ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

«07» օգոստոս 2024 թ.

N 254-Ն

Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 31-րդ կետը՝

1․ Հաստատել սինուս թրոմբոզի ախտորոշմամբ պացիենտի վարման գործելակարգը՝ համաձայն Հավելվածի։

2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

07.08.2024

Ա. ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ

Հավելված ՀՀ առողջապահության նախարարի 2024 թվականի օգոստոս «07»-ի N 254-Ն հրամանի

1. Նոզոլոգիաների խումբ` ըստ հիվանդությունների և առողջության հետ կապված խնդիրների վիճակագրական 10-րդ վերանայման դասակարգչի․

2. Նոզոլոգիաների խումբը կիրառելի է՝ ըստ սույն հավելվածով սահմանված Ձև 1-ի․

Ձև 1

3․ Բժիշկ-մասնագետի կողմից պացիենտի զննումը, խորհրդատվությունը իրականացվում է ըստ Ձև 2-ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․

Ձև 2

4․ Սույն հավելվածի Ձև 2-ում նշված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։

5․ Լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտություններն իրականացվում են՝ ըստ Ձև 3-ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․

Ձև 3

6․ Սույն հավելվածի Ձև 3-ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։

7․ Օգտագործվող դեղերի ցանկը սահմանվում է ըստ Ձև 4-ի (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլերը)․

Ձև 4

8․ Սույն հավելվածի Ձև 4-ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։

9. Կավերնոզ սինուս թրոմբոզ (սեպտիկ թրոմբոզ).

ԿՍԹ- առավել հաճախ առաջացել է սֆենոիդալ և էթմոիդալ սինուսիտից

Էթոլոգիան ընդհանուր առմամբ, Staphylococcus aureus է, չնայած հազվադեպ դեպքերում կարող են առաջանալ streptococci, pneumococci և սնկերից։

1) Գլխավոր պատճառները, որոնք կապված են մանկական ուղեղային սինովենոզ թրոմբոզների առաջացման հետ.

ա. Ջրազրկում,

բ. Վարակներ,

գ. Երկարատև տենդ,

դ. Հիպօքսիկ-իշեմիկ վնասվածք,

ե. Գլխի և պարանոցի շրջանի վարակներ,

զ. Սուր միջին օտիտ և մաստոիդիտ,

է. Գործոն V-ի Լեյդենի մուտացիա/ պրոտրոմբինային գենի պաթոլոգիական մուտացիա,

ը. Սինուսիտ,

թ. Գլխի վնասվածք,

ժ. Գլխուղեղի վիրահատություններ,

ժա. Հիդրոցեֆալիա (±վենտրիկոպերիտոնիալ շունտ),

ժբ. Անեմիա,

ժգ. Երկաթ դիֆիցիտային անեմիա,

ժդ. Մանգաղաձև բջջային անեմիա:

10. Սինուս թրոմբոզի կլինիկական դրսևորումը մեծ երեխաների մոտ.

11. Ե՞րբ ակնկալել սինուս թրոմբոզ.

12. Տարբերակիչ ախտորոշում.

1) Ցելյուլիտ / աչքի շրջանում առկա վարակներ.

2) Հարակնային շրջանի վարակներ.

3) Սուր անկյունային գլաուկոմա.

4) Էպիդուրալ/սուբդուրալ վարակներ.

5) Սուր Էպիդուրալ/սուբդուրալ հեմատոմաներ:

13. Լաբորատոր հետազոտություններ.

1) Արյանը ընդհանուր քննություն, ՑՌՊ.

2) Արյան ցանքս.

3) Դ-դիմեր.

4) Գոտկային պունկցիա (Սինուս թրոմբոզի ժամանակողնուղեղային հեղուկի շեղումները սպեցիֆիկ չեն և կարող են ներառել լիմֆոցիտային պլեոցիտոզ, էրիթրթցիտների և սպիտակուցի բարձրացում: Մենինգիտի հետ զուգակցումը հաճախակի չի դիտվում, և մենինգիտի կասկածի բացակայության դեպքում, ողնուղեղային հեղուկի հետազոտւթյունը սովորաբար ախտորոշման համար օգտակար չէ տեղային նյարդաբանական ախտանշաններով և սինուս թրոմբոզի նեյրոպատկերման հաստատմամբ հիվանդների համար):

14. Գործքիային հետազոտություններ.

1) ՀՇ կոնտրաստով -լավագույն տարբերակն է հաստատելու ԿՍԹ ախտորոշումը և այն տարբերակելու այլընտրանքներից, ինչպիսիք են ակնային ցելյուլիտը, թարախակույտը.

2) ՄՌՏ, եթե ՀՇ-ն վերջնական չէ (ՄՌՏ վենոգրամմայով (MRV) նախընտրելի տարբերակ է, քանի որ MRV-ն ցույց կտա երակային հոսքի բացակայությունը ախտահարված կավերնոզ սինուսում)։

15. Վարում.

16. Հակամակարդիչներ.

Հեպարին օգտագործելիս պետք է հաշվի առնել հիվանդների վիճակը, ովքեր ունեն սրտի էմբոլիա, ինսուլտից հետո դիսեկցիա, երակային սինուսների թրոմբոզի և դրա կրկնությունների դեպքում, հակաթրոմբոցիտային դեղամիջոցների ընդունման փաստը: Արյունահոսության վտանգը միշտ պետք է հաշվի առնել, ինչպես օրինակ, ուղեղի մեծ ինֆարկտների դեպքում, որոնք սուր պահին մեծացնում են արյունահոսության վտանգը։ Հետագայում, քեյս կախյալ բուժումը կորոշվի ելնելով էթիոլոգիայից:

Հակակոգուլյացիան պետք է իրականացվի ցածր մոլեկուլային քաշի հեպարինով, ինչպիսին էնոքսապարինն է, ենթամաշկային ճանապարհով, քանի որ այն ամենահեշտն է կիրառել և ունի ավելի քիչ փոխազդեցություններ և կողմնակի ազդեցություն, քան նատրիումային հեպարինը: Խորհուրդ է տրվում դիմել արյունաբանի խորհրդատվությանը։ Հակամակարդիչների խորհուրդ չի տրվում սեպտիկ էմբոլիայի դեպքում։ Ազդեցությունը վերահսկվում է արյան մեջ հակագործոն Xa-ի մակարդակի որոշման միջոցով և կարող է հակադարձվել պրոտամին սուլֆատով: Մանկաբուժության մեջ տեղին չէ էնոքսապարինի կիրառումը 24 ժամը մեկ՝ դեղամիջոցի ավելի արագ դուրսբերման պատճառով: Ռեժիմը միշտ 12 ժամը մեկ է։

17. Էնոքսիպարին.

18. Ամփոփում.

Ուղեցույցը վերանայվել է բժիշկ Արթուր Շարլույանի կողմից և առաջարկվել է օգտագործել հայաստանում մանկաբույժների կողմից

*Ա.Շարլույան – CCF մանկական ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքում Պալմա դե Մալյորկայի Սոն Էսպասես համալսարանական հիվանդանոցում։

ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐԸ

1. Anthony W. Chow et al. IDSA Clinical Practice Guideline for Acute Bacterial Rhinosinusitis in Children and Adults. Infectious Diseases Society of America. Am Fam Physician. 2014; 89(8):676-681. Doi: 10.1093/cid/cir1043 էնթոնի Վ․ Չոու և այլք․ Երեխաների և մեծահասակների մոտ սուր բակտերիալ ռինոսինուսիտի կլինիկական պրակտիկայի IDSA ուղեցույց: Վարակիչ հիվանդությունների ամերիկյան ընկերություն: Ընտանեկան բժիշկ․ . 2014; 89(8):676-681. Doi: 10.1093/cid/cir1043

2. Clinical practice guidelines: Persistent nasal discharge rhinosinusitis. Royal children’s hospital. Available at https://www.rch.org.au/clinicalguide/guideline_index/Persistent_nasal_discharge_rhinosinusitis/ Կլինիկական պրակտիկայի առաջարկություններ. քթի մշտական արտանետում, ռինոսինուսիտ: Թագավորական մանկական հիվանդանո․ Հասանելի է https://www.rch.org.au/clinicalguide/guideline_index/Persistent_nasal_discharge_rhinosinusitis/

3. De Muri G., Gern J., Moyer S. et al. Clinical Features, Virus Identification, and Sinusitis as a Complication of Upper Respiratory Tract Illness in Children Ages 4-7 Years. J Pediatr 2016; 171:133-9.e1. doi: 10.1016/j.jpeds.2015.12.034 Դե Մուրի Գ․, Գերն Ջ․, Մոյեր Ս․ ր այլք․ Կլինիկական առանձնահատկությունները, վիրուսի նույնականացումը և սինուսիտը ՝ որպես վերին շնչուղիների հիվանդությունների բարդություն 4-7 տարեկան երեխաների մոտ․ Մանկաբուժություն ամսագիր 2016; 171:133-9.e1. doi: 10.1016/j.jpeds.2015.12.034

4. Wald E., Applegate K., Bordley C. et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of acute bacterial sinusitis in children aged 1 to 18 years. Pediatrics 2013; 132(1): e262-80. doi: 10.1542/peds.2013-1071 Վալդ Ե․, Ապպլեգատ Կ․, Բորդլի Կ․ և այլք․ 1-ից 18 տարեկան երեխաների մոտ սուր բակտերիալ սինուսիտի ախտորոշման և բուժման կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույց: մանկաբուժություն 2013; 132(1): e262-80. doi: 10.1542/peds.2013-1071

5. DeMuri G., Eickhoff J., Gern J., Wald E. Clinical and Virological Characteristics of Acute Sinusitis in Children. Clin Infect Dis. 2019; 69(10):1764-1770. doi: 10.1093/cid/ciz023 ԴեՄուրի Գ․, Էիկհոֆֆ Ջ․, Գորն Ջ․, Վալդ Ե․ Երեխաների Սուր սինուսիտի կլինիկական և վիրուսաբանական բնութագրերը. Կլինիկական ինֆեկցիոն հիվանդություններ 2019; 69(10):1764-1770. doi: 10.1093/cid/ciz023

6. Otto W., Paden W., Connors M. et al. Suppurative Intracranial Complications of Pediatric Sinusitis: A Single-Center Experience. J Pediatric Infect Dis Soc. 2021;10(3):309-316. doi: 10.1093/jpids/piaa101 Օտտո Վ․, Պադեն Վ․, Կոննորս Մ․ և այլք Մանկական սինուսիտի թարախային ներգանգային բարդություններ. աշխատանքային փորձ մեկ կենտրոնում: 2021;10(3):309-316. doi: 10.1093/jpids/piaa101

7. Gallant J., Basem J., Turner J. et al. Nasal saline irrigation in pediatric rhinosinusitis: A systematic review. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2018;108:155-162. doi: 10.1016/j.ijporl.2018.03.001 Գալլանտ Ջ․, Բասեմ Ջ․, Թուրներ Ջ․ և այլք․ Համակարգային վերանայում: մանկական ռինոսինուսիտի համար աղի լուծույթով քթի լվացում. Մանկաբույժ-օտորինոլարինգոլոգների համար․2018;108:155-162. doi: 10.1016/j.ijporl.2018.03.001

8. Desrosiers M., Evans G., Keith P., Wright E. Canadian clinical practice guidelines for acute and chronic rhinosinusitis. Allergy, Asthma & Clinical Immunology. 2011, 7:2. doi:10.1186/1710-1492-7-2 Դեսրոսիերս Մ․, Էվանս Գ․, Քեյթ Պ․, Ռայթ Ե․, Կանադական կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույցներ սուր և քրոնիկ ռինոսինուսիտի համար: Ալերգիա, ասթմա և կլինիկական իմունաբանություն . 2011, 7:2. doi:10.1186/1710-1492-7-2

9. Orlandi R., Kingfom T., Smith T., Bleier B. International consensus statement on allergy and rhinology: rhinosinusitis 2021. t Forum Allergy Rhinol. 2021; 11(3):213-739. doi: 10.1002/alr.22741 Օռլանդի Ռ․, Կինգֆոմ Տ․, Սմիթ Տ․, Բլեյեր Բ․, Ալերգիայի և ռինոլոգիայի վերաբերյալ միջազգային կոնսենսուսային հայտարարություն. Ռինոսինուսիտներ 2021․ Ալերգոլոգիայի և ռինոլոգիայի ֆորում 2021 ; 11(3):213-739. doi: 10.1002/alr.22741

10. Guideline on sinusitis (acute): Antimicrobial prescribing. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Updated 2021. Available at https://www.nice.org.uk/guidance/ng79/resources/sinusitis-acute-antimicrobial-prescribing-pdf-1837642625989 Սուր սինուսիտի բուժման առաջարկություններ. հակաբակտերիալ դեղամիջոցների նշանակում. Առողջապահության կատարելագործման ազգային ինստիտուտ Թարմացվել է 2021 թվականին: Հասանելի է https://www.nice.org.uk/guidance/ng79/resources/sinusitis-acute-antimicrobial-prescribing-pdf-1837642625989

11. Yamanaka N., Iino Y., Uno Y., Kudo F. Et al. Practical guideline for management of acute rhinosinusitis in Japan. Auris Nasus Larynx. 2015; 42 (1): 1-7. doi.org/10.1016/j.anl.2014.05.022 Յամանակա Ն․, Լինո Յ․, Ունո Յ․, Կուդո Ֆ․ և այլք․ Ճապոնիայում սուր ռինոսինուսիտի բուժման գործնական ուղեցույց․ քիթ կոկորդ ականջ․ 2015; 42 (1): 1-7. doi.org/10.1016/j.anl.2014.05.022

12. Clinical practice guidelines: Acute rhinosinusitis. C.S.Mott Children’s hospital, Michigan medicine. Available at https://www.med.umich.edu/asp/pdf/outpatient_guidelines/Rhinosinusitis_ADULT.pdf Կլինիկական ուղեցույցներ։ Սուր ռինոսինուսիտ․ Կ․Ս․ Մոտի մանկական հիվանդանոց, Միչիգան բժշկական կենտրոն․ Հասանելի է https://www.med.umich.edu/asp/pdf/outpatient_guidelines/Rhinosinusitis_ADULT.pdf

13. Torretta S., Drago L., Marchisio P., Gaini L. Review of Systemic Antibiotic Treatments in Children with Rhinosinusitis. J. Clin. Med. 2019; 8, 1162; doi:10.3390/jcm8081162 տորետտա ս․, Դրագո Լ․, Մարցչիսիո Պ․, Գաինի Լ․, Ռինոսինուսիտ ունեցող երեխաների համակարգային հակաբիոտիկների բուժման ակնարկ. ԿԼլինիկական բժշկական ամսագիր 2019; 8, 1162; doi:10.3390/jcm8081162

14. Ulivi L, Squitieri M, Cohen H, et al. Cerebral venous thrombosis: a practical guide. Pract Neurol. 2020; 20 (5): 356–367. doi: 10.1136/practneurol-2019-002415 Ուլիվի Լ, Սքվիտիերի Մ, Կոհեն Հ, և այլք․ Ուղեղային երակների թրոմբոզ․ գործնական ուղեցույց․ Գործնական նյարդաբանություն․ . 2020; 20 (5): 356–367. doi: 10.1136/practneurol-2019-002415

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 8 օգոստոսի 2024 թվական: