ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի դատավճիռ

ՎԲ-124/07

կայացրած դատարանի կազմը
նախագահող դատավոր`	Կ. Ղազարյան
դատավորներ`	Գ. Մելիք-Սարգսյան
	Ս. Ղազարյան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

12 հունիսի 2007 թվական

ք. Երևան

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

	նախագահությամբ	Տ. Սահակյանի
	մասնակցությամբ դատավորներ	Դ. Ավետիսյանի
		Հ. Ղուկասյանի
		Մ. Սիմոնյանի
	քարտուղար	Ք. Մարտիրոսյանի
	մասնակցությամբ
	փաստաբան	Ա. Ղազարյանի
	դատախազ	Ա. Ավագյանի

դռնբաց դատական նիստում, քննելով Սուսաննա Սարգսի Ներսիսյանի վերաբերյալ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով, 178-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2006 թվականի հունիսի 22-ի դատավճռի դեմ Վճռաբեկ դատարանում հավատարմագրված փաստաբան Արթուր Ղազարյանի միջոցով բերված դատապարտյալ Սուսաննա Ներսիսյանի վճռաբեկ բողոքը,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2006 թվականի փետրվարի 16-ի դատավճռով Ս. Ներսիսյանը մեղավոր է ճանաչվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի  177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով և ՀՀ քրեական օրենսգրքի 178-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով ու դատապարտվել է ազատազրկման` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով` 4 (չորս) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 178-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով` 2 (երկու) տարի ժամկետով և 50. 000 (հիսուն հազար) ՀՀ դրամ տուգանքով: ՀՀ քրեական օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի կարգով պատիժները մասնակիորեն գումարելու միջոցով նրա նկատմամբ վերջնական պատիժ է սահմանվել ազատազրկում` 4 (չորս) տարի 6 (վեց) ամիս ժամկետով ու տուգանք` 50.000 (հիսուն հազար) ՀՀ դրամի չափով: Կիրառվել է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածը և սահմանված պատիժը պայմանական կերպով չի կիրառվել, նշանակվել է փորձաշրջան` 2 (երկու) տարի ժամկետով: Միաժամանակ վճռվել է Ս. Ներսիսյանից հօգուտ գործով տուժող Շ. Միսակյանի բռնագանձել 7.284.100 ՀՀ դրամ, իսկ հօգուտ պետբյուջեի` 643.200 ՀՀ դրամ` որպես հանցագործությամբ պատճառված նյութական վնասի հատուցում:

Գործով տուժող Շ. Միսակյանի և դատապարտյալ Ս. Ներսիսյանի վերաքննիչ բողոքների հիման վրա քննելով գործը` ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանը 2006 թվականի հունիսի 22-ի դատավճռով փոփոխել է Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 16.02.2006 թվականի դատավճիռը, այն է` Ս. Ներսիսյանին մեղավոր ճանաչելով ՀՀ քրեական օրենսգրքի 177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով և ՀՀ քրեական օրենսգրքի 178-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով` դատապարտել է ազատազրկման` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով` 4 (չորս) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 178-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով` 2 (երկու) տարի ժամկետով և 50.000 (հիսուն հազար) ՀՀ դրամ տուգանքով: ՀՀ քրեական օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի կարգով պատիժները մասնակիորեն գումարելու միջոցով նրա նկատմամբ վերջնական պատիժ է սահմանվել ազատազրկում` 4 (չորս) տարի 6 (վեց) ամիս ժամկետով ու տուգանք` 50.000 (հիսուն հազար) ՀՀ դրամի չափով:

Վճռաբեկ դատարանում հավատարմագրված փաստաբան Ա. Ղազարյանի միջոցով դատապարտյալ Ս. Ներսիսյանի բերած վճռաբեկ բողոքը Վճռաբեկ դատարանի 2007 թ. մայիսի 29-ի որոշմամբ 414.2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 3-րդ կետերով ընդունվել է վարույթ:

2. Գործի փաստական հանգամանքները.

Դատապարտյալ Սուսաննա Ներսիսյանը, տեղեկանալով, որ իր ծանոթներից Շուշիկ Միսակյանին գումար է պետք անասնակեր գնելու համար, 1998 թվականի փետրվարին փոխարինաբար նրան է տվել 2.500 ԱՄՆ դոլար` որպես գրավ վերցնելով ոսկյա զարդեր:

Որոշ ժամանակ անց, համոզված լինելով, որ տուժողն արդեն ծախսել է այդ գումարը, նրանից պահանջել է կամ հետ վերադարձնել գումարը, կամ էլ դրա համար յուրաքանչյուր ամիս վճարել դրա 10 տոկոսը` պատճառաբանելով, որ գումարն ինքը վերցրել է իր մորեղբորից:

Դատապարտյալի պահանջած տոկոսաչափը 4 ամիս վճարելուց հետո Շ. Միսակյանը հայտնել է նրան, որ գտնվում է նյութական ծանր վիճակում և այլևս ի վիճակի չէ տոկոսագումար վճարել: Դրանից հետո Ս. Ներսիսյանը դարձյալ պարտքի անվան տակ նրան է տվել 1.500 ԱՄՆ դոլար, սակայն որոշ ժամանակ անց այդ գումարի համար ևս տոկոս է պահանջել, որը Շ. Միսակյանը վճարել է մինչև 1999 թվականի հուլիսը, սակայն նյութական ծանր վիճակում գտնվելու պատճառով չկարողանալով շարունակել վճարումները` դատապարտյալից հետ է վերցրել նրա մոտ գրավադրված ոսկյա զարդերը` մեկ տարվա ընթացքում ամբողջ մայր գումարը` տոկոսների հետ ընդամենը 7.600 ԱՄՆ դոլար, վճարելու պայմանով` գրավ դնելով իր առանձնատունը:

Իմանալով, որ տուժողը գումար աշխատելու նպատակով ցանկանում է ամուսնու հետ մեկնել արտագնա աշխատանքների և որպեսզի ճանապարհածախսի համար գումար ձեռք բերի` վաճառում է տան գույքը, դատապարտյալը համոզել է նրան կահույքի վաճառքի գործը վստահել իրեն` խոստանալով ճանապարհածախսի համար նրա տալ 800 ԱՄՆ դոլար, իսկ վաճառքից ստացված մնացած գումարը հաշվարկել պարտքի դիմաց: Համաձայնվելով նրա հետ` Շ. Միսակյանը 2000 թվականի ապրիլի 28-ին ցուցակագրել է վաճառվելիք կահույքը և այն հանձնել Ս. Ներսիսյանին` փոխադարձ համաձայնությամբ որպես վաճառքի վերջնական գին ընդունելով 2.700 ԱՄՆ դոլարը: Դատապարտյալը, խախտելով տուժողի հետ ունեցած իր պայմանավորվածությունը, նույն օրը ցուցակում տեղ գտած կահույքը 2.700 ԱՄՆ դոլարի փոխարեն ընդամենը 700 ԱՄՆ դոլարով վաճառել է մինչև այդ տոկոսով իրենից պարտքով գումարներ վերցրած Արծրուն Ղարիբյանին և Քաղցրիկ Պապիկյանին, սակայն ոչ այդ գումարը և ոչ էլ ճանապարհի ծախսի համար խոստացած 800 ԱՄՆ դոլարը չի տվել տուժողին: Իր այդ գործողությամբ նա վերջինիս պատճառել է 2.700 ԱՄՆ դոլարին համարժեք 1.439.100 ՀՀ դրամի վնաս:

Այնուհետև, 2001 թվականի փետրվարի վերջին, չսպասելով արտագնա աշխատանքների մեկնած տուժողի վերադարձին, Ս. Ներսիսյանը, ներկայանալով որպես տուժողի տան սեփականատեր, վերջինիս հարևանուհուց պահանջել և ստացել է Շ. Միսակյանի առանձնատան մուտքի դռան բանալին և տունը վարձով հանձնել տարբեր քաղաքացիների` բնակվելու համար, իսկ բնակարանի սենյակներից մեկում պահվող տուժողի գույքի մնացած մասը 2001 թվականի մայիսից մինչև 2002 թվականի հուլիս ամիսն ընկած ժամանակահատվածում գաղտնի հափշտակել է` Շ. Միսակյանին պատճառելով 5.845.000 ՀՀ դրամի նյութական վնաս:

Բացի այդ, Ս. Ներսիսյանը, սկսած 1997 թ. փետրվարի 4-ից, տարբեր քաղաքացիների` պարտքի անվան տակ տոկոսով կանխիկ գումարներ տրամադրելու, ինչպես նաև տուժող Շ. Միսակյանին պատկանող տունը 2001 թ. մարտ ամսից վարձով տալու միջոցով պարբերաբար ստացել է եկամուտներ, սակայն 1999 թ. սկսած` ամեն տարի աղքատության ընտանեկան նպաստ նշանակելու խնդրանքով դիմել է Երևան քաղաքի Էրեբունի համայնքի սոցծառայություն և չունենալով դրա իրավունքը` 1999 թ. հունվարի 1-ից մինչև 2005 թ. հոկտեմբեր ամիսը որպես նպաստ խաբեությամբ ստացել ու հափշտակել է խոշոր չափի` 643.200 ՀՀ դրամ գումար:

Այսպիսով` ամբաստանյալ Ներսիսյանը տուժող Միսակյանի տանից գաղտնի հափշտակել է առանձնապես խոշոր չափի` 5.845.000 ՀՀ դրամի գույք, կրկին անգամ խաբեությամբ հափշտակել է նրա առանձնատան կահույքի վաճառքից առաջացած 2.700 ԱՄՆ դոլարին համարժեք 1.439.100 ՀՀ դրամ գումարը, նաև անօրինական կարգով խաբեությամբ ստացել է խոշոր չափի նպաստ` 643.200 ՀՀ դրամ:

3. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Բողոքաբերը, գտնելով, որ վերաքննիչ դատարանի դատավճռով Ս. Ներսիսյանի նկատմամբ նշանակված պատիժն ակնհայտ խիստ է, խնդրում է նրա նկատմամբ կիրառել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածը և հիմնական պատիժը պայմանական կերպով չկիրառել` հաշվի առնելով, որ Ս. Ներսիսյանը 2-րդ կարգի հաշմանդամ է և ունի մշտական նեղ մասնագիտացված բժշկական հսկողության տակ գտնվելու կարիք, ամուսնալուծված է, խնամքին է անչափահաս երեխան, նախկինում դատապարտված չի եղել, բնութագրվում է դրական, ամբողջությամբ հատուցել է տուժողին և պետության պատճառած վնասը, ինչը հիմնավորված է տուժող Շ. Միսակյանի հայտարարությամբ ու «ՎՏԲ Հայաստան» բանկի Էրեբունու մասնաճյուղի վճարման տեղեկանքով:

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Փաստաբան Ա. Ղազարյանի բողոքում նշված հիմքերի սահմաններում վերլուծելով գործի նյութերը` Վճռաբեկ դատարանը գտավ, որ պետք է բեկանել Սուսաննա Ներսիսյանի վերաբերյալ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով, 178-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2006 թվականի հունիսի 22-ի դատավճիռը և օրինական ուժ տալ նրա վերաբերյալ Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2006 թվականի փետրվարի 16-ի դատավճռին:

Համաձայն ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 360-րդ հոդվածի` դատապարտյալի նկատմամբ դատավճիռ կայացնելիս դատարանը մի շարք այլ հարցերի հետ միասին պետք է լուծի նաև այն հարցը, թե ամբաստանյալը պատժի ենթակա է, թե ոչ, պատժի ինչ տեսակ պետք է նշանակվի, և պետք է արդյոք նա այն կրի:

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի 1-ին կետը սահմանում է, որ եթե կալանքի, ազատազրկման կամ կարգապահական գումարտակում պահելու ձևով պատիժ նշանակելիս դատարանը հանգում է հետևության, որ դատապարտյալի ուղղվելը հնարավոր է առանց պատիժը կրելու, ապա կարող է կայացնել որոշում այդ պատիժը պայմանականորեն չկիրառելու մասին:

Այդ հոդվածի կիրառումը հանցագործության տեսակի հետ կապված որևէ սահմանափակման չի ենթարկվում: Դրա կիրառումը սահմանափակված չէ նաև հանցավոր արարքի վտանգավորության աստիճանով ու բնույթով, ինչպես նաև անձանց շրջանակով, որոնց նկատմամբ այն չի կարող կիրառվել:

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի կիրառման հիմնական պայմանը պատճառաբանված լինելն է: Նշանակված պատիժը պայմանականորեն չկիրառելիս դատարանը պետք է հանգամանորեն քննության առնի ինչպես հանցագործության կատարման, այնպես էլ հանցավորի անձին վերաբերող բոլոր հանգամանքները: Կարևորն այն է, որ հանգի հիմնավոր եզրակացության, որ դատապարտյալի ուղղումը հնարավոր է առանց նշանակված պատիժը կրելու:

Ինչպես երևում է գործի տվյալներից` Ս. Ներսիսյանը նախկինում ոչնչով արատավորված չի եղել, բնութագրվել է դրական, վատառողջ է, որի պատճառով նրան անժամկետ տրվել է հաշմանդամության 2-րդ կարգ, միայնակ իրականացրել է անչափահաս զավակի խնամքը:

Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանը, հաշվի առնելով ինչպես նրա կողմից կատարած հանցավոր արարքների հանրության համար վտանգավորության աստիճանը, այնպես էլ նրա պատասխանատվությունը և պատիժը մեղմացնող վերոգրյալ հանգամանքները և ըստ էության չգտնելով պատասխանտվությունը ծանրացնող հանգամանքներ, դատապարտել է նրան ազատազրկման և դրամական տուգանքի ու ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի հիման վրա` պատիժը պայմանականորեն չի կիրառել` հնարավոր համարելով նրա ուղղումն առանց պատիժ կրելու:

ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանը բեկանել է առաջին ատյանի դատարանի դատավճիռն ու նրան վերոհիշյալ հոդվածներով դատապարտել ազատազրկման ու դրամական տուգանքի` պատճառաբանելով, որ Ս. Ներսիսյանը ոչ միայն չի ընդունել կատարած հանցագործություններն ու չի զղջացել դրանց համար, այլ նաև չի վերականգնել պատճառված նյութական վնասը:

Վերաքննիչ դատարանի դատավճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո Ս. Ներսիսյանն ամբողջությամբ վերականգնել է ինչպես պետությանը, այնպես էլ տուժող Շ. Միսակյանին պատճառված նյութական վնասը, ինչը հիմնավորվել է ինչպես վճարման անդորրագրերով, այնպես էլ նոտարի կողմից հաստատված տեղեկանքով:

Այսպիսով, գործի տվյալներով հիմնավորված է, որ Ս. Ներսիսյանը նախկինում արատավորված չի եղել, բնութագրվում է դրական, վատառողջ է ու 2-րդ խմբի հաշմանդամ, նրա խնամքին է գտնվում անչափահաս երեխան, ինչպես նաև պատճառված վնասն ամբողջովին վերականգնել է, և տուժողը խնդրել է նրա նկատմամբ նշանակված պատիժը պայմանականորեն չկիրառել:

Վճռաբեկ դատարանը, հաշվի առնելով հանցավորի անձը բնութագրող և պատասխանատվությունն ու պատիժը մեղմացնող վերը նշված հանգամանքները, ինչպես նաև պատասխանատվությունն ու պատիժը ծանրացնող հանգամանքների բացակայությունը, հանգում է հետևության, որ դատապարտյալի ուղղվելը հնարավոր է առանց պատիժը կրելու:

Նշված նկատառումներով դատարանն անհրաժեշտ է համարում բեկանել ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2006 թվականի հունիսի 22-ի դատավճիռը և օրինական ուժ տալ Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2006 թվականի փետրվարի 16-ի դատավճռին:

Հաշվի առնելով վերը շարադրված հիմնավորումները և ղեկավարվելով ՀՀ Սահմանադրության 92-րդ հոդվածով, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 403-406-րդ, 419-րդ, 422-424-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

Վճռաբեկ բողոքը բավարարել:

Բեկանել Սուսաննա Սարգսի Ներսիսյանի վերաբերյալ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով, 178-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2006 թվականի հունիսի 22-ի դատավճիռը և օրինական ուժ տալ նրա վերաբերյալ Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2006 թվականի փետրվարի 16-ի դատավճռին:

Սուսաննա Սարգսի Ներսիսյանին անհապաղ ազատ արձակել կալանքից:

Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող՝	Տ. Սահակյան
Դատավորներ՝	Դ. Ավետիսյան
	Հ. Ղուկասյան
	Մ. Սիմոնյան