Գլխավոր տեղեկություն
Տիպ
Որոշում
Ակտի տիպ
Հիմնական ակտ (14.04.2020-մինչ օրս)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
ՀՀՊՏ 2020.06.12/61(1616).1 Հոդ.751.8
Ընդունող մարմին
Վճռաբեկ դատարան
Ընդունման ամսաթիվ
14.04.2020
Ստորագրող մարմին
Նախագահող
Ստորագրման ամսաթիվ
14.04.2020
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
14.04.2020

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

 

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

 

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական

դատարանի որոշում
Քաղաքացիական գործ թիվ ԵԴ/6684/02/18

Քաղաքացիական գործ թիվ ԵԴ/6684/02/18
2020 թ.

Նախագահող դատավոր՝ Ն. Մարգարյան  

Դատավորներ՝

Ն. Կարապետյան

 

Ա. Սմբատյան

 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՆՈՒՆԻՑ

 

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան) հետևյալ կազմով`

 

նախագահող

Ռ. հակոբյան

զեկուցող

Ս. Անտոնյան

   

Վ. Ավանեսյան

Ա. Բարսեղյան

   

Մ. Դրմեյան

Ե. Խունդկարյան

 

 

Գ. հակոբյան

 

 

Տ. Պետրոսյան

   

Է. Սեդրակյան

   

Ն. Տավարացյան

 

2020 թվականի ապրիլի 14-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով «Հիմնատավուշ» զարգացման հիմնադրամի (այսուհետ՝ Հիմնադրամ) ներկայացուցիչ Սեյրան Գրիգորյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 19.02.2019 թվականի որոշման դեմ` ըստ հայցի «Նիլա» ՍՊԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն) ընդդեմ Հիմնադրամի` գումարի բռնագանձման պահանջի մասին,

 

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

 

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան` Ընկերությունը պահանջել է Հիմնադրամից հօգուտ Ընկերության բռնագանձել 4.143.384 ՀՀ դրամ, որպես հիմնական պարտավորության կատարում, 995.034 ՀՀ դրամ, որպես մինչև 30.03.2018 թվականը ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով հաշվարկված տոկոսագումար և 303.000 ՀՀ դրամ, որպես դատական ծախս: ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի պահանջների համաձայն` Հիմնադրամից բռնագանձել նաև տոկոսներ 30.03.2018 թվականից սկսած մինչև պարտավորության կատարման վերջնական օրը:

10.07.2018 թվականին Ընկերության ներկայացուցիչը ներկայացրել է հայցի առարկան հստակեցնելու մասին դիմում և խնդրել է Հիմնադրամից բռնագանձել 692.839 ՀՀ դրամ` որպես ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված բանկային տոկոսի հաշվարկային դրույքաչափով տոկոսագումար և 253.283 ՀՀ դրամ`որպես դատական ծախսի գումար:

Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր Ա. Դանիելյան) (այսուհետ` Դատարան) 08.10.2018 թվականի վճռով քաղաքացիական գործի վարույթն ըստ հայցի Ընկերության ընդդեմ Հիմնադրամի` 4.445.579 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասով կարճվել է` հայցվորի կողմից նշված մասով հայցից հրաժարվելու հիմքով: Մնացած մասով հայցը բավարարվել է մասնակիորեն՝ Հիմնադրամից հօգուտ Ընկերության բռնագանձվել է 622.356 ՀՀ դրամ՝ որպես պարտավորության կետանցի համար հաշվարկված ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված բանկային տոկոսների գումար: Հայցը` 70.483 ՀՀ դրամի չափով ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված բանկային տոկոսներ բռնագանձելու մասով մերժվել է:

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 19.02.2019 թվականի որոշմամբ Հիմնադրամի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 08.10.2018 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Հիմնադրամի ներկայացուցիչը:

 

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը չի կիրառել ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 177-րդ, 700-րդ, 709-րդ, 718-րդ, 738-րդ, 751-րդ հոդվածները, որոնք պետք է կիրառեր, խախտել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Ընկերությունը Դատարան չի ներկայացրել որևէ կոնկրետ ապացույց, թե երբ է հաստատվել «Շինարարական աշխատանքների կատարողական ակտը»: Հայտնի չէ, թե այնուամենայնիվ կատարված աշխատանքների իրական հանձնում-ընդունումը երբ է կատարվել: Դատարանը, սխալ գնահատելով հայցվորի կողմից ներկայացված «Շինարարական աշխատանքների կատարողական ակտը», հանգել է ոչ իրավաչափ եզրակացության, որն ազդել է գործի ելքի վրա:

Բացի այդ, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 751-րդ հոդվածի դրույթներին համապատասխան՝ կապալառուն պատվիրատուին չի ներկայացրել նախնական պահանջ՝ իր կատարած աշխատանքները ընդունելու համար, ինչը վկայում է, որ հայցվորի այն պնդումները, թե իրեն վճարվել է այդ աշխատանքները ընդունելուց հետո կետանցով, առնվազն անհիմն են ու իրականությունից հեռու: Սույն գործով Դատարանը, հաշվի չառնելով ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 751-րդ հոդվածի պահանջները, Հիմնադրամի վրա ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի մասով դրել է պարտավորություններ, որոնք չպետք է դներ:

Բացի այդ, Դատարանը, բավարարելով հայցվորի պահանջը, հիմք է ընդունել կողմերի միջև գումարի չափի վերաբերյալ կնքված փոխադարձ հաշվարկների ակտը, որը ոչ մի կապ չունի և չէր էլ կարող ունենալ կատարված աշխատանքների փաստացի ընդունման կոնկրետ ժամանակի հետ, քանի որ դրանք լրիվ այլ պահանջներ են, որոնք վերաբերելի են պայմանագրի տարբեր դրույթներին:

Հայցվորի կողմից դատարան ներկայացված և գործում առկա «Շինարարական աշխատանքների կատարողական ակտ թիվ 1» փաստաթղթում առկա չէ այն կազմելու օրը, ամիսը, տարեթիվը: Հետևաբար` Վերաքննիչ դատարանի կողմից հաստատված համարված փաստարկները չեն բխում գործում առկա ապացույցներից, գործող օրենսդրության պահանջներից:

Բացի այդ, հայցվոր կողմը դատարան չի ներկայացրել շինարարական աշխատանքների վերջնական ընդունմանը վերաբերելի կոնկրետ ապացույց, ինչը նախատեսված է պայմանագրով և գործող օրենսդրությամբ: Իսկ այդ փաստի ապացուցման պարտականությունը կրում էր հայցվոր կողմը: Այդ իսկ պատճառով Դատարանի կողմից միանշանակ համարվող հաստատումը՝ 1.971.360 ՀՀ դրամի մասով ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի պահանջի կիրառումը ամբողջական տեսքով անհիմն է ու ոչ հիմնավոր, և դատական ակտն այդ մասով նույնպես ենթակա է մերժման:

 

Բողոք բերած անձը պահանջել է «բեկանել թիվ ԵԴ/6684/02/18 քաղաքացիական գործով ՀՀ վերաքննիչ դատարանի 19 փետրվարի 2019 որոշումը, բավարարել վճռաբեկ բողոքը, կայացնել դատական ակտ՝ հիմնազուրկ համարելով՝ «Հիմնատավուշ» զարգացման հիմնադրամից հօգուտ «Նիլա» ՍՊԸ-ի բռնագանձել 622.356 ՀՀ դրամ՝ որպես պարտավորության կետանցի համար հաշվարկված ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411 հոդվածով նախատեսված բանկային տոկոսների գումարի մասով, և կամ բեկանել թիվ ԵԴ/6684/02/18 քաղաքացիական գործով ՀՀ վերաքննիչ դատարանի 19 փետրվարի 2019 որոշումը և գործն ուղարկել վերաքննիչ դատարան, այլ կազմով քննելու համար»:

 

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`

1. Հիմնադրամի և Ընկերության միջև 01.07.2016 թվականին կնքվել է թիվ N/Ն 5 կապալի պայմանագիրը (այսուհետ` Պայմանագիր), որի համաձայն՝ Ընկերությունը պարտավորվել է կատարել է Տավուշի մարզի Լուսաձոր համայնքում գտնվող խոտի խորդանոցի հատակի բետոնացման, պատերի կառուցման և կից տարածքի բլրի քանդման և հեռացման աշխատանքներ, իսկ Հիմնադրամը պարտավորվել է վճարել նշված աշխատանքների դիմաց (հատոր 1-ին գ.թ. 13-16).

2. Ընկերության կողմից կազմվել է շինարարական աշխատանքների կատարողական ակտ N1` 7.971,360.00 ՀՀ դրամի չափով, որը հաստատվել է Հիմնադրամի տնօրենի կողմից (հատոր 1-ին գ.թ. 18).

3. Ընկերության կողմից 22.07.2016 թվականին դուրս է գրվել թիվ Բ 3731558840 ծառայությունների մատուցման, աշխատանքների կատարման հաշիվ ապրանքագիր (հատոր 1-ին գ.թ. 19).

4. 25.07.2016 թվականի Հիմնադրամի և Ընկերության միջև կազմված փոխադարձ հաշվարկների ակտի համաձայն` Հիմնադրամի պարտավորությունը Ընկերության նկատմամբ կազմում է 7.971.360 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին գ.թ. 21).

5. 09.12.2016 թվականի թիվ 352 վճարման հանձնարարագրի համաձայն` Հիմնադրամը վճարել է Ընկերությանը կատարված ծառայությունների համար 5.000.000 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին գ.թ. 61).

6. 27.07.2016 թվականի թիվ 194 վճարման հանձնարարագրի համաձայն` Հիմնադրամը վճարել է Ընկերությանը կատարված ծառայությունների համար 1.000.000 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին գ.թ. 62).

7. 23.05.2018 թվականի թիվ 4076 վճարման հանձնարարագրի համաձայն` Հիմնադրամը վճարել է Ընկերությանը կատարված ծառայությունների համար 1.971.870 ՀՀ դրամ (հատոր 1-ին գ.թ. 60):

 

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է եղել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 394-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առերևույթ առկայությամբ, այն է` Վերաքննիչ դատարանի կողմից ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 751-րդ հոդվածի 4-րդ կետը չկիրառելու և ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի խախտման հետևանքով առկա է մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտում, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը, որի առկայությունը, սակայն հերքվում է ստորև ներկայացված պատճառաբանություններով:

Սույն բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ կապալի պայմանագրով աշխատանքների ընդունման ակտի ստորագրման օրվա բացակայության պայմաններում պահանջի իրավունքի ծագման իրավական խնդրին:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 700-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ կապալի պայմանագրով մի կողմը (կապալառուն) պարտավորվում է մյուս կողմի (պատվիրատուի) առաջադրանքով կատարել որոշակի աշխատանք և դրա արդյունքը սահմանված ժամկետում հանձնել պատվիրատուին, իսկ պատվիրատուն պարտավորվում է ընդունել աշխատանքի արդյունքը և վարձատրել դրա համար: Նույն հոդվածի 3-րդ կետի համաձայն՝ կապալի պայմանագրի առանձին տեսակների (կենցաղային կապալ, շինարարական կապալ, նախագծային և հետազոտական աշխատանքների կապալ, պետական կարիքների համար կապալային աշխատանքներ) նկատմամբ կիրառվում են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 37-րդ գլխի 1-ին պարագրաֆի դրույթները, եթե այլ բան սահմանված չէ նույն օրենսգրքի` կապալի պայմանագրի համապատասխան տեսակների մասին կանոններով:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 706-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ կապալի պայմանագրում նշվում են աշխատանքը կատարելու սկզբնական և վերջնական ժամկետները: Կողմերի համաձայնությամբ` պայմանագրում կարող են նախատեսվել աշխատանքի առանձին փուլերի ավարտի (միջանկյալ) ժամկետներ:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 709-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ պատվիրատուն պարտավոր է պայմանավորված գինը կապալառուին վճարել աշխատանքի արդյունքները վերջնական հանձնելուց հետո, պայմանով, եթե աշխատանքը կատարված է պատշաճ և պայմանավորված ժամկետում կամ ժամկետից շուտ` պատվիրատուի համաձայնությամբ, եթե կատարվող աշխատանքի կամ դրա առանձին փուլերի նախնական վարձատրություն նախատեսված չէ կապալի պայմանագրով:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 738-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` կապալառուն, շինարարական կապալի պայմանագրով, պարտավորվում է պայմանագրում սահմանված ժամկետում պատվիրատուի առաջադրանքով կառուցել որոշակի օբյեկտ կամ կատարել շինարարական այլ աշխատանքներ, իսկ պատվիրատուն պարտավորվում է կապալառուի համար ստեղծել աշխատանքը կատարելու համար անհրաժեշտ պայմաններ, ընդունել դրա արդյունքը և վճարել պայմանավորված գինը:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 751-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ շինարարական կապալի պայմանագրով կատարված աշխատանքի արդյունքը կամ կատարված աշխատանքի փուլը հանձնելու համար պատրաստ լինելու մասին կապալառուից հաղորդում ստացած պատվիրատուն պարտավոր է անհապաղ սկսել դրա ընդունումը, եթե այն նախատեսված է պայմանագրով: Նույն հոդվածի 4-րդ կետի համաձայն` կապալառուի կողմից աշխատանքի արդյունքի հանձնումը և պատվիրատուի կողմից դրա ընդունումը ձևակերպվում է երկու կողմերի ստորագրած ակտով: Ակտն ստորագրելուց կողմերից մեկի հրաժարվելու դեպքում ակտում նշվում է այդ մասին, և ակտն ստորագրում է մյուս կողմը:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 744-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ կապալառուի կատարած աշխատանքը պատվիրատուն վարձատրում է նախահաշվով նախատեսված չափով` շինարարական կապալի պայմանագրով սահմանված ժամկետներում և կարգով: Պայմանագրում համապատասխան ցուցումների բացակայության դեպքում աշխատանքի վարձատրությունը կատարվում է նույն օրենսգրքի 709-րդ հոդվածին համապատասխան:

Կապալառուն պատասխանատվություն է կրում աշխատանքը կատարելու ինչպես սկզբնական և վերջնական, այնպես էլ միջանկյալ ժամկետները խախտելու համար, եթե այլ բան սահմանված չէ օրենքով, այլ իրավական ակտերով կամ նախատեսված չէ պայմանագրով:

Սույն գործի փաստական հանգամանքների ուսումնասիրությունից հետևում է, որ կողմերի միջև կնքվել է կապալի պայմանագիր, որից էլ ծագել են կապալի իրավահարաբերությունները: Կապալի պայմանագրով աշխատանքների դիմաց վճարումը պայմանավորված է պատվիրատուի կողմից դրանց ընդունումով, որի վերաբերյալ կողմերը ստորագրում են համապատասխան հանձնման-ընդունման (կատարողական) ակտ:

Գործի փաստերից հետևում է, որ աշխատանքների հանձնման-ընդունման ակտում բացակայում է դրա ստորագրման օրը, որի հիմքով էլ բողոք բերած անձը վիճարկում է պայմանագրով որոշված աշխատանքների դիմաց իրենց կողմից վճարային պարտավորությունների կետանցի առկայության հանգամանքը:

Վերոգրյալով պայմանավորված Վճռաբեկ դատարանը անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի կիրառման համար առանցքային նշանակություն ունեցող հարցի՝ վճարային պարտավորության կետանցի առկայության հանգամանքը պարզելուն:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 347-րդ հոդվածի համաձայն՝ պարտավորությունները պետք է կատարվեն պատշաճ` պարտավորության պայմաններին, օրենքին և այլ իրավական ակտերի պահանջներին համապատասխան (…):

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 352-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` եթե պարտավորությունը նախատեuում է կամ հնարավորություն է ընձեռում որոշել դրա oրը կամ ժամանակահատվածը, ապա պարտավորությունը պետք է կատարվի այդ oրը կամ այդ ժամանակահատվածի ցանկացած պահին:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 408-րդ հոդվածի համաձայն՝ պարտավորության խախտում է համարվում այն չկատարելը կամ անպատշաճ (կետանցով, ապրանքների, աշխատանքների և ծառայությունների թերություններով կամ պարտավորության բովանդակությամբ որոշվող այլ պայմանների խախտմամբ) կատարելը:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի 1-ին կետի 1-ին պարբերության համաձայն` ուրիշի դրամական միջոցներն ապօրինի պահելու, դրանք վերադարձնելուց խուսափելու, վճարման այլ կետանցով դրանք օգտագործելու, կամ այլ անձի հաշվին անհիմն ստանալու կամ խնայելու դեպքերում այդ գումարին վճարվում են տոկոսներ: Տոկոսները հաշվարկվում են կետանցի օրվանից մինչև պարտավորության դադարման օրը՝ ըստ համապատասխան ժամանակահատվածների համար Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի սահմանած բանկային տոկոսի հաշվարկային դրույքների:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի 1-ին կետի 2-րդ պարբերության համաձայն` նույն կետով նախատեսված կարգը գործում է, եթե վնասի հատուցման կամ տոկոսի այլ չափ նախատեսված չէ օրենքով կամ պայմանագրով: Եթե օրենքով կամ պայմանագրով վնասի հատուցման կամ տոկոսի այլ չափ նախատեսված է որոշակի ժամանակահատվածի համար, ապա նույն կետով նախատեսված կարգը չի գործում միայն տվյալ ժամանակահատվածում:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած որոշումներում անդրադարձել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի վերլուծությանը: ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, մասնավորապես, նշել է, որ դրամական պարտավորությունը չկատարելու համար գումարին տոկոսներ վճարելու պարտավորության ծագման հիմքն ուրիշի դրամական միջոցներն ապօրինի պահելն է (տե՛ս, օրինակ, Արամ Հայրապետյանն ընդդեմ Նորիկ Գզիրյանի և մյուսների թիվ 3-502/ՎԴ քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 26.09.2008 թվականի որոշումը):

Մեկ այլ որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով սահմանված պատասխանատվությունը վրա է հասնում հետևյալ պայմանների միաժամանակյա առկայության դեպքում.

- ուրիշի դրամական միջոցներն ապօրինի պահելու, դրանք վերադարձնելուց խուսափելու, վճարման այլ կետանցով դրանք օգտագործելու կամ այլ անձի հաշվին անհիմն ստանալու կամ խնայելու դեպքերում, և

- եթե վնասի հատուցման կամ տոկոսի այլ չափ նախատեսված չէ օրենքով կամ պայմանագրով կամ օրենքով կամ պայմանագրով վնասի հատուցման կամ տոկոսի այլ չափ նախատեսված է որոշակի ժամանակահատվածի համար:

Այսինքն` ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի 1-ին կետով նախատեսված տոկոսները ենթակա են հաշվեգրման և բռնագանձման, եթե առկա է դրամային պարտավորություն, որի կատարումը խախտվել է, կամ այն չի կատարվել (տե՛ս, «Գագարին» սերմնաբուծական սպառողական կոոպերատիվն ընդդեմ «Նաիրի Ինշուրանս» ապահովագրական սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության թիվ ԵԿԴ/0735/02/15 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 22.07.2016 թվականի որոշումը):

Պայմանագրի 3.2 կետի համաձայն՝ պատվիրատուն պարտավոր է վճարել աշխատանքներն ընդունելուց հետո 15 օրվա ընթացքում:

Պայմանագրի 4.2 կետի համաձայն՝ շինարարությունը նույն պայմանագրի պահանջներին համապատասխանելու դեպքում շինարարության ընդունման փաստը հաստատվում է հանձնման-ընդունման (կատարողական) ակտի ստորագրմամբ:

Հիմնադրամի կողմից Դատարանում առարկություններ են ներկայացվել պայմանագրի 3.2 կետի կապակցությամբ, այն հիմնավորմամբ, որ կատարողական ակտի ստորագրման ժամկետը բացակայում է, որը հիմք է տալիս փաստել, որ հայցվորի կողմից դատարան ներկայացված հաշվարկները ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված վնասների մասով իրավաչափ և հիմնավոր չեն: Նշված առարկությունը, որպես վերաքննիչ բողոքի հիմք ներկայացվել է Վերաքննիչ դատարան:

Հիմնադրամի առարկության մյուս հիմքը եղել է այն հանգամանքը, որ պարտք եղած 1.971.870 ՀՀ դրամը մնացել է չվճարված, քանի որ հայցվորն այլ պայմանագրերով չի կատարել իր պարտավորությունները:

Վերաքննիչ դատարանը, որոշմամբ վերահաստատելով Դատարանի արտահայտած դիրքորոշումը, փաստել է, որ Դատարանը, հաստատված համարելով աշխատանքների ընդունման փաստը, ըստ էության ճիշտ եզրահանգում է կատարել առ այն, որ առնվազն 25.07.2016 թվականից Հիմնադրամն ընդունել է Պայմանագրով Ընկերության կողմից կատարված աշխատանքները, ուստի այդ օրվանից սկսած 15 օրյա ժամկետում` մինչև 09.08.2016 թվականը, պետք է վճարեր աշխատանքների դիմաց: Մինչդեռ, 1.000.000 ՀՀ դրամը 27.07.2016 թվականին վճարելուց հետո, մնացած գումարները վճարել է կետանցով, մասնավորապես` 09.12.2016 թվականի թիվ 352 վճարման հանձնարարագրի համաձայն` Հիմնադրամը վճարել է Ընկերությանը կատարված ծառայությունների համար 5.000.000 ՀՀ դրամ, իսկ 23.05.2018 թվականի թիվ 4076 վճարման հանձնարարագրի համաձայն` 1.971.870 ՀՀ դրամ:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է, որ առկա չէ Հիմնադրամի կողմից Դատարանին վերագրվող նյութական իրավունքի նորմի որևէ խախտում, բողոքում բարձրացված փաստարկները հերքվում են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով սահմանված տոկոսների հաշվարկի և բռնագանձման վերաբերյալ Դատարանի եզրահանգումներով։

Գնահատելով և համադրելով Վերաքննիչ դատարանի պատճառաբանությունները և վճռաբեկ բողոքի փաստարկները՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ վճռաբեկ բողոքը ենթակա է մերժման ստորև ներկայացված պատճառաբանությամբ.

Քաղաքացիական գործում առկա` շինարարական աշխատանքների հանձնման-ընդունման ակտը հաստատում է պայմանագրի առարկա հանդիսացող աշխատանքների կատարման փաստը: Ընդ որում` կատարված աշխատանքների որակի և/կամ այլ թերությունների վերաբերյալ պատվիրատուի կողմից կատարողին պահանջներ չեն ներկայացվել: Գործի նյութերից հետևում է, որ պայմանագրի կողմերը կատարողական ակտից բացի կազմել են նաև փոխադարձ հաշվարկների ակտ, իսկ կատարողի կողմից ներկայացվել է նաև հաշիվ-ապրանքագիր: Նման հանգամանքների առկայության պայմաններում, երբ կատարողական ակտի ստորագրումից և դուրս գրված հաշիվ-ապրանքագրի ներկայացնելուց հետո 15 օրվա ընթացքում պայմանագրով նախատեսված վճարում չի կատարվել, ստորադաս դատարանները իրավաչափորեն են հաստատել դրամական պարտավորության կետանցի առկայությունը:

Վերը նշված փաստական հանգամանքների և պատասխանողի կողմից ժամկետի այլ հաշվարկի վերաբերյալ թույլատրելի և վերաբերելի ապացույցի չներկայացման պայմաններում վճռաբեկ բողոքի հիմքը կետանցի բացակայության մասին անհիմն է:

Վճռաբեկ դատարանն անհիմն է համարում նաև բողոքաբերի պատճառաբանություններն այն մասին, որ վճարումների ձգձգումը պայմանավորված է եղել կատարողի կողմից այլ պայմանագրերով ունեցած պարտավորությունների խախտումներով, քանի որ Հիմնադրամը չի ներկայացրել բավարար ապացույցներ առ այն, որ առկա են եղել ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 373-րդ հոդվածով նախատեսված պարտապանի գույքի պահման հիմքեր, կամ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 367-րդ հոդվածով նախատեսված հանդիպակաց պարտավորության կասեցման կամ հրաժարման հիմք, որպիսի հանգամանքները կարող էին բացառել ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված պատասխանատվությունը:

Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ բողոք բերած անձի հիմնավորումներն ու փաստարկները բավարար չեն բողոքի հիմքերը՝ վճարային պարտավորության կետանցի բացակայության և ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի խախտման վերաբերյալ, հիմնավորված համարելու համար:

 

Վերոնշյալ հիմնավորմամբ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքի քննության արդյունքներով չի հիմնավորվում Վերաքննիչ դատարանի կողմից թույլ տրված մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտման առկայությունը, որպիսի պայմաններում անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված` Վճռաբեկ դատարանի` դատական ակտն օրինական ուժի մեջ թողնելու լիազորությունը:

 

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 101-րդ հոդվածի համաձայն՝ դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատական ծախսերը գործին մասնակցող անձանց միջև բաշխվում են բավարարված հայցապահանջների չափին համամասնորեն:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ Վերաքննիչ կամ Վճռաբեկ դատարան բողոք բերելու և բողոքի քննության հետ կապված դատական ծախսերը գործին մասնակցող անձանց միջև բաշխվում են [ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 10-րդ] գլխի կանոններին համապատասխան: Նույն հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ բողոքարկված դատական ակտը բեկանելու և փոփոխելու դեպքում վերաքննիչ կամ Վճռաբեկ դատարանը եզրափակիչ դատական ակտով գործին մասնակցող անձանց միջև վերաբաշխում է դատական ծախսերը` (ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 10-րդ) գլխի կանոնների համաձայն:

Վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ Հիմնադրամի կողմից վճռաբեկ բողոքի համար պետական տուրքը վճարված լինելու պարագայում պետական տուրքի հարցը պետք է համարել լուծված` նկատի ունենալով, որ վերջինիս բողոքը ենթակա է մերժման:

 

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ, 406-րդ և 408-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

 

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

 

1. Վճռաբեկ բողոքը մերժել: ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 19.02.2019 թվականի որոշումը թողնել օրինական ուժի մեջ:

2. Դատական ծախսերի հարցը համարել լուծված:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

 

Նախագահող

Ռ. Հակոբյան

Զեկուցող

Ս. Անտոնյան
  Վ. Ավանեսյան
  Ա. Բարսեղյան
 

Մ. Դրմեյան

Ե. Խունդկարյան

  Գ. Հակոբյան
 

Տ. Պետրոսյան

 

Է. Սեդրակյան

  Ն. Տավարացյան

 

Փոփոխման պատմություն
Փոփոխող ակտ Համապատասխան ինկորպորացիան
Փոփոխված ակտ
Փոփոխող ակտ Համապատասխան ինկորպորացիան