Գլխավոր տեղեկություն
Տիպ
Որոշում
Ակտի տիպ
Ինկորպորացիա (07.08.2013-մինչ օրս)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
Չի հրապարակվել պաշտոնական պարբերականում
Ընդունող մարմին
Վճռաբեկ դատարան
Ընդունման ամսաթիվ
07.08.2013
Ստորագրող մարմին
Նախագահող
Ստորագրման ամսաթիվ
07.08.2013
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
07.08.2013

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
 

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական

դատարանի որոշում

Քաղաքացիական գործ թիվ ԱՐԱԴ/0043/02/12

Քաղաքացիական գործ թիվ ԱՐԱԴ/0043/02/12
2013թ.

Նախագահող դատավոր՝ Կ. Չիլինգարյան  

Դատավորներ՝

 Ա. Պետրոսյան
   Ա. Շառատյան

 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

 

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

 

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը
(այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

 

նախագահությամբ

Ե. Խունդկարյանի

մասնակցությամբ դատավորներ

Վ. Ավանեսյանի

Վ. Աբելյանի

Ս. Անտոնյանի

Ա. Բարսեղյանի

Գ. Հակոբյանի

Տ. Պետրոսյանի

Ե. Սողոմոնյանի

 

2013 թվականի օգոստոսի 07-ին,

քննարկելով ըստ հայցի Հայկ Դունամալյանի ընդդեմ Վարդան Սարգսյանի, Ավագ Սարգսյանի և Սուսաննա Գաբրիելյանի` բաժնի առանձնացման պահանջի մասին, և ըստ հակընդդեմ հայցի Ավագ Սարգսյանի ընդդեմ Լաերտ և Հայկ Դունամալյանների` պատճառված վնասի հատուցման պահանջի մասին, քաղաքացիական գործով ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 01.06.2013 թվականի «Վերաքննիչ բողոքը վերադարձնելու մասին» որոշման դեմ Լաերտ Դունամալյանի վճռաբեկ բողոքը,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան`  Հայկ Դունամալյանը պահանջել է առանձնացնել Վարդան Սարգսյանի 1/3 բաժինը ՀՀ Արագածոտնի մարզի Օհանավան գյուղում գտնվող և համասեփականության իրավունքով Վարդան, Ավագ Սարգսյաններին և Սուսաննա Գաբրիելյանին պատկանող 2 միավոր վարելահողից, երկու միավոր տնամերձ հողամասից և պտղատու այգուց:

Հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան` Ավագ Սարգսյանը պահանջել է թիվ ԱՐԱԴ/0283/02/10 քաղաքացիական գործով 02.07.2010 թվականին կայացված վճռով Վարդան Սարգսյանից բռնագանձվելիք 2.400 ԱՄՆ դոլարին համարժեք 734.000 ՀՀ դրամը, վճարված պետական տուրքը և ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված բանկային տոկոսները հաշվանցել` որպես իրեն պատճառված վնասի հատուցում: 

Դիմելով դատարան` Ավագ Սարգսյանը պահանջել է Լաերտ Դունամալյանից` որպես հրդեհի հետևանքով հասցրած վնաս, բռնագանձել 28.744.000 ՀՀ դրամ և այդ գումարից հաշվանցել ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի թիվ ԱՐԱԴ/0283/02/10 քաղաքացիական գործով 02.07.2010 թվականին կայացրած վճռով Վարդան Սարգսյանից հօգուտ Հայկ Դունամալյանի բռնագանձման ենթակա գումարները:

ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի 25.02.2013 թվականի որոշմամբ քաղաքացիական գործն ըստ հայցի Ավագ Սարգսյանի ընդդեմ Լաերտ Դունամալյանի` վնասի փոխհատուցման պահանջի մասին, և քաղաքացիական գործն ըստ հայցի Հայկ Դունամալյանի ընդդեմ Վարդան, Ավագ Սարգսյանների և Սուսաննա Գաբրիելյանի` բաժինն առանձնացնելու պահանջի մասին, միացվել են մեկ վարույթում:

ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր` Հ. Խաչատրյան) (այսուհետ` Դատարան) 19.04.2013 թվականի վճռով Ավագ Սարգսյանի հայցը բավարարվել է, վճռվել է. «Լաերտ Դունամալյանից հօգուտ Ավագ Սարգսյանի բռնագանձել 28.744.000 ՀՀ դրամի հասցրած վնասը և 50.000 ՀՀ դրամ փորձաքննության ծախսը, ընդամենը` 28.794.000 ՀՀ դրամ:  Կատարել սույն վճռի 1-ին կետով բռնագանձման ենթակա 28.794.000 ՀՀ դրամի հաշվանցում Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի 02.07.2010 թվականի ԱՐԱԴ/0283/02/10 վճռով Վարդան Ավագի Սարգսյանից հօգուտ Հայկ Դունամալյանի բռնագանձման ենթակա 240 ԱՄՆ դոլարին համարժեք 99.977 ՀՀ դրամի, 734.000 ՀՀ դրամի և ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված 297.883 ՀՀ դրամ բանկային տոկոսների հետ և Լաերտ Դունամալյանից հօգուտ Ավագ Սարգսյանի վերջնականորեն բռնագանձել 27.680.140 ՀՀ դրամը:  Կարճել գործի վարույթն ըստ հայցի Հայկ Դունամալյանի ընդդեմ Վարդան Սարգսյանի, Ավագ Սարգսյանի և Սուսաննա Գաբրիելյանի` բաժնի առանձնացման պահանջով»։

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 01.06.2013 թվականի որոշմամբ Լաերտ Դունամալյանի վերաքննիչ բողոքը վերադարձվել է:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Լաերտ Դունամալյանը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

 

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ և 19-րդ հոդվածները, «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածը, «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 4-րդ և 21-րդ հոդվածները, սխալ է մեկնաբանել նույն օրենքի 31-րդ հոդվածի «գ» կետը, ինչպես նաև ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 210-րդ հոդվածի 4-րդ կետը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ դատական պաշտպանության իրավունքի սահմանափակումները չպետք է լինեն այն աստիճան, որ խաթարեն այդ իրավունքի բուն էությունը: Բողոք բերած անձը մասնավորապես նշել է, որ  Դատարանի վճռով իր վրա դրվել է բավականին մեծ գումարի դրամական պարտավորություն, որի բողոքարկման համար վճարման ենթակա պետական տուրքի չափը ևս զգալի է: Վերաքննիչ դատարանը, մերժելով պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու վերաբերյալ միջնորդությունը, սահմանափակել է իր դատական պաշտպանության իրավունքը, մինչդեռ անձն իր իրավունքների պաշտպանությունից չի կարող զրկվել զուտ ձևական խոչընդոտների առկայության հիմքով:

 

Վերաքննիչ դատարանի որոշումն առերևույթ հակասում է ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի  14.04.2008 թվականի թիվ 3-365(ՎԴ) և 20.03.2013 թվականի թիվ ԵԷԴ/1080/02/12 որոշումներին:

 

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է վերացնել Վերաքննիչ դատարանի 01.06.2013 թվականի «Վերաքննիչ բողոքը վերադարձնելու մասին» որոշումը:

3. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները

Սույն վճռաբեկ բողոքի քննությունը Վճռաբեկ դատարանը պայմանավորում է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 210-րդ հոդվածի 4-րդ կետով ամրագր­ված նորմի միատեսակ կիրառությունն ապահովելու անհրաժեշտությամբ: Մասնավորապես, այդ նպատակով Վճռաբեկ դատարանը կարևորում է դրանում նշված՝ պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու իրավական ինստիտուտի կիրառման հարցի լուծումը:

ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի իր իրավունքների և ազատությունների դատական, ինչպես նաև պետական այլ մարմինների առջև իրավական պաշտպանության արդյունավետ  միջոցների իրավունք:

ՀՀ Սահմանադրության 19-րդ հոդվածի 1-ին պարբերության համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի իր խախտված իրավունքները վերականգնելու, ինչպես նաև իրեն ներկայացված մեղադրանքի հիմնավորվածությունը պարզելու համար հավասարության պայմաններում, արդարության բոլոր պահանջների պահպանմամբ, անկախ և անկողմնակալ դատարանի կողմից ողջամիտ ժամկետում իր գործի հրապարակային քննության իրավունք:

Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք, երբ որոշվում են նրա քաղաքացիական իրավունքներն ու պարտականությունները կամ նրան ներկայացված ցանկացած քրեական մեղադրանքի առնչությամբ, ունի օրենքի հիման վրա ստեղծված անկախ ու անաչառ դատարանի կողմից ողջամիտ ժամկետում արդարացի և հրապարակային դատաքննության իրավունք:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 210-րդ հոդվածի 4-րդ կետի համաձայն` բողոքին կցվում են պետական տուրքը վճարելու, բողոքի պատճենները` դատական ակտ կայացրած դատարանին և գործին մասնակցող այլ անձանց ուղարկելու մասին ապացույցները: Այն դեպքերում, երբ օրենքով նախատեսված է պետական տուրքի վճարումը հետաձգելու կամ տարաժամկետելու կամ դրա չափը նվազեցնելու հնարավորություն, ապա վերաքննիչ բողոքին կցվում է կամ բողոքում ներառվում է դրա վերաբերյալ միջնորդությունը:

«Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 4-րդ հոդվածի համաձայն` պետական տուրք վճարողներն իրավունք ունեն ... դիմել համապատասխան պետական մարմիններ` պետական տուրքի վճարման արտոնություններ ստանալու համար ...:

«Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 31-րդ հոդվածի «գ» կետի համաձայն`առանձին վճարողների կամ վճարողների խմբերի համար պետական տուրքի գծով արտոնություններ կարող են սահմանել դատարանները կամ դատավորները` նույն օրենքի 9-րդ հոդվածում նշված առանձին գործերով` ելնելով կողմերի գույքային դրությունից:

Վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած իր որոշումներում արձանագրել է, որ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածով երաշխավորված դատարանի մատչելիության տեսանկյունից Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (այսուհետ` Եվրոպական դատարան) երբեք չի բացառել, որ կարող են լինել դեպքեր, երբ արդարադատության շահերից ելնելով` անհրաժեշտ լինի ֆինանսական սահմանափակումներ կիրառել դատարան դիմելու` անհատների իրավունքների նկատմամբ (տե'ս` Տոլստոյ-Միլոսլավսկին ընդդեմ Միացյալ Թագավորության Եվրոպական դատարանի 13.07.1995 թվականի վճիռը): Միաժամանակ, Եվրոպական դատարանը նշել է, որ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարան դիմելու արդյունավետ իրավունքի երաշխավորումը չի նշանակում ընդամենը միջամտության բացակայություն, այլ կարող է պահանջել, որ պետությունը ձեռնարկի որոշակի դրական քայլեր այդ ուղղությամբ (տե'ս` Էյրին ընդդեմ Իռլանդիայի Եվրոպական դատարանի 09.10.1979 թվականի վճիռը): Բացի այդ, Եվրոպական դատարանը հաշվի է առնում այն դեպքերը, երբ ներպետական օրենսդրությամբ դատական տուրքերից ազատելու որոշումը ցանկացած ժամանակ կարող է չեղյալ հայտարարվել դատարանների կողմից, եթե ազատելու համար հիմք հանդիսացած հանգամանքները դադարում են գոյություն ունենալուց, կամ երբ դիմողին դատավարության սկզբնական փուլում հայց ներկայացնելու հնարավորությունը դատարաններին չի զրկում հետագա ցանկացած փուլում` դիմողի ֆինանսական դրությունը բարելավվելու դեպքում վերջինից դատական տուրք գանձելու հնարավորությունից (տե'ս` Կրեուզն ընդդեմ Լեհաստանի գործով Եվրոպական դատարանի 16.06.2001 թվականի վճիռը): Եվրոպական դատարանը նշում է նաև, որ պետական տուրքը վճարելու պարտավորությունը չի կարող դիտարկվել որպես դատարանի մատչելիության իրավունքի սահմանափակում, որն ինքնին չի համապատասխանում Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետին: Այնուամենայնիվ, այդ տուրքերի գումարը գնահատելը որոշակի գործի հատուկ հանգամանքների տեսանկյունից, ներառյալ դրանք վճարելու դիմումատուի ունակությունը և դատավարության այն փուլը, որում նման սահմանափակումը կիրառվել է, հանգամանքներ են, որոնք էական են որոշելու համար` անձն օժտված է եղել դատարանի մատչելիության իրավունքով, թե ոչ (տե'ս` Պոդբիելսկին և ՊՊՈւ Պոլպուրն ընդդեմ Լեհաստանի, թիվ 39199/98, 26.07.2005 թվական, «Պայքար և հաղթանակ» ՍՊԸ-ն ընդդեմ Հայաստանի, 20.12.2007 թվական, գանգատ թիվ 21638/2003): Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը գտել է, որ պետական տուրքի գծով արտոնությունները, այդ թվում` դրա տարաժամկետումը կամ վճարման հետաձգումը նպատակ են հետապնդում վերացնել արդարադատության մատչելիության այնպիսի խոչընդոտները, որոնք պայմանավորում են անձի մոտ համապատասխան միջոցների բացակայության պատճառով դատարան դիմելու, վերադաս ատյան բողոք ներկայացնելու անհնարինությունը: Այդ նպատակից ելնելով` օրենսդիրը, ի տարբերություն պետական տուրքի վճարումից ազատելու ձևով արտոնություն սահմանելուն, դատարանի համար առավել լայն հայեցողական լիազորություն է սահմանել պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու կամ հետաձգելու հարցում: Վերջինս պայմանավորված է դատարանի դերով` որպես արդարադատություն իրականացնող մարմնի, որը միաժամանակ պետք է ապահովի անձի արդարադատության մատչելիության իրավունքը (տե'ս` Դավիթ Սաակյանն ընդդեմ Լյուսա Սահակյանի, Սեդա Սահակյանի, Երևանի կենտրոնական նոտարական գրասենյակի նոտար Էմմա Շաբոյանի, երրորդ անձինք` Երևանի քաղաքապետարանի, ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի Արաբկիրի տարածքային ստորաբաժանման` ժառանգության վկայագիրն անվավեր ճանաչելու, ժառանգությունն ընդունած ժառանգ ճանաչելու պահանջների մասին Վճռաբեկ դատարանի 05.05.2009 թվականի որոշումը, քաղաքացիական գործ թիվ ԵՔԴ/0820/02/08):

Սույն գործի փաստերի համաձայն` Լաերտ Դունամալյանը վերաքննիչ բողոքին կից ներկայացրել է պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու վերաբերյալ միջնորդություն: Վերաքննիչ դատարանը մերժել է միջնորդությունը, իսկ վերաքննիչ բողոքը վերադարձրել է այն պատճառաբանությամբ, որ պետական տուրքի գծով նման արտոնություն «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 21-րդ հոդվածով նախատեսված չէ («հետաձգում» և «տարաժամկետում» հասկացությունները նույնական բովանդակություն չունեն), բացի այդ բողոքին չի կցվել միջնորդության հիմքում դրված փաստը` բողոք բերողի` պետական տուրքի գումարը վճարելու հնարավորություն չունենալը հաստատող ապացույցներ:

Մինչդեռ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանը սույն գործով առաջին հերթին պետք է առաջնորդվեր անձի արդարադատության մատչելիության ապահովման սկզբունքով և ելներ այդ իրավունքը ոչ միայն տեսականորեն, այլև գործնականում ապահովելու նպատակից:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի 3-րդ կետի համաձայն՝ պետական տուրքի չափը սահմանելու, դրա վճարումից ազատելու, պետական տուրքի վճարումը հետաձգելու կամ տարաժամկետելու և դրա չափը նվազեցնելու հարցերը լուծվում են «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքով:

Վկայակոչված հոդվածից հետևում է, որ պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու հասկացությունը և կիրառման կարգը ենթակա է սահմանման «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքով: Մինչդեռ, «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքը, որն ընդունվել է (27.12.1997 թվական) մինչև ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի ընդունումը (17.06.1998 թվական), սահմանելով (հոդված 21) պետական տուրքի գծով արտոնությունների տեսակները, որպես այդպիսին չի նախատեսել պետական տուրքի վճարման ժամկետի տարաժամկետումը: Օրենսդրական նման բացը դատական պրակտիկայում որոշ դեպքերում, ինչպես սույն գործով հանգեցնում է այդ հիմքով պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու վերաբերյալ միջնորդությունների մերժման:

«Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 68-րդ հոդվածի 4-րդ կետի համաձայն՝ եթե իրավական ակտում նախատեսված նորմի պահանջի կատարում կարող է միայն իրականացվել այդ իրավական ակտով նախատեսված իրավական այլ ակտի ընդունմամբ, կամ դրա կատարումն ուղղակիորեն պայմանավորված է իրավական այլ ակտի ընդունմամբ, ապա իրավական ակտն այդ նորմի մասով գործում է համապատասխան իրավական այլ ակտն ուժի մեջ մտնելու պահից:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ վկայակոչված իրավադրույթի հիմքով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 210-րդ հոդվածի 4-րդ կետը պետական տուրքի ժամկետը տարաժամկետելու մասով չի գործում, քանի դեռ «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքում համապատասխան լրացումը չի կատարվել: Միևնույն ժամանակ այդ հիմքով անձի դատական պաշտպանության իրավունքը սահմանափակելը Վճռաբեկ դատարանի համոզմամբ չի բխում ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ, 19-րդ հոդվածների և Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի դրույթներից, ուստի պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու իրավական ինստիտուտի կիրառման հարցը պետք է նախ և առաջ դիտարկել դատական պաշտպանության և արդար դատաքննության իրավունքի բովանդակային տարր հանդիսացող արդարադատության մատչելիության իրավունքի համատեքստում:

Վճռաբեկ դատարանն իր որոշումներում անդրադարձել է դատական պաշտպանության իրավունքի սահմանափակման հարցին: Մասնավորապես, Վճռաբեկ դատարանը նշել է, որ դատական պաշտպանության իրավունքը, որի մի մասն էլ կազմում է դատարանի մատչելիության իրավունքը, բացարձակ չէ և կարող է ենթարկվել սահմանափակումների: Այդուհանդերձ, կիրառվող սահմանափակումները չպետք է լինեն այն աստիճան, որ խաթարեն այդ իրավունքի բուն էությունը: Սահմանափակումն անհամատեղելի կլինի Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի հետ, եթե այն իրավաչափ նպատակ չհետապնդի  և եթե  չլինի ողջամիտ հավասարակշռված կապ գործադրվող միջոցների և հետապնդվող նպատակի միջև (տե'ս «Վիկտորիա Կոնցեռն» ՍՊԸ-ն ընդդեմ «Ակվատեխավտոմատիկա» ՓԲԸ-ի թիվ ԵԷԴ/1080/02/12 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 20.03.2013 թվականի որոշումը, ինչպես նաև՝ «Պայքար և Հաղթանակ  ՍՊԸ-ն» ընդդեմ Հայաստանի թիվ 21638/03 գանգատով  Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի 20.12.2007 թվականի վճիռը):

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ օրենսդրական բացի հիմքով անձի դատական պաշտպանության իրավունքի սահմանափակումը չի կարող ապահովել ողջամիտ համաչափություն օգտագործվող միջոցների և նպատակի միջև, ընդհակառակը, կարող է անհաղթահարելի խոչընդոտ հանդիսանալ արդարադատության մատչելիության իրավունքի իրականացման տեսանկյունից: Հետևաբար, բոլոր այն դեպքերում, երբ ներկայացվել է պետական տուրքի վճարումը տարաժամկետելու վերաբերյալ միջնորդություն, դատարաններն այն պետք է քննարկեն և այդ հարցով որոշում կայացնեն որպես պետական տուրքի վճարումը հետաձգելու վերաբերյալ միջնորդություն:

Վճռաբեկ դատարանը, անդրադառնալով Վերաքննիչ դատարանի պատճառաբանությանն այն մասին, որ երկու հայց պարունակող վճիռը բողոքարկվել է ամբողջությամբ, մինչդեռ բողոք բերած անձն առաջին հայցի մասով վերաքննիչ բողոք ներկայացնելու իրավունք չուներ, քանի որ նա առաջին հայցով գործին մասնակցող անձ չի հանդիսացել, գտնում է, որ այն անհիմն է:

Մասնավորապես, հիմնվելով վերոգրյալի վրա և սույն գործի փաստերը համադրելով, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանը, անդրադառնալով միայն առաջին հայցին, անտեսել է և իր որոշմամբ չի անդրադարձել Ավագ Սարգսյանի հայցին ընդդեմ Լաերտ Դունամալյանի` պատճառված վնասի հատուցման պահանջի մասին, քանի որ այս հայցով Լաերտ Դունամալյանը հանդես է գալիս որպես կողմ, և Դատարանի 19.04.2013 թվականի վճռով կայացվել է Լաերտ Դունամալյանի իրավունքների և պարտականությունների վերաբերյալ գործն ըստ էության լուծող դատական ակտ: Հետևաբար ամբողջ վճռի դեմ ներկայացված վերաքննիչ բողոքը չի կարող վերադարձվել զուտ այն հիմքով, որ բողոք ներկայացրած անձն իրավունք ուներ բողոքարկելու միայն վճռի մի մասը:

Հիմք ընդունելով ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ, 19-րդ հոդվածները և Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածը, ինչպես նաև այդ դրույթներով երաշխավորված անձի արդարադատության մատչելիության ապահովման անհրաժեշտությունից ելնելով` Վճռաբեկ դատարանն անհիմն է համարում նաև Վերաքննիչ դատարանի հետևությունը` միջնորդությունում նշված փաստարկները հիմնավորող ապացույցներ չներկայացնելու հիմքով միջնորդությունը մերժելու և վերաքննիչ բողոքը վերադարձնելու վերաբերյալ:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ տվյալ դեպքում Վերաքննիչ դատարանը, վերաքննիչ բողոքը վերադարձնելով, սահմանափակել է  Լաերտ Դունամալյանի` ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին կետով և Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետով երաշխավորված` դատական պաշտպանության իրավունքը:

 

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ և 228-րդ հոդվածների ուժով վճռաբեկ բողոքը բավարարելու համար:

 

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 222-րդ, 240-րդ և 2411-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Վերացնել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 01.06.2013 թվականի «Վերաքննիչ բողոքը վերադարձնելու մասին» որոշումը:

2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

 

Նախագահող`

Ե. Խունդկարյան

Դատավորներ`

Վ. Ավանեսյան
  Վ. Աբելյան
  Ս. Անտոնյան
  Ա. Բարսեղյան
 

Գ. Հակոբյան

  Տ. Պետրոսյան
 

Ե. Սողոմոնյան