համար հաշվարկվել է ընդամենը 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժ, որից մաքսատուրքի գծով՝ 2.808.550 ՀՀ դրամ, ավելացված արժեքի հարկի գծով՝ 9.527.544 ՀՀ դրամ և բնապահպանական վճարի գծով՝ 6.271 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին, գ.թ 112):

10) ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողովի 04.04.2017 թվականի թիվ 19/1 որոշմամբ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտը թողնվել է անփոփոխ, իսկ Ընկերության ներկայացուցչի գանգատը մերժվել է (հատոր 1-ին, գ.թ 130-137):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, այն է՝ առերևույթ առկա է մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտում՝ նույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի իմաստով, քանի որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի 81-րդ հոդվածի 4-րդ մասի և «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 115-րդ հոդվածի 2-րդ մասի խախտման արդյունքում թույլ է տրվել դատական սխալ, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը, և որի առկայությունը հիմնավորվում է ստորև ներկայացված պատճառաբանություններով:

 Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի (ընդունվել է 27.11.2009 թվականին, Հայաստանի Հանրապետության համար ուժի մեջ է մտել 02.01.2015 թվականին և ուժը կորցրել է 01.01.2018 թվականին) (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) 70-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ մաքսային վճարներն են՝ ներմուծման մաքսատուրքը, արտահանման մաքսատուրքը, ավելացված արժեքի հարկը, որը գանձվում է Մաքսային միության մաքսային տարածք ապրանքների ներմուծման ժամանակ, ակցիզը (ակցիզները), որը գանձվում է (որոնք գանձվում են) Մաքսային միության մաքսային տարածք ապրանքների ներմուծման ժամանակ, մաքսավճարները:

 Օրենսգրքի 76-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ մաքսատուրքերը, հարկերը հաշվարկվում են մաքսատուրքեր, հարկեր վճարողների կողմից ինքնուրույն՝ բացառությամբ այն դեպքերի, որոնք նախատեսված են նույն Օրենսգրքով և (կամ) Մաքսային միության անդամ պետությունների միջազգային պայմանագրերով:

 Օրենսգրքի 79-րդ հոդվածի համաձայն՝ մաքսատուրքեր, հարկեր վճարողներ են համարվում հայտարարատուն կամ այլ անձինք, որոնց վրա նույն Օրենսգրքին, Մաքսային միության անդամ պետությունների միջազգային պայմանագրերին և (կամ) օրենսդրությանը համապատասխան դրվել է մաքսատուրքեր, հարկեր վճարելու պարտավորություն:

 Օրենսգրքի 80-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ մաքսատուրքերի, հարկերի վճարման պարտավորությունը առաջանում է նույն Օրենսգրքի 81-րդ, 161-րդ, 166-րդ, 172-րդ, 197-րդ, 211-րդ, 214-րդ, 227-րդ, 228-րդ, 237-րդ, 250-րդ, 261-րդ, 274-րդ, 283-րդ, 290-րդ, 300-րդ, 306-րդ և 360-րդ հոդվածներին համապատասխան:

 Օրենսգրքի 81-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ մաքսային սահմանով ապրանքների անօրինական տեղափոխման դեպքում ներմուծման մաքսատուրքերի, հարկերի վճարման պարտավորությունն առաջանում է Մաքսային միության մաքսային տարածք ապրանքների ներմուծման ժամանակ: (…)

 Օրենսգրքի 81-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ (…) ոչ հավաստի հայտարարագրմամբ մաքսային սահմանով ապրանքների անօրինական տեղափոխման դեպքում մաքսատուրքերի, հարկերի վճարման ժամկետ է համարվում մաքսային մարմնի կողմից մաքսային հայտարարագիրը գրանցելու օրը, որը տրվել է ապրանքները մաքսային ընթացակարգով ձևակերպելու համար՝ բացառությամբ «մաքսային տարանցում» մաքսային ընթացակարգի:

 Օրենսգրքի 81-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ մաքսային սահմանով ապրանքների՝ ոչ հավաստի հայտարարագրմամբ անօրինական տեղափոխման դեպքում մաքսատուրքերը, հարկերը ենթակա են վճարման մաքսատուրքերի, հարկերի այն գումարներին համապատասխանող չափով, որոնք ենթակա կլինեին վճարման հավաստի տեղեկությունների հիման վրա այդ ապրանքները հայտարարագրված մաքսային ընթացակարգով ձևակերպելու դեպքում այն օրվա դրությամբ, երբ մաքսային մարմինների կողմից գրանցվում է ապրանքները մաքսային ընթացակարգով ձևակերպելու համար տրված մաքսային հայտարարագիրը, բացառությամբ «մաքսային տարանցում» մաքսային ընթացակարգի: Ընդ որում, մաքսային հայտարարագրման ժամանակ փաստացի վճարված մաքսատուրքերի, հարկերի գումարները երկրորդ անգամ չեն վճարվում (բռնագանձվում), իսկ մաքսատուրքերի, հարկերի՝ հաշվարկվածից ավելի վճարված (բռնագանձված) գումարները ենթակա են վերադարձման նույն Օրենսգրքին համապատասխան:

 Օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 19-րդ կետի համաձայն՝ մաքսային սահմանով ապրանքների անօրինական տեղափոխումը սահմանված վայրերից դուրս կամ այդ վայրերում մաքսային մարմինների աշխատանքային ժամերից դուրս՝ մաքսային հսկողությունից թաքցնելու կամ ապրանքների ոչ հավաստի հայտարարագրման կամ չհայտարարագրման կամ ապրանքների մասին ոչ հավաստի տվյալներ պարունակող փաստաթղթեր օգտագործելու միջոցով և (կամ) նույնականացման կեղծ կամ այլ ապրանքներին վերաբերող միջոցների օգտագործման միջոցով մաքսային սահմանով ապրանքների տեղափոխումն է, ինչպես նաև այդ կերպ տեղափոխման հանցափորձը:

 Օրենսգրքի 65-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ ապրանքների մաքսային արժեքի հայտարարագրումն իրականացվում է հայտարարատուի կողմից ապրանքների մաքսային հայտարարագրման շրջանակներում՝ նույն Օրենսգրքի 27-րդ գլխին և նույն գլխին համապատասխան:

 Օրենսգրքի 188-րդ հոդվածի 1-ին և 4-րդ կետերի համաձայն՝ ապրանքները մաքսային ընթացակարգով ձևակերպելու համար անհրաժեշտ ապրանքների մաքսային հայտարարագրման և մաքսային այլ գործառնություններ իրականացնելու ժամանակ հայտարարատուն պարտավոր է՝ կատարել ապրանքների մաքսային հայտարարագրում, վճարել մաքսային վճարները և (կամ) ապահովել դրանց վճարումը՝ նույն Օրենսգրքին համապատասխան:

 Օրենսգրքի 189-րդ հոդվածի համաձայն՝ հայտարարատուն, Մաքսային միության անդամ պետությունների օրենսդրությանը համապատասխան, պատասխանատվություն է կրում նույն Օրենսգրքի 188-րդ հոդվածով նախատեսված պարտականությունները չկատարելու, ինչպես նաև մաքսային հայտարարագրում ոչ հավաստի տեղեկություններ հայտարարագրելու համար, այդ թվում՝ ռիսկերի կառավարման համակարգերն օգտագործելու միջոցով մաքսային մարմինների կողմից ապրանքների բացթողման մասին որոշում ընդունելու դեպքում:

 «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ նույն օրենքի կարգավորման առարկան Հայաստանի Հանրապետության սահմանով ապրանքների տեղափոխման, մաքսային հսկողության ներքո դրանց փոխադրման, ժամանակավոր պահպանության, մաքսային հայտարարագրման, բաց թողնման, մաքսային ընթացակարգերին համապատասխան ապրանքների օգտագործման, մաքսային հսկողության իրականացման, մաքսային վճարների վճարման, ինչպես նաև մաքսային մարմինների և նշված ապրանքների նկատմամբ տիրապետման և (կամ) օգտագործման և (կամ) տնօրինման իրավունքներ ունեցող անձանց միջև հարաբերություններն են:

 «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 115-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ տույժեր են համարվում նույն հոդվածով սահմանված այն դրամական գումարները, որոնք մաքսատուրք, հարկեր վճարողը պարտավոր է վճարել Միության մաքսային օրենսդրությամբ և (կամ) Հայաստանի Հանրապետության մաքսային օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետներում մաքսային վճարները չվճարելու կամ ոչ ամբողջությամբ վճարելու դեպքում։

 «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 115-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ մաքսատուրքի, հարկերի վճարումը սահմանված ժամկետներից ուշացնելու դեպքում ժամկետանց յուրաքանչյուր օրվա համար վճարողից գանձվում է տույժ` ժամանակին չվճարված մաքսատուրքի, հարկի գումարի 0,15 տոկոսի չափով, բայց ոչ ավելի, քան 365 օրվա համար, բացառությամբ նույն օրենքով և Միության մաքսային օրենսգրքով և իրավապայմանագրային բազան կազմող պայմանագրերով նախատեսված այն դեպքերի, երբ հայտարարատուին կամ նրա լիազորած անձին տրամադրվել է մաքսատուրքի, հարկերի վճարման հետաձգում:

 ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 25-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատարանը նույն օրենսգրքով սահմանված կարգով ձեռք բերված ապացույցների հետազոտման և գնահատման միջոցով պարզում է գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող բոլոր փաստերը:

 ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 27-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատարանը, անմիջականորեն գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները, որոշում է փաստի հաստատված լինելու հարցը՝ բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, նախկինում կայացրած որոշումներից մեկում արձանագրել է, որ մաքսային սահմանը հատող անձանց համար ապրանքների և տրանսպորտային միջոցների հայտարարագրման պարտականության նախատեսումն ինքնանպատակ չէ: Մաքսային սահմանով տեղափոխվող ապրանքների և տրանսպորտային միջոցների հայտարարագրումը, ըստ էության, մաքսային սահմանը հատող անձի կողմից մաքսային մարմիններին որոշակի տեղեկատվություն տրամադրելու օրենսդրորեն սահմանված եղանակ է: Նման իրավակարգավորման նպատակը հարկեր, տուրքեր վճարելու, պարտադիր այլ վճարումներ կատարելու անձի սահմանադրաիրավական պարտականության պատշաճ կատարման համար անհրաժեշտ իրավական երաշխիքների ապահովումն է, քանի որ մաքսային սահմանով տեղափոխվող ապրանքները և տրանսպորտային միջոցները հայտարարագրելու միջոցով լուծվում է տվյալ ապրանքի կամ տրանսպորտային միջոցի ներմուծման կամ արտահանման համար գանձվող մաքսատուրքի վճարման հարցը, ինչպես նաև պարզվում է գանձման ենթակա մաքսատուրքի չափը (տե՛ս, ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեն ընդդեմ Վահե Հարությունյանի և Վահե Հարությունյանն ընդդեմ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի թիվ ՎԴ/5170/05/12 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 26.12.2014 թվականի որոշումը):

Մեկ այլ որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ Հայաստանի Հանրապետության մաքսային սահմանով տեղափոխվող ապրանքները և տրանսպորտային միջոցները չհայտարարագրելը, որը կարող է արտահայտվել նաև դրանց մասին ճշգրիտ տեղեկություններ չհայտարարագրելու միջոցով, մեղավոր անձի նկատմամբ առաջացնում է այդ ապրանքների և տրանսպորտային միջոցների մաքսային արժեքի չափով տուգանքի նշանակում: Ընդ որում, մաքսային կանոնները խախտած անձը պատասխանատվության է ենթակա այդ կանոններն ինչպես դիտավորյալ, այնպես էլ անզգուշորեն խախտելու համար (տե՛ս, Արամ Բաբայանն ընդդեմ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի թիվ ՎԴ/2122/05/09 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 12.03.2010 թվականի որոշումը):

Սույն գործի փաստերի համաձայն` 17.04.2015 թվականին Ընկերությունն Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագրով «Բացթողում ներքին սպառման համար» մաքսային ընթացակարգով հայտարարագրել է 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշով ավտոպահեստամասերը:

17.04.2015 թվականին հայտարարագիրը գրանցվել է մաքսային մարմնի կողմից և Ընկերությունը վճարել է այդ ընթացակարգի համար նախատեսված մաքսային վճարները, որոնք կազմել են 3.346.016 ՀՀ դրամ:

ՀՀ կառավարությանն առընթեր ազգային անվտանգության ծառայության քննչական վարչության ավագ քննիչ Ս. Ոսկանյանի 16.11.2016 թվականի «Քրեական գործով վարույթը կարճելու մասին» որոշման համաձայն՝ թիվ 58206515 քրեական գործը հարուցվել է 16.05.2015 թվականին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 215-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով: Գործով կատարված նախաքննությամբ պարզվել է, որ Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն է ներմուծվել 14.398.095 ՀՀ դրամին համարժեք՝ 30.487 ԱՄՆ դոլար ինվոյսային արժեքով թվով 8 անվանում ավտոպահեստամասերի խմբաքանակ, որը ՀՀ ֆինանսների նախարարության Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ 10480 ԲՄՀ-ով հայտարարագրվել և մաքսազերծվել է, ինչի արդյունքում Ընկերությունից գանձվել է ընդամենը 3.346.016 ՀՀ դրամ գումար: 21.04.2015 թվականին ավտոպահեստամասերի բացթողումը «Հայկ» մաքսային պահեստից ՀՀ ԱԱԾ աշխատակիցների կողմից մաքսանենգություն կատարելու կասկածանքով կասեցվել է և բեռի կրկնակի զննությամբ պարզվել է, որ 17.04.2015 թվականին Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված ավտոպահեստամասերի խմբաքանակը չի համապատասխանում թիվ 10480 ԲՄՀ-ով հայտարարագրված և մաքսազերծված խմբաքանակին: Նշանակված դատաապրանքագիտական կրկնակի փորձաքննության արդյունքում՝ փորձագետի 26.07.2016 թվականի թիվ 11641610 եզրակացությամբ պարզվել է, որ Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն են ներմուծվել 141.615.600 ՀՀ դրամ շուկայական և 46.481.500 ՀՀ դրամ մաքսային արժեքով ավտոպահեստամասեր: Նույն որոշմամբ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 215-րդ հոդվածն ուժը կորցրած ճանաչվելու հիմքով թիվ 58206515 քրեական գործով վարույթը կարճվել է և որոշվել է Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում չիրականացնել՝ արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով, որոշման օրինակն ուղարկվել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտե՝ Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ վարչական վարույթ հարուցելու հարցը լուծելու համար:

22.11.2016 թվականի «Մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ» արձանագրության համաձայն՝ Ընկերության անվամբ Չինական «China Xinjiane Hurgos Forein Economic Relations & Trade» կազմակերպության թիվ 0715 հաշիվ-ապրանքագրով 16.04.2016 թվականին ՀՀ առաքված՝ 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերը մաքսային միջնորդական գործունեությամբ զբաղվող «Սեյֆեյ» ՍՊ ընկերության տնօրեն, մաքսային ձևակերպումների մասնագետ Արմեն Հովհաննիսյանը, «ուղղակի» ձևով հանդես գալով որպես Ընկերության հայտարարատու, 17.04.2015 թվականին Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի կողմից տրամադրված տեղեկությունների հիման վրա թիվ C-10480 ԱՀ-ով հայտարարագրել է ոչ ճշգրիտ տեղեկություններով, այսինքն՝ Հովհաննես Խաչատրյանի արարքում առկա են ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203 հոդվածով նախատեսված մաքսային կանոնների խախտման հատկանիշներ:

13.12.2016 թվականին Ընկերության կողմից Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացվել է ճշգրտված տվյալներով թիվ C-39241 ապրանքային հայտարարագիրը, որը նույն օրը գրանցվել է մաքսային մարմնի կողմից։ Նշված հայտարարագրի համաձայն՝ փաստացի 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերի համար վճարման ենթակա մաքսային վճարների չափը կազմել է 25.932.747 ՀՀ դրամ:

ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի իրավախախտումների հայտնաբերման ու վարչական վարույթների իրականացման վարչության պետ Ս. Սինանյանի՝ 16.12.2016 թվականի «Վարչական տույժ նշանակելու մասին» թիվ 426 որոշմամբ Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանը ճանաչվել է զանցառու ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203-րդ հոդվածի 1-ին մասով և տուգանվել է չհաշվարկված և չգանձված մաքսային վճարների 50%-ի չափով՝ 11.271.565 ՀՀ դրամ:

22.12.2016 թվականին ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ԳՀՀ բաժնի ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի կողմից կազմվել է թիվ 316 ակտն այն մասին, որ Ընկերության կողմից 16.04.2015 թվականին թիվ 12863 փոխադրման ամփոփագրով «Բագրատաշենի մաքսային կետով Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված» ապրանքները հայտարարագրվել են 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագրով, որը, համաձայն «Mulberry 02/8-4/[1249921]-16» առ 24.11.2016 թվականի գրության, չեղարկվել է և 13.12.2016 թվականի C-39241 ապրանքային հայտարարագրով ներկայացվել է ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր, որոնց մաքսային ձևակերպումներն ուշացնելու համար նախատեսված է տույժ՝ ժամանակին չվճարված մաքսատուրքի, հարկի գումարի 0,15 տոկոսի չափով («Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 115-րդ հոդվածի 2-րդ կետ): Նույն ակտով 16.04.2015 թվականից մինչև 13.12.2016 թվականներն ընկած ժամանակահատվածից 365 օրվա համար հաշվարկվել է ընդամենը 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժ, որից մաքսատուրքի գծով՝ 2.808.550 ՀՀ դրամ, ավելացված արժեքի հարկի գծով՝ 9.527.544 ՀՀ դրամ և բնապահպանական վճարի գծով՝ 6.271 ՀՀ դրամ:

Դիմելով դատարան` Ընկերությունը պահանջել է ոչ իրավաչափ ճանաչել ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի գործողությունները, այն է` 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտով հայցվոր Ընկերության նկատմամբ 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժեր հաշվարկելը:

Դատարանը հայցը բավարարել է` պատճառաբանելով, որ 17.04.2015 թվականին ապրանքների հայտարարագրումն իրականացնելիս մաքսային ձևակերպումների համար նախատեսված ավտոմատացված համակարգչային ծրագրի միջոցով ապրանքների փաստաթղթային ստուգումը և զննումն իրականացնելու համար Ընկերության կողմից ընտրվել է մաքսային հսկողության իրականացման «Կարմիր ուղի» ընթացակարգը, որի հետևանքով ապրանքների բացթողումն իրականացվել է փաստաթղթային ստուգմամբ և զննմամբ, որի ընթացքում մաքսային մարմնի կողմից որևէ խախտում չի հայտնաբերվել: 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 հայտարարագրում ոչ հավաստի տեղեկություններ ներառված լինելու հանգամանքը հաստատվել, արձանագրվել է միայն դատաապրանքագիտական կրկնակի փորձաքննության արդյունքում՝ փորձագետի 26.07.2016 թվականի թիվ 11641610 եզրակացությամբ, որից պարզվել է, որ Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն են ներմուծվել 141.615.600 ՀՀ դրամ շուկայական և 46.481.500 ՀՀ դրամ մաքսային արժեքով ավտոպահեստամասեր: Այնուհետև, ՀՀ կառավարությանն առընթեր ազգային անվտանգության ծառայության քննչական վարչության ավագ քննիչ Ս. Ոսկանյանի՝ 16.11.2016 թվականի «Քրեական գործով վարույթը կարճելու մասին» որոշմամբ թիվ 58206515 քրեական գործով վարույթը կարճվել է, Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում չի իրականացվել` արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով և որոշման օրինակն ուղարկվել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտե` Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ վարչական վարույթ հարուցելու հարցը լուծելու համար, որից հետո 22.11.2016 թվականին կազմվել է «Մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ» արձանագրությունը:

Ընդ որում՝ պատասխանող վարչական մարմինը 29.03.2017 թվականի թիվ 11-5/10486-17 գրությամբ հաստատել է այն հանգամանքը, որ մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ գործերով, երբ առաջանում են պակաս հաշվարկված և չվճարված մաքսային վճարներ, դրանք գանձվում են միայն նոր՝ ճշգրտված տվյալներով մաքսային հայտարարագիր ներկայացնելու ընթացքում և վարչական վարույթի իրականացման ընթացքում իրավախախտում թույլ տված անձը չի կարող ինքնուրույն հաշվարկել պակաս հաշվարկված կամ չհաշվարկված մաքսային վճարները և վճարել դրանք, քանի որ նոր ճշգրտված տվյալներով մաքսային հայտարարագիր ներկայացվում և վճարումները կատարվում են ոչ հավաստի տեղեկություններ պարունակող մաքսային հայտարարագիրը չեղարկելուց և մաքսային հսկողությունից թաքցնելով Հայաստանի Հանրապետություն տեղափոխված ապրանքների վերաբերյալ օրենքով սահմանված կարգով հայտարարագիր ներկայացնելուց հետո:

Դատարանը փաստել է, որ Ընկերությունը ճշգրտված տվյալներով թիվ C-39241 ապրանքային հայտարարագիրը Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն է ներկայացրել 13.12.2016 թվականին` այն բանից հետո, երբ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալի 24.11.2016 թվականի թիվ 02/8-4/[1249921]-16 գրությամբ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի ՆՀՎ պետին և Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան պետին տրված հանձնարարության հիման վրա չեղարկվել է 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագիրը և թույլատրվել է Ընկերությանը ներկայացնել ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր:

Այսպիսով` Դատարանն արձանագրել է, որ վարչական մարմնի կողմից ավելի վաղ չեն ձեռնարկվել հայտարարագրում նշված տեղեկությունները փոփոխելուն կամ նոր հայտարարագիր ներկայացնելու համար նախկին հայտարարագիրը չեղարկելուն ուղղված գործողություններ:

Վերոգրյալի հիման վրա Դատարանը եզրահանգել է, որ Ընկերության կողմից 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 հայտարարագրում ոչ հավաստի տեղեկություններ ներառված լինելու հանգամանքը հաստատվել է 26.07.2016 թվականին և մինչև պատասխանող վարչական մարմնի կողմից նախկին հայտարարագիրը չեղարկելը և նոր հայտարարագիր ներկայացնելը թույլատրելը Ընկերությունը հնարավորություն չի ունեցել ներկայացնել ճշգրտված տվյալներով հայտարարագիր և դրան համապատասխան վճարել մաքսային վճարները: Հետևաբար, Դատարանը գտել է, որ Ընկերությունը փաստացի զրկված է եղել մաքսային վճարներն ավելի վաղ վճարելու հնարավորությունից, որպիսի պարագայում վարչական մարմնի կողմից 16.04.2015 թվականից մինչև 13.12.2016 թվականն ընկած ժամանակահատվածից 365 օրվա համար, ոչ իրավաչափորեն, հաշվարկվել է 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժ:

Վերաքննիչ դատարանը, մերժելով Կոմիտեի բողոքը և Դատարանի 08.06.2018 թվականի վճիռը թողնելով անփոփոխ, պատճառաբանել է, որ դեռևս 20.09.2016 թվականին ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի հետբացթողումային հսկողության վարչության կողմից կազմվել է Տեղեկատվական-վերլուծական տեղեկանք, որով առաջարկվել է իրականացնել կամերալ մաքսային ստուգում (հատոր 1-ին, գ.թ. 188): Այնուհետև, 30.09.2016 թվականին ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի հետբացթողումային հսկողության վարչության կողմից կազմվել է Կամերալ մաքսային ստուգման թիվ 0024-Ա ակտ (հատոր 1-ին, գ.թ. 203-206), որով սահմանվել է վճարման ենթակա ընդհանուր 17.960.400 դրամ գումարը (տվյալ ակտը հայցվոր Ընկերության տնօրենն առձեռն ստացել է 03.10.2016 թվականին): Նույն օրը` 30.09.2016 թվականին կայացվել են նաև «Ապրանքների մաքսային արժեքի ճշգրտման մասին» թիվ 0024-Ո-1 և 0024-Ո-2 որոշումները (հատոր 1-ին, գ.թ. 197-202), որպիսիք հայցվոր Ընկերության տնօրենն առձեռն ստացել է 03.10.2016 թվականին:

 Վերաքննիչ դատարանը փաստել է, որ հայտարարատուի պարտականությունը՝ կատարել ոչ հավաստի տվյալների ճշգրտում և վճարել մաքսատուրքերը, հարկերը` ճշգրտված տվյալների հաշվառմամբ հաշվարկված չափով, առաջանում է ապրանքների մաքսային արժեքի ճշգրտման վերաբերյալ մաքսային մարմնի կողմից որոշում կայացվելու դեպքում, մեր դեպքում` 03.10.2016 թվականից հետո: Ուստի, նման պարագայում հայցվոր Ընկերությունը հնարավորություն չի ունեցել մինչև 03.10.2016 թվականը կատարել իր պարտականությունները, որպիսի փաստով չէր կարող իր գործողություններով օբյեկտիվորեն դադարեցնել նաև տույժերի հաշվարկը: Ընդ որում, 03.10.2016 թվականի դրությամբ արդեն իսկ անցած է եղել 365 օրը:

Միաժամանակ Վերաքննիչ դատարանն ընդգծել է, որ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի տեղակալը 23.11.2016 թվականի թիվ 13-2/1248962/–16 գրությամբ, նկատի ունենալով, որ անհրաժեշտություն է առաջացել պարզել մաքսային կանոնների խախտման հետևանքով պակաս հաշվարկված ու չվճարված մաքսային վճարների չափը, ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալին խնդրել է հանձնարարել համապատասխան ստորաբաժանմանը չեղարկել Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացված 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագիրը և թույլատրել Ընկերությանը ներկայացնել ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր, իսկ ապրանքների բացթողումը թույլատրել միայն նյութերի վերջնական ընթացքը լուծելուց հետո: Ստացվում է, որ սույն գործի նյութերով հաստատվում է, որ, նախ, առաջարկվել է չեղարկել նախորդ մաքսային հայտարարագիրը, ներկայացնել նոր հայտարարագիր, որից հետո միայն բաց թողնել ապրանքները: Փաստորեն, առանց վարչական մարմնի նախորդ հայտարարագրի չեղարկման` ապրանքների բացթողման հայցվորի կողմից ճշգրտված տվյալներով հայտարարագիր ներկայացնելու և դրան համապատասխան մաքսային վճարները վճարելու գործընթաց չէր կարող նախաձեռնվել:

Այսպիսով Վերաքննիչ դատարանը եզրահանգել է, որ սույն գործով հայցվորն ուղղակիորեն զրկված էր մաքսային վճարների վճարման պարտավորության ավելի վաղ իրագործման հնարավորությունից, որից հետևում է, որ պատասխանողի կողմից 16.04.2015 թվականից մինչև 13.12.2016 թվականն ընկած ժամանակահատվածից` 365 օրվա համար ոչ իրավաչափորեն հաշվարկվել է տույժ` 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով:

Մինչդեռ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ ստորադաս դատարանները, արձանագրելով, որ Ընկերության նկատմամբ վարչական մարմնի կողմից 16.04.2015 թվականից մինչև 13.12.2016 թվականն ընկած ժամանակահատվածից 365 օրվա համար, ոչ իրավաչափորեն, հաշվարկվել է 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժ, անտեսել են այն հանգամանքը, որ ոչ հավաստի հայտարարագրմամբ մաքսային սահմանով ապրանքների անօրինական տեղափոխման դեպքում մաքսատուրքերի վճարման ժամկետ է համարվում մաքսային մարմնի կողմից մաքսային հայտարարագիրը գրանցելու օրը, այսինքն՝ տվյալ դեպքում հայցվոր Ընկերության անվամբ թիվ 0715 հաշիվ-ապրանքագրով առաքված ավտոպահեստամասերը «Բացթողում ներքին սպառման համար» մաքսային ընթացակարգով ձևակերպման համար որպես ՀՀ պետական բյուջե մաքսատուրքի, ավելացված արժեքի հարկի և բնապահպանական վճարի վճարելու ժամկետ պետք է դիտարկել 17.04.2015 թվականը, ինչի պայմաններում էլ ակնհայտ է դառնում, որ Ընկերությունն օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետում, այսինքն՝ 17.04.2015 թվականին, ոչ ամբողջությամբ է վճարել համապատասխան մաքսային վճարները՝ հաշվի առնելով այն, որ Ընկերության կողմից ճշգրտված տվյալներով թիվ C-39241 ապրանքային հայտարարագիրը ներկայացվել է միայն 13.12.2016 թվականին:

Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի կողմից ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203-րդ հոդվածով նախատեսված իրավախախտման կատարումը հանգեցրել է սահմանված ժամկետում մաքսային վճարները չվճարելուն, իսկ ճշգրտված տվյալներով թիվ C-39241 ապրանքային հայտարարագիրը ներկայացնելուց և մաքսային վճարներն ամբողջությամբ վճարելուց հետո Ընկերությանը պետք է առաջադրվի տույժերի վճարման պարտավորություն՝ «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 115-րդ հոդվածի 2-րդ մասի ուժով՝ մաքսատուրքի վճարումն ուշացնելու համար՝ ժամանակին չվճարված մաքսատուրքի գումարի 0,15 տոկոսի չափով՝ ժամկետանց յուրաքանչյուր օրվա, բայց ոչ ավելի, քան 365 օրվա համար:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխանում բերված փաստարկները հերքվում են վերը նշված պատճառաբանություններով:

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը համարում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 150-րդ, 151-րդ և 163-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված` վերաքննիչ դատարանի դատական ակտը բեկանելու և փոփոխելու՝ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունները հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք: Սույն գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի վերոգրյալ հոդվածով ամրագրված` անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր: Հետևաբար գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից:

 Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

Դատական ակտը մասնակիորեն փոփոխելիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաստանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի` վկաներին և փորձագետներին վճարած գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպես նաև մյուս կողմի կրած դատական ծախսերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար: Դատական պաշտպանության այն միջոցի հետ կապված ծախսերը, որ իր նպատակին չի ծառայել, դրվում են այդ միջոցն օգտագործած կողմի վրա, անգամ եթե վճիռը կայացվել է այդ կողմի օգտին:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով Կոմիտեն վճռաբեկ բողոքի համար վճարել է 20.000 ՀՀ դրամ, իսկ վերաքննիչ բողոքի համար՝ 10.000 ՀՀ դրամ, ուստի, հաշվի առնելով, որ վճռաբեկ բողոքը ենթակա է բավարարման, իսկ Ընկերության հայցը՝ մերժման, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Կոմիտեի կողմից նախապես վճարված պետական տուրքի գումարները ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի հիմքով ենթակա են հատուցման Ընկերության կողմից: 

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-171-րդ հոդվածներով, 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 21.05.2019 թվականի որոշումը և փոփոխել այն՝ «Վանավտո» ՍՊԸ-ի հայցն ընդդեմ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի՝ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի գործողությունները, այն է` 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտով հայցվոր «Վանավտո» ՍՊԸ-ի նկատմամբ 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժեր հաշվարկելը, ոչ իրավաչափ ճանաչելու պահանջի մասին, մերժել:

2. «Վանավտո» ՍՊԸ-ից հօգուտ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի բռնագանձել 10.000 ՀՀ դրամ՝ որպես վերաքննիչ բողոքի համար նախապես վճարված պետական տուրքի գումար և 20.000 ՀՀ դրամ՝ որպես վճռաբեկ բողոքի համար նախապես վճարված պետական տուրքի գումար:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:

ՀԱՏՈՒԿ ԿԱՐԾԻՔ

10.12.2020 թ.

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի կողմից թիվ ՎԴ/4545/05/17 վարչական գործով 10.12.2020 թվականին կայացված որոշման վերաբերյալ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան), 10.12.2020 թվականին գրավոր ընթացակարգով քննելով ըստ հայցի «Վանավտո» ՍՊԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն) ընդդեմ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ` Կոմիտե)` Կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի գործողությունները, այն է` 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտով հայցվոր Ընկերության նկատմամբ 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժեր հաշվարկելը, ոչ իրավաչափ ճանաչելու պահանջի մասին, վարչական գործով ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 21.05.2019 թվականի որոշման դեմ Կոմիտեի վճռաբեկ բողոքը, նույն պալատի դատավորների ընդհանուր թվի մեծամասնությամբ որոշել է վճռաբեկ բողոքը բավարարել, բեկանել ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 21.05.2019 թվականի որոշումը և փոփոխել այն՝ Ընկերության հայցն ընդդեմ Կոմիտեի՝ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի գործողությունները, այն է` 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտով հայցվոր Ընկերության նկատմամբ 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժեր հաշվարկելը, ոչ իրավաչափ ճանաչելու պահանջի մասին, մերժել:

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի դատավոր Ռուզաննա Հակոբյանս, համաձայն չլինելով վերը նշված որոշմամբ Վճռաբեկ դատարանի դատավորների մեծամասնության արտահայտած կարծիքի հետ, ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 12-րդ հոդվածի 6-րդ և 7-րդ մասերով, շարադրում եմ իմ հատուկ կարծիքը նշված որոշման վերաբերյալ:

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան` Ընկերությունը պահանջել է ոչ իրավաչափ ճանաչել ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան ավագ մաքսային տեսուչ Ռ. Սողոմոնյանի և մաքսային տեսուչ Ն. Լյազգյանի գործողությունները, այն է` 22.12.2016 թվականի թիվ 316 ակտով հայցվոր Ընկերության նկատմամբ 12.342.365 ՀՀ դրամի չափով տույժեր հաշվարկելը:

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Մ. Համբարձումյան) (այսուհետ` Դատարան) 08.06.2018 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 21.05.2019 թվականի որոշմամբ Կոմիտեի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 08.06.2018 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Կոմիտեն:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Ընկերության ներկայացուցիչը:

2. Վճռաբեկ դատարանը բողոքը քննել է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի 65-րդ, 68-րդ, 81-րդ և 82-րդ հոդվածները, «Մաքսային կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքի 74-րդ, 87-րդ և 115-րդ հոդվածները:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է այն հանգամանքը, որ սույն վարչական վարույթի նյութերում առկա չէ որևէ ապացույց առ այն, որ իրավախախտման կատարման պահից` 21.05.2015 թվականից մինչև 13.12.2016 թվականն ընկած ժամանակահատվածն Ընկերությունը զրկված է եղել ՀՀ ներմուծված ապրանքների վերաբերյալ ճշգրտված տեղեկություններով նոր հայտարարագիր ներկայացնելու հնարավորությունից: Ընկերության կողմից ներմուծված ապրանքներն առգրավված չեն եղել, ինչպես նաև դրանց վրա արգելանք չի կիրառվել:

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ տույժը հաշվարկվել է Ընկերության կողմից մաքսային սահմանով ապրանքների անօրինական տեղափոխման համար, որն արտահայտվել է Ընկերության կողմից 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագրում ՀՀ ներմուծված ապրանքների վերաբերյալ ոչ հավաստի հայտարարագրման մեջ, որպիսի գործողության կատարման համար Ընկերության տնօրենը ենթարկվել է վարչական պատասխանատվության:

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ Ընկերության համար մաքսային վճարներ վճարելու պարտավորությունն իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի 81-րդ հոդվածի ուժով առաջացել է 17.04.2015 թվականին, սակայն Ընկերությունը մաքսային վճարները վճարել է 22.12.2016 թվականին, ինչի արդյունքում էլ մաքսային մարմինը հաշվարկել է մաքսային վճարներն ուշ վճարելու համար օրենքով սահմանված տույժերը:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 21.05.2019 թվականի որոշումը և փոփոխել այն՝ հայցը մերժել:

2.1. Ընկերության վճռաբեկ բողոքի պատասխանի հիմնավորումները.

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող՝ Մաքսային միության մաքսային օրենսգրքի իրավակարգավորումներից բխում է, որ ապրանքների բացթողումը բացառապես մաքսային մարմնի պաշտոնատար անձանց վերապահված գործառույթ է, մինչդեռ վճռաբեկ բողոքում Մաքսային մարմինն այն ներկայացնում է որպես հայտարարատուի իրավունք, որից վերջինս չի օգտվել: Մաքսային մարմինը, հնարավորություն ունենալով մինչև քրեական և վարչական վարույթի ավարտը բաց թողնել ապրանքները, չի օգտվել իր այդ գործառույթից և միայն վարույթի ավարտից մի քանի օր առաջ է Ընկերությանը տվել համապատասխան թույլտվություն` չեղարկելու նախորդ հայտարարագիրը և ներկայացնելու ճշգրտված տվյալներով նոր հայտարարագիր:

Բացի այդ, նախքան քրեական կամ վարչական վարույթի ավարտը տնտեսվարող սուբյեկտը չէր կարող դիմել վարույթն իրականացնող մարմնին և ստանալ թույլտվություն` ճշգրտված տվյալներով նոր հայտարարագիր ներկայացնելու համար, քանի որ, նախևառաջ, նման իրավակարգավորում գոյություն չունի, բացի այդ, Ընկերությունը բեռը հայտարարագրել էր օրենքով սահմանված կարգով, վճարել մաքսային վճարները, իսկ զննությունն իրականացվել էր «կարմիր ուղի» ընթացակարգով և բեռը բաց էր թողնվել, ինչը ենթադրում է, որ Մաքսային մարմինը նույնպես կասկած չի ունեցել հայտարարագրված տեղեկությունների հավաստիության վերաբերյալ, այսինքն` բացասական հետևանքներ առաջացել են միայն Մաքսային մարմնի կողմից իրականացված ոչ իրավաչափ վարչարարության հետևանքով:

3. Որպես վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստեր Վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է հետևյալը.

1) 17.04.2015 թվականին Ընկերությունն Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագրով «Բացթողում ներքին սպառման համար» մաքսային ընթացակարգով հայտարարագրել է 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշով ավտոպահեստամասեր (հատոր 1-ին, գ.թ. 94-98):

2) 17.04.2015 թվականին հայտարարագիրը գրանցվել է մաքսային մարմնի կողմից և Ընկերությունը վճարել է այդ ընթացակարգի համար նախատեսված մաքսային վճարները, որոնք կազմել են 3.346.016 ՀՀ դրամ:

3) ՀՀ կառավարությանն առընթեր ազգային անվտանգության ծառայության քննչական վարչության ավագ քննիչ Ս. Ոսկանյանի 16.11.2016 թվականի «Քրեական գործով վարույթը կարճելու մասին» որոշման համաձայն՝ թիվ 58206515 քրեական գործը հարուցվել է 16.05.2015 թվականին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 215-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով: Գործով կատարված նախաքննությամբ պարզվել է, որ Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն է ներմուծվել 14.398.095 ՀՀ դրամին համարժեք՝ 30.487 ԱՄՆ դոլար ինվոյսային արժեքով թվով 8 անվանում ավտոպահեստամասերի խմբաքանակ, որը ՀՀ ֆինանսների նախարարության Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ 10480 ԲՄՀ-ով հայտարարագրվել և մաքսազերծվել է, ինչի արդյունքում Ընկերությունից գանձվել է ընդամենը 3.346.016 ՀՀ դրամ գումար: 21.04.2015 թվականին ավտոպահեստամասերի բացթողումը «Հայկ» մաքսային պահեստից ՀՀ ԱԱԾ աշխատակիցների կողմից մաքսանենգություն կատարելու կասկածանքով կասեցվել է և բեռի կրկնակի զննությամբ պարզվել է, որ 17.04.2015 թվականին Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված ավտոպահեստամասերի խմբաքանակը չի համապատասխանում թիվ 10480 ԲՄՀ-ով հայտարարագրված և մաքսազերծված խմբաքանակին: Նշանակված դատաապրանքագիտական կրկնակի փորձաքննության արդյունքում՝ փորձագետի 26.07.2016 թվականի թիվ 11641610 եզրակացությամբ պարզվել է, որ Ընկերության կողմից Չինաստանից Հայաստանի Հանրապետություն են ներմուծվել 141.615.600 ՀՀ դրամ շուկայական և 46.481.500 ՀՀ դրամ մաքսային արժեքով ավտոպահեստամասեր: Նույն որոշմամբ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 215-րդ հոդվածն ուժը կորցրած ճանաչվելու հիմքով թիվ 58206515 քրեական գործով վարույթը կարճվել է և որոշվել է Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում չիրականացնել՝ արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով, որոշման օրինակն ուղարկվել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտե՝ Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի նկատմամբ վարչական վարույթ հարուցելու հարցը լուծելու համար (հատոր 1-ին, գ.թ. 128-129):

4) 22.11.2016 թվականի «Մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ» արձանագրության համաձայն՝ Ընկերության անվամբ Չինական «China Xinjiane Hurgos Forein Economic Relations & Trade» կազմակերպության թիվ 0715 հաշիվ-ապրանքագրով 16.04.2016 թվականին ՀՀ առաքված՝ 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերը մաքսային միջնորդական գործունեությամբ զբաղվող «Սեյֆեյ» ՍՊ ընկերության տնօրեն, մաքսային ձևակերպումների մասնագետ Արմեն Հովհաննիսյանը, «ուղղակի» ձևով հանդես գալով որպես Ընկերության հայտարարատու, 17.04.2015 թվականին Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանն Ընկերության տնօրեն Հովհաննես Խաչատրյանի կողմից տրամադրված տեղեկությունների հիման վրա թիվ C-10480 ԱՀ-ով հայտարարագրել է ոչ ճշգրիտ տեղեկություններով, այսինքն՝ Հովհաննես Խաչատրյանի արարքում առկա են ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203-րդ հոդվածով նախատեսված մաքսային կանոնների խախտման հատկանիշներ (հատոր 1-ին, գ.թ. 99):

5) ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի տեղակալը 23.11.2016 թվականի թիվ 13-2/1248962/–16 գրությամբ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալին հայտնել է, որ Ընկերության անվամբ Չինական «China Xinjiane Hurgos Forein Economic Relations & Trade» կազմակերպության թիվ 0715 հաշիվ-ապրանքագրով 16.04.2016 թվականին ՀՀ առաքված՝ 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերը մաքսային միջնորդական գործունեությամբ զբաղվող «Սեյֆեյ» ՍՊ ընկերության տնօրեն, մաքսային ձևակերպումների մասնագետ Արմեն Հովհաննիսյանը 17.04.2015 թվականին Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատանը թիվ C-10480 ԱՀ-ով հայտարարագրել է ոչ ճշգրիտ տեղեկություններով, փաստի առթիվ ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 203-րդ հոդվածի հատկանիշներով կազմվել է մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ արձանագրություն և իրականացվում է վարչական վարույթ: Նկատի ունենալով, որ անհրաժեշտություն է առաջացել պարզել մաքսային կանոնների խախտման հետևանքով պակաս հաշվարկված ու չվճարված մաքսային վճարների չափը, ուստի խնդրել է հանձնարարել համապատասխան ստորաբաժանմանը չեղարկել Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացված 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագիրը և թույլատրել Ընկերությանը ներկայացնել ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր, իսկ ապրանքների բացթողումը թույլատրել միայն նյութերի վերջնական ընթացքը լուծելուց հետո (հատոր 1-ին, գ.թ. 100):

6) ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալի 24.11.2016 թվականի թիվ 02/8-4/[1249921]-16 գրությամբ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի ՆՀՎ պետին և Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատան պետին հանձնարարվել է չեղարկել Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացված 17.04.2015 թվականի թիվ C-10480 ապրանքային հայտարարագիրը և թույլատրել Ընկերությանը ներկայացնել ճշգրիտ տեղեկություններով հայտարարագիր, իսկ ապրանքների բացթողումը թույլատրել միայն նյութերի վերջնական ընթացքը լուծելուց հետո (հատոր 1-ին, գ.թ. 183):

7) 13.12.2016 թվականին Ընկերության կողմից Արարատյան տարածաշրջանային մաքսատուն ներկայացվել է ճշգրտված տվյալներով թիվ C-39241 ապրանքային հայտարարագիրը, որը նույն օրը գրանցվել է մաքսային մարմնի կողմից։ Նշված հայտարարագրի համաձայն՝ փաստացի 20.800 կգ բրուտտո և 19.018 կգ նետտո քաշերով ավտոպահեստամասերի համար վճարման ենթակա մաքսային վճարների չափը կազմել է 25.932.747 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին, գ.թ. 101):