Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի (այսուհետ` Դատարան) 02.02.2010 թվականի որոշմամբ քաղաքացիական գործի վարույթըկասեցվել է:

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 10.03.2010 թվականի որոշմամբ Բանկի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 02.02.2010 թվականի որոշումը թողնվել է օրինական ուժի մեջ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Բանկի ներկայացուցիչը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի  105-րդ և 144-րդ հոդվածները:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանի որոշումն անհիմն է և չի բխում ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի պահանջներից, իսկ վեճի առարկայի նկատմամբ ինքնուրույն պահանջ ներկայացնող երրորդ անձ Մհեր Կարապետյանի պահանջը միտում ունի ձգձգել դատավարությունը և խոչընդոտ ստեղծել Բանկի պահանջի հիման վրա Երևան քաղաքի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում քննվող թիվ ԵԱՔԴ/0573/02/09 քաղաքացիական գործի արագ լուծմանը։

Վերաքննիչ դատարանը պարտավոր էր որոշման մեջ նշել այն շարժառիթները, որոնցով հանգել է հետևության` օրենքների և այլ իրավական ակտերի վկայակոչմամբ, մինչդեռ որոշումը հիմնավորել է միայն այն հանգամանքով, որ գրավի առարկա գույքի վերաբերյալ վեճ է քննվում Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում։ Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ Դատարանի որոշմամբ չի նշվել, թե ինչու սույն քաղաքացիական գործը հնարավոր չէ քննել, ինչպես նաև դիմումի քննության համար կարևոր ո՞ր հանգամանքի առկայությունը կամ բացակայությունը պետք է հաստատվեր Դատարանի կողմից։

Դատական ակտի իրավական հիմնավորման վերաբերյալ իր դիրքորոշումն է արտահայտել ՀՀ վճռաբեկ դատարանը թիվ 07-1048/2007 քաղաքացիական գործով կայացրած 01.08.2007 թվականի որոշմամբ («Ֆինքա» բարեգործական հիմնադրամ ընդդեմ Գովական Մինասյանի, Միհրան Օհանյանի, Ալբերտ Քերոբյանի, Արմեն Մաթևոսյանի և Արսեն Հովհաննիսյանի՝ գումար բռնագանձելու պահանջի մասին):

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանելՎերաքննիչ դատարանի 10.03.2010 թվականի որոշումը և այն փոփոխել` վերացնել Դատարանի 02.02.2010 թվականի «Քաղաքացիական գործի վարույթը կասեցնելու մասին» որոշումը:

3. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը

Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր  է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ քաղաքացիական դատավորության օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` դատարանը պարտավոր է կաuեցնել գործի վարույթը, եթե անհնարին է տվյալ գործի քննությունը մինչև uահմանադրական, քաղաքացիական, քրեական կամ վարչական դատավարության կարգով քննվող այլ գործով կամ հարցով որոշում կայացնելը:

Վերոգրյալ նորմի վերլուծությունից հետևում է, որ ՀՀ քաղաքացիական դատավորության օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի 1-ին կետը սահմանում է այն դեպքը, երբ դատարանը պարտավոր է կասեցնել գործի վարույթը, այսինքն` դատարանը պարտավոր է կասեցնել գործի վարույթը, եթե անհնարին է տվյալ գործի քննությունը մինչև uահմանադրական, քաղաքացիական, քրեական կամ վարչական դատավարության կարգով քննվող այլ գործով կամ հարցով որոշում կայացնելը։ Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործի վարույթի կասեցման դատարանի պարտականությունը չի ծագում, եթե տվյալ իրավահարաբերությունը կամ փաստը կարող է հաստատվել տվյալ գործի քննության շրջանակներում:

Սույն գործի փաստերի համաձայն` Վերաքննիչ դատարանը 10.03.2010 թվականի որոշմամբ Բանկի վերաքննիչ բողոքը մերժելիս պատճառաբանել է, որ «Նույն գույքին վերաբերող վիճելի գրավի պայմանագրերի վերաբերյալ գործ է քննվում նաև Երևան քաղաքի էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում` քաղաքացիական գործով ըստ հայցի` Սարիբեկ Ղազարյանի ընդդեմ Մհեր Կարապետյանի` ուրիշի ապօրինի տիրապետումից գույքը հետ պահանջելու և որոշակի գործողություններ կատարելուն պարտավորեցնելու պահանջի մասին և ըստ հայցի Մհեր Կարապետյանի ընդդեմ Սարիբեկ Ղազարյանի, Սոնյա Խաչումյանի` Երևան քաղաքի Ա. Տիգրանյան 58, 60, 62 հասցեներում գտնվող անշարժ գույքի, Կոտայքի մարզի Արամուս գյուղում գտնվող անասնագոմերի, փայտամշակման արտադրամասի և հողատարածքի 1/3 բաժնի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ճանաչելու պահանջի մասին: Սույն գործի փաստերի համաձայն` Սոնյա Խաչումյանը գործարքների անվավերության պահանջ է ներկայացրել որպես գրավի պայմանագրերի առարկա հանդիսացող գույքի սեփականատեր, իսկ նշված գույքի նկատմամբ մեկ այլ անձի` կոնկրետ դեպքում Մհեր Կարապետյանի սեփականության իրավունքը ճանաչելու հիմքերը քննության առարկա են դարձել քաղաքացիական դատավարության կարգով քննվող թիվ ԵԷԴ/1627/02/09 գործի շրջանակներում», և գտել է, որ «Դատարանը ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի 1-ին կետի կիրառմամբ միանգամայն իրավացիորեն կասեցրել է քաղաքացիական գործի վարույթը»:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Դատարանը ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի 1-ին կետի հիման վրա գործի վարույթը կասեցնելու վերաբերյալ որոշում կայացնելիս պարտավոր է նշել` 1. այն կապը, որն առկա է քննվող գործի և սահմանադրական, քաղաքացիական, քրեական կամ վարչական դատավարության կարգով քննվող այլ գործի միջև, այսինքն` նշել այլ դատավարության կարգով քննվող այն իրավահարաբերությունները կամ փաստերը, որոնք քննվող գործի համար իրավաբանական նշանակություն ունեն, 2. ցույց տալ գործի քննության անհնարինությունը, այսինքն` ինչու տվյալ իրավահարաբերությունը կամ փաստը չի կարող հաստատվել տվյալ գործի քննության շրջանակներում։

Վճռաբեկ դատարանի վերոնշյալ իրավական դիրքորոշումը բխում է նաև ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 144-րդ հոդվածի 2-րդ կետի 4-րդ ենթակետից, որի համաձայն՝ առանձին ակտի ձևով կայացված որոշման մեջ պետք է նշվեն շարժառիթները, որոնցով դատարանը հանգել է հետևությունների՝ օրենքների և այլ իրավական ակտերի վկայակոչմամբ:

Տվյալ դեպքում Դատարանը կասեցրել է սույն քաղաքացիական գործի վարույթը` հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ անհնարին է գործի քննությունը մինչև Երևան քաղաքի էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում քննվող քաղաքացիական գործի վերաբերյալ վերջնական որոշում կայացնելը։ Մինչդեռ որոշման պատճառաբանական մասում Դատարանը չի պարզաբանել, թե ինչով է պայմանավորված սույն քաղաքացիական գործով քննության անհնարինությունը մինչև Երևան քաղաքի էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում քաղաքացիական դատավարության կարգով քննվող գործով համապատասխան որոշման կայացումը։ Ավելին, սույն գործի վարույթը կասեցնելու միջնորդությանը կից ներկայացվել է միայն Երևան քաղաքի էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի 10.12.2009 թվականի որոշումը` Մհեր Կարապետյանի ընդդեմ Սարիբեկ Ղազարյանի, երրորդ անձ Սոնյա Խաչումյանի` Երևան քաղաքի Ա. Տիգրանյան 58, 60, 62 հասցեներում գտնվող անշարժ գույքի, Կոտայքի մարզի Արամուս գյուղում գտնվող անասնագոմերի, փայտամշակման արտադրամասի և հողատարածքի 1/3 բաժնի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ճանաչելու պահանջների մասին, հակընդդեմ հայցը վարույթ ընդունելու մասին, որպիսի միակ ապացույցից հնարավոր չէ պարզել ներկայացված հակընդդեմ հայցի իրավական և փաստական հիմքերը:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը 01.08.2007 թվականի թիվ 3-1332(ՎԴ) և 09.11.2007 թվականի թիվ 3-1762(ՎԴ) որոշումներով անդրադարձել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի 1-ին կետի կիրառելիության վերաբերյալ խնդրին և նշել է, որ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 144-րդ հոդվածի 2-րդ կետի 4-րդ ենթակետի համաձայն` գործի վարույթը կասեցնելու մասին դատարանի որոշման մեջ պետք է նշվեն շարժառիթները, օրենքները, այլ իրավական ակտերը, որոնցով դատարանը հանգել է հետևությունների: Վճռաբեկ դատարանը նշել է նաև, որ յուրաքանչյուր դեպքում դատարանը պարտավոր է տալ որոշման իրավական հիմնավորումը, որոշման մեջ ոչ միայն պետք է ցույց տրվի կիրառման ենթակա նորմը պարունակող նորմատիվ ակտի այս կամ այն հոդվածը, այլ պետք է պատճառաբանվի, թե հատկապես ինչու պետք է կիրառվի հենց այդ նորմը։

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը` Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով Վերաքննիչ դատարանը, վերաքննիչ բողոքը մերժելիս անտեսել է, որ գործի վարույթը կասեցնելու մասին Դատարանի որոշման մեջ նշված չեն այն շարժառիթները և հիմնավորումները, որոնք կհավաստեն սույն գործի քննության անհնարինությունը մինչև Երևան քաղաքի էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում քննվող թիվ ԵԷԴ/1627/02/09 քաղաքացիական գործով դատական ակտ կայացնելը։

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը բավարար է՝ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 228-րդ հոդվածի ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը վերացնելու և ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-րդ հոդվածի 2-րդ կետի հիմքով նոր դատական ակտ կայացնելու համար:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241¹-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. «Բիբլոս Բանկ Արմենիա» ՓԲԸ-ի ներկայացուցչի վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Վերացնել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 10.03.2010 թվականի թիվ ԵԿԴ/1472/02/09  որոշումը և կայացնել նոր դատական ակտ. վերացնել Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի 02.02.2010 թվականի «Քաղաքացիական գործի վարույթը կասեցնելու մասին» թիվ ԵԿԴ/1472/02/09  որոշումը:

2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման: