«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

5 սեպտեմբերի 2013 թ.

Պետական գրանցման թիվ 60313354

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ

7 օգոստոսի 2013 թ.

թիվ 07-Ն

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

«ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ՆԵՐԴՐՈՒՄՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՁԵՎ 9-ՆԵՐԴՐՈՒՄ (ԵՌԱՄՍՅԱԿԱՅԻՆ) ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅԱՆ ՁԵՎՆ ՈՒ ԼՐԱՑՄԱՆ ՀՐԱՀԱՆԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻ 2004 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒԼԻՍԻ 26-Ի ԹԻՎ 15-Ն ՈՐՈՇՈՒՄՆ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ղեկավարվելով «Պետական վիճակագրության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 10-րդ հոդվածի երրորդ մասի ե) կետով և «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 70-րդ հոդվածի 1-ին մասով` Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության պետական խորհուրդը որոշում է.

1. Հաստատել «Օտարերկրյա ներդրումների մասին» Ձև 9-Ներդրում (եռամսյակային) պետական վիճակագրական հաշվետվության ձևը` համաձայն հավելված 1-ի:

2. Հաստատել «Օտարերկրյա ներդրումների մասին» Ձև 9-Ներդրում (եռամսյակային) պետական վիճակագրական հաշվետվության ձևի լրացման հրահանգը` համաձայն հավելված 2-ի:

3. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության պետական խորհրդի 2004 թվականի հուլիսի 26-ի ««Օտարերկրյա ներդրումների մասին» Ձև թիվ 9-Ներդրում (եռամսյակային) պետական վիճակագրական հաշվետվության ձևը և լրացման հրահանգը հաստատելու մասին» թիվ 15-Ն որոշումը:

4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում 2014 թվականի մարտի 1-ից:

Նախագահ

Ս. Մնացականյան

Հավելված 1 Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության պետական խորհրդի 2013 թվականի օգոստոսի 7-ի թիվ 07-Ն որոշման

ՁԵՎ N 9-Ներդրում

(եռամսյակային)

	ՀՀ ԱԶԳԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆ
	ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ՆԵՐԴՐՈՒՄՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ 20  թ. __________________ եռամսյակ

Ներկայացվում է համաձայն «Պետական վիճակագրության մասին» ՀՀ օրենքի (04.04.2000թ., ՀՕ-48)

Հաշվետվության ներկայացման ժամկետը`   I-III եռամսյակները` մինչև հաշվետու ժամանակաշրջանին հաջորդող ամսվա 25-ը,     IV Եռամսյակը` մինչև հաշվետու ժամանակաշրջանին հաջորդող տարվա փետրվարի 25-ը

Ներկայացնում է __________________________________________________________________ (անվանումը և կազմակերպա-իրավական տեսակը) Գտնվելու վայրը ___________________________________________________ I___I___I___I___I          (գործունեության իրականացման հասցեն)                                                      (փոստային դասիչ)   Մարզը ________________________________________________________________ I____I____I (լրացվում է ՀՀ ԱՎԾ կողմից) Համայնքը / Վարչական շրջանը _________________________________________ I____I____I____I (լրացվում է ՀՀ ԱՎԾ կողմից) Փաստացի գործունեության հիմնական տեսակը____________________________________ ________________________________________________________ I____I____I____I____I____I (լրացվում է ՀՀ ԱՎԾ կողմից) Պետական ռեգիստրի գրանցման համարը I___I___I___I___I___I___I___I___I___I___I___I     Նույնականացման (իդենտիֆիկացիոն) ծածկագիրը I___I___I___I___I___I___I___I___I     Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ) I___I___I___I___I___I___I___I___I Հեռախոսահամար(ներ) ___________________________________________________ Էլեկտրոնային փոստ ________________________________@__________________

ՏՐԱՄԱԴՐՎԱԾ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԳԱՂՏՆԻՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄԸ ԵՐԱՇԽԱՎՈՐՎՈՒՄ Է ՕՐԵՆՔՈՎ

Պետական վիճակագրության մասին օրենսդրության խախտումը վիճակագրական տեղեկություններ տրամադրողների, ինչպես նաև պետական վիճակագրություն իրականացնող մարմնի պաշտոնատար անձանց համար առաջացնում է պատասխանատվություն՝ օրենքով սահմանված կարգով:

Մաս Ա 1.

Մաս Բ. Օտարերկրյա պորտֆելային և այլ ներդրումներ

հազար դրամ (տասնորդական նիշի ճշտությամբ)

Մաս Բ1. Պարտավորություններում վարկերի և ակտիվներում ավանդների գծով հաշվեգրված տոկոսների բաշխվածությունն ըստ արտարժույթի

Մաս Գ. Ընդհանուր տեղեկություններ կազմակերպության գործունեության մասին

հազար դրամ (տասնորդական նիշի ճշտությամբ)

Հավելված 2 Հաստատված է ՀՀ վիճակագրության պետական խորհրդի 2013 թ. օգոստոսի 7-ի թիվ 07-Ն որոշմամբ

Հ Ր Ա Հ Ա Ն Գ

«ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ՆԵՐԴՐՈՒՄՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՁԵՎ 9-ՆԵՐԴՐՈՒՄ (ԵՌԱՄՍՅԱԿԱՅԻՆ) ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅԱՆ ԼՐԱՑՄԱՆ

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն հրահանգը սահմանում է «Օտարերկրյա ներդրումների մասին» ձև թիվ 9-ներդրում (եռամսյակային) պետական վիճակագրական հաշվետվության (այսուհետ` հաշվետվություն) լրացման կարգը:

2. Հաշվետվությունը ներկայացնում են օտարերկրյա ներդրումներ ունեցող և արտերկրում ներդրում իրականացնող իրավաբանական անձինք (այսուհետ` կազմակերպություն), որոնք այդ մասին նախապես իրազեկվում են Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության պետական խորհրդի 2003 թվականի հոկտեմբերի 3-ի «Վիճակագրական տեղեկությունների ներկայացման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 11-Ն որոշմամբ սահմանված կարգով: Վիճակագրական տեղեկությունների ներկայացման հետ կապված այլ հարաբերությունները կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ:

3. Ներկայացման ժամկետը: Հաշվետվությունը ներկայացվում է յուրաքանչյուր եռամսյակի համար: Առաջին, երկրորդ և երրորդ եռամսյակների համար հաշվետվությունը ներկայացվում է մինչև հաշվետու ժամանակաշրջանին հաջորդող ամսվա 25-ը, իսկ չորրորդ եռամսյակի համար` մինչև հաշվետու ժամանակաշրջանին հաջորդող տարվա փետրվարի 25-ը: Հաշվետվության ներկայացման ժամկետին, որոշ ցուցանիշների գծով ստույգ տվյալների բացակայության դեպքում կարելի է ներկայացնել առավելագույն ճշտությամբ հաշվարկային մոտավոր տվյալներ` հետագայում ճշգրտելու պայմանով:

4. Չափի միավորը: Բոլոր տվյալները ներկայացվում են հազար դրամով (տասնորդական նիշի ճշտությամբ), եթե ցուցանիշի վերաբերյալ այլ արժույթ նախատեսված չէ: Արտարժույթի վերահաշվարկը Հայաստանի Հանրապետության դրամի կատարվում է գործարքի իրականացման պահին` Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի կողմից հայտարարված հաշվարկային փոխարժեքով, իսկ պաշարների (կուտակային ցուցանիշների) վերահաշվարկը` եռամսյակի վերջի փոխարժեքով: Հաշվետվության մեջ յուրաքանչյուր գործիքի դիրքն ավելացնող գործարքները գրանցվում են դրական նշանով, իսկ նվազեցնող գործարքները՝ բացասական նշանով:

2. ՕԳՏԱԳՈՐԾՎԱԾ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ, ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ԵԶՐՈՒՅԹՆԵՐԻ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

5. Գործառնությունների գրանցման ժամանակը: Օտարերկրյա ներդրումների վերաբերյալ բոլոր տվյալները, որոնք արտացոլվում են հաշվետվության մեջ, արտացոլվում են այն ժամանակ, երբ իրականացվում է ֆինանսական ակտիվի նկատմամբ սեփականության տնտեսական իրավունքի փոփոխություն, այսինքն, երբ գործարքը գրանցվում է հաշվապահական փաստաթղթերում:

6. Ժամկետայնությունը: Ֆինանսական գործիքների տարանջատումը երկարաժամկետի և կարճաժամկետի իրականացվում է գործիքի սկզբնական ժամկետայնության հիման վրա: Մեկ տարի և պակաս սկզբնական մարման ժամկետ ունեցող գործիքները դասակարգվում են որպես կարճաժամկետ, մեկ տարուց ավելի սկզբնական մարման ժամկետ ունեցող գործիքները` որպես երկարաժամկետ: Երկարաժամկետ պահանջների և պարտավորությունների՝ մինչև մեկ տարի մարվող մասերը ներառվում են համապատասխան հոդվածների երկարաժամկետ ենթահոդվածում, այլ ոչ թե տեղափոխվում են կարճաժամկետ ենթահոդված:

7. Ներդրումների գնահատումը: Ներդրումների գնահատումն իրականացվում է շուկայական գներով: Շուկայական գներն օգտագործվում են արժեթղթերի` ներառյալ ոչ ռեզիդենտների կողմից թողարկված և ռեզիդենտ կազմակերպությանը պատկանող բաժնետոմսերի գնահատման համար, ինչպես նաև ռեզիդենտ կազմակերպության կողմից թողարկված և ոչ ռեզիդենտներին պատկանող բաժնետոմսերի գնահատման համար: Այն դեպքում, երբ արժեթղթերը` բացառությամբ բաժնետոմսերի, չեն վաճառվում կազմակերպված շուկայում, գնահատումը կատարվում է հաշվապահական հաշվառման փաստաթղթերում արտացոլված գներով:

8. Կանոնադրական (բաժնեհավաք) կապիտալում կատարված ներդրումների արժեքի գնահատումը շուկայական գներով իրականացնելու համար կարելի է կիրառել հետևյալ ձևերը (նախապատվությունը տալով ներքոհիշյալ հերթականությանը).

1) ըստ հաշվետու ժամանակաշրջանի որոշակի պահի դրությամբ ֆոնդային բորսայում բաժնետոմսերի գնման և վաճառքի միջինացված արժեքի,

2) ըստ վերջին գործարքի արժեքի,

3) ըստ զուտ ակտիվների արժեքի,

4) ըստ կազմակերպության բաժնետերերի ժողովի կողմից սահմանված արժեքի:

Զուտ ակտիվների արժեքը հավասար է բոլոր ակտիվների արժեքին (ներառյալ` ոչ նյութական ակտիվները), հանած պարտավորությունների և ձայնի իրավունք չտվող վաճառված բաժնետոմսերի արժեքները: Ակտիվների և պարտավորությունների արժեքը ցույց է տրվում ընթացիկ գնով:

9. Սույն հրահանգի իմաստով և ըստ վճարային հաշվեկշռի ու ազգային հաշիվների համակարգի մեթոդաբանության երկրի ռեզիդենտության բնորոշման համար ռեզիդենտությունը պետք է դիտարկել երկու տեսանկյունից` կազմակերպությունների և տնային տնտեսությունների (ֆիզիկական անձանց): Սուբյեկտը համարվում է տվյալ տնտեսական տարածքի ռեզիդենտ, եթե նրա տնտեսական շահերի հիմնական կենտրոնն այդ երկրի տնտեսական տարածքում է: Ընդ որում, տվյալ երկրում տնտեսական շահեր ունենալը նշանակում է, որ տվյալ երկրի տնտեսական տարածքում գոյություն ունի որոշակի տեղավորման վայր, կացարան, արտադրության կազմակերպման համար նախատեսված շենք, շինություն կամ այլ տարածք, որտեղ կամ որտեղից կազմակերպությունն իրականացնում է և հետագայում էլ մտադրություն ունի իրականացնել որոշակի ծավալի տնտեսական գործունեություն և գործառնություններ այլ սուբյեկտների հետ` անորոշ ժամանակով կամ որոշակի երկար ժամանակահատվածում (սովորաբար 1 տարի կամ ավելի): Մեկ տարին հիմնականում օգտագործվում է պայմանականորեն և նախատեսված է միջազգային համադրելիության ապահովման նպատակով: ՀՀ տարածքում տնտեսական գործունեություն իրականացնող բոլոր կառուցվածքային միավորները (անկախ կազմակերպության կարգավիճակից` դուստր, կախյալ (ասոցացված), տնտեսական ընկերակցություն, ներկայացուցչություն) համարվում են ՀՀ ռեզիդենտ միավորներ: Տնային տնտեսությունը համարվում է որևէ երկրի ռեզիդենտ, եթե վերջինիս տնտեսական տարածքում տնային տնտեսության անդամներն ունեն կամ մտադիր են ունենալ բնակության վայր, որը հանդիսանում է տնային տնտեսությունների անդամների հիմնական բնակության վայրը: Երկրի տարածքում 1 տարի և ավելի ներկայությունը կամ դրա մտադրությունը բավարար պայման է բնակավայրը հիմնական համարելու համար: Եթե տնային տնտեսության անդամը բացակայում է մեկ տարուց ավելի, ապա նա դադարում է այդ տնային տնտեսության անդամը լինելուց, հետևաբար դառնում է այլ երկրի ռեզիդենտ: Ուսանողները (եթե մտադրություն չունեն ուսումն ավարտելուց հետո մնալու ուսումնառության երկրում), երկարատև բուժվող հիվանդները, դեսպանատների ու հյուպատոսությունների աշխատակիցները, այլ երկրներում ծառայություն իրականացնող ռազմական ստորաբաժանումների անձնակազմը, համարվում են իրենց «հիմնական բնակության վայր» (տնտեսական ու կենսական շահերի հիմնական կենտրոն) հանդիսացող երկրի ռեզիդենտներ:

10. Ներդրում: Գործարք, որի արդյունքում մի կազմակերպության մոտ առաջանում են ֆինանսական պահանջներ կամ պարտավորություններ (ներառյալ կազմակերպության կապիտալում մասնակցության մասով) այլ կազմակերպության նկատմամբ: Ներդրումներ են համարվում բաժնետոմսերը, պարտատոմսերը, վարկերը, ավանդները, բանկային հաշիվները, դեբիտորական, կրեդիտորական պարտավորությունները և այլն:

11. Օտարերկրյա ներդրում: Սույն հաշվետվության լրացման իմաստով օտարերկրյա ներդրում է համարվում որևէ կազմակերպության և ոչ ռեզիդենտ միավորների միջև ներդրումների ցանկացած տեսակ: Ներառվում են ինչպես հաշվետու կազմակերպության կողմից ոչ ռեզիդենտ տնտեսական սուբյեկտներում իրականացված ներդրումները, այլ երկրներում անշարժ գույքի ձեռք բերումը, այնպես էլ ոչ ռեզիդենտ սուբյեկտի կողմից իրականացված ներդրումները հաշվետու կազմակերպությունում:

12. Օտարերկրյա ներդրող: Կազմակերպություն կամ ֆիզիկական անձ, որը շահույթի (եկամտի) ստացման կամ այլ օգտակար արդյունքի հասնելու նպատակով ներդրում է կատարել այլ երկրի ռեզիդենտ կազմակերպությունում:

13. Օտարերկրյա ներդրմամբ կազմակերպություն: Կազմակերպություն, որտեղ ներդրում է իրականացրել օտարերկրյա ներդրողը:

14. Օտարերկրյա ուղղակի ներդրում: Մի երկրի ռեզիդենտի(ների) կողմից այլ երկրի ռեզիդենտ կազմակերպության կապիտալում ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի կամ բաժնեմասի 10% և ավելի ձեռք բերում, ինչպես նաև այդ ներդրողների ու դրանց հետ կապված կազմակերպությունների հետ ֆինանսական բոլոր պահանջներն ու պարտավորությունները: Ուղղակի ներդրումային հարաբերություններն առաջանում են հետևյալ դեպքերում.

1) Երբ օտարերկրյա ներդրողը ներդրումներ է իրականացնում կազմակերպության կապիտալում՝ տնօրինելով կազմակերպության ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի կամ փայամասնակցության 10%-ը և ավելին: Այս գործարքից հետո ոչ ռեզիդենտ ներդրողի նկատմամբ բոլոր պահանջներն ու պարտավորությունները դասակարգվում են որպես ուղղակի ներդրում:

2) Երբ կազմակերպությունը ներդրումներ է իրականացնում ոչ ռեզիդենտ կազմակերպությունում՝ տնօրինելով այդ կազմակերպության ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի կամ փայամասնակցության 10%-ը և ավելին: Այս գործարքից հետո ոչ ռեզիդենտ կազմակերպության նկատմամբ բոլոր պահանջներն ու պարտավորությունները դասակարգվում են որպես ուղղակի ներդրում:

3) Երբ կազմակերպությունում ներդրումներ է իրականացնում (կամ կազմակերպությունը ներդրումներ է իրականացնում) ոչ ռեզիդենտ կազմակերպությունը (կամ ոչ ռեզիդենտ կազմակերպությունում), որը փոխկապակցված է կազմակերպության հետ:

15. Փոխկապակցված են համարվում այն կազմակերպությունները, որոնք անմիջականորեն կամ անուղղակիորեն գտնվում են միևնույն ներդրողի վերահսկման կամ նշանակալի մակարդակի ազդեցության տակ, բայց մեկը մյուսի նկատմամբ չունեն վերահսկման կամ էական ազդեցություն (փոխկապակցված կազմակերպությունները չեն կարող ունենալ մեկը մյուսի ձայնի իրավունք տվող կանոնադրական (բաժնեհավաք) կապիտալի ավելի քան 10%-ը): Օրինակ` նույն մայր կազմակերպության` տարբեր երկրներում գտնվող երկու ուղղակի ներդրումներով կազմակերպությունները միմյանց նկատմամբ, թեև, չունեն անմիջական ուղղակի ներդրումային հարաբերություններ, սակայն միմյանց հետ իրականացված բոլոր գործառնությունները պետք է արտացոլվեն ուղղակի ներդրումների «փոխկապակցված կազմակերպություններին» վերաբերող տողում:

16. Ուղղակի ներդրումներն իրականացվում են.

1) կանոնադրական և էմիսիոն կապիտալում` կազմակերպությունների բաժնետոմսերի, բաժնեմասերի և փայամասնակցության տեսքով, այսինքն` երբ մեկ այլ կազմակերպություն տնօրինում է նրան ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի (հասարակ բաժնետոմսեր, բաժնեմասեր, փայեր) ոչ պակաս, քան 50%-ը (դուստր ընկերություն), և երբ մեկ այլ կազմակերպություն տնօրինում է նրան ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի 10-50%-ը (կախյալ ընկերություն).

2) ուղղակի ներդրողի մասնաբաժինը կազմակերպության սեփական կապիտալի այլ տարրերում (տե՛ս կետ 24).

3) պարտքային գործիքներում՝ պարտատոմսերի, այլ արժեթղթերի (բացի բաժնետոմսերից), վարկերի, փոխառությունների, ավանդների, այլ պահանջների/պարտավորությունների տեսքով, որոնք իրենցից ներկայացնում են պահանջներ/պարտավորություններ ուղղակի ներդրողի կամ նրա հետ կապված կազմակերպության նկատմամբ:

17. Պորտֆելային ներդրումն օտարերկրյա ներդրումներն են որևէ կազմակերպության կապիտալում՝ մինչև 10% ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերում և փայամասնակցություններում, ինչպես նաև ներդումները կազմակերպված կամ այլ ֆինանսական շուկաներում շրջանառվող պարտքային արժեթղթերում (պարտատոմսեր, պարտամուրհակներ, դրամի շուկայի գործիքներ, այլ պարտքային արժեթղթեր): Այն դեպքում, երբ կազմակերպությունը ոչ ռեզիդենտ կազմակերպության կապիտալում ներդրումն իրականացրել է ոչ թե բաժնետոմսերում, այլ արժեթղթի ձև չունեցող փայամասնակցության տեսքով, դրանք չեն ներառվում պորտֆելային ներդրումների բաժնետոմսեր մասում (տող 410), այլ ներառվում են փայամասնակցություն մասում (տող 420):

18. Ֆինանսական ածանցյալներ գործիքները ներառում են ոչ ռեզիդենտների հետ ֆորվարդ, ֆյուչերս, օպցիոն, սվոփ և այլ ածանցյալ գործիքների դիրքերը զուտ շուկայական արժեքով, ընդ որում գործարքի բացասական զուտ շուկայական արժեքն արտացոլվում է «Պարտավորություններ» մասում, իսկ դրական զուտ շուկայական արժեքը` «Ակտիվներ» մասում (ֆորվարդ, ֆյուչերս, օպցիոն, սվոփ):

19. Այլ ներդրումները ներառում են ոչ ռեզիդենտների հետ իրականացվող բոլոր տեսակի ֆինանսական գործարքները, որոնք չեն հանդիսանում ուղղակի, պորտֆելային ներդրումներ կամ ֆինանսական ածանցյալ գործիքներ: Այլ ներդրումները լինում են կանխիկ արտարժույթի, ավանդների, վարկերի ու փոխառությունների, առևտրային վարկերի ու կանխավճարների, ստացման և վճարման ենթակա հաշիվների տեսքով:

1) Կանխիկ դրամական միջոցները ներառում են կազմակերպության արտարժույթը դրամարկղում կամ դրամական միջոցները ճանապարհին՝ այլ երկրների թղթադրամների և մետաղադրամների տեսքով:

2) Ավանդները և բանկային հաշիվները ներառում են կազմակերպության ավանդները և բանկային հաշիվները ոչ ռեզիդենտ (օտարերկրյա) բանկերում և չեն ներառում ՀՀ բանկերում արտարժութային ավանդները:

3) Վարկերը և փոխառություններն այն ֆինանսական գործիքներն են, որոնք վարկատուն տրամադրում է վարկառուին պայմանագրի միջոցով: Այս խմբում ընդգրկվում են վարկերը (ներառյալ` առևտրային գործառնությունների ֆինանսավորման համար վերցված վարկերը և օվերդրաֆտ մեխանիզմով տրամադրված միջոցները), հիփոթեքային վարկերը, փոխառությունները, ինչպես նաև ֆինանսական վարձակալության (լիզինգի) վերաբերյալ պայմանագրերը:

4) Ապրանքների/ծառայությունների դիմաց վճարվելիք/ստացվելիք գումարները (համապատասխանում են հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 221, 521 հաշիվներին), ստացված/տրված կանխավճարները (համապատասխանում են հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 224, 523 հաշիվներին) ներառում են կարճաժամկետ և երկարաժամկետ պահանջները և պարտավորությունները, որոնք առաջացել են մատակարարների կողմից ապրանքների և ծառայությունների դիմաց հետագա վճարման պայմանով ուղղակի տրամադրման կամ ապրանքների և ծառայությունների ստացման համար գնորդի կողմից կանխավճարների տրման դեպքում: Այն վարկերը, որոնք կապված են առևտրային գործարքների հետ և տրամադրված են երրորդ կողմից, օրինակ` բանկերից ներառվում են ոչ թե առևտրային վարկերի, այլ` վարկերի մեջ:

5) Վճարման/ստացման ենթակա այլ հաշիվները հիմնականում ներառում են ժամկետանց պարտքերը և դեբիտորական/կրեդիտորական պարտքերը` կապված հարկերի, արժեթղթերի գնման և վաճառքի, ինչպես նաև աշխատողների աշխատանքի վարձատրության հետ, եթե դրանք առաջացել են ՀՀ ռեզիդենտի և ՀՀ ոչ ռեզիդենտի միջև իրականացված գործառնությունների ժամանակ: Կախված մարման ժամկետներից, առանձնացվում են կարճաժամկետ և երկարաժամկետ ակտիվներ/պարտավորություններ: Երկարաժամկետ ակտիվները/պարտավորություններն ունեն մեկ տարուց ավելի սկզբնական մարման ժամկետ կամ լինում են անժամկետ: Կարճաժամկետ պարտավորություններն ունեն մեկ տարի և պակաս մարման ժամկետ:

6) Ժամկետանց պարտավորությունները/պահանջները (տողեր 540, 670) ներառում են վարկերի, փոխառությունների և այլ ֆինանսական գործիքների (ինչպես պահանջների, այնպես էլ պարտավորությունների գծով)` հիմնական գումարների մարումների և տոկոսների վճարումների գծով առաջացած ժամկետանց պարտավորությունները կամ պահանջները:

20. Այլ սեփականություն տողն ընդգրկում է կազմակերպությունների կողմից, որպես սեփականություն, արտերկրում ձեռք բերված անշարժ գույքի (հող, բնակարան, առանձնատուն) արժեքը:

21. Հաշվեկշռից դուրս գրված պահանջները ներառում են կազմակերպության կողմից հաշվեկշռից դուրս գրված, սակայն արտահաշվեկշռում հաշվառվող (անհուսալի) ակտիվները:

3. ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅԱՆ ԼՐԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ

22. Հաշվետվության Ա և Բ մասերում սյունակները լրացվում են հետևյալ կերպ.

1) Առաջին սյունակում արտացոլվում է ներդրումների դիրքը (հազար դրամով) հաշվետու ժամանակաշրջանի սկզբին:

2) Երկրորդ սյունակում արտացոլվում է հաշվետու եռամսյակում յուրաքանչյուր հոդվածի գծով նոր ներդրումների ստացումը (հոսքերը)՝ բաժնետոմսերի ձեռք բերումը կամ փայամասնակցությունը, ներդրումը պարտքային արժեթղթերի մեջ, նոր վարկերի տրամադրումը/ստացումը, դեբիտորական/կրեդիտորական պարտավորությունների աճը:

3) Երրորդ սյունակում արտացոլվում են հաշվետու եռամսյակում յուրաքանչյուր հոդվածի գծով ներդրումների մարումը (նվազեցումը)՝ կատարված վճարումները/ստացումները (վարկերի, փոխառությունների հիմնական գումարների մարումները, արժեթղթերի հետգնումը, կանոնադրական (բաժնեհավաք) կապիտալի օտարերկրյա մասնակցի բաժնեմասի մարումը (նվազեցումը) և այլն):

4) Երկրորդ և երրորդ սյունակներում արտացոլվում են միայն գործարքների հետևանքով ստացումները և մարումները: Եթե ստացումները և մարումներն իրականացվել են ոչ թե գործարքների, այլ ուրիշ պատճառներով՝ աուդիտորական ստուգումների արդյունքում վերանայումների, ունեցվածքի բռնագանձման, ունեցվածքի ոչնչացման և այլնի, ապա դրանք արտացոլվում են վեցերորդ սյունակում:

5) Չորրորդ սյունակում նշվում են արժեթղթերի գծով եռամսյակի ընթացքում ի հաշիվ գների կատարված փոփոխությունները: Եթե կազմակերպությունն իրականացնում է իր ակտիվների (այդ թվում՝ հիմնական միջոցների) վերագնահատում, որի արդյունքում սեփական կապիտալի արժեթղթերի արժեքը փոխվում է, ապա այս փոփոխությունը նույնպես համարվում է գների փոփոխության մեջ:

6) Հինգերորդ սյունակում արտացոլվում են դրամի փոխարժեքի փոփոխության արդյունքում տվյալ գործիքի գծով առաջացած փոփոխությունները:

7) Վեցերորդ սյունակում արտացոլվում են այն փոփոխությունները, որոնք կապված չեն գների, փոխարժեքի կամ գործարքների հետ: Մասնավորապես, այս սյունակում արտացոլվում են պարտքի ներումները կամ դուրսգրումները, տարբեր հոդվածների միջև վերադասակարգումները (օրինակ ներդրողի բաժնեմասի ավելացման հետևանքով պորտֆելային ներդրումների վերադասակարգումն ուղղակի ներդրումների կամ հակառակը), ինչպես նաև տնտեսական սուբյեկտների ռեզիդենտության փոփոխությունից առաջացած ճշգրտումները: Այստեղ են գրանցվում նաև տարերային աղետների հետևանքներով առաջացած փոփոխությունները, կապիտալի համալրումն ի հաշիվ չբաշխված շահույթի, աուդիտի հետևանքով կատարված ճշգրտումները:

8) Յոթերորդ սյունակում արտացոլվում է ներդրումների դիրքը (ըստ առանձին գործիքների) հաշվետու եռամսյակի վերջում: Յոթերորդ սյունակի մեծությունը հավասար է նախորդ 6 սյունակների գումարին:

9) Ութերորդ սյունակում արտացոլվում են հաշվետու եռամսյակում հայտարարված շահաբաժինները և հաշվեգրված տոկոսավճարները, ներառյալ հարկերը:

10) Իններորդ սյունակում արտացոլվում են հաշվետու եռամսյակի վերջի դրությամբ հաշվեկշռում առկա հաշվեգրված, սակայն չստացված/չվճարված շահաբաժինները և տոկոսավճարները:

23. Մաս Ա-ն` «Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումներ» արտացոլում է հաշվետու կազմակերպության ստացած օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները ոչ ռեզիդենտ միավորներից (Ա մասի 1-ին կետ), ինչպես նաև հաշվետու կազմակերպության կողմից ոչ ռեզիդենտ միավորների մոտ կատարած ներդրումները (Ա մասի 2-րդ կետ): Արտացոլված են ինչպես կանոնադրական կապիտալում կատարված ներդրումները, այնպես էլ էմիսիոն եկամուտներում ուղղակի ներդրումները` կանոնադրական կապիտալում ոչ ռեզիդենտ ներդրող(ներ)ի մասնաբաժնով կշռված:

24. Ուղղակի ներդրողի մասնաբաժինը կազմակերպության սեփական կապիտալի այլ տարրերում (տող 120).

1) Հաշվետու եռամսյակի սկզբին (սյունակ 1) և վերջին (սյունակ 7) դիրքերի հաշվարկ.

Եռամսյակի սկզբին և վերջին դիրքերը հաշվարկվում են հետևյալ կերպ. ժամանակաշրջանի սկզբի կամ վերջի դրությամբ չբաշխված շահույթի (նախորդ և ընթացիկ ժամանակաշրջանների) մեծությանն ավելացվում է պահուստային կապիտալի մեծությունը, որից հետո ստացված մեծությունը բազմապատկվում է ուղղակի ներդրողների մասնաբաժնով (%-ով):

2) Եռամսյակի ընթացքում գործառնությունների հաշվարկ.

Ստացում սյունակում լրացվում է ընթացիկ եռամսյակում շահույթի (վնասի)՝ ոչ ռեզիդենտ ուղղակի ներդրողների մասնաբաժնով կշռված մեծությունը: Մարում սյանակում արտացոլվում են ժամանակաշրջանի ընթացքում հայտարարված շահաբաժինների՝ ոչ ռեզիդենտ ուղղակի ներդրողների մասնաբաժինը: Ընդ որում, շահույթը հաշվարկելիս ավելացվում են պահուստային կապիտալ հատկացումները և նվազեցվում են հատկացումները պահուստային կապիտալից: Եթե կազմակերպությունն ունեցել է վնաս, ապա հաշվետվության մեջ այն արտացոլվում է բացասական նշանով:

3) Գների հաշվին փոփոխություններ սյունակում արտացոլվում են հաշվետու եռամսյակում կազմակերպության վերագնահատումից և վերաչափումից (բացառությամբ արտարժույթի փոխարժեքային տարբերությունից եկամուտների և ծախսերի) զուտ եկամուտները (եկամուտներից նվազեցրած ծախսերը)` ուղղակի ներդրող(ներ)ի ներդրման մասնաբաժնով կշռված, ընդ որում, եթե համապատասխան զուտ եկամուտների մեծությունը բացասական է, ապա սյունակում այն արտացոլվում է բացասական նշանով:

4) Փոխարժեքի հաշվին փոփոխություններ սյունակում արտացոլվում են հաշվետու եռամսյակում կազմակերպության արտարժույթի փոխարժեքային տարբերությունից զուտ եկամուտները (եկամուտներից նվազեցրած ծախսերը)’ ուղղակի ներդրող(ներ)ի ներդրման մասնաբաժնով կշռված, ընդ որում, եթե համապատասխան զուտ եկամուտների մեծությունը բացասական է, ապա սյունակում այն արտացոլվում է բացասական նշանով:

5) Այլ փոփոխություններ սյունակում արտացոլվում են աուդիտորական ստուգումների արդյունքում շահույթի դուրսգրումները, հրդեհի կամ այլ բնական աղետների հետևանքով կրած վնասները, ինչպես նաև շահույթի/վնասի վրա ազդող նմանատիպ հաշվապահական ձևակերպումները, որոնք չեն առաջացել գործարքներից:

25. Դուստր կամ կախյալ (ասոցացված) ընկերության շահույթի/վնասի մեջ ընկերության բաժինը տողում արտացոլվում է հաշվետու կազմակերպության կողմից ոչ ռեզիդենտ դուստր կամ կախյալ (ասոցացված) ընկերության շահույթում կամ վնասում ունեցած բաժինը՝ հաշվետու կազմակերպության դուստր կամ կախյալ (ասոցացված) ընկերության կանոնադրական կապիտալում ունեցած մասնաբաժնով կշռված:

26. Մաս Ա 1-ում արտացոլվում է օտարերկրյա ուղղակի ներդրմամբ կազմակերպության ներդրողների մասին տեղեկատվությունը, այն է, հաշվետու կազմակերպության ոչ ռեզիդենտ ներդրող(ներ)ի ռեզիդենտության երկիրը (միջազգային կազմակերպությունների դեպքում անվանումը) և մասնաբաժինը կանոնադրական (բաժնեհավաք) կապիտալում (%-ով), ինչպես նաև հաշվետու կազմակերպության կողմից այլ երկրներում կատարված ուղղակի ներդրումների տնտեսական գործունեության տեսակը (համաձայն ՀՀ կառավարության 2013 թվականի փետրվարի 7-ի N 141-Ն որոշմամբ հաստատված «Տնտեսական գործունեության տեսակների Հայաստանի դասակարգչի» 2-րդ խմբագրության (ՏԳՏՀԴ)) և ներդրման երկիրը:

27. Մաս Բ-ում ` «Օտարերկրյա պորտֆելային և այլ ներդրումներ», արտացոլվում են հաշվետու կազմակերպության ստացած/կատարած պորտֆելային և այլ ներդրումներն ըստ համապատասխան գործիքների և սկզբնական ժամկետայնության: Ժամկետայնության տարանջատումն իրականացվում է գործիքների սկզբնական (գործիքի ստեղծման պահին), այլ ոչ մնացորդային, ժամկետայնության հիման վրա:

28. Մաս Բ 1-ում արտացոլվում են ոչ ռեզիդենտ բանկերից և վարկային կազմակերպություններից ստացված վարկերի գծով հաշվեգրված տոկոսներն ու օտարերկրյա բանկերում ունեցած ավանդների գծով հաշվեգրված տոկոսները, ըստ առանձին արժույթների: Օրինակ, եթե վարկը ստացվել է եվրոյով, ապա այդ վարկի տոկոսավճարը լրացվում է «Եվրո» սյունակում, կամ եթե ավանդն օտարերկրյա բանկում ներդրվել է դոլարով, ապա այդ ավանդի տոկոսավճարն արտացոլվում է «Դոլար» սյունակում:

29. Մաս Գ-ում ` «Ընդհանուր տեղեկություններ կազմակերպության գործունեության մասին» լրացվում են կազմակերպության կողմից հաշվետու եռամսյակում ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց աշխատանքի և/կամ մատուցված ծառայությունների դիմաց վճարված եկամուտները (տող 010), կազմակերպության կողմից` որպես հարկային գործակալ, ոչ ռեզիդենտներին վճարված եկամուտներից (աշխատավարձ, շահաբաժին, տոկոսավճար և այլ եկամուտ) գանձված եկամտային հարկը (տող 020), կազմակերպության զուտ շահույթը հաշվետու եռամսյակում (շահույթը շահութահարկի վճարումից հետո, տող 030, համապատասխանում է հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 343 հաշվին), կազմակերպության չբաշխված շահույթը հաշվետու եռամսյակի վերջի դրությամբ (տող 040 համապատասխանում է հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 331, 341, 342, 343 հաշիվների գումարին), կազմակերպության վերագնահատումից և վերաչափումից տարբերությունները հաշվետու եռամսյակի ընթացքում (տող 050, համապատասխանում է հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 321 հաշվին), կազմակերպության ոչ ընթացիկ նյութական ակտիվների և ոչ նյութական ակտիվների վերաչափումից եկամուտներ հաշվետու եռամսյակի ընթացքում (տող 060, համապատասխանում է հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 624 հաշվին), կազմակերպության ոչ ընթացիկ նյութական ակտիվների և ոչ նյութական ակտիվների վերաչափումից ծախսերը հաշվետու եռամսյակի ընթացքում (տող 070 համապատասխանում է հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 724 հաշվին), կազմակերպության պահուստային կապիտալի մեծությունը եռամսյակի վերջի դրությամբ (տող 080 համապատասխանում է հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 351 հաշվին), ապրանքների, աշխատանքի, ծառայությունների իրացումից ստացված զուտ հասույթը առանց ավելացված արժեքի և ակցիզային հարկի) (տող 090, համապատասխանում է հաշվապահական հաշվառման հաշվային պլանի 611 հաշվին), հաշվետու եռամսյակի ընթացքում կազմակերպության կողմից ոչ ռեզիդենտներին մատուցված ընդամենը ծառայությունների ծավալը (տող 110) և ոչ ռեզիդենտներից ստացված ընդամենը ծառայությունների ծավալը (տող 120), առանձին նշելով ծառայությունների հիմնական տեսակները: Ընդ որում, ծառայությունների հիմնական տեսակները դասակարգելիս անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ կառավարության 2013 թվականի փետրվարի 7-ի N 141-Ն որոշմամբ հաստատված «Տնտեսական գործունեության տեսակների Հայաստանի Հանրապետության դասակարգիչը» (ՏԳՏՀԴ):