«Վավերացնում եմ»
Հայաստանի Հանրապետության
Նախագահ Ռ. Քոչարյան
28 նոյեմբերի 2001 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

28 նոյեմբերի 2001 թվականի N 1166
քաղ. Երևան

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ 2002-2004 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՆՊԱՏԱԿԱՅԻՆ ԾՐԱԳԻՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

«Բույսերի պաշտպանության և բույսերի կարանտինի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5-րդ հոդվածի «գ» կետին համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների նպատակային ծրագիրը (կցվում է):

2. Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարությանը` բույսերի պաշտպանության միջոցառումներն իրականացնել` համաձայնեցնելով տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ և իրազեկելով հողի սեփականատերերին ու հողօգտագործողներին:

3. Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարությանը` Հայաստանի Հանրապետության յուրաքանչյուր տարվա պետական բյուջեի նախագիծը կազմելիս քննարկել բույսերի պաշտպանության միջոցառումների իրականացման համար միջոցների հատկացման հնարավորության հարցը:

4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում 2001 թվականի նոյեմբերի 28-ից:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ

Ա. Մարգարյան

Հաստատված է ՀՀ կառավարության 2001 թվականի նոյեմբերի 28-ի N 1166 որոշմամբ

Ն Պ Ա Տ Ա Կ Ա Յ Ի Ն  Ծ Ր Ա Գ Ի Ր

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ 2002-2004 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ

1. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանի Հանրապետության բնակլիմայական պայմանների, գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և դրանց վնասակար բիոցենոզի բազմազանությունը նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում վնասատուների և հիվանդությունների զարգացման համար: Ուստի, գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բարձր և որակով բերքի ստացման համար կարևոր խնդիր է վնասատուների ու հիվանդությունների դեմ արդյունավետ պայքարի կազմակերպումը: Վերջին տարիներին վնասատուների և հիվանդությունների թվի ավելացում է դիտվել դրանց դեմ պայքարի միջոցառումների ծավալների կրճատման պատճառով, որը 2000 թվականին կազմել է անհրաժեշտ պահանջարկի ընդամենը 10 տոկոսը:

Նշված պատճառով հանրապետությունում ոչ նպաստավոր է դարձել բուսասանիտարական վիճակը: Մեծ չափերի է հասել առանձնապես վտանգավոր վնասատուների և հիվանդությունների տարածվածությունն ու վնասակարությունը:

Երկրագործության ու բույսերի պաշտպանության գիտական կենտրոնի և բույսերի պաշտպանության հանրապետական կայանի ամենամյա կանխատեսումների համաձայն 2002-2004 թթ. սպասվում է մկնանման կրծողների, ծղրիդների, մորեխների, հողաբնակ վնասատուների, կոլորադյան բզեզի, հացաբզեզների ու լվիճների և այլ վնասատուների ու հիվանդությունների թվի ավելացում: Դա կարող է վտանգել գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքի ստացումը: Ուստի, պայքարի միջոցառումների կազմակերպումն անհրաժեշտություն է, որը բխում է ազգային անվտանգության և տնտեսական անկախության շահերից:

2. ԾՐԱԳՐԻ ՆՊԱՏԱԿԸ ԵՎ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ

Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի պաշտպանության միջոցառումները երկրի պարենային անվտանգության ապահովմանն ուղղված գործոններից են: Սույն ծրագրի նպատակն է հանրապետության տնտեսության անցումային արդի փուլում, երբ գյուղացիական տնտեսություններն ի վիճակի չեն բավարար չափով իրականացնել բույսերի պաշտպանության միջոցառումներ, պետական միջոցների հաշվին նվազագույնի հասցնել դրանց զանգվածային զարգացումը և կանխարգելել հետագա տարածումը:

Ծրագրի նպատակին հասնելու համար անհրաժեշտ է պետական կենտրոնացված միջոցների հաշվին իրականացնել գյուղատնտեսական մշակաբույսերի առավել վտանգավոր վնասատուների, հիվանդությունների ախտանշանների դիտարկումներ (մոնիտորինգ), կանխատեսումներ, ախտորոշումներ, կանխարգելիչ գործողություններ և պայքարի արդյունավետ միջոցառումներ: Բույսերի պաշտպանության միջոցառումների ծրագրի իրականացումը հնարավորություն կտա տարեկան ստանալ գյուղատնտեսական մշակաբույսերի շուրջ 63-65 հազար տոննա լրացուցիչ բերք:

3. ԾՐԱԳՐՈՎ ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԸ

Նախատեսվում է հանրապետության մարզերում 2002-2004 թթ. իրականացնել հետևյալ կենտրոնացված պայքարի միջոցառումները`

1. Պայքար մկնանման կրծողների դեմ` գարնանը և աշնանը`

2002 թ.` 25000 հա հողատարածության վրա` 114.6 մլն դրամ արժեքով,

2003 թ.` 35000 հա հողատարածության վրա` 163.6 մլն դրամ արժեքով,

2004 թ.` 37000 հա հողատարածության վրա` 173.9 մլն դրամ արժեքով:

Նշված միջոցառումը կիրականացվի տրակտորային ցրիչներով` Կոտայքի, Արագածոտնի, Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Լոռու, Շիրակի, Տավուշի, Վայոց ձորի, Արմավիրի մարզերի առավել վարակված հողատարածքներում:

2. Պայքար մորեխների և ծղրիդների դեմ`

2002 թ.` 5500 հա հողատարածության վրա` 55.0 մլն դրամ արժեքով,

2003 թ.` 6500 հա հողատարածության վրա` 65.0 մլն դրամ արժեքով,

2004 թ.` 7000 հա հողատարածության վրա` 70.0 մլն դրամ արժեքով:

Նշված միջոցառումը կիրականացվի տրակտորային սրսկիչներով` մայիս, հունիս, հուլիս ամիսներին` Կոտայքի, Արագածոտնի, Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Լոռու, Շիրակի, Տավուշի, Արմավիրի, Արարատի մարզերի գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ցանքատարածություններում, խոտհարքներում, արոտներում և այլ հողատեսքերում:

3. Պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ`

2002 թ.` 5000 հա հողատարածության վրա` 52.5 մլն դրամ արժեքով,

2003 թ.` 6500 հա հողատարածության վրա` 72.0 մլն դրամ արժեքով,

2004 թ.` 6500 հա հողատարածության վրա` 72.1 մլն դրամ արժեքով:

Նշված միջոցառումը կիրականացվի տրակտորային սրսկիչներով` ապրիլ-օգոստոս ամիսներին` Կոտայքի, Արագածոտնի, Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Լոռու, Շիրակի, Տավուշի, Վայոց ձորի, Արմավիրի, Արարատի մարզերի կարտոֆիլի և այլ մորմազգի այլ մշակաբույսերի ցանքատարածություններում:

4. Պայքար պտղատու այգիներում առանձնապես վնասակար օրգանիզմների (կալիֆորնիական վահանակիր, արևելյան պտղակեր), հիվանդությունների (քոս, բակտերիալ այրվածքներ և այլն) դեմ`

2002 թ.` 2500 հա տարածության վրա` 37,5 մլն դրամ արժեքով,

2003 թ.` 4380 հա տարածության վրա` 66.3 մլն դրամ արժեքով,

2004 թ.` 5340 հա տարածության վրա` 80.9 մլն դրամ արժեքով:

Նշված միջոցառումները կիրականացվեն մայիս-հուլիս ամիսներին` Արարատի, Արմավիրի, Կոտայքի, Սյունիքի, Տավուշի, Վայոց ձորի մարզերի վարակված պտղատու այգիներում:

Այսպիսով, հանրապետությունում նախատեսվում է իրականացնել հետևյալ պայքարի միջոցառումները`

2002 թ.` 38000 հա տարածության վրա` 259.6 մլն դրամ արժեքով,

2003 թ.` 52380 հա տարածության վրա` 366.9 մլն դրամ արժեքով,

2004 թ.` 55840 հա տարածության վրա` 396.9 մլն դրամ արժեքով:

Աշխատանքները կիրականացվեն այն մարզերում, տարածաշրջաններում ու տնտեսություններում, որտեղ վարակը գերազանցում է վնասակարության շեմը և հասնում վտանգավոր չափերի: Աշխատանքների կատարման վայրը, չափերն ու եղանակները կհամաձայնեցվեն տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ: Գյուղացիական և գյուղացիական կոլեկտիվ տնտեսություններին պարբերաբար կտրվի մասնագիտական խորհրդատվություն գյուղատնտեսական մշակաբույսերի հիվանդությունների ու վնասատուների տարածման կանխարգելման, ինչպես նաև դրանց դեմ քիմիական պայքարի միջոցառումների կազմակերպման եղանակների և ժամկետների վերաբերյալ: Պայքարի միջոցառումների իրականացման փաստը կհաստատվի կատարողական ակտերով, որոնց կազմմանը կմասնակցեն մարզի համապատասխան ծառայությունների մասնագետները և, որոնք կհաստատվեն համայնքների ղեկավարների կողմից:

4. ԾՐԱԳՐԻ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՈՒՄԸ

Ծրագրով նախատեսված միջոցառումների ֆինանսավորումն իրականացվելու է Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարությանը Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից և այլ աղբյուրներից հատկացված միջոցների հաշվին:

5. ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՒՅՑԸ

Ծրագրի իրականացման ժամանակացույցը մշակվել է երկար տարիների բուսասանիտարական փաստացի վիճակի ուսումնասիրության արդյունքների հիման վրա (հավելված N 1):

6. ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԻՑ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ

Գիտական հետազոտություններից և արտադրության պրակտիկայից հայտնի է, որ գյուղատնտեսական մշակաբույսերի վնասատուների, հիվանդությունների, մոլախոտերի դեմ ժամանակին և որակով պայքարի միջոցառումներ չկազմակերպելու դեպքում գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքի կորուստները կարող են կազմել երեսուն տոկոս, իսկ առանձին դեպքում` 70-80 տոկոս: Ծրագրով նախատեսված միջոցառումների շնորհիվ նվազագույնի կհասցվի վնասակար օրգանիզմների թիվը, որը նախապայման կհանդիսանա որակով ու բարձր բերքի ստացման համար, տնտեսությունները կստանան լրացուցիչ զգալի օգուտներ (հավելվածներ NN 2, 3 և 4):

Պետական միջոցների հաշվին 2002 թ. բույսերի պաշտպանության միջոցառումների իրականացման ծրագրով նախատեսված աշխատանքների կատարման արդյունքում հանրապետության գյուղատնտեսության բնագավառում ստացված լրացուցիչ օգուտը կկազմի 3277.5 մլն դրամ, 2003 թ.` 4597.3 մլն դրամ, 2004 թ.` 4888.1 մլն դրամ, 2000 թ. 3511 մլն դրամի փոխարեն:

Ըստ մարզերի` բույսերի պաշտպանության միջոցառումների ծավալները ներկայացված են NN 5, 6 և 7 հավելվածներում:

Հավելված N 1 բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների ծրագրի

Ժ Ա Մ Ա Ն Ա Կ Ա Ց ՈՒ Յ Ց

բույսերի պաշտպանության միջոցառումների ծրագրի իրականացման

Միջոցառման  անվանումը	Ժամկետը (ամեն տարի ըստ ամիսների)	Ընդգրկվող մարզերը
1. Պայքար մկնանման կրծողների դեմ	01.02-01.06 10.09-01.12	Կոտայք, Արագածոտն, Սյունիք, Շիրակ, Լոռի, Տավուշ, Գեղարքունիք, Վայոց ձոր, Արմավիր
2. Պայքար մորեխների և ծղրիդների դեմ	01.05-31.08	Արմավիր, Արարատ, Կոտայք, Արագածոտն, Սյունիք, Լոռի, Տավուշ, Գեղարքունիք, Շիրակ
3. Պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ	01.05-31.08	Արմավիր, Արարատ, Կոտայք, Արագածոտն, Սյունիք, Լոռի, Տավուշ, Գեղարքունիք, Վայոց ձոր
4. Պայքար պտղատու այգիներում (կալիֆորնիական վահանակիր, արևելյան պտղակեր)	01.05-30.08	Արագածոտն, Կոտայք, Տավուշ, Արարատ, Արմավիր, Սյունիք, Վայոց ձոր

Հավելված N 2 բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների ծրագրի

Հ Ա Շ Վ Ա Ր Կ

2002 թ. բույսերի պաշտպանության միջոցառումների իրականացման արդյունքում ակնկալվող լրացուցիչ բերքի

Միջոցառման անվանումը	Մշակաբույսի անվանումը	Տարածու- թյունը (հազ.հա)	1հա-ի միջին բերքը (ց/հա)	Կորստից փրկելու չափը (%)	Սպասվելիք լրացուցիչ բերքը (տ)	1 ց-ի  գինը (դրամ)	Լրացուցիչ օգուտի չափը (մլն դրամ)
1. Պայքար մկնանման կրծողների դեմ	Հացահատիկային մշակաբույսեր	25.0	20	30	15000	10000	1500.0
2. Պայքար մորեխների և ծղրիդների դեմ	Խոտհարք	5.5	30	60-70	9750	1000	97.5
3. Պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ	Կարտոֆիլ	5.0	120	30	18000	7000	1260.0
4. Պայքար պտղատու այգիներում	Պտղատու այգի	2.5	70	30	5250	8000	420.0
Ընդամենը		38.0			48000		3277.5

Հավելված N 3 բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների ծրագրի

Հ Ա Շ Վ Ա Ր Կ

2003 թ. բույսերի պաշտպանության միջոցառումների իրականացման արդյունքում ակնկալվող լրացուցիչ բերքի

Միջոցառման անվանումը	Մշակաբույսի անվանումը	Տարածու- թյունը (հազ.հա)	1հա-ի միջին բերքը (ց/հա)	Կորստից փրկելու չափը (%)	Սպասվելիք լրացուցիչ բերքը (տ)	1 ց-ի  գինը (դրամ)	Լրացուցիչ օգուտի չափը (մլն դրամ)
1. Պայքար մկնանման կրծողների դեմ	Հացահատիկային մշակաբույսեր	35.0	20	30	21000	10000	2100.0
2. Պայքար մորեխների և ծղրիդների դեմ	Խոտհարք	6.5	30	60-70	12350	1000	123.0
3. Պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ	Կարտոֆիլ	6.5	120	30	23400	7000	1638.0
4. Պայքար պտղատու այգիներում	Պտղատու այգի	4.38	70	30	9198	8000	735.8
Ընդամենը		52.38	-	-	659.50	-	4597.3

Հավելված N 4 բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների ծրագրի

Հ Ա Շ Վ Ա Ր Կ

2004 թ. բույսերի պաշտպանության միջոցառումների իրականացման արդյունքում ակնկալվող լրացուցիչ բերքի

Միջոցառման անվանումը	Մշակաբույսի անվանումը	Տարածու- թյունը (հազ.հա)	1հա-ի միջին բերքը (ց/հա)	Կորստից փրկելու չափը (%)	Սպասվելիք լրացուցիչ բերքը (տ)	1 ց-ի  գինը (դրամ)	Լրացուցիչ օգուտի չափը (մլն դրամ)
1. Պայքար մկնանման կրծողների դեմ	Հացահատիկային մշակաբույսեր	37.0	20	30	22200	10000	2220.0
2. Պայքար մորեխների և ծղրիդների դեմ	Խոտհարք	7.0	30	60-70	13300	1000	133.0
3. Պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ	Կարտոֆիլ	6.5	120	30	23400	7000	1638.0
4. Պայքար պտղատու այգիներում	Պտղատու այգի	5.34	70	30	11214	8000	897.1
Ընդամենը		55.84	-	0	70114	-	4888.1

Հավելված N 5 բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների ծրագրի

2002 թ. հանրապետությունում բույսերի պաշտպանության ծրագրով իրականացվող պայքարի միջոցառումների ծավալներն ըստ մարզերի

Մարզի անվանումը	Ընդամենը		Միջոցառման անվանումը
	տա- րածքը  (հա)	գու- մարը (մլն դրամ)	պայքար մկնանման կրծողների դեմ		պայքար մորեխների դեմ		պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ		պայքար պտղատու այգիներում
			տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)
Արագածոտն	4100	23.35	3000	13.75	500	5.0	200	2.1	300	4.5
Արարատ	1600	18.75	-	-	600	6.0	500	5.25	500	7.5
Արմավիր	2000	19.54	500	2.29	600	6.0	500	5.25	400	6.0
Գեղարքունիք	7100	44.2	5000	22.92	1100	11.0	1000	10.5	-	-
Լոռի	5100	31.64	3500	16.04	300	3.0	1200	12.6	-	-
Կոտայք	4900	34.55	3000	13.75	700	7.0	600	6.3	500	7.5
Շիրակ	5500	28.83	4500	20.63	400	4.0	400	4.2	-	-
Սյունիք	4100	26.35	3000	13.75	600	6.0	200	2.1	300	4.5
Վայոց ձոր	1200	7.8	1000	4.58	100	1.0	-	-	100	1.5
Տավուշ	2900	23.08	1500	6.88	600	6.0	400	4.2	400	6.0
Ընդամենը	38500	259.6	25000	114.59	5500	55.0	5000	52.5	2500	37,5

Հավելված N 6 բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների ծրագրի

2003 թ. հանրապետությունում բույսերի պաշտպանության ծրագրով իրականացվող պայքարի միջոցառումների ծավալներն ըստ մարզերի

Մարզի անվանումը	Ընդամենը		Միջոցառման անվանումը
	տա- րածքը  (հա)	գու- մարը (մլն դրամ)	պայքար մկնանման կրծողների դեմ		պայքար մորեխների դեմ		պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ		պայքար պտղատու այգիներում
			տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)
Արագածոտն	6530	47.9	4500	21.0	500	5.0	300	3.3	1230	18.6
Արարատ	2400	25.6	500	2.3	600	6.0	600	6.7	700	10.6
Արմավիր	3200	31.0	1000	4.7	900	9.0	600	6.7	700	10.6
Գեղարքունիք	8700	55.6	6200	29.0	1000	10.0	1500	16.6	-	-
Լոռի	6600	43.2	4600	21,6	500	5.0	1500	16.6	-	-
Կոտայք	7000	50.3	4500	21.0	1200	12.0	600	6,7	700	10,6
Շիրակ	6600	37.3	5500	25.7	500	5.0	600	6.6	-	-
Սյունիք	6250	39.0	4900	22.9	600	6.0	300	3.3	450	6.8
Վայոց ձոր	1200	7.3	1000	4.7	-	-	100	1.1	100	1.5
Տավուշ	3900	29.7	2300	10.7	700	7.0	400	4.4	500	7.6
Ընդամենը	52380	366.9	35000	163.6	6500	65.0	6500	72.0	4380	66.3

Հավելված N 7 բույսերի պաշտպանության միջոցառումների 2002-2004 թվականների ծրագրի

2004 թ. հանրապետությունում բույսերի պաշտպանության ծրագրով իրականացվող պայքարի միջոցառումների ծավալներն ըստ մարզերի

Մարզի անվանումը	Ընդամենը		Միջոցառման անվանումը
	տա- րածքը  (հա)	գու- մարը (մլն դրամ)	պայքար մկնանման կրծողների դեմ		պայքար մորեխների դեմ		պայքար կոլորադյան բզեզի դեմ		պայքար պտղատու այգիներում
			տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)	տարածքը  (հա)	գումարը (մլն դրամ)
Արագածոտն	6900	49,5	4900	23.0	500	5.0	300	3.3	1200	18.2
Արարատ	2600	29.2	500	2,4	500	5.0	600	6.7	1000	15.1
Արմավիր	3500	35.0	1000	4.7	1000	10.0	600	6.7	900	13.6
Գեղարքունիք	9000	57.2	6500	30.6	1000	10.0	1500	16.6	-	-
Լոռի	7200	47.1	5000	23.5	700	7.0	1500	16.6	-	-
Կոտայք	7600	55.4	4800	22.6	1400	14.0	600	6,7	800	12.1
Շիրակ	6900	40.4	5500	25.7	800	8.0	600	6.7	-	-
Սյունիք	6440	41.5	5000	23.5	500	5.0	300	3.3	640	9.7
Վայոց ձոր	1300	8.8	1000	4.7	-	-	100	1.1	200	3.0
Տավուշ	4400	32.8	2800	13.2	600	6.0	400	4.4	600	9.2
Ընդամենը	55840	396.9	37000	173.9	7000	70.0	6500	72.1	5340	80.9