ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀԱՏՈՒԿ ԿԱՐԾԻՔ

ԴԱՏԱՎՈՐ` Ս.ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ

ԵէԴ/0042/01/16

2018 թվականի դեկտեմբերի 24-ին                                                                                                            ք.Երևանում

Ամբաստանյալներ Սուրեն Ֆելիքսի Սարգսյանի և Հարություն Հակոբի Դանոյանի  գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատի (այսուհետ՝ նաև Վճռաբեկ դատարան)՝ 2018 թվականի դեկտեմբերի 24-ի որոշման պատճառաբանական մասի առանձին դրույթների և եզրափակիչ մասի վերաբերյալ:

Գործի դատավարական նախապատմությունը և վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.

1. 2014 թվականի օգոստոսի 1-ին ՀՀ ոստիկանության քննչական գլխավոր վարչության Էրեբունու քննչական բաժնում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով նախատեսված հանցագործության հատկանիշներով հարուցվել է թիվ 12800914 քրեական գործը։

Նախաքննության մարմնի՝ 2014 թվականի հոկտեմբերի 29-ի որոշումներով Սուրեն Սարգսյանը և Հարություն Դանոյանը ներգրավվել են որպես մեղադրյալ, և նրանց մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով:

2016 թվականի ապրիլի 14-ին քրեական գործը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան (այսուհետ՝ նաև Առաջին ատյանի դատարան):

2. Առաջին ատյանի դատարանի` 2017 թվականի հուլիսի 11-ի դատավճռով ճանաչվել և հռչակվել է ամբաստանյալներ Ս.Սարգսյանի ու Հ.Դանոյանի անմեղությունը ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով առաջադրված մեղադրանքում, և վերջիններիս նկատմամբ քրեական հետապնդումը դադարեցվել է:

3. Մեղադրող Է.Հարությունյանի և տուժող Հ.Հակոբյանի ներկայացուցիչ Ի.Պետրոսյանի վերաքննիչ բողոքների քննության արդյունքում ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը (այսուհետ՝ նաև Վերաքննիչ դատարան) 2018 թվականի հունվարի 16-ի որոշմամբ վերաքննիչ բողոքները բավարարել է, Առաջին ատյանի դատարանի` 2017 թվականի հուլիսի 11-ի դատավճիռը բեկանել և փոփոխել է, ամբաստանյալներ Հ.Դանոյանին և Ս.Սարգսյանին մեղավոր է ճանաչել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով առաջադրված մեղադրանքում և համապատասխանաբար որպես պատիժ նշանակել ազատազրկում` 4 (չորս) տարի ժամկետով: Ընտրված խափանման միջոց գրավը վերացվել է:

4. Վերաքննիչ դատարանի վերոհիշյալ որոշման դեմ վճռաբեկ բողոք է բերել ամբաստանյալներ Ս.Սարգսյանի և Հ.Դանոյանի պաշտպան Ե.Սարգսյանը: Բողոքաբերը խնդրել է ամբողջությամբ բեկանել Վերաքննիչ դատարանի՝ 2018 թվականի հունվարի 16-ի որոշումը՝ օրինական ուժ տալով Առաջին ատյանի դատարանի արդարացման դատական ակտին:

Վճռաբեկ դատարանի՝ 2018 թվականի հուլիսի 4-ի որոշմամբ բողոքն ընդունվել է վարույթ:

Դատավարության մասնակիցներից վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել մեղադրող Է.Հարությունյանը՝ խնդրելով վճռաբեկ բողոքը մերժել և օրինական ուժի մեջ թողնել Վերաքննիչ դատարանի որոշումը:

5. Վճռաբեկ դատարանի՝ 2018 թվականի դեկտեմբերի 24-ի որոշմամբ վճռաբեկ բողոքը մերժվել է: Ամբաստանյալներ Սուրեն Ֆելիքսի Սարգսյանի և Հարություն Հակոբի Դանոյանի վերաբերյալ Վերաքննիչ դատարանի` 2018 թվականի հունվարի 16-ի որոշումը թողնվել է օրինական ուժի մեջ` հիմք ընդունելով Վճռաբեկ դատարանի որոշմամբ արտահայտված իրավական դիրքորոշումները:

«Էրեբունի-Երևանի հիմնադրման 2800-ամյակի և Հայաստանի առաջին հանրապետության անկախության հռչակման 100-ամյակի կապակցությամբ քրեական գործերով համաներում հայտարարելու մասին» 2018 թվականի նոյեմբերի 1-ի ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի հիման վրա Սուրեն Ֆելիքսի Սարգսյանը և Հարություն Հակոբի Դանոյանը ազատվել են ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի` 2018 թվականի հունվարի 16-ի որոշմամբ նշանակված պատժից:

6. Հատուկ կարծիք եմ հայտնում  սույն գործով կայացրած Վճռաբեկ դատարանի՝ 2018 թվականի դեկտեմբերի 24-ի որոշման դեմ՝ միջնորդելով պաշտպանի բողոքը բավարարել՝ բեկանել Վերաքննիչ դատարանի՝ 2018 թվականի հունվարի 16-ի որոշումը և օրինական ուժ տալ Առաջին ատյանի դատարանի՝ 2017 թվականի հուլիսի 11-ի արդարացման դատավճռին:

7. Նախաքննության մարմնի կողմից Ս.Սարգսյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով մեղադրանք է առաջադրվել այն բանի համար, որ. «(…) Ն]ա կնոջից՝ Անահիտ Բունիաթյանից, տեղեկանալով, որ հուլիսի 24-ին՝ ժամը 19:00-ի սահմաններում, քույրը՝ Կարինե Սարգսյանը, Ա.Բունիաթյանը և վերջինիս մանկահասակ երեխան «Օպել» մակնիշի տաքսի ավտոմեքենայով Երևան քաղաքի Թումանյան փողոցի վրա գտնվող «Էֆորիա» խանութ սրահի մոտակայքից Երևան քաղաքի Նոր Արեշ 26 փողոցի 97 տուն վերադառնալու ժամանակ նշված ավտոմեքենայի մեջ են մոռացել Ա.Բունիաթյանի «iPhone 5Տ» տեսակի բջջային հեռախոսը, պարզել է տաքսու վարորդի ինքնությունը և փորձել ընկերների միջոցով վերադարձնել այն: Սակայն տեսնելով, որ տաքսու վարորդը հերքում է բջջային հեռախոսը տաքսու մեջ թողնելու հանգամանքը, կնոջը պատկանող բջջային հեռախոսը գտնելու և վերադարձնելու նպատակով, տաքսու վարորդ Հայկ Էդուարդի Հակոբյանին առևանգելու վերաբերյալ նախնական համաձայնության գալով իր ընկեր՝ Հարություն Դանոյանի և քննությամբ դեռևս չպարզված անձանց հետ, 2014 թվականի հուլիսի 26-ին՝ ժամը 22:30-ի սահմաններում, բջջային հեռախոսով, պատվեր կատարելու պատրվակով, Հ.Դանոյանի ծանոթ՝ Արփինե Հունանյանը, որը տեղյակ չի եղել Հ.Հակոբյանին առևանգելու նպատակի վերաբերյալ Ս.Սարգսյանի պահանջով զանգահարել և խաբեությամբ Հ.Հակոբյանին կանչել է Երևան քաղաքի Տիգրան Մեծ փողոցում գտնվող թիվ 119 դպրոցի մոտ, որտեղից նրան սպասող քննությամբ դեռևս չպարզված հանցակցի ուղեկցությամբ, խաբեությամբ տեղափոխել են Երևան քաղաքի Խաչիկ Դաշտենցի փողոցի վրա գտնվող ավտոշուկայի տարածք, որտեղ պահանջել են վերադարձնել Ա.Բունիաթյանի կողմից տաքսի ավտոմեքենայի մեջ թողնված բջջային հեռախոսը: Հ.Հակոբյանը խոստացել է գտնել և վերադարձնել բջջային հեռախոսը, եթե իրեն տրամադրեն բջջային հեռախոսի տուփը, որից հետո պայմանավորվածություն ձեռք բերելով տուփը փոխանցելու վերաբերյալ, վերջինիս ազատ են արձակել (…)»1:

7.1. Նախաքննության մարմնի կողմից Հ.Դանոյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով այն բանի համար, որ. «(…) [Ն]ա ընկերոջից՝ Սուրեն Սարգսյանից տեղեկանալով, որ հուլիսի 24-ին՝ ժամը 19:00-ի սահմաններում, Կարինե Սարգսյանը, Ա.Բունիաթյանը և վերջինիս մանկահասակ երեխան «Օպել» մակնիշի տաքսի ավտոմեքենայով Երևան քաղաքի Թումանյան փողոցի վրա գտնվող «Էֆորիա» խանութ սրահի մոտակայքից Երևան քաղաքի Նոր Արեշ 26 փողոցի 97 տուն վերադառնալու ժամանակ նշված ավտոմեքենայի մեջ են մոռացել Ա.Բունիաթյանի «iPhone 5Տ» տեսակի բջջային հեռախոսը, Ս.Սարգսյանը պարզել է տաքսու վարորդի ինքնությունը և փորձել ընկերների միջոցով վերադարձնել այն: Սակայն տեղեկանալով, որ տաքսու վարորդը հերքում է բջջային հեռախոսը տաքսու մեջ թողնելու հանգամանքը, Ս.Սարգսյանի կնոջը պատկանող բջջային հեռախոսը գտնելու և վերադարձնելու նպատակով, տաքսու վարորդ Հայկ Էդուարդի Հակոբյանին առևանգելու վերաբերյալ նախնական համաձայնության գալով Սուրեն Սարգսյանի և քննությամբ դեռևս չպարզված անձանց հետ, 2014 թվականի հուլիսի 26-ին՝ ժամը 22:30-ի սահմաններում, բջջային հեռախոսով, պատվեր կատարելու պատրվակով, իր ծանոթ՝ Արփինե Հունանյանը, որը տեղյակ չի եղել Հ.Հակոբյանին առևանգելու նպատակի վերաբերյալ, Ս.Սարգսյանի պահանջով զանգահարել և խաբեությամբ Հ.Հակոբյանին կանչել է Երևան քաղաքի Տիգրան Մեծ փողոցում գտնվող թիվ 119 դպրոցի մոտ, որտեղից նրան սպասող քննությամբ դեռևս չպարզված հանցակցի ուղեկցությամբ, խաբեությամբ տեղափոխել են Երևան քաղաքի Խաչիկ Դաշտենցի փողոցի վրա գտնվող ավտոշուկայի տարածք, որտեղ պահանջել են վերադարձնել Ա.Բունիաթյանի կողմից տաքսի ավտոմեքենայի մեջ թողնված բջջային հեռախոսը: Հ.Հակոբյանը խոստացել է գտնել և վերադարձնել բջջային հեռախոսը, եթե իրեն տրամադրեն բջջային հեռախոսի տուփը, որից հետո պայմանավորվածություն ձեռք բերելով տուփը փոխանցելու վերաբերյալ, վերջինիս ազատ են արձակել (…)»2:

8. Ամբաստանյալ Ս.Սարգսյանը և Հ.Դանոյանն ըստ էության նույնաբովանդակ նախաքննական ցուցմունքներում հայտնել են, որ պատահական հանդիպմանը Ս.Սարգսյանը Հ.Դանոյանին պատմել է կնոջ հեռախոսի հափշտակության մասին՝ նշելով, որ դեպքի  օրը՝ 2014 թվականի հուլիսի 24-ին՝ ժամը 19.00-ի սահմաններում, իր կինը՝ Անահիտ Բունիաթյանը, պատմել է, որ տաքսու ավտոմեքենայի մեջ մոռացել է «iPhone 5Տ» տեսակի բջջային հեռախոսը, որից հետո դուրս է եկել փողոց ու փորձել է կանգնեցնել վարորդին, գոռացել է նրա հետևից, սակայն վերջինս հեռացել է իրենց փողոցից:

Գտնելով տաքսու վարորդի հեռախոսահամարը՝ խնդրել է Հ.Դանոյանին իր հեռախոսով զանգահարել տաքսու վարորդին: Սակայն Հ.Դանոյանն իր հեռախոսի մարտկոցը նստած կամ հեռախոսահամարն արգելափակված լինելու պատճառով չի կարողացել զանգահարել, Ս.Սարգսյանն էլ Հ.Դանոյանին խնդրել է զանգել տաքսու վարորդին վերջինիս հետ սրճարանում գտնվող Արփինեի հեռախոսով և պատվեր ձևակերպել «Կայարանի» դպրոցի մոտ: Դրանից հետո իրենք Արփինեին ճանապարհել են և միասին դուրս են եկել սրճարանից՝ հիշյալ դպրոցի մոտ գնալու համար: Ճանապարհին Արփինեն զանգահարել է Հ.Դանոյանին և հայտնել, որ մեքենան տեղում է, իսկ վերջինս Արփինեին ասել է, որ հեռախոսով տաքսու վարորդին հայտնի, որ այլևս մեքենա հարկավոր չէ: Այդ ժամանակ Ս.Սարգսյանի ընկեր Արթուրը, իջնելով իրենց մեքենայից, նստել է Արփինեի կողմից պատվիրված տաքսի մեքենայի առջևի՝ վարորդի կողքի նստատեղին, որից հետո զանգահարել է իրենց և հայտնել, որ տաքսու վարորդը համաձայն է հեռախոսի հարցի շուրջ գնալ ցանկացած վայր և զրուցել: Հասնելով ավտոշուկայի մոտ՝ իրենք իջել են ավտոմեքենայից և գնացել տաղավար՝ զրուցելու: Ամբաստանյալները պնդել են, որ տաքսու վարորդին Արթուրը հայտնել է, որ պատվերը կատարվել է իրենց խնդրանքով` հեռախոսի հետ կապված խոսելու համար, ինչը Հ.Հակոբյանը չի մերժել: Իրենք տաքսու վարորդին առևանգելու նպատակ չեն ունեցել, վերջինս նախապես իմացել է, թե ուր է գնում, և ինչ հարցի շուրջ պետք է զրուցեն:

Նուբարաշենի ավտոշուկայի մոտ գնացել են այն պատճառով, որ այնտեղ գտնվող իր ավտոմեքենայից վերցնի խանութի բանալին:

Հայկ Հակոբյանի ավտոմեքենայից ընկերներից մեկը հայտնաբերել է 100.000 դրամ, իրենք համոզվել են, որ դա հեռախոսի վաճառքի գումարն է, բայց Հակոբյանը պատասխանել է, որ դա նախատեսված է եղել ավտոմեքենայի վերանորոգման համար: Հայկը խոստացել է հեռախոսը գտնել՝ նշված գումարը թողնելով իրենց: Սակայն հեռախոսն այդպես էլ չեն գտել, որից հետո դիմել է ոստիկանություն3:

9. Վկաներ Անահիտ Բունիաթյանի և Սուրեն Սարգսյանի ցուցմունքների համաձայն՝ «(…) 2014թ. հուլիսի 24-ին, ժամը 1900-ի սահմաններում գտնվել են Երևան քաղաքի Սարյան փողոցում և տուն վերադառնալու նպատակով կանգնեցրել են պատահական տաքսի ավտոմեքենա, որով վերադարձել են տուն։ Մեքենայում բոլորը նստել են հետևի նստատեղին, ու քանի որ երեխան անհանգիստ է եղել, «Այֆոն 5» տեսակի բջջային հեռախոսը խաղալու համար տվել են նրան, ով ամբողջ ճանապարհին զբաղվել է դրանով։ Հասնելով իրենց տան մոտ, երեքով իջել են մեքենայից և մտել տան բակ։ Այդ ժամանակ, հիշելով, որ մեքենայում մնացել հեռախոսը, անմիջապես դուրս են եկել փողոց ու տեսել, որ իրենցից 15 մետր հեռավորության վրա` նույն տաքսին շրջադարձ է կատարում։ Այն պահին, երբ տաքսին հասել է իրենց մոտ, ձեռքով կանգնեցրել են մեքենան` նույնիսկ ձայն են տվել, սակայն տաքսին չի կանգնել և շարունակել է ընթացքը։Այդ ժամանակ, ձեռքով երկու անգամ հարվածել են մեքենայի բեռնախցիկին, սակայն վարորդը արագացնելով մեքենայի ընթացքը` հեռացել է։ Իրենք նայել են մեքենայի հաշվառման համարանիշները, սակայն մտապահել են միայն առջևի և հետևի 2-ական թվերը` 29 և 01, մնացած տվյալները չեն կարողացել հիշել։ Դրանից հետո, զանգահարել են 094-97-97-50 հեռախոսահամարին, որն այդ պահին տեղադրված է եղել մեքենայում մոռացված հեռախոսի մեջ, սակայն զանգերին պատասխանող չի եղել, ապա մի քանի զանգից հետո՝ հեռախոսն անջատվել է։ Հեռախոսը մեքենայում թողնելու վերաբերյալ հայտնել են Սուրեն Սարգսյանին, ով խոստացել է, որ անձամբ կզբաղվի դրա հայտնաբերման հարցով, ուստի իրենք ոստիկանություն չեն դիմել։ Այնուհետև, 27.07.2014թ. Ս.Սարգսյանն իրենցից տեղեկացել է հեռախոսի տուփի գտնվելու վայրի վերաբերյալ։ Իրենք ունեն երկու հատ «Տոյոտա Պռադո» մակնիշի ավտոմեքենա, որոնք վարում են իրենց տան անդամները (…)»:4

Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

10. Վճռաբեկ դատարանի՝ 2018 թվականի դեկտեմբերի 24-ի որոշման պատճառաբանությունները հիմնականում հանգում են հետևյալի. «(…) Մարդուն առևանգելն ազատության դեմ ուղղված հանցագործություններից է։ Տվյալ հանցագործության հիմնական անմիջական օբյեկտն անձի անձնական, ֆիզիկական ազատությունն է։ Որպես լրացուցիչ օբյեկտ հանդես է գալիս մարդու կյանքը, առողջությունը և այլն։

Մարդուն առևանգելու հանցագործության օբյեկտիվ կողմն արտահայտվում է անձին իր կամքին հակառակ կամ առանց իր կամքը հաշվի առնելու գաղտնի կամ բացահայտ բնական միկրոսոցիալական միջավայրից դուրս հանելով, այլ վայր տեղափոխելով և այնտեղ պահելով։ Եթե անձին իր կամքին հակառակ առևանգելու դեպքում տուժողի կամքը ճնշվում է բռնության կամ բռնության գործադրման սպառնալիքի միջոցով, ապա առանց անձի կամքը հաշվի առնելու առևանգելու դեպքում տուժողի կամքը հաշվի չի առնվում, և վերջինս առևանգվում է խաբեության կամ վստահությունը չարաշահելու միջոցով։ Ընդհանուր առմամբ, հոդվածի դիսպոզիցիայի նկարագրությունից հետևում է, որ անձը կարող է առևանգվել խաբեության, վստահությունը չարաշահելու, բռնության կամ բռնության գործադրման սպառնալիքի միջոցով։

Առևանգման վերոնշյալ եղանակներից խաբեությունը դրսևորվում է իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկություններ հայտնելով կամ որոշակի փաստեր, հանգամանքներ, իրադարձություններ թաքցնելով` նպատակ հետապնդելով տուժողին ապակողմնորոշելու, ներգործելու իր գտնվելու վայրն ընտրելու ազատ կամաարտահայտության վրա` այդ կերպ նաև խուսափելով նրա հնարավոր դիմադրությունից։ Մասնավորապես, իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկություններ հայտնելով` հանցավորը նպատակ է հետապնդում գաղտնի` երրորդ անձանց բացակայությամբ, կամ բացահայտ` վերջիններիս ներկայությամբ, անձին իր կամքով գտնվելու վայրից տեղափոխելու և պահելու այլ վայրում։ Տվյալ եղանակով առևանգման հանցակազմի հատկանիշների առկայությունը հաստատված համարելիս էական նշանակություն ունի տուժողի և հանցավորի փոխհարաբերությունների, առևանգմանն անմիջապես նախորդող հանգամանքների, տուժողին իր գտնվելու վայրից հանցավորի կողմից ընտրված վայր հասցնելու համար գործադրված միջոցի, տուժողին հայտնված` իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկատվության համակողմանի գնահատումը։

Սուբյեկտիվ կողմից առևանգումը դրսևորվում է միայն ուղղակի դիտավորությամբ, այսինքն` հանցավորը պետք է գիտակցի անձին առևանգելու՝ հանրության համար վտանգավոր բնույթը և ցանկանա իր գործողություններով անձին իր գտնվելու վայրից խաբեությամբ, վստահությունը չարաշահելու, բռնության կամ բռնության գործադրման սպառնալիքի միջոցով գաղտնի կամ բացահայտ տեղափոխել այլ վայր և այնտեղ պահել: Որպես հանցագործության սուբյեկտ կարող է հանդես գալ 14 տարին լրացած, մեղսունակ ֆիզիկական անձը»։

(…)

Մասնավորապես, ամբաստանյալների մեղքն առաջադրված մեղադրանքում հիմնավորվում է ոչ միայն տուժող Հ.Հակոբյանի դատաքննական ցուցմունքով այն մասին, որ ճանապարհին ուղևորն իրեն ոչինչ չի ասել հեռախոսի շուրջ զրուցելու հետ կապված, և վերջինս միայն տեղ հասնելուց է հասկացել, որ իրեն խաբեությամբ բերել են տվյալ վայր` հեռախոսի հետ կապված հարցի պարզաբանման համար, այլ նաև վկաներ Ա.Հունանյանի, Օ.Գևորգյանի, Գ.Դայանի, Հ.Միրզոյանի, Ա.Գևորգյանի ցուցմունքներով, լուսանկարով Ս.Սարգսյանին ճանաչման ներկայացնելու արձանագրությամբ, ամբաստանյալների հեռախոսահամարների վերծանումների զննության արձանագրությամբ։ Դրանց, ինչպես նաև ամբաստանյալներ Ս.Սարգսյանի և Հ.Դանոյանի նախաքննական ցուցմունքների համադրված վերլուծությունից հետևում է, որ ամբաստանյալները նախնական համաձայնությամբ տաքսու վարորդ` գործով տուժող Հ.Հակոբյանին խաբեությամբ են տեղափոխել իրենց կողմից ընտրված` Երևան քաղաքի Խաչիկ Դաշտենցի փողոցի վրա գտնվող ավտոշուկայի տարածք և առևանգել:

Այսպես` վերը նշված ապացույցներից հետևում է, որ տաքսու կեղծ պատվերը վկա Ա.Հունանյանի միջոցով կատարվել է ամբաստանյալների խնդրանքով, տաքսու վարորդին իրենց կողմից ընտրված վայր հասցնելու և ենթադրաբար հափշտակված հեռախոսի շուրջ նրա հետ զրուցելու համար: Ընդ որում, տաքսու պատվերը վկա Ա.Հունանյանի կողմից, վերջինիս հեռախոսով կատարելու կապակցությամբ ամբաստանյալների ներկայացրած պատճառաբանությունները` հեռախոսի մարտկոցը պարպված լինելու կամ հեռախոսահամարն արգելափակված լինելու վերաբերյալ, հերքվել են ինչպես ամբաստանյալների հեռախոսահամարների վերծանումների զննության արձանագրությամբ, այնպես էլ հենց ամբաստանյալների ցուցմունքներով, որոնց համաձայն՝ դեպքի օրը նրանց հեռախոսները եղել են ակտիվ, և նրանք հեռախոսային կապի մեջ են գտնվել ինչպես տաքսու պատվերը կատարած Ա.Հունանյանի, այնպես էլ այդ պատվերով տաքսի նստած ուղևոր Արթուրի հետ։

Ավելին` տաքսու կեղծ պատվեր կատարելու և այդ եղանակով տուժողին ամբաստանյալների կողմից ընտրված վայր հասցնելու մասին է վկայում ապացույցներով հաստատված նաև այն հանգամանքը, որ ամբաստանյալներ Հ.Դանոյանը, Ս.Սարգսյանը և վերջինիս ընկերները «Կայարանի» դպրոցի մոտ գնացել են իրենց ավտոմեքենայով, սակայն ամբաստանյալ Ս.Սարգսյանի ընկերներից մեկը, իջնելով այդ մեքենայից, նստել է տաքսի մեքենան և պատվիրել ուղևորվել ամբաստանյալ Ս.Սարգսյանի կողմից մատնանշված այն նույն վայրը` ավտոշուկան, որտեղ իրենց ավտոմեքենայով գնացել են մյուսները։

Վերոնշյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը եզրահանգել է, որ «(…) Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի` 2017 թվականի հուլիսի 11-ի դատավճիռը բեկանելու և փոփոխելու, ամբաստանյալներ Ս.Սարգսյանին և Հ.Դանոյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով առաջադրված մեղադրանքում մեղավոր ճանաչելու վերաբերյալ ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի` 2018 թվականի հունվարի 16-ի որոշումը պետք է թողնել օրինական ուժի մեջ` հիմք ընդունելով Վճռաբեկ դատարանի որոշմամբ արտահայտված իրավական դիրքորոշումները(…)»5:

Վճռաբեկ դատարանի դատավոր Ս.Ավետիսյանի իրավական դիրքորոշումը և եզրահանգումը.

11. Ծանոթանալով Սուրեն Ֆելիքսի Սարգսյանի և Հարություն Հակոբի Դանոյանի վերաբերյալ թիվ ԵԷԴ/0042/01/16 գործի նյութերին, ստորադաս դատարանների դատական ակտերին, վերջիններիս պաշտպանի ներկայացրած վճռաբեկ բողոքին և Վճռաբեկ դատարանի՝ 2018 թվականի դեկտեմբերի 24-ի որոշմանը`  սույն հատուկ կարծիքով հայտնում եմ իմ անհամաձայնությունը՝ վերոնշյալ որոշման պատճառաբանական հատվածում առկա որոշ եզրահանգումների և եզրափակիչ մասի վերաբերյալ, ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 1-ին մասը քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում մարդուն առևանգելու, այն է` խաբեության, վստահությունը չարաշահելու, բռնության կամ բռնություն գործադրելու սպառնալիքի միջոցով մարդուն գաղտնի կամ բացահայտ առևանգելու համար, եթե բացակայում են սույն օրենսգրքի 218-րդ հոդվածով /Պատանդ վերցնելը/ նախատեսված հանցագործության հատկանիշները։

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետը քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում նույն գործողությունը կատարելու համար` մի խումբ անձանց կողմից նախնական համաձայնությամբ։

Նշված հանցագործության հիմնական օբյեկտը մարդու անձնական ազատությունն է, ինչը նշանակում է, որ ՀՀ տարածքում յուրաքանչյուրին երաշխավորվում է տեղաշարժի, գտնվելու և կեցության վայրի ազատությունը։
Տուժողը կարող է լինել ինչպես մասնավոր, այնպես էլ` պաշտոնատար անձ։ Հանցագործությունն օբյեկտիվ կողմից դրսևորվում է գործողության միջոցով. տուժողին, իր կամքին հակառակ, տեղափոխելով այն վայրից, որտեղ նա գտնվել է` վերջինիս ազատության հետագա սահմանափակմամբ։

Առևանգումը կարող է լինել գաղտնի, բացահայտ, բռնության կամ բռնության սպառնալիքի կիրառմամբ, խաբեությամբ, վստահությունը չարաշահելու միջոցով, մարդու վիճակն օգտագործելու միջոցով, որի դեպքում վերջինս չէր կարող ամբողջությամբ հասկանալ հանցավորի գործողությունների բնույթը։ «Կամքին հակառակ» արտահայտությունը նշանակում է, որ տուժողի կամքը բացահայտորեն ճնշվում է, իսկ նրա ցուցաբերած դիմադրությունը հաղթահարվում է բռնություն կամ դրա գործադրման սպառնալիքի միջոցով։ Դա կարող է դրսևորվել առևանգվողին կապկպելով, հարկադրաբար տրանսպորտային միջոցի մեջ տեղավորելով, սպանության կամ առողջությանը վնաս պատճառելու սպառնալիք գործադրելով և այլն։

Տուժողի կամքը հաշվի չառնելու դեպքում նրա կամքն անտեսվում, և նա տեղափոխվում է իր բնական միկրոսոցիալական միջավայրից խաբեության կամ վստահությունը չարաշահելու միջոցով։

Խաբեություն ասելով` տվյալ հանցակազմի իմաստով նախևառաջ պետք է հասկանալ իրականությունը դիտավորյալ խեղաթյուրելը կամ այն գիտակցաբար թաքցնելը, դիմացինին որոշակի փաստերի, հանգամանքների, իրադարձությունների վերաբերյալ ապակողմնորոշելը` իր գտնվելու վայրն ընտրելու նրա ազատ կամարտահայտության վրա ներգործելու և հնարավոր դիմադրությունից խուսափելու նպատակով։ Մարդուն ազատությունից զրկելն այնպիսի վայրում, ուր նա գտնվելիս է եղել սեփական կամքով, չի կարող որակվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածով։
Տուժողի գտնվելու նոր վայրը կարող է լինել ինչպես գաղտնի, այնպես էլ հայտնի լինի տուժողի մերձավորներին կամ երրորդ անձանց։ Մարդու համաձայնությունն այլ վայր տեղափոխելու վերաբերյալ բացառում է առևանգելու հանցակազմի առկայությունը։ Մարդուն առևանգելը տևող հանցագործություն է։

Ազատության սահմանափակման ժամկետը կարող է հաշվվել ժամերով, օրերով, ամիսներով, տարիներով։

Հանցագործությունն ավարտված է տուժողին այն վայրից տեղափոխելու պահից, որտեղ նա գտնվել է։

Հանցագործությունը սուբյեկտիվ կողմից բնութագրվում է միայն ուղղակի դիտավորությամբ: Այսինքն՝ հանցավորը տվյալ դեպքում պետք է գիտակցի տուժողին առևանգելու հանգամանքը, ցանկանա տուժողի կամքին հակառակ նրան տեղափոխել այլ վայր և այնտեղ պահել:

11.1. Վերոշարադրյալի համատեքստում հարկ եմ համարում նշել, որ խաբեության եղանակով մարդու առևանգման հանցակազմի հատկանիշների առկայությունը հաստատելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել մի շարք օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ հանգամանքներ, մասնավորապես.

-Անձի տեղափոխությունը մի վայրից մյուսը պետք է իրականացվի նրա կամքին հակառակ: Հետևապես, մարդու համաձայնությունն այլ վայր տեղափոխելու վերաբերյալ բացառում է տվյալ հանցակազմի առկայությունը (օրինակ, այն դեպքում, երբ հանցավորը, տաքսու վարորդից թաքցնելով մի վայրից մյուս վայր տեղափոխվելու իրական նպատակը, արդյունքում վերջինիս կյանքի, առողջության կամ սեփականության դեմ ուղղված հանցանք է գործում, ապա նրա արարքը պետք է որակել փաստացի կատարած գործողությունների համար, առանց ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածով լրացուցիչ որակելու, այն հաշվառմամբ, որ քաղաքացիներին մի վայրից մյուս վայր տեղափոխելը տվյալ վարորդների աշխատանքային բնույթն է):

- Հանցավորի կողմից տուժողին իր գտնվելու վայրից ընտրված վայր հասցնելը ենթադրում է, որ տուժողը չի իմացել և գործի փաստական հանգամանքների բերումով չէր կարող իմանալ տեղափոխման իրական դրդապատճառների և հանցավորի նպատակի մասին:

Այլ խոսքով՝ երբ տուժողը իմացել է (կամ գիտակցել է) իր գտնվելու վայրից այլ վայր տեղափոխվելու հանցավորի նպատակի մասին, արարքը չի կարող որակվել որպես խաբեությամբ զուգորդված մարդու առևանգում:

-Հանցավորը հետապնդում է անձին այլ  վայրում պահելու նպատակ: Ուստի, եթե այդպիսի հատուկ նպատակը չի հաստատվում, ապա արարքը չի կարող որակվել նշված հոդվածով:

-Նոր վայր տեղափոխելու և նոր վայրում փաստացի գտնվելու ժամանակահատվածում անձը չպետք է հնարավորություն ունենա ազատ տեղաշարժվելու կամ իր հայեցողությամբ տարբեր գործողություններ կատարելու հնարավորություն:

11.2. Միևնույն ժամանակ հարկ եմ համարում նշել, որ հանցավորի արարքը ճիշտ որակելու համար անհրաժեշտ է մարդուն առևանգելու հանցակազմը սահմանազատել այլ, մասնավորապես ինքնիրավչության հանցակազմից, որը բնորոշվում է օրենքով կամ այլ նորմատիվ-իրավական ակտով սահմանված կարգի խախտմամբ իր իրական կամ ենթադրյալ իրավունքների ինքնակամ (ինքնագլուխ) իրականացում, որն էական վնաս է պատճառում օրենքով սահմանված շահերին (ՀՀ քրեական օրենսգրքի 322-րդ հոդված):

Օրինակ՝ անձը բռնությամբ կամ այլ եղանակով վերցնում է ուրիշի գույքը պարտքի փոխարեն, ենթադրյալ հափշտակված գույքի դիմաց անձի կամքին հակառակ վերցնում է այլ գույք կամ համարժեք դրամական միջոցներ և այլն:

Հետևապես, կոնկրետ գործի փաստական տվյալներով պայմանավորված, պետք է հստակ պարզել գործի բոլոր հանգամանքները և հանցավորի արարքին տալ ճիշտ քրեաիրավական որակում:  

11.3. Անդրադառնալով ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված հասարակ և նույն հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված որակյալ հանցակազմերին` հարկ եմ համարում ընդգծել, որ արարքը ծանրացնող հատկանիշով որակելու համար անհրաժեշտ է նախ պարզել, հավաստել, որ առկա են հասարակ հանցակազմի բոլոր պարտադիր հատկանիշները։ Այլ կերպ` եթե անձի արարքում բացակայում է առևանգման հասարակ (հիմնական) հանցակազմի պարտադիր հատկանիշներից որևէ մեկը, ապա այն այլևս չի կարող որակվել ծանրացնող հատկանիշով։

Միևնույն ժամանակ, երբ անձի արարքում առկա են հասարակ հանցակազմի բոլոր օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ տարրերն  ու դրանց բնութագրող հատկանիշները, արարքը որակյալ  (ծանրացնող) հատկանիշով կարող է որակվել միայն այդ հատկանիշի առկայությունը հիմնավորող բավարար ապացույցների առկայության դեպքում:

Այսպես, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 41-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ հանցանքը համարվում է մի խումբ անձանց կողմից նախնական համաձայնությամբ կատարված, եթե դրան մասնակցել են այնպիսի համակատարողներ, ովքեր նախապես՝ մինչև հանցագործությունը սկսելը, պայմանավորվել են հանցանքը համատեղ կատարելու մասին:

 Հանցանքը համատեղ կատարելու մասին նախնական պայմանավորվածությունը պետք է հաստատված լինի գործին վերաբերող բավարար փաստական տվյալներով: Մարդուն առևանգելու հանցակազմի դեպքում քրեական վարույթն իրականացնող մարմինը մեղադրանք առաջադրելիս պարտավոր է հիմնավորել, թե համակատարողների կոնկրետ որ գործողություններն են վկայում այն մասին, որ նրանք անմիջական մասնակցությունն են ունեցել մարդուն առևանգելու օբյեկտիվ կողմի իրականացմանը: Համապատասխան ապացույցների բացակայության դեպքում հանցակիցների արարքը չի կարող որակվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով:

12. Սույն քրեական գործով ձեռք բերված և ենթադրյալ արարքում ամբաստանյալներ Հարություն Դանոյանի և Սուրեն Սարգսյանի մեղքը հիմնավորող միակ և ուղղակի ապացույցը գործով շահագրգիռ կողմ հանդիսացվող տուժող Հայկ Հակոբյանի ցուցմունքներն են, որոնք նախաքննության ընթացքում բազմակի հակասական փոփոխությունների են ենթարկվել, իսկ գործում առկա նյութերը, գործով ձեռք բերված փաստական տվյալներն ու դատաքննության ընթացքում տուժողի արտահայտած դիրքորոշումները, վերջինիս կողմից տված ցուցմունքների արժանահավատությունը կասկածի տակ դնելու հիմքեր են տվել Առաջին ատյանի դատարանի համար։

Մասնավորապես` տուժող Հայկ Հակոբյանը, ի թիվս այլ հանգամանքների, իր ցուցմունքներում հայտնել է նաև, որ չի բացառվում, որ Ֆրանսիական դպրոցի մոտից իր մեքենան նստած ուղևորը ճանապարհին հայտնած լինի, որ գնում են Սովետաշեն՝ հեռախոսի հետ կապված հարցի մասին խոսելու համար:

Այդ առումով ուշագրավ են Սուրեն Սարգսյանի և տուժող Հայկ Հակոբյանի՝ 2014 թվականի դեկտեմբերի 26-ի, Հարություն Դանոյանի և Հայկ Հակոբյանի՝ 2015 թվականի հունվարի 26-ի,  վկա Օնիկ Գևորգյանի և Հայկ Հակոբյանի՝ 2015 թվականի մարտի 9-ի առերեսման արձանագրությունները՝ տուժողի ցուցմունքները, ինչպես նաև 2015 թվականի հունվարի 26-ի և մայիսի 11-ի՝ տուժողի լրացուցիչ հարցաքննության արձանագրությունները, որոնք Վերաքննիչ դատարանը պատշաճ գնահատության չի ենթարկել:

Հարկ է նշել, որ նախաքննական մարմինը 2015 թվականի մայիսի 11-ին լրացուցիչ հարցաքննել է տուժողին և ակնհայտ սուտ մատնություն կատարելու համար ՀՀ քրեական օրենսգրքի 333-րդ հոդվածով նախատեսված պատասխանատվության մասին նախազգուշացված լինելով՝ տուժողը 2014 թվականի հունիսի 31-ին հանցագործության մասին հաղորդում է տվել, սակայն հետագայում` ամբաստանյալների հետ առերեսումների ժամանակ, հաղորդման մեջ նշված հանգամանքներին հակասող ցուցմունքներ է տվել։ Քննիչն առաջարկել է պարզաբանել այդ հակասությունները, որին տուժողը պատասխանել է, որ տվել է իրականությանը համապատասխանող հաղորդում և ցուցմունքներ՝ պարզաբանելով որ երբ ուղևորը նստել է իր ավտոմեքենան, սկզբից չի ասել, թե ինչ թեմայով պետք է զրուցեն, սակայն չի բացառվում, որ ճանապարհի կեսից ասած լինի, որ գնում են հեռախոսի կամ այլ թեմայի վերաբերյալ զրուցելու։ Հարյուր հազար դրամը նրանք են վերցրել իր ավտոմեքենայից, առանց իրեն հարցնելու, սակայն դրանից հետո ինքն է առաջարկել, որ գումարը մնա նրանց մոտ, քանի որ ցանկացել է իր ծանոթի միջոցով գտնել հեռախոսը, պարզել իրական գողացողին և ապացուցել իր անմեղությունը։ Ինչ վերաբերում է նրան, որ հաղորդման մեջ նշել է, որ 10-15 հոգով էին եղել, ապա ներկայումս ևս չի բացառում, քանի որ ավտոշուկայի «բիսետկայում» և հարակից տարածքում եղել են մեծ քանակությամբ անձինք, սակայն չի կարող ասել, թե նրանք եղել են Սուրեն Սարգսյանի և Հարություն Դանոյանի հետ, թե ուղղակի եղել են անցորդներ։

12.1. Տուժողի այս հակասական և իրարամերժ ցուցմունքների համատեքստում Առաջին ատյանի դատարանն արձանագրել է, որ ամբաստանյալներ Սուրեն Սարգսյանն ու Հարություն Դանոյանը, ինչպես նաև վկա Օնիկ Գևորգյանն իրենց ցուցմունքներում բազմիցս հայտնել են, որ երբ իրենց ընկեր Արթուրը դպրոցի մոտ նստել է տաքսու վարորդի կողքի նստատեղին, տաքսիստին ասել է, որ իրականում պատվերի համար զանգած աղջիկը զանգել է իրենց համար, որից հետո նրան հայտնել է, որ հեռախոսի կորստի հետ կապված խոսելու բան ունեն նրա հետ, և տաքսու վարորդը համաձայնել է։ Արթուրն անմիջապես զանգել է իրենց և ասել, որ տաքսիստը համաձայն է հանդիպել և զրուցել իրենց հարմար ցանկացած վայրում։ Քանի որ Սուրենի մյուս ավտոմեքենան գտնվել է Նուբարաշենի ավտոշուկայում, իսկ ավտոմեքենայի մեջ են գտնվել իրենց խանութի բանալիները և մոտեցել է այն փակելու ժամը, հետևաբար որոշել է հանդիպումը կազմակերպել հենց ավտոշուկայի մոտակայքում։

12.2. Առաջին ատյանի դատարանը տուժողի ցուցմունքներում առկա էական հակասությունները պատճառաբանել է նաև այն հանգամանքով, որ ամբաստանյալներ Սուրեն Սարգսյանի և Հարություն Դանոյանի հետ առերեսումների ժամանակ, ինչպես նաև դատաքննության ընթացքում տուժող Հայկ Հակոբյանը հայտնել է, թե իբր, երբ իրեն խաբեությամբ տարել են ավտոշուկայի տարածք, այնտեղ ավտոմեքենայի բանալիներից և 100.000 ՀՀ դրամից բացի, վերցրել են նաև իր բջջային հեռախոսը։ Բջջային հեռախոսը վերցնելու հանգամանքը հայտնելով՝ տուժողը նպատակ է հետապնդել հիմնավորել, որ իրեն իրականում առևանգել են, այլապես անհասկանալի կլիներ, որ առևանգված անձի մոտից հեռախոսը չվերցնեին, այլ թողնեին, որ նա ազատ օգտագործի այն։

Սակայն դատաքննությամբ հետազոտված ապացույցներով հիմնավորվել է, որ ավտոշուկայի տարածքում գտնվելու ժամանակ Հայկ Հակոբյանը նաև իր հեռախոսով է հեռախոսազրույցներ ունեցել։ Մասնավորապես՝ ինքն իրեն հակասելով՝ հենց տուժող Հայկ Հակոբյանն է իր ցուցմունքում հայտնել, որ վիճաբանության ժամանակ իր հեռախոսով հեռախոսազրույց է ունեցել իր ընկեր` քրեական գործով վկա Գրիգոր Դայանի հետ, որպիսի հանգամանքը հաստատվել է նաև հենց վկա՝ Գրիգոր Դայանի նախաքննական և դատաքննական ցուցմունքներով,6 ինչն էլ իր հերթին ևս հերքում է այն հանգամանքը, որ տուժողն առևանգված է եղել։

Բացի այդ, տուժողն իր 2014 թվականի օգոստոսի 21-ի ցուցմունքում հայտնել է հետևյալը. «055-23-03-78 հեռախոսահամարը պատկանում է ընկերոջս` Գրիգոր Դայանին, որը վեճի ժամանակ զանգահարեց և ես անջատելու փոխարեն միացրեցի հեռախոսը և նա լսեց ձայները»։

Ի հակառակ տուժողի այս ցուցմունքի՝ գործով վկա Գրիգոր Դայանը 2014 թվականի նոյեմբերի 7-ի տված ցուցմունքով հայտնել է հետևյալը. «Ձեր հարցին պատասխանում եմ, որ որքանով հիշում եմ, երբ ես այդ օրը զանգեցի Հայկին, նա ինձ ասել է, որ հետո կզանգի, որից հետո անջատել է հեռախոսը։ Ես նրա ձայնի մեջ որևիցե արտառոց բան չեն նկատել, կողքից ձայներ չեմ լսել»։

12.3. Հարկ է նկատել, որ տուժող Հ.Հակոբյանն ի սկզբանե իր ցուցմունքներում նշել է, որ իր ավտոմեքենայի մեջից հայտնաբերված 100.000 ՀՀ դրամը Սուրեն Սարգսյանը վերցրել է և ասել, որ այն կվերադարձնի միայն այն բանից հետո, երբ ինքը հետ կտա կնոջ բջջային հեռախոսը։ Հետագա ցուցմունքներում տուժող Հայկ Հակոբյանը հայտնել է, որ ինքն է առաջարկել, որ այդ 100.000 ՀՀ դրամ գումարը որպես իր անմեղության ապացույց մնա Սուրեն Սարգսյանի մոտ, որպեսզի ինքն այդ ընթացքում գտնի բջջային հեռախոսը և հետ ստանա իր գումարը։
Մինչդեռ վերը նշվածի վերաբերյալ հատկանշական է, որ դեռևս նախաքննության ընթացքում` 2016 թվականի մարտի 29-ին կայացված քրեական հետապնդում չիրականացնելու մասին որոշմամբ նախաքննական մարմինն անարժանահավատ է գնահատել տուժողի ցուցմունքների գերակշիռ մասը։ Մասնավորապես՝ հաստատված չի համարել տուժողի ցուցմունքներն առ այն, որ իրեն պատկանող 100.000 ՀՀ դրամը Սուրեն Սարգսյանն իր կամքին հակառակ է վերցրել, որ իրեն բազմաթիվ անձինք են հարվածել և ծեծի ենթարկել, այդ թվում` Սուրեն Սարգսյանը և Հարություն Դանոյանը, ուստի նշված որոշմամբ որոշել է.

1. Սուրեն Սարգսյանի կողմից Հայկ Հակոբյանից 100.000 դրամ գումար վերցնելու դրվագով Ս.Սարգսյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում չիրականացնել` հանցագործության դեպքի բացակայության հիմքով։

2. Սուրեն Սարգսյանի կողմից Հայկ Հակոբյանին ծեծի ենթարկելու դրվագով քրեական հետապնդում չիրականացնել` Ս.Սարգսյանի արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով։

3. Հարություն Դանոյանի կողմից Հայկ Հակոբյանին ծեծի ենթարկելու դրվագով քրեական հետապնդում չիրականացնել` Հ.Դանոյանի արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով։

Այդ որոշումը չի վերացվել նախաքննության նկատմամբ դատավարական հսկողություն իրականացնող դատախազի կողմից, ինչպես նաև չի բողոքարկվել տուժող Հայկ Հակոբյանի կողմից և մտել է օրինական ուժի մեջ։

13. Սույն գործի փաստական հանգամանքները վերլուծելով հատուկ կարծիքում արտահայտված իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո՝ հարկ եմ համարում արձանագրել հետևյալը.

1) Տուժող Հ.Հակոբյանին առևանգելու փաստը հաստատող արժանահավատ և բավարար ապացույցներ ձեռք բերված չեն:

2) Հ.Հակոբյանը՝ որպես տաքսու վարորդ Կայարան թաղամասի Ֆրանսիական դպրոցի մոտից Նուբարաշենի ավտոշուկայի տարածք մեկնել է իր կամքով: Այն հանգամանքը, որ վերջինս նախապես իմացել է, թե ինչ հարցի շուրջ պետք է խոսեն, հերքված չէ: Այդ մասով ամբաստանյալների ցուցմունքների արժանահավատությունը կասկածի տակ առնելու բավարար հիմքեր գործում չկան:

3) Հ.Հակոբյանը նշված վայր մեկնել է գործով չպարզված անձանց հետ: Ամբաստանյալներն այդ ընթացքում մարդու առևանգմանը բնորոշ գործողություններ չեն կատարել:

4) Տուժողի առևանգումը նախնական հանցավոր համաձայնության գալու և համատեղ իրականացնելու մասին վկայող բավարար ապացույցներ առկա չեն:

5) Տուժողին առևանգելու և նրան նշված վայրում ապօրինի պահելու նպատակը ապացուցված չէ:

6) Մարդաշատ դեպքի վայրում Հ.Հակոբյանը հնարավորություն է ունեցել ազատ տեղաշարժվելու և ինքնուրույն գործողություններ կատարելու (մասնավորապես, զանգել է ընկերոջը՝ Գրիգոր Դայանին, դեպքի վայրից հեռացել է առանց խոչընդոտի և այլն):

Այսպիսով, Առաջին ատյանի դատարանը հանգել է ճիշտ հետևության, որ քրեական գործով ձեռք բերված ապացույցներով` ինչպես վկաների, այնպես էլ տուժողի ցուցմունքներով, հնարավոր չէ միանշանակ հետևություն անել առ այն, որ ամբաստանյալներ Սուրեն Ֆելիքսի Սարգսյանը և Հարություն Հակոբի Դանոյանը Երևան քաղաքի Տիգրան Մեծ պողոտայում գտնվող թիվ 119 դպրոցի մոտից, քննությամբ դեռևս չպարզված անձանց ուղեկցությամբ տուժող Հ.Հակոբյանին խաբեությամբ տեղափոխել են Երևան քաղաքի Խաչիկ Դաշտենցի փողոցի վրա գտնվող ավտոշուկայի տարածք։

Առաջին ատյանի դատարանը, ղեկավարվելով ապացույցները գնահատելու վերաբերյալ օրենքում ամրագրված կանոններով և Վճռաբեկ դատարանի նախադեպային մի շարք որոշումներով7, հանգել է ճիշտ հետևության և ամբաստանյալներին արդարացրել՝ նրանց արարքում հանցակազմի բացակայության պատճառաբանությամբ:

Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանություններն ու եզրահանգումը՝ ամբաստանյալների արարքում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով նախատեսված հանցակազմի հատկանիշների առկայության վերաբերյալ, համոզիչ չեն:

Միևնույն ժամանակ հարկ եմ համարում ընդգծել, որ եթե նույնիսկ ամբաստանյալների գործողություններում առկա են հանցանշաններ, ապա իմ կարծիքով դրանք կարող են համապատասխանել ինքնիրավչության հանցակազմին, որին, սակայն, այդ առումով նախաքննական մարմինը և դատարանները որևէ գնահատական չեն տվել:

Հիմք ընդունելով վերոշարադրյալը և ղեկավարվելով «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 6-րդ, 7-րդ, 11-րդ, 13-րդ, 29-րդ հոդվածներով, Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 361.1-րդ, 415-րդ, 419-րդ և 422-րդ հոդվածներով`

ԳՏՆՈՒՄ ԵՄ

Պաշտպանի բողոքը պետք է բավարարել՝ բեկանել Վերաքննիչ դատարանի՝ 2018 թվականի հունվարի 16-ի որոշումը և օրինական ուժ տալ Առաջին ատյանի դատարանի՝ 2017 թվականի հուլիսի 11-ի արդարացման դատավճռին:

Դատավոր`                                                  Ս.ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ