ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

2 հունիսի 1995 թվականի N 306

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԳՈՒՅՔԱՀԱՐԿՈՎ ՀԱՐԿՄԱՆ ՕԲՅԵԿՏ ՀԱՆԴԻՍԱՑՈՂ ԳՈՒՅՔԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ

Ի կատարումն Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի «Գույքահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի կիրարկման մասին» որոշման 2-րդ կետի «ա» ենթակետի և հաշվի առնելով Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահության համաձայնությունը, Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է`

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետությունում գույքահարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող գույքի գնահատման կարգը (կցվում է):

2. Սահմանել, որ`

ա) սույն որոշմամբ հաստատված կարգի համաձայն քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող բնակելի տների, բնակարանների, ամառանոցների, ավտոտնակների, կացարանների, շինությունների և այլ կառույցների (այսուհետև` շինություններ) գնահատումը կատարվում է. Երևան քաղաքի համար` պատգամավորների Երևանի քաղաքային խորհրդի գործադիր կոմիտեի, հանրապետության մնացած տարածքի համար` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր «Հայբնակկոմտնտ» հանրապետական միավորման կողմից.

բ) քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող շինությունների գնահատման ժամանակ դրանց տեղադրությունը (դիրքը) հաշվի առնելու նպատակով` Հայաստանի Հանրապետության սեփականաշնորհման և ապապետականացման հանձնաժողովի 1994 թվականի հունիսի 14-ի «Սեփականաշնորհվող «փոքր» օբյեկտների տարածքի արժեքի հաշվարկման ուղղիչ գործակիցների մասին» N 61 որոշմամբ սահմանված գոտիավորումը:

3. Հայաստանի Հանրապետության ճարտարապետության և քաղաքաշինության պետական վարչությանը`

ա) հաշվի առնելով շինությունների արժեքի փոփոխությունները. մեկամսյա ժամկետում սահմանել շինությունների արժեքի ինդեքսավորման կարգը` այն համաձայնեցնելով Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարության, էկոնոմիկայի նախարարության ու Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության, պետական ռեգիստրի և վերլուծության պետական վարչության հետ:

1995-1997 թվականների համար քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող շինությունների գծով գույքահարկի հաշվարկման համար հիմք է ընդունվում 1995 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ հաշվարկված շինությունների արժեքի փոփոխության գործակիցը (ինդեքսը).

բ) մինչև 1995 թվականի հուլիսի 1-ը Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել առաջարկություն քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող շինությունների գնահատման նպատակով դրանց տեղադրության (դիրքի) գոտիավորման վերաբերյալ:

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությանը` երկշաբաթյա ժամկետում պատգամավորների Երևանի քաղաքային խորհրդի գործադիր կոմիտեին և Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր «Հայբնակկոմտնտ» հանրապետական միավորմանը տրամադրել նշված գոտիավորման հետ առնչվող անհրաժեշտ նյութերը.

գ) մեկամսյա ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել առաջարկություն անավարտ (կիսակառույց) շինարարության օբյեկտները գույքահարկով հարկման նպատակով շինությունների շարքը (ըստ ավարտվածության աստիճանի) դասելու տեխնիկական չափանիշների վերաբերյալ:

(3-րդ կետը փոփ. 05.11.97 N 491)

4. Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությանը` պատգամավորների Երևանի քաղաքային խորհրդի գործադիր կոմիտեի և Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր «Հայբնակկոմտնտ» հանրապետական միավորման հետ համատեղ մինչև 1995 թվականի հուլիսի 1-ը Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել առաջարկություն քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող գույքի գույքագրում և գրանցում իրականացնող պետական մարմինների կողմից գույքի գնահատման ընթացակարգի, գնահատողների իրավունքների, պարտականությունների, ինչպես նաև գործողության գանգատարկման մասին:

Հաստատված է ՀՀ կառավարության 1995 թվականի հունիսի 2-ի N 306 որոշմամբ

Կ Ա Ր Գ

Հայաստանի Հանրապետությունում գույքահարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող գույքի գնահատման

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույնով սահմանվում է «Գույքահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն գույքահարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող և արժեքային արտահայտման ենթակա գույքի գնահատման կարգը, որով հաշվարկված արժեքը կիրառվում է միայն գույքահարկով հարկման համար, եթե այլ բան սահմանված չէ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ:

Այս կարգով գնահատվում են իրավաբանական անձի կարգավիճակ ունեցող բոլոր ձեռնարկությունների, հիմնարկների, կազմակերպությունների, ինչպես նաև բանկերի (այսուհետև` ձեռնարկություններ) հաշվեկշիռներում (հաշվետվություններում) հաշվառված գույքը, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների, օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց (այսուհետև` քաղաքացիներ) սեփականության իրավունքով պատկանող բնակելի տները, բնակարանները, ամառանոցները, ավտոտնակները, կացարանները, շինություններն ու մյուս կառույցները (այսուհետև` շինություններ):

2. Քաղաքացիների շինությունների գնահատումը կատարվում է յուրաքանչյուր տարվա հուլիսի 1-ի դրությամբ:

II. ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԳՈՒՅՔԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ

3. Ձեռնարկությունների հարկման օբյեկտ հանդիսացող գույքը գնահատվում է նրանց կողմից` ինքնուրույնաբար, հիմնվելով հաշվեկշիռներում (հաշվետվություններում) այդ գույքի սահմանված կարգով արտացոլված արժեքի վրա: Ընդ որում, հիմնական միջոցների, ինչպես նաև փոքրարժեք և արագամաշ առարկաների գնահատումը կատարվում է մնացորդային արժեքով:

III. ՔԱՂԱՔԱՑԻՆԵՐԻՆ ՊԱՏԿԱՆՈՂ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ

4. Գնահատման ենթակա են քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող բնակելի, հասարակական և արտադրական շինությունները, որոնք հաշվառման են վերցված դրանց գույքագրում և գրանցում իրականացնող պետական մարմիններում կամ նրանց կողմից լիազորված ձեռնարկություններում ու կազմակերպություններում:

(4-րդ կետը լրաց. 25.06.98 N 402)

5. Շինությունների գնահատումը կատարվում է յուրաքանչյուր շինության համար առանձին, ելնելով 1984 թվականի շինարարության գների նորմատիվային բազայից և դրանց գույքագրման, անձնագրային կամ սկզբնական այլ փաստաթղթերում արտացոլված տվյալներից: Գույքագրման, անձնագրային կամ սկզբնական այլ փաստաթղթերի բացակայության դեպքում հիմք են ընդունվում պետական պարտադիր ապահովագրության համար Հայկական ԽՍՀ Մինիստրների խորհրդի 1982 թվականի հունիսի 9-ի «Հայկական ԽՍՀ գյուղական և քաղաքային վայրերում քաղաքացիներին պատկանող շինությունների գնահատման համար գնահատության նորմաները հաստատելու մասին» N 370 որոշմամբ սահմանված նորմերը, իսկ առանձին տեղակայված հասարակական և արտադրական շինությունների գնահատման համար հիմք են ընդունում Հայաստանի Հանրապետությունում, ըստ շինարարության գոտիների, 1984 թվականի գների բազային մակարդակով բնակելի տների ընդհանուր մակերեսի 1 քառ. մետրի միջինացված արժեքի 70 տոկոսի չափով հաշվի առնելով հետևյալ գործոնները`

շինության տեխնիկական վիճակը.

շինության արժեքի փոփոխությունը.

շինության մաշվածության աստիճանը.

շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը.

շինության հարկայնությունը.

շինության տեղադրությունը (դիրքը):

Ընդ որում, մետաղական շինությունների գնահատման համար որպես ելակետային ցուցանիշ ընդունվում է հասարակական և արտադրական նշանակության շինությունների 1 քառ. մետրի համար 26220 դրամ արժեքը մետաղյա ավտոտնակների գնահատման համար որպես ելակետային ցուցանիշ է ընդունվում Ա-3ք տիպի ավտոտնակի արժեքը, իսկ ֆիննական տնակների համար` ԲՏ-24ադ տիպի բնակելի տան արժեքը:

(5-րդ կետը լրաց. 25.06.98 N 402)

6. Սույն կարգի 5-րդ կետում նշված գործոնները հաշվի են առնվում հետևյալ ձևով`

ա) շինության տեխնիկական վիճակի գործակիցը բնութագրում է շինության արժեքն ըստ վնասվածության աստիճանի, համաձայն սույն կարգի N 1 աղյուսակի.

Աղյուսակ N 1

Շինության վնասվածության աստիճանն ըստ կարգի	Գործակիցը
0 I II III IV	1 0.95 0.85 0.50 0

Շինության վնասվածության աստիճանով բնութագրվող գործակիցը կիրառվում է միայն տեխնիկական եզրակացության առկայության դեպքում:

բ) շինության արժեքի փոփոխման գործակիցը բնութագրում է համանման շինության շինարարության նոր արժեքը և արտահայտվում է համապատասխան գների ինդեքսով: Շինության արժեքի փոփոխման փաստացի գործակիցը (ինդեքսը) սահմանվում է Հայաստանի Հանրապետության ճարտարապետության և քաղաքաշինության պետական վարչության կողմից.

գ) շինության մաշվածության աստիճանը կախված է շահագործման տևողությունից և բնութագրում է շինության արժեքի փոփոխությունը` պայմանավորված այդ գործակցով, համաձայն սույն կարգի N 2 աղյուսակի.

Աղյուսակ N 2

NN ը/կ	Շինության շահագործման տևողությունը (տարի)	Մաշվածությունը (տոկոս)	Գործակիցը
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.	1-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-40 41 և ավելի	2 5 9 13 18 25 32 40	0.98 0.95 0.91 0.87 0.82 0.75 0.68 0.60

դ) շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը բնութագրող գործակիցը արտահայտում է սույն կարգի N 3 աղյուսակում նշված ցուցանիշների ազդեցությունը շինության արժեքի վրա և կիրառվում է միայն բնակելի տների, բնակարանների ու ամառանոցների համար: Ընդ որում, «վերելակի առկայություն» ցուցանիշը կիրառվում է միայն 5 և ավելի հարկերում տեղաբաշխված բնակարանների համար: Ցածր հարկերի և մնացած շինությունների համար այն ընդունվում է 0:

Շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը բնութագրող գործակիցը հաշվարկվում է 0.5-ին գումարելով տվյալ շինությունը բնութագրող գործակիցների համապատասխան մեծությունները.

Աղյուսակ N 3

NN ը/կ	Ապահովվածությունը բնութագրող ցուցանիշները	Գործակիցը
1	2	3
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.	Էլեկտրամատակարարում Գազամատակարարում Ջրամատակարարում Կոյուղի Կենտրոնական, տեղական ջեռուցում Հեռախոսակապ Ռադիոֆիկացում Վերելակի առկայություն	0.09 0.07 0.09 0.07 0.05 0.05 0.05 0.03
	Ընդամենը	0.5

Մյուս շինությունների համար նշված գործոնի ազդեցությունը հաշվի չի առնվում և կիրառվում է 1 գործակիցը.

ե) հարկայնությունը բնութագրող գործակիցը, համաձայն սույն կարգի N 4 աղյուսակի, օգտագործվում է միայն 4 և ավելի հարկանի շենքերի բնակարանների դեպքում: Մնացած դեպքերում կիրառվում է 1 գործակիցը: Նկուղների, կիսանկուղների դեպքում համապատասխանաբար կիրառվում են 0.45 և 0.65 գործակիցները.

Աղյուսակ N 4

Բնակարանի հարկը	Շենքի հարկայնությունը
	4	5	9	12	14	16
1	2	3	4	5	6	7
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.	0.8 0.95 1 0.85	0.8 0.95 1 0.95 0.85	0.8 0.95 1 0.95 0.9 0.85 0.8 0.75 0.75	0.8 0.95 1 0.95 0.95 0.9 0.9 0.85 0.8 0.8 0.65 0.6	0.8 0.95 1 0.95 0.95 0.8 0.9 0.85 0.8 0.8 0.65 0.65 0.6	0.8 0.95 1 0.95 0.95 0.9 0.85 0.85 0.85 0.85 0.7 0.7 0.65 0.6 0.5 0.45

N 4 աղյուսակում չնշված հարկայնության համար հարկը բնութագրող գործակիցը սահմանվում է ելնելով աղյուսակում նշված հաջորդ` ավելի բարձր հարկայնություն ունեցող շենքի բնակարանների համար սահմանված գործակիցներից.

զ) շինության տեղադրությունը (դիրքը) բնութագրող գործակիցը, համաձայն սույն կարգի N 5 աղյուսակի, բնութագրում է քաղաքաշինական գործոնների ազդեցությունը շինության արժեքի վրա, տրանսպորտային հաղորդակցության հնարավորությունները, կառուցապատման միջավայրը, վարչատարածքային տեղաբաշխումը և այլն:

Շինությունների գնահատման նպատակով դրանց տեղադրությունը (դիրքը) բնութագրող գործակիցները սահմանվում են ըստ տարածագնահատման գոտիների, համաձայն սույն կարգի N 5 աղյուսակի.

Աղյուսակ N 5

Տարածագնահատման գոտիները	Գործակիցը
1	2
I II III IV V VI	1 0.71 0.57 0.43 0.28 0.14

(6-րդ կետը լրաց. 25.06.98 N 402)

7. Շինությունների գնահատման ամփոփ հաշվարկի ձևը, ինչպես նաև գնահատման օրինակները բերվում են սույն կարգի N 1 և 2 հավելվածներում:

Հավելված N 1 Հայաստանի Հանրապետությունում գույքահարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող գույքի գնահատման կարգի

Շինությունների գնահատման ամփոփ հաշվարկ

NN ը/կ	Գործոնը	Ցուցանիշը
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.	Շինության հաշվարկային միավորի (քառ. մ կամ խոր. մ) արժեքը Գնահատվող շինության մակերեսը կամ ծավալը Շինության տեխնիկական վիճակը բնութագրող գործակիցը Շինության արժեքի փոփոխման գործակիցը (ինդեքսը) Շինության մաշվածության աստիճանը Շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը բնորոշող գործակիցը Հարկը բնութագրող գործակիցը Տեղադրությունը (դիրքը) բնութագրող գործակիցը Շինության արժեքը (տ.1xտ.2xտ.3xտ.4xտ.5xտ.6xտ.7)

Հավելված N 2 Հայաստանի Հանրապետությունում գույքահարկով հարկման օբյեկտ հանդիսացող գույքի գնահատման կարգի

Քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող շինությունների գնահատման օրինակներ

Օրինակ 1. Բնակելի տան գնահատում.

Շինության տիպն ըստ կարգի 5-րդ կետում նշված ամփոփ աղյուսակի` ԲՏ-11ք. երկհարկանի տուն, ուղիղ ձևի արթիկ տուֆից, բարդ շաղախի հիման վրա, ներսից գաջած, առաջին հարկի ծածկը երկաթբետոնե, երկրորդինը` փայտյա, տանիքը` կղմինդրե, I գոտի, 1960 թ. կառուցված, գնահատման ենթակա է 1000 խոր. մ, ապահովված է կոյուղով, հեռախոսով, ջեռուցումով, ջրամատակարարմամբ և էլեկտրամատակարարմամբ: Շինության տեխնիկական վիճակը համապատասխանում է նորմերին` վնասվածության աստիճանը 0 կարգի է:

Պայմանականորեն ընդունենք, որ հաշվարկային միավորի արժեքը վերցվել է հիմնվելով պետական պարտադիր ապահովագրման համար սահմանված նորմերի վրա` ըստ վերջինիս 0.1127 դրամ/խոր.մ:

Ենթադրենք, որ գնահատումը կատարվում է 1995 թ. և տվյալ շինության արժեքի փոփոխման գործակիցը պայմանականորեն ընդունվում է 74500:

Շինության տեխնիկական վիճակը բնութագրող գործակիցն ըստ N 1 աղյուսակի հավասար է 1-ի (0 կարգ).

մաշվածության գործակիցն ըստ N 2 աղյուսակի հավասար է 0.68 (35 տարի).

շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը բնութագրող գործակիցն ըստ N 3 աղյուսակի հավասար կլինի 0.85

(0.5+0.07+0.05+0.05+0.09+0.09).

տեղադրությունը (դիրքը) բնութագրող գործակիցն ըստ N 5 աղյուսակի հավասար է 1-ի:

Այսպիսով, հաշվարկը կունենա հետևյալ տեսքը`

NN ը/կ	Գործոնը	Ցուցանիշը
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.	Շինության հաշվարկային միավորի (քառ. մ կամ խոր. մ) արժեքը Գնահատվող շինության մակերեսը կամ ծավալը Շինության տեխնիկական վիճակը բնութագրող գործակիցը Շինության արժեքի փոփոխման գործակիցը (ինդեքսը) Շինության մաշվածության աստիճանը Շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը գործակիցը Հարկը բնութագրող գործակիցը Տեղադրությունը (դիրքը) բնութագրող գործակիցը Շինության արժեքը (տ.1xտ.2xտ.3xտ.4xտ.5xտ.6xտ.7)	0.1127 դրամ/խոր.մ 1000 խոր.մ 1 74500 0.68 0.85 1 1 0.1127x1000x1x74500x0.68x x0.85x1x1=4852975 դ

Օրինակ 2. Բազմահարկ շենքի բնակարանի գնահատում.

Համաձայն սկզբնական փաստաթղթերի, շենքի 1 քառ. մ արժեքը կազմել է 0.85 դրամ, այն կառուցվել է 1965 թ., գտնվում է տարածքագնահատման II գոտում, բնակարանի ընդհանուր մակերեսը կազմում է 70 քառ. մ, գտնվում է 9 հարկանի շենքի 5-րդ հարկում, չունի հեռախոս և տվյալ շինության արժեքի փոփոխման գործակիցն ընդունվում է 74500: Շինությունն ունի վնասվածության 1-ին կարգ:

Շինության տեխնիկական վիճակը բնութագրող գործակիցն ըստ N 1 աղյուսակի հավասար է 0.95-ի (1-ին կարգ).

մաշվածության աստիճանը բնութագրող գործակիցն ըստ N 2 աղյուսակի հավասար է 0.75-ի (30 տարի).

շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը բնութագրող գործակիցն ըստ N 3 աղյուսակի հավասար կլինի 0.95

(0.5+0.09+0.07+0.09+0.07+0.05+0.05+0.03).

հարկը բնութագրող գործակիցը հավասար է 0.9.

տեղադրությունը (դիրքը) բնութագրող գործակիցն ըստ N 5 աղյուսակի հավասար է 0.71-ի:

Այսպիսով, հաշվարկը կունենա հետևյալ տեսքը`

NN ը/կ	Գործոնը	Ցուցանիշը
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.	Շինության հաշվարկային միավորի (քառ. մ կամ խոր. մ) արժեքը Գնահատվող շինության մակերեսը կամ ծավալը Շինության տեխնիկական վիճակը բնութագրող գործակիցը Շինության արժեքի փոփոխման գործակիցը (ինդեքսը) Շինության մաշվածության աստիճանը Շինության կոմունալ և կապի համակարգերով ապահովվածությունը գործակիցը Հարկը բնութագրող գործակիցը Տեղադրությունը (դիրքը) բնութագրող գործակիցը Շինության արժեքը (տ.1xտ.2xտ.3xտ.4xտ.5xտ.6xտ.7)	0.85 դրամ/խոր.մ 70 խոր.մ 0.95 74500 0.75 0.95 0.9 0.71 0.85x70x0.95x74500x0.75x x0.95x0.9x0.71=1917267 դ