Գլխավոր տեղեկություն
Տիպ
Որոշում
Ակտի տիպ
Հիմնական ակտ (27.04.2011-մինչ օրս)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
Չի հրապարակվել պաշտոնական պարբերականում
Ընդունող մարմին
Վճռաբեկ դատարան
Ընդունման ամսաթիվ
27.04.2011
Ստորագրող մարմին
Նախագահող
Ստորագրման ամսաթիվ
27.04.2011
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
27.04.2011

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ վարչական վերաքննիչ

դատարանի որոշում

Վարչական գործ թիվ ՎԴ/3511/05/10

Վարչական գործ թիվ ՎԴ/3511/05/10
2011թ.

Նախագահող դատավոր՝ Հ. Բեդևյան

 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

 

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

 

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը

(այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

 

նախագահությամբ

Ե. Խունդկարյանի

մասնակցությամբ դատավորներ

Ե. Սողոմոնյանի

Վ. Աբելյանի

Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆԻ

Վ. Ավանեսյանի

Ա. Բարսեղյանի

Մ. Դրմեյանի

Գ. Հակոբյանի

Տ. Պետրոսյանի

 

2011 թվականի ապրիլի 27-ին,

քննարկելով ըստ հայցի ՀՀ Կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ` Կոմիտե) Սպանդարյանի հարկային տեսչության (այսուհետ` Տեսչություն) ընդդեմ «Ալնես Քոնսթրաքշն» ՍՊԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն)` 13.157.100 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին, վարչական գործով ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 02.02.2011 թվականի «Բողոքը մերժելու մասին» որոշման դեմ Կոմիտեի Կենտրոնի հարկային տեսչության բերած վճռաբեկ բողոքը,

 

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

 

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան` Տեսչությունը պահանջել է Ընկերությունից բռնագանձել 13.157.100 ՀՀ դրամ:

ՀՀ վարչական դատարանի 01.10.2010 թվականի որոշմամբ հայցադիմումն ընդունվել է վարույթ:

ՀՀ վարչական դատարանի 01.10.2010 թվականի որոշմամբ Տեսչության` հայցի ապահովման միջոց ձեռնարկելու մասին միջնորդությունը բավարարվել է և 13.157.100 ՀՀ դրամի չափով արգելանք է դրվել Ընկերությանը պատկանող գույքի կամ դրամական միջոցների վրա:

ՀՀ վարչական դատարանի 26.11.2010 թվականի որոշմամբ Ընկերության միջնորդությունը բավարարվել է և Ընկերությանը պատկանող դրամական միջոցների վրա հայցագնի չափով դրված արգելանքը փոխարինվել է մեկ այլ միջոցով, այն է` հայցագնի չափով արգելանք է դրվել Ընկերությանը պատկանող գույքի վրա` վերացնելով դրամական միջոցների վրա դրված արգելանքը:

ՀՀ վարչական դատարանի (այսուհետ` Դատարան) 30.11.2010 թվականի որոշմամբ ՀՀ վարչական դատարանի 26.11.2010 թվականի «Հայցի ապահովման մեկ միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու մասին» որոշման դեմ Տեսչության բերած բողոքը մերժվել է:

ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 02.02.2011 թվականի որոշմամբ Տեսչության բողոքը մերժվել է և Դատարանի 30.11.2010 թվականի «Բողոքը մերժելու մասին» որոշումը թողնվել է օրինական ուժի մեջ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Կոմիտեի Կենտրոնի հարկային տեսչությունը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

 

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը        

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 22-րդ, 88-րդ հոդվածները, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 97-րդ հոդվածը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Հայցի ապահովման միջոցը կիրառվում է այն ժամանակ, երբ ենթադրվում է, որ հայցապահանջի բավարարման դեպքում դատական ակտը դժվար կամ անհնարին կլինի կատարել: Տվյալ դեպքում Վերաքննիչ դատարանը որպես վիճարկվող որոշման հիմք չի նշել որևէ հիմնավոր պատճառ, որի առկայությամբ պայմանավորված հիմնավոր կլիներ հայցի ապահովման մեկ միջոցը փոխարինել մեկ այլ միջոցով:

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ տվյալ դեպքում ՀՀ վարչական դատարանը հայցի ապահովման մեկ միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելիս պետք է Ընկերությունից պահանջեր որոշակի հիմնավոր երաշխիքներ, թե որքան ժամանակից հետո Ընկերությունն ի վիճակի կլինի կատարել բյուջեի հանդեպ ունեցած իր պարտավորությունները, պետք է պարզեր, թե արդյոք Ընկերությունն ունի հայցագնի չափով գույքային միջոցներ, որի վրա հնարավոր կլիներ կիրառել հայցի ապահովման միջոց, ինչպես նաև պետք է Ընկերությունից պահանջեր գույքի համապատասխան անվանական ցուցակ` Ընկերության գույքի առկայության վերաբերյալ հավաստում, որում պետք է արտացոլված լինեին Ընկերության առկա գույքի և դրանց գնի վերաբերյալ տեղեկություններ:

 

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է «բեկանել» Վերաքննիչ դատարանի 02.02.2011 թվականի «Բողոքը մերժելու մասին» և Դատարանի 30.11.2010 թվականի «Բողոքը մերժելու մասին» որոշումները:

 

3. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները

Քննարկելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարանը, անմիջականորեն գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները, որոշում է փաստի հաստատված լինելու հարցը` բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 88-րդ հոդվածի համաձայն` վարչական դատարանում գործերի քննության ընթացքում հայցի ապահովման միջոցների կիրառումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով սահմանված հիմքերով և կարգով:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 97-րդ հոդվածի 1-ին կետի 1-ին պարբերության համաձայն` դատարանը, գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ կամ իր նախաձեռնությամբ միջոցներ է ձեռնարկում հայցի ապահովման համար, եթե նման միջոցներ չձեռնարկելը կարող է անհնարին դարձնել կամ դժվարացնել դատական ակտի կատարումը կամ հանգեցնել վեճի առարկա գույքի վիճակի վատթարացմանը: Հայցի ապահովումը թույլատրվում է դատավարության ցանկացած փուլում:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 98-րդ հոդվածի 1-ին կետի 1-ին ենթակետի համաձայն` հայցի ապահովման միջոցներն են պատասխանողին պատկանող գույքի կամ դրամական միջոցների վրա հայցագնի չափով արգելանք դնելը:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 97-րդ հոդվածից հետևում է, որ հայցի ապահովման միջոցի կիրառման անհրաժեշտությունն առաջանում է այն դեպքում, երբ նման միջոց չձեռնարկելը կարող է անհնարին դարձնել կամ դժվարացնել դատական ակտի կատարումը կամ էլ կարող է վատթարացնել վեճի առարկա գույքի վիճակը:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ հայցի ապահովման ինստիտուտը նպատակ է հետապնդում երաշխավորելու հետագայում ընդունվող դատական ակտի կատարումը: Հայցի ապահովում կիրառելու համար անհրաժեշտ է ապացուցել հայցի ապահովում չկիրառելու դեպքում դատական ակտի կատարման դժվարացման կամ անհնարինության հանգամանքը (տե'ս` ըստ դիմումի «Բի լայն» ՍՊԸ-ի ընդդեմ ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարության մտավոր սեփականության գործակալության` պետական մարմնի անգործությունը վիճարկելու պահանջի մասին թիվ ՎԴ/0677/05/08 վարչական գործով 21.04.2008 թվականի ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի որոշումը):

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 100-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` գործին մասնակցող անձի միջնորդությամբ դատարանն իրավունք ունի հայցի ապահովման մեկ միջոցը փոխարինել մեկ այլ միջոցով կամ ձևափոխելու:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը` Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ հայցի ապահովման միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու դատավարական նորմը կոչված է ապահովելու հայցվորի և պատասխանողի շահերի համադրված պաշտպանությունը: Մասնավորապես` հայցի ապահովման մեկ միջոցը մեկ այլ միջոցով կարող է փոխարինվել, եթե այն անհամաչափ սահմանափակում է պատասխանողի իրավունքները` կապված արգելանքի տակ դրված գույքի տիրապետման, օգտագործման կամ տնօրինման հետ, կամ վերջինիս կարող է պատճառվել վնաս, որից կարելի է խուսափել հայցի ապահովման միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու դեպքում: Միաժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նշել, որ հայցի ապահովման միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու դեպքում դատարանը պետք է հաշվի առնի հայցվորի շահերը և այն նպատակները, որը հետապնդում է հայցի ապահովման միջոցի կիրառման դատավարական ինստիտուտը:

Հետևաբար, դատարանն արդեն կիրառված հայցի ապահովման մեկ միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու անհրաժեշտության փաստը հաստատված համարելու համար պարտավոր է հիմնվել միայն այդպիսի փաստը հաստատող ապացույցների վրա, առանց որոնց հնարավոր չէ եզրահանգման գալ այն մասին, որ արդեն կիրառված հայցի ապահովման միջոցի փոխարինումը նույնպես կարող է բացառել դատական ակտի կատարումն անհնարին դարձնող կամ դժվարացնող հանգամանքները, ինչպես նաև վեճի առարկա հանդիսացող գույքի վիճակի վատթարացումը:

Սույն գործով Վերաքննիչ դատարանը վերաքննիչ բողոքը մերժելու հիմքում դրել է այն հիմնավորումը, որ տվյալ դեպքում հայցի ապահովումը փոխարինվել է մեկ այլ միջոցով, այն է` հայցագնի չափով արգելանք է դրվել Ընկերության գույքի վրա` վերացնելով դրամական միջոցների վրա դրված արգելանքը, և փոխարինված հայցի ապահովումը ևս բավարար երաշխիքներ է ապահովում հարուցված հայցով ապագա վճռի կատարման համար:

Մինչդեռ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանը, հաստատված համարելով, որ տվյալ դեպքում փոխարինված հայցի ապահովումը ևս բավարար երաշխիքներ է ապահովում հարուցված հայցով ապագա վճռի կատարման համար, անտեսել է, որ նշված եզրահանգումը հաստատող որևէ ապացույց գործում առկա չէ:

Այսպես, տվյալ դեպքում Ընկերությունը, ներկայացնելով հայցի ապահովման մեկ միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու վերաբերյալ միջնորդություն, հայցագնի չափին` 13.157.100 ՀՀ դրամին առնվազն համարժեք իր գույքի կազմի և արժեքի վերաբերյալ որևէ ապացույց չի ներկայացրել:

Ինչ վերաբերում է Ընկերության կողմից որպես նշված միջնորդությունը հիմնավորող ապացույցներ ներկայացված փաստաթղթերին (29.05.2010 թվականի թիվ 11 և 11.09.2010 թվականի թիվ 15 հաշիվ-ապրանքագրեր, 15.07.2008 թվականի «Շինարարական կապալի մասին» թիվ 04 պայմանագիր, 09.08.2010 թվականի «Շինարարական աշխատանքների կատարման մասին» եռակողմ պայմանագիր, 15.11.2010 թվականի կատարողական ակտ, ամփոփ նախահաշիվ, թիվ 1-1, թիվ 1-2, թիվ 2, թիվ 3, թիվ 4, թիվ 5, թիվ 6 և թիվ 7 հաշվարկներ (գ.թ. 52-69, 71)), ապա նշված փաստաթղթերը հաստատում են միայն Ընկերության կատարած շինարարական աշխատանքների և ակնկալվող դրամական միջոցների առկայության փաստը և չեն կարող դիտվել որպես սույն գործով հայցի ապահովման միջոցի փոխարինման համար անհրաժեշտ` Ընկերության գույքի կազմի և արժեքի վերաբերյալ ապացույցներ: Բացի այդ, վերոգրյալ փաստաթղթերից ամփոփ նախահաշիվը և հաշվարկները պատշաճ վավերացված փաստաթղթեր չեն:

 

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118.9-րդ հոդվածի, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 228-րդ հոդվածի ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը վերացնելու համար:

 

Հաշվի առնելով վերը շարադրված հիմնավորումները և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118-րդ, 118.9-րդ, 118.15-118.17-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

 

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

 

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Վերացնել ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 02.02.2011 թվականի «Բողոքը մերժելու մասին» որոշումը և կայացնել նոր դատական ակտ. վերացնել ՀՀ վարչական դատարանի 30.11.2010 թվականի «Բողոքը մերժելու մասին» և 26.11.2010 թվականի «Հայցի ապահովման մեկ միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու մասին» որոշումները և hայցի ապահովման մեկ միջոցը մեկ այլ միջոցով փոխարինելու մասին «Ալնես Քոնսթրաքշն» ՍՊԸ-ի միջնորդությունը մերժել:

2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

 

Նախագահող`

Ե. Խունդկարյան

Դատավորներ`

Ե. Սողոմոնյան

Վ. Աբելյան

Ս. Անտոնյան

Վ. Ավանեսյան

Ա. Բարսեղյան
Մ. Դրմեյան

Գ. Հակոբյան

Տ. Պետրոսյան