ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

 

27 նոյեմբերի 2014 թվականի N 1367-Ն

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2006 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 18-Ի N 1219-Ն ԵՎ N 1489-Ն ՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

«Խաղաղ նպատակներով ատոմային էներգիայի անվտանգ օգտագործման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 7-րդ հոդվածի «թ» կետին համապատասխան՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2006 թվականի օգոստոսի 18-ի «Ճառագայթային անվտանգության նորմերը հաստատելու մասին» N 1219-Ն որոշման հավելվածում կատարել հետևյալ փոփոխություններն ու լրացումները՝

1) 2-րդ կետի «դ» ենթակետում, 8-րդ կետի «գործողության մակարդակ» և «միջամտման մակարդակ» հասկացություններում, VII բաժնի վերնագրում, 52-րդ, 53-րդ կետերում և N 21 աղյուսակի վերնագրում «քրոնիկ» բառը փոխարինել «եղած» բառով.

2) 3-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«3. Սույն նորմերի պահանջները չեն տարածվում`

ա) չափավոր քանակությամբ (մինչև 1 տոննա զանգվածով) այն պինդ ռադիոակտիվ նյութերի վրա, որոնցում պարունակվող ռադիոակտիվ իզոտոպների ակտիվությունը կամ տեսակարար ակտիվությունը ցածր է սույն նորմերի N 1 աղյուսակում ներկայացված ազատման մակարդակներից կամ այն մեծաքանակ (1 տոննայից ավելի զանգվածով) պինդ ռադիոակտիվ նյութերի վրա, որոնցում պարունակվող անթրոպոգեն ռադիոակտիվ իզոտոպների տեսակարար ակտիվությունը ցածր է սույն նորմերի N 27 աղյուսակում ներկայացված արժեքներից կամ այն պինդ ռադիոակտիվ նյութերի վրա, որոնք դուրս են բերվել կարգավորող վերահսկողությունից (դրանցում առկա անթրոպոգեն ռադիոակտիվ իզոտոպների տեսակարար ակտիվությունը սույն նորմերի N 27 աղյուսակում ներկայացված արժեքներից ցածր լինելու պատճառով).

բ) փակ ռադիոիզոտոպային ճառագայթման աղբյուրներ հանդիսացող այն սարքավորումների վրա, որոնց արտաքին մակերեսի ցանկացած հասանելի տեղից 0.1m հեռավորության վրա ճառագայթահարման համարժեք դոզայի հզորությունը չի գերազանցում 1 μSv/ h-ն, և ապահովված է աղբյուրի հերմետիկությունը.

գ) գեներացնող ճառագայթման այն աղբյուրների վրա, որոնք ունեն էլեկտրոնային խողովակի տեսք (օրինակ` կատոդային ճառագայթային խողովակները), որոնց բնականոն շահագործման ժամանակ արտաքին մակերեսի ցանկացած հասանելի տեղից 0,1 m հեռավորության վրա ճառագայթահարման համարժեք դոզայի հզորությունը չի գերազանցում 1 μSv/h-ն, կամ գեներացված ճառագայթման առավելագույն էներգիան ցածր է 5 keV-ից.

դ) ռադիոիզոտոպային ճառագայթման այն աղբյուրների և գեներացնող ճառագայթման աղբյուրների վրա, որոնցից բնակչության կազմից ցանկացած անձի համար տարեկան անհատական համարժեք դոզան ցանկացած պայմաններում չի գերազանցում 10 μSv-ն: Քիչ հավանական սցենարների համար կարելի է կիրառել այլ չափանիշ, այն է, որ նման սցենարների դեպքում բնակչության կազմից ցանկացած անձ կարող է ստանալ տարեկան 1 mSv քիչ արդյունարար դոզա.

ե) այն պինդ նյութերի վրա, որոնցում բնական ռադիոակտիվ իզոտոպների տեսակարար ակտիվությունը չի գերազանցում N 1-1 աղյուսակում ներկայացված արժեքները.

զ) այն պինդ նյութերի վրա, որոնք պարունակում են մեկից ավելի ռադիոակտիվ իզոտոպներ և դրանց ազատման մակարդակը ցածր է հետևյալ բանաձևով հաշվարկված արժեքից՝

 

χm	=	1	,
		___________
		∑ni =1  f(i) χ(i)

 

որտեղ  f(i) – նյութում եղած i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի համապատասխանաբար ակտիվության կամ տեսակարար ակտիվության բաժինն է,

χ(i) – համապատասխանաբար i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի ակտիվությունը կամ տեսակարար ակտիվությունն է՝ ըստ N 1 աղյուսակի,

n – նյութում եղած ռադիոակտիվ իզոտոպների թիվն է.

է) այն պինդ ռադիոակտիվ նյութերի վրա, որոնք պարունակում են մեկից ավելի ռադիոակտիվ իզոտոպներ և դրանց կարգավորող վերահսկողությունից դուրսբերման մակարդակը ցածր է հետևյալ բանաձևով հաշվարկված արժեքից`

 

χm	=	1	,
		___________
		∑ni =1  f(i) χ(i)

 

որտեղ  f(i) – նյութում եղած i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի տեսակարար ակտիվության բաժինն է,

χ(i) –i -րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի տեսակարար ակտիվությունն է՝ ըստ N 27 աղյուսակի,

n – նյութում եղած ռադիոակտիվ իզոտոպների թիվն է.

ը) երկրի մակերեսին տիեզերական ճառագայթման, ինչպես նաև մարդու օրգանիզմում պարունակվող բնական կալիումից ներքին ճառագայթման վրա:».

3) 8-րդ կետում՝

ա. «արդյունարար դոզա» հասկացությունն առաջին նախադասությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր նախադասությամբ.

«Արդյունարար դոզան չի կարող օգտագործվել բարձր դոզաների քանակական որոշման կամ դետերմինացված էֆեկտներին վերաբերող բուժման մասին որևէ որոշում ընդունելու համար»,

բ. «գերճառագայթահարում» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացությամբ.

«եղած ճառագայթահարման իրավիճակ` այնպիսի իրավիճակ, երբ ճառագայթումն արդեն գոյություն ունի, և պահանջվում է որոշում կայացնել իոնացնող ճառագայթումից բնակչության պաշտպանության մասին: Եղած ճառագայթահարման իրավիճակ է համարվում բնական ֆոնային ճառագայթահարման իրավիճակը, ինչպես նաև կարգավորող վերահսկողությունից ազատված նախկին գործունեության ավարտից հետո մնացած ռադիոակտիվ նյութից կամ վթարային ճառագայթման իրավիճակի արդյունքում ռադիոակտիվ աղտոտված տարածքներից ճառագայթահարման իրավիճակը»,

գ. «դոզայի թույլատրելի հզորություն» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացություններով.

«դոզայի ամբիենտ համարժեք H*(d)` դոզայի համարժեք, որը կարող է ստեղծվել համապատասխան ուղղորդվածությամբ լայն դաշտով ICRU ստանդարտ գնդային ֆանտոմում դրա մակերևույթից d խորության վրա, ըստ շառավղի, որն ուղղված է այդ դաշտի տարածման ուղղությանը հակառակ:

ICRU գնդային ֆանտոմը կազմված է մարդու հյուսվածքին համարժեք նյութից, որն ունի 30 cm շառավիղ, 1 g/cm³ խտություն, պարունակում է 76,2% թթվածին, 11,1% ածխածին, 10,1% ջրածին, 2,6% ազոտ:

Դոզայի ամբիենտ համարժեքն օգտագործվում է արտաքին ճառագայթահարման արդյունարար դոզաների անմիջական չափումների ժամանակ:

Ուժեղ ներթափանցող ճառագայթման համար խորհուրդ է տրվում ֆանտոմի մակերևույթից d խորությունն ընդունել հավասար 10 mm:

դոզայի անհատական համարժեք Hp(d)՝ մարմնի նշված կետի տակ եղած փափուկ հյուսվածքում d խորության վրա դոզայի համարժեք: Դոզայի անհատական համարժեքն օգտագործվում է անմիջականորեն չափվող մեծության տեսքով և ներկայացնում է (փոխարինում է) հյուսվածքներում կամ օրգաններում համարժեք դոզան, կամ արտաքին ճառագայթահարման անհատական մոնիթորինգի դեպքում՝ արդյունարար դոզան: Ուժեղ ներթափանցող ճառագայթման համար d=10 mm, իսկ թույլ ներթափանցող ճառագայթման համար՝ d=0.07 mm: «Փափուկ հյուսվածքը» հասկացվում է որպես ICRU ստանդարտ գնդային ֆանտոմ:

դոզայի ուղղորդված համարժեք H´(d,Ω)՝ դոզայի համարժեք, որը կարող է ստեղծվել համապատասխան ուղղորդվածությամբ լայն դաշտով ICRU ստանդարտ գնդային ֆանտոմում դրա մակերևույթից d խորության վրա ըստ որոշակի ուղղվածության շառավղի:

Դոզայի ուղղորդված համարժեքն օգտագործվում է արտաքին ճառագայթահարմամբ մաշկում համարժեք դոզաների անմիջական չափումների ժամանակ:

Թույլ ներթափանցող ճառագայթման համար խորհուրդ է տրվում ֆանտոմի մակերևույթից d խորությունն ընդունել հավասար 0.07 mm».

դ. «կրիտիկական խումբ» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացությամբ.

«ներկայացուցչական անձ՝ առավելագույն ճառագայթահարման ենթարկված բնակչության կազմից անձ, որի ստացած ճառագայթահարման դոզան հանդիսանում է ներկայացուցչական,

ե. «հյուսվածքային կշռային գործակից» հասկացության մեջ հյուսվածքային կշռային գործակիցների արժեքները շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

 

«

Հյուսվածքը կամ օրգանը Հյուսվածքային կշռային գործակիցների արժեքները (WT)  ΣwT Կարմիր ոսկրածուծը, հաստ աղիքը, թոքերը, ստամոքսը, կրծքագեղձը, մնացածը 0,12 0,72 Գոնադները 0,08 0,08 Կերակրափողը, միզապարկը, լյարդը, վահանաձև գեղձը 0,04 0,16 Ոսկրածածկույթի բջիջները, գլխուղեղը, թքագեղձերը, մաշկը 0,01 0,04   Ընդամենը 1,00

»,

զ. «թույլատրելի խտություն» հասկացությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«ռադիոակտիվ իզոտոպի թույլատրելի ծավալային ակտիվությունն արտադրական տարածքների աշխատանքային գոտու օդում` հավասար է.

 

A  օդ V.Ա	=	ՏՆՍԱ
		VԱ  ,

 

որտեղ` ՏՆՍԱ-ն ռադիոակտիվ իզոտոպի տարեկան ներթափանցման սահմանն է,

VԱ-ն` օդի այն V ծավալն է, որի հետ օրացուցային տարվա ընթացքում օրգանիզմ է ներթափանցում տվյալ ռադիոակտիվ իզոտոպը: Անձնակազմի համար` VԱ=2400 m³

 

ռադիոակտիվ իզոտոպի թույլատրելի ծավալային ակտիվությունը մթնոլորտում` հավասար է.

 

A  օդ V.Բ	=	ՏՆՍԲ
		VԲ  ,

որտեղ` ՏՆՍԲ-ն օդի հետ ռադիոակտիվ իզոտոպի տարեկան ներթափանցման սահմանն է,

VԲ-ն` օդի այն V ծավալն է, որի հետ օրացուցային տարվա ընթացքում օրգանիզմ է ներթափանցում տվյալ ռադիոակտիվ իզոտոպը: Բնակչության համար` VԲ=7200 m³

 

խմելու ջրում (սննդում) ռադիոակտիվ իզոտոպի թույլատրելի ակտիվությունը` հավասար է.

 

A  ջուր MԲ	=	ՏՆՍԲ
		MԲ  ,

 

որտեղ` ՏՆՍԲ-ն ջրի կամ սննդի հետ ռադիոակտիվ իզոտոպի տարեկան ներթափանցման սահմանն է, MԲ-ն` ջրի կամ սննդի այն զանգվածն է, որի հետ օրացուցային տարվա ընթացքում օրգանիզմ է ներթափանցում տվյալ ռադիոակտիվ իզոտոպը:

Ջրի համար ընդունվում է MԲ = 800 kg»,

է. «կանխարգելվիք դոզա» հասկացությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«կանխարգելվիք դոզա՝ կանխատեսվող դոզայի և պլանավորված պաշտպանական գործողությունների իրականացման արդյունքում սպասվելիք դոզայի տարբերությունը».

ը. «կանխարգելվիք դոզա» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացությամբ.

«կանխատեսվող դոզա՝ դոզա, որն սպասվում է, որ կստացվի, եթե պլանավորված պաշտպանական գործողություններ չիրականացվեն»,

թ. «համարժեք դոզա» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացությամբ.

«հարաբերական կենսաբանական արդյունարարություն (ՀԿԱTR)` մարդու վրա տարբեր տեսակի իոնացնող ճառագայթումների հարաբերական ազդեցության չափանիշ, որը հաշվի է առնում առողջությանը պատճառած լուրջ դետերմինացված էֆեկտը: Երկու տարբեր տեսակի ճառագայթումների համար հարաբերական կենսաբանական արդյունարարությունն արտահայտվում է այնպիսի կլանված դոզաների հակառակ հարաբերությամբ, որոնք տվյալ կենսաբանական վերջնակետի համար միատեսակ աստիճանի արտահայտված են:

Ստորև ներկայացված են որոշակի օրգանների (հյուսվածքների) և ճառագայթումների համար հարաբերական կենսաբանական արդյունարարության այն մեծությունները, որոնք առաջացնում են առողջությանը պատճառած լուրջ դետերմինացված էֆեկտներ.

 

Էֆեկտը	Կրիտիկական օրգանը	Ճառագայթահարումըա)	ՀԿԱTR
Արյունաստեղծման խանգարման սինդրոմ	Կարմիր ոսկրածուծ	Ներքին և արտաքին γ	1
		Ներքին և արտաքին n	3
		Ներքին β	1
		Ներքին α	2
Պնևմոնիտ	Թոքերբ)	Ներքին և արտաքին γ	1
		Ներքին և արտաքին n	3
		Ներքին β	1
		Ներքին α	7
Ստամոքսաաղիքային սինդրոմ	Հաստ աղիք	Ներքին և արտաքին γ	1
		Ներքին և արտաքին n	3
		Ներքին β	1
		Ներքին α	0 գ)
Նեկրոզ	Հյուսվածքդ)	Արտաքին β, γ	1
		Արտաքին n	3
Թաց դևկամացիա	Մաշկե)	Արտաքին β, γ	1
		Արտաքին n	3
Հիպոթերոիդ	Վահանաձև գեղձ	Յոդի իզոտոպների ներթափանցում զ)	0,2
		Վահանաձև գեղձում կուտակվող այլ ռադիոակտիվ իզոտոպներ	1

^ա) արտաքին β, γ ճառագայթահարումը ներառում է իոնացնող ճառագայթման աղբյուրի նյութում առաջացող արգելակման ճառագայթումից ճառագայթահարումը.

^բ) շնչառական ուղիների թոքաբշտային-ինտերստինցիալ հատվածի հյուսվածքը.

^գ) հաստ աղիքի պարունակության մեջ հավասարաչափ բաշխված ալֆա ճառագայթիչների դեպքում ընդունվում է, որ աղիքի պատերի ճառագայթահարումն աննշան է.

^դ) մաշկի մակերեսից 5 mm խորության վրա մաշկի 100 cm²  մակերեսով տեղամասի համար.

^ե) մաշկի մակերեսից 0.4 mm խորության վրա մաշկի 100 cm² մակերեսով տեղամասի համար.

^զ) ենթադրվում է, որ վահանաձև գեղձի հյուսվածքի համաչափ ճառագայթահարումը, համեմատած յոդի ցածր էներգիայով ¹³¹ ], ¹²⁹ ], ¹²⁵ ], ¹²⁴ ] և ¹²³ ] իզոտոպներով ստեղծված ներքին ճառագայթահարմանը, հինգ անգամ մեծացնում է դետերմինացված էֆեկտների առաջացման հավանականությունը: Վահանաձև գեղձում կուտակվող ռադիոակտիվ իզոտոպները բաշխվում են անհամաչափ».

ժ. «Ճառագայթային մոնիթորինգ» հասկացությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«ճառագայթային մոնիթորինգ` ճառագայթումների կամ ռադիոակտիվ նյութերի ազդեցության հետևանքով ճառագայթահարման գնահատման կամ հսկողության համար դոզայի մակարդակի, դոզայի հզորության կամ ակտիվության չափում, ինչպես նաև արդյունքների մեկնաբանում»,

ժա. «ճառագայթման կշռային գործակից» հասկացության մեջ ճառագայթման կշռային գործակիցների արժեքները շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

 

«Ճառագայթման տեսակը	ճառագայթման կշռային գործակիցների արժեքները (WR)
Ֆոտոններ	1
Էլեկտրոններ և մյուոններ	1
Պրոտոններ և լիցքավորված π-մեզոններ	2
Ալֆա մասնիկներ, ծանր միջուկների տրոհման բեկորներ	20
Նեյտրոններ	Նեյտրոնների էներգիայի ֆունկցիայի հաստատունը

Բոլոր մեծությունները վերաբերում են մարմնի վրա արտաքինից ազդող ճառագայթմանը, իսկ ներքին ճառագայթահարման դեպքում՝ օրգանիզմում գտնվող ռադիոակտիվ իզոտոպների ճառագայթմանը»,

ժբ. «միջամտում» հասկացությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«միջամտում՝ ցանկացած գործողություն, որը վթարային ճառագայթահարման իրավիճակի առաջացման կամ եղած ճառագայթահարման իրավիճակի դեպքում ուղղված է ճառագայթահարման կամ ճառագայթահարման հնարավորության նվազեցմանը կամ կանխարգելմանը»,

ժգ. «միջամտման մակարդակ» հասկացությունից հանել «կամ քրոնիկ» բառերը, իսկ «առաջացման» բառից հետո լրացնել «կամ եղած ճառագայթահարման իրավիճակի» բառերով,

ժդ. «ներքին ճառագայթահարման դեպքում սպասվող համարժեք դոզա կամ արդյունարար դոզա» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացություններով.

«պաշտպանական գործողություն՝ գործողություն, որն իրականացվում է վթարային ճառագայթահարման իրավիճակում կամ եղած ճառագայթահարման իրավիճակում հնարավոր ստացվելիք դոզայի բացառման կամ նվազեցման նպատակով.

նախահարձակ պաշտպանական գործողություն` գործողություն, որը միջուկային կամ ճառագայթային վթարի դեպքում իրականացվում է ռադիոակտիվ արտանետումից կամ ճառագայթահարումից առաջ կամ արտանետման սկզբնական փուլում, կախված ստեղծված իրավիճակից, և նպատակաուղղված է լուրջ դետերմինացված էֆեկտների առաջացման ռիսկի բացառմանը կամ նվազեցմանը.

շտապ պաշտպանական գործողություն` միջուկային կամ ճառագայթային վթարի դեպքում իրականացվող գործողություն, որի արդյունավետության ապահովման նպատակով այն պետք է իրականացվի արագ (սովորաբար մի քանի ժամերի ընթացքում) և որի հապաղման դեպքում դրա արդյունավետությունը կարող է նկատելի նվազել.

երկարաժամկետ պաշտպանական գործողություն` գործողություն, որը նպատակ ունի բացառելու ստոխաստիկ էֆեկտների առաջացումը կամ նվազեցնել ստոխաստիկ էֆեկտների առաջացման հավանականությունը և կարող է իրականացվել երկար ժամանակ (մեկ ամսվանից մինչև մի քանի տասնյակ տարի): Երկարաժամկետ պաշտպանական գործողությունները կարող են ներառել վերաբնակեցումը, գյուղատնտեսական պաշտպանական գործողությունների իրականացումը, տեղական արտադրության սննդի ու խմելու ջրի օգտագործման սահմանափակումը և վերականգնողական միջոցառումները.

մեղմացնող գործողություն` ատոմային էներգիայի օգտագործման օբյեկտի շահագործող կազմակերպության կամ իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների հետ անմիջապես աշխատող անձնակազմի կամ վթարային հակազդման ազգային համակարգի կազմակերպությունների կողմից անհապաղ իրականացվելիք գործողություն, որի նպատակն է՝

 ● ատոմային էներգիայի օգտագործման օբյեկտը կամ իոնացնող ճառագայթման աղբյուրը բերել անվտանգ կամ հնարավորինս նվազ ռիսկային վիճակի.

 ● նվազեցնել այն պայմանների զարգացման պոտենցիալ հնարավորությունը, որոնք կարող են բերել ռադիոակտիվ նյութերի արտանետման կամ անձնակազմի և (կամ) բնակչության ճառագայթահարման (օբյեկտում ու նրա սահմաններից դուրս վթարային իրավիճակում իրականացվելիք գործողություններ)»,

ժե. «պոտենցիալ ճառագայթահարում» հասկացությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«պոտենցիալ ճառագայթահարում՝ ենթադրյալ ճառագայթահարում, որը բացարձակ համոզվածությամբ չի կարելի սպասել, բայց այն կարող է տեղի ունենալ շահագործման ժամանակ սպասվելիք միջադեպի, աղբյուրի հետ կապված վթարի կամ միջադեպի դեպքում կամ հավանականային բնույթի միջադեպերի հաջորդականության պատճառով՝ ներառյալ սարքավորումների խափանումը և շահագործման ժամանակ անձնակազմի սխալները»,

ժզ. «ռադիոակտիվ նյութ» հասկացության մեջ «աղյուսակում» բառը փոխարինել «և N 27 աղյուսակներում» բառերով,

ժէ. «ռադոնի ²²² Rn և ²²⁰ Rn(Տորոն) ռադիոակտիվ իզոտոպների դուստր իզոտոպների համարժեք հավասարակշիռ ծավալային ակտիվություն» հասկացությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«ռադոնի ²²²Rn (Ra-222) և ²²⁰Rn (Ra-220) ռադիոակտիվ իզոտոպների դուստր իզոտոպների համարժեք հավասարակշիռ ծավալային ակտիվություն (ՀՀԾԱ)՝ ռադոնի կարճ կիսատրոհման պարբերությամբ դուստր ռադիոակտիվ իզոտոպների ²¹⁸Po (Ra-218), ²¹⁴Pb (Pb-214), ²¹⁴Bi (Bi-214), ²¹²Pb (Pb-212) և ²¹²Bi (Bi-212) ծավալային ակտիվությունների և փոխակերպման գործակիցների արտադրյալի հավասարակշիռ գումարն է համապատասխանաբար`

 (ՀՀԾԱ)Ra-222 = 0,10 AvPo-218 + 0,52 AvPb-214 + 0,38 AvBi-214,

 (ՀՀԾԱ)Ra-220 = 0,91 AvPb-212 + 0,09 AvBi-212»,

ժը. «ռադոնի ²²²Rn և ²²⁰Rn(Տորոն) ռադիոակտիվ իզոտոպների դուստր իզոտոպների համարժեք հավասարակշիռ ծավալային ակտիվություն» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացություններով.

«սուր ճառագայթահարում` կարճ (երկու օրվանից պակաս) ժամանակահատվածում ճառագայթահարում.

սուր ներթափանցում՝ բավարար կարճ ժամանակահատվածում (մի քանի վայրկյանից մինչև մեկ ժամը), որը կարելի է սպասվող դոզայի գնահատման տեսակետից համարել ակնթարթային, օրգանիզմ ռադիոակտիվ նյութերի ներթափանցում: Սուր ներթափանցման հետևանքով ճառագայթահարումը պարտադիր չէ, որ լինի սուր ճառագայթահարում: Եթե սուր ներթափանցման հետևանքով մարդու օրգանիզմում կուտակվում են երկար ապրող ռադիոակտիվ իզոտոպներ, ապա սուր ներթափանցումը կբերի եղած ճառագայթահարման.

ռադիոակտիվ նյութերի պերօրալ ներթափանցում` շնչառության և (կամ) սննդի ու (կամ) խմելու ջրի միջոցով ռադիոակտիվ նյութերի օրգանիզմ ներթափանցում.

վերականգնողական աշխատանքներ՝ աշխատանքներ, որոնք կարող են իրականացվել երկրի մակերեսին առկա ռադիոակտիվ աղտոտվածությամբ պայմանավորված ճառագայթահարման նվազեցման նպատակով կամ միջոցներ ձեռնարկելով անմիջապես ռադիոակտիվ աղտոտվածության կամ ճառագայթահարման ճանապարհների նկատմամբ: Վերականգնողական աշխատանքների պարագայում ռադիոակտիվ աղտոտվածության լրիվ հեռացում չի նախատեսվում».

ժթ. «վթարային անձնակազմ» հասկացությունը «պլաններով» բառից հետո լրացնել «, աշխատակարգերով կամ հրահանգներով» բառերով.

ի. «վթարային ճառագայթահարում» հասկացությունից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր հասկացություններով.

«վթարային իրավիճակ՝ արտակարգ իրավիճակ, որը պահանջում է օպերատիվ գործողությունների իրականացում՝ վտանգի կամ մարդկանց առողջության և անվտանգության կամ կյանքի, ունեցվածքի կամ շրջակա միջավայրի վրա վնասակար հետևանքների նվազեցման համար: Այս հասկացությունը ներառում է ինչպես միջուկային և ճառագայթային վթարային իրավիճակները, այնպես է սովորական վթարային իրավիճակները, ինչպիսին են հրդեհները, վտանգավոր քիմիական նյութերի արտանետումը, փոթորիկներն ու մրրիկները կամ երկրաշարժերը:

վթարային դաս՝ պայմանների խումբ, երբ անհրաժեշտ է իրականացնել նմանատիպ վթարային հակազդում.

վթարային իրավիճակի դասակարգում` որոշակի պայմանների ու չափանիշների առկայության հիման վրա վթարային իրավիճակի բնութագրում, որը թույլ է տալիս նույն դասն ունեցող իրավիճակներում իրականացնել նմանատիպ պաշտպանական գործողություններ: Վթարային իրավիճակի դասակարգումն օգտագործվում է վթարային հակազդման ազգային համակարգի կազմակերպություններին ու բնակչությանը հակազդման վերաբերյալ տեղեկություններ հաղորդելու համար.

վթարային հակազդում՝ վթարային իրավիճակում գործողությունների իրականացում, որոնք ուղղված են մարդկանց առողջության, սեփականության և շրջակա միջավայրի վրա վթարային իրավիճակի հետևանքների մեղմացմանը.

վթարային իրավիճակում գործողության մակարդակ՝ նախապես որոշված որոշակի չափանիշ, որն օգտագործվում է վթարային իրավիճակի դասի որոշման ու սահմանման համար.

վթարային ճառագայթահարման իրավիճակ` վթարի կամ ցանկացած այլ չկանխատեսված իրադարձության արդյունքում առաջացող ճառագայթահարման իրավիճակ, որի անբարենպաստ հետևանքների կանխարգելման կամ նվազեցման նպատակով պահանջվում են անհապաղ գործողություններ:

Վթարային ճառագայթահարումը կարող է նվազեցվել միայն պաշտպանական գործողությունների և վթարային հակազդման այլ միջոցառումների միջոցով:

պլանավորված ճառագայթահարման իրավիճակ` ճառագայթահարման իրավիճակ, որն ստեղծվում է իոնացնող ճառագայթման աղբյուրի պլանավորված օգտագործման արդյունքում կամ այնպիսի պլանավորված գործունեության արդյունքում, որը բերում է ճառագայթահարման:».

 «ուժեղ թափանցող ճառագայթում՝ ճառագայթում, որի դեպքում արդյունարար դոզայի սահմանները համարժեք դոզային սահմանների նկատմամբ ցանկացած հյուսվածքի կամ օրգանի համար ավելի սահմանափակող են, այսինքն, արդյունարար դոզայի դեպքում համապատասխան ստացված դոզայի բաժնեմասը տվյալ ճառագայթահարման դեպքում կլինի ավելի, քան ցանկացած հյուսվածքի կամ օրգանի համար համարժեք դոզան: Հակառակ դեպքում ճառագայթումը կոչվում է թույլ ներթափանցող: Ուժեղ ներթափանցող ճառագայթումը ներառում է 20-30 keV-ից բարձր էներգիայով ֆոտոնները, 1-2 MeV-ից բարձր էներգիայով էլեկտրոնները և նեյտրոնները, իսկ թույլ ներթափանցող ճառագայթումը ներառում է 20-30 keV-ից ցածր էներգիայով ֆոտոնները, բետա մասնիկները և 1-2 MeV-ից ցածր էներգիայով այլ էլեկտրոնները, ինչպես նաև պրոտոնները և այլ խոշոր լիցքավորված մասնիկները:

հարաբերական կենսաբանական արդյունարարությունից (ՀԿԱ-ից) կախված կլանված դոզա՝ իոնացնող ճառագայթման հետևանքով լուրջ դետերմինացված էֆեկտների առաջացման ռիսկի գնահատման չափանիշ, որը հավասար է

AD_T.R  = D_T.R  x RBE_T.R

որտեղ

D_T.R -ը՝ R տեսակի ճառագայթումից կլանված դոզան է՝ միջինացված T տեսակի օրգանի կամ հյուսվածքի համար,

RBE_T.R -ը՝ R տեսակի ճառագայթման հարաբերական կենսաբանական արդյունարարությունն է, ինչը բերում է T տեսակի օրգանում կամ հյուսվածքում լուրջ դետերմինացված էֆեկտի առաջացման: Եթե ճառագայթման դաշտը ձևավորվում է տարբեր տեսակի ճառագայթումներով, որոնց համար RBE_T.R –ի արժեքները տարբեր են, ապա ՀԿԱ-ից կախված կլանված դոզան որոշվում է հետևյալ բանաձևով.

 

ADT	=	Σ	DT.R  x RBET.R
		R	».

 

 4) 9-րդ կետում՝

ա. «ա» ենթակետը լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր նախադասությամբ.

«Հիմնավորված չեն համարվում ռադիոակտիվ նյութերի ոչ կանխամտածված ավելացումը սննդամթերքի, կոսմետիկական արտադրանքի, խաղալիքների և լայն սպառման այլ արտադրանքի մեջ, ինչպես նաև թմրանյութերի, գողունի հայտնաբերման և այլ նպատակներով իոնացնող ճառագայթման կիրառմամբ մարդկանց լուսանցումը:»,

բ. «դ» ենթակետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«դ. վթարային միջամտման հիմնավորվածության սկզբունք՝

վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում միջամտումը պետք է լինի արդարացված, իսկ միջամտման գործողությունները՝ օպտիմալացված (լավարկված)».

5) III բաժինը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«III. ՊԼԱՆԱՎՈՐՎԱԾ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՀԱՐՄԱՆ ԻՐԱՎԻՃԱԿ

«III-1. ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՀԱՐՈՒՄ

15. Ըստ անձնակազմի կատեգորիաների` սահմանվում են դոզայի սահմանի հետևյալ հիմնական արժեքները`

ա) «Ա» կատեգորիայի անձնակազմի համար՝

մինչև 20 mSv տարեկան արդյունարար դոզա՝ միջինացված հաջորդական 5 տարիների համար (100 mSv 5 տարվա ընթացքում), բայց ոչ ավելի, քան 50 mSv արդյունարար դոզա` յուրաքանչյուր առանձին տարվա (հաջորդական 12 ամիսների) համար.

աչքի ոսպնյակի վրա մինչև 20 mSv տարեկան համարժեք դոզա՝ միջինացված հաջորդական 60 ամիսների (5 տարիների) համար, և մինչև 50 mSv համարժեք դոզա՝ յուրաքանչյուր առանձին տարվա (հաջորդական 12 ամիսների) համար.

մինչև 500 mSv տարեկան համարժեք դոզա (հաջորդական 12 ամսվա)` վերջույթների (ձեռքերի ափերի և ոտնաթաթերի) կամ մաշկի վրա.

բ) «Բ» կատեգորիայի անձնակազմի համար դոզայի սահմանի հիմնական արժեքները հավասար են «Ա» կատեգորիայի անձնակազմի համար դոզայի սահմանի հիմնական արժեքների 1/4-ին.

գ) «Գ» կատեգորիայի անձնակազմի համար դոզայի սահմանը հավասար է բնակչության դոզայի սահմանին:

Ճառագայթահարման դոզաների բաշխումը տարվա ընթացքում չի կանոնակարգվում՝ բացառությամբ «Ա» կատեգորիայի անձնակազմին պատկանող հղի կանանց, որոնց համար սույն նորմերի 21-րդ կետով սահմանված են այլ պայմաններ:

Ելնելով լավարկման սկզբունքի նպատակներից` առանձին անթրոպոգեն աղբյուրներից և ճառագայթահարման բոլոր ուղիներով անձնակազմի ճառագայթահարման դոզաների գումարը չպետք է գերազանցի դոզայի սահմանի հիմնական արժեքները:

16. Անձնակազմի ճառագայթահարման դոզայի սահմանի արժեքները վերաբերում են նաև արտադրական պայմաններում բնական ճառագայթման աղբյուրներից ստացված դոզաներին (լեռնարդյունաբերություն և այլն):

17. Մասնագիտական ճառագայթահարման դեպքում անհատական դոզայի Hp(10) համարժեքը կարելի է օգտագործել որպես թափանցող ճառագայթմամբ արտաքին ճառագայթահարման արդյունարար դոզայի մոտավոր արժեք (ապրոքսիմացիա):

18. Անձնակազմի համար աշխատանքային գործունեության ընթացքում (50 տարի) արդյունարար դոզան չպետք է գերազանցի 1000 mSv:

19. Մեկ տարվա ընթացքում օրգանիզմ ռադիոակտիվ իզոտոպների միագործոն ներթափանցման դեպքում շնչառական ուղիներով ռադիոակտիվ իզոտոպների ներթափանցման սահմանային արժեքները (ՏՆՍ) և ներշնչվող օդում ռադիոակտիվ իզոտոպների ծավալային ակտիվության միջին տարեկան թույլատրելի արժեքները (ԹԾԱ) ներկայացված են NN 2 և 3 աղյուսակներում, որտեղ անձնակազմի և բնակչության համար դոզայի սահմանի հիմնական արժեքներն ընդունված են համապատասխանաբար 20 mSv և 1 mSv:

Ոչ ստանդարտ պայմաններում ռադիոակտիվ իզոտոպների ներթափանցման դեպքում ՏՆՍ և ԹԾԱ արժեքները սահմանվում են կարգավորող մարմնի կողմից:

20. «Ա» կատեգորիայի անձնակազմի համար ռադոնի ²²² Rn և ²²⁰ Rn իզոտոպների դուստր իզոտոպների (²¹⁸ Po, ²¹⁴ Pb, ²¹⁴ Bi, ²¹² Pb, ²¹² Bi) տարեկան ներթափանցման սահմանային արժեքը և ծավալային ակտիվության միջին տարեկան թույլատրելի արժեքը` արտահայտված համարժեք հավասարակշռային ակտիվության միավորներով, համապատասխանաբար կազմում են՝

 

ՏՆՍ_Ա ՝ 0,10 ՆՍԱ_218Po  + 0,52 ՆՍԱ_214Pb  + 0,38 ՆՍԱ_214Bi  = 3,0 MBq,

 0,91 ՆՍԱ_212Pb  + 0,09 ՆՍԱ_210B = 0,68 MBq,

 ԹԾԱ_Ա ՝ 0,10 A_{V 218Po}  + 0,52 A_V214Pb  + 0,38 A_V214Bi =1000 Bq/ m3,

 0,91 A_V212Pb  + 0,09 A_V210Bi  = 270 Bq/ m3,

 

որտեղ ՆՍԱ-ն և A_V-ն շնչական գոտում ռադոնի համապատասխան դուստր իզոտոպների տարեկան ներթափանցման ու միջին տարեկան ծավալային ակտիվություններն են:

21. N 12 աղյուսակում ներկայացված են աշխատանքային մակերեսների, մաշկային ծածկույթի, աշխատանքային արտահագուստի և անհատական պաշտպանության միջոցների ռադիոակտիվ աղտոտվածության թույլատրելի մակարդակները:

22. Անթրոպոգեն ճառագայթման աղբյուրների հետ կամ իոնացնող ճառագայթման ազդեցության պայմաններում աշխատող մինչև 45 տարեկան կանանց համար որովայնի շրջանի ներքևի մասի ճառագայթահարման համարժեք դոզան մեկ ամսում չպետք է գերազանցի 1 mSv, իսկ ռադիոակտիվ իզոտոպների թափանցումն օրգանիզմ չպետք է գերազանցի անձնակազմի համար նախատեսված տարեկան ներթափանցման սահմանի 1/20-րդ մասը: Այս պայմաններում չհայտնաբերված հղիության պտղի ճառագայթահարումը 2 ամսվա ընթացքում չի գերազանցի 1 mSv: Արտաքին և ներքին ճառագայթման աղբյուրների միաժամանակյա ազդեցության դեպքում սույն սահմանափակումն ապահովելու համար պետք է կիրառվի սույն նորմերի 16-րդ կետի պահանջը:

Հղիության հաստատումից հետո գործատուն կնոջը հղիության և երեխային կրծքով կերակրման շրջանում փոխադրում է իոնացնող ճառագայթման հետ չառնչվող աշխատանքի:

23. «Ա» և «Բ» կատեգորիաների անձնակազմի համար մասնագիտական ճառագայթահարման դոզաների գրանցման մակարդակը սահմանվում է 0.1 mSv:

24. Ցանկացած մասնագիտությամբ և ցանկացած արտադրությունում աշխատող անձնակազմի համար բնական ճառագայթման աղբյուրներից ճառագայթահարման տարեկան արդյունարար դոզան չպետք է գերազանցի 5mSv:

25. Տարվա ընթացքում միագործոն ազդեցության 5 mSv արդյունարար դոզայով, 2000 ժամ աշխատանքային ժամանակի, շնչառության 1,2 m³ /h միջին արագության և արտադրական փոշու մեջ ուրանի ու թորիումի շարքի ռադիոակտիվ իզոտոպների հավասարակշռության դեպքում ճառագայթային գործոնների միջին արժեքները հավասար են՝

ա) աշխատատեղում գամմա-ճառագայթման արդյունարար դոզայի հզորությունը՝ 2,5 μSv/h.

բ) ռադոնի ²²²Ra իզոտոպի հավասարակշիռ համարժեք ծավալային ակտիվությունը (ՀՀԾԱ_222Rn ) շնչական գոտու օդում՝ 310 Bq/m3.

գ) ռադոնի ²²⁰Ra իզոտոպի հավասարակշիռ համարժեք ծավալային ակտիվությունը (ՀՀԾԱ_220Ra ) շնչական գոտու օդում` 68 Bq/m3.

ՀՀԾԱ_222Rn -ն և ՀՀԾԱ_220Ra  -ն ռադոնի ²²²Rn և ²²⁰ Rn իզոտոպների համար հավասարակշիռ համարժեք ծավալային ակտիվություններն են.

դ) արտադրական փոշում իր շարքի անդամների հետ ռադիոակտիվ հավասարակշռության մեջ գտնվող ²³⁸U(ուրան) ռադիոակտիվ իզոտոպի տեսակարար ակտիվությունը՝ 40 / f kBq/kg, որտեղ f-ը՝ շնչական գոտու օդում փոշու միջին տարեկան ընդհանուր խտությունն է mg/m3 – ներով.

ե) արտադրական փոշում իր շարքի անդամների հետ ռադիոակտիվ հավասարակշռության մեջ գտնվող ²³²Th(թորիում) ռադիոակտիվ իզոտոպի տեսակարար ակտիվությունը՝ 27 / f kBq/kg:

26. Բազմագործոնային ազդեցության դեպքում ազդող գործոնների գումարի հարաբերությունը սույն նորմերի 24-րդ կետում նշված արժեքներին, չպետք է գերազանցի 1-ը:

27. Օդանավերի անձնակազմի վրա տիեզերական ճառագայթների ազդեցությունը նորմավորվում է որպես արտադրական պայմաններում բնական ճառագայթահարում:

 

III-2. ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՀԱՐՈՒՄ

28. Բժշկական ճառագայթահարման համար, ճառագայթման հնարավոր նվազագույն մակարդակների դեպքում անհրաժեշտ ու օգտակար ախտորոշիչ տեղեկատվության կամ թերապևտիկ էֆեկտի ստացման նկատառումներից ելնելով, դոզայի սահմաններ չեն սահմանվում, այլ կիրառվում են ճառագայթահարմամբ բժշկական պրոցեդուրաների նշանակման հիմնավորվածության և հիվանդների պաշտպանության օպտիմալացման սկզբունքների հիման վրա սահմանված ուղղորդիչ մակարդակներ (NN 14-19 աղյուսակներ):

29. Գործնականորեն առողջ անձանց կանխարգելիչ բժշկական ռենտգենյան ստուգումներ կատարելիս այդ անձանց ճառագայթահարման տարեկան արդյունարար դոզան չպետք է գերազանցի 1 mSv: Այդ մեծությունը կարող է մեծացվել միայն համաճարակային իրավիճակներում, երբ պահանջվում է կատարել լրացուցիչ ճառագայթահարում կամ հարկադրված օգտագործել բարձր դոզագոյացնող մեթոդներ: Կանխարգելիչ բժշկական ստուգման նպատակով բժշկական ստուգումների ճառագայթահարման սահմանված նորմը ժամանակավոր մեծացնելու մասին որոշում կարող է ընդունել Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության բնագավառում լիազորված պետական կառավարման մարմինը:

30. Ռենտգենոլոգիական և ռադիոլոգիական պրոցեդուրաներ կատարելիս այն անձինք, որոնք օգնություն են ցուցաբերում պացիենտներին և չեն հանդիսանում ռենտգենոլոգիական կամ ռադիոլոգիական բաժանմունքի անձնակազմ, չպետք է ստանան 5 mSv ավելի տարեկան ճառագայթման դոզա:

31. Ռադիոլոգիական բաժանմունքից դուրսգրման պահին թերապևտիկ նպատակով ռադիոդեղորայքային պատրաստուկներ ներարկված հիվանդից 1 մ հեռավորության վրա գամմա ճառագայթահարման դոզայի հզորությունը չպետք է գերազանցի 3 μSv/h, իսկ ¹³¹I ռադիոակտիվ իզոտոպի քանակությունն օրգանիզմում չպետք է գերազանցի N 19 աղյուսակում նշված արժեքը:

 

III-3. ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՀԱՐՈՒՄ

32. Բնակչության համար սահմանվում են դոզայի հիմնական սահմանի հետևյալ արժեքները՝ մինչև 1 mSv տարեկան արդյունարար դոզա.

այն դեպքում, երբ իրականացվում են այնպիսի աշխատանքներ, որոնց պատճառով բնակչության ճառագայթահարման դոզան կմեծանա (օրինակ՝ աղտոտված բնակավայրերի ապաակտիվացում), առանձին տարվա համար կարող է կիրառվել արդյունարար դոզայի ավելի բարձր արժեք, պայմանով, որ հաջորդական 60 ամիսների (5 տարվա) համար արդյունարար դոզայի միջին արժեքը չի գերազանցում 1 mSv/a.

մինչև 15 mSv համարժեք տարեկան (հաջորդական 12 ամիսների համար) դոզա` աչքի ոսպնյակի վրա.

մինչև 50 mSv համարժեք տարեկան (հաջորդական 12 ամիսների համար) դոզա` մաշկի վրա:

33. Բնակչության համար արդյունարար դոզան չպետք է գերազանցի՝ 70 mSv կյանքի ընթացքում (70 տարի):

34. Անթրոպոգեն ճառագայթման առանձին աղբյուրներից բնակչության ճառագայթահարման սահմանափակման նպատակով դրանց համար սահմանվում են տարեկան դոզայի սահմանի բաժնեմասեր:

35. Բոլոր անթրոպոգեն ճառագայթման աղբյուրներից բնակչության տարեկան ճառագայթման գումարային դոզան չպետք է գերազանցի սույն նորմերի 32-րդ կետում նշված դոզայի սահմանի հիմնական արժեքները: Դոզայի նշված սահմանափակումը վերաբերում է կրիտիկական խմբի միջին դոզային, որը դիտարկվում է որպես ընթացիկ տարում արտաքին ճառագայթահարման դոզաների և ընթացիկ տարում օրգանիզմ ներթափանցող ռադիոակտիվ իզոտոպների հետևանքով մինչև 70 տարին սպասվելիք դոզաների գումար:

36. Անթրոպոգեն ճառագայթման աղբյուրներից բնակչության ճառագայթահարումը սահմանափակվում է աղբյուրների ֆիզիկական պաշտպանության, տեխնոլոգիական պրոցեսների մոնիթորինգի, ռադիոակտիվ արտանետումների ու արտահոսքերի սահմանափակման ապահովմամբ, ինչպես նաև դրանց կենսական ցիկլի ընթացքում իրականացվող այլ միջոցառումներով:

37. Ելնելով աղեստամոքսային տրակտով ռադիոակտիվ իզոտոպների տարեկան ներթափանցման սահմանային արժեքներից (ՏՆՍ), որոնք համապատասխանում են 1 mSv դոզայի սահմանին և այդ դոզայի համապատասխան բաժնեմասին, կոնկրետ պայմանների համար հաշվարկվում է հիմնական սննդամթերքի թույլատրելի տեսակարար ակտիվությունը՝ հաշվի առնելով սննդում և խմելու ջրում դրանց բաշխվածությունը, ինչպես նաև հաշվի առնելով շնչառական ուղիներով ռադիոակտիվ իզոտոպի ներթափանցումը և արտաքին ճառագայթահարումը: Աղեստամոքսային տրակտով և շնչառական ուղիներով ռադիոակտիվ իզոտոպների տարեկան ներթափանցման սահմանային արժեքները (ՏՆՍ), ինչպես նաև դրանց համապատասխանող թույլատրելի ծավալային ակտիվություններն (ԹԾԱ A^A_V ) ու խմելու ջրում միջին տարեկան տեսակարար ակտիվության սահմանային արժեքը (A^A_m), ներկայացված են N 3 աղյուսակում:

38. Բնական ճառագայթման աղբյուրների գումարային ազդեցությամբ պայմանավորված՝ արդյունարար դոզայի թույլատրելի մեծություն բնակչության համար չի սահմանվում, սակայն, բնակչության ճառագայթահարման նվազեցմանը կարելի է հասնել բնական ճառագայթման որոշակի աղբյուրներից բնակչության ճառագայթահարման սահմանափակումների համակարգի ստեղծմամբ:

39. Բնակելի և հասարակական շինությունների նախագծման ժամանակ պետք է նախատեսվի, որպեսզի բնակելի և աշխատանքային սենքերի օդում ռադոնի ²²² Rn և ²²⁰Rn իզոտոպների դուստր իզոտոպների տարեկան հավասարակշիռ համարժեք ծավալային ակտիվությունների գումարը՝ ՀՀԾԱ_222Rn  + 4.6 ՀՀԾԱ_220Ra  չգերազանցի 100 Bq/m3, իսկ գամմա ճառագայթման համարժեք դոզայի հզորությունը բնակելի և աշխատանքային սենքերում չգերազանցի բաց տարածքում գամմա ճառագայթման համարժեք դոզայի հզորությունը` ավելի, քան 0.3 μSv/h դոզայի հզորությամբ:

40. Շահագործվող շինությունների բնակելի սենքերի օդում ²²²Rn և ²²⁰Rn ռադիոակտիվ իզոտոպների դուստր իզոտոպների տարեկան միջին հավասարակշիռ համարժեք ծավալային ակտիվությունների գումարը չպետք է գերազանցի 300 Bq/m³: Ծավալային ակտիվության ավելի բարձր արժեքների դեպքում պետք է իրականացվեն սենքերի օդային տարածք ռադոնի ներթափանցմանը խոչընդոտող և օդափոխության լավացմանն ուղղված պաշտպանական գործողություններ: Պաշտպանական գործողություններ պետք է ձեռնարկվեն նաև այն դեպքում, երբ գամմա ճառագայթման համարժեք դոզայի հզորությունը բնակելի սենքերում գերազանցում է բաց տարածքում գամմա ճառագայթման համարժեք դոզայի հզորությունը` ավելի, քան 0.3 μSv/h: Եթե բնակելի սենքերում գամմա ճառագայթման համարժեք դոզայի հզորությունը գերազանցում է 0.6 μSv/h արժեքը, ապա անհրաժեշտ է դիտարկել բնակիչների վերաբնակեցման հարցը:

41. Հանքավայրերում արդյունահանվող շինանյութերում (խճաքար, մանրախիճ, ավազ, որմնաքար, ցեմենտային ու աղյուսային հումք և այլն) կամ արդյունաբերությանը հարակից երկրորդական արտադրանք հանդիսացող, ինչպես նաև շինանյութերի արտադրման համար օգտագործվող արդյունաբերական թափոններում բնական ռադիոակտիվ իզոտոպների արդյունարար տեսակարար ակտիվությունը (A_eff ) չպետք է գերազանցի՝

ա) բնակելի և հասարակական շինություններ կառուցելու և վերանորոգելու համար կիրառվող նյութերի համար (1-ին դաս)`

 

 A_eff  = A_Ra  + 1.3 A_Th  + 0.09 A_K ≤ 370 Bq/ kg,

 

որտեղ՝ A_Ra -ն և A_Th-ը ուրանի և թորիումի շարքերի մյուս անդամների հետ հավասարակշռված վիճակում գտնվող ²²⁶Ra և ²³²Th իզոտոպների տեսակարար ակտիվություններն են, A_k -ն` ⁴⁰K իզոտոպի տեսակարար ակտիվությունը (Bq/kg).

բ) բնակավայրերի տարածքներում և հեռանկարային կառույցների գոտում ճանապարհային շինարարության, ինչպես նաև արդյունաբերական օբյեկտների կառուցման համար օգտագործվող շինանյութերի համար (2-րդ դաս)՝

 

Aeff  ≤ 740 Bq/ kg.

 

գ) բնակելի տարածքից դուրս տարվող ճանապարհային շինարարության համար օգտագործվող շինանյութերի համար (3-րդ դաս)՝

 

Aeff  ≤1500 Bq/ kg:

 

Եթե 1500 Bq/ kg < Aeff  ≤ 4000 Bq/ kg (4-րդ դաս), շինանյութերի օգտագործման հարցը որոշվում է` յուրաքանչյուր դեպքում առանձին համաձայնեցնելով կարգավորող մարմնի հետ: Aeff  ≤ 4000 Bq/ kg դեպքում նյութերը չպետք է օգտագործվեն շինարարության մեջ:

42. Եթե խմելու ջրում բնական և անթրոպոգեն ռադիոակտիվ իզոտոպների քանակությունը տարեկան առաջացնում են 0.1mSv պակաս արդյունարար դոզա, ապա ջրում ռադիոակտիվ իզոտոպների պարունակության նվազեցմանն ուղղված միջոցառումներ ձեռնարկել չի պահանջվում: Դոզայի այդ արժեքը, օրական 2 kg ջուր օգտագործելու դեպքում, համապատասխանում է N 3 աղյուսակում ներկայացված տեսակարար ակտիվության տարեկան սահմանային արժեքներին: Ջրում մի քանի ռադիոակտիվ իզոտոպների միաժամանակյա առկայության դեպքում պետք է կատարվի հետևյալ պայմանը.

 

Σ	Ai	/		≤ 1
i			AAmi

որտեղ՝

 

A_i  -ն ջրում եղած i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի ակտիվությունն է, իսկ A^A_mi՝  i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի տեսակարար ակտիվության տարեկան սահմանային արժեքն է:

Նշված պայմանը չապահովելու դեպքում պետք է կիրառվեն պաշտպանական գործողություններ՝ հաշվի առնելով օպտիմալացման սկզբունքը:

Խմելու նպատակներով ջուրն օգտագործելու թույլատրելիության նախնական գնահատականը կարելի է տալ ջրում գումարային տեսակարար ալֆա (Aα) և բետտա (Aβ) ակտիվությունների հիման վրա, որոնք համապատասխանաբար չպետք է գերազանցեն 0.1 Bq / kg և 1.0 Bq / kg:

Ջրում ³H, ¹⁴C, ¹³¹I, ²¹⁰Pb, ²²⁸Ra և ²³²Th ռադիոակտիվ իզոտոպների առկայության դեպքում դրանց տեսակարար ակտիվությունների որոշումը պարտադիր է:

Խմելու ջրում ²²²Rn ռադիոակտիվ իզոտոպի համար տեսակարար ակտիվության տարեկան սահմանային արժեքը հավասար է 60 Bq / kg:

43. Հանքային և բուժիչ ջրերում ռադիոակտիվ իզոտոպների թույլատրելի պարունակությունը սահմանվում է այլ իրավական ակտերով:

44. Ֆոսֆորական պարարտանյութերում և մելիորանտներում բնական ռադիոակտիվ իզոտոպների տեսակարար ակտիվությունը չպետք է գերազանցի

A_U  + 1,5A_Th  ≤ 4,0 kBq/kg,

որտեղ՝ A_U -ն և A_Th -ը ուրանի և թորիումի համապատասխան շարքերի մնացած անդամների հետ ռադիոակտիվ հավասարակշռության մեջ գտնվող համապատասխանաբար ²³⁸U (²²⁶Ra) և ²³²Th (²²⁸Th) ռադիոակտիվ իզոտոպների տեսակարար ակտիվություններն են:».

6) ուժը կորցրած ճանաչել IV և V բաժինները.

7) 44-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«44. Եթե վթարային ճառագայթահարման իրավիճակում կանխատեսվող սուր ճառագայթահարման դոզան կարող է հասնել այնպիսի մակարդակների, որոնց գերազանցման դեպքում հնարավոր է կլինիկական մեթոդներով հայտնաբերվող դետերմինացված էֆեկտների առաջացում, ապա անհրաժեշտ է իրականացնել շտապ միջամտում: Սուր ճառագայթահարման դոզաների ընդհանուր չափանիշները, որոնց դեպքում ենթադրվում է, որ ցանկացած պարագայում լուրջ (ծանր) դետերմինացված էֆեկտները բացառելու կամ նվազագույնի հասցնելու նպատակով պաշտպանական գործողություններն ու հակազդման այլ միջոցառումները պետք է իրականացվեն, ներկայացվում են N 22 աղյուսակում, իսկ վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում ստոխաստիկ էֆեկտների ռիսկի նվազեցման նպատակով կիրառվող պաշտպանական գործողությունների և հակազդման այլ միջոցառումների համար ընդհանուր չափանիշները ներկայացվում են N 23 աղյուսակում:»

8) 44-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 44.1-ին և 44.2-րդ կետերով.

«44.1. Վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում իոնացնող ճառագայթման վնասակար ազդեցությունից վթարային անձնակազմի և բնակչության պաշտպանության նպատակով պետք է իրականացվեն պաշտպանական գործողություններ և հակազդման այլ միջոցառումներ: Վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում իրականացվելիք պաշտպանական գործողությունների և հակազդման այլ միջոցառումների համակարգը ներկայացված է N 21-1 աղյուսակում:».

 «44.2. Վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում օգտագործվող դոզիմետրիկ մեծությունները ներկայացված են N 21-1 աղյուսակում:».

9) 45-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«45. Եթե վթարային անձնակազմը պետք է կատարի գործողություններ, որի ժամանակ կարող է ստանալ 50 mSv-ից ավելի դոզա, ապա այդ անձանց տարիքը պետք է բարձր լինի 30 տարեկանից, պետք է լինի նրանց գրավոր համաձայնությունը և նրանք նախապես պետք է պարզ ու բազմակողմանի տեղեկացվեն առողջությանն սպառնացող ռիսկերի, ինչպես նաև եղած անհատական պաշտպանական միջոցների մասին: Ճառագայթահարման ժամանակի հնարավորինս նվազեցման (օպտիմալացման) նպատակով վթարային անձնակազմը պետք է նախապես սովորած լինի այն գործողություններին, որոնք պետք է կատարվեն:»

10) 46-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«46. Եթե վթարային անձնակազմը պետք է կատարի գործողություններ, որի ժամանակ կարող է ստանալ 100 mSv-ից ավելի դոզա, ապա նման գերճառագայթահարման թույլտվություն կարող է տալ վթարային հակազդման գործողությունների անմիջական ղեկավարը, իսկ մինչև 200 mSv դոզայի դեպքում՝ վթարային հակազդման գործողությունների անմիջական ղեկավարը` կարգավորող մարմնի համաձայնությամբ:».

11) 48-րդ կետը «վթարային» բառից հետո լրացնել «ճառագայթահարման» բառով.

12) 49-րդ կետի առաջին նախադասությունում «ճառագայթահարումը պետք է դիտարկվի որպես պոտենցիալ վտանգավոր և նման» բառերը փոխարինել «դոզայով» բառով, իսկ երկրորդ նախադասությունը «հետ» բառից հետո լրացնել «կամ իոնացնող ճառագայթման ազդեցության պայմաններում» բառերով.

13) 50-րդ կետում «ճառագայթային վթարների հակազդման պլաններով գործառույթներ իրականացնող» բառերը փոխարինել «վթարային անձնակազմ համարվող» բառերով.

14) 51-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«51. Միջուկային և ճառագայթային վթարների դեպքում ճառագայթային մոնիթորինգի կազմակերպման և իրականացման համար պատասխանատվությունները սահմանվում են վթարային հակազդման պլաններով, աշխատակարգերով և հրահանգներով:».

15) 51-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 51.1-ին և 51.2-րդ կետերով.

«51.1. Վթարային իրավիճակի դասերը և վթարային իրավիճակներում գործողությունների մակարդակները սահմանվում են՝ ելնելով վթարային պատրաստվածության կատեգորիայից: 1-ին և 2-րդ կատեգորիայի պատրաստվածություն պահանջող օբյեկտների համար նախատեսվում է վթարային իրավիճակի երեք դաս` տագնապ, տեղական վթար և ընդհանուր վթար: 3-րդ կատեգորիայի պատրաստվածություն պահանջող օբյեկտների համար նախատեսվում է վթարային իրավիճակի երկու դաս` տագնապ և տեղական վթար, իսկ 4-րդ կատեգորիայի պատրաստվածություն պահանջող օբյեկտների կամ գործունեությունների համար նախատեսվում է վթարային իրավիճակի մեկ դաս` տեղական վթար, երբ վտանգավոր իրավիճակ կարող է ստեղծվել որոշակի լոկալ տարածքում:

51.2. Վթարային իրավիճակի դասակարգումը պետք է ներկայացվի վթարային հակազդման համապատասխան պլանում, որպես դրա բաղկացուցիչ մաս և լինի կարգավորող մարմնի հետ առանձին համաձայնեցված:».

16) 53-րդ կետի՝

ա. «ա» ենթակետը «սենքերում» բառից հետո լրացնել «կուտակվող» բառով, «գազից» բառից հետո լրացնել «թույլատրելի սահմանների գերազանցմամբ» բառերով, իսկ «(բնական ճառագայթահարում)» բառերը հանել,

բ. «բ» ենթակետը «նյութերից» բառից հետո լրացնել «թույլատրելի սահմանների գերազանցմամբ» բառերով, իսկ «, երբ իրավիճակը այլևս չի պահանջում պաշտպանական միջոցառումների իրականացում» բառերը հանել.

17) 57-րդ կետի՝

ա. առաջին պարբերությունում «(ԹԾԱ_Բ)» բառը փոխարինել «(A^A_VԱ)» բառով,

բ. երկրորդ պարբերությունում «(ԹԾԱ_Բ)» բառը փոխարինել «(A^A_VԲ)» բառով, իսկ «միջամտման մակարդակները» բառերը՝ «տեսակարար ակտիվության տարեկան սահմանային արժեքները (A^A_mԲ)» բառերով.

18) 59-րդ կետում «թույլատրելի ծավալային ակտիվության (ԹԾԱ_Ա) արժեքները» բառերը փոխարինել «միջին ծավալային ակտիվությունների թույլատրելի արժեքները (A^A_VԱ)» բառերով.

19) 60-րդ կետի՝

ա. «ա» ենթակետում «ԹԾԱ_Բ» բառը փոխարինել «A^A_VԲ» բառով,

բ. «բ» ենթակետում «ՏՆՍ_բնակչ» բառը փոխարիել «ՏՆՍ_Բ» բառով, հանել «ըստ միջին տարեկան տեսակարար ակտիվության» բառերը, իսկ «միջամտման մակարդակը» (ՄՄ_բնակչ.)» բառերը փոխարինել «տեսակարար ակտիվության տարեկան սահմանային արժեքները (A^A_mԲ))» բառերով.

20) 61-րդ կետում «(ՏՆՍ_անձն , ՏՆՍ_բնակչ.)» բառերը փոխարինել «(ՏՆՍ_Ա, ՏՆՍ_Բ)» բառերով.

21) NN 1 և 27 աղյուսակները շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«Աղյուսակ N 1. Չափավոր քանակությամբ (մինչև 1 տոննա զանգվածով) նյութերի ազատման մակարդակներ. ըստ դրանցում պարունակվող ռադիոակտիվ իզոտոպների ակտիվության և տեսակարար ակտիվության

Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Ազատման մակարդակն ըստ տեսակարար ակտիվության Bq/g	Ազատման մակարդակն ըստ ակտիվության Bq
H-3	1 x 106	1 x 109
Be-7	1 x 103	1 x 107
Be-10	1 x 104	1 x 106
C-11	1 x 101	1 x 106
C-14	1 x 104	1 x 107
N-13	1 x 102	1 x 109
Ne-19	1 x 102	1 x 109
O-15	1 x 102	1 x 109
F-18	1 x 101	1 x 106
Na-22	1 x 101	1 x 106
Na-24	1 x 101	1 x 105
Mg-28	1 x 101	1 x 105
Al-26	1 x 101	1 x 105
Si-31	1 x 103	1 x 106
Si-32	1 x 103	1 x 106
P-32	1 x 103	1 x 105
P-33	1 x 105	1 x 108
S-35	1 x 105	1 x 108
Cl-36	1 x 104	1 x 106
Cl-38	1 x 101	1 x 105
Cl-39	1 x 101	1 x 105
Ar-37	1 x 106	1 x 108
Ar-39	1 x 107	1 x 104
Ar-41	1 x 102	1 x 109
K-40	1 x 102	1 x 106
K-42	1 x 102	1 x 106
K-43	1 x 101	1 x 106
K-44	1 x 101	1 x 105
K-45	1 x 101	1 x 105
Ca-41	1 x 105	1 x 107
Ca-45	1 x 104	1 x 107
Ca-47	1 x 101	1 x 106
Sc-43	1 x 101	1 x 106
Sc-44	1 x 101	1 x 105
Sc-45	1 x 102	1 x 107
Sc-46	1 x 101	1 x 106
Sc-47	1 x 102	1 x 106
Sc-48	1 x 101	1 x 105
Sc-49	1 x 103	1 x 105
Cu-64	1 x 102	1 x 106
Cu-67	1 x 102	1 x 106
Zn-62	1 x 102	1 x 106
Zn-63	1 x 101	1 x 105
Zn-65	1 x 101	1 x 106
Zn-69	1 x 104	1 x 106
Zn-69m	1 x 102	1 x 106
Zn-71m	1 x 101	1 x 106
Zn-72	1 x 102	1 x 106
Ga-65	1 x 101	1 x 105
Ga-66	1 x 101	1 x 105
Ga-67	1 x 102	1 x 106
Ga-68	1 x 101	1 x 105
Ga-70	1 x 102	1 x 106
Ga-72	1 x 101	1 x 105
Ga-73	1 x 102	1 x 106
Ge-66	1 x 101	1 x 106
Ge-67	1 x 101	1 x 105
Ge-68	1 x 101	1 x 105
Ge-69	1 x 101	1 x 106
Ge-71	1 x 104	1 x 108
Ge-75	1 x 103	1 x 106
Ge-77	1 x 101	1 x 105
Ge-78	1 x 102	1 x 106
As-69	1 x 101	1 x 105
As-70	1 x 101	1 x 105
As-71	1 x 101	1 x 106
As-72	1 x 101	1 x 105
As-73	1 x 103	1 x 107
As-74	1 x 101	1 x 106
As-76	1 x 102	1 x 105
As-77	1 x 103	1 x 106
As-78	1 x 101	1 x 105
Se-70	1 x 101	1 x 106
Se-73	1 x 101	1 x 106
Se-73m	1 x 102	1 x 106
Se-75	1 x 102	1 x 106
Se-79	1 x 104	1 x 107
Se-81	1 x 103	1 x 106
Se-81m	1 x 103	1 x 107
Se-83	1 x 101	1 x 105
Sr-92	1 x 101	1 x 106
Y-86	1 x 101	1 x 105
Y-86m	1 x 102	1 x 107
Y-87a	1 x 101	1 x 106
Y-88	1 x 101	1 x 106
Y-90	1 x 103	1 x 105
Y-90m	1 x 101	1 x 106
Y-91	1 x 103	1 x 106
Y-91m	1 x 102	1 x 106
Y-92	1 x 102	1 x 105
Y-93	1 x 102	1 x 105
Y-94	1 x 101	1 x 105
Y-95	1 x 101	1 x 105
Zr-86	1 x 102	1 x 107
Zr-88	1 x 102	1 x 106
Zr-89	1 x 101	1 x 106
Zr-93	1 x 103	1 x 107
Zr-95	1 x 101	1 x 106
Zr-97	1 x 101	1 x 105
Nb-88	1 x 101	1 x 105
Nb-89 (2,03 ժամ)	1 x 101	1 x 105
Nb-89 (1,01 ժամ)	1 x 101	1 x 105
Nb-90	1 x 101	1 x 105
Nb-93m	1 x 104	1 x 107
Nb-94	1 x 101	1 x 106
Nb-95	1 x 101	1 x 106
Nb-95m	1 x 102	1 x 107
Nb-96	1 x 101	1 x 105
Nb-97	1 x 101	1 x 106
Nb-98	1 x 101	1 x 105
Mo-90	1 x 101	1 x 106
Mo-93	1 x 103	1 x 108
Mo-93m	1 x 101	1 x 106
Mo-99	1 x 102	1 x 106
Mo-101	1 x 101	1 x 106
Tc-93	1 x 101	1 x 106
Tc-93m	1 x 101	1 x 106
Tc-94	1 x 101	1 x 106
Tc-94m	1 x 101	1 x 105
Tc-95	1 x 101	1 x 106
Tc-95m	1 x 101	1 x 106
Ag-115	1 x 101	1 x 105
Cd-104	1 x 102	1 x 107
Cd-107	1 x 103	1 x 107
Cd-109	1 x 104	1 x 106
Cd-113	1 x 103	1 x 106
Cd-113m	1 x 103	1 x 106
Cd-115	1 x 102	1 x 106
Cd-115m	1 x 103	1 x 106
Cd-117	1 x 101	1 x 106
Cd-117m	1 x 101	1 x 106
In-109	1 x 101	1 x 106
In-110 (4,9 ժամ)	1 x 101	1 x 106
In-110 (69,1 րոպե)	1 x 101	1 x 105
In-111	1 x 102	1 x 106
In-112	1 x 102	1 x 106
In-113m	1 x 102	1 x 106
In-114	1 x 103	1 x 105
In-114m	1 x 102	1 x 106
In-115	1 x 103	1 x 105
In-115m	1 x 102	1 x 106
In-116m	1 x 101	1 x 105
In-117	1 x 101	1 x 106
In-117m	1 x 102	1 x 106
In-119m	1 x 102	1 x 105
Sn-110	1 x 102	1 x 107
Sn-111	1 x 102	1 x 106
Sn-113	1 x 103	1 x 107
Sn-117m	1 x 102	1 x 106
Sn-119m	1 x 103	1 x 107
Sn-121	1 x 105	1 x 107
Sn-121m	1 x 103	1 x 107
Sn-123	1 x 103	1 x 106
Sn-123m	1 x 102	1 x 106
Sn-125	1 x 102	1 x 105
Sn-126	1 x 101	1 x 105
Sn-127	1 x 101	1 x 106
Sn-128	1 x 101	1 x 106
Sb-115	1 x 101	1 x 106
Sb-116	1 x 101	1 x 106
Sb-116m	1 x 101	1 x 105
Sb-117	1 x 102	1 x 107
I-130	1 x 101	1 x 106
I-131	1 x 102	1 x 106
I-132	1 x 101	1 x 105
I-132m	1 x 102	1 x 106
I-133	1 x 101	1 x 106
I-134	1 x 101	1 x 105
I-135	1 x 101	1 x 106
Xe-120	1 x 102	1 x 109
Xe-121	1 x 102	1 x 109
Xe-122a	1 x 102	1 x 109
Xe-123	1 x 102	1 x 109
Xe-125	1 x 103	1 x 109
Xe-127	1 x 103	1 x 105
Xe-129m	1 x 103	1 x 104
Xe-131m	1 x 104	1 x 104
Xe-133m	1 x 103	1 x 104
Xe-133	1 x 103	1 x 104
Xe-135	1 x 103	1 x 1010
Xe-135m	1 x 102	1 x 109
Xe-138	1 x 102	1 x 109
Cs-125	1 x 101	1 x 104
Cs-127	1 x 102	1 x 105
Cs-129	1 x 102	1 x 105
Cs-130	1 x 102	1 x 106
Cs-131	1 x 103	1 x 106
Cs-132	1 x 101	1 x 105
Cs-134m	1 x 103	1 x 105
Cs-134	1 x 101	1 x 104
Cs-135	1 x 104	1 x 107
Cs-135m	1 x 101	1 x 106
Cs-136	1 x 101	1 x 105
Cs-137	1 x 101	1 x 104
Cs-138	1 x 101	1 x 104
Ba-126	1 x 102	1 x 107
Ba-128	1 x 102	1 x 107
Ba-131	1 x 102	1 x 106
Ba-131m	1 x 102	1 x 107
Ba-133	1 x 102	1 x 106
Ba-133m	1 x 102	1 x 106
Ba-135m	1 x 102	1 x 106
Ba-137m	1 x 101	1 x 106
Pm-144	1 x 101	1 x 106
Pm-145	1 x 103	1 x 107
Pm-146	1 x 101	1 x 106
Pm-147	1 x 104	1 x 107
Pm-148	1 x 101	1 x 105
Pm-148m	1 x 101	1 x 106
Pm-149	1 x 103	1 x 106
Pm-150	1 x 101	1 x 105
Pm-151	1 x 102	1 x 106
Sm-141	1 x 101	1 x 105
Sm-141m	1 x 101	1 x 106
Sm-142	1 x 102	1 x 107
Sm-145	1 x 102	1 x 107
Sm-146	1 x 101	1 x 105
Sm-147	1 x 101	1 x 104
Sm-151	1 x 104	1 x 108
Sm-153	1 x 102	1 x 106
Sm-155	1 x 102	1 x 106
Sm-156	1 x 102	1 x 106
Eu-145	1 x 101	1 x 106
Eu-146	1 x 101	1 x 106
Eu-147	1 x 102	1 x 106
Eu-148	1 x 101	1 x 106
Eu-149	1 x 102	1 x 107
Eu-150 (34,2 տարի)	1 x 101	1 x 106
Eu-150 (12,6 ժամ)	1 x 103	1 x 106
Eu-152	1 x 101	1 x 106
Eu-152m	1 x 102	1 x 106
Eu-154	1 x 101	1 x 106
Eu-155	1 x 102	1 x 107
Eu-156	1 x 101	1 x 106
Eu157	1 x 102	1 x 106
Eu-158	1 x 101	1 x 105
Gd-145	1 x 101	1 x 105
Gd-146	1 x 101	1 x 106
Gd-147	1 x 101	1 x 106
Gd-148	1 x 101	1 x 104
Gd-149	1 x 102	1 x 106
Gd-151	1 x 102	1 x 107
Gd-152	1 x 101	1 x 104
Gd-153	1 x 102	1 x 107
Tm-172	1 x 102	1 x 106
Tm-173	1 x 102	1 x 106
Tm-175	1 x 101	1 x 106
Yb-162	1 x 102	1 x 107
Yb-166	1 x 102	1 x 107
Yb-167	1 x 102	1 x 106
Yb-169	1 x 102	1 x 107
Yb-175	1 x 103	1 x 107
Yb-177	1 x 102	1 x 106
Yb-178	1 x 103	1 x 106
Lu-169	1 x 101	1 x 106
Lu-170	1 x 101	1 x 106
Lu-171	1 x 101	1 x 106
Lu-172	1 x 101	1 x 106
Lu-173	1 x 102	1 x 107
Lu-174	1 x 102	1 x 107
Lu-174m	1 x 102	1 x 107
Lu-176	1 x 102	1 x 106
Lu-176m	1 x 103	1 x 106
Lu-177	1 x 103	1 x 107
Lu-177m	1 x 101	1 x 106
Lu-178	1 x 102	1 x 105
Lu-178m	1 x 101	1 x 105
Lu-179	1 x 103	1 x 106
Hf-170	1 x 102	1 x 106
Hf-172	1 x 101	1 x 106
Hf-173	1 x 102	1 x 106
Hf-175	1 x 102	1 x 106
Hf-177m	1 x 101	1 x 105
Hf-178m	1 x 101	1 x 106
Hf-179m	1 x 101	1 x 106
Hf-180m	1 x 101	1 x 106
Hf-181	1 x 101	1 x 106
Hf-182	1 x 102	1 x 106
Hf-182m	1 x 101	1 x 106
Hf-183	1 x 101	1 x 106
Hf-184	1 x 102	1 x 106
Ta-172	1 x 101	1 x 106
Ta -173	1 x 101	1 x 106
Ta-174	1 x 101	1 x 106
Ta-175	1 x 101	1 x 106
Os-194a	1 x 102	1 x 105
Ir-182	1 x 101	1 x 105
Ir-184	1 x 101	1 x 106
Ir-185	1 x 101	1 x 106
Ir-186 (15,8 ժամ)	1 x 101	1 x 106
Ir-186 (1,75 ժամ)	1 x 101	1 x 106
Ir-187	1 x 102	1 x 106
Ir-188	1 x 101	1 x 106
Ir-189	1 x 102	1 x 107
Ir-190	1 x 101	1 x 106
Ir-190m (3,1 ժամ)	1 x 101	1 x 106
Ir-190m (1,2 ժամ)	1 x 104	1 x 107
Ir-192	1 x 101	1 x 104
Ir-192m	1 x 102	1 x 107
Ir-193m	1 x 104	1 x 107
Ir-194	1 x 102	1 x 105
Ir-194m	1 x 101	1 x 106
Ir-195	1 x 102	1 x 106
Ir-195m	1 x 102	1 x 106
Pt-186	1 x 101	1 x 106
Pt-188a	1 x 101	1 x 106
Pt-189	1 x 102	1 x 106
Pt-191	1 x 102	1 x 106
Pt-193	1 x 104	1 x 107
Pt-193m	1 x 103	1 x 107
Pt-195m	1 x 102	1 x 106
Pt-197	1 x 103	1 x 106
Pt-197m	1 x 102	1 x 106
Pt-199	1 x 102	1 x 106
Pt-200	1 x 102	1 x 106
Au-193	1 x 102	1 x 107
Au-194	1 x 101	1 x 106
Au-195	1 x 102	1 x 107
Au-198	1 x 102	1 x 106
Au-198m	1 x 101	1 x 106
Au-199	1 x 102	1 x 106
Au-200	1 x 102	1 x 105
Au-200m	1 x 101	1 x 106
Au-201	1 x 102	1 x 106
Hg-193	1 x 102	1 x 106
Hg-193m	1 x 101	1 x 106
Bi-212	1 x 101	1 x 105
Bi-213	1 x 102	1 x 106
Bi-214	1 x 101	1 x 105
Po-203	1 x 101	1 x 106
Po-205	1 x 101	1 x 106
Po-206	1 x 101	1 x 106
Po-207	1 x 101	1 x 106
Po-208	1 x 101	1 x 104
Po-209	1 x 101	1 x 104
Po-210	1 x 101	1 x 104
At-207	1 x 101	1 x 106
At-211	1 x 103	1 x 107
Fr-222	1 x 103	1 x 105
Fr-223	1 x 102	1 x 106
Rn-220	1 x 104	1 x 107
Rn-222a	1 x 101	1 x 108
Ra-223	1 x 102	1 x 105
Ra-224	1 x 101	1 x 105
Ra-225	1 x 102	1 x 105
Ra-226	1 x 101	1 x 104
Ra-227	1 x 102	1 x 106
Ra-228	1 x 101	1 x 105
Ac-224	1 x 102	1 x 106
Ac-225	1 x 101	1 x 104
Ac-226	1 x 102	1 x 105
Ac-227	1 x 10-1	1 x 103
Ac-228	1 x 101	1 x 106
Th-226	1 x 103	1 x 107
Th-227	1 x 101	1 x 104
Th-228	1 x 100	1 x 104
Th-229	1 x 100	1 x 103
Th-230	1 x 100	1 x 104
Th-231	1 x 103	1 x 107
Th-232	1 x 101	1 x 104
Th-234	1 x 103	1 x 105
Pa-227	1 x 101	1 x 106
Pa-228	1 x 101	1 x 106
Pa-230	1 x 101	1 x 106
Pa-231	1 x 100	1 x 103
Pa-232	1 x 101	1 x 106
Pa-233	1 x 102	1 x 107
Am-242	1 x 103	1 x 106
Am-242m	1 x 100	1 x 104
Am-243	1 x 100	1 x 103
Am-244	1 x 101	1 x 106
Am-244m	1 x 104	1 x 107
Am-245	1 x 103	1 x 106
Am-246	1 x 101	1 x 105
Am-246m	1 x 101	1 x 106
Cm-238	1 x 102	1 x 107
Cm-240	1 x 102	1 x 105
Cm-241	1 x 102	1 x 106
Cm-242	1 x 102	1 x 105
Cm-243	1 x 100	1 x 104
Cm-244	1 x 101	1 x 104
Cm-245	1 x 100	1 x 103
Cm-246	1 x 100	1 x 103
Cm-247	1 x 100	1 x 104
Cm-248	1 x 100	1 x 103
Cm-249	1 x 103	1 x 106
Cm-250	1 x 10-1	1 x 103
Bk-245	1 x 102	1 x 106
Bk-246	1 x 101	1 x 106
Bk-247	1 x 100	1 x 104
Bk-249	1 x 103	1 x 106
Ti-44	1 x 101	1 x 105
Ti-45	1 x 101	1 x 106
V-47	1 x 101	1 x 105
V-48	1 x 101	1 x 105
V-49	1 x 104	1 x 107
Cr-48	1 x 102	1 x 106
Cr-49	1 x 101	1 x 106
Cr-51	1 x 103	1 x 107
Mn-51	1 x 101	1 x 105
Mn-52	1 x 101	1 x 105
Mn-52m	1 x 101	1 x 105
Mn-53	1 x 104	1 x 109
Mn-54	1 x 101	1 x 106
Mn-56	1 x 101	1 x 105
Fe-52	1 x 101	1 x 106
Fe-55	1 x 104	1 x 106
Fe-59	1 x 101	1 x 106
Fe-60	1 x 102	1 x 105
Co-55	1 x 101	1 x 106
Co-56	1 x 101	1 x 105
Co-57	1 x 102	1 x 106
Co-58	1 x 101	1 x 106
Co-58m	1 x 104	1 x 107
Co-60	1 x 101	1 x 105
Co-60m	1 x 103	1 x 106
Co-61	1 x 102	1 x 106
Co-62m	1 x 101	1 x 105
Ni-56	1 x 101	1 x 106
Ni-57	1 x 101	1 x 106
Ni-59	1 x 104	1 x 108
Ni-63	1 x 105	1 x 108
Ni-65	1 x 101	1 x 106
Ni-66	1 x 104	1 x 107
Cu-60	1 x 101	1 x 105
Cu-61	1 x 101	1 x 106
Br-74	1 x 101	1 x 105
Br-74m	1 x 101	1 x 105
Br-75	1 x 101	1 x 106
Br-76	1 x 101	1 x 105
Br-77	1 x 102	1 x 106
Br-80	1 x 102	1 x 105
Br-80m	1 x 103	1 x 107
Br-82	1 x 101	1 x 106
Br-83	1 x 103	1 x 106
Br-84	1 x 101	1 x 105
Kr-74	1 x 102	1 x 109
Kr-76	1 x 102	1 x 109
Kr-77	1 x 102	1 x 109
Kr-79	1 x 103	1 x 105
Kr-81	1 x 104	1 x 107
Kr-81m	1 x 103	1 x 1010
Kr-83m	1 x 105	1 x 1012
Kr-85	1 x 105	1 x 104
Kr-85m	1 x 103	1 x 1010
Kr-87	1 x 102	1 x 109
Kr-88	1 x 102	1 x 109
Rb-79	1 x 101	1 x 105
Rb-81	1 x 101	1 x 106
Rb-81m	1 x 103	1 x 107
Rb-82m	1 x 101	1 x 106
Rb-83	1 x 102	1 x 106
Rb-84	1 x 101	1 x 106
Rb-86	1 x 102	1 x 105
Rb-87	1 x 103	1 x 107
Rb-88	1 x 102	1 x 105
Rb-89	1 x 102	1 x 105
Sr-80	1 x 103	1 x 107
Sr-81	1 x 101	1 x 105
Sr-82	1 x 101	1 x 105
Sr-83	1 x 101	1 x 106
Sr-85	1 x 102	1 x 106
Sr-85m	1 x 102	1 x 107
Sr-87m	1 x 102	1 x 106
Sr-89	1 x 103	1 x 106
Sr-90a	1 x 102	1 x 104
Sr-91	1 x 101	1 x 105
Tc-96	1 x 101	1 x 106
Tc-96m	1 x 103	1 x 107
Tc-97	1 x 103	1 x 108
Tc-97m	1 x 103	1 x 107
Tc-98	1 x 101	1 x 106
Tc-99	1 x 104	1 x 107
Tc-99m	1 x 102	1 x 107
Tc-101	1 x 102	1 x 106
Tc-104	1 x 101	1 x 105
Ru-94	1 x 102	1 x 106
Ru-97	1 x 102	1 x 107
Ru-103	1 x 102	1 x 106
Ru-105	1 x 101	1 x 106
Ru-106	1 x 102	1 x 105
Rh-99	1 x 101	1 x 106
Rh-99m	1 x 101	1 x 106
Rh-100	1 x 101	1 x 106
Rh-101	1 x 102	1 x 107
Rh-101m	1 x 102	1 x 107
Rh-102	1 x 101	1 x 106
Rh-102m	1 x 102	1 x 106
Rh-103m	1 x 104	1 x 108
Rh-105	1 x 102	1 x 107
Rh-106m	1 x 101	1 x 105
Rh-107	1 x 102	1 x 106
Pd-100	1 x 102	1 x 107
Pd-101	1 x 102	1 x 106
Pd-103	1 x 103	1 x 108
Pd-107	1 x 105	1 x 108
Pd-109	1 x 103	1 x 106
Ag-102	1 x 101	1 x 105
Ag-103	1 x 101	1 x 106
Ag-104	1 x 101	1 x 106
Ag-104m	1 x 101	1 x 106
Ag-105	1 x 102	1 x 106
Ag-106	1 x 101	1 x 106
Ag-106m	1 x 101	1 x 106
Ag-108m	1 x 101	1 x 106
Ag-110m	1 x 101	1 x 106
Ag-111	1 x 103	1 x 106
Ag-112	1 x 101	1 x 105
Sb-118m	1 x 101	1 x 106
Sb-119	1 x 103	1 x 107
Sb-120 (5,76 օր)	1 x 101	1 x 106
Sb-120 (15,89 րոպե)	1 x 102	1 x 106
Sb-122	1 x 102	1 x 104
Sb-124	1 x 101	1 x 106
Sb-124m	1 x 102	1 x 106
Sb-125	1 x 102	1 x 106
Sb-126	1 x 101	1 x 105
Sb-126m	1 x 101	1 x 105
Sb-127	1 x 101	1 x 106
Sb-128(9,01 ժամ)	1 x 101	1 x 105
Sb-128 (10,4 րոպե)	1 x 101	1 x 105
Sb-129	1 x 101	1 x 106
Sb-130	1 x 101	1 x 105
Sb-131	1 x 101	1 x 106
Te-116	1 x 102	1 x 107
Te-121	1 x 101	1 x 106
Te-121m	1 x 102	1 x 106
Te-123	1 x 103	1 x 106
Te-123m	1 x 102	1 x 107
Te-125m	1 x 103	1 x 107
Te-127	1 x 103	1 x 106
Te-127m	1 x 103	1 x 107
Te-129	1 x 102	1 x 106
Te-129m	1 x 103	1 x 106
Te-131	1 x 102	1 x 105
Te-131m	1 x 101	1 x 106
Te-132	1 x 102	1 x 107
Te-133	1 x 101	1 x 105
Te-133m	1 x 101	1 x 105
Te-134	1 x 101	1 x 106
I-120	1 x 101	1 x 105
I-120m	1 x 101	1 x 105
I-121	1 x 102	1 x 106
I-123	1 x 102	1 x 107
I-124	1 x 101	1 x 106
I-125	1 x 103	1 x 106
I-126	1 x 102	1 x 106
I-128	1 x 102	1 x 105
I-129	1 x 102	1 x 105
Ba-139	1 x 102	1 x 105
Ba-140	1 x 101	1 x 105
Ba-141	1 x 102	1 x 105
Ba-142	1 x 102	1 x 106
La-131	1 x 101	1 x 106
La-132	1 x 101	1 x 106
La-135	1 x 103	1 x 107
La-137	1 x 103	1 x 107
La-138	1 x 101	1 x 106
La-140	1 x 101	1 x 105
La-141	1 x 102	1 x 105
La-142	1 x 101	1 x 105
La-143	1 x 102	1 x 105
Ce-134	1 x 103	1 x 107
Ce-135	1 x 101	1 x 106
Ce-137	1 x 103	1 x 107
Ce-137m	1 x 103	1 x 106
Ce-139	1 x 102	1 x 106
Ce-141	1 x 102	1 x 107
Ce-143	1 x 102	1 x 106
Ce-144	1 x 102	1 x 105
Pr-136	1 x 101	1 x 105
Pr-137	1 x 102	1 x 106
Pr-138m	1 x 101	1 x 106
Pr-139	1 x 102	1 x 107
Pr-142	1 x 102	1 x 105
Pr-142m	1 x 107	1 x 109
Pr-143	1 x 104	1 x 106
Pr-144	1 x 102	1 x 105
Pr-145	1 x 103	1 x 105
Pr-147	1 x 101	1 x 105
Nd-136	1 x 102	1 x 106
Nd-138	1 x 103	1 x 107
Nd-139	1 x 102	1 x 106
Nd-139m	1 x 101	1 x 106
Nd-141	1 x 102	1 x 107
Nd-147	1 x 102	1 x 106
Nd-149	1 x 102	1 x 106
Nd-151	1 x 101	1 x 105
Pm-141	1 x 101	1 x 105
Pm-143	1 x 102	1 x 106
Gd-159	1 x 103	1 x 106
Tb-147	1 x 101	1 x 106
Tb-149	1 x 101	1 x 106
Tb-150	1 x 101	1 x 106
Tb-151	1 x 101	1 x 106
Tb-153	1 x 102	1 x 107
Tb-154	1 x 101	1 x 106
Tb-155	1 x 102	1 x 107
Tb-156	1 x 101	1 x 106
Tb-156m (24,4 ժամ)	1 x 103	1 x 107
Tb-156m (5 ժամ)	1 x 104	1 x 107
Tb-157	1 x 104	1 x 107
Tb-158	1 x 101	1 x 106
Tb-160	1 x 101	1 x 106
Tb-161	1 x 103	1 x 106
Dy-155	1 x 101	1 x 106
Dy-157	1 x 102	1 x 106
Dy-159	1 x 103	1 x 107
Dy-165	1 x 103	1 x 106
Dy-166	1 x 103	1 x 106
Ho-155	1 x 102	1 x 106
Ho-157	1 x 102	1 x 106
Ho-159	1 x 102	1 x 106
Ho-161	1 x 102	1 x 107
Ho-162	1 x 102	1 x 107
Ho-162m	1 x 101	1 x 106
Ho-164	1 x 103	1 x 106
Ho-164m	1 x 103	1 x 107
Ho-166	1 x 103	1 x 105
Ho-166m	1 x 101	1 x 106
Ho-167	1 x 102	1 x 106
Er-161	1 x 101	1 x 106
Er-165	1 x 103	1 x 107
Er-169	1 x 104	1 x 107
Er-171	1 x 102	1 x 106
Er-172	1 x 102	1 x 106
Tm-162	1 x 101	1 x 106
Tm-166	1 x 101	1 x 106
Tm-167	1 x 102	1 x 106
Tm-170	1 x 103	1 x 106
Tm-171	1 x 104	1 x 108
Ta-176	1 x 101	1 x 106
Ta-177	1 x 102	1 x 107
Ta-178	1 x 101	1 x 106
Ta-179	1 x 103	1 x 107
Ta-180	1 x 101	1 x 106
Ta-180m	1 x 103	1 x 107
Ta-182	1 x 101	1 x 104
Ta-182m	1 x 102	1 x 106
Ta-183	1 x 102	1 x 106
Ta-184	1 x 101	1 x 106
Ta-185	1 x 102	1 x 105
Ta-186	1 x 101	1 x 105
W-176	1 x 102	1 x 106
W-177	1 x 101	1 x 106
W-178a	1 x 101	1 x 106
W-179	1 x 102	1 x 107
W-181	1 x 103	1 x 107
W-185	1 x 104	1 x 107
W-187	1 x 102	1 x 106
W-188	1 x 102	1 x 105
Re-177	1 x 101	1 x 106
Re-178	1 x 101	1 x 106
Re-181	1 x 101	1 x 106
Re-182 (64 ժամ)	1 x 101	1 x 106
Re-182 (12,7 ժամ)	1 x 101	1 x 106
Re-184	1 x 101	1 x 106
Re-184m	1 x 102	1 x 106
Re-186	1 x 103	1 x 106
Re-186m	1 x 103	1 x 107
Re-187	1 x 106	1 x 109
Re-188	1 x 102	1 x 105
Re-188m	1 x 102	1 x 107
Re-189	1 x 102	1 x 106
Os-180	1 x 102	1 x 107
Os-181	1 x 101	1 x 106
Os-182	1 x 102	1 x 106
Os-185	1 x 101	1 x 106
Os-189m	1 x 104	1 x 107
Os-191	1 x 102	1 x 107
Os-191m	1 x 103	1 x 107
Os-193	1 x 102	1 x 106
Hg-194	1 x 101	1 x 106
Hg-195	1 x 102	1 x 106
Hg-195ma	1 x 102	1 x 106
Hg-197	1 x 102	1 x 107
Hg-197m	1 x 102	1 x 106
Hg-199m	1 x 102	1 x 106
Hg-203	1 x 102	1 x 105
Tl-194	1 x 101	1 x 106
Tl-194m	1 x 101	1 x 106
Tl-195	1 x 101	1 x 106
Tl-197	1 x 102	1 x 106
Tl-198	1 x 101	1 x 106
Tl-198m	1 x 101	1 x 106
Tl-199	1 x 102	1 x 106
Tl-200	1 x 101	1 x 106
Tl-201	1 x 102	1 x 106
Tl-202	1 x 102	1 x 106
Tl-204	1 x 104	1 x 104
Pb-195m	1 x 101	1 x 106
Pb-198	1 x 102	1 x 106
Pb-199	1 x 101	1 x 106
Pb-200	1 x 102	1 x 106
Pb-201	1 x 101	1 x 106
Pb-202	1 x 103	1 x 106
Pb-202m	1 x 101	1 x 106
Pb-203	1 x 102	1 x 106
Pb-205	1 x 104	1 x 107
Pb-209	1 x 105	1 x 106
Pb-210	1 x 101	1 x 104
Pb-211	1 x 102	1 x 106
Pb-212	1 x 101	1 x 105
Pb-214	1 x 102	1 x 106
Bi-200	1 x 101	1 x 106
Bi-201	1 x 101	1 x 106
Bi-202	1 x 101	1 x 106
Bi-203	1 x 101	1 x 106
Bi-205	1 x 101	1 x 106
Bi-206	1 x 101	1 x 105
Bi-207	1 x 101	1 x 106
Bi-210	1 x 103	1 x 106
Bi-210m	1 x 101	1 x 105
Pa-234	1 x 101	1 x 106
U-230	1 x 101	1 x 105
U-231	1 x 102	1 x 107
U-232	1 x 100	1 x 103
U-233	1 x 101	1 x 104
U-234	1 x 101	1 x 104
U-235	1 x 101	1 x 104
U-236	1 x 101	1 x 104
U-237	1 x 102	1 x 106
U-238	1 x 101	1 x 104
U-239	1 x 102	1 x 106
U-240	1 x 103	1 x 107
U-240	1 x 101	1 x 106
Np-232	1 x 101	1 x 106
Np-233	1 x 102	1 x 107
Np-234	1 x 101	1 x 106
Np-235	1 x 103	1 x 107
Np-236 (1,15x105 տարի)	1 x 102	1 x 105
Np-236 (22,5 ժամ)	1 x 103	1 x 107
Np-237	1 x 100	1 x 103
Np-238	1 x 102	1 x 106
Np-239	1 x 102	1 x 107
Np-240	1 x 101	1 x 106
Pu-234	1 x 102	1 x 107
Pu-235	1 x 102	1 x 107
Pu-236	1 x 101	1 x 104
Pu-237	1 x 103	1 x 107
Pu-238	1 x 100	1 x 104
Pu-239	1 x 100	1 x 104
Pu-240	1 x 100	1 x 103
Pu-241	1 x 102	1 x 105
Pu-242	1 x 100	1 x 104
Pu-243	1 x 103	1 x 107
Pu-244	1 x 100	1 x 104
Pu-245	1 x 102	1 x 106
Pu-246	1 x 102	1 x 106
Am-237	1 x 102	1 x 106
Am-238	1 x 101	1 x 106
Am-239	1 x 102	1 x 106
Am-240	1 x 101	1 x 106
Am-241	1 x 100	1 x 104
Bk-250	1 x 101	1 x 106
Cf-244	1 x 104	1 x 107
Cf-246	1 x 103	1 x 106
Cf-248	1 x 101	1 x 104
Cf-249	1 x 100	1 x 103
Cf-250	1 x 101	1 x 104
Cf-251	1 x 100	1 x 103
Cf-252	1 x 101	1 x 104
Cf-253	1 x 102	1 x 105
Cf-254	1 x 100	1 x 103
Es-250	1 x 102	1 x 106
Es-251	1 x 102	1 x 107
Es-253	1 x 102	1 x 105
Es-254	1 x 101	1 x 104
Es-254m	1 x 102	1 x 106
Fm-252	1 x 103	1 x 106
Fm-253	1 x 102	1 x 106
Fm-254	1 x 104	1 x 107
Fm-255	1 x 103	1 x 106
Fm-257	1 x 101	1 x 105
Md-257	1 x 102	1 x 107
Md-258	1 x 102	1 x 105

Ստորև նշված մայրական ռադիոակտիվ իզոտոպները ներկայացված են իրենց դուստր ռադիոակտիվ իզոտոպների հետ հավասարակշռված պայմաններում

Ge-68	Ga-68
Rb-83	Kr-83m
Sr-82	Rb-82
Sr-90	Y-90
Zr-93	Nb-93m
Zr-97	Nb-97
Ru-106	Rh-106
Ag-108m	Ag-108
Sn-121m	Sn-121 (0.776)
Sn-126	Sn-126m
Xe-122	I-122
Cs-137	Ba-137m
Ba-140	La-140
Ce-134	La-134
Ce-144	Pr-144
Gd-146	Eu-146
Hf-172	Lu-172
W-178	Ta-178
W-188	Re-188
Re-189	Os-189m (0,241)
Ir-189	Os-189m
Pt-188	Ir-188
Hg-194	Aս-194
Hg-195m	Hg-195 (0,542)
Pb-210	Bi-210, Po-210
Pb-212	Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64)
Bi-210m	Tl-206
Bi-212	Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64)
Rn-220	Po-216
Rn-222	Po-218, Pb-214, Bi-214, Po-214
Ra-223	Rn-219, Po-215, Pb-211, Bi-211, Tl-207
Ra-224	Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208(0.36), Po-212(0.64)
Ra-226	Rn-222, Po-218, Pb-214, Bi-214, Po-214, Pb-210, Bi-210, Pօ-210
Ra-228	Ac-228
Ac-225	Fr-221, At-217, Bi-213, Po-2013 (0.978), Tl-209 (0.0216), Pb-209 (0.978)
Ac-227	Fr-223 (0,0138)
Th-226	Ra-222, Rn-218, Po-214
Th-228	Ra-224, Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64)
Th-229	Ra-225, Ac-225, Fr-221, At-217, Bi-213, Po-213, Pb-209
Th -բնական	Ra-228, Ac-228, Th-228, Ra-224, Rn-220, Pօ-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64)
Th-234	Pa-234m
U-230	Th-226, Ra-222, Rn-218, Po-214
U-232	Th-228, Ra-224, Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64)
U-235	Th-231
U-238	Th-234, Pa-234m
U -բնական	TH-234, Pa-234m, U-234, Th-230, Ra-226, Rn-222, Po-218, Pb-214, Bi-214, Po-214, Pb-210, Bi-210, Po-210
U-240	Np-240m
Np-237	Pa-233
Am-242m	Am-242
Am-243	Np-239

 

Աղյուսակ N 27. Մեծաքանակ (1 տոննայից ավելի զանգվածով) պինդ ռադիոակտիվ նյութերի ազատման և պինդ ռադիոակտիվ նյութերի կարգավորող վերահսկողությունից դուրսբերման մակարդակներն ըստ դրանցում առկա անթրոպոգեն ռադիոակտիվ իզոտոպների տեսակարար ակտիվության

Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Տեսակարար ակտիվությունը (Bq/g)	Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Տեսակարար ակտիվությունը (Bq/g)	Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Տեսակարար ակտիվությունը (Bq/g)
H-3	100	Co-58m	10 000	Zr-95	1
Be-7	10	Co-60	0,1	Zr-97	10
C-14	1	Co-60m	1000	Nb-93m	10
F-18	10	Co-61	100	Nb-94	0,1
Na-22	0,1	Co-62m	1 0	Nb-95	1
Na-24	1	Ni-59	100	Nb-97	10
Si-31	1000	Ni-63	100	Nb-98	10
P-32	1000	Ni-65	10	Mo-90	10
P-33	1000	Cu-64	100	Mo-93	10
S-35	100	Zn-65	0,1	Mo-99	10
Cl-36	1	Zn-69	1000	Mo-101	10
Cl-38	10	Zn-69m	10	Tc-96	1
K-42	100	Ga-72	10	Tc-96m	1000
K-43	10	Ge-71	10 000	Tc-97	10
Ca-45	100	As-73	1000	Tc-97m	100
Ca-47	10	As-74	10	Tc-99	1
Sc-46	0,1	As-76	10	Tc-99m	100
Sc-47	100	As-77	1000	Ru-97	10
Sc-48	1	Se-75	1	Ru-103	1
V-48	1	Br-82	1	Ru-105	10
Cr-51	100	Rb-86	100	Ru-106	0,1
Mn-51	10	Sr-85	1	Rh-103m	10 000
Mn-52	1	Sr-85m	100	Rh-105	100
Mn-52m	10	Sr-87m	100	Pd-103a	1000
Mn-53	100	Sr-89	1000	Pd-109a	100
Mn-54	0,1	Sr-90a	1	Ag-105	1
Mn-56	10	Sr-91	10	Ag-110m	0,1
Fe-52	10	Sr-92	10	Ag-111	100
Fe-55	1000	Y-90	1000	Cd-109	1
Fe-59	1	Y-91	100	Cd-115	10
Co-55	10	Y-91m	100	Cd-115m	100
Co-56	0,1	Y-92	100	In-111	10
Co-57	1	Y-93	100	In-113m	100
Co-58	1	Zr-93	10	In-114m	10
In-115m	100	Ce-139	1	Ir-192	1
Sn-113	1	Ce-141	100	Ir-194	100
Sn-125	10	Ce-143	10	Pt-191	10
Sb-122	10	Ce-144	10	Pt-193m	1000
Sb-124	1	Pr-142	100	Pt-197	1000
Sb-125	0,1	Pr-143	1000	Pt-197m	100
Te-123m	1	Nd-147	100	Au-198	10
Te-125m	1000	Nd-149	100	Au-199	100
Te-127	1000	Pm-147	1000	Hg-197	100
Te-127m	10	Pm-149	1000	Hg-197m	100
Te-129	100	Sm-151	1000	Hg-203	10
Te-129m	10	Sm-153	100	Tl-200	10
Te-131	100	Eu-152	0,1	Tl-201	100
Te-131m	10	Eu-152m	100	Tl-202	10
Te-132	1	Eu-154	0,1	Tl-204	1
Te-133	10	Eu-155	1	Pb-203	10
Te-133m	10	Gd-153	10	Bi-206	1
Te-134	10	Gd-159	100	Bi-207	0,1
I-123	100	Tb-160	1	Po-203	10
I-125	100	Dy-165	1000	Po-205	10
I-126	10	Dy-166	100	Po-207	10
I-129	0,01	Ho-166	100	At-211	1000
I-130	10	Er-169	1000	Ra-225	10
I-131	10	Er-171	100	Ra-227	100
I-132	10	Tm-170	100	Th-226	1000
I-133	10	Tm-171	1000	Th-229	0,1
I-134	10	Yb-175	100	Pa-230	10
I-135	10	Lս-177	100	Pa-233	10
Cs-129	10	Hf-181	1	U-230	10
Cs-131	1000	Ta-182	0,1	U-231	100
Cs-132	10	W-181	10	U-232	0,1
Cs-134	0,1	W-185	1000	U-233	1
Cs-134m	1000	W-187	10	U-236	10
Cs-135	100	Re-186	1000	U-237	100
Cs-136	1	Re-188	100	U-239	100
Cs-137ա	0,1	Os-185	1	U-240	100
Cs-138	10	Os-191	100	Np-237	1
Ba-131	10	Os-191m	1000	Np-239	100
Ba-140	1	Os-193	100	Np-240	10
La-140	1	Ir-190	1	Pu-234	100
Pu-235	100	Am-242m	0,1	Cf-249	0,1
Pu-236	1	Am-243	0,1	Cf-250	1
Pu-237	100	Cm-242	10	Cf-251	0,1
Pu-238	0,1	Cm-243	1	Cf-252	1
Pu-239	0,1	Cm-244	1	Cf-253	100
Pu-240	0,1	Cm-245	0,1	Cf-254	1
Pu-241	10	Cm-246	0,1	Es-253	100
Pu-242	0,1	Cm-247	0,1	Es-254	0,1
Pu-243	1000	Cm-248	0,1	Es-254m	10
Pu-244	0,1	Bk-249	100	Fm-254	10 000
Am-241	0,1	Cf-246	1000	Fm-255	100
Am-242	1000	Cf-248	1

 

^ա)ստորև նշված մայրական ռադիոակտիվ իզոտոպները ներկայացված են իրենց դուստր ռադիոակտիվ իզոտոպների հետ հավասարակշռված պայմաններում

Fe-52 Mn-52m Zn-69m Zn-69 Sr-90 Y-90 Sr-91 Y-91m Zr-95 Nb-95 Nb-97 Nb-97m Mo-99 Tc-99m Mo-101 Tc-101 Ru-103 Rh-103m Ru-105 Rh-105m Ru-106 Rh-106 Pd-103 Rh-103m Pd-109 Ag-109m Ag-110m Ag-110 Cd-109 Ag-109m Cd-115 In-115m Cd-115m In-115m In-114m In-114 Sn-113 In-113m Sb-125 Te-125m Te-127m Te-127 Te-129m Te-129 Te-131m Te-131 Te-132 I-132 Cs-137 Ba-137m Ce-144 Pr-144, Pr-144m U-232sec Th-228, Ra-224, Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 U-240 Np-240m, Np-240 Np-237 Pa-233 Pu-244 U-240, Np-240m, Np-240 Am-242m Np-238 Am-243 Np-239 Cm-247 Pu-243 Es-254 Bk-250 Es-254m Fm-254

».

 

22) N 1 աղյուսակից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ N 1-1 աղյուսակով.

«Աղյուսակ 1-1. Ըստ պարունակվող բնական ռադիոակտիվ իզոտոպների տեսակարար ակտիվության կարգավորող վերահսկողությունից ազատման մակարդակները

 

Ռադիոակտիվ իզոտոպը Տեսակարար ակտիվությունը (kBq/kg) K-40 10 Ուրանի և թորիումի ռադիոակտիվ տրոհման շղթաների յուրաքանչյուր իզոտոպի համար 1

».

 

23) հանել N 20 աղյուսակը.

24) N 21 աղյուսակի և երկրորդ սյունակի վերնագիրը «դոզան» բառից առաջ լրացնել «տարեկան» բառով.

25) N 21 աղյուսակից հետո հանել «Միջուկային և ճառագայթային վթարների դեպքում հակազդման և պաշտպանական միջոցառումների իրականացման որոշումների ընդունման չափանիշները» բառերը.

26) N 21 աղյուսակից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ NN 21.1 և 21.2 աղյուսակներով.

«Աղյուսակ N 21.1. Վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում օգտագործվող դոզիմետրիկ մեծությունները

 

Դոզիմետրիկ մեծությունը	Պայմանական նշանակումը	Նպատակը
Ճառագայթային պաշտպանության մեծություններ
ՀԿԱ-ից կախված կլանված դոզա ա)	ADT	Օրգանի կամ հյուսվածքի ճառագայթահարման դեպքում առաջացող դետերմինացված էֆեկտների գնահատման համար
Համարժեք դոզա	HT	Օրգանի կամ հյուսվածքի ճառագայթահարման դեպքում առաջացող ստոխաստիկ էֆեկտների գնահատման համար
Արդյունարար դոզա	E	Ճառագայթահարված բնակչության ստոխաստիկ էֆեկտների հետ կապված վնասի գնահատման համար
Գործողությունների ժամանակ օգտագործվող մեծություններ
Անհատական դոզայի համարժեք	Hp(d)	Մարդու արտաքին ճառագայթահարման դոզիմետրիկ հսկողության համար
Ամբիենտ դոզայի համարժեք	Ex(d)	Վթարային իրավիճակներում տեղանքում ճառագայթահարման դաշտերի դոզիմետրիկ հսկողության համար

 

^ա) ՀԿԱ-ից կախված կլանված դոզան օրգանի կամ հյուսվածքի կողմից կլանված դոզայի և հարաբերական կենսաբանական արդյունարարության (ՀԿԱ_TR ) արտադրյալն է.

Աղյուսակ N 21.2. Վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում իրականացվելիք պաշտպանական գործողությունների և հակազդման այլ միջոցառումների համակարգը

Առողջության համար ճառագայթահարման հնարավոր հետևանքները	Պաշտպանական գործողությունների և հակազդման այլ միջոցառումների իրականացման հիմքը
	Կանխատեսվող դոզան	Ստացված դոզան
Լուրջ դետերմինացված էֆեկտների առաջացումա)	Նախահարձակ պաշտպանական գործողությունների իրականացում, նույնիսկ ոչ բարենպաստ պայմաններում, որոնք նպատակ ունեն կանխարգելելու լուրջ դետերմինացված էֆեկտների առաջացումը	Հակազդման այլ միջոցառումներիբ)  իրականացում, որոնք նպատակ ունեն բուժելու և պայքարելու լուրջ դետերմինացված էֆեկտների դեմ
Ստոխաստիկ էֆեկտների առաջացման ռիսկի բարձրացում	Շտապ պաշտպանական գործողությունների իրականացում և վաղ պաշտպանական գործողություններիգ)  նախաձեռնում` մինչև խելամիտ մակարդակը ստոխաստիկ էֆեկտների առաջացման ռիսկի ցածրացումը	Հակազդման այլ միջոցառումներիդ) իրականացում, որոնք նպատակաուղղված են ստոխաստիկ էֆեկտների վաղ հայտնաբերմանը և դրանց դեմ արդյունավետ պայքարի ապահովմանը

 

^ա) ընդհանուր չափանիշները սահմանվում են դոզայի այնպիսի մակարդակների վրա, որոնք մոտ են լուրջ դետերմինացված էֆեկտների առաջացման դոզաներին.

 

^բ) այդպիսի միջոցառումների թվին են դասվում անմիջական բժշկական հետազոտությունը, խորհրդատվությունը և, համաձայն բժշկական ցուցումների, աղտոտվածության հսկողությունը, անհրաժեշտության դեպքում օրգանիզմ ներթափանցած ռադիոակտիվ իզոտոպների դուրսբերումը (դեկորպորացիան), առողջության երկարաժամկետ հսկողության նպատակով գրանցումը, ինչպես նաև հոգեբանների կողմից բազմակողմանի խորհրդատվությունը.

 

^գ) այդպիսի միջոցառումների թվին են դասվում վերաբնակեցումը և աղտոտված սննդամթերքի օգտագործման երկարաժամկետ սահմանափակումը.

 

դ) այդպիսի միջոցառումների թվին են դասվում անհատական դոզաների հիման վրա դիսպանսերիզացիայի (սկրինինգի) անցկացում` որոշելու համար ճառագայթային ազդեցության ենթարկված օրգանները, բժիշկների կողմից երկարաժամկետ հսկողության ու խորհրդատվության նպատակով գրանցման անհրաժեշտության դիտարկումը` ապահովելու համար կոնկրետ հանգամանքներում հիմնավորված որոշումների ընդունման հնարավորություն:».

 

27) N 22 աղյուսակը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ

«Աղյուսակ N 22. Սուր ճառագայթահարման դոզաների ընդհանուր չափանիշները, որոնց դեպքում ենթադրվում է, որ լուրջ (ծանր) դետերմինացված էֆեկտները բացառելու կամ նվազագույնի հասցնելու նպատակով պաշտպանական գործողությունները և հակազդման այլ միջոցառումները պետք է իրականացվեն ցանկացած պարագայում

 

Ընդհանուր չափանիշները		Պաշտպանական գործողությունների և հակազդման այլ միջոցառումների օրինակներ
Արտաքին սուր ճառագայթահարում (<10 ժամից)		Եթե կանխատեսվում է դոզայի ստացում, ապա անհրաժեշտ է՝ -դոզաներն ընդհանուր չափանիշներից ցածր պահելու նպատակով անմիջապես ձեռք առնել նախազգուշական պաշտպանական գործողություններ (նույնիսկ դժվար պայմաններում). -ապահովել բնակչության տեղեկացումն ու նախազգուշացումը. -անցկացնել շտապ ապաակտիվացում: Եթե արդեն դոզա է ստացվել, ապա անհրաժեշտ է՝ -անհապաղ անցկացնել բժշկական հետազոտում, խորհրդատվություն և բուժման նշանակում. -իրականացնել ռադիոակտիվ աղտոտվածության մոնիթորինգ. -անցկացնել անհապաղ դեկորպորացիա զ) (եթե դա կիրառելի է). -անցկացնել գրանցում առողջության երկարաժամկետ հսկման (հետագայում բժշկական դիտարկման) համար. -ապահովել հոգեբանների կողմից բազմակողմանի խորհրդատվությունը
AD(Δ)Ոսկրածուծ ա)	1 Gy
ADՍաղմ	0.1 Gy
ADՀյուսվածք բ)	25 Gy 0.5 cm խորության վրա
AD Մաշկ գ)	10 Gy 100 cm2 մակերեսի վրա
Ներքին ճառագայթահարում սուր ներթափանցման (Δ=30օր) հետևանքով դ)
AD(Δ)Ոսկրածուծ	0.2 Gy այն ռադիոակտիվ իզոտոպների համար, որոնց ատոմային համարը Z ≥ 90 ե ) 2 Gy այն ռադիոակտիվ իզոտոպների համար, որոնց ատոմային համարը Z ≤ 89ե )
AD(Δ)Վահանաձև գեղձ	2 Gy
AD(Δ)Թոքեր է)	30 Gy
AD(Δ)Հաստ աղիք	20 Gy
AD(Δ)Սաղմ ը)	0.1 Gy

 

^ա) AD(Δ)_{Ոսկրածուծ}-ն իրենից ներկայացնում է ուժեղ ներթափանցող ճառագայթման համասեռ դաշտում ներքին հյուսվածքների և օրգանների (օրինակ՝ ոսկրածուծը, թոքերը, բարակ աղիքները, գոնադները, վահանաձև գեղձը) ու աչքի ոսպնյակի կողմից ստացված ՀԿԱ-ից կախված միջին կլանված դոզա.

^բ) դոզա, որն ստացվել է հյուսվածքի կողմից 100 cm²  մակերեսով մարմնի մակերեսից 0.5 cm խորության վրա ռադիոիզոտոպային աղբյուրի հետ անմիջական շփման հետևանքով (օրինակ՝ աղբյուրը ձեռքերում կամ գրպանում կրելու հետևանքով).

^գ) դոզա, որն ստացվել է 100 cm²  մակերեսով դերմայի (մաշկի արտաքին մակերեսից 40 mg/cm²  (0.4 mm) խորության վրա մաշկի կառուցվածքի) կողմից.

^դ) AD(Δ)-ն իրենից ներկայացնում է ՀԿԱ-ից կախված կլանված դոզա, որն ստացվել է Δ ժամանակահատվածում օրգանիզմ I₀₅  ներթափանցման արդյունքում և ճառագայթահարված անձանց 5%-ի մոտ բերում է լուրջ (ծանր) դետերմինացված էֆեկտի առաջացման.

^ե) կոնկրետ ռադիոակտիվ իզոտոպների ներթափանցման շեմային արժեքների հաշվառման համար այդ խմբի ռադիոակտիվ իզոտոպների համար կիրառվում են տարբեր չափանիշներ.

^զ) դեկորպորացիայի համար ընդհանուր չափանիշը հիմնված է առանց դեկորպորացիայի ստացված դոզային կանխատեսման վրա: Դեկորպորացիան օրգանիզմում քիմիական կամ կենսաբանական ագենտների միջոցով կատարվող կենսաբանական պրոցեսներն են, որոնց հետևանքով օրգանիզմից հեռացվում են ինկորպորացված ռադիոակտիվ իզոտոպները.

^է) սույն ընդհանուր չափանիշների նպատակներից ելնելով՝ «թոքեր» նշանակում է շնչառական ուղու ալվիոլար-ինտերստիցալ հատվածը.

 ^ը) տվյալ դեպքում «Δ» նշանակում է ներարգանդային զարգացման ժամանակահատվածը:».

28) N 23 աղյուսակը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«Աղյուսակ N 23. Վթարային ճառագայթահարման իրավիճակներում ստոխաստիկ էֆեկտների ռիսկի նվազեցման նպատակով կիրառվող պաշտպանական գործողությունների և հակազդման այլ միջոցառումների համար ընդհանուր չափանիշները

 

Ընդհանուր չափանիշները				Պաշտպանական գործողությունների և հակազդման այլ միջոցառումների
Կանխատեսվող դոզա, որը կգերազանցի ստորև ներկայացվող ընդհանուր չափանիշները
H Վահանաձև գեղձ			50 mSv առաջին 7 օրերի ընթացքում	Վահանաձև գեղձի արգելափակում
E			100 mSv առաջին 7 օրերի ընթացքում	Պատսպարում, տարահանում, ապաակտիվացում, աղտոտված տեղական արտադրության սննդամթերքի, կաթի և խմելու ջրի օգտագործման սահմանափակում, ռադիոակտիվ աղտոտվածության մոնիթորինգի, բնակչության շրջանում տեղեկատվական-բացատրական աշխատանքի անցկացում
HՊտուղ			100 mSv առաջին 7 օրերի ընթացքում
Կանխատեսվող դոզա, որը կգերազանցի ստորև ներկայացվող ընդհանուր չափանիշները (հակազդման վաղ փուլում իրականացնել պաշտպանական գործողություններ և հակազդման այլ միջոցառումներ)
E		100 mSv մեկ տարվա ընթացքում		Վերաբնակեցում, ապաակտիվացում, աղտոտված տեղական արտադրության սննդամթերքի, կաթի և խմելու ջրի փոխարինում, բնակչության շրջանում տեղեկատվական-բացատրական աշխատանքի անցկացում
HՊտուղ		100 mSv ներարգանդային զարգացման ամբողջ ժամկետի համար
Ստացված դոզա, որը գերազանցում է ստորև ներկայացվող ընդհանուր չափանիշները (ճառագայթահարման պատճառով առողջության համար հետևանքների հայտնաբերման ու բուժման նպատակով ձեռնարկել երկարաժամկետ բժշկական միջոցառումներ)
E	100 mSv մեկ ամսվա ընթացքում			Ճառագայթազգայուն օրգանների կողմից ստացված համարժեք դոզաների հիման վրա զանգվածային դիսպանսերիզացիայի (սկրինինգի) անցկացում` որպես հետագա բժշկական հետազոտման համար հիմք, խորհրդատվության անցկացում
HՊտուղ	100 mSv ներարգանդային զարգացման ամբողջ ժամկետի համար			Անհատական հանգամանքներում հիմնավորված որոշումների կայացման նպատակով խորհրդատվության անցկացում

^ա) ներկայացված դոզային մակարդակներից բարձր ճառագայթման դոզաներից կարելի է խուսափել համապատասխան պաշտպանական գործողությունների իրականացմամբ՝ հաշվի առնելով հնարավոր հապաղումների կամ բնական պատճառներով պաշտպանական գործողության արդյունավետության նվազեցումը.

^բ) արգելվում է մարդկանց պատսպարել երկու օրվանից ավելի ժամանակով: Կարելի է իրականացնել նաև կարճաժամկետ պատսպարում՝ միջամտման ավելի ցածր մակարդակի դեպքում կամ դրան հետևող այլ պաշտպանական գործողությունների (օրինակ՝ տարահանման) հեշտ իրականացման նպատակով.

^գ) արգելվում է մարդկանց տարահանել ավելի քան մեկ շաբաթվա ընթացքում և ոչ ավելի, քան մեկ ամիս ժամանակով: Արագ և հեշտությամբ տարահանման նպատակով պետք է գործողությունն սկսել ավելի ցածր միջամտման մակարդակների դեպքում: Միջամտման բարձր մակարդակները կարող են հիմնավորված լինել միայն այն դեպքում, երբ տարահանումը դժվար է, այսինքն, երբ պետք է տարահանվի բնակչության մեծ խումբ, կամ կան փոխադրման կամ վատ եղանակի հետ կապված դժվարություններ.

^դ) ներկայացված է վահանաձև գեղձի կանխարգելվիք դոզայի քանակությունը՝ պայմանավորված ռադիոակտիվ յոդով: Ելնելով գործնական նկատառումներից՝ մարդկանց տարիքային բոլոր խմբերի համար այս միջամտման մակարդակը նույնացված է:».

29) N 24 աղյուսակը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«Աղյուսակ 24. Դաշտային դոզիմետրիկ չափումների համար նախապես հաշվարկված միջամտման աշխատանքային մակարդակների (ՄԱՄ-1 - ՄԱՄ-4) արժեքները

 

Միջամտման աշխատանքային մակարդակը	Միջամտման աշխատանքային մակարդակի արժեքը	Ձեռնարկվելիք միջամտման գործողությունը
Շրջակա միջավայրի պարամետրերի չափումներ
ՄԱՄ-1	1000 μSv/h– գամմա ճառագայթման ամբիենտ դոզայի հզորությունը մակերեսից կամ աղբյուրից 1 m հեռավորության վրա 2000 counts/s – բետա աղտոտվածությամբ մակերեսից հաշվման արագությունըf 50 counts/s  – ալֆա աղտոտված մակերեսից հաշվման արագությունըf	ՄԱՄ-1-ի արժեքի գերազանցման դեպքում անհրաժեշտ է. - Իրականացնել անհապաղ տարահանում կամ տրամադրել ապաստարան ա). - Ապահովել տարահանվողների ապաակտիվացումը բ) - Նվազեցնել ռադիոակտիվ նյութերի ոչ դիտավորյալ պերօրալ ներթափանցումը գ) . - Դադարեցնել տեղական արտադրության սննդամթերքիդ), անձրևաջրի ու ռադիոակտիվ աղտոտված տարածքներում արածող կենդանիների կաթի օգտագործումը. - Իրականացնել տարահանվածների գրանցում և ապահովել նրանց բժշկական հետազոտումը. - Անցկացնել բժշկական հետազոտություն:
ՄԱՄ-2	100 μSv/հ– գամմա ճառագայթման ամբիենտ դոզայի հզորությունը մակերեսից կամ աղբյուրից 1 m հեռավորության վրա 200 counts/s – բետա աղտոտվածությամբ մակերեսից հաշվման արագությունըf 10 counts/s – ալֆա աղտոտվածությամբ մակերեսից հաշվման արագությունը f	ՄԱՄ-2-ի արժեքի գերազանցման դեպքում անհրաժեշտ է. - Դադարեցնել տեղական արտադրության սննդամթերքիդ), անձրևաջրի ու ռադիոակտիվ աղտոտված տարածքներում արածող կենդանիների կաթի օգտագործումը. - Ժամանակավոր վերաբնակեցնել տվյալ տարածքում ապրող բնակչությանը: Վերաբնակեցումից առաջ նվազեցնել ռադիոակտիվ նյութերի ոչ դիտավորյալ պերօրալ ներթափանցումըե): Անցկացնել տվյալ տարածքում գտնվող անձանց գրանցում և նրանց ճառագայթահարման դոզաների գնահատում` որոշելու համար բժշկական դիսպանսերիզացիայի հիմնավորվածությունը: Առաջին մի քանի օրվա ընթացքում անցկացնել հնարավոր առավել ռադիոակտիվ աղտոտվածությամբ գոտիներից մարդկանց վերաբնակեցումը. - Եթե ինչ-որ մեկը գործ է ունեցել աղբյուրի հետ, որից 1 mզ) հեռավորության վրա դոզայի հզորությանը հավասար է կամ այն գերազանցում է 100 μSv/հ, ապահովել բժշկական հետազոտման ու գնահատման անցկացում: Անհրաժեշտ է անհապաղ անցկացնել նման աղբյուրի հետ շփված բոլոր հղի կանանց բժշկական հետազոտություն ու ճառագայթահարման դոզաների գնահատում
ՄԱՄ-3	1 μSv/հ– գամմա ճառագայթման ամբիենտ դոզայի հզորությունը մակերեսից կամ աղբյուրից 1 m հեռավորության վրա 20 counts/s  - բետա աղտոտվածությամբ մակերեսից հաշվման արագությունըf 2 counts/s  - ալֆա աղտոտվածությամբ մակերեսից հաշվման արագությունըf,i	ՄԱՄ-3-ի արժեքի գերազանցման դեպքում անհրաժեշտ է. - Դադարեցնել տեղական արտադրության կենսականորեն ոչ կարևորէ)  սննդամթերքիդ), անձրևաջրի ու ռադիոակտիվ աղտոտված տարածքներում արածող կենդանիներիը)  կաթի օգտագործումն այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի անցկացվել դրանց համատարած հետազոտումը և դրանց աղտոտվածության մակարդակները չեն գնահատվել ՄԱՄ-5-ի և ՄԱՄ-6-ի օգտագործմամբ. - Անցկացնել տեղական արտադրության սննդամթերքի, անձրևաջրի ու ռադիոակտիվ աղտոտված տարածքներում արածող կենդանիներիի)  կաթի համատարած հետազոտում այն գոտում, որն առնվազն 10 անգամ գերազանցում է այն հեռավորությունը, որտեղ ՄԱՄ-3-ը գերազանցված է և փորձանմուշները գնահատվել ՄԱՄ-5-ի և ՄԱՄ-6-ի օգտագործմամբ. - Թարմ (մոտակա ժամերին տեղի ունեցած) տրոհման արգասիքներիժա)  կամ ռադիոակտիվ յոդով աղտոտման դեպքում, եթե հնարավոր է, անմիջապես իրականացնել տեղական արտադրության կարևորէ)  սննդամթերքի և կաթի փոխարինում մաքուր սննդամթերքով ու կաթով, արագ վահանաձև գեղձիժ)  յոդային պրոֆիլակտիկայի անցկացման հնարավորության դիտարկում. - Գնահատել այն անձանց ճառագայթահարման դոզան, որոնք հնարավոր է, որ օգտագործել են տեղական արտադրության սննդամթերք, կաթ կամ անձրևաջուր, որոնց նկատմամբ մտցվել է սահմանափակում
Մաշկի ռադիոակտիվ աղտոտվածության չափում
ՄԱՄ-4	1 μSv/հ– գամմա ճառագայթման ամբիենտ դոզայի հզորությունը մաշկից 10 cm հեռավորության վրա 1000 counts/s  - բետա աղտոտվածությամբ մաշկից հաշվման արագությունըf 50 counts/s  - ալֆա աղտոտվածությամբ մաշկից հաշվման արագությունըf	ՄԱՄ-4-ի արժեքի գերազանցման դեպքում անհրաժեշտ է. - Ապահովել մաշկային ծածկույթների ապաակտիվացումբ)  և նվազեցնել ռադիոակտիվ նյութերի ոչ դիտավորյալ պերօրալ ներթափանցումըգ). - Անցկացնել տվյալ տարածքում գտնվող անձանց գրանցում և նրանց բժշկական հետազոտում:

 

Միջամտման աշխատանքային մակարդակների արժեքները պետք է վերանայվեն այն դեպքում, երբ հայտնի կդառնա, թե ինչ ռադիոակտիվ իզոտոպներ են առկա: Միջամտման աշխատանքային մակարդակների արժեքները պետք է վերանայվեն նաև այն նպատակով, որպեսզի դրանք բերվեն համապատասխանության չափիչ սարքերի ցուցմունքների հետ: Դրա հետ մեկտեղ, արագ արձագանքման դեպքում իրավիճակի կոնսերվատիվ գնահատման համար միջամտման աշխատանքային մակարդակների նախապես հաշվակված արժեքները, որոնք ներկայացված են սույն աղյուսակում, կարող են օգտագործվել առանց վերահաշվարկի:

ա) մեծ բազմաբնակարանային շենքերի կամ աղյուսով շարված պատեր ունեցող մեծ շենքերի փակ դահլիճներում և պատերից ու պատուհաններից հեռավորության վրա.

բ) եթե անմիջապես ապաակտիվացում կատարել հնարավոր չէ, ապա տարահանվածներին պետք է խորհուրդ տրվի հնարավորինս արագ լողանալ և կեղտոտված հագուստը փոխել.

գ) հարկավոր է տարահանվածներին խորհուրդ տալ չխմել, չուտել և չծխել այնքան ժամանակ, քանի դեռ ձեռքերը լվացած չեն.

դ) տեղական արտադրության սննդամթերք է համարվում այն մթերքը, որն աճել է բաց երկնքի տակ և կարող է արտանետման պատճառով աղտոտված լինել ու շաբաթներով օգտագործվում է (օրինակ՝ կանաչեղենը).

ե) արտաքին ճառագայթահարման դոզային հզորության այս չափանիշը կիրառվում է միայն վտանգավոր փակ ռադիոիզոտոպային աղբյուրների նկատմամբ և վթարային իրավիճակում այն վերանայելու կարիք չկա.

զ) չափումը կատարվում է ռադիոակտիվ աղտոտվածության դոզիմետրիկ հսկողության համապատասխան մեթոդաբանության կիրառմամբ.

է) կարևոր սննդամթերքի տեսակների օգտագործման սահմանափակումը կարող է բերել առողջության համար լուրջ հետևանքների (օրինակ՝ սուր թերսնման), ինչի պատճառով նման սահմանափակում կարելի է մտցնել, երբ կա փոխարինող սննդամթերք.

ը) տվյալ տարածքում արածող փոքր եղջյուրավոր անասունների համար կարելի է կիրառել ՄԱՄ-3-ի 10%-ին հավասար մակարդակ.

թ) բնական տեղումների, հիմնականում անձրևի հետ, թափվող ռադոնի տրոհման արգասիքները կարող են բերել ֆոնային չափումների ժամանակ հաշվիչի արագության քառակի կամ ավելի մեծացման: Ստացվող տվյալները չի կարելի խառնել վթարային իրավիճակով պայմանավորված տվյալների հետ: Ռադոնի տրոհման արգասիքներով պայմանավորված՝ հաշվիչի արագությունն արագ կնվազի անձրևի դադարելուց հետո.

ժ) միայն մի քանի օրվա ընթացքում և միայն այն դեպքում, երբ չկա փոխարինող սննդամթերք.

ժա) միջուկային տրոհման արգասիքներն առաջացել են անցած ամսվա ընթացում և այդ պատճառով պարունակում են մեծ քանակությամբ ռադիոակտիվ յոդ:».

 

30) N 25 աղյուսակը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«Աղյուսակ N 25. Լաբորատոր անալիզի արդյունքում սննդամթերքում, կաթում և խմելու ջրում հայտնաբերված ռադիոակտիվ իզոտոպների գումարային ակտիվության համար նախապես հաշվարկված միջամտման աշխատանքային մակարդակի (ՄԱՄ-5) արժեքները

 

Միջամտման աշխատանքային մակարդակը Միջամտման աշխատանքային մակարդակի արժեքը Ձեռնարկվելիք միջամտման գործողությունը ՄԱՄ-5 Գումարային բետա ակտիվությունը` 100 Bq/kg Բարձր է ՄԱՄ-5-ից` գնահատել օգտագործելով ՄԱՄ-6-ը Գումարային ալֆա ակտիվությունը` 5 Bq/kg Ցածր է ՄԱՄ-5-ից` վթարային իրավիճակում օգտագործման համար անվտանգ է

».

 

31) N 26 աղյուսակը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«Աղյուսակ N 26. Լաբորատոր անալիզի արդյունքում սննդամթերքում, կաթում և խմելու ջրում հայտնաբերված առանձին ռադիոակտիվ իզոտոպների խտության համար նախապես հաշվարկված միջամտման աշխատանքային մակարդակների (ՄԱՄ-6) արժեքները

 

Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Միջամտման աշխատանքային մակարդակը (ՄԱՄ-6) Bq/kg	Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Միջամտման աշխատանքային մակարդակը (ՄԱՄ-6) Bq/kg	Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Միջամտման աշխատանքային մակարդակը (ՄԱՄ-6) Bq/kg	Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Միջամտման աշխատանքային մակարդակը (ՄԱՄ-6) Bq/kg
H-3	2x105	V-48	3x104	Ge-77	6x106	Y-93	1x106
Be-7	7x105	V-49	2x105	As-72	4x105	Zr-88	3x104
Be-10	3x103	Cr-51	8x105	As-73	3x104	Zr-93	2x104
C-11	2x109	Mn-52	1x105	As-74	3x104	Zr-95	6x103 +
C-14	1x104	Mn-53	9x104	As-76	4x105	Zr-97	5x105 +
F-18	2x108	Mn-54	9x103	As-77	1x106	Nb-93m	2x104
Na-22	2x103	Mn-56	3x107	Se-75	4x103	Nb-94	2x103
Na-24	4x106	Fe-52	2x106 +	Se-79	7x102	Nb-95	5x104
Mg--28	4x105 +ա)	Fe-55	1x104	Br-76	3z106	Nb-97	2x108
Al-26	1x103	Fe-59	9x103	Br-77	5x106	Mo-93	3x103
Si-31	5x107	Fe-60	7x101	Br-82	1x106	Mo-99	5x105 +
Si-32	9x102	Co-55	1x106	Rb-82	1x106	Tc-95m	3x104 +
P-32	2x104	Co-56	4x103	Rb-81	8x107	Tc-96	2x105
P-33	1x105	Co-57	2x104	Rb-83	7x103	Tc-96m	2x109
S-35	1x104	Co-58	2x104	Rb-84	1x104	Tc-97	4x104
Cl-36	3x103	Co-58m	9x107	Rb-86	1x104	Tc-97m	2x104
Cl-38	3x108	Co-60	8x102	Sr-82	5x103 +	Tc-98	2x103
K=40	NA բ, գ)	Ni-59	6x104	Sr-85	3x104	Tc-99	4x103
K-42	3x106	Ni-63	2x104	Sr-85m	3x109	Tc-99m	2x108
K-43	4x106	Ni-65	4x107	Sr-87m	3x108	Ru-97	2x106
Ca-41	4x104	Cu-64	1x107	Sr-89	6x103	Ru103	3x104
Ca-45	8x103	Cu-67	8x105	Sr-90	2x105 +	Ru-105	2x107
Ca-47	5x104 +	Zn-65	2x103	Sr-91	3x106	Ru-106	6x102 +
Co-60	8x102	Zn-69	6x108	Sr-92	2x107	Rh-99	1x105
Sc-44	1x107	Zn-69m	3x106 +	Y-87	4x105 +	Rh-101	8x103
Sc-46	8x103	Ga-67	1x106	Y-88	9x103	Rh-102	2x103
Sc-46	8x103	Ga-68	2x108	Y-90	9x104	Rh-102m	5x103
Sc-47	4x105	Ga-72	1x106	Y-91	5x103	Rh-103m	5x109
Sc-48	3x105	Ge-68	3x103 +	Y-91m	2x109	Rh-105	1x106
Ti-44	6x102 +	Ge-71	5x106	Y-92	1x107	Pd-103	2x105 +
Pd-107	7x104	I-124	1x104	Nd-147	6x104	Ho-166	5x105
Pd-109	2x106	I-125	1x103	Nd-149	8x107	Ho-166m	2x103
Ag-105	5x104	I-126	2x103	Pm-143	3x104	Er-169	2x105
Ag-108m	2x103 +	I-129	NAd	Pm-144	6x103	Er-171	6x106
Ag-110m	2x103 +	I-131	3x103	Pm-145	3x104	Tm-167	1x105
Ag-111	7x104	I-132	2x107	Pm-147	1x104	Tm-170	5x103
Cd-109	3x103	I-133	1x105	Pm-148m	1x104  +	Tm-171	3x104
Cd-113m	4x102	I-134	2x108	Pm-149	3x105	Yb-169	3x104
Cd-115	2x105 +	I-135	2x106	Pm-151	8x105	Yb-175	4x105
Cd-115m	6x103	Cs-129	1x107	Sm-145	2x104	Lu-172	1x105
In-111	1x106	Cs-131	2x106	Sm-147	1x102	Lu-173	2x104
In-113m	4x108	Cs-132	4x105	Sm-151	3x104	Lu-174	1x104
In-114m	3x103	Cs-134	1x103	Sm-153	5x105	Lu-174m	1x104
In-115m	5x107	Cs-134m	3x108	Eu-147	8x104	Lu-177	2x105
Sn-113	1x104 +	Cs-135	9x103	Eu-148	2x104	Hf-172	2x103
Sn-117m	7x104	Cs-136	4x104	Eu-149	9x104	Hf-175	3x104
Sn-119m	1x104	Cs-137	2x103 +	Eu-150b	3x106	Hf-181	2 x104
Sn-121m	5x103 +	Sn-126	5x102 +	Eu-150a	4 x 103	Hf-182	1 x103 +
Sn-123	3x103	Sb-122	2x105	Eu-152	3 x 103	W-178	2 x 105 +
Sn-125	2x104	Sb-124	5x103	Eu-152m	4 x 106	W-181	1 x 105
Sb-126	3x104	Sb-125	3x103 +	Eu-154	2 x 103	W-185	2 x 104
Te-121	1x105	Ba-131	1x105 +	Eu-155	1 x 104	W-187	1 x 106
Te-121m	3x103 +	Ba-133	3x103	Eu-156	2x104	W-188	3 x 103 +
Te-123m	5x103	Ba-133m	9x105	Gd-146	8x103 +	Re-184	2 x 104
Te-125m	1x104	Ba-140	1x104 +	Gd-148	1x102	Re-184m	3 x 103 +
Te-127	1x107	La-137	4x104	Gd-153	2x104	Re-186	1 x 105
Te-127m	3x103 +	La-140	2x105	Gd-159	2x106	Re-187	5 x 105
Te-129	2x108	Ce-139	3x104	Tb-157	9x104	Re-188	7 x 105
Te-129m	6x103 +	Ce-141	3x104	Tb-158	3x103	Re-189	8 x 105
Te-131	4x108	Ce-143	5x105	Tb-160	7x103	Os-185	2 x 104
Te-131m	3x105	Ce-144	8x102 +	Dy-159	7x104	Os-191	8 x 104
Te-132	5x104 +	Pr-142	6x105	Dy-165	7x107	Os-191m	1 x 107
I-123	5x106	Pr-143	4x104	Dy-166	6x104 +	Os-193	7 x 105
Os-194	8 x 102 +	Pb-212	2 x 105 +	Np-237	9 x 101 +	Cm-246	5 x 101
Ir-189	2 x 105	Bi-210	1 x 105	Ac-225	3 x 103	Cf-253	3 x 104
Ir-190	6 x 104	Bi-210m	2 x 102	Ac-227	5.0 +	Cf-254	3 x 101
Ir-192	8 x 103	Bi-212	7 x 107 +	Ac-228	7 x 106	Es-253	5 x 103
Ir-194	6 x 105	Po-210	5.0	Pu-236	1 x 102
Pt-188	6 x 104 +	At-211	2 x 103 +	Pu-237	2 x 105
Pt-191	9x105	Au-199	5 x 105	Pu-238	5 x 101
Pt-193	3 x 105	Th-227	9 x 101 +	Pu-239	5 x 101
Pt-193m	3 x 105	Th-228	2 v 101 +	Pu-239/Be-9	5 x 101
Pt-195m	3 x 105	Th-229	8.0 +	Pu-240	5 x 101
Pt-197	2 x 106	Th-230	5 x 101	Pu-241	4 x 103
Pt-197m	1 x 108	Th-231	2 x 106	Pu-242	5 x 101
Ta-178a	1 x 108	Th-232	4.0	Pu-244	5 x 101 +
Ta-179	6 x 104	Th-234	8 x 103 +	Am-241	5 x 101
Ta-182	5 x 103	Pa-230	5 x 104	Am-242m	5 x 101 +
Hg-194	2 x 102 +	Pa-231	2 x 101	Am-243	5 x 101 +
Hg-195	2 x 107	Pa-233	3 x 104	Am-244	4 x 106
Hg-195m	8 x105	U-230	8 x 102 +	Am-241/Be-9	5 x 101
Hg-197	1 x 106	U-232	2 x 101	Cm-240	4 x 103
Hg-197m	2 x 106	U-233	1 x 102	Cm-241	3 x 104
Hg-203	1 x 104	U-234	2 x 102	Cm-242	5 x 102
Tl-200	5 x 106	U-235	2 x 102 +	Cm-243	6 x 101
Tl-201	3 x 106	U-236	2 x 102	Cm-244	7 x 101
Tl-202	2 x 105	U-238	1 x 102 +	Cm-245	5 x 101
Tl-204	3 x 103	Np-235	7 x 104	Cm-247	6 x 101
Pb-201	2 x 107	Np-236L	8 x 102 +	Cm-248	1 x 101
Pb-202	1 x 103 +	Np-236s	4 x 106	Bk-247	2 x 101
Pb-203	2 x 106	Np-239	4 x 105	Bk-249	1 x 104
Pb-205	2 x 104	Ra-223	4 x 102 +	Cf-248	2 x 102
Pb-210	2.0 +	Ra-224	2 x 103 +	Cf-249	2 x 101
Bi-205	7 x 104	Ra-225	2 x 102 +	Cf-250	4 x 101
Bi-206	8 x 104	Ra-226	2 x 101 +	Cf-251	2 x 101
Bi-207	3 x 103	Ra-228	3.0	Cf-252	4 x 101

 

1. Ներկայացված միջամտման աշխատանքային մակարդակները վերաբերում են տեղական արտադրության սննդամթերքին և կիրառվում են այլընտրանքային սննդի մատակարարման առկայության դեպքում:

2. Սահմանված միջամտման աշխատանքային մակարդակները կիրառվում են անմիջական օգտագործման համար նախատեսված տեղական արտադրության չվերամշակված սննդամթերքի համար: Չոր և խտացված (կոնցենտրացված) սննդամթերքի համար, դրանց վերամշակման ժամանակ ռադիոիզոտոպային կազմի փոփոխման պատճառով, սահմանված միջամտման մակարդակները կարող են համարվել չհիմնավորված:

3. Ելնելով գործնական նկատառումներից՝ ռադիոակտիվ իզոտոպների տարբեր խմբերի համար սահմանված միջամտման աշխատանքային մակարդակները պետք է դիտարկել որպես այդ ռադիոակտիվ իզոտոպների ակտիվությունների գումար:

4. Քիչ քանակությամբ օգտագործվող սննդամթերքի համար (օրինակ՝ համեմունքների համար) միջամտման աշխատանքային մակարդակները, համեմատած հիմնական սննդամթերքի հետ, կարող են մեծ լինել մինչև 10 անգամ, որովհետև սննդամթերքի այդ տեսակները չեն կարող առաջացնել ներքին ճառագայթահարման զգալի դոզա:

5. Ներկայացված միջամտման աշխատանքային մակարդակները գործում են վթարից հետո մեկ տարվա ընթացքում, որից հետո, ելնելով շրջակա միջավայրի ճառագայթային մոնիթորինգի արդյունքներ վրա, կարգավորող մարմնի կողմից պետք է հաստատվեն նոր միջամտման աշխատանքային մակարդակներ` որպես եղած ճառագայթահարման իրավիճակ:

	∑ i	c f,i	> 1
6. ՄԱՄ-6-ը գերազանցված է, եթե բավարարված է հետևյալ պայմանը.		ՄԱՄ -6i		, որտեղ c f,i` սննդամթերքի, կաթի կամ
խմելու ջրի մեջ i ռադիոակտիվ իզոտոպի խտությունն է (Bq/kg), իսկ ՄԱՄ-6i ` աղյուսակ N 28-ից i ռադիոակտիվ իզոտոպի ՄԱՄ-6-ն է:».

 

32) N 27 աղյուսակից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր` NN 28, 29 և 30 աղյուսակներով.

«Աղյուսակ N 28. N 26 աղյուսակում նշված այն մայրական ռադիոակտիվ իզոտոպները, որոնք ներկայացված են իրենց դուստր ռադիոակտիվ իզոտոպների հետ հավասարակշռված պայմաններում

 

Մայր իզոտոպը	Ռադիոակտիվ իզոտոպներ, որոնք ՄԱՄ-6-ի գնահատման ժամանակ դիտարկվում են որպես մայր իզոտոպի հետ հավասարակշռության մեջ գտնվող
Mg-28	Al-28
Si-32	P-32
Ca-47	Sc-47 (3,8)a
Ti-44	Sc-44
Fe-52	Mn-52m
Zn-69m	Zn-69 (1,1)
Ge-68	Ga-68
Sr-90	Y-90
Y-87	Sr-87m
Zr-95	Nb-95 (2,2)
Zr-97	Nb-97m (0,95), Nb-97
Tc-95m	Tc-95 (0,041)
Mo-99	Tc-99m (0,96)
Ru-103	Rh-103m
Ru-106	Rh-106
Pd-103	Rh-103m
Ag-108m	Ag-108 (0,09)
Pd-109	Ag-109m
Ag-108m	Ag-108 (0,09)
Ag-110m	Ag-110 (0,013)
Cd-109	Ag-109m
Cd-115	In-115m (1,1)
In-114m	In-114 (0,96)
Sn-113	In-113m
Sn-121m	Sn-121 (0,78)
Sn-126	Sb-126m, Sb-126 (0,14)
Sb-125	Te-125m (0,24)
Te-121m	Te-121
Te-127m	Te-127
Te-129m	Te-129 (0,65)
Te-132	I-132
Cs-137	Ba-137m
Ba-131	Cs-131 (5,6)
Ba-140	La-140 (1,2)
Ce-144	Pr-144m (0,018), Pr-144
Pm-148m	Pm-148 (0,053)
Gd-146	Eu-146
Dy-166	Ho-166 (1,5)
Hf-172	Lu-172
Hf-182	Ta-182
W-178	Ta-178a
W-188	Re-188
Re-184m	Re-184 (0,97)
Os-194	Ir-194
Pt-188	Ir-188 (1,2)
Hg-194	Au-194
Pb-202	Tl-202
Pb-210	Bi-210, Po-210
Pb-212	Bi-212, Tl-208 (0,40), Po-212 (0,71)
Bi-212	Tl-208 (0,36), Po-212 (0,65)
At-211	Po-211 (0,58)
Rո-222	Po-218, Pb-214, Bi-214, Po-214
Ra-223	Rn-219, Po-215, Pb-211, Bi-211, Tl-207
Ra-224	Rn-220, Po-216, Pb-212 , Bi-212, Tl-208 (0,36), Po-212 (0,65)
Ra-225	Ac-225 (3,0), Fr-221 (3,0), At-217 (3,0), Bi-213 (3,0), Po-213 (2,9), Pb-209 (2,9), Tl-209 (0,067), Pb-209 (0,067)
Ra-226	Rn-222, Po-218, Pb-214, Bi-214, Po-214
Ac-225	Fr-221, At-217, Bi-213, Po-213 (0,98), Pb-209, Tl-209 (0,022)
Ac-227	Th-227 (0,99), Ra-223 (0,99), Rn-219 (0,99), Po-215 (0,99), '' Pb-211 (0,99), Bi-211 (0,99), Tl-207 (0,99), Fr-223 (0,014), '' Ra-223 (0,014), Rn-219 (0,014), Po-215 (0,014), Pb-211 (0,014), Bi-211 (0,014), Tl-207 (0,014)
Th-227	Ra-223 (2,6), Rn-219 (2,6), Po-215 (2,6), Pb-211 (2,6), Bi-211 (2,6), Tl-207 (2,6)
Th-228	Ra-224, Rո-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 (0,36),'' Po-212 (0,64)
Th-229	Ra-225, Ac-225, Fr-221, At-217, Bi-213, Po-213 (0,98), Pb-209 (0,98), Tl-209 (0,02), Pb-209 (0,02)
Th-234	Pa-234m
U-232	Th-226, Ra-222, Rn-218, Po-214
U-235	Th-231
U-238	Th-234, Pa-234m
Np-237	Pa-233
Pu-244	U-240, Np-240m
Am-242m	Am-242, Cm-242 (0,83)
Am-243	Np-239

Աղյուսակ N 29. Վթարային անձնակազմի համար սահմանված ճառագայթահարման թույլատրելի դոզան

 

Խնդիրները	Թույլատրելի դոզան ա)
Գործողություններ, որոնք ուղղված են մարդկանց կյանքի փրկությանը	HP(10) բ)  < 500 мЗв Այս դոզան կարող է գերազանցվել միայն այն դեպքում, երբ ուրիշների համար սպասվող օգուտը որոշակիորեն գերազանցում է վթարային անձնակազմի առողջության համար ռիսկերը, վթարային անձնակազմը համաձայնություն է հայտնել մասնակցելու այդ գործողություններին ու հասկանում և ընդունում է դրանց հետ կապված առողջության համար ռիսկը
Գործողություններ՝ ուղղված լուրջ (ծանր) դետերմինացված էֆեկտների առաջացման կանխարգելմանը և գործողություններ, որոնք ուղղված են աղետային պայմանների զարգացմանը, որոնք կարող են նշանակալի ազդեցություն ունենալ մարդկանց ու շրջակա միջավայրի վրա	HP(10) բ) < 500 мЗв
Գործողություններ, որոնք ուղղված են բարձր կոլեկտիվ դոզայի ստացման կանխարգելմանը	HP(10) բ) < 100 мЗв

^ա) այս արժեքները կիրառվում են միայն ներթափանցող ճառագայթմամբ արտաքին ճառագայթահարման դոզայի նկատմամբ: Արտաքին ոչ ներթափանցող ճառագայթմամբ օրգանիզմ ներթափանցած ռադիոակտիվ իզոտոպներից կամ մաշկի ռադիոակտիվ աղտոտվածության պատճառով ստացված դոզաները պետք է կանխարգելվեն ցանկացած հնարավոր միջոցներով: Եթե դա հնարավոր չէ, ապա անհրաժեշտ է սահմանափակել օրգանի ստացած արդյունարար և համարժեք դոզաները, որպեսզի նվազագույնի հասցվի մարդու առողջության համար ռիսկը՝ համաձայն ռիսկի այն մակարդակի, որն արտացոլում են այստեղ ներկայացված խորհուրդ տրվող արժեքները.

^բ) HP (10) –ը դա անհատական համարժեք HP(d) դոզան է, որտեղ d=10mm:

 

Աղյուսակ N 30. Ռադիոիզոտոպային ճառագայթման աղբյուրների հետ կապված միջադեպերի դեպքում անվտանգության շրջագծի չափսերը

 

Միջադեպը Անվտանգության շրջագծի սկզբնական չափսը Նախնական որոշում-սենքերից դուրս Չէկրանացված կամ վնասված պոտենցիալ վտանգավոր աղբյուր Աղբյուրից 30 m շառավղով գոտի Պոտենցիալ վտանգավոր աղբյուրից խոշոր արտահոսք Աղբյուրից 100 m շառավղով գոտի Վտանգավոր աղբյուրի ներկայությամբ հրդեհ, պայթյուն կամ ծխում Աղբյուրից 300 m շառավղով գոտի Ենթադրյալ պայթած կամ չպայթած ռումբ (կարող է պատահել, որ այն իրենից ներկայացնում է կեղտոտ ռումբ) Աղբյուրից 400 m կամ ավելի շառավղով գոտի՝ ռումբի պայթյունից պաշտպանվելու համար Միջուկային զենքի հետ կապված սովորական պայթյուն կամ հրդեհ (առանց միջուկային նյութերի անջատման) Աղբյուրից 1000 m շառավղով գոտի Նախնական որոշում-շենքի ներսում Պոտենցիալ վտանգավոր աղբյուրի կենսաբանական պաշտպանության վնասում, քայքայում կամ ռադիոակտիվ արտահոսք Աղբյուրի գտնվելու սենքը և հարակից սենքերը Պոտենցիալ աղբյուրի հետ կապված հրդեհ կամ այլ միջադեպ, երբ հնարավոր է շենքի ներսում ռադիոակտիվ նյութերի տարածում (օրինակ՝ օդափոխման համակարգի միջոցով) Ամբողջ շենքը և դրա շուրջ վերևը նշված տարածքը Դոզիմետրիկ չափումների արդյունքների հիման վրա ընդարձակում ՄԱՄ-1 և ՄԱՄ-2 N 24 աղյուսակից Այնտեղ, որտեղ իրականացվել են այդ չափումները

».

 

2. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2006 թվականի օգոստոսի 18-ի «Ճառագայթային անվտանգության կանոնները հաստատելու մասին» N 1489-Ն որոշման հավելվածում կատարել հետևյալ լրացումներն ու փոփոխությունները`

1) 7-րդ կետը լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր նախադասությամբ.

«N 5 աղյուսակում D-ն տվյալ ռադիոակտիվ իզոտոպի վտանգավոր համարվող ակտիվությունն է:».

2) 11-րդ կետում «բուժկանխարգելիչ» բառը փոխարինել «բժշկական» բառով.

3) 15-րդ կետը «դեպքում» բառից հետո լրացնել  «, բացառությամբ այն օբյեկտների, որտեղ պետք է աշխատանքներ իրականացվեն ատամնաբուժական կամ գիտական կամ ախտորոշման նպատակներով օգտագործվող ռենտգենյան սարքերի հետ, որոնց օգտագործման գործունեությունը ենթակա չէ լիցենզավորման:».

4) 23-րդ կետի «բ» ենթակետից հանել «քանակը կամ դրանց» բառերը.

5) 24-րդ կետում «2-ին հավասար» բառերը փոխարինել «2-ից ոչ պակաս» բառերով, իսկ «պաշարի» բառից հետո լրացնել «k» բառը.

6) 25-րդ կետի՝

ա. երկրորդ պարբերությունում «H =500xD/t μSv/ժամ

որտեղ` D-ն անձնակազմի կամ բնակչության ճառագայթահարման դոզայի սահմանն է` mSv/տարի, իսկ t-ն` տարվա ընթացքում ճառագայթահարման տևողությունն է` ժամերով» բառերը փոխարինել

 

«

D μSν H = 1000x ___ ____ kT h

»

 

որտեղ՝ D-ն անձնակազմի կամ բնակչության ճառագայթահարման դոզայի սահմանն է` μSv/տարի, k-ն՝ դոզայի պաշարի գործակիցն է, իսկ T-ն՝ տարվա ընթացքում ճառագայթահարման տևողությունն է` ժամերով:» բառերով,

բ. վերջին պարբերությունը «կատարվում է» բառերից հետո լրացնել «կարգավորող մարմնի կողմից հաստատված» բառերով.

7) 27-րդ կետը լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ «ժ» ենթակետով.

«ժ) ռադիոակտիվ նյութերի չվերահսկվող տարածումը կանխող պաշտպանական պատվարների համակարգի ներդնում:».

8) 30-րդ կետում «հետ կատարվող աշխատանքների» բառերը փոխարինել «օգտագործման» բառով.

9) 31-րդ կետում՝

ա. «հետ կատարվող աշխատանքների» բառերը փոխարինել «օգտագործման» բառով,

բ. «դեպքում`» բառից հետո լրացնել «նաև» բառով.

10) 33-րդ կետում՝

ա. «անթրոպոգեն» բառից հետո լրացնել «ճառագայթման» բառով,

բ. «հետ աշխատանքների» բառերը փոխարինել «օգտագործման» բառով.

11) 35-րդ կետում «անթրոպոգեն ճառագայթման» բառերը փոխարինել «ռադիոիզոտոպային» բառով.

12) 42-րդ կետում «կլանված դոզայի հզորությունը չպետք է գերազանցի 1,0 μGr/ժամը» բառերը փոխարինել «համարժեք դոզայի հզորությունը չպետք է գերազանցի 1 μSv/ժամը» բառերով.

13) 51-րդ կետում «միջուկային և ռադիոակտիվ նյութերի փոխադրման հատուկ կանոններով` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2001 թվականի դեկտեմբերի 24-ի N 1263 որոշմամբ հաստատված» բառերը փոխարինել «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի հունիսի 27-ի N 931-Ն որոշմամբ:» բառերով.

14) 63-րդ կետում՝

ա. «2 μGr/ժամ» բառերը փոխարինել «2 μSv/h» բառերով,

բ. «կլանման» բառը փոխարինել «համարժեք» բառով.

15) 64-րդ կետում՝

ա. «պարունակող» բառից հետո լրացնել «շարժական կամ ստացիոնար արատաստուգիչ, թերապևտիկ կամ այլ նշանակության» բառերով,

բ. «կլանման» բառը փոխարինել «համարժեք» բառով,

գ. «20 μGr/ժամ» բառերը փոխարինել «20 μSv/h» բառերով.

16) 65-րդ կետում՝

ա. «կլանման» բառը փոխարինել «համարժեք» բառով,

բ. «100 μGr/ժամ» և «3 μGr/ժամ» բառերը փոխարինել համապատասխանաբար «100 μSv/h» և «3 μSv/h» բառերով.

17) 66-րդ և 67-րդ կետերում՝

ա. «կլանված» բառը փոխարինել «համարժեք» բառով,

բ. «1 μGr/ժամ» բառերը փոխարինել «1 μSv/հ» բառերով.

18) 74-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 74.1-ին կետով.

«74.1. Ռադիոիզոտոպային ճառագայթման աղբյուրների հետ աշխատանքներ կատարելիս պետք է ապահովված լինի այդ աղբյուրների ֆիզիկական պաշտպանությունը:».

19) 77-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«77. Աշխատատեղում ճառագայթային ռիսկի տարբեր խմբերի պատկանող ռադիոակտիվ իզոտոպների միաժամանակյա գտնվելու դեպքում դրանց ակտիվությունը բերվում է ճառագայթային վտանգավորության «Ա» խմբի՝ հետևյալ բանաձևով՝

 

AE = AԱ +AԱԱՄ		Σ	(	Ai	/		),
						AԱՄi

 

որտեղ A_E -«Ա» խմբի ակտիվությանը բերված գումարային ակտիվությունն է, Bq,

A_Ա-«Ա» խմբի ռադիոիզոտոպների գումարային ակտիվությունն է, Bq,

A_Ա^ԱՄ-«Ա» խմբի ըստ ակտիվության ազատման մակարդակն է, Bq,

A_i -«Ա» խմբին չպատկանող i-րդ իզոտոպի ակտիվությունն է, Bq,

Ai^ԱՄ- ճառագայթային անվտանգության նորմերով i-րդ իզոտոպի համար սահմանված ազատման մակարդակն է, Bq:».

20) 126-րդ կետի երկրորդ պարբերությունից հանել «, իսկ տարեկան կոլեկտիվ արդյունարար դոզան՝ 1 մարդ*Sv» բառերը.

21) ուժը կորցրած ճանաչել 132-րդ կետը.

22) N 3 աղյուսակը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

 

Ռադիոակտիվ իզոտոպը	Կիսատրոհման պարբերությունը	Թույլատրելի տեսակարար ակտիվությունը (ALm) kBq/ kg
54 Мn	312օր	1,0
60Сo	5,3 տարի	0,3
65Zn	244 օր	1,0
94Nb	2,0х104 տարի	0,4
106Ru+ 106mRh	368 օր	4,0
110mAg	250 օր	0,3
125Sb+ l25mTe	2,8 տարի	1,6
134Cs	2,1 տարի	0,5
137Cs+ 137mВа	30,2 տարի	1,0
152Eu	13,3 տարի	0,5
154Eu	8,8 տարի	0,5
90Sr+ 90Y	29,1 տարի	10,0
226Ra	11,6 х 109 տարի	0,4
232Th	1.40 x 1010 տարի	0,3
U-բնական ա)		0,3
233U	1,58 x105  տարի	4,0
234U	2,44 x105  տարի	4,0
235Uա)	7,04 x108  տարի	1,0
238Uա)	4,47 x109  տարի	4,0

^ա) նշված ռադիոակտիվ իզոտոպների համար տվյալները բերված այն դեպքի համար, երբ դրանց դուստր ռադիոակտիվ իզոտոպները բացակայում են.

1. Եթե վերամշակող կազմակերպությունն ապահովում է ստացված հումքի հետ ոչ ռադիոակտիվ նյութերի 10-ապատիկ խառնում, ապա աղյուսակում ներկայացված թույլատրելի տեսակարար ակտիվությունը մեծացվում է 10 անգամ:

2. Մետաղի մեջ ռադիոակտիվ իզոտոպների խառնուրդի դեպքում այդ մետաղի առանց սահմանափակման օգտագործման համար պետք բավարարվի հետևյալ պայմանը.

 

n	Ami
∑	___	< 1
i=1	ALmi

 

Որտեղ n-ը` մետաղում ռադիոակտիվ իզոտոպների թիվն է.

 A_mi -ն` i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի տեսակարար ակտիվությունն է.

 A^L_mi-ն` i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի թույլատրելի տեսակարար ակտիվությունն է N 3 աղյուսակից:».

23) 137-րդ կետում՝

ա. երրորդ պարբերությունը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«Պինդ ռադիոակտիվ թափոններ են համարվում հետագա օգտագործման համար չնախատեսված ռադիոիզոտոպային աղբյուրները, ռադիոակտիվ աղտոտվածությամբ պինդ նյութերը, սարքավորումները, կենսաբանական օբյեկտները, հողը, որոնցում անթրոպոգեն ռադիոակտիվ իզոտոպների ակտիվությունը կամ տեսակարար ակտիվությունը հավասար է կամ գերազանցում է ճառագայթային անվտանգության նորմերով սահմանված կարգավորող հսկողությունից դուրսբերման մակարդակները,

բ. լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր պարբերությամբ.

«Մեծ քանակությամբ բնական ռադիոակտիվ իզոտոպներ պարունակող հետագա օգտագործման համար չնախատեսված նյութերը համարվում են ռադիոակտիվ թափոն, եթե՝

1) պինդ նյութերի համար՝

A_Ra +1.3A_Tk+0.09 A_k > 10 kBq 
                                                  kg

2) հեղուկ նյութերի համար՝

A_U +2.14A_Tk  > 0.13kBq 
                                       kg

Ենթադրվում է, որ թափոնում եղած 226_Ra , 232_Th и 238_U  ռադիոակտիվ իզոտոպներն իրենց դուստր ռադիոակտիվ իզոտոպների հետ գտնվում են հավասարակշռված վիճակում:».

24) 138-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«138. Ըստ տեսակարար ակտիվության, պինդ ռադիոակտիվ թափոնները բաժանվում են 4 դասի՝ շատ ցածր ակտիվությամբ, ցածր ակտիվությամբ, միջին ակտիվությամբ և բարձր ակտիվությամբ թափոններ, իսկ հեղուկ թափոնները 3 դասի՝ ցածր ակտիվությամբ, միջին ակտիվությամբ և բարձր ակտիվությամբ թափոններ: Ռադիոակտիվ թափոնների դասակարգումն ըստ տեսակարար ակտիվության ներկայացված է N 4 աղյուսակում:».

25) 138-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր` 138.1-ին և 138.2-րդ կետերով.

«138.1. Ըստ թափոնում գերակշռող ռադիոակտիվ իզոտոպների կիսատրոհման պարբերության, ռադիոակտիվ թափոնները բաժանվում են 3 դասի` շատ կարճ ապրող թափոններ, կարճ ապրող թափոններ և երկար ապրող թափոններ: Ռադիոակտիվ թափոնների դասակարգումն ըստ ռադիոակտիվ իզոտոպների կիսատրոհման պարբերության ներկայացված է N 4-1 աղյուսակում:

138.2. Ըստ թափոնում գերակշռող ռադիոակտիվ իզոտոպների առաջացրած ճառագայթման տեսակի՝ ռադիոակտիվ թափոնները դասակարգվում են ալֆա ճառագայթող, բետա ճառագայթող և գամմա ճառագայթող թափոններ:».

26) N 4 աղյուսակը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.

«Աղյուսակ N 4. Ռադիոակտիվ թափոնների դասակարգումն ըստ տեսակարար ակտիվության

 

Թափոնների դասը	Տեսակարար ակտիվությունը kBq/kg
	բետա ճառագայթող ռադիոակտիվ իզոտոպներ	ալֆա ճառագայթող ռադիոակտիվ իզոտոպներ (բացառությամբ տրանսուրանային իզոտոպների)	տրանսուրանային ռադիոակտիվ իզոտոպներ
Շատ ցածր ակտիվությամբ պինդ թափոններա)	մինչև 102	մինչև 10	մինչև 1
Ցածր ակտիվությամբ	102-ից մինչև 103	10-ից մինչև 102	1-ից մինչև 10
Միջին ակտիվությամբ	103-ից մինչև 107	102-ից մինչև 106	10-ից մինչև 105
Բարձր ակտիվությամբ	ավելի, քան 107	ավելի, քան 106	ավելի, քան 105

^ա) եթե հայտնի է պինդ ռադիոակտիվ թափոնի իզոտոպային կազմը, ապա շատ ցածր ակտիվությամբ թափոնը պետք է բավարարի հետևյալ պայմանը.

 

	n	Ami
1  ≤	∑	___	≤ 100
	i=1	Acmi		,

որտեղ A_mi -ն՝ թափոնում առկա i-րդ ռադիոակտիվ իզտոպի տեսակարար ակտիվությունն է, A^c_mi -ն՝ i-րդ ռադիոակտիվ իզոտոպի կարգավորող վերահսկողությունից դուրսբերման մակարդակն է ըստ տեսակարար ակտիվության, ո-ը՝ թափոնում առկա ռադիոակտիվ իզոտոպների թիվն է.

27) N 4 աղյուսակից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ N 4-1 աղյուսակով.

«Աղյուսակ N 4-1. Ռադիոակտիվ թափոնների դասակարգումն ըստ գերակշռող ռադիոակտիվ իզոտոպների կիսատրոհման պարբերության

 

Թափոնների դասը	Թափոնում գերակշռող ռադիոակտիվ իզոտոպների կիսատրոհման պարբերությունը
Շատ կարճ ապրող թափոններ	պակաս, քան 100 օրըա)
Կարճ ապրող թափոններ	100 օրվանից մինչև 30 տարի
Երկար ապրող թափոններ	ավելի, քան 30 տարին

^ա) ռադիոակտիվ թափոնում գերակշռող ռադիոակտիվ իզոտոպների կիսատրոհման պարբերությունը կարող է լինել 100 օրվանից ավելի, սակայն, եթե թափոնի տեսակարար ակտիվությունը 3 տարվանից ոչ ավելի ժամանակում կարող է իջնել կարգավորող վերահսկությունից դուրսբերման մակարդակից ցածր, ապա այդպիսի թափոնը ևս կհամարվի շատ կարճ ապրող:».

 

28) 140 կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 140.1-ին կետով.

«140.1. Պինդ ռադիոակտիվ թափոնների տեսակավորման համար որպես դասակարգման չափանիշ կարող են օգտագործվել թափոնի մակերեսից 0.1 m հեռավորության վրա գամմա ճառագայթման դոզայի հզորության հետևյալ արժեքները՝

Շատ ցածր ակտիվությամբ թափոններ՝ գամմա ճառագայթման դոզայի հզորությունը չի գերազանցում 1 μSv/հ-ը.

Ցածր ակտիվությամբ թափոններ` գամմա ճառագայթման դոզայի հզորությունը բարձր է 1 μSv/հ-ից, սակայն չի գերազանցում 0.3 mSv/h-ը.

Միջին ակտիվությամբ թափոններ` գամմա ճառագայթման դոզայի հզորությունը բարձր է 0.3 mSv/h-ից, սակայն չի գերազանցում 10 mSv/h-ը.

Բարձր ակտիվությամբ թափոններ` գամմա ճառագայթման դոզայի հզորությունն ավելի է 10 mSv/h-ից:

Պինդ ռադիոակտիվ թափոնների տեսակավորման համար որպես դասակարգման չափանիշ կարող են օգտագործվել նաև թափոնի մակերեսային ռադիոակտիվ աղտոտվածության մակարդակները: Ըստ մակերեսային ռադիոակտիվ աղտոտվածության պինդ ռադիոակտիվ թափոնների դասակարգումը ներկայացված է N 4-2 աղյուսակում:

Աղյուսակ N 4-2. Պինդ ռադիոակտիվ թափոնների դասակարգումը՝ ըստ մակերեսային ռադիոակտիվ աղտոտվածության մակարդակի.

 

Թափոնների դասը Մակերեսային ռադիոակտիվ աղտոտվածության մակարդակը count/cm2 x min) բետա ճառագայթող ռադիոակտիվ իզոտոպներ ալֆա ճառագայթող ռադիոակտիվ իզոտոպներ (բացառությամբ տրանսուրանային իզոտոպների) տրանսուրանային ռադիոակտիվ իզոտոպներ Շատ ցածր ակտիվությամբ Մինչև 5x102 Մինչև 5x101 Մինչև 5.0 Ցածր ակտիվությամբ 5x102 մինչև 1x104 5x101  մինչև 1x103 5.0 մինչև 1x102 Միջին ակտիվությամբ 1x104 մինչև 1x107 1x103 մինչև 1x106 1x102 – 1x105 Բարձր ակտիվությամբ ավելի, քան 107 ավելի, քան 106 ավելի, քան 105

»:

29) 141-րդ կետում՝

ա. «հավաքումը» բառից հետո լրացնել «և տեսակավորումը» բառերով,

բ. «ե» ենթակետից հանել «(15 օրից պակաս, 15 օրից ավելի)» բառերը.

30) 142-րդ կետի առաջին նախադասությունը հանել և «ժամանակավոր պահման նպատակով» բառերը փոխարինել «ժամանակավորապես» բառով.

31) 143-րդ կետում «2 mGr/ժամ» բառերը փոխարինել «2 mSv/h» բառերով.

32) 148-րդ կետում «Եթե ռադիոակտիվ թափոնները պարունակում են 15 օրից կարճ կիսատրոհման պարբերությամբ ռադիոակտիվ իզոտոպներ, ապա այդպիսի» բառերը փոխարինել «Շատ կարճ ապրող ռադիոակտիվ» բառերով.

33) 152-րդ կետում «որոշմամբ հաստատված միջուկային և ռադիոակտիվ նյութերի փոխադրման հատուկ կանոնների» բառերը փոխարինել «2002 թվականի հուլիսի 13-ի N 931 որոշման» բառերով.

34) 154-րդ կետում «Բարձր, միջին և ցածր ակտիվությամբ» բառերը փոխարինել «Տարբեր դասի» բառերով.

35) 157-րդ կետը «չափումը,» բառից հետո լրացնել «անձնակազմի և բնակչության ճառագայթահարման դոզաների և հսկման ու դիտարկման գոտիներում ճառագայթային իրավիճակի» բառերով.

36) 158-րդ կետում՝

ա. «ճառագայթային անվտանգության հսկման օբյեկտային ստորաբաժանման կամ ճառագայթային անվտանգության հսկման համար պատասխանատու անձի կողմից» բառերը փոխարինել «օբյեկտի ղեկավարի կողմից հաստատված ճառագայթային մոնիթորինգի հրահանգներին համապատասխան:» բառերով,

բ. հանել երկրորդ նախադասությունը.

37) 161-րդ կետը լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր պարբերությամբ.

«Ատոմային էներգիայի օգտագործման առաջին, երկրորդ և երրորդ դասի օբյեկտների անձնակազմի, ինչպես նաև բաց ռադիոիզոտոպային աղբյուրների հետ աշխատանքներ կատարող անձնակազմի մասնագիտական ճառագայթահարման մոնիթորինգի արդյունքները օբյեկտի շահագործող կազմակերպության (լիցենզավորված անձի) կողմից պետք է վերլուծվեն ու գնահատվեն ամեն եռամսյակ, իսկ վթարային իրավիճակի դեպքում՝ առնվազն ամիսը մեկ անգամ:

Առաջին և երկրորդ դասի, ինչպես նաև լիցենզավորման ենթակա երրորդ դասի գեներացնող ճառագայթման աղբյուրներ օգտագործող օբյեկտներում անձնակազմի արտաքին մասնագիտական ճառագայթահարման մոնիթորինգը պետք է կատարվի ամեն եռամսյակ:

Անձնակազմի մասնագիտական ճառագայթահարման և աշխատատեղի մոնիթորինգի անցկացման նկատմամբ պահանջները սահմանվում են կարգավորող մարմնի կողմից:».

38) 162-րդ կետի «ա» և «ե» ենթակետերում «կամ» բառը փոխարինել «և» բառով.

39) 190-րդ կետը «տեղեկություն:» բառից հետո լրացնել «Պետք է բացառվի պացիենտների չհիմնավորված ճառագայթահարման կրկնությունը:» բառերով.

40) 201-րդ կետը «Բուժման» բառից առաջ լրացնել «Հղի կանանց որովայնի և կոնքային հատվածում թերապևտիկ և ինտերվենցիոն պրոցեդուրաների պլանավորման ժամանակ պետք է ապահովվի պտղի հնարավորինս ցածր դոզաների ստացումը:» բառերով.

41) 206-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր` 206.1-ին, 206.2-րդ, 206.3-րդ և 206.4-րդ կետերով.

«206.1. Արտադրական նշանակության սենքերի կառուցման համար պետք է ընտրվի այնպիսի տարածք, որտեղ գետնի մակերեսին ռադոնի հոսքի խտությունը չի գերազանցում 250 mBq/(m² x s):

Եթե գետնի մակերեսին ռադոնի հոսքի խտությունը գերազանցում է 250 mBq/(m² xs), ապա սենքերի նախագծում պետք է նախատեսվի ռադոնից պաշտպանության համակարգ, որը կապահովի, որպեսզի ռադոնի միջին տարեկան հավասարակշռված ծավալային ակտիվությունը չգերազանցի 150 Bq/m³, իսկ գամմա ճառագայթման համարժեք դոզայի հզորությունը՝ 0.6 μSv/h: Սենքերի կառուցման համար օգտագործվող շինանյութում բնական ռադիոակտիվ իզոտոպների քանակությունը չպետք է գերազանցի 740 Bq/kg:

206.2. Շահագործվող արտադրական նշանակության սենքերի օդում ռադոնի միջին տարեկան հավասարակշռված ծավալային ակտիվությունը չպետք է գերազանցի 300 Bq/m³, իսկ գամմա ճառագայթման համարժեք դոզայի հզորությունը՝ 0.6 μSv/h: Ռադոնի քանակության և (կամ) գամմա ճառագայթման իջեցման անհնարինության դեպքում պետք է կատարվի տարածքների վերապրոֆիլավորում:

206.3. Առանց ճառագայթային մոնիթորինգի թույլատրվում է աշխատանքներ իրականացնել բնական ռադիոակտիվ իզոտոպներ պարունակող արտադրական հումքի, նյութերի և արտադրանքի հետ, եթե դրանց տեսակարար ակտիվությունը չի գերազանցում 740 Bq/kg, իսկ արտադրական թափոններինը՝ 1500 Bq/kg:

206.4. Այն կազմակերպություններում, որտեղ ստորգետնյա պայմաններում (ոչ ուրանային հանքերում, հորատանցքերում, ստորգետնյա արտադրություններում և այլն), արդյունահանվում և վերամշակվում է հանքաքարային և օրգանական հումք կամ ստորգետնյա ջրեր, 206.3-րդ կետում նշված արժեքների գերազանցման դեպքում ճառագայթային մոնիթորինգը պարտադիր է:».

42) 215-րդ կետում՝

ա. «ա» ենթակետում «2» թիվը փոխարինել «5» թվով,

բ. «բ» ենթակետում «2-5» թվերը փոխարինել «5-10» թվերով,

գ. «գ» ենթակետում «5» թիվը փոխարինել «10» թվով.

43) 216-րդ կետում «0,3 μGr/h» բառերը փոխարինել «0.3 μSv/h» բառերով.

44) 216-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր` 216.1-ին, 216.2-րդ և 216.3-րդ կետերով.

«216.1. Բնակելի կամ հասարակական շինության կառուցման համար պետք է օգտագործվեն շինանյութեր և ապրանքներ, որոնց մեջ բնական ռադիոիզոտոպների էֆեկտիվ տեսակարար ակտիվությունը չի գերազանցում 370 Bq/kg:

216.2. Բնակելի կամ հասարակական շինությունների ներքին պատերի երեսապատման սալիկների և նյութերի, ինչպես նաև ներքին հարդարման այլ կերամիկական առարկաների մեջ բնական ռադիոիզոտոպների էֆեկտիվ տեսակարար ակտիվությունը չպետք է գերազանցի 740Bq/kg:

Շինանյութերի պարարտանյութերի, ագրոքիմիկատների և այլ բնական ռադիոակտիվ իզոտոպներ պարունակող նյութերի հսկողությունն իրականացնում է այդ նյութերն արտադրող կազմակերպությունները, որի մասին պետք է նշում կատարվի արտադրանքը ուղեկցող փաստաթղթերում:

216.3. Շինանյութերի, միներալների և դրանցից պատրաստված արտադրանքի փոխադրման ժամանակ գամմա ճառագայթման դոզայի հզորությունը փոխադրամիջոցի մակերեսին չպետք է գերազանցի 1 μSv/h, իսկ փաթեթի մակերեսին՝ 2.5 μSv/h:».

45) XVIII բաժնի վերնագրում «ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՅԻՆ ՎԹԱՐՆԵՐԻ ԴԵՊՔՈՒՄ» բառերը փոխարինել «ՎԹԱՐԱՅԻՆ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐՈՒՄ» բառերով.

46) 223-րդ կետում «Ճառագայթային վթարների դեպքում» բառերը փոխարինել «Վթարային իրավիճակներում» բառերով, «Ճառագայթային վթարի դեպքում» բառերը փոխարինել «Վթարային իրավիճակներում» բառերով, «զարգացումը» բառից հետո լրացնել «միջուկային տեղակայանքը կամ ռադիոակտիվ թափոնների տեղակայանքը կամ» բառերով, իսկ «արտադրական տարածքների և շրջակա միջավայրի» բառերը փոխարինել «օբյեկտի և նրան հարող տարածքների» բառերով.

47) 224-րդ կետից հանել «ճառագայթային» բառը.

48) 224-րդ կետից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ 224.1-ին կետով.

«224.1. Կախված եղած սպառնալիքից՝ վթարային պատրաստվածությունը և վթարային հակազդման գործողությունները լինում են տարբերակված: Ելնելով եղած սպառնալիքից՝ վթարային պատրաստվածության դասերը ներկայացված են N 8 աղյուսակում:».

49) 225-րդ, 227-րդ և 230-րդ կետերում «Ճառագայթային» բառը փոխարինել «Միջուկային և ճառագայթային» բառերով.

50) 228-րդ կետում «Ճառագայթային վթարների հակազդման և վթարի հետևանքների վերացման աշխատանքներին մասնակցող անձանց» բառերը փոխարինել «Վթարային անձնակազմի» բառերով.

51) N 7 աղյուսակից հետո լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ նոր՝ N 8 աղյուսակով.

«Աղյուսակ N 8. Վթարային հակազդման պահանջներից ելնելով վթարային պատրաստվածության դասերը

 

Վթարային պատրաստվածության դասը Սպառնալիքի նկարագրությունը I Սպառնալիք՝ կապված այնպիսի տեղակայանքների հետ, ինչպիսիք են, օրինակ, ատոմային էլեկտրական կայանները, որոնց տարածքում տեղի ունեցած միջադեպերը (ներառյալ արտանախագծային միջադեպերը) կանխորոշվում են որպես այնպիսիք, որոնք տեղակայանքի տեղադրման հրապարակի տարածքի սահմաններից դուրս կարող են բերել առողջության համար լուրջ դետերմինացված էֆեկտների կամ նման միջադեպերը գրանցվել են որպես այլ նմանատիպ տեղակայանքում տեղի ունեցած: II Սպառնալիք, կապված ատոմային էլեկտրակայաններից տարբեր միջուկային տեղակայանքների հետ, որոնց ներքին միջադեպերը կարող են բերել դրանց հարակից տարածքների բնակչության ճառագայթահարման դոզաների այնպիսի բարձրացման, երբ անհրաժեշտ կլինի ձեռնարկել միջազգային նորմերին համապատասխանող շտապ կամ վաղ պաշտպանական գործողություններ կամ, նման միջադեպերը գրանցվել են որպես այլ նմանատիպ տեղակայանքում տեղի ունեցած: Սպառնալիքի II դասը (ի հակադրում սպառնալիքի I կատեգորիայի) չի ներառում այն տեղակայանքները, որոնց համար հրապարակի վրա տեղի ունեցած միջադեպերը (ներառյալ արտանախագծային վթարները) սահմանվում են որպես այնպիսիք, որոնք կարող են բերել ծանր դետերմինացված էֆեկտների հրապարակ, կամ որի նման միջադեպերը գրանցվել են որպես այլ նմանատիպ տեղակայանքում տեղի ունեցած: III Սպառնալիք, կապված արդյունաբերական ճառագայթահարիչների կամ որոշ տիպի բժշկական տեղակայանքների հետ, որոնց կապված ներքին միջադեպերը կարող են բերել ճառագայթահարման դոզաների այնպիսի բարձրացման կամ ռադիոակտիվ աղտոտվածության, երբ անհրաժեշտ կլինի տեղում իրականացնել շտապ պաշտպանական գործողություններ կամ այլ հակազդման միջոցառումներ կամ, նման միջադեպերը գրանցվել են որպես այլ նմանատիպ տեղակայանքում տեղի ունեցած: IV Սպառնալիք, որը կապված է այնպիսի գործունեության կամ գործողության հետ, որը կարող է բերել միջուկային կամ ճառագայթային վթարային իրավիճակի, երբ անհրաժեշտ կլինի նախապես չսահմանված տեղում իրականացնել շտապ պաշտպանական գործողություններ կամ այլ հակազդման միջոցառումներ: Որպես այդպիսի գործունեություն կամ գործողություն կարող է լինել. (ա) միջուկային կամ ռադիոակտիվ նյութերի փոխադրումը կամ այնպիսի թույլատրված գործողություններ, որոնք կապված են շարժական ռադիոիզոտոպային աղբյուրի հետ կապված, ինչպիսիք են, օրինակ, արդյունաբերական ռադիոգրաֆիկ շարժական ճառագայթահարիչները, միջուկային սնուցմամբ արբանյակները, ռադիոիզոտոպային ջերմաէլեկտրագեներատորները կամ ստացիոնար փակ աղբյուրները, ինչպես նաև 1-3 դասի ռադիոիզոտոպային աղբյուրի առևանգումն ու օգտագործումը որպես ռադիոակտիվ նյութեր տարածող կամ պայթուցիկ սարք: Այս դասը նաև ներառում է. ճառագայթման մակարդակի բարձրացման գրանցում անհայտ պատճառով կամ ռադիոակտիվ աղտոտվածությամբ ապրանքներ. բ) գերճառագայթահարման հետևանքով ի հայտ եկած բժշկական ախտանիշների որոշում. և գ)անդրսահմանային վթարի սպառնալիք, որը չի դիտարկվում որպես V կատեգորիայի սպառնալիք: IV կատեգորիայի սպառնալիքի դեմ պատրաստվածությունը ներդնելի է բոլոր պետությունների համար: V Սպառնալիք I կամ II կատեգորիայի տեղակայանքների վթարային պլանավորման գոտիների ներսում այն տարածքների համար, որոնք չեն պատկանում այն պետությանը, որի տարածքում տեղադրված է տեղակայանքը (այսինքն` պետական սահմանից այն կողմ են գտնվում):

»:

 

3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

 

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ	Հ. Աբրահամյան
2014 թ. դեկտեմբերի 8 Երևան