ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՐԴԻ ՆԱԽԱԳԱՀՈՒԹՅԱՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ Ը

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆՆԵՐԻ ԿԱՆՈՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահությունը որոշում է.

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատարանների կանոնադրությունը:

2. Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանը` հաստատել Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն դատարանի զինվորական գործերով դատական կոլեգիայի և զինվորական դատարանի հաստիքացուցակները:

Հայաստանի Հանրապետության ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՐԴԻ Նախագահ	բ. արարքցյան
12 սեպտեմբերի 1992 թվականի, քաղ. Երևան Արձ. հ.191, կետ 6 Հ.նխ.-515-1

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆՆԵՐԻ

Կ Ա Ն Ո Ն Ա Դ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը

Գ Լ Ո Ւ Խ  1

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1

Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատարանները Հայաստանի Հանրապետության դատական համակարգի մասն են և գործում են Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերում:

Զինվորական դատարանները կազմվում են տարածքային սկզբունքով:

Հոդված 2

Զինվորական դատարանները, իրականացնելով արդարադատություն, կոչված են ոտնձգություններից պաշտպանելու Հայաստանի Հանրապետության անվտանգությունը, նրա զինված ուժերի մարտունակությունը և պատրաստականությունը, զինվորական կարգապահությունը և զինվորական ծառայություն կրելու սահմանված կարգը:

Հոդված 3

Զինվորական դատարանների կազմավորումը և իրավասությունը, դատավորների և ժողովրդական ատենակալների ընտրության կարգը սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ:

Հոդված 4

Արդարադատություն իրականացնելիս զինվորական դատարանները ղեկավարվում են Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրությամբ Հայաստանի Հանրապետության դատարանակազմության մասին օրենքով, Հայաստանի Հանրապետության այլ օրենսդրական ակտերով և սույն կանոնադրությամբ:

Հոդված 5

Զինվորական դատարանն ընտրվում է դատարանի դատավորների և ժողովրդական ատենակալների կազմով:

Զինվորական դատարանների դատավորներն ընտրվում են Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի կողմից` օրենքով սահմանված կարգով:

Զինվորական դատարանի ժողովրդական ատենակալներն ընտրվում են Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի, ազգային անվտանգության պետական վարչության, ներքին գործերի նախարարության ներքին զորքերի, արտակարգ իրավիճակների պետական վարչության, զինվորական ուսումնական հաստատությունների զինծառայողների ընդհանուր ժողովներում` օրենքով սահմանված կարգով:

Զինվորական դատարանի դատավորները կարող են հետ կանչվել կամ ժամկետից շուտ այդ պաշտոնից ազատվել Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի կողմից` օրենքով սահմանված կարգով:

Առաջին անգամ զինվորական դատավոր ընտրվածները տալիս են հետևյալ երդումը. «Ստանձնելով դատավորի պարտականությունները, երդվում են հավատարիմ լինել Հայաստանի Հանրապետությանը, արդարադատությունը իրականացնել օրենքին ճիշտ համապատասխան` անկախ որևէ ազդեցությունից, լինել արդարացի, սկզբունքային և անաչառ, ամենուրեք իմ վարքով արժանի լինել դատավորի բարձր կոչմանը»:

Հոդված 6

Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատարանի դատավորը կարող է ընտրվել 25 տարին լրացած, Հայաստանի Հանրապետության զինապարտ քաղաքացին, որը տիրապետում է հայերենին, ունի բարձրագույն իրավաբանական կրթություն, ըստ մասնագիտության առնվազն երեք տարվա աշխատանքային ստաժ և հանձնել է որակավորման քննություններ:

Հոդված 7

Զինվորական դատարանի ժողովրդական ատենակալ կարող է ընտրվել իսկական կամ ժամկետային զինվորական ծառայության մեջ գտնվող Հայաստանի Հանրապետության ցանկացած քաղաքացի: Արդարադատություն իրականացնելիս ժողովրդական ատենակալները օգտվում են դատավորի հետ համահավասար իրավունքներից:

Հոդված 8

 Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահությունը զինվորական դատարանում ընտրված դատավորներից Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարի ներկայացմամբ հաստատում է դատարանի նախագահին:

Հոդված 9

Զինվորական դատարանում քրեական և քաղաքացիական գործերի քննությունը կատարվում է կոլեգիալ կարգով:

Առաջին ատյանի դատարանում քրեական և քաղաքացիական բոլոր գործերը քննվում են զինվորական դատարանի դատավորի և երկու ժողովրդական ատենակալների կազմով:

Զինվորական գործերի դատական կոլեգիայում վճռաբեկության և հսկողության կարգով գործերի քննությունը կատարվում է դատարանի երեք անդամների կազմով:

Հոդված 10

Արդարադատություն իրականացնելիս զինվորական դատավորներն ու ժողովրդական ատենակալները անկախ են և ենթարկվում են միայն օրենքին:

Հոդված 11

Զինվորական դատարանի դատավորը (իսկ ատենակալը` գործի քննության ընթացքում) չի կարող քրեական պատասխանատվության ենթարկվել, ձերբակալվել կամ դատական կարգով վարչական տույժի ենթարկվել առանց Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի համաձայնության, իսկ նստաշրջանների միջև ընկած ժամանակաշրջանում` առանց Գերագույն խորհրդի նախագահության համաձայնության:

Հոդված 12

Զինվորական դատարանի դատավորը կարգապահական պատասխանատվություն է կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում և կարգով:

Գ Լ Ո Ւ Խ  2

ԳՈՐԾԵՐԻ ԸՆԴԴԱՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆՆԵՐԻՆ

Հոդված 13

Զինվորական դատարաններն ընդդատյա են`

- զինծառայողների, ինչպես նաև վարժական հավաքների մեջ գտնվող զինապարտների կողմից կատարված բոլոր հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը.

- Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության պետական վարչության գեներալական, սպայական, ենթասպայական, սերժանտական և շարքային անձնակազմի կողմից կատարված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը.

- Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության ներքին զորքերի և արտակարգ իրավիճակների պետական վարչության զինծառայողների անձնակազմի կողմից կատարված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը.

- Հայաստանի Հանրապետության ուղղիչ-աշխատանքային հիմնարկների սերժանտական, ենթասպայական, սպայական անձնակազմի կողմից կատարվող ծառայությունը կրելու սահմանված կարգի դեմ ուղղված հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը.

- լրտեսության վերաբերյալ գործերը.

- միջպետական համաձայնագրերով զինվորական դատարաններին վերապահված գործերը.

- սույն հոդվածի 1-ին, 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ կետերում նշված անձանց կողմից կատարված վարչական զանցանքների վերաբերյալ գործերը:

Հոդված 14

Զինվորական դատարանները քրեական գործերի հետ համատեղ քննության են առնում այդ հանցագործություններով քաղաքացիներին, զորամասերին, պետական և ոչ պետական ձեռնարկություններին ու հիմնարկներին պատճառված նյութական վնասի հատուցման պահանջի վերաբերյալ հայցերը:

Հոդված 15

Եթե մեկ կամ մի խումբ անձանց կողմից կատարված հանցագործություններից թեկուզ և մեկի վերաբերյալ գործը ընդդատյա է զինվորական դատարանին, ապա բոլոր հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը քննում է զինվորական դատարանը:

Եթե մի խումբ անձանց կողմից կատարված մեկ կամ մի քանի հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով մեղադրյալներից թեկուզ մեկի գործը ընդդատյա է զինվորական դատարանին, ապա բոլոր մեղադրյալների վերաբերյալ գործը քննում է զինվորական դատարանը:

Հոդված 16

Սույն կանոնադրության 13 հոդվածի 1-ին, 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ կետերում նշված, ծառայության ընթացքում հանցագործություններ կատարած, սակայն գործը դատարանում քննելու պահին ծառայությունից արձակված անձանց գործերը քննում է զինվորական դատարանը:

Հոդված 17

Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիային ընդդատյա են գնդապետի, գեներալի զինվորական կոչում ունեցող կամ այդպիսի կոչում պահանջող պաշտոններ զբաղեցնող զինծառայողների վերաբերյալ գործերը:

Գ Լ Ո Ւ Խ  3

ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆՆԵՐԻ ԴԱՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոդված 18

Զինվորական դատարանների դատական գործունեության հսկողությունը իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանը:

Հոդված 19

Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիան`

- քննության է առնում Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատարանների վճիռների և դատավճիռների դեմ բերված վճռաբեկ, մասնավոր գանգատներն ու բողոքները

 - հսկողության կարգով քննության է առնում Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի նախագահի, Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի, Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի նախագահի, Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատախազի բողոքները զինվորական դատարանների որոշումների, վճիռների և դատավճիռների դեմ.

- նոր երևան եկած հանգամանքներով Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազի և Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատախազի եզրակացության հիման վրա քննում է այն գործերը, որոնց վերաբերյալ զինվորական դատարանները կայացրել են որոշումներ, վճիռներ ու դատավճիռներ.

- իրավասու է որպես առաջին ատյանի դատարան իր վարույթին ընդունել զինվորական դատարանի ցանկացած գործ:

Հոդված 20

Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի նախագահը`

- ղեկավարում է Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի աշխատանքը.

- իրավունք ունի նախագահել զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի նիստերին.

- նշանակում է դատարանի կազմը` կոլեգիային դատական նիստերում գործերի քննության համար.

- օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով բողոքարկում է Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատարանների որոշումները, վճիռներն ու դատավճիռները, ինչպես նաև կասեցնում է դրանց կատարումը.

- Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի պլենումին հաշվետվություններ է ներկայացնում դատական կոլեգիայի գործունեության մասին.

- ապահովում է կոլեգիայի հսկողության աշխատանքը մյուս զինվորական դատարանների գործունեության նկատմամբ, հսկողության կարգով ստուգելու համար իրավունք ունի պահանջելու գործեր, որոնք քննվել են զինվորական դատարանների կողմից.

- կազմակերպվում է դատական պրակտիկայի ուսումնասիրման և ամփոփման աշխատանքը:

Գ Լ Ո Ւ Խ 4

ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆՆԵՐԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒՄԸ, ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆՈՒՄ

Հոդված 21

Զինվորական դատարանների գործունեության կազմակերպման ղեկավարումն իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը:

Հոդված 22

Զինվորական դատարանի նախագահը`

- նախագահում է դատական նիստերին.

- կազմակերպում է դատական պրակտիկայի ուսումնասիրման և ամփոփման, դատական վիճակագրության վարման աշխատանքները.

- կատարում է աշխատանքի բաժանում դատավորների միջև.

- կատարում է ընդունելություն, կազմակերպում է մյուս զինվորական դատավորների կողմից ընդունելության աշխատանքը, առաջարկությունների, դիմում-գանգատների քննարկումը.

- պետական մարմիններին, հասարակական կազմակերպություններին և պաշտոնատար անձանց միջնորդագրեր է ներկայացնում իրավախախտումների պատճառների և դրանց կատարմանը նպաստող պայմանների վերացման վերաբերյալ.

- կազմակերպական ղեկավարություն է իրականացնում դատարանի ապարատի աշխատանքի նկատմամբ.

- կազմակերպում է իրավական գիտելիքների պրոպագանդման և օրենսդրության պարզաբանման, ինչպես նաև զինվորական դատարանների կադրերի որակավորման բարձրացման աշխատանքը.

- իրականացնում է օրենսդրությամբ իրեն վերապահված այլ լիազորություններ:

Գ Լ Ո Ւ Խ 5

ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱԼՐՈՒՄԸ ԵՎ ՆՅՈՒԹԱՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոդված 23

Զինվորական դատարանի կառուցվածքն ու հաստիքները հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահությունը` Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարի ներկայացմամբ:

Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի կառուցվածքն ու հաստիքները հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահությունը` Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի նախագահի ներկայացմամբ:

Հայաստանի Հանրապետության զինվորական դատարանների և Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի անձնակազմերը զինծառայողների հետ համահավասար օգտվում են զինվորական պարենային, դրամական և իրեղեն բավարարման բոլոր տեսակներից:

Զինվորական դատարանների դատավորների պաշտոնացուցակին և այդ պաշտոններին համապատասխան զինվորական կոչումները Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարի ներկայացմամբ և պաշտպանության նախարարի համաձայնությամբ շնորհում է Հայաստանի Հանրապետության նախագահը:

Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի դատավորների զինվորական կոչումները Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի նախագահի ներկայացմամբ և պաշտպանության նախարարի համաձայնությամբ շնորհում է Հայաստանի Հանրապետության նախագահը:

 Հոդված 24

Զինվորական դատարանների և Հայաստանի Հանրապետության գերագույն դատարանի զինվորական գործերի դատական կոլեգիայի սպայական, ենթասպայական, սերժանտական և շարքային անձնակազմերը համարվում են իսկական զինվորական ծառայության մեջ, նրանց վրա տարածվում են զինվորական ծառայություն անցնելու կարգը սահմանող զինվորական կանոնագրքերը, հրամաններն ու հրահանգները: Նրանք օգտվում են զինվորական պարենային, դրամական և իրեղեն բավարարման բոլոր տեսակներից:

Հոդված 25

Զինվորական դատարանի աշխատողներին և ծառայողներին աշխատանքի է ընդունում և աշխատանքից արձակում համապատասխան զինվորական դատարանի նախագահը:

Հոդված 26

Զինվորական դատարանների նյութատեխնիկական մատակարարումը, ֆինանսավորումը, տրանսպորտի և կապի միջոցներով ապահովումը, արխիվային նյութերի պահպանությունը կատարում է Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը:

Զինվորական դատարանների ծառայողական շենքերի պահպանությունը կատարվում է Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի զորամասերի կողմից:

Կալանավորների ուղեկցումը զինվորական դատարան և նրանց պահպանությունը իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության համապատասխան ստորաբաժանումները:

Հոդված 27

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում հակաօրինական արարք կատարած այլ հանրապետության զինվորականի պատասխանատվության հարցը լուծվում է միջպետական պայմանագրով: