ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ, ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ, ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԵՎ ՍՊՈՐՏԻ ՆԱԽԱՐԱՐ
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
30 մարտի 2023 թ. |
N 44-Ն |
ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ «ՄԱՅՐԵՆԻ» 1-6-ՐԴ, «ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ» 7-12-ՐԴ, «ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» 7-9-ՐԴ ԵՎ «ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» 10-12-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐԻ ԱՌԱՐԿԱՅԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Ղեկավարվելով «Հանրակրթության մասին» օրենքի 7-րդ հոդվածի 4-րդ մասով և 30-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով՝
Հրամայում եմ
1. Հաստատել հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում «Մայրենի» 1-6-րդ, «Հայոց լեզու» 7-12-րդ, «Գրականություն» 7-9-րդ և «Հայ գրականություն» 10-12-րդ դասարանների առարկայական չափորոշիչը՝ համաձայն հավելվածի:
2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:
Նախարար` |
Ժ. Անդրեասյան |
Հավելված ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի 2023 թվականի մարտի 30-ի N 40-Ն հրամանի |
ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ «ՄԱՅՐԵՆԻ» 1-6-ՐԴ, «ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ» 7-12-ՐԴ, «ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» 7-9-ՐԴ ԵՎ «ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» 10-12-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐԻ ԱՌԱՐԿԱՅԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ
ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
21-րդ դարում հանրակրթությունը նպատակ ունի ձևավորելու որոշակի կարողունակություններով զինված հայ քաղաքացի, որը պատրաստ է դիմագրավելու ցանկացած փոփոխության, քննական վերլուծության ենթարկելու իրադրությունը, մշակելու քայլեր, առաջարկելու փոփոխություններ, գործելու հանուն հանրության, հանուն իր երկրի բարօրության, պետականության ամրապնդման և բարգավաճման:
Հայոց (մայրենի) լեզվի, գրականության, հայ գրականության դասավանդումը բացառիկ դեր ունի անհատի, պետականամետ հայ քաղաքացու արժեքային համակարգի, նրա բարոյական նկարագրի ձևավորման գործում: Հայոց լեզվի և գրականության դասավանդման ընթացքում մշակվում և ամրապնդվում է այն դիրքորոշումը, որ հայոց լեզուն՝ որպես ՀՀ պետական լեզու, անկախ պետականության պահպանման, զարգացման կարևորագույն երաշխիքն է, որը անփոխարինելի դեր ունի ինչպես հենց իր՝ սովորողի, այնպես էլ ողջ հայ ժողովրդի կյանքում: Սովորողը հայոց լեզվից, գրականությունից գիտելիք, որոշակի հմտություններ ձեռք բերելով հանդերձ՝ ուսումնասիրում է իր մայրենի լեզուն՝ որպես իր ինքնության բացահայտման և դրսևորման, որպես հաղորդակցման և համագործակցության, որպես այլ ոլորտներից գիտելիք ձեռք բերելու, օտար լեզու սովորելու անփոխարինելի միջոց: Մայրենի լեզվի, գրականության ուսումնասիրությունը ձևավորում է որոշակի վերաբերմունք և դիրքորոշում հայեցի ոգու, ազգային արմատների պահպանման և ամրապնդման համար, ինչպես նաև հնարավորություն է տալիս խորությամբ ընկալելու հայ մարդու արժեքային համակարգը, ժողովրդի կենցաղը, նիստուկացը, հավատալիքները, ավանդույթները, սովորույթները: Ազգային ոգին և մշակույթը արժևորելու, գնահատելու, պահպանելու, հաջորդ սերնդին փոխանցելու պատրաստակամությամբ և գործուն մասնակցությամբ դաստիարակվում է հայրենասեր, պետական մտածողություն ունեցող, օրինապահ, բարեկիրթ, ներդաշնակ զարգացած անձնավորություն, որը պատրաստ է սովորելու ողջ կյանքի ընթացքում:
1. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՎԻ ԵՎ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՑՄԱՆ ԵՎ ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ
1) Լեզուն մտածողության միջոց է (Աղայան Էդ., Լեզվաբանության հիմունքներ, էջ 16-17). հայոց (մայրենի) լեզու ուսումնասիրելու ընթացքում զարգանում են սովորողի քննադատաբար մտածելու, երևակայություն դրսևորելու, ստեղծարարության, ինչպես նաև բանավոր և գրավոր խոսքով իր մտածումները, հույզերը ձևակերպելու և վերարտադրելու կարողությունները: Հայոց լեզվի ուսումնասիրության արդյունքում ձևավորվում է հայեցի լեզվամտածողություն, որն արտահայտվում է հայերենով բանավոր և գրավոր գրագետ խոսք կառուցելու, տեքստ ստեղծելու կարողությունների դրսևորմամբ:
2) Լեզուն հաղորդակցման միջոց է (Աղայան Էդ., Լեզվաբանության հիմունքներ, էջ 9). հայոց (մայրենի) լեզվի ուսումնասիրության գործընթացում զարգանում են սովորողի՝ մարդկանց հետ տարբեր միջոցներով և եղանակներով (ժեստերի լեզու, ցուցադրում, ունկնդրում) հաղորդակցվելու, համագործակցելու, ցանկացած միջավայրում իրեն լիարժեքորեն դրսևորելու, բանակցելու, լսարանի առջև ելույթ ունենալու կարողությունները: Հետևաբար հայոց (մայրենի) լեզվի դասավանդման հաջորդ հիմնական նպատակը սովորողների հաղորդակցական կարողությունների զարգացումն է:
3) Հայոց (մայրենի) լեզուն ուսումնական բոլոր ոլորտներից գիտելիք ձեռք բերելու միջոց է. հայոց լեզվի ուսումնասիրությունը հիմք է ստեղծում այլ առարկաներից գիտելիք ձեռք բերելու, վերառարկայական, ներառարկայական և միջառարկայական հետազոտական, նախագծային գործունեություն ծավալելու և դրանց արդյունքները փաստարկված խոսքով նաև ժեստերի լեզվով հաղորդելու համար: Մայրենի լեզվի իմացությունը հնարավորություն է տալիս նաև սովորելու և հաղորդակցվելու օտար լեզուներով: Հայոց լեզվի ուսումնասիրության նպատակներից են ուսումնական այլ բնագավառներում տարբեր թեմաներով կապակցված խոսք կազմելու կարողության ձևավորումը և զարգացումը:
4) Գրականությունը խոսքի արվեստ է (Գրականության տեսության արդի հիմնահարցեր, էջ 15). գրական երկի ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս հասկանալու և վերլուծելու տեքստի ենթիմաստը, հեղինակի ասելքը, գրողի՝ տեքստ ստեղծելու վարպետությունը, խոսքի ոճական առանձնահատկությունները, պատկերավոր խոսքի գեղագիտությունը: Գրական տեքստի համակողմանի ուսումնասիրության ընթացքում զարգանում են սովորողի քննական-դատողական և պատկերավոր մտածողությունը, վերլուծելու, համադրելու, ընդհանրացնելու, եզրահանգումներ անելու կարողությունը: Գրականության ուսումնասիրության նպատակը սովորողին հայերեն խոսքի գեղագիտությանը, խոսքի արվեստին հաղորդակից դարձնելն է:
5) Հայ գրականության երկերի ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս հարստացնելու սովորողի բառապաշարը, պատկերավոր մտածողությունը, երևակայությունը, ստեղծագործական կարողությունները, ձևավորել գրական ճաշակ և ընթերցասիրություն:
Գրական և ոչ գրական, արձակ և չափածո տեքստերի ընթերցումը, քերականական-ոճաբանական վերլուծությունը, դրանց կազմում հանդես եկող առանձին բառերի իմաստային, բառակազմական և ձևաբանական քննությունները, օտար լեզուներից թարգմանությունները զարգացնում են աշակերտի լեզվամտածողությունը, ձևավորում են որոշակի վերաբերմունք մայրենի և օտար լեզուների հանդեպ, սովորեցնում են հարգել թե՛ սեփական, թե՛ օտար մշակույթները, գնահատել դրանք որպես համամարդկային մնայուն արժեքներ:
6) Գրականության ուսումնասիրումը մարդու հոգեբանությունը բացահայտելու միջոց է (Ավետիսյան Զ., Գրական ստեղծագործության հոգեբանություն). գրական կերպարների արարքների դրդապատճառների, բնավորության վերլուծությունը, նրանց հոգեբանության մեջ թափանցելու ունակությունը սովորողին հնարավորություն են տալիս հասկանալու, ճանաչելու ոչ միայն իր շուրջը գտնվող մարդկանց, այլ նաև ինքն իրեն: Գրական երկից քաղած դասերի շնորհիվ սովորողը կարողանում է կյանքում հարաբերություններ հաստատել, ճիշտ հաղորդակցվել և համագործակցել մարդկանց հետ, համատեղ աշխատել, ստեղծել նյութական և հոգևոր արժեքներ հանուն հայրենի պետության, հանրության բարօրության:
7) Հայոց (մայրենի) լեզվի և գրականության (հայ գրականության) ուսումնառության ընթացքում ձևավորվում, զարգանում և կատարելագործվում են սովորողի անձնային նկարագիրը, վերաբերմունքը կամ դիրքորոշումը իր երկրի, պետության, ազգային արժեհամակարգի, սեփական անձի և կյանքի հանդեպ (ՀՊՉ):
2․ ԱՌԱՐԿԱՅԻ (ԴԱՍԸՆԹԱՑԻ) ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ
Հանրակրթական դպրոցի 1-12-րդ դասարաններում Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հայոց լեզու, գրականություն առարկայական բնագավառը ներկայանում է՝
1) Մայրենի լեզու (իբրև միասնացած առարկա) – 1-6-րդ դասարաններ. ներառում է ընդհանրական, վերառարկայական և միջառարկայական թեմաների, գրական և ոչ գրական տեքստերի, դրանց տրամաբանության, լեզվական, գեղագիտական կառուցվածքի, պատկերավորման միջոցների ուսումնասիրում:
2) Հայոց լեզու (իբրև մեկ առարկա) 7-12-րդ դասարաններ. ներառում է հայոց լեզվի լեզվաքերականական, ոճաբանական համակարգի գործնական նշանակություն ունեցող այնպիսի թեմաների ուսումնասիրում, որոնց շնորհիվ ձևավորվում և զարգանում են աշակերտի լեզվամտածողությունը, հաղորդակցական կարողությունները:
3) Գրականություն (7-9-րդ դասարաններ) և հայ գրականություն (10-12-րդ դասարաններ). ներառում են հայ դասական, ժամանակակից և օտարերկրյա գրականության լավագույն երկերի ուսումնասիրություն, գրական տեքստի կառուցվածքի, տրամաբանության, գեղագիտության, հեղինակի ոճի վերլուծություն:
4) Հանրակրթական ուսումնական հաստատություններն իրենց ընտրությամբ կարող են նաև հատուկ դասաժամեր առանձնացնել խոսքի մշակույթից, հռետորական արվեստից (ճարտասանությունից), հին հայերենից (գրաբարից), դրամատուրգիայից և այլն:
3. ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
Հայոց լեզվի (մայրենի) և գրականության, հայ գրականության՝ Հանրակրթության պետական չափորոշչի դրույթների, պահանջների, դպրոցի յուրաքանչյուր աստիճանի կամ ծրագրի համար մշակված վերջնարդյունքների հիման վրա ձևավորվել են հիմնական հասկացություններ և ենթահասկացություններ, որոնց համապատասխան՝ սահմանված են չափորոշչային հստակ պահանջներ կամ չափանիշներ: Ամեն հասկացությանը համապատասխան մշակված չափանիշները նշում են սովորողի գիտելիքի, կարողության ձեռքբերման, վերաբերմունքի և արժեքային համակարգի, այսինքն՝ կարողունակության ձևավորման աստիճանը: Միևնույն ժամանակ դրանց հիման վրա իրականացվում է սովորողի գնահատումը: Ուսուցիչը ձևավորող և միավորային գնահատման սանդղակները կազմում է՝ առաջնորդվելով ինչպես ամեն դասարանի համար սահմանված ընդհանրական, այնպես էլ ամեն թեմայի համար մշակված վերջնարդյունքներով:
Առաջնորդվելով Հանրակրթության պետական չափորոշչի պահանջներով և հայոց լեզվի, գրականության բնագավառի նպատակներով՝ 1-12-րդ դասարաններում հայոց լեզվի և գրականության բնագավառի առարկաների ուսուցման և ուսումնառության համար ընտրվել են հետևյալ հիմնական հասկացությունները՝
Հաղորդակցում
Ընթերցանություն/գեղարվեստական ստեղծագործություն
Լեզվական համակարգ
Ստեղծարարություն
Ինքնություն
Ամեն հիմնական հասկացություն ունի իր ենթահասկացությունները, որոնք տարբերվում են՝ պայմանավորված առարկայի յուրահատկություններով և ուսումնասիրության պահանջներով, ինչպես նաև սովորողների տարիքային առանձնահատկություններով: Վերջնարդյունքները ներկայացված են աղյուսակով, տարիքային բոլոր խմբերի (բոլոր դասարանների) համար հստակ են և չափելի: Ուսուցիչը, օգտվելով դրանցից, կազմում է գնահատման սանդղակներ՝ սովորողների՝ վերջնարդյունքներին համապատասխան ձեռքբերումները գնահատելու համար: Հիմնական հասկացություններից ինքնությունը՝ վերաբերմունք և արժևորում ենթահասկացություններով, միավորային գնահատում կարող է չենթադրել:
1. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ «ՄԱՅՐԵՆԻ», «ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ», «ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» ԵՎ «ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» ԱՌԱՐԿԱՆԵՐԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌՈՒՑՈՒՄԸ
1) 1-6-րդ դասարաններում հայոց լեզուն և գրականությունը միասնացած (ինտեգրված) են մեկ դասընթացում, որը 1-4-րդ դասարաններում՝ վերառարկայական, իսկ 5-6-րդ դասարաններում միջառարկայական բնույթ ունի: 1-4-րդ դասարանների ծրագրերում նշվում են հիմնական նույն վեց թեմաները, որոնք աստիճանաբար խորանում և ընդլայնվում են։
Այս դասարաններում լեզվական օրինաչափությունները ուսումնասիրվում են գերազանցապես գործնական ճանապարհով ինչպես գրական, այնպես էլ ոչ գրական տեքստերի քննության միջոցով՝ ապահովելով մասի և ամբողջի հարաբերակցության ընկալումը, լեզուն դիտարկելու որպես յուրօրինակ կառույց, որը ծառայում է հաղորդակցման հիմնական նպատակին՝ բանավոր և գրավոր կապակցված խոսք կազմելուն։
2) «Մայրենի», ինչպես նաև հայոց լեզվի, գրականության, հայ գրականության ուսումնական բովանդակության մեջ կարևորվում են բառի և դրա իմաստի, հայերենի բառակազմական և բառաստեղծման հնարավորությունների բացահայտումը, բառի՝ խոսքի մեջ ճիշտ և տեղին կիրառությունը, քերականական կապակցելությունը, ուղիղ և փոխաբերական իմաստների ընկալումը, սովորողների բառապաշարի հարստացումը, որոնք էլ իրենց հերթին ընդլայնում են սովորողի աշխարհայացքը, զարգացնում են ճանաչողական կարողությունները։
3) 5-6-րդ դասարանների Մայրենիի ծրագրում լեզվաքերականական նյութը ներկայացվում է պարույրաձև զարգացումով. 5-րդ դասարանում Ուղղագրություն, ուղղախոսություն, Բառագիտություն թեմաներից տրվող նյութը շարունակվում և խորանում է 6-րդ դասարանում: Այս դասարաններում ծրագրի բովանդակային բաժինների հերթականությունը, դրանց հաջորդող լեզվական նյութի տեղակայումը կարող են փոփոխվել ուսուցչի կամ դասագրքի հեղինակների հայեցողությամբ:
4) Հանրակրթական դպրոցի հիմնական ծրագրի 7-9-րդ դասարաններում ուսումնասիրվում է հայոց լեզվի քերականությունը՝ ձևաբանություն և շարահյուսություն բաժիններով։ Քերականություն ուսուցումը չի հանգեցնում կանոնների, սահմանումների անգիր իմացության, լեզվաբանական տեղեկությունները նվազագույն են, բայց շեշտադրվում է լեզվական միավորների հաղորդակցական և ոճական արժեքը։ Ուսումնական գործունեությունը հայոց լեզվից հիմնականում գործնական բնույթ ունի, կապված է աշակերտի կյանքի, տրամաբանության, քննադատական մտածողության, լեզվամտածողության զարգացման հետ, կազմակերպվում է միտք շարժող հարցադրումների, իրական հաղորդակցական պայմաններում գործունեություն ծավալելու հիման վրա, այսինքն՝ սովորողը լեզվաբանության օրենքները սեփական փորձով է հաստատում, հետևաբար նաև յուրացնում։
Ծրագրային նյութի ուսուցման ընթացքում հաջորդական քայլերով կյանքի է կոչվում հիմնական նպատակներից մեկը՝ պատրաստել գրագետ հաղորդակցվող, բանավոր ու գրավոր տրամաբանված խոսք ունեցող անհատ, որն իր սեփական ջանքերով բացահայտում է գիտելիքը: Հայոց լեզվի ծրագրային նյութի ուսուցմանը զուգընթաց կարևորվում է հանրակրթության պետական չափորոշչով նախանշված կարողունակությունների զարգացումը:
5) Հանրակրթության միջնակարգ ծրագրում (10-12-րդ դասարաններ) սովորողը հայոց լեզվից համադրում, կշռադատում, պատճառահետևանքային կապերը հիմնավորում է հիմնական ծրագրում (5-7-րդ դասարաններ) սովորածի, ձեռք բերած կարողությունների հիման վրա։
Հիմնական դպրոցում անցած նյութի նպատակային և պարույրաձև կրկնություն միջոցով շեշտը հիմնականում դրվում է ոճագիտության՝ որպես խոսքի դրսևորման եղանակների ու ձևերի համակողմանի ուսումնասիրության վրա, որը սովորողին հնարավորություն է տալիս կառուցելու ամբողջական և ինքնուրույն խոսք՝ լեզվաքերականական միավորների գրագետ համադրմամբ, հայոց լեզվի ոճական առանձնահատկությունների տեղին կիրառմամբ։
Հայոց լեզվի 7-12-րդ դասարանների ծրագրի 2-րդ հատվածում տեղ գտած թեմաները պարտադիր կատարման ենթակա չեն․ ուսումնական հաստատությունները կարող են ուսումնասիրել ցանկությամբ՝ հատկացված ժամաքանակի ընձեռած հնարավորություններից ելնելով։ Կարևորը վերջնարդյունքների ապահովումն է։
6) Ավագ դպրոցում նախատեսվում է վերլուծական շարադրության, էսսեի, գիտական աշխատանքի, գործնական գրությունների ուսուցում, իսկ վերառարկայական հմտություններն ամրապնդելու և զարգացնելու համար նախագծային և հետազոտական աշխատանքի իրականացում, որն սկսվում է դեռևս ավելի ցածր դասարաններում, սակայն առավել համապարփակ և հետևողական է դառնում ավագ դպրոցում։ Այս աստիճանում հայոց լեզվի դասավանդումը հիմնականում իրականացվում է մոդուլների միջոցով, շեշտադրվում է աշակերտի ինքնուրույն ուսումնառությունը:
7) 7-9-րդ դասարաններում «Գրականություն» առարկայի բովանդակությունը կազմելիս հաշվի են առնվում սովորողի՝ տարիքային առանձնահատկություններով պայմանավորված հետաքրքրությունները, հոգեբանությունը, ինչպես նաև կառուցվածքային, համակարգված և քննական մտածողություն ձևավորելու շարունակականության ապահովումը։ Գրական երկերի ուսումնասիրությունը նպաստում է ընկալելու ազգային գեղարվեստական մտածողությունը, հայ ժողովրդի պատմական ճակատագրի, հայ մարդու կերպարի մարմնավորումը, ավանդույթների շարունակականությունը, գրողի աշխարհայացքի, նրա երկի հասարակական նշանակությունը և արդիականությունը։
Հայ և օտարերկրյա գրականության ընտրովի նմուշների ուսումնասիրության միջոցով սովորողները ծանոթանում են գրական սեռեր, ժանրեր, երկի կառուցվածք, կոնֆլիկտ, կերպար եզրույթներին, պատասխանում են հիմնական և առնչակից գաղափարական հարցադրումներին, բացատրում են գրական երկում կոնֆլիկտի, կերպարի զարգացումները, տարբերում են հեղինակի և պատմողի կերպարները, հասկանում են պատճառահետևանքային, միջառարկայական կապերն ու առնչությունները, կազմում են բանավոր և գրավոր խոսք՝ կիրառելով հայոց լեզվից և գրական երկից սովորածը, ինչպես նաև, օգտագործելով ժամանակակից տեխնիկական միջոցներն ու հնարավորությունները։
7-9-րդ դասարանների «Գրականություն» առարկայի ծրագրի բովանդակությունը բաղկացած է երկու մասից՝ պարտադիր ուսումնառության համար նախատեսված և լրացուցիչ թեմաներից։ Առաջին մասի թեմաները պարտադիր կարգով ուսումնասիրվելու են հանրակրթական բոլոր դպրոցներում: Լրացուցիչ բաժնում առաջարկվող նյութերը կարող են ուսումնասիրվել՝ հատկացված ժամաքանակի ընձեռած հնարավորություններից ելնելով։
Վերոհիշյալ նյութերի հետ կապված հարցեր և առաջադրանքներ, ինչպես նաև տվյալ ստեղծագործություններին վերաբերող վերլուծական աշխատանքներ կարող են հանձնարարվել առանձին աշակերտների, ինչպես նաև դիտարկվել որպես նախագծային, հետազոտական աշխատանքների թեմաներ։
Լրացուցիչ ուսումնասիրության համար նախատեսված նյութերի միջոցով կարող է ստուգվել անծանոթ տեքստի շուրջ աշխատելու կարողությունը, ինչպես նաև սովորողի կողմից թեմայի յուրացման աստիճանը՝ ըստ վերջնարդյունքների։
8) Ավագ դպրոցի «Հայ գրականություն» առարկայի ուսումնական բովանդակությունը կառուցվում է հիմնականում թեմատիկ խմբավորումներով և ժամանակագրական մեթոդով՝ գրերի գյուտից և 5-րդ դարի մատենագրությունից մինչև ժամանակակից գրականություն (նաև սփյուռքահայ)։
Ավագ դպրոցի 10-12-րդ դասարանների «Հայ գրականություն» առարկայի ծրագրի բովանդակության մեջ տեղ գտած հեղինակները դասավորված են ըստ ժամանակագրական հաջորդականության, որոշակի թեմատիկ բաժանումներով, որոնք վերաբերում են ինչպես հայ ժողովրդի, այնպես էլ համամարդկային խնդիրներին առնչվող ոլորտներին։
Թեմաների նկարագրությունը տրված է յուրաքանչյուր բաժնի սկզբում։ Կարևոր է, որ գրական երկերի քննությունն ու մեկնաբանությունը պատմական ժամանակաշրջանի և միջավայրի համատեքստում կատարելուց զատ՝ հեղինակները և նրանց ստեղծագործությունները դիտարկվեն ըստ թեմատիկ ուղղվածության, ինչը հնարավորություն կտա սովորողին համեմատելու տարբեր գրողների՝ միևնույն հիմնախնդրին անդրադառնալու ձևերը, համեմատելու և հակադրելու ստեղծագործությունները միևնույն տեսանկյունից, տեսնել հայ գրականությունը համաշխարհային մշակույթի համատեքստում, արժևորելու հայ գրականությունը որպես հայ ժողովրդի ինքնության, գաղափարախոսության և մշակույթի արտահայտիչ։
Ավագ դպրոցի «հայ գրականություն» առարկայի ծրագրի բովանդակությունը բաղկացած է երկու մասից՝ պարտադիր ուսումնառության համար նախատեսված և լրացուցիչ նյութերից։ Առաջին մասի թեմաները պարտադիր են հանրակրթական բոլոր դպրոցների համար։ Որոշ հեղինակներից կոնկրետ ստեղծագործություններ կամ ստեղծագործություններից հատվածներ չեն առաջարկվում։ Դրանք թողնվում են դասագրքաստեղծ խմբերի, ինչպես նաև ուսուցիչների հայեցողությանը։ Ստեղծագործությունների ընտրությանը կարող են մասնակցել նաև սովորողները։ Կարևորը վերջնարդյունքներն են, որոնց հասնելու համար ծրագրում առաջարկվում են գործունեության տարբեր ձևեր՝ ըստ ուսուցչի հայեցողության կամ դասարանի կարիքների և նախասիրությունների։
Լրացուցիչ բաժնում առաջարկվող հեղինակների, ստեղծագործությունների ուսումնասիրությունը պարտադիր չէ։
Լրացուցիչ բաժնում առաջարկվող նյութերը կարող են ուսումնասիրվել՝ սովորողների նախասիրություններից, կարիքներից, ինչպես նաև հատկացված ժամաքանակի ընձեռած հնարավորություններից ելնելով։
Վերոհիշյալ նյութերի շուրջ հարցեր և առաջադրանքներ, ինչպես նաև տվյալ ստեղծագործություններին վերաբերող վերլուծական աշխատանքներ կարող են հանձնարարվել թեմաների ամփոփման ստուգիչ առաջադրանքներում՝ վերջնարդյունքներին հասնելու մակարդակը ստուգելու նպատակով։
Լրացուցիչ ուսումնասիրության համար նախատեսված նյութերի միջոցով կարող է ստուգվել սովորողի կողմից թեմայի յուրացման աստիճանը, անծանոթ տեքստի շուրջ աշխատելու կարողությունը։
Լրացուցիչ ուսումնասիրության համար նախատեսված նյութերը կարող են նաև դիտարկվել որպես նախագծային, հետազոտական աշխատանքների թեմաներ։
Լրացուցիչ ուսումնասիրության համար նախատեսված հեղինակների կամ ուսուցչի կողմից ընտրված այլ հեղինակների ստեղծագործությունների ուսումնասիրությունը կարող է իրականացվել նաև ծրագրի պարտադիր բաղադրիչին զուգահեռ՝ գրական երկերը, կերպարները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները, գաղափարները, հեղինակային ուղերձները կամ գրական ոճերը համեմատելու կամ հակադրելու նպատակով։
Վերոնշյալ նյութերը կարելի է դիտարկել նաև որպես սովորողների ինքնուրույն ուսումնասիրության թեմաներ, որոնք կարող են ներկայացվել մոդուլներով և էլեկտրոնային տարբեր հարթակներում։
Լրացուցիչ թեմաները կարող են կիրառվել տարբերակված ուսուցում իրականացնելու նպատակով՝ դիտարկելով որպես լրացուցիչ առաջարկ առարկայով առավել հետաքրքրված սովորողների համար։
Այսպիսով՝ ավագ դպրոցում «Հայ գրականություն» առարկան միտված է խորացնելու սովորողի հետազոտական, մտածական, հաղորդակցական, սոցիալական, ինքնակազմակերպման հմտությունները, ձևավորելու բարոյական բարձր արժեքներ, սիրելու և գնահատելու սեփական երկիրն ու ժողովրդին։
Յուրաքանչյուր թեմայի համար առաջարկվում են գործունեության տարբեր ձևեր, առաջադրանքների տեսակներ, որոնք կարող են օգնել ուսուցչին կամ համալրել սեփական մեթոդական զինանոցը՝ ցանկալի նպատակին հասնելու համար։
Գրականագիտական տարրական գիտելիքների իմացությունը, գրողական տեխնիկայի կիրառության բացատրությունը, պատճառահետևանքային կապերի վերլուծությունը սովորողին հնարավորություն են տալիս ապահովելու մտածողության խորություն և ծավալայնություն, առավել հստակ տեսնելու հայ գրականությունը ընդհանուր ուսումնական-առարկայական համատեքստում, կատարելու համեմատական վերլուծություններ, տեքստն ընկալելու և մեկնաբանելու համատեքստում և նրանից դուրս, բացատրելու միջառարկայական կապերը, և այս ամենն արտահայտելու թե՛ բանավոր, թե՛ գրավոր խոսքով՝ հիմնվելով փաստերի և սեփական դիտարկումների վրա։
5. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱՄԵԹՈԴԱԿԱՆ ԵՎ ՆՅՈՒԹԱՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ
Հայոց լեզվի և գրականության դասավանդման գործընթացում անհրաժեշտ է ստեղծել համապատասխան կրթական միջավայր, որն իր մեջ ներառում է.
1) Հոգեբանական բարեկեցություն յուրաքանչյուր սովորողի համար, որտեղ աշակերտը բոլոր առումներով իրեն ապահով է զգում. ապահովված են միջանձնային և ներանձնային դրական հարաբերություններ.
2) Անվտանգության և սանիտարահիգիենիկ պահանջներին համապատասխանող միջավայր. որտեղ սովորողի համար ստեղծված են բոլոր պայմանները՝ տարիքային, անհատական առանձնահատկություններին համապատասխան.
3) Նյութատեխնիկական հագեցած բազա, որի շնորհիվ սովորողը կարող է ինքնուրույնաբար աշխատել, տեղեկություններ քաղել, օգտվել գիտական, հանրագիտարանային, բառարանային աղբյուրներից, հետազոտություններ ծրագրել և իրականացնել: Ժամանակակից սարքերի և էլեկտրոնային միջոցների (խելացի գրատախտակ, համակարգիչ, երևակիչ, պատճենման սարք, համացանց) կիրառությունը հնարավորություն են տալիս ընդլայնելու սովորողների գիտելիքները, համապատասխան միջոցներից օգտվելու շնորհիվ տեղեկություն ձեռք բերելու, ինչպես նաև հաղորդակցական, համագործակցային, մտածողական կարողությունների և Հանրակրթության պետական չափորոշչով նախատեսված կարողունակությունների զարգացումը:
4) Ուսումնառության կիրառվող տեխնոլոգիաներ, մեթոդներ. հայոց լեզվի և գրականության ուսումնառության գործընթացում կիրառվում են ակտիվ ուսուցման ձևեր, համագործակցային, հետազոտական, նախագծային, մոդուլային տեխնոլոգիաներ, փոխներգործուն մեթոդներ, հնարներ, իսկ ուսումնական գործընթացի քայլերը պարզից դեպի բարդը գնալու սկզբունքի պահպանմամբ ներկայացվում է հայոց (մայրենի) լեզվի և գրականության ծրագրերի «Առաջարկվող գործունեության ձևեր» բաժնում:
Հայոց լեզվի և գրականության դասավանդման գործընթացը զուգակցվում է այլ առարկաների հետ կապերի և առնչությունների բացահայտումներով, որոնք ենթադրում են տարբեր առարկաներից համատեղ դասաժամեր, դաս-էքսկուրսիաներ, դաս-բեմականացումներ, հանդիպումներ տարբեր մասնագիտությունների անձանց հետ, միջառարկայական նախագծեր, հետազոտական աշխատանքներ և դրանց ամփոփումներ բանավոր և գրավոր շարադրանքներով, սահիկաշարերի ցուցադրումով, մեդիայի բազմաբնույթ հնարավորությունների կիրառումով:
Նյութատեխնիկական աջակցության գլխավոր կենտրոնը դպրոցական գրադարանն է, որը պիտի տրամադրի համապատասխան նորագույն գրականություն ինչպես ուսուցիչներին, այնպես էլ սովորողներին: Դպրոցական գրադարանը պետք է մատչելի նյութերով ապահովի սովորողներին առարկայական և միջառարկայական նախագծային, հետազոտական միավորներ մշակելու և իրականացնելու, տեղեկատվական գրագիտության հմտությունների զարգացումն ապահովելու համար: Գրադարանը հատկապես կարևոր է համաշխարհային գրականության ինչպես թարգմանական, այնպես էլ դպրոցում դասավանդվող տարբեր օտար լեզուներով նմուշների ապահովման գործում:
Գրադարանավարը, ուսուցիչները սովորողներին հաղորդում են էլեկտրոնային լրատվամիջոցներից քննադատաբար և անվտանգ օգտվելու հնարները, որ նրանք տեղյակ լինեն դրանց կիրառության սահմանափակումներին: Պարտադիր է նաև աշակերտներին դեռևս տարրական դպրոցից սովորեցնել ճիշտ և գրագետ ձևով հղումներ անելու, հեղինակային իրավունքները, ինչպես նաև ակադեմիական ազնվությունը պահպանելու սկզբունքները: Բացի այս ամենից՝ գրադարանավարը և ուսուցիչները աշակերտներին ուղղորդում են օգտվելու գիտական բարձր համարում ունեցող կայքերից՝ բացառելով պատահական, ոչ ստուգված տեղեկությունները:
ՄԱՅՐԵՆԻԻ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ
(տարրական դպրոց)
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
ԵՆԹԱ- ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔ | |||
1-ին դասարան |
2-րդ դասարան |
3-րդ դասարան |
4-րդ դասարան | ||
ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ |
Վերաբերմունք և վարքագիծ |
Հոգատար | |||
1.Հոգ տանի իր առողջության մասին՝ պահպանելով ֆիզիկական ակտիվություն և առողջ սննդակարգ: 2. Հետևի անձնական հիգիենային՝ մաքուր պահելով սեփական մարմինն ու իր կենսագործունեության տարածքները (սենյակ, սեղան, անկողին, դասարան և այլն): 3. Կոկիկ և խնամքով վերաբերվի անձնական օգտագործման իրերի, գրքերի, գրենական պիտույքների նկատմամբ: 4. Պահպանի խոսքի մաքրությունը՝ խուսափելով ոչ գրական ու ժարգոնային բառերից: |
1. Սիրի ինքն իրեն և շրջապատի մարդկանց (ընտանիք, բարեկամներ, ընկերներ): 2. Հոգ տանի իր, ընտանիքի անդամների և շրջապատի մարդկանց ֆիզիկական և հոգեկան առողջության մասին: 3. Ուշադիր լինի սեփական նպատակների, ուսումնառության և հանգստի նկատմամբ: 4. Հարգանքով վերաբերվի մայրենի լեզվի նկատմամբ՝ դրսևորելով այն ճիշտ և տեղին կիրառելու պատրաստակամություն: |
1.Հարգի սեփական արժանիքները, շարունակաբար զարգացնի իր մտավոր և ֆիզիկական հնարավորությունները: 2. Հարգալից վերաբերվի շրջապատի մարդկանց, նրանց գաղափարների, մտավոր ու ֆիզիկական հնարավորությունների նկատմամբ: 3. Հոգ տանի շրջապատող մարդկանց հետ դրական փոխհարաբերությունների ձևավորման մասին: 4. Դրսևորի իր լեզուն շարունակաբար զարգացնելու կամք և խանդավառություն: |
1. Խնայող և պատասխանատու վերաբերմունք դրսևորի իր ֆիզիկական և հոգեկան ներուժի նկատմամբ: 2. Խնայող և պատասխանատու վերաբերմունք ցուցաբերի ընտանիքի, դպրոցի, բնակավայրի, հայրենիքի նկատմամբ (ֆիզիկական ռեսուրսներ, հոգևոր և մշակութային արժեքներ): 3. Կարևորի փոխօգնությունը, համագործակցությունը և խաղաղ կենսագործունեությունը ընտանիքում, դպրոցում, համայնքում: 4. Արտահայտի դրական վերաբերմունք մայրենի լեզվի որպես մտքերի, զգացումների արտահայտման, ազգային արժեքների պահպանման և փոխանցման միջոցի նկատմամբ: | ||
Սկզբունքային | |||||
1. Պարտաճանաչ հետևի ժամանակին և նոր՝ սովորողի դերին բնորոշ պարտականությունների կատարմանը: 2. Հստակ կատարի հրահանգները: 3. Պահպանի խմբային աշխատանքի սահմանված կանոնները: |
1. Դրսևորի սովորելու նկատմամբ դրական վերաբերմունք և հետևողականություն: 2. Հետևողական լինի կարգի և կանոնների պահպանման նկատմամբ: 3. Կարևորի ազնիվ և արդար մոտեցումը ցանկացած պարագայում: |
1.Լինի քաղաքավարի և անկեղծ: 2. Պատասխանա-տու լինի իր ուսումնառության, սեփական քայլերի և արարքների համար: 3. Պատասխանատու և հետևողական լինի մայրենի լեզվի գրագետ կիրառման հարցում: |
1. Լինի նպատակասլաց և ինքնուրույն կամ օգնությամբ հաղթահարի դժվարությունները: 2. Կայացնի որոշումներ և հետևողական լինի դրանց կայացմանը: 3. Դրսևորի համառություն և նվիրվածություն մայրենի լեզվի պահպանման և զարգացման գործում: | ||
Ստեղծարար | |||||
1.Խոսքային կամ ոչ խոսքային միջոցների կիրառմամբ վերաբերմունք արտահայտի ունկնդրած, ընթերցած ստեղծագործության, դիտած նկարի, ֆիլմի վերաբերյալ: 2. Խոսի իր երազանքների, ցանկությունների մասին: |
1. Մասնակցի գեղարվեստական միջոցառումների, ցերեկույթների, համերգների՝ դրսևորելով ստեղծագործական որակներ: 2. Զարգացնի կամ ստեղծի օրինակի համաձայն՝ օգտագործելով իր երևակայությունը: |
1.Տեսնի և գնահատի բարին, գեղեցիկը, մարդկայինը՝ վերաբերմունքն արտահայտելով նաև խոսքի միջոցով: 2. Ստեղծագործելու փորձեր անի՝ ներկայանալով բանավոր, գրավոր կամ ինքնարտահայտման տարբեր ձևերով: |
1. Ստեղծագործաբար կիրառի ձեռք բերած գիտելիքները: 2. Առաջարկի խնդիրների, հարցերի, իրավիճակների լուծման յուրօրինակ մոտեցումներ: 3. Դրսևորի հետաքրքրասիրություն նորը բացահայտելու և սովորածը նպատակային կիրառելու նկատմամբ: | ||
Համարձակ | |||||
1. Դրսևորի իրեն նոր՝ սովորողի դերում՝ մասնակցելով գործունեության տարբեր ձևերի: |
1. Անկաշկանդ արտահայտի մտքերը՝ պատասխանելով իրեն ուղղված հարցերին: |
1.Կողմնորոշվի նոր իրավիճակներում՝ կայացնելով հարմար որոշումներ: |
1. Առաջադրի նոր գաղափարներ և դրանք իրագործելու ուղիներ, վստահի իր ուժերին: | ||
Հաղորդակցվող | |||||
1.Դրսևորի խոսակցի և ունկնդրի կարողություններ, կարևորի դրանք անընդհատ զարգացնելը: 2. Դրսևորի բարեկիրթ վարք՝ կիրառելով ողջույնի, հրաժեշտի, խնդրանքի համապատասխան ձևեր: |
1. Ստանձնի տարբեր դերեր խմբային աշխատանքների, քննարկումների ժամանակ: 2. Կիրառի մայրենի լեզուն՝ հաղորդակցվելիս պահպանելով լեզվի ճշտությունը: |
1.Համագործակցի ընկերների, հասակակիցների հետ՝ կիրառելով խոսքի համապատասխան ձևեր: 2. Հետևի սեփական խոսքի համապատասխանությանը գրական հայերենի պահանջներին: |
1. Նախաձեռնի հանդիպումներ, քաննարկումներ տարբեր տարիքի և մասնագիտության տեր մարդկանց հետ: 2. Կարևորի լեզվի դերը միտքը հասկանալի տեղ հասցնելու գործում: | ||
Ինքնակազմակերպվող | |||||
1.Դրսևորի աշխատասիրություն և պարտաճանաչություն ուսումնառության ընթացքում: |
1. Զգա ժամանակը և ճիշտ պլանավորի իր անելիքները: |
1.Կազմակերպի իր առօրյան՝ հավասարակշռելով ուսումը, հանգիստն ու հանրօգուտ աշխատանքը: |
1. Վերլուծի իր ուսումնառության գործընթացը, սեփական գործողություններն ու արարքները և ինքնուրույն կամ օգնությամբ մշակի բարելավման քայլեր: 2. Բավարարի իր հետաքրքրությունները ինքնուրույն աշխատանքի՝ ընթերցելու, դիտելու, ունկնդրելու, ուսումնասիրելումիջոցով: | ||
Արժևորում |
1.Գնահատի իր անձը, սիրի իր ընտանիքը, ընկերներին, հայրենիքը: 2. Գնահատի գիրքը, կարևորի ընթերցանությունը որպես գործունեության մշտական ձև: |
1. Սիրի սովորելը և մեկնաբանի սովորելու ազդեցությունն իր կյանքի վրա: 2. Արժևորի մայրենի լեզվի դերը իր կյանքում: 3. Կարևորի բարությունը՝ որպես ինքնության, մարդու կեսակերպի կարևոր տարր: |
1.Հարգի իր խոսքը և ուրիշների հիմնավոր կարծիքը: 2. Կարևորի իր ֆիզիկական, մտավոր և հուզական զարգացման հավասարա-կշռությունը: 3. Ճանաչի և արժևորի ազգային հերոսներին: |
1. Գնահատի իր հնարավորությունները՝ խոսելով իր «ուժեղ» և «թույլ» կողմերի մասին: 2. Գիտակցի պատասխանատվություն իր, իր ընտանիքի, շրջապատող մարդկանց, հայրենիքի հանդեպ: 3. Գիտակցի իր ազգային պատկանելությունը, ճանաչի և պահպանի պատմամշակութային արժեքները: | |
ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
Բանավոր հաղորդակցում |
1. Լսի, հասկանա իրեն ուղղված խոսքը, պատասխանի հարցերին: 2. Պատասխանի տեքստի ընդհանուր բովանդակության վերաբերյալ հարցերին: 3. Հարցերի օգնությամբ պատմի ապրածը, դիտածը, խոսի իր ցանկությունների մասին: 4. Անվանի առարկաներ, երևույթներ՝ դրանց վերագրելով 1 – 2 հատկանիշ: 5. Արտասանի (արտահայտիչ կարդա) մանկական բանաստեղծություններ, չափածո հանելուկներ, պատմի փոքրիկ պատմություններ, հեքիաթներ՝ ցույց տալով հիմնական գաղափարի կամ ուղերձի ընկալումը: |
1. Լսի, հասկանա և համապատասխան արձագանք տա լսածին: 2. Ձևակերպի հարցեր բանավոր ընթերցած կամ տեխնոլոգիական որևէ միջոցով ունկնդրած տեքստի հիմնական գաղափարի վերաբերյալ: 3. Պատմի ապրածը, դիտածը, ընթերցածը, արտահայտի սեփական զգացումները, ցանկությունները: 4. Նկարագրի մարդկանց, վայրեր, իրադարձություններ, առարկաներ, երևույթներ՝ պարզ արտահայտելով մտքերն ու զգացումները: 5. Արտահայտիչ արտասանի մանկական բանաստեղծություններ, պատմի պատմություններ, տարբեր ժողովուրդների հեքիաթներ՝ ներկայացնելով հիմնական գաղափարը կամ ուղերձը: |
1. Լսի, հասկանա և հարգանքով վերաբերվի այլ տեսակետներին ու գաղափարներին: 2. Ձևակերպի հարցեր քննարկվող թեմայի, ընթերցած կամ ունկնդրած տեքստի վերաբերյալ, պատասխանի իրեն ուղղված հարցերին: 3. Նախընտրած ձևով և եղանակով վերարտադրի լսածը, ընթերցածը, դիտածը, նկարագրի տարբեր առարկաներ և երևույթներ: 4. Արտահայտի սեփական տեսակետը, քննարկի իր ցանկությունները, խոսի իր զգացումների մասին, մասնակցի բանավեճի, ներկայացնի իր մոտեցումները: 5. Արտահայտիչ արտասանի բանաստեղծություններ, պատմի պատմություններ, հեքիաթներ, առակներ՝ դուրս բերելով հիմնական գաղափարը կամ ուղերձը: |
1. Լսի, հասկանա տարբեր տեսակետներ, արտահայտի իր կարծիքը կամ վերաբերմունքը դրանց վերաբերյալ: 2. Ձևակերպի հարցեր քննարկվող թեմայի, ընթերցած կամ ունկնդրած տեքստի վերաբերյալ՝ լրացուցիչ տեղեկություններ ստանալու կամ ճշգրտումներ անելու նպատակով, պատասխանի իրեն ուղղված հարցերին: 3. Տարբեր ձևերով և եղանակներով վերարտադրի լսածը, ընթերցածը, դիտածը, նկարագրի տարաբնույթ երևույթներ, ցույց տա դրանց փոխկապակցվածությունը: 4. Արտահայտի և հիմնավորի սեփական տեսակետը, մեկնաբանի սեփական զգացումները, ցանկությունները, մասնակցի բանավեճի, հանդես գա փաստարկված խոսքով: 5. Արտահայտիչ արտասանի բանաստեղծություններ, արձակ հատվածներ, պատմի պատմություններ, հեքիաթներ, առակներ՝ դուրս բերելով հիմնական գաղափարը կամ ուղերձը և մեկնաբանի՝ ինչպես է այն փոխանցվում տեքստի միջոցով: |
Գրավոր հաղորդակցում |
1. Տարբերակի հայերենի տպագիր և ձեռագիր տառերը, ճիշտ գրի ձեռագիր մեծատառերն ու փոքրատառերը: 2. Արտագրի մի քանի նախադասություններից կազմված տեքստեր ձեռագիր և տպագիր օրինակներից: |
1. Արտագրի ոչ մեծ տեքստեր՝ կատարելով տրված առաջադրանքները: 2. Գրավոր պատասխանի կարդացածի, լսածի, տեսածի վերաբերյալ հարցերին: 3.Տրված հարցերի միջոցով վարի երկխոսություն դասընկերների, ուսուցիչների, ծնողների հետ և կատարի նշումներ: 4.Բառերով և բառակապակցություններով գրավոր արտահայտի իր հույզերը կարդացած ստեղծագործության, ունկնդրած երաժշտության, դիտած կինոնկարի կամ ներկայացման մասին, կազմի շնորհավորական բացիկ: |
1. Արտագրի տեքստեր՝ կատարելով տրված առաջադրանքները: 2. Ըստ պլանի գրավոր շարադրի/փոխադրի կարդացածի, լսածի, դիտածի մասին: 3. Կազմի երկխոսության հարցերը, վարի երկխոսություն տարբեր մարդկանց հետ և կատարի նշումներ, ամբողջացնի դրանք: 4. Գրի իր սիրելի զբաղմունքի, մարդկանց, խաղալիքների, մասին, բնութագրի գովազդվող առարկան, կազմի հրավիրատոմս, բացիկ: |
1. Արտագրի տեքստեր՝ կատարելով լեզվական և ստեղծագործական առաջադրանքներ: 2. Կազմի պլան և գրավոր շարադրի/փոխադրի կարդացածի, լսածի, դիտածի մասին՝ պահպանելով դեպքերի ժամանակագրությունը: 3. Կազմի երկխոսության հարցերը, վարի երկխոսություն տարբեր մարդկանց հետ, կատարի նշումներ և ամբողջացնի դրանք մի քանի նախադասություններով: 4. Մի քանի նախադասությամբ գրի իր տպավորությունները և վերաբերմունքը ընթերցածի, նկարի, երաժշտության, ներկայացման, կինոնկարի մասին, կազմի գովազդային հոլովակի պարզ տեքստ, հայտարարություն, հրավիրատոմս, բացիկ: | |
Ոչ խոսքային հաղորդակցում |
1. Իր հույզերը արտահայտի ժեստերի և դիմախաղի միջոցով: 2. Նկարի լսածի, դիտածի վերաբերյալ իր հույզերն ու զգացումները: 3. Մտքերն ու զգացումներն արտահայտի դիմախաղի, ժեստերի, մարմնի միջոցով՝ մասնակցելով դերային և թեմատիկ խաղերի: |
1. Իր հույզերն ու մտքերը արտահայտի ժեստերի, դիմախաղի, մարմնի լեզվի միջոցով: 2. Պարզ նշաններով պատկերի լսածը, տեսածը, ընթերցածը, զգացածը: 3.Մնջախաղով ներկայացնի ընթերցածի, լսածի բովանդակությունը: |
1. Զգա դիմացինի հույզերը և դրսևորի համապատասխան վերաբերմունք: 2. Կիրառի պատկերներ, աղյուսակներ, պայմանական նշաններ մտքերն ու գաղափարներն արտահայտելու համար: 3. Մասնակցի ստեղծագործության դերերով ներկայացման, դերային խաղերի՝ ստանձնելով որոշակի դերեր, մտքերն ու հույզերն արտահայտի այլընտրանքային տարբերակներով (մնջախաղ, գույներ, երաժշտություն, ծեփում և այլն): |
1. Հասկանա մարդուն, նրա հույզերը՝ հետևելով նրա շարժումներին, դեմքի արտահայտությանը, մարմնի դիրքին, դրսևորի համապատասխան վարքագիծ: 2. Ձեռք բերած տեղեկությունը, տեքստի բովանդակությունը ըստ հրահանգի հաղորդի գծակարգի, աղյուսակի միջոցով, անհրաժեշտության դեպքում ավելացնի նկարագրություններ՝ գաղափարները, մտքերն ու զգացումները ճշգրտելու համար: 3. Մեկնաբանի տարաբնույթ նշանները, համադրի, փոփոխի ըստ անհրաժեշտության։ 4. Մասնակցի ստեղծագործության դերերով ներկայացմանը, դերային խաղերի՝ ստանձնելով որոշակի դերեր, մտքերն ու հույզերն արտահայտի այլընտրանքային տարբերակներով (մնջախաղ, գույներ, երաժշտություն, ծեփում և այլն): | |
ԸՆԹԵՐՑԱՆՈՒԹՅՈՒՆ |
Տեքստի ընկալում |
1. Ճիշտ և հասկանալով ընթերցի արձակ և չափածո գրական պարզ տեքստեր, պատասխանի կարդացածի վերաբերյալ հարցերին, ձևակերպի հարցեր ընթերցածի հիմնական բովանդակության վերաբերյալ: 2. Առանձնացնի տեքստի այն հատվածները, որոնք արտահայտված են նկարազարդման մեջ: 3. Տարբերի արձակ և չափածո տեքստերը: 4. Լսի, կարդա և հասկանա ոչ գրական պարզ տեքստի հիմնական միտքը (ինչի մասին է): |
1. Հասկանալով և վարժ ընթերցի արձակ և չափածո գրական տեքստեր, ներկայացնի կարդացածի բովանդակությունը՝ պատասխանելով հարցերին, ձևակերպի հարցեր տեքստի հիմնական գաղափարի վերաբերյալ: 2. Հասկանա տեքստի բովանդակության և նկարազարդման կապը, տեքստի բովանդակության, բառերի ու արտահայտությունների և նկարազարդման միջոցով ներկայացնի հերոսներին: 3. Տարբերի բանաստեղծությունը և հեքիաթը: 4. Լսի, կարդա ոչ գրական պարզ տեքստեր և առանձնացնի կարևոր մտքերը: |
1. Հասկանալով և արտահայտիչ ընթերցի արձակ և չափածո գրական տեքստեր, պատասխանի հարցերին՝ հղում կատարելով տեքստին, ձևակերպի հարցեր տեքստի և առանձին հատվածների վերաբերյալ, համեմատի ու հակադրի հերոսներին ու նրանց գործողությունները, բացատրի՝ ինչպես են դրանք ազդում տեքստի իրադարձությունների ընթացքի վրա: 2. Առաջարկի տեքստի նկարազարդման իր տարբերակը և մեկնաբանի տեքստին հարազատ բառապաշարով ու ոճով: 3. Տարբերի բանաստեղծությունը, հեքիաթը, առակը, մանրապատում ստեղծագործությունները: 4. Լսի, կարդա և հասկանա ոչ գրական տեքստեր, ըստ նպատակի առանձնացնի անհրաժեշտ տեղեկությունները: |
1. Հասկանալով և արտահայտիչ ընթերցի արձակ և չափածո գրական տեքստեր, արտահայտի մտքեր ենթատեքստի, հերոսների ու նրանց խոսքերի, մտքերի, արարքների վերաբերյալ՝ կիրառելով տեքստի բառերն ու արտահայտությունները, մեկնաբանի դրանց ընտրությունը և գործածությունը համատեքստում: 2. Վերլուծի հենակետային բառերի և արտահայտությունների ընտրությունը և կիրառումը տվյալ համատեքստում, բացատրի տեքստի նկարազարդման ազդեցությունը տեքստի ընկալման վրա: 3. Տարբերի գրական և ոչ գրական տեքստերը, գրական տեքստերի տեսակները (բանաստեղծություն, հեքիաթ, առակ, պատմվածք) և մանրապատում ստեղծագործությունները, համեմատի տարբեր ստեղծագործություններ և նույն թեմայի արծարծումը տարբեր գրական տեքստերում: 4. Լսի, կարդա և հասկանա տարբեր բարդության և բովանդակության ոչ գրական տեքստեր, ըստ նպատակի դուրս բերի անհրաժեշտ տեղեկությունները: |
ԼԵԶՎԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ |
Հնչյունաբանություն (հնչյուն, տառ) |
1. Արտասանությամբ տարբերակի հնչյունները (ձայնավոր և բաղաձայն), ճանաչի և գրի դրանց համապատասխան տառերը, գործնականում տարբերի վանկը, միավանկ և բազմավանկ բառերը: |
1. Խոսելիս ճիշտ արտասանի բառերը, պահպանի հայերենի ուղղախոսական պարզ կանոնները: |
1.Պահպանի ծրագրային նյութերում հանդիպած բառերի ուղղագրությունը: |
1. Պահպանի ծրագրային նյութերում և իր ակտիվ բառապաշարում տեղ գտած բառերի ուղղագրությունը: |
Բառագիտություն (բառ, բառակազմություն, բառապաշար) |
1. Նախադասության մեջ ընկալի բառը որպես լեզվական միավոր, տեղին կիրառի այն: 2. Վերականգնի «քանդված» բառերը կամ տրված տառերով կազմի բառեր: 3. Կազմի բառակապակցություններ («առարկայի հատկանիշ + առարկա» կաղապարով)՝ առարկաների, նկարների, կիրառմամբ կամ առանց դրանց: 4. Առանձնացնի անծանոթ բառերը ընթերցած կամ ունկնդրած խոսքում: |
1. Ճանաչի և կիրառի բառը որպես պատկերավորման միջոց: 2. Ճանաչի բառի հիմնական բաղադրիչները (արմատ, ածանց): 3.Տարբերի բառերի իմաստային խմբերը, խոսքում կիրառի հոմանիշ և հականիշ բառեր: 4.Բացատրի որոշակի քանակի բառեր համատեքստում: 5.Խոսքում տարբերի գործողություն, առարկա, առարկայի որակական և քանակական հատկանիշ ցույց տվող բառերը: |
1.Հասկանա բառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստները, բառերը կիրառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով: 2. Խոսքում տարբերի պարզ, բարդ և ածանցավոր բառերը: 3. Հոմանշային շարքից ընտրի և խոսքում կիրառի կոնտեքստին հարմար տարբերակը: 4. Օգտվի դպրոցական բառարաններից (բացատրական, հոմանշային): 5. Գործնականում ճիշտ կիրառի խոսքի մասերը (գոյական, ածական, բայ, թվական): |
1. Կիրառի դարձվածքներ բանավոր և գրավոր խոսքում: 2. Կազմի նոր բառեր՝ կիրառելով հայերենի բառակազմական առանձնահատկությունները: 3. Խոսքում կիրառի բազմիմաստ բառեր: 4. Օգտվի բառարաններից (բացատրական, հոմանշային, դարձվածաբանական): 5. Գործնականում ճիշտ կիրառի խոսքի մասերը (գոյական, ածական, բայ, թվական, շաղկապ, ձայնարկություն): | |
Շարահյուսություն (նախադասություն) |
1. Խոսքում ճանաչի և առանձնացնի նախադասությունը որպես լեզվական միավոր: |
1. Հարցերի միջոցով ընդարձակի տրված նախադասությունը: |
1. Խոսքի մեջ տարբերի նախադասություններն ըստ հաղորդակցման նպատակի, կետադրի դրանք: |
1. Խոսքում կիրառի տարբեր հնչերանգի նախադասություններ: | |
ՍՏԵՂԾԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ |
Կապակցված խոսք: Տեքստ |
1. Ընկալի տեքստը որպես ամբողջություն, ճանաչի տեքստի բաղադրիչները: |
1. Նկարագրի տեքստի կառուցվածքը՝ ներկայացնելով ինչպես է սկսվում այն և ինչպես է ավարտվում: 2. Վերարտադրի տեքստը ստեղծագործության այս կամ այն հերոսի անունից: |
1. Իմանա և կիրառի տեքստի տարբեր բաղադրիչները՝ հիմնական գաղափարը կամ անհրաժեշտ տեղեկույթը դուրս բերելու նպատակով: 2. Զարգացնի տեքստը՝ ավելացնի, լրացնի, փոփոխի: 3. Վերարտադրի լսած, ընթերցած տեքստը, սկսի, շարունակի և ավարտի պատմությունը: 4. Հորինի և շարադրի բանավոր և գրավոր պատկերավոր խոսք։ |
1. Ուսումնասիրի տեքստը՝ կիրառելով բովանդակային, խոսքային, լեզվաոճական վերլուծում, հասկանա և բացատրի հեղինակի մտադրությունը և ասելիքը: 2. Մեկնաբանի՝ ինչպես են բառերն ու արտահայտությունները կամ տարբեր հնարները ապահովում տեքստի հանգավորումը, երաժշտականությունը, իմաստային նրբերանգները: 3. Հորինի պատմություններ՝ օգտագործելով տարաբնույթ նշաններ և միջոցներ (նկարապատում, զմայլիկ, ծաղրանկար և այլն), մասնակցի խմբային խոսքի ստեղծմանը, ըստ տեքստի ստեղծի պաստառ, գրքույկ, սահիկաշար և այլն։ 4. Մշակի տեղեկությունը՝ ըստ նպատակի կիրառելով բառային նկարագրություն և մոդելներ (գծագրեր, աղյուսակներ): |
Հետազոտում |
1. Ձևակերպի հարցեր իրեն հետաքրքրող թեմաների վերաբերյալ: 2. Հասկանա դիտած ֆիլմերի, տեսանյութերի, նկարաշարերի, ունկնդրած ձայնագրությունների բովանդակությունը, քննարկի ընկերների հետ: |
1. Ձևակերպի հարցեր, նկարագրի դրանց պատասխանները գտնելու հիմնական քայլերը: 2. Ընտրի գիրք կամ այլ ռեսուրս առաջարկված ցանկից և գտնի տարբեր ուսումնական առարկաներին վերաբերող հարցերի պատասխանները: |
1. Ձևակերպի հարցեր, պլանավորի հարցերի բացահայտմանն ուղղված գործողությունների քայլաշարը: 2.Օգտվի առաջարկված տպագիր կամ էլեկտրոնային պաշարներից և հավաքի հետազոտությանն առնչվող տեղեկություններ: 3. Իրեն հետաքրքրող կամ հանձնարարված թեմայով պատրաստի հաղորդում, կատարի եզրահանգումներ: 4. Ներկայացնի հետազոտության արդյունքները՝ աշխատելով անհատապես կամ խմբում: |
1. Ձևակերպի հետազոտության նպատակը, հարցերը, պլանավորի ուսումնասիրության քայլերը: 2. Ուսումնասիրի տպագիր և էլեկտրոնային պաշարներ, հավաքի հետազոտության հարցերը մեկնաբանող նյութեր: 3. Շարադրի հետազոտության արդյունքները՝ կատարելով դիտարկումներ, արտահայտելով կարծիք: 4. Ներկայացնի հետազոտության արդյունքները՝ կիրառելով ներկայացման տարբեր միջոցներ: |
ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ
5-6-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐ
ՄԱՅՐԵՆԻ. ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
ԵՆԹԱՀԱՍ ԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
5-րդ դասարան |
6-րդ դասարան |
ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ |
ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔ |
1.Հաղորդակցվելիս մայ րենի լեզուն չաղավաղի օտար բառերով և արտա հայտություններով, կիրա ռի գրագետ հայերեն խոսք: Արժևորի մայրենի բար բառը, խոսվածքը որպես հայոց լեզվի ճյուղ: |
1.Հաղորդակցվելիս մայ րենի լեզուն չաղավաղի օտար բառերով և արտա հայտություններով: Լսարանի առջև ելույթ ունենալիս կիրառի գրա գետ հայերեն խոսք: Արժևորի մայրենի բար բառը, խոսվածքը որպես հայոց լեզվի ճյուղ: |
2.Համագործակցի ընկեր ների հետ, դրսևորի հանդուրժողականություն,կազմի բարեկիրթ բառերի և արտահայ տությունների բառարան: |
2.Համագործակցի ընկեր ների հետ, դրսևորի հան դուրժողականություն, կարողանա հարթել ան համաձայնությունը, շարունակի լրացնել բարե կիրթ բառերի, արտա հայտությունների, օրհն ությունների բառարանը: | ||
3.Հարգալից խոսքով իր վերաբերմունքը դրսևորի հասակակիցների և մեծա հասակների նկատմամբ, լինի պատասխանատու, շրջահայաց, հանդուրժող, հոգատար: |
3.Հարգալից խոսքով իր վերաբերմունքը դրսևորի հասակակիցների և մեծա հասակների նկատմամբ, լինի պատասխանատու, շրջահայաց, հանդուրժող, հոգատար, սկզբունքային, վերլուծող: | ||
ԱՐԺԵՎՈՐՈՒՄ |
1.Ըմբռնի մայրենի լեզվի դերը հայ ժողովրդի կյանքում. հայոց լեզուն ընկալի որպես ազգային պատկանելիության ցուցիչ և ՀՀ պետական լեզու: |
1.Արժևորի մայրենի լեզվի դերը հայ ժողովրդի կյան քում. հայոց լեզուն դիտար կի որպես ազգային պատ կանելիության ցուցիչ և ՀՀ պետական լեզու, գիտակ ցի նրա ազգապահպան դերը բոլոր ժամանակ ներում: | |
2.Արժևորի մայրենի լեզվի դերը իր կյանքում, գնա հատի նրա նշանակութ յունը իր անձի զարգաց ման, սովորելու կարող ության ձևավորման գործում: |
2.Արժևորի մայրենի լեզվի դերը իր կյանքում, գնա հատի նրա նշանակութ յունը իր անձի և սովորելու կարողության, զարգացման գործում: | ||
3.Կարևորի մայրենի լեզվի դերը սեփական հույզերը, ապրումները, մտքերը գրագետ և շրջապատին հասկանալի ձևակերպե լու գործում: |
3.Կարևորի մայրենի լեզվի դերը սեփական հույզերը, ապրումները, մտքերը գրագետ և շրջապատին հասկանալի ձևակերպե լու գործում: | ||
4.Մայրենի լեզվի հնչյու նաբանական, գրային, բառային առանձնա հատկությունները համե մատի այլ լեզուների հետ, գտնի ընդհանրություն ներն ու տարբերություն ները, ձևակերպի պարզ եզրակացություններ: |
4.Մայրենի լեզվի հնչյու նաբանական, գրային, բառային առանձնահատ կությունները համեմատի այլ լեզուների հետ, գտնի, մատնանշի ընդհանրութ յուններն ու տարբերու թյունները, ձևակերպի եզրակացություններ: | ||
ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
ԲԱՆԱՎՈՐ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
1.Հասկանալի ձևակերպի և պատմի իր հետ կատարված դեպքերի, իր զգացումների մասին: |
1.Նկարագրի, պատմի դեպքեր, իրադրություն ներ իր կյանքից, իր զգացումների, հույզերի ապրումների մասին: |
2.Լսած կամ կարդացած նյութի մեջ տարբերի գլխավոր մտքերը երկրոր դականից, վերաշարադրի տրամաբանական հաջոր դականությամբ՝ ըստ նախօրոք կազմած պլանի: |
2.Լսած կամ կարդացած նյութի մեջ տարբերի և առանձնացնի գլխավոր մտքերը երկրորդականից, նյութը վերաշարադրի տրամաբանական հաջոր դականությամբ՝ ըստ մտադրության և նախօ րոք կազմած պլանի: | ||
3.Տարբեր աղբյուրներից գտած նյութը վերաշարա դրի նոր ձևով, ելույթ ունենա լսարանի առջև, արտահայտի կարծիք նյութի բովանդակության շուրջ: |
3.Տարբեր աղբյուրներից գտած նյութը վերաշարա դրի սեփական բառերով, նյութը լսարանին ներկա յացնի բացատրություն ներով: | ||
4.Մասնակցի քննարկում ների, լսած կամ կարդա ցած նյութից փաստեր մեջբերի՝ իր տեսակետը հիմնավորելու համար: |
4.Մասնակցի քննարկում ների, լսած կամ կարդա ցած նյութից փաստեր մեջբերի՝ իր տեսակետն ապացուցելու համար: | ||
ԳՐԱՎՈՐ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
1.Կազմի հարցեր, պլան լսածի և կարդացածի շուրջ և գրավոր վերաշա րադրի դեպքերի հաջոր դական ընթացքը: |
1.Կազմի հարցեր, պլան լսածի և կարդացածի շուրջ, վերափոխի, գրա վոր վերաշարադրի դեպ քերի hաջորդական ընթացքը: | |
2.Lսած կամ կարդացած նյութից համապատաս խան մեջբերումներ անի՝ պահպանելով հղում տալու կանոնները: |
2.Լսած կամ կարդացած նյութից համապատաս խան մեջբերումներ անի, պահպանի և հետևի հղում տալու կանոններին: | ||
3.Գրի հրավիրատոմս, հայ տարարություն, նամակ՝ գրագետ ձևակերպելով մտքերը: |
3.Գրի ինքնակենսագրութ յուն, տարբեր ոճերի նամակներ՝ գրագետ շա րադրելով մտքերը, կարծի քը: | ||
4.Գրավոր նկարագրի շրջապատող միջավայրը, բնությունը, մարդկանց արտաքինը, կիրառի պատկերավորման միջոց ներ՝ մակդիր, համեմա տություն, անձնավորում: |
4.Գրավոր նկարագրի շրջապատող միջավայրը, բնությունը, մարդկանց արտաքինը և բնութագրի նրանց՝ նշելով բնավորու թյան կարևոր կողմերը, կիրառի պատկերավոր ման միջոցներ՝ մակդիր, փոխաբերություն, համե մատություն, անձնավո րում: | ||
ՈՉ ԽՈՍՔԱՅԻՆ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
1.Կազմի համեմատութ յան աղյուսակներ, մշակի նյութին համապատաս խան պայմանական նշան ներ: Մնջախաղով, ժեստե րի լեզվով հաղորդի նյութի բովանդակութ յունը: |
1.Կազմի համեմատութ յան աղյուսակներ, մշակի և ասելիքը հաղորդի պայմանական նշաննե րով: Մնջախաղով, ժեստ երի լեզվով հաղորդի նյութի բովանդակությունը: | |
2.Հաղորդելիք նյութի համար ընտրի համապա տասխան երաժշտություն, կտավի վերատպություն, քանդակ, մուլտֆիլմից հատվածներ: |
2.Հաղորդելիք նյութի համար ընտրի համապա տասխան երաժշտություն, կտավի վերատպություն, քանդակ, մուլտֆիլմից, գեղկինոնկարից հատված ներ: | ||
3.Նյութի բովանդակութ յանը համապատասխան նկարազարդումներ և ձեռքի տարբեր աշխա տանքներ անի: |
3.Նյութի բովանդակութ յանը համապատասխան նկարազարդումներ և ձեռքի տարբեր աշխա տանքներ անի: | ||
ԸՆԹԵՐՑԱՆ ՈՒԹՅՈՒՆ |
ՏԵՔՍՏԻ ԳԵՂԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ |
1.Արտահայտիչ, վարժ կարդա գրական արձակ և չափածո տեքստերը, պահ պանի հայերենին հա տուկ արտասանությունը, շեշտադրումը: |
1.Արտահայտիչ, վարժ կարդա գրական արձակ և չափածո տեքստերը, պահպանի հայերենին հա տուկ արտասանությունը, շեշտադրումը: |
2.Գրական երկ կարդալիս կանխատեսի դեպքերի զարգացման ընթացքը, տեքստից ընտրած փաս տերով հիմնավորի իր կանխատեսումը: |
2.Գրական երկ կարդալիս կանխատեսի դեպքերի զարգացման ընթացքը, տեքստից ընտրած փաս տերով հիմնավորի իր կանխատեսումը: | ||
3.Տեքստում գտնի գրա կան կերպարի արտա քինի նկարագրություն ները, բնավորությունը բնութագրող հատված ները, արարքների դրդա պատճառները բացահայ տող խոսքային միջոցնե րը: |
3.Տեքստում գտնի գրա կան կերպարի արտա քինի նկարագրություն ները, բնավորությունը բնութագրող հատվածնե րը, արարքների դրդա պատճառները բացա հայտող խոսքային միջո ցները: | ||
4.Տեքստում գտնի, բացա տրի պատկերավորման միջոցների (մակդիր, համեմատություն, անձնավորում) դերը տվյալ ստեղծա գործության մեջ: |
4.Տեքստում գտնի, բացա տրի պատկերավորման միջոցների (մակդիր, համեմատություն, փոխա բերություն, անձնավո րում, չափազանցություն) դերը տվյալ ստեղծագոր ծության մեջ: | ||
ՏԵՔՍՏԻ ՏՐԱՄԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ |
1.Գրական և ոչ գրական տեքստերի համար կազմի պլան, մշակի հարցեր, ըստ դրանց՝ ձևակերպի պատասխաններ: |
1.Գրական և ոչ գրական տեքստերի համար կազմի պլան, մշակի հարցեր, ըստ դրանց վերապատմի բովանդակությունը: | |
2.Գրական և ոչ գրական տեքստերում ցույց տա դեպքերի հաջորդական ընթացքը, մատնանշի տեքստերի սկիզբը, ընթացքը, ավարտը, դրանց տրամաբանական կապն ապահովող բառա յին միջոցները: Տեքստը վերապատմի, բանավոր և գրավոր՝ հետ ևելով տեքստի տրամաբա նությանը: |
2.Գրական և ոչ գրական տեքստերում ցույց տա պատճառահե տևանքային կապերը, տրամաբանա կան հաջորդականութ յունը, մատնանշի տեքստերի սկիզբը, ընթացքը, ավարտը, դրանց տրամաբանական կապն ապահովող բառա յին միջոցները: Տեքստը վերապատմի, բանավոր և գրավոր՝ հետ ևելով տեքստի տրամաբա նությանը: | ||
3.Գրական և ոչ գրական տեքստերում մատնանշի ուսումնասիրած լեզվա կան երևույթի առկայութ յունը և դերը բովանդա կության ընկալման առու մով: Տեքստերի միտքն արտա հայտի գծապատկերնե րով, աղյուսակներով, նկարներով և ոչ խոս քային հաղորդակցման այլ միջոցներով: |
3.Գրական և ոչ գրական տեքստերում մատնանշի ուսումնասիրած լեզվա կան երևույթի առկայութ յունը և դերը բովանդա կության ընկալման առու մով: Տեքստերի միտքն արտա հայտի գծապատկերնե րով, աղյուսակներով, նկարներով, ոչ խոսքային հաղորդակցման այլ միջոց ներով: | ||
4.Տեքստից ընտրի բանա լի բառերը, բառակապակ ցությունները, նախադաս ությունները, ցույց տա դրանց դերը հիմնական գաղափարն արտահայտե լու առումով: Տեքստից համապատաս խան մեջբերումներ անի՝ իր ասելիքն ապացուցելու համար, մատնանշի հեղինակին, ստեղծա գործությունը: |
4.Տեքստից ընտրի բանա լի բառերը, բառակապակ ցությունները, նախադաս ությունները, ցույց տա դրանց դերը հիմնական գաղափարն արտահայտե լու առումով: Տեքստից համապատաս խան մեջբերումներ անի, բացատրություններ տա, մատնանշի հեղինակին, ստեղծագործությունը: | ||
ԼԵԶՎԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ |
ՆԱԽԱԴԱՍՈՒԹՅՈՒՆ |
1.Կազմի հաղորդակցա կան տարբեր տեսակ ների և կազմության նախադասություններ, տեքստում պահպանի դրանց տրամաբանական հաջորդականությունը: 2.Տարբերի նախադասութ յան գլխավոր և երկ րորդական անդամները: |
1.Կազմի հաղորդակցա կան տարբեր տեսակների և կազմության նախադա սություններ, տեքստում պահպանի դրանց տրամաբանական հաջորդականությունը: 2. Տարբերի նախադասու թյան գլխավոր և երկ րորդական անդամները: |
ՀՆՉՅՈՒՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ |
1.Բանավոր խոսքում ճիշտ արտաբերի և արտասանի հայերենի հնչյունները: |
1.Բանավոր խոսքում ճիշտ արտաբերի և արտասանի հայերենի հնչյունները: | |
2.Տարբերի հայերենի ձայ նավոր և բաղաձայն հնչ յունները, մատնանշի դրանց արտասանության և գրության տարբերութ յունները, ճիշտ արտասա նի և գրի արտասա նությամբ և գրությամբ տարբերվող բառերը: |
2.Տարբերի հայերենի ձայնավոր և բաղաձայն հնչյունները, մատնանշի դրանց արտասանության և գրության տարբերու թյունները, ճիշտ արտա սանի և գրի արտասա նությամբ և գրությամբ տարբերվող բառերը: | ||
3.Պահպանի գրական հայերենին հատուկ շեշ տադրումով արտասա նությունը, մատնանշի բառի շեշտազուրկ բաղա դրիչի հնչյունափոխութ յունը: |
3.Բանավոր խոսքում պահ պանի գրական հայերենին հատուկ շեշտադրումով արտա սանությունը, մատնանշի բառի շեշտազուրկ բաղա դրիչի հնչյունափոխութ յունը: | ||
4.Չափածո տեքստերում գտնի և մատնանշի հնչյու նական արտահայտչամի ջոցները՝ հանգ, նմանա ձայնություն, բացատրի դրանց դերը տվյալ բանաստեղծության մեջ: |
4.Չափածո տեքստերում գտնի և մատնանշի հնչյու նական արտահայտչամի ջոցները՝ հանգ, նմանա ձայնություն, բացատրի դրանց դերը տվյալ բանաստեղծության մեջ: | ||
ԲԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ |
1.Տարբերի բառերի տե սակներն ըստ ձևի և իմաս տի հարաբերության, բանավոր և գրավոր խոս քում ճիշտ և տեղին կիրա ռի հոմանիշ, հականիշ, բազմիմաստ, համանուն բառերը: |
1.Տարբերի բառերի տեսա ներն ըստ ձևի և իմաստի հարաբերության, բանա վոր և գրավոր խոսքում ճիշտ և տեղին կիրառի հոմանիշ, հականիշ, բազմ իմաստ, համանուն, հարա նուն բառերը, դարձվածք ները: | |
2.Վերլուծի բառը, գտնի արմատը, ածանցը, հոդա կապը, կազմի բարդ և ածանցավոր բառեր և դրանք տեղին կիրառի խոսքի մեջ: |
2.Հայերենի բառակազմա կան հնարավորություն ներից օգտվելով՝ կազմի բարդ, ածանցավոր, բարդ ածանցավոր բառեր, դրանք տեղին կիրառի խոսքի մեջ: | ||
3.Տեքստում գտնի և տար բերի ուղիղ և փոխաբե րական իմաստներով կիրառված բառերը, բացատրի դրանք՝ ըստ տվյալ տեքստի, պար բերության, նախադա սության արտահայտած իմաստի: |
3.Տեքստում գտնի և տար բերի ուղիղ և փոխաբերա կան իմաստներով կիրառ ված բառերը, բացատրի դրանք՝ ըստ տվյալ տեքստի, պարբերության, նախադասության արտա հայտած իմաստի: Խոսքի մեջ կիրառի փոխաբերա կան իմաստով բառեր: | ||
4.Հայերենի դպրոցական (տպագիր և էլեկտրո նային) բացատրական, հոմանիշների բառարան ներից օգտվելով՝ գտնի և դուրս գրի անծանոթ բառերի բացատրություն ները, հոմանիշները: Մասնակցի բառային խա ղերի, վիկտորինաների: |
4.Հայերենի դպրոցական (տպագիր և էլեկտրո նային) բացատրական, հոմանիշների բառարան ներից օգտվելով՝ գտնի և դուրս գրի անծանոթ բառերի բացատրություն ները, հոմանիշները: Ստեղծի բառային տարբեր խաղեր, կազմի խաչբառներ, վիկտորի նաների առաջադրանք ներ: | ||
ՈՃԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ |
1.Տեքստից ընտրի, դուրս գրի, խմբավորի պատկե րավորման միջոցները: Բացատրի դրանց դերը տվյալ տեքստում: |
1.Տեքստից ընտրի, դուրս գրի, խմբավորի պատկե րավորման միջոցները: Բացատրի դրանց դերը տվյալ տեքստում: | |
2.Համեմատի տարբեր տեքստերում կիրառված պատկերավորման միջոց ները, բացատրի դրանց դերը տվյալ տեքստի մեջ: |
2.Համեմատի տարբեր տեքստերում կիրառված պատկերավորման միջոց ները, համեմատելով վերլուծի դրանց դերը տվյալ տեքստի մեջ: | ||
3.Կապակցված խոսքի մեջ նոր ձևով կիրառի ուսումնասիրած տեքստե րից ընտրած խոսքի պատ կերավորման միջոցները: |
3.Կապակցված խոսքի մեջ նոր ձևով կիրառի ուսում նասիրած տեքստերից ընտրած խոսքի պատկե րավորման միջոցները: | ||
ՍՏԵՂԾԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ |
ՀԵՏԱԶՈՏՈՒՄ |
Տեքստի մեջ արծարծվող երևույթների, լեզվական տվյալ իրողության ուսում նասիրության ժամանակ ցույց տա օրինաչափութ յունը, բացատրի պատճա ռահետևանքային կապե րը նաև այլ ոլորտներում: |
Տեքստի մեջ արծարծվող երևույթների, լեզվական տվյալ իրողության ուսում նասիրության ժամանակ ցույց տա օրինաչափութ յունը, բացատրի պատճա ռահետևանքային կապերը նաև այլ ոլորտներում: |
2.Տեքստում և շրջապա տող աշխարհում որոնի, գտնի, մատնանշի կառուց վածքը, դրա մասերի փոխ հարաբերությունները և գործառույթները: |
2.Տեքստում և շրջապա տող աշխարհում որոնի, գտնի մատնանշի կառուց վածքը, դրա մասերի փոխ հարաբերությունները և գործառույթները: | ||
3.Գրական և ոչ գրական տեքստերը ուսումնասիր ելիս, ինչպես նաև շրջակա աշխարհում բացահայտի փոփոխու թյունը՝ որպես առաջ ընթացի և զարգացման, կայունության հաստատ ման հիմք: |
3.Գրական և ոչ գրական տեքստերը ուսումնասիր ելիս, ինչպես նաև շրջակա աշխարհում բացահայտի փոփոխու թյունը՝ որպես առաջ ընթացի և զարգացման, կայունության հաստատ ման հիմք: | ||
4.Տեքստն ուսումնասիրե լիս բացահայտի ժամանա կի, տարածության, մարդ կային փոխհարաբերութ յունների, ազգային մշա կույթի դերը անհատի ձևավորման և կայացման գործում: |
4.Տեքստն ուսումնասիրե լիս բացահայտի ժամանա կի, տարածության, մարդ կային փոխհարաբերութ յունների, ազգային մշա կույթի դերը անհատի ձևավորման և կայացման գործում: | ||
ԿԱՊԱԿՑՎԱԾ ԽՈՍՔ. ՏԵՔՍՏ |
1.Հավելի, լրացնի, փոփո խի տրված տեքստը. նոր հերոսներ ավելացնի կամ ընդհակառակը՝ սեղմի, կրճատի: Նոր ձևով սկսի, շարունակի և ավարտի պատմությունը: |
1.Հավելի, լրացնի, փոփո խի տրված տեքստը. նոր հերոսներ, դեպքեր ավե լացնի կամ ընդհակա ռակը՝ սեղմի, կրճատի: Փոփոխի պատմողի դիտ անկյունը։ Նոր ձևով սկսի, շարունակի և ավարտի պատմությունը: | |
2. Հորինի դիպաշար (սյուժե) ունեցող պատ մություններ՝ օգտագործե լով պլան, նախօրոք մշակված հարցեր, պայ մանական նշաններ և միջոցներ (պատկերա պատում, նկարաշար և այլն)։ Իր հորինած պատումներում փորձի ցույց տալ պատճառա հետևանքային կապերը, ուսումնասիրած լեզվա կան երևույթները: |
2.Հորինի դիպաշար (սյու ժե) ունեցող պատմութ յուններ՝ օգտագործելով պլան, հարցեր, տարաբ նույթ պայմանական նշաններ և միջոցներ (նկարապատում, նկարա շար և այլն)։ Իր հորինած պատումներում փորձի ցույց տալ պատճա ռահետևանքային կապե րը, ուսումնա սիրած լեզվական երևույթ ները: | ||
3.Կազմի խոսքի տարբեր տեսակներ՝ նկարագրա կան, շնորհակալական, բնութագրական՝ կիրա ռելով ուսումնասիրած տեքստից կամ տվյալ թեմայից յուրացրած բառերը, բառակապակ ցությունները, նախադա սությունները: |
3.Կազմի խոսքի տարբեր տեսակներ՝ նկարագրա կան, շնորհակալական, բնութագրական՝ կիրա ռելով ուսումնասիրած տեքստից կամ տվյալ թեմայից յուրացրած բառերը, բառակապակ ցությունները, նախա դասությունները: | ||
4. Ստեղծի ուսումնական նյութեր՝ բառարան, պաս տառ, գրքույկ, դրանց համար հակիրճ գրառում ներ անի։ |
4.Ստեղծի ուսումնական նյութեր՝ բառարան, պաս տառ, գրքույկ, ուղեցույց, սահիկաշար, ռադիոհաղ որդում՝ հակիրճ բացատ րություններով: |
ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՎԻ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ
7-9-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
ԵՆԹԱՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔ | ||
ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
ԲԱՆԱՎՈՐ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
7-րդ դասարան |
8-րդ դասարան |
9-րդ դասարան |
Ելույթ, բանավեճ, հարցազրույց |
1. Պատմի լսածի, տե սածի, զգացածի մա սին, նկարագրի մարդկանց, երևույթներ, առարկաներ, դեպքեր, իրադարձություններ։ |
1.Պատմի լսածի, տեսածի, զգացածի մասին, նկարագրի մարդկանց, երևույթներ, դեպքեր, իրադարձություններ |
1.Պատմի լսածի, տեսածի, զգացածի մասին, նկարագրի մարդկանց, երևույթներ, դեպքեր, իրադարձություններ։ | |
2․ Ընթերցի տեքստը պահանջվող հնչերանգով, հարցեր առաջադրի, պատասխանի առաջադրված հարցե րին, մեկնաբանի, փոխանցի զգացողութ յուններ, դուրս բերի հիմնական և թաքնված գաղափարը: |
2.Ընթերցի տեքստը պահանջվող հնչերանգով, վերարտադրի, հարցեր առաջադրի, պատասխանի առաջադրված հարցերին, մեկնաբանի, փոխանցի զգացողություններ, դուրս բերի հիմնական և թաքնված գաղափարը: |
2.Ընթերցի տեքստը պահանջվող հնչերանգով, վերարտադրի, հարցեր առաջադրի, պատասխանի առաջադրված հարցերին, մեկնաբանի, փոխանցի զգացողություններ, դուրս բերի հիմնական և թաքնված գաղափարը: | ||
3.Գրագետ ելույթ ունենա լսարանի առջև առաջադրված թեմայի շուրջ, կարճ հարցազրույց վարի հետաքրքրող թեմայի շուրջ: |
3.Ծանոթ թեմայի շուրջ ելույթ ունենա լսարանի առջև ազատ, անկաշկանդ, գրագետ, հարցազրույց վարի՝ առաջադրված խնդրին վերաբերող հարցեր պատրաստելով: |
3.Ելույթ ունենա լսարանի առջև անծանոթ թեմայի շուրջ անկաշկանդ, գրագետ, արտահայտիչ, բանավեճ և հարցազրույց վարի՝ նախապես խորամուխ լինելով որևէ բնագավառի առանձնահատկությունների մեջ: | ||
4.Կարծիք հայտնի, պաշտպանի սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը՝ հիմնավորելով այն: |
4.Կարծիք հայտնի, պաշտպանի սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը՝ հիմնավորելով այն: |
4.Կարծիք հայտնի, պաշտպանի սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը՝ հիմնավորելով այն: | ||
ԳՐԱՎՈՐ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ Փոխադրություն Շարադրություն (երկխոսություն մենախոսություն) |
1.Գրավոր խոսքի տարբեր տեսակներ կիրառի տարբեր նպատակների և լսարանների համար՝ պահպանելով գրագետ շարադրանքի (ուղղագրություն և կետադրություն, բառագործածություն, քերականություն) կանոնները, գրի հակիրճ շարադրանք և երկխոսություն։ |
1.Գրավոր խոսքի տարբեր տեսակներ կիրառի տարբեր նպատակների և լսարանների համար՝ պահպանելով գրագետ շարա դրանքի (ուղղագրություն և կետադրութ յուն, բառագործածու թյուն, քերականություն) կանոնները, գրի ծավալուն շարա դրանք և տարբեր տեսակի երկխոսություն ներ։ |
1․Գրավոր խոսքի տարբեր տեսակներ կիրառի տարբեր նպատակների և լսարանների համար՝ պահպանելով գրագետ շարադրանքի (ուղղագրություն և կետադրություն, բառագործածություն, քերականություն) կանոնները, գրի ծավալուն շարադրանք և մենախոսություն։ | |
2.Վերլուծի տրված տեքստը՝ վեր հանելով պատճառահետևանքային կապերը: |
2.Վերլուծի տրված տեքստը՝ վեր հանելով պատճառահետևանքային կապերը: |
2․Վերլուծի տրված տեքստը՝ վեր հանելով պատճառահետևանքային կապերը: | ||
3.Գրավոր պատասխանի հարցերին՝ կատարելով անհրաժեշտ մեկնաբանություններ։ |
3.Գրավոր պատասխանի հարցերին՝ կատարելով անհրաժեշտ մեկնաբանություններ: |
3․Գրավոր պատասխանի հարցերին՝ կատարելով անհրաժեշտ մեկնաբանություններ | ||
4.Փոխադրի լսածը կամ կարդացածը առանց դեպքերի հաջորդականության խախտման, հարազատ մնալով բնագրին, գրագետ հայերենով հաղորդակցվի նաև ժամանակի և տարածության մեջ /էլեկտրոնային տեքստեր/։ |
4.Փոխադրի լսածը կամ կարդացածը առանց դեպքերի հաջորդականության խախտման, հարազատ մնալով բնագ րին, գրագետ հայերենով հաղորդակցվի նաև ժամանակի և տարածության մեջ /էլեկտրոնային տեքստեր/։ |
4․Փոխադրի լսածը կամ կարդացածը առանց դեպքերի հաջորդականության խախտման, հարազատ մնալով բնագրին, գրագետ հայերենով հաղորդակցվի նաև ժամանակի և տարածության մեջ /էլեկտրոնային տեքստեր/։ | ||
ՈՉ ԽՈՍՔԱՅԻՆ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
1.Մեկնաբանի տարաբնույթ նշանները, համա դրի, փոփոխի։ |
1.Մեկնաբանի տարաբնույթ նշանները, համա դրի, փոփոխի։ |
1.Մեկնաբանի տարաբնույթ նշանները, համա դրի, փոփոխի։ | |
2.Արդյունավետ կիրառի ոչ բառային հաղորդակցման ձևեր, նրանցով բա ռեր, բառակապակցութ յուններ, նախադասութ յուններ, տեքստ կազմի (ռեբուս, նկարելուկ, պատ կերագիր) կամ դրանք ներառի տեքստերում: |
2.Արդյունավետ կի րառի ոչ բառային հաղորդակցման ձևեր, նրանցով բառեր, բառակապակ ցություններ, նախա դասություններ, տեքստ կազմի (ռեբուս, նկարելուկ, պատկերագիր) կամ դրանք ներառի տեքստերում: |
2.Արդյունավետ կի րառի ոչ բառային հաղորդակցման ձևեր, նրանցով բառեր, բառակապակ ցություններ, նախա դասություններ, տեքստ կազմի (ռե բուս, նկարելուկ, պատկերագիր) կամ դրանք ներառի տեքս տերում: | ||
3. Կազմի, բացատրի ցուցադրի գրաֆիկներ, և աղ յուսակներ, տրամագրեր, խորհրդանշաններ: |
3.Կազմի, բացատրի ցուցադրի գրաֆիկներ, և աղյուսակներ, տրա մագրեր, խորհրդա նշաններ: |
3.Կազմի, բացատրի ցուցադրի գրաֆիկներ, և աղյուսակներ, տրամագրեր, խորհր դանշաններ: | ||
ԼԵԶՎԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ |
ՀՆՉՅՈՒՆԱԲԱՆԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ |
1.Կարդա ուղղախոսա կան կանոններին համապատասխան։ |
1.Կարդա ուղղախոսական կանոններին համապատասխան: |
1.Կարդա ուղղախոսական կանոններին համապատասխան: |
2.Գրի ուղղագրական կանոններին համապատասխան։ |
2.Գրի ուղղագրական կանոններին համապատասխան։ |
2.Գրի ուղղագրական կանոններին համապատասխան։ | ||
3.Խոսի ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ |
3.Խոսի ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ |
3.Խոսի ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ | ||
ԲԱՌԱԳԻՏԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ |
1.Ճանաչի և գործածի մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր, տրված բառերը կիրառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով: |
1.Ճանաչի և գործածի մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր, տրված բառերը կիրառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով: |
1.Ճանաչի և գործածի մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր, տրված բառերը կիրառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով: | |
2.Տարբերակի և կիրառի բառերի ձևաիմաստային տեսակները (հոմանիշ, հականիշ, համանուն, հարանուն) և դարձվածքները: |
2.Տարբերակի և կիրառի բառերի ձևաիմաստային տեսակները (հոմանիշ, հականիշ, համանուն, հարանուն) և դարձվածքները: |
2.Տարբերակի և կիրառի բառերի ձևաիմաստային տեսակները (հոմանիշ, հականիշ, համանուն, հարանուն) և դարձվածքները: | ||
3.Օգտվի տարբեր տեսակի բառարաններից ըստ նպատակի (բացատրական, թարգմանական, դարձվածաբանական, հոմանիշային և այլն)։ |
3.Օգտվի տարբեր տեսակի բառարաններից ըստ նպատակի (բացատրական, թարգմանական, դարձվածաբանական, հոմանիշային և այլն)։ |
3.Օգտվի տարբեր տեսակի բառարաններից ըստ նպատակի (բացատրական, թարգմանական, դարձվածաբանական, հոմանիշային և այլն)։ | ||
ՔԵՐԱԿԱՆԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ Ձևաբանություն Շարահյուսություն |
1.Ճանաչի գոյականի, ածականի, թվականի, դերանվան, բայի քերականական հատկանիշները, տարբերակի և կի րառի խոսքում: |
1.Ճանաչի մակբայի, կապի, շաղկապի վերաբերականի, ձայնարկության հատկանիշները, տարբերակի և ճիշտ կիրառի խոսքում: |
1. Տարբերի բարդ նախադասության տեսակները (համադասական և ստորադասական: | |
2.Ձևափոխի (հոլով, հոլովում, առում, թիվ, խոնարհում) խոսքի մասերը կանոններին համապատասխան և ըստ անհրաժեշտության և ճիշտ ձևափոխություններով կիրառի խոսքում։ |
2. Կազմի բառակապակցություններ և պարզ նախադասություններ, նախադասության անդամները ճիշտ կապակցի (համա ձայնություն, խնդրառություն, շարադաս ություն): |
2. Կազմի համադասական և ստորադասական նախադասու թյուններ, ճիշտ կիրառի խոսքում, ուրիշի խոսքը փոխակերպի անուղղակիի, կազմի երկխոսություն, մենախոսություն: | ||
3. Իմանա կետադրա կան որոշ կանոններ և կետադրի տարաբնույթ տեքստեր: Կազմի գրագետ խոսք: |
3. Ճանաչի նախադասության գլխավոր և երկրորդական անդամները և ճիշտ կիրառի խոսքում: |
3. Բացատրի նախադասությունների կապակցման միջոցները, հիմնավորի ընտրությունը: | ||
4. Կատարի ձևաբանական վերլուծություն և կազմի գրագետ խոսք: |
4. Իմանա նախադասության անդամների կետադրությունը և կիրառի ըստ անհրաժեշտության |
4. Իմանա նախադասությունների կետադրությունը, կետադրի տարաբնույթ տեքստեր: | ||
ՈՃԱԲԱՆԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ |
Տարբերի խոսքի ոճերը, կիրառի կամ փոփոխի համապատասխան բառապաշար: |
Տարբերի խոսքի ոճերը, կիրառի կամ փոփոխի համապատասխան բառապաշար: |
Տարբերի ոճերը: 2. Կազմի խոսք՝ ըստ իրադրության։ 3. Տեղադրի կամ փոփոխի համապատասխան բառապաշար: | |
ՍՏԵՂԾԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ |
ՏԵՔՍՏԻ ՍՏԵՂԾՈՒՄ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒՄ |
1.Նորովի վերարտադրի լսածը, ընթերցածը, դիտածը։ |
1.Նորովի վերարտադրի լսածը, ընթերցածը, դիտածը։ |
1. Նորովի վերարտադրի լսածը, ընթերցա ծը, դիտածը։ |
2.Ստեղծի բանավոր և գրավոր պատկե րավոր խոսք, արձակ և չափածո պատմություններ, երկխոսություն: |
2. Ստեղծի բանավոր և գրավոր պատկերավոր խոսք, արձակ և չափածո պատմություններ, երկխոսություն: |
2. Ստեղծի բանավոր և գրավոր պատկերավոր խոսք, արձակ և չափածո պատմություններ, երկխոսություն, մենախոսություն: | ||
3.Սկսի, շարունակի և ավարտի պատմ ությունը, զարգացնի այն՝ հարստացնելով նոր պարբե րություններով: |
3. Սկսի, շարունակի և ավարտի պատմությունը, զարգացնի այն՝ հարստացնելով նոր պարբերություններով: |
3. Սկսի, շարունակի և ավարտի պատմությունը, զարգացնի այն՝ հարստացնելով նոր պարբերություններով: | ||
4. Ստեղծի տարաբնույթ ուսումնական (ցուցադրական նյութեր՝ պաստառ, գրքույկ, ուղեցույց, սահիկաշար, անիմացիա, տեսանյութ) և այլն, փաստարկված մեկնաբանություններով ներկայացնի։ |
4. Ստեղծի տարաբնույթ ուսումնական (ցուցադրական նյութեր՝ պաստառ, գրքույկ, ուղեցույց, սահիկաշար, անիմա ցիա, տեսանյութ) և այլն, փաստարկված մեկնաբանություններով ներկայացնի։ |
4. Ստեղծի տարաբնույթ ուսումնական (ցուցադրական նյութեր՝ պաստառ, գրքույկ, ուղեցույց, սահիկաշար, անիմա ցիա, տեսանյութ) և այլն, փաստարկված մեկնաբանություններով ներկայացնի։ | ||
ՆԱԽԱԳԻԾ |
1․Ձևակերպի հետազոտական հարց դրույթի վերաբերյալ: |
1․Ձևակերպի հետազոտական հարց դրույթի վերաբերյալ: |
1․Ձևակերպի հետազոտական հարց դրույթի վերաբերյալ: | |
2. Պլանավորի քայլաշար, հավաքի փաստեր: |
2. Պլանավորի քայլաշար, հավաքի փաստեր: |
2. Պլանավորի քայլաշար, հավաքի փաստեր: | ||
3. Տեղեկություններն ամբողջացնի որպես ամփոփում, կատարի եզրահանգումներ: |
3. Տեղեկություններն ամբողջացնի որպես ամփոփում, կատարի եզրահանգումներ: |
3. Տեղեկություններն ամբողջացնի որպես ամփոփում, կատարի եզրահանգումներ: | ||
4. Նախագծի բնույթից կախված՝ ապահովի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով և ներկայացնի` ստեղծելով սահիկահանդես, ֆիլմ, անիմացիա, ներկայացում, ձայնագիր և այլն |
4. Նախագծի բնույթից կախված՝ ապահովի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով և ներկայացնի՝ ստեղծելով սահիկահանդես, ֆիլմ, անիմացիա, ներկայացում, ձայնագիր և այլն |
4. Նախագծի բնույթից կախված՝ ապահովի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով և ներկայացնի՝ ստեղծելով սահիկահանդես, ֆիլմ, անիմացիա, ներկայացում, ձայնագիր և այլն | ||
ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ |
ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔ |
1․Հարգալից վերաբերմունք դրսևորի մայրենի լեզվի հանդեպ, ճիշտ և գրագետ գործածի: |
Հարգալից վերաբերմունք դրսևորի մայրենի լեզվի հանդեպ, ճիշտ և գրագետ գործածի: |
Հարգալից վերաբերմունք դրսևորի մայրենի լեզվի հանդեպ, ճիշտ և գրագետ գործածի: |
2․Համագործակցի ընկերների հետ՝ փաստարկված պաշտպանելով սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը։ |
2․Համագործակցի ընկերների հետ՝ փաստարկված պաշտպանելով սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը։ |
2․Համագործակցի ընկերների հետ՝ փաստարկված պաշտպանելով սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը։ | ||
3․Գրավոր և բանավոր խոսքում իր վերաբերմունքն արտահայտի այլ մշակույթների տեքստերի, արժեքների նկատմամբ: |
3․Գրավոր և բանավոր խոսքում իր վերաբերմունքն արտահայտի այլ մշակույթների տեքստերի, արժեքների նկատմամբ: |
3․Գրավոր և բանավոր խոսքում իր վերաբերմունքն արտահայտի այլ մշակույթների տեքստերի, արժեքների նկատմամբ: | ||
4. Հաղորդակցվելիս հարգալից վերաբերմունք դրսևորի հասա կակիցների և մեծահասակների նկատմամբ, լինի պատասխանա տու, շրջահայաց, հանդուրժող: |
4․ Հաղորդակցվելիս հարգալից վերաբերմունք դրսևորի հասա կակիցների և մեծահասակների նկատմամբ, լինի պատասխանա տու, շրջահայաց, հանդուրժող: |
4․ Հաղորդակցվելիս հարգալից վերաբերմունք դրսևորի հասա կակիցների և մեծահասակների նկատմամբ, լինի պատասխանա տու, շրջահայաց, հանդուրժող: | ||
ԱՐԺԵՎՈՐՈՒՄ |
1․Գնահատի մայրենի լեզուն՝ որպես ազգապահպանության, ազգային լեզվամտածողության, մշակութային արժեքների փոխանցման, սեփական անձի ձևավորման և ինքնաճանաչման կարևոր գործոն։ |
1․Գնահատի մայրենի լեզուն՝ որպես ազգապահպանության, ազգային լեզվամտածողության, մշակութային արժեքների փոխանցման, սեփական անձի ձևավորման և ինքնաճանաչման կարևոր գործոն։ |
1․Գնահատի մայրենի լեզուն՝ որպես ազգապահպանության, ազգային լեզվամտածողության, մշակութային արժեքների փոխանցման, սեփական անձի ձևավորման և ինքնաճանաչման կարևոր գործոն։ | |
2․Արժևորի հայերենի դերը մտքերը ճիշտ ձևակերպելու և հասկացված լինելու գործում: |
2․Արժևորի հայերենի դերը մտքերը ճիշտ ձևակերպելու և հասկացված լինելու գործում: |
2․Արժևորի հայերենի դերը մտքերը ճիշտ ձևակերպելու և հասկացված լինելու գործում: | ||
3․Հարգի այլոց իրավունքներն ու դիրքորոշումը: |
3․Հարգի այլոց իրավունքներն ու դիրքորոշումը: |
3․Հարգի այլոց իրավունքներն ու դիրքորոշումը: | ||
4. Կատարի թարգմանություններ և արժևորի հայերենի լեզվական հնարավորություն ները: |
4. Կատարի թարգմանություններ և արժևորի հայերենի լեզվական հնարավորություն ները: |
4. Կատարի թարգմանություններ և արժևորի հայերենի լեզվական հնարավորություն ները: |
10-12-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐ
ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ․ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ
ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ |
ԵՆԹԱՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ |
ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ | ||
10-րդ դասարան |
11-րդ դասարան |
12-րդ դասարան | ||
ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
ԲԱՆԱՎՈՐ ՀԱՂՈՐԴԱԿ ՑՈՒՄ Ելույթ Բանավեճ Հարցազրույց |
1. Պատմի տեսածի, լսածի, զգացածի մասին, նկարագրի մարդկանց, առարկաներ, երևույթներ, վերլուծի դեպքեր և իրադարձություններ։ 2. Պահանջվող հնչերանգով վերարտադրի ընթերցած տեքստը, հարցեր առաջադրի, պատասխանի հարցերին, մեկնաբանի, փոխանցի զգացողություններ, վերհանի հիմնական և թաքնված գաղափարը։ 3. Ելույթ ունենա լսարանի առջև հանձնարարված թեմայի շուրջ անկաշկանդ, գրագետ, արտահայտիչ՝ նկարագրելով և վերլուծելով այն, փոխանցելով ասելիքի հիմնական գաղափարը։ 4. Մասնակցի բանավեճի, երկխոսության՝ նախապես ուսումնասիրելով քննարկվող թեման, պաշտպանի սեփական տեսակետն ու հիմնավորի դիրքորոշումը։ |
1. Պատմի տեսածի, լսածի, զգացածի մասին, նկարագրի մարդկանց, առարկաներ, երևույթներ, վերլուծի դեպքեր և իրադարձություններ։ 2. Պահանջվող հնչերանգով վերարտադրի ընթերցած տեքստը, հարցեր առաջադրի, պատասխանի հարցերին, մեկնաբանի, փոխանցի զգացողություններ, վերհանի, հիմնական և թաքնված գաղափարը, ընդհանրացնի կարդացածը։ 3. Ելույթ ունենա լսարանի առջև անկաշկանդ, գրագետ, արտահայտիչ՝ վերլուծելով հանձնարարված նյութը, փոխանցելով ասելիքի հիմնական գաղափարը։ 4. Մասնակցի կամ վարի բանավեճ, հարցազրույց՝ նախապես ուսումնասիրելով քննարկվող թեման, պաշտպանի սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը, ընդհանրացնի ասելիքը։ |
1. Պատմի տեսածի, լսածի, զգացածի մասին, նկարագրի մարդկանց, առարկաներ, երևույթներ, վերլուծի դեպքեր և իրադարձություններ։ 2. Պահանջվող հնչերանգով ընթերցած տեքստի վերաբերյալ հարցեր առաջադրի, պատասխանի հարցերին, մեկնաբանի, փոխանցի զգացողություններ, վերհանի հիմնական և թաքնված գաղափարը, ընդհանրացնի կարդացածը։ 3. Ելույթ ունենա լսարանի առջև անկաշկանդ, գրագետ, արտահայտիչ՝ վերլուծելով առաջարկվող նյութը, ընտրելով համապատասխան ոճը, փոխանցելով ասելիքի հիմնական գաղափարը։ 4. Մասնակցի կամ վարի բանավեճ, հարցազրույց՝ նախապես ուսումնասիրելով քննարկվող թեման, արտահայտի սեփական տեսակետն ու փաստարկի դիրքորոշումը, ընդհանրացնի ասելիքը։ |
ԳՐԱՎՈՐ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ Էսսե Գործնական գրություններ Տեղեկատվական տեքստեր Գիտական շարադրանք Հարցարան |
1. Գրավոր խոսքի զանազան տեսակներ կիրառի տարբեր նպատակների և լսարանների համար՝ պահպանելով գրագետ շարադրանքի (ուղղագրություն, կետադրություն, բառագործածություն, քերականություն) կանոնները և տեքստի կառուցվածքը, կազմի գործնական գրություններ, տեղեկատվական տեքստեր, գրի ոչ ծավալուն էսսե նախօրոք հանձնարարված թեմայով։ 2. Վերլուծի տրված տեքստը՝ վերհանելով պատճառահետևանքային կապերը։ 3. Գրավոր պատասխանի հարցերին՝ կատարելով անհրաժեշտ մեկնաբանություններ։ 4. Գրագետ հայերենով հաղորդակցվի նաև ժամանակի և տարածության մեջ (էլեկտրոնային տեքստեր)՝ հետևելով մեդիագրագիտությանը։ |
1․ Գրավոր խոսքի զանազան տեսակներ կիրառի տարբեր նպատակների և լսարանների համար՝ պահպանելով գրագետ շարադրանքի (ուղղագրություն, կետադրություն, բառագործածություն, քերականություն) կանոնները և տեքստի կառուցվածքը, կազմի գործնական գրություններ, հանպատրաստից գրի էսսե հանձնարարված թեմայով։ 2․ Վերլուծի տրված տեքստը՝ վերհանելով պատճառահետևանքային կապերը։ 3․ Գրավոր պատասխանի հարցերին՝ կատարելով անհրաժեշտ մեկնաբանություններ։ 4․ Գրագետ հայերենով հաղորդակցվի նաև ժամանակի և տարածության մեջ (էլեկտրոնային տեքստեր)՝ հետևելով մեդիագրագիտությանը։ |
1. Գրավոր խոսքի տարբեր տեսակներ կիրառի տարբեր նպատակների և լսարանների համար՝ պահպանելով գրագետ շարադրանքի (ուղղագրություն, կետադրություն, բառագործածություն, քերականություն, ոճաբանություն) կանոնները և տեքստի կառուցվածքը, կազմի գործնական գրություններ, գրի գիտական շարադրանք նախընտրելի թեմայով։ 2. Վերլուծի տրված տեքստը՝ վերհանելով պատճառահետևանքային կապերը։ 3. Գրավոր պատասխանի հարցերին՝ կատարելով անհրաժեշտ մեկնաբանություններ։ 4. Գրագետ հայերենով հաղորդակցվի նաև ժամանակի և տարածության մեջ (էլեկտրոնային տեքստեր)՝ հետևելով մեդիագրագիտությանը։ | |
ՈՉ ԽՈՍՔԱՅԻՆ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՄ |
1. Մեկնաբանի տարաբնույթ նշանները, համադրի, փոփոխի։ Ըստ անհրաժեշտության կիրառի ժեստեր մտքեր փոխանակելու համար։ 2. Արդյունավետորեն կիրառի ոչ բառային հաղորդակցման ձևեր, նրանցով կազմի բառեր, բառակապակցություններ, նախադասություններ, տեքստ (նկարելուկ, պատկերագիր, նկարազարդումներ, ծաղրանկար) կամ դրանք ներառի տեքստերում: 3. Կազմի, ցուցադրի և բացատրի աղյուսակներ, գծապատկերներ, տրամագրեր, խորհրդանշաններ։ |
1. Մեկնաբանի տարաբնույթ նշանները, համադրի, փոփոխի։ Ըստ անհրաժեշտության կիրառի ժեստեր մտքեր փոխանակելու համար։ 2. Արդյունավետորենկիրառի ոչ բառային հաղորդակցման ձևերը, նրանցով կազմի բառեր, բառակապակցություններ, նախադասություններ, տեքստ (նկարելուկ, պատկերագիր, նկարազարդումներ, ծաղրանկար) կամ դրանք ներառի տեքստերում: 3. Կազմի, ցուցադրի և բացատրի աղյուսակներ, գծապատկերներ, տրամագրեր, խորհրդանշաններ։ |
1. Մեկնաբանի տարաբնույթ նշանները, համադրի, փոփոխի։ Ըստ անհրաժեշտության կիրառի ժեստեր մտքեր փոխանակելու համար։ 2. Արդյունավետորեն կիրառի ոչ բառային հաղորդակցման ձևերը, նրանցով կազմի բառեր, բառակապակցություններ, նախադասություններ, տեքստ (նկարելուկ, պատկերագիր, նկարազարդումներ, ծաղրանկար) կամ դրանք ներառի տեքստերում: 3. Կազմի, ցուցադրի և բացատրի աղյուսակներ, գծապատկերներ, տրամագրեր, խորհրդանշաններ։ | |
ԼԵԶՎԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ |
ՀՆՉՅՈՒՆԱԲԱՆԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ Ուղղագրություն Ուղղախոսություն |
1.Կարդա ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ 2. Գրի ուղղագրական կանոններին համապատասխան։ 3. Խոսի ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ 4. Ցույց տա և մեկնաբանի բառում կատարված հնչյունափոխությունը։ |
1.Կարդա ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ 2. Գրի ուղղագրական կանոններին համապատասխան։ 3. Խոսի ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ 4. Ցույց տա և մեկնաբանի բառում կատարված հնչյունափոխությունը։ |
1. Կարդա ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ 2. Գրի ուղղագրական կանոններին համապատասխան։ 3. Խոսի ուղղախոսական կանոններին համապատասխան։ 4. Ցույց տա և մեկնաբանի բառում կատարված հնչյունափոխությունը։ |
ԲԱՌԱԳԻՏԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ Իմաստաբա նություն Հայերենի բառապաշարը Դարձվածքներ Բառակազմություն Բառարանագրություն |
1. Գործածի մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր, բառերի տեսակներն ըստ ձևի և իմաստի հարաբերության, տրված բառերը կիրառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով: 2. Տարբերակի բառապաշարի շերտերը, կիրառի խոսքում, հասկանա և համապատասխան խոսքային միջավայրում գործածի դարձվածքներ։ 3. Տարբերակի բառապաշարի հարստացման բառակազմական եղանակները, կազմի նոր բառեր՝ ըստ անհրաժեշտության մեկնաբանելով կատարված հնչյունափոխությունը։ Համառոտագրի բառերը, կիրառի գրավոր խոսքում։ 4. Ճանաչի բառարանների տեսակները, ըստ նպատակի օգտվի տարբեր տեսակի բառարաններից (բացատրական, թարգմանական, դարձվածաբանական, հոմանիշների և այլն)։ |
1. Գործածի մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր, բառերի տեսակներն ըստ ձևի և իմաստի հարաբերության, տրված բառերը կիրառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով։ 2. Բառապաշարի տարբեր շերտերը կիրառի խոսքում, համապատասխան խոսքային միջավայրում գործածի դարձվածքներ։ 3. Կազմի նոր բառեր՝ օգտվելով բառապաշարի հարստացման բառակազմական եղանակներից՝ ըստ անհրաժեշտության մեկնաբանելով կատարված հնչյունափոխությունը։ Համառոտագրի բառերը, կիրառի գրավոր խոսքում։ 4. Օգտվի տարբեր տեսակի բառարաններից ըստ նպատակի (բացատրական, թարգմանական, դարձվածաբանական, հոմանիշների և այլն)։ |
1. Գործածի մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր, բառերի տեսակներն ըստ ձևի և իմաստի հարաբերության, տրված բառերը կիրառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով։ 2. Բառապաշարի տարբեր շերտերը կիրառի խոսքում, համապատասխան խոսքային միջավայրում գործածի դարձվածքներ։ 3. Կազմի նոր բառեր՝ օգտվելով բառապաշարի հարստացման բառակազմական եղանակներից՝ ըստ անհրաժեշտության մեկնաբանելով կատարված հնչյունափոխությունը։ Համառոտագրի բառերը, կիրառի գրավոր խոսքում։ 4. Օգտվի տարբեր տեսակի բառարաններից ըստ նպատակի (բացատրական, թարգմանական, դարձվածաբանական, հոմանիշների և այլն)։ | |
ՔԵՐԱԿԱՆԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ Ձևաբանություն Շարահյուսություն Կետադրություն |
1․Կետադրի տարաբնույթ տեքստեր՝ ըստ իմաստային նրբերանգների։ 2․ Ձևափոխի բառերը քերականական կանոններին համապատասխան, կիրառի խոսքում։ 3․ Կապակցի բառերն ու նախադասությունները՝ կազմելով ավարտուն միտք։ |
1. Կետադրի տարաբնույթ տեքստեր՝ ըստ քերականական կանոնների և իմաստային նրբերանգների։ 2. Տարբերակի խոսքի մասերը (գոյական, ածական, թվական, դերանուն, բայ, մակբայ, կապ շաղկապ, վերաբերական, ձայնարկություն), ձևափոխի բառերը քերականական կանոններին համապա տասխան, կիրառի խոսքում։ 3. Տարբերակի և կիրառի շարահյուսական հոմանիշները (բառ և բառակապակցություն, պարզ և բարդ նախադասություն, ուղղակի և անուղղակի խոսք, ներգործական և կրավորական կառուցվածքով նախադասություններ), խոսքի մեջ փոխարինի մեկը մյուսով։ 4. Նախադասությունները վերլուծի ձևաբանորեն և շարահյուսորեն։ |
1. Կետադրի տարաբնույթ տեքստեր՝ ըստ քերականական կանոնների և իմաստային նրբերանգների։ 2. Ձևափոխի բառերը քերականական կանոններին համապատասխան, կիրառի խոսքում։ 3. Կիրառի շարահյուսական հոմանիշները,խոսքի մեջ փոխարինի մեկը մյուսով։ 4. Նախադասությունները վերլուծի ձևաբանորեն և շարահյուսորեն։ | |
ՈՃԱԲԱՆԱԿԱՆ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒՄ Ոճերի տեսակները Գործառական ոճերի տեսակները Ոճի հատկությունները Պատկերավորման և արտահայտչական միջոցներ |
1. Կազմի կապակցված խոսք հասարակական կյանքի տարբեր բնագավառների վերաբերյալ՝ կիրառելով համապա տասխան բառապաշար, քերականական կառույցներ, պահպանելով ոճական առանձնահատկու թյունները։ 1. Տ |
1. Կազմի կապակցված խոսք հասարակական կյանքի տարբեր բնագավառների վերաբերյալ՝ կիրառելով համապա տասխան բառապաշար, քերականական կառույցներ, պահպանելով ոճական առանձնահատկությունները։ |
1. Ճանաչի և տարբերի ոճերի (անհատական, իրադրական և գործառական) տեսակները։ Նկարագրի գործառական ոճերի տեսակները (առօրյա-խոսակցական, գիտակա, գեղարվեստական, վարչական, հրապարակախոսական), մատնանշի առանձնահատկությունները։ 2. Իմանա և պահպանի ոճի հատկությունները տվյալ իրավիճակին համապատասխան խոսք կառուցելիս։ 3. Խոսքում կիրառի պատկերավորման և արտահայտչական միջոցներ։ 4. Տարբեր ոճերով կազմի կապակցված խոսք։ | |
Հայոց լեզվի պատմությունից Լեզուների ցեղակցությունը Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը Գրաբար Միջին հայերեն Աշխարհաբար Հայերենի բարբառները Գրական հայերենի երկու ճյուղերը |
1.Պատկերացում կազմի լեզուների ցեղակցության մասին։ 2. Համեմատի և նշի հայոց լեզվի զարգացման փուլերի որոշ առանձնահատկություններ։ 3. Ճանաչի և մատնանշի գրաբարի լեզվական որոշ առանձնահատկություններ, կատարի պարզ փոխադրումներ, համապատասխան խոսքային միջավայրում կիրառի գրաբարյան ասույթներ։ 4. Ճանաչի և մատնանշի միջին հայերենի լեզվական որոշ առանձնահատկություններ, կատարի պարզ փոխադրումներ։ |
1.Ճանաչի և նկարագրի գրական հայերենի երկու ճյուղերի՝ արևելահայերենի և արևմտահայերենի լեզվական առանձ նահատկությունները։ Կատարի փոխադրումներ։ 2. Պատկերացում կազմի հայերենի բարբառների մասին, կատարի պարզ փոխադրումներ։ |
||
ՍՏԵՂԾԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ |
ՏԵՔՍՏԻ ՍՏԵՂԾՈՒՄ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒՄ Գործնական գրություններ Էսսե Տեղեկատվական տեքստեր Գիտական շարադրանք Ուսումնական նյութեր |
1․Նորովի վերարտադրի լսածը, ընթերցածը, դիտածը։ 2․ Կազմի բանավոր և գրավոր պատկերավոր խոսք, արձակ և չափածո պատմություններ, տեղեկատվական տեքստեր, գործնական գրություններ (դիմում, ինքնակենսագրություն, բացատրագիր), տարբեր թեմաներով շարադրի էսսե։ 3․Կազմի ծավալուն և ոչ ծավալուն խոսք՝ պահպանելով տեքստի կառուցվածքը, պարբերությունները։ 4․ Ստեղծի տարաբնույթ ուսումնական/ ցուցադրական նյութեր՝ ցուցապաստառ, տեղեկատվական գրքույկ, ուղեցույց, սահիկաշար, անիմացիա, տեսանյութ և այլն, ներկայացնի փաստարկված մեկնաբանություններով։ |
1․Նորովի վերարտադրի լսածը, ընթերցածը, դիտածը։ 2․ Կազմի բանավոր և գրավոր պատկերավոր խոսք, արձակ և չափածո պատմություններ, տեղեկատվական տեքստեր, գործնական գրություններ (տեղեկանք, ստացական, լիազորագիր, երաշխավորագիր), տարբեր թեմաներով շարադրի էսսե։ 3․ Կազմի ծավալուն և ոչ ծավալուն խոսք՝ պահպանելով տեքստի կառուցվածքը, պարբերությունները։ 4․ Ստեղծի տարաբնույթ ուսումնական/ցուցադրական նյութեր՝ ցուցապաստառ, տեղեկատվական գրքույկ, ուղեցույց, սահիկաշար, անիմացիա, տեղեկատու, տեսանյութ և այլն, ներկայացնի փաստարկված մեկնաբանություններով։ |
1․ Նորովի վերարտադրի լսածը, ընթերցածը, դիտածը։ 2․ Կազմի բանավոր և գրավոր պատկերավոր խոսք, արձակ և չափածո պատմություններ, տեղեկատվական տեքստեր, գործնական գրություններ (արձանագրություն, քաղվածք, CV (կենսագրական ամփոփագիր), պաշտոնական, հիմնավորող նամակներ), գիտական շարադրանք։ 3․Կազմի ծավալուն և ոչ ծավալուն խոսք՝ պահպանելով տեքստի կառուցվածքը, պարբերությունները, հղումներ կատարելու ձևաչափերը։ 4․Ստեղծի տարաբնույթ ուսումնական/ցուցադրական նյութեր՝ ցուցապաստառ, տեղեկատվական գրքույկ, ուղեցույց, սահիկաշար, տեղեկատու, անիմացիա, տեսանյութ և այլն, ներկայացնի փաստարկված մեկնաբանություններով։ |
ՆԱԽԱԳԻԾ |
1․ Ձևակերպի հետազոտական հարցը, հետազոտության հիմնախնդիրը և նպատակը հանձնարարված դրույթի վերաբերյալ։ 2․ Առանձնացնի համապատասխան աղբյուրներ, հավաքի փաստեր, պլանավորի քայլաշար։ 3․Ամբողջացնելով տեղեկությունները՝ հետևի քայլաշարին, կատարի եզրահանգումներ։ 4․Նախագծի բնույթից կախված՝ ապահովի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով և ներկայացնի` ստեղծելով սահիկաշար, ֆիլմ, անիմացիա, ներկայացում, ձայնագիր և այլն: Ներկայացնի նախագծի վերառարկայական բնույթը։ |
1․Ձևակերպի հետազոտական հարցը, հետազոտության հիմնախնդիրը և նպատակը հանձնարարված դրույթի վերաբերյալ։ 2․ Առանձնացնի համապատասխան աղբյուրներ, հավաքի փաստեր, պլանավորի քայլաշար։ 3․Ամբողջացնելով տեղեկությունները՝ հետևի քայլաշարին, կատարի եզրահանգումներ։ 4․Նախագծի բնույթից կախված՝ ապահովի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով, կատարի հղումներ և ներկայացնի՝ ստեղծելով սահիկաշար, ֆիլմ, անիմացիա, ներկայացում, ձայնագիր և այլն։ Ներկայացնի նախագծի վերառարկայական բնույթը։ |
1․Ձևակերպի հետազոտական հարցը, հետազոտության հիմնախնդիրը և նպատակը նախընտրած դրույթի վերաբերյալ։ 2․ Առանձնացնի համապատասխան աղբյուրներ, հավաքի փաստեր, պլանավորի քայլաշար։ 3․ Ամբողջացնելով տեղեկությունները՝ հետևի քայլաշարին, կատարի եզրահանգումներ։ 4․Նախագծի բնույթից կախված՝ ապահովի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով, կատարի հղումներ և ներկայացնի՝ ստեղծելով սահիկաշար, ֆիլմ, անիմացիա, ներկայացում, ձայնագիր և այլն։ Ներկայացնի նախագծի վերառարկայական բնույթը։ | |
ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ |
ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔ ՎԱՐՔԱԳԻԾ |
1․ Հարգալից վերաբերմունք դրսևորի մայրենի լեզվի հանդեպ, ճիշտ և գրագետ գործածի այն, հետևողական լինի մայրենիի անաղարտության պահպանման գործում։ 2․ Համագործակցի ընկերների հետ՝ հիմնավորելով սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը։ 3․ Գրավոր և բանավոր խոսքում իր վերաբերմունքն արտահայտի այլ մշակույթների տեքստերի, արժեքների նկատմամբ։ 4․Հաղորդակցվելիս հարգալից վերաբերմունք դրսևորի լեզվի, մարդկանց նկատմամբ, լինի պատասխանատու, շրջահայաց, հանդուրժող: |
1․ Հարգալից վերաբերմունք դրսևորի մայրենի լեզվի հանդեպ, ճիշտ և գրագետ գործածի այն, հետևողական լինի մայրենիի անաղարտության պահպանման գործում։ 2․ Համագործակցի ընկերների հետ՝ հիմնավորելով սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը։ 3․ Գրավոր և բանավոր խոսքում իր վերաբերմունքն արտահայտի այլ մշակույթների տեքստերի, արժեքների նկատմամբ: 4․ Հաղորդակցվելիս հարգալից վերաբերմունք դրսևորի լեզվի, մարդկանց նկատմամբ, լինի պատասխանատու, շրջահայաց, հանդուրժող: |
1․ Հարգալից վերաբերմունք դրսևորի մայրենի լեզվի հանդեպ, ճիշտ և գրագետ գործածի այն, հետևողական լինի մայրենիի անաղարտության պահպանման գործում։ 2․Համագործակցի ընկերների հետ՝ հիմնավորելով սեփական տեսակետն ու դիրքորոշումը։ 3․ Գրավոր և բանավոր խոսքում իր վերաբերմունքն արտահայտի այլ մշակույթների տեքստերի, արժեքների նկատմամբ: 4․Հաղորդակցվելիս հարգալից վերաբերմունք դրսևորի լեզվի, մարդկանց նկատմամբ, լինի պատասխանատու, շրջահայաց, հանդուրժող: |
ԱՐԺԵՎՈՐՈՒՄ |
1․ Գնահատի մայրենի լեզուն՝ որպես ազգապահպանության, ազգային լեզվամտածողության, պետականության ամրապնդման, մշակութային արժեքների պահպանման և փոխանցման, սեփական անձի ձևավորման, ինքնաճանաչման և ինքնադրսևորման կարևոր գործոն։ 2․Արժևորի և հիմնավորի հայերենի դերը մտքերը ճիշտ ձևակերպելու և հասկացված լինելու, խոսքի միջոցով հանրության ուշադրությունը տարաբնույթ հարցերի վրա կենտրոնացնելու գործում։ 3․ Գիտակցի և հարգի այլոց իրավունքներն ու դիրքորոշումը: 4․ Թարգմանի ոչ ծավալուն տեքստեր և արժևորի հայերենի լեզվական հնարավորությունները: |
1․ Գնահատի մայրենի լեզուն՝ որպես ազգապահպանության, ազգային լեզվամտածողության, պետականության ամրապնդման, մշակութային արժեքների պահպանման և փոխանցման, սեփական անձի ձևավորման, ինքնաճանաչման և ինքնադրսևորման կարևոր գործոն։ 2․Արժևորի և հիմնավորի հայերենի դերը մտքերը ճիշտ ձևակերպելու և հասկացված լինելու, խոսքի միջոցով հանրության ուշադրությունը տարաբնույթ հարցերի վրա կենտրոնացնելու գործում։ 3․Գիտակցի և հարգի այլոց իրավունքներն ու դիրքորոշումը: 4․ Թարգմանի տարատեսակ տեքստեր և արժևորի հայերենի լեզվական հնարավորությունները: |
1․ Գնահատի մայրենի լեզուն՝ որպես ազգապահպանության, ազգային լեզվամտածողության, պետականության ամրապնդման, մշակութային արժեքների պահպանման և փոխանցման, սեփական անձի ձևավորման, ինքնաճանաչման և ինքնադրսևորման կարևոր գործոն։ 2․Արժևորի և հիմնավորի հայերենի դերը մտքերը ճիշտ ձևակերպելու, հասկացված լինելու, խոսքի միջոցով հանրության ուշադրությունը տարաբնույթ հարցերի վրա կենտրոնացնելու գործում։ 3․ Գիտակցի և հարգի այլոց իրավունքներն ու դիրքորոշումը: 4․ Թարգմանի տարբեր բարդությունների տեքստեր և արժևորի հայերենի լեզվական հնարավորությունները: |
ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ
7-9-րդ դասարաններ
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ. ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
ԵՆԹԱՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
7-րդ դասարան |
8-րդ դասարան |
9-րդ դասարան |
ԳԵՂԱՐՎԵՍՏԱԿԱՆ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒ ԹՅՈՒՆ |
ԵՐԿԻ ՀԵՂԻՆԱԿ |
1․Ներկայացնի գրողի կենսագրությունը: |
1․Ներկայացնի գրողի կենսագրությունը: |
1․Ներկայացնի գրողի կենսագրությունը: |
2․Հուշերի միջոցով ստեղծի գրողի կեր պարը և բնութագրի նրան։ |
2․Հուշերի միջոցով ստեղծի գրողի կերպարը և բնութագրի նրան։ |
2․Հուշերի միջոցով ստեղծի գրողի կերպարը և բնութագրի նրան որպես մարդ և քաղաքացի: | ||
3. Ըստ առկա փաստերի՝ ներկայացնի գրողի ապրած ժամանակաշրջանը: |
3. Համադրելով իր հավաքած և դասագրքում առկա փաստերը՝ ներկայացնի գրողի ապրած ժամանակաշրջանը: |
3․Նախօրոք հավաքած և ուսումնասիրած փաստերի հիման վրա վերլուծի գրողի ապրած ժամանակաշրջանը: Ներկայացնի իր տեսակետը պատմական ժամանակի և գրողի կենսագրության կապի մասին: | ||
4․Համեմատի հեղինակի ապրած ժամանակաշրջանը ներկայի հետ։ |
4․Համեմատի հեղինակի ապրած ժամանակաշրջանը ներկայի հետ: | |||
ԵՐԿԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ |
1․Մեկնաբանի տեքստի գլխավոր գաղափարը, ասելիքը։ Ընդգծի գլխավոր գաղափարն արտահայտող բանալի բառը, նախադասությունը/ միտքը, հիմնավորի բանավոր և գրավոր խոսքով: |
1․Հարցերի օգնությամբ բացահայտի և մեկնաբանի տեքստի գլխավոր գաղափարը, ասելիքը, ընդգծի գլխավոր գաղափարն արտահայտող բանալի բառը, նախադասությունը/ միտքը, հիմնավորի բանավոր և գրավոր խոսքով: |
1․Բացահայտի և մեկնաբանի տեքստի գլխավոր գաղա փարը, ասելիքը, ընդգծի գլխավոր գաղափարն արտահայտող բանալի բառը, նախադասությունը/ միտքը, հիմնավորի բանավոր և գրավոր խոսքով: | |
2․Ցույց տա դեպքերի հաջորդական ընթացքը և գրական կերպարի զարգացումը: |
2․Ցույց տա դեպքերի հաջորդական ընթացքը և բացահայտի գրական կերպարի զարգացումը: |
2․Ցույց տա դեպքերի հաջորդական ընթացքը և բացահայտի գրական կերպարի զարգացումը: Կատարի եզրահանգումներ։ | ||
3․Ցույց տա և հիմնավորի գրական տեքստում առկա արտաքին և ներքին կոնֆլիկտը (բախումը), ցույց տա լուծման ուղիները: |
3․ Ցույց տա և հիմնավորի գրական տեքստում առկա արտաքին և ներքին կոնֆլիկտը (բախումը), ցույց տա լուծման ուղիները: |
3․Մեկնաբանի և հիմնավորի գրական տեքստում առկա արտաքին և ներքին կոնֆլիկտը (բախումը), ցույց տա լուծման ուղիները: | ||
4․Համապատասխան փաստերով բացատրի՝ ինչպես են արտահայտվում տեքստում պատկերված ժամանակաշրջանը, միջավայրը: |
4․Համապատասխան փաստերով բացատրի՝ ինչպես են արտահայտվում տեքստում պատկերված ժամանակաշրջանը, միջավայրը: Ի՞նչ կապ կա նրանց միջև։ |
4․Համապատասխան փաստերով բացատրի՝ ինչպես են արտահայտվում տեքստում պատկերված ժամանակաշրջանը, միջավայրը, ինչ կապ կա նրանց միջև։ | ||
ԵՐԿԻ ՁԵՎ |
1․Տարբերակի գրա կան սեռերը և ժանրերը (ընդ հանրական պատկերա ցում): |
1․Տարբերակի գրական սեռերը և ժանրերը, ցույց տա առանձնահատկությունները։ |
1․ Տարբերակի գրական սեռերն ու ժանրերը, ներկայացնի առանձնահատկությունները, հիմնավորի օրինակներով։ | |
2․ Ցույց տա դիպաշարի զարգացման հաջորդական աստիճանները (ընդհանրական պատկերացում նախադրության, հանգույցի, գործողության զարգացման, գագաթնակետի, գործողության անկման, լուծման մասին) և բացատրի դեպքերի հաջորդական զարգացման հիմնավորվածությունը: Կյանքից և գրականությունից առանձնացնի կոնֆլիկտի տարբեր ձևեր։ |
2․Ցույց տա և վերլուծի դիպաշարի զարգացման հաջորդական աստիճանները (նախադրություն, հանգույց, գործողության զարգացում, գագաթնակետ, գործողության անկում, լուծում) և բացատրի դեպքերի հաջորդական զարգացման հիմնավորվածությունը: Դիպաշարի մեջ ցույց տա տեքստը տեքստում կառույցը: |
2․Վերլուծի դիպաշարի զարգացման հաջորդական աստիճանները (նախադրություն, հանգույց, գործողության զարգացման, գագաթնակետ, գործողության անկում, լուծում) և բացատրի դեպքերի հաջորդական զարգացման հիմնավորվածութ յունը: Դիպաշարի մեջ ցույց տա տեքստը տեքստում կառույցը: Բացատրի կերպարներ կերտելու սկզբունքները։ | ||
3.Տարբերակի գրական երկի հեղինակին և պատմողին, փաստերով ապացուցի իր տեսակետը: |
3.Տարբերակի գրական երկի հեղինակին և պատմողին, փաստերով ապացուցի իր տեսակետը: |
3.Տարբերակի հեղինակին և պատմողին, փաստերով ապացուցի իր տեսակետը: Բանավոր և գրավոր համոզիչ խոսքով ներկայացնի իր տեսակետը: | ||
4.Տեքստից ընտրած օրինակներով ներկայացնի և բացատրի քերակա նական, պատկերավորման և արտահայտչական միջոցների առանձ նահատկությունները: |
4.Տեքստից ընտրած օրինակներով ներկայացնի և բացատրի քերականական, պատկերավորման և արտահայտ չական միջոցների առանձնահատկությունները: |
4. Տեքստից ընտրած օրինակներով ներկայացնի և բացատրի քերականական, պատկերավորման և արտա հայտչական միջոցների առանձնահատկությունները: | ||
ՍՏԵՂԾԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ |
ՏԵՔՍՏԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒՄ |
1․Ներկայացնի տեքստի կառուցվածքը, դրա մասերը, բացատրի երկի վերնագրի կապը բովանդակության հետ: |
1․Ներկայացնի տեքստի կառուցվածքը, դրա մասերը, մեկնաբանի երկի վերնագրի կապը բովանդակության հետ: |
1․Ներկայացնի տեքստի կառուցվածքը, դրա մասերը, վերլուծի երկի վերնագրի կապը բովանդակության հետ: |
2․Տեքստի ուսումնասիրության արդյունքում բացատրի գրական երկի սեփական ընկալումը, հիմնավորի հեղինակի ուղերձը: |
2․Տեքստի ուսումնասիրության արդյունքում բացատրի գրական երկի սեփական ընկալումը , հիմնավորի հեղինակի ուղերձը: |
2․Տեքստի ուսումնասիրության արդյուն քում բացատրի գրական երկի սեփական ընկալումը, հիմնավորի հեղինակի ուղերձը: | ||
3․Գտնի և դուրս գրի յուրաքանչյուր կերպարին բնութա գրող հատվածները, ցույց տա կերպար, պատկեր ստեղծելու հնարները(պատկերավորման միջոցներ, երկխոսություններ, նկարագրություններ, գործողություններ և այլ): |
3․Գտնի և դուրս գրի յուրաքանչյուր կերպարին բնութագրող հատվածները, ցույց տա կերպար, պատկեր ստեղծելու հնարները (պատկերավորման միջոցներ, երկխոսություններ, նկարագրություններ, գործողություններ և այլ): Բացատրի պատկերավորման և կերպավորման միջոցների դերը սեփական ընկալման վրա: |
3․Գտնի, դուրս գրի յուրաքանչյուր կերպարին բնութագրող հատվածները, ցույց տա կերպար, պատկեր ստեղծելու հնարները (պատկերավորման միջոցներ, երկխոսություններ, նկարագրություններ, գործողություններ և այլ): Բացատրի պատկերավորման և կերպավորման միջոցների դերը սեփական ընկալման վրա: Արժևորի գրողի ընտրած մեթոդները գաղափար և հույզ փոխանցելու գործում։ | ||
4․Համեմատի կարդացած տեքստերը, ցույց տա նմանությունները և տարբերությունները: |
4․Համեմատի կարդացած տեքստերը, ցույց տա նմանությունները և տարբերությունները: |
4․Համեմատի կարդացած տեքստերը, ցույց տա նմանությունները և տարբերությունները, կատարի ընդհանրացումներ: | ||
ՏԵՔՍՏԻ ՍՏԵՂԾՈՒՄ ՆԱԽԱԳԻԾ |
1․Կարդացած ստեղծագործություններից ընտրի հերոսներ /կերպարներ և հորինի վերջիններիս բնավորությունն արտահայտող խորհրդանիշներ (կենդանի, իր, գույն և այլն): |
1․Կարդացած ստեղծագործություններից ընտրի հերոսներ /կերպարներ և հորինի վերջին ներիս բնավորությունն արտահայտող խորհրդանիշներ (կենդանի, իր, գույն և այլն): |
1․Կարդացած ստեղ ծագործություններից ընտրի հերոսներ /կերպարներ և հորինի վերջիններիս բնա վորությունն արտահայտող խորհրդանիշներ (կենդանի, իր, գույն և այլն): | |
2. Բանավոր և գրավոր հաղորդի դեպքերի ընթացքը որպես ակա նատես, մասնակից կամ կերպարներից մեկի անունից: |
2. Բանավոր և գրավոր հաղորդի դեպքերի ընթացքը որպես ականա տես, մասնակից կամ կերպարներից մեկի անունից: |
2. Բանավոր և գրավոր հաղորդի դեպքերի ընթացքը որպես ականատես, մասնակից կամ կերպարներից մեկի անունից: | ||
3.Գրի փոխադրություն, ստեղծագործական շարադրանք, մենախոսություն, երկխոսություն, կարծիք: Բանաստեղծական տեքստը վերածի արձակի՝ կիրառելով հեղինակի գործածած խոսքի պատկերավորման միջոցները: Առաջարկի գրքի շապիկի նոր ձևավորում և սյուժետային նկարազարդումներ (գույն, պատկեր և այլն)՝ կապելով այդ ամենը տեքստի հետ: |
3.Գրի փոխադրություն, ստեղծագործական շարադրանք, մենախոսություն, երկխոսություն, կարծիք: Բանաստեղծական տեքստը վերածի արձակի՝ կիրառելով հեղինակի գործածած խոսքի պատկերավորման միջոցները: Առաջարկի գրքի շապիկի նոր ձևավորում և սյուժետային նկարազարդումներ (գույն, պատկեր և այլն)՝ կապելով այդ ամենը տեքստի հետ: |
3.Գրի փոխադրություն, ստեղծագործական շարադրանք, մենախոսություն, երկխոսություն, կարծիք: Բանաստեղծական տեքստը վերածի արձակի՝ կիրառելով հեղինակի գործածած խոսքի պատկերավորման միջոցները: Առաջարկի գրքի շապիկի նոր ձևավորում և սյուժետային նկարազարդումներ (գույն, պատկեր և այլն)՝ կապելով այդ ամենը տեքստի հետ: | ||
4.Ըստ տեքստի կամ որևէ հատվածի՝ գրի բեմագիր (սցենար). Ընկերների հետ բեմա դրի գրական երկը: |
4.Ըստ տեքստի կամ որևէ հատվածի՝ գրի բեմագիր (սցենար). ընկերների հետ բեմադրի գրական երկը: |
4.Ըստ տեքստի կամ որևէ հատվածի՝ գրի բեմագիր (սցենար). ընկերների հետ բեմա դրի գրական երկը: | ||
ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ |
ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄ |
1.Վստահորեն հաղորդակցվի և համագործակցի դասընկերների, ուսուցիչների, համայնքի այլ անդամների հետ՝ ձևավորելով թիմային մտածողություն: 2.Հանդուրժողական վերաբերմունք դրսևորի այլ տեսակետների առկայության դեպքում։ |
1.Վստահորեն հաղորդակցվի և համագործակցի դաս ընկերների, ուսուցիչների, համայնքի այլ անդամների հետ՝ ձևավորելով թիմային մտածողություն: 3. 2.Հանդուրժողական վերաբերմունք դրսևորի այլ տեսակետների առկայության դեպքում։ |
1.Վստահորեն հաղորդակցվի և համագոր ծակցի դասընկերների, ուսուցիչների, համայնքի այլ անդամների հետ՝ ձևավորելով թիմային մտածողություն: 2.Հանդուրժողական վերաբերմունք դրսևորի այլ տեսակետների առկայության դեպքում։ 4. |
2.Լսի դիմացինին առանց ընդհատելու և դրսևորի հարգալից վերաբերմունք: |
2.Լսի դիմացինին առանց ընդհատելու և դրսևորի հարգալից վերաբերմունք: |
2.Լսի դիմացինին առանց ընդհատելու և դրսևորի հարգալից վերաբերմունք: | ||
3.Ճիշտ և հստակ ձևակերպի ընդդիմախոսին տրվելիք հարցերը: |
3.Ճիշտ և հստակ ձևակերպի ընդդիմախոսին տրվելիք հարցերը: |
3.Ճիշտ և հստակ ձևակերպի ընդդիմախոսին տրվելիք հարցերը: | ||
4.Փաստերով հիմնավորի և մեկնաբանի սեփական տեսակետը: |
4.Փաստերով հիմնավորի և մեկնաբանի սեփական տեսակետը: |
4.Փաստերով հիմնավորի և մեկնաբանի սեփական տեսակետը: | ||
ԱՐԺԵՎՈՐՈՒՄ |
1.Գնահատի հայ և համաշխարհային գրական նմուշների իմացությունը որպես սեփական անձի ձևավորման և ինքնաճանաչման կարևոր պայման: |
1.Գնահատի հայ և համաշխարհային գրականության նմուշների բովանդակության իմացությունը որպես ինքնաճանաչման, աշխարհայացքի ձևավորման և ազգային մշակութային արժեքների պահպանման կարևոր պայման։ |
1. 1. Գնահատի հայ և համաշխարհային գրականության լավագույն երկերի բովանդակության իմացությունը որպես ինքնաճանաչման, աշխարհայացքի ձևավորման և ազգային մշակութային արժեքների պահ պանման, հետագա զարգացման կարևոր պայման։ Արժևորի ազգայինը, սեփական ազգի հերոսական անցյալը: | |
2.Արժևորի հայ գրականության դերը այլ ազգերի գրականությունների շարքում, ինչ պես նաև հայ ժողովրդի ինքնության պահպանության գործում։ |
2.Արժևորի հայ գրականության դերը այլ ազգերի գրականու թյունների շարքում, ինչպես նաև հայ ժողովրդի ինքնության պահպանության գործում։ |
2.Արժևորի հայ գրականության դերը այլ ազգերի գրականությունների շարքում, ինչպես նաև հայ ժողովրդի ինքնության պահպանության գործում։ Գնահատի գրականության դերը արվեստի այլ բնագավառների համատեքստում: | ||
3. Ընդլայնի սեփական ուսումնառության հնարավորությունները` ձգտելով շարունակական ինքնազարգացման և ինքնակրթության, զարգացնի արդարամտություն, լայնախոհություն, համարձակություն, տոկունություն, հավասարա կշռվածություն: |
3. Ընդլայնի սեփական ուսումնառության հնարավորությունները` ձգտելով շարունակական ինքնազարգացման և ինքնակրթ ության զարգացնի արդարամտություն, լայնախոհություն, համարձակություն, տոկունություն, հավասարակշռվածություն: |
3.Գրողների կենսագրական փաստերի, նրանց հայրենանվեր գործունեության, օրինակով զբաղվի ինքնադաստիարակությամբ. զարգացնի արդարամտություն, լայնախոհություն, համարձակություն, տոկունություն, հավասարակշռվածություն: | ||
4.Դրսևորի հետաքրքրասիրություն գրքի և ընթերցանության հանդեպ։ |
4.Դրսևորի հետաքրքրա սիրություն գրքի և ընթերցանության հանդեպ։ Կազմակերպի գրքերի քննարկումներ, հանդիպումներ ժամանակակից գրողների հետ: |
4.Զարգացնի և խորացնի հետաքրքրութ յունը գրքի և ընթերցանության հանդեպ: Կազմակերպի գրքերի քննարկումներ, հանդիպումներ ժամանակակից գրողների հետ: |
ՀԱՆՐԱԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՆԱԿԱՐԳ ԾՐԱԳԻՐ
10-12-րդ դասարան
ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ. ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ |
ԵՆԹԱՀԱՍ ԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ |
10-րդ դասարան |
11-րդ դասարան |
12-րդ դասարան |
ԳՐԱԿԱՆ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ |
ԵՐԿԻ ՀԵՂԻՆԱԿ |
1․Ուսումնասիրի և ճանաչի գրողի ապրած ժամանակաշր ջանը, տվյալ երկի գրության շարժառիթները, ներկայացնի գրողի կենսագրությունը, հուշեր նրա մասին: 2․Գնահատի գրող-քաղաքացուն, նրա ծավալած գործունեությունը ազգային արժեքների և գաղափարախոսության պահպանման, զարգացման և տարածման գործում: |
1․Ուսումնասիրի, ճանաչի և վերլուծի գրողի ապրած ժամանակաշրջանը, տվյալ երկի գրության շարժառիթները, ներկայացնի գրողի կենսագրությունը, հուշեր նրա մասին: 2․Գնահատի գրող-քաղաքացուն, նրա ծավալած գործունեությունը ազգային արժեքների և գաղափարախոսության պահպանման, զարգացման և տարածման գործում: |
1․Վերլուծի գրողի ապրած ժամանակաշրջանը, տվյալ երկի գրության շարժառիթները, ներկայացնի գրողի կենսագրությունը, հուշեր նրա մասին: 2․Գնահատի գրող-քաղաքացուն, նրա ծավալած գործունեությունը ազգային արժեքների և գաղափարախոսության պահպանման, զարգացման և տարածման գործում: |
ԵՐԿԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ |
1․Ներկայացնի գրական երկի դիպաշարը, նշի գործողությունների հաջորդական ընթացքը: Ցույց տա վերնագրի, դիպաշարի և երկի բովանդակության աղերսները։ |
1․Վերլուծելով ներկայացնի գրական երկի դիպա շարը, նշի գործողությունների հաջորդական ընթացքը: Ցույց տա վերնագրի, դիպաշարի և երկի բովանդակության աղերսները: |
1․Վերլուծելով ներկայացնի գրական երկի դիպաշարը, նշի գործողությունների հաջորդական ընթացքը: Ցույց տա վերնագրի, դիպաշարի և երկի բովանդակության աղերսները: | |
2․Բացատրի գրական երկի բովանդակության հիմնական և հարակից գաղափարական հարցադրումները՝ բերելով համապատասխան օրինակներ և փաստեր տվյալ ստեղծագոր ծությունից: |
2․Վերլուծի գրական երկի բովանդակության հիմնական և հարակից գաղափա րական հարցադրումները՝ բերելով համապատասխան օրինակներ և փաստեր տվյալ ստեղծագործությունից: Համեմատի այլ ստեղծագործությունների հետ։ |
2․Վերլուծի գրական երկի բովանդակության հիմնական և հարակից գաղափա րական հարցադրումները՝ բերելով համապատասխան օրինակներ և փաստեր տվյալ ստեղծագործութ յունից: Համեմատի այլ ստեղծագործությունների հետ։ | ||
3․Ապացուցի գրական երկի արդիականութ յունը՝ բերելով հիմնավոր փաստեր: Գնահատի ստեղծագործության նշանակությունը և գաղափարական ազդեցությունը թե՛ անհատի, թե՛ հանրության կյանքում։ |
3․Ապացուցի գրական երկի արդիականութ յունը՝ բերելով հիմնավոր փաստեր: Գնահատի ստեղծագործության նշանակությունը և գաղափարական ազդ եցությունը թե՛ անհատի, թե՛ հանրության կյանքում։ Համեմատի և վերլուծի գրական տարբեր երկերում արծարծվող գաղափարական ընդհանրությունները: |
3․Ապացուցի գրական երկի արդիականութ յունը՝ բերելով հիմնավոր փաստեր: Գնահատի ստեղծագործության նշանակությունը և գաղափարական ազդեցությունը թե՛ անհատի, թե՛ հանրության կյանքում։ Համեմատի և վերլուծի գրական տարբեր երկերում արծարծվող գաղափարական ընդհանրությունները: | ||
ԵՐԿԻ ՁԵՎ |
1․Ներկայացնի գրական ուղղությունները։ Փաստերով ցույց տա դրանցից յուրաքանչյուրին բնորոշ գծերը: Հիմնավորի կերպարների կայուն և փոփոխական բնույթը՝ բերելով համապատասխան օրինակները։ Գնահատի գրողի՝ գրական կերպար կերտելու վարպետությունը։ |
1․Ներկայացնի գրական ուղղությունները։ Փաստերով ցույց տա դրանցից յուրաքանչյուրի առանձնահատկությունները: 2. Բացատրի կերպար ստեղծելու սկզբունքները՝ ըստ գրական ուղղությունների։ Հիմնավորի կերպարների կայուն և փոփոխական բնույթը՝ բերելով համապատասխան օրինակները։ Գնահատի գրողի՝ գրական կերպար կերտելու վարպետությունը և արդիական բնույթը։ |
1․Ներկայացնի գրական ուղղությունները։ Փաստերով ցույց տա դրանցից յուրաքանչյուրի առանձնահատկությունները: Բացատրի կերպար ստեղծելու սկզբունքները՝ ըստ գրական ուղղությունների։ Հիմնավորի կերպարների կայուն և փոփոխական բնույթը՝ բերելով համապատասխան օրինակները։ Գնահատի գրողի՝ գրական կերպար կերտելու վարպետությունը և արդիական բնույթը։ | |
2․Ցույց տա և բացատրի գրական կերպարի զարգացումը, ներքին և արտաքին կոնֆլիկտները, կոնֆլիկտի զար գացումը և համոզիչ կամ անհամոզիչ լուծումները։ |
2․Ցույց տա և բացատրի գրական կերպարի զարգացումը, ներքին և արտաքին կոնֆլիկտները։ Կոնֆլիկտի զարգացումը և համոզիչ կամ անհամոզիչ լուծումնե րը։ Մեկնաբանի գրողի ընտրությունը, կերպարի արդիական բնույթը։ |
2․Ցույց տա և բացատրի գրական կերպարի զարգացումը, ներքին և արտաքին կոնֆլիկտները։ Կոնֆլիկտի զարգացումը և համոզիչ կամ Անհամոզիչ լուծումները։ Մեկնաբանի գրողի ընտրությունը, կերպարի արդիական բնույթը։ | ||
3․Ներկայացնի գրական երկի կառուցվածքը, դրա մասերը: Հիմնավորի կառուցվածքային մասերի փոխկապակցվածությունը, զարգացումը։ Վերլուծի գրական կերպարի զարգացման քայլաշարը։ |
3․Նկարագրի գրական երկի կառուցվածքը: Հիմնավորի կառուցված քային մասերի փոխկապակցվածությունը, զար գացումը։ Վերլուծի գրական կերպարի զարգացման քայլաշարը։ Գտնի և մատնանշի տվյալ երկում կառուցվածքի խախտման դեպքերը: |
3․Նկարագրի գրական երկի կառուցվածքը։ Հիմնավորի կառուցվածքային մասերի փոխկապակցվածությունը, զարգացումը։ Վերլուծի գրական կերպարի զարգացման քայլաշարը։ Գտնի և մատնանշի տվյալ երկում կառուցվածքի խախտման դեպքերը։ | ||
3․Ուսումնասիրի գրական տեքստի լեզուն և ոճը, օրինակներով ցույց տա գրողի վարպետությունը կերպար, միջավայր, պատկեր ստեղծելու, գաղափար և զգացմունք փոխանցելու առումով: |
3․Ուսումնասիրի գրական տեքս տի լեզուն և ոճը, օրինակ ներով ցույց տա գրողի վարպետութ յունը կերպար, միջավայր, պատկեր ստեղծելու, գաղափար և զգացմունք փոխանցելու առումով: |
Ուսումնասիրի գրական տեքստի լեզուն և ոճը, օրինակ ներով ցույց տա գրողի վարպե տությունը կերպար, միջավայր, պատկեր ստեղծելու, գաղափար և զգացմունք փոխանցելու առումով: | ||
4․Վերլուծի գրական տեքստերը՝ ըստ ժանրային առանձնահատկությունների։ Մատնանշի այլ ժանրի տարրերի ներթա փանցումը տվյալ ստեղ ծագործության մեջ՝ հիմնավորելով տեսակետը։ |
4․Վերլուծի գրական տեքստերը՝ ըստ ժանրային առանձնահատկութ յունների։ Մատնանշի այլ ժանրի տարրերի ներթափանցումը տվյալ ստեղծագործության մեջ՝ հիմնավորելով տեսակետը։ Բացատրի գրողի ընտրությունը և նպատակը: |
4․Վերլուծի գրական տեքստերը՝ ըստ ժանրա յին առանձնահատկութ յունների։ Մատնանշի այլ ժանրի տարրերի ներթափանցումը տվյալ ստեղծագործության մեջ՝ հիմնավորելով տեսակետը։ Բացատրի գրողի ընտրությունը և նպատակը: | ||
ՍՏԵՂԾԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ |
ՏԵՔՍՏԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒՄ |
Ուսումնասիրի գրական տեքստը, ցույց տա կառուցվածքը, դրա մասերը, ներկայացնի՝ ով է պատմում դեպքերը: Տարբերի երկի հեղինակին և դեպքերը պատմողին: |
Ուսումնասիրի գրական տեքստը, ցույց տա կառուցվածքը, դրա մասերը, ներկայացնի՝ ով է պատմում դեպքերը: Բնութագրի երկի հեղինակին և դեպքերը պատմողին: |
Ուսումնասիրի գրական տեքստի լեզուն և ոճը, օրինակներով ցույց տա գրողի վարպետությունը կերպար, միջավայր, պատկեր ստեղծելու, գաղափար և զգացմունք փոխանցելու առումով |
Ուսումնասիրի գրական երկի տեքստը, օրինակներով ներկայացնի հեղինակի լեզվի և ոճի առանձնահատկությունները: Բացատրի տվյալ երկի հեղինակի ընտրած ոճական միջոցների բազմազանությունը: Մեկնաբանի գրողի կիրառած ոճական միջոցների ընտրության ազդեցությունը ընթերցողի զգացմունքների և մտածողության վրա։ |
Ուսումնասիրի գրական երկի տեքստը, օրինակներով ներկայացնի հեղինակի լեզվի և ոճի առանձնահատկությունները: Վերլուծի տվյալ երկի հեղինակի ընտրած ոճական միջոցների բազմազանությունը: Գնահատի գրողի կիրառած ոճական միջոցների ընտրության ազդեցությունը ընթերցողի զգացմունքների և մտածողության վրա։ |
Ուսումնասիրի գրական երկի տեքստը, օրինակներով ներկայացնի հեղինակի լեզվի և ոճի առանձնահատկությունները: Վերլուծի տվյալ երկի հեղինակի ընտրած ոճական միջոցների բազմազանությունը: Գնահատի գրողի կիրառած ոճական միջոցների ընտրության ազդեցությունը ընթերցողի զգացմունքների և մտածողության վրա։ | ||
Մատնանշի տարբեր ժանրերին բնորոշ լեզվաոճական առանձ նահատկությունները, բացատրի գրողի՝ լեզվական հոմանիշների շարքում կատարած ընտրությունը: Տեքստում գտնի և բացատրի ժանրով պայմանավորված լեզվական իրողությունների կիրառումը (բառագործածություն, ձևաբանական և շարահյուսական կառուց վածքներ)։ |
Մատնանշի տարբեր ժանրերին բնորոշ լեզվաոճական առանձնա հատկությունները, բացատրի գրողի՝ լեզվական հոմանիշների շարքում կատարած ընտրությունը: Տեքստում գտնի և բացատրի ժանրով պայմանավորված լեզվական իրողությունների կիրառումը (բառագործածութ յուն, ձևաբանական և շարահյուսական կառուցվածքներ)։ |
Մատնանշի տարբեր ժանրերին բնորոշ լեզվաոճական առանձնահատկությունները, բացատրի գրողի՝ լեզվական հոմանիշների շարքում կատարած ընտրությունը: Տեքստում գտնի և բացատրի ժանրով պայմանավորված լեզվական իրողությունների կիրառումը (բառագործածություն, ձևաբանական և շարահյուսական կառուցվածքներ)։ | ||
Համեմատի, համադրի և հակադրի գրական տարբեր տեքստեր, մատնանշի տարբեր հեղինակների գրելաոճերը, կերպար, պատկեր կերտելու հեղինակային առանձ նահատկությունները: |
Համեմատի, համադրի և հակադրի գրական տարբեր տեքստեր, վերլուծի տարբեր հեղինակների գրելաոճերը, կերպար, պատկեր կերտելու հեղինակային առանձնահատկությունները: |
Համեմատի, համադրի և հակադրի գրական տարբեր տեքստեր, վերլուծի տարբեր հեղինակների գրելաոճերը, կերպար, պատկեր կերտելու հեղինակային առանձնահատկությունները: | ||
ՏԵՔՍՏԻ ՍՏԵՂԾՈՒՄ |
Ստեղծագործաբար վերարտադրի գրական երկի բովանդակությունը՝ նորովի կիրառելով տվյալ տեքստից ընտրած արտահայտչամիջոցները: Գրի ստեղծագործական փոխադրություն գրական երկի թեմաներով: |
Ստեղծագործաբար վերարտադրի գրական երկի բովանդակությունը՝ նորովի կիրառելով տվյալ տեքստից ընտրած արտահայտչամիջոց ները: Գրի ստեղծագործական փոխադրություն գրական երկի թեմաներով: |
Ստեղծագործաբար վերարտադրի գրական երկի բովանդակությունը՝ նորովի կիրառելով տվյալ տեքստից ընտրած արտահայտչամիջոցները: Գրի ստեղծագործական փոխադրություն գրական երկի թեմաներով: | |
Հորինի պատում՝ որպես վերնագիր կամ բնաբան կիրառելով գրական երկից վերցված որևէ բառ, բառակա պակցություն կամ նախադասություն՝ կիրառելով հարուստ բառապաշար և արտահայտչամիջոցներ: |
Հորինի կարճ պատում՝ մտածված կերպով խախտելով կոնֆլիկտի և դիպաշարի զարգացումն ապահովող հաջորդականությունը։ Կիրառի տարբեր տեքստերից վերցված տարրեր՝ վերնագիր, բնաբան, ուղղակի կամ անուղղակի հղումներ և ստեղծի միջտեքստային կապեր. |
Հորինի պատմության ժամանակի (տեքստից դուրս գտնվող իրադարձությունների ժամանակային հերթականության) և պատումի ժամանակի (տեքստում պատկերված իրադարձությունների ժամանակային հերթական ության) անհամապատասխանությամբ: Ստեղծի միջտեքստային կապեր. կիրառի տարբեր տեքստերից վերցված տարրեր՝ վերնագիր, բնաբան, ուղղակի կամ անուղղակի հղումներ և այլն: | ||
Ձևակերպի հարց, կազմի պլան, դրանց հիման վրա գրի վերլուծական շարադրանք, էսսե, ակնարկ, հոդված: Հորինի մենախոսություն, երկխոսություն, հարցազրույց գրողի հետ: |
Ձևակերպի հարց, կազմի պլան, , դրանց հիման վրա գրի վերլուծական շարադրանք, էսսե, ակնարկ, հոդված: Հորինի մենախոսություն, երկխոսություն, հարցազրույց գրողի հետ: |
Ձևակերպի հարց, կազմի պլան, դրանց հիման վրա գրի վերլուծական շարադրանք, էսսե, ակնարկ: Հորինի մենախոսություն, երկխոսություն, հարցազրույց գրողի հետ: | ||
Ստեղծի ձայնաշար (փոդքասթ), մշակի գովազդի, հարցազրույցի, հեռուստատեսային հաղորդման տեքստ ուսումնասիրված երկի շուրջ (անհատական կամ խմբային աշխատանք): |
Ստեղծի ձայնաշար (փոդքասթ), մշակի գովազդի, հարցազրույցի, հեռուստատեսային հաղորդման տեքստ ուսումնասիրված երկի շուրջ (անհատական կամ խմբային աշխատանք): Ըստ ստեղծագործության գրի ներկայացման կամ կինոնկարի բեմագիր (անհատական կամ խմբային աշխատանք): |
Ստեղծի ձայնաշար (փոդքասթ), մշակի գովազդի, հարցազրույցի, հեռուստատե սային հաղորդման տեքստ ուսումնասիրված երկի շուրջ (անհատական կամ խմբային աշխատանք): Ըստ ստեղծագործության գրի ներկայացման կամ կինոնկարի բեմագիր (անհատական կամ խմբային աշխատանք): | ||
ՆԱԽԱԳԻԾ |
Թեմայի շրջանակում ընտրի վերնագիր։ Ձևակերպի հետազոտության հարց։ Պլանավորի աշխատանքի ընթացքը։ Հավաքի փաստեր, նյութեր: Խմբավորի նյութերը, վերաշարադրի որոշ նյութերի բովանդակությունը: Շարադրի հետազոտության արդյունքը՝ հետևելով գիտական շարադրանքի պահանջներին։ Կախված նախագծի բնույթից՝ գտնի և հիմնավորի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով։ Ստեղծի սահիկաշար, տեսաֆիլմ, ներկայացում, ձայնագրի ռադիոհա ղորդում և այլն։ Վերլուծի սեփական աշխատանքի ընթացքը և արդյունքը։ |
Թեմայի շրջանակում ընտրի վերնագիր։ Ձևակերպի հետազոտության հարց։ Պլանավորի աշխատանքի ընթացքը։ Հավաքի փաստեր, նյութեր: Խմբավորի նյութերը, վերաշարադրի որոշ նյութերի բովանդակությունը: Շարադրի հետազոտության արդյունքը՝ հետևելով գիտական շարադրանքի պահանջներին։ Կախված նախագծի բնույթից՝ գտնի և հիմնավորի միջառար կայական կապերը, փաստարկի օրինակներով։ Ստեղծի սահիկաշար, տեսա ֆիլմ, ներկայացում, ձայնագրի ռադիոհաղորդում և այլն։ Վերլուծի սեփական աշխատանքի ընթացքը և արդյունքը։ Նշի թեմայի զարգացման հեռա նկարները։ |
Թեմայի շրջանակում ընտրի վերնագիր։ Ձևակերպի հետազոտության հարց։ Պլանավորի աշխատանքի ընթացքը։ Հավաքի փաստեր, նյութեր: Խմբավորի նյութերը, վերաշարադրի որոշ նյութերի բովանդակությունը: Շարադրի հետազոտության արդյունքը՝ հետևելով գիտական շարադրանքի պահանջներին։ Կախված նախագծի բնույթից՝ գտնի և հիմնավորի միջառարկայական կապերը, փաստարկի օրինակներով։ Ստեղծի սահիկաշար, տեսաֆիլմ, ներկայացում, ձայնագրի ռադիոհաղորդում և այլն։ Վերլուծի սեփական աշխատանքի ընթացքը և արդյունքը։ 1. Բացատրի և հիմնավորի թեմայի զարգացման հեռանկարները։ | |
ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ |
ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄ |
Վստահորեն և ստեղծա գործաբար հաղորդակցվի և համագործակցի դասըն կերների, ուսուցիչների, համայնքի այլ անդամների հետ՝ ձևավորելով թիմա յին մտածողություն: Դրսևորի հանդուրժողա կանություն այլ տեսա կետների, կարծիքների դրսևորման դեպքում: |
1. Վստահորեն և ստեղծա գործա բար հաղորդակցվի և համագործակցի դասըն կերների, ուսուցիչների, համայնքի այլ անդամնե րի հետ՝ զարգացնելով թիմային մտածողութ յուն: Դրսևորի հանդուրժողա կանություն այլ տեսակե տների, կարծիքների դրսևորման դեպքում: |
Վստահորեն և ստեղծագործաբար հաղորդակցվի և համագործակցի դասըն կերների, ուսուցիչների, համայնքի այլ անդամների հետ՝ կատարելագործելով թիմային մտածողությունը: Դրսևորի հանդուրժողականություն այլ տեսակետների, կարծիքների դրսևորման դեպքում: |
Լսի դիմացինին մինչև վերջ՝ ուշադրություն դարձնելով բանախոսի խոսքին, մտքերի ընթաց քին։ |
Լսի դիմացինին մինչև վերջ՝ ուշադրություն դարձնելով բանախոսի խոսքին, մտքերի ընթաց քին: |
Լսի դիմացինին մինչև վերջ՝ ուշադրություն դարձնելով բանախոսի խոսքին, մտքերի ընթացքին: | ||
5. Դրսևորի քննադատական մտածողություն։ Վերլուծի հասանելի տեղեկույթը, գնահատի փաստարկները, տարբերի փաստը կար ծիքից։ |
6. Դրսևորի քննադատա կան մտածողություն։ Վերլուծի հասանելի տեղեկույթը, գնահատի փաստ արկները, տարբերի փաստը կարծիքից։ |
7. Դրսևորի քննադատական մտածողություն։ Վերլուծի հասանելի տեղեկույթը, գնահատի փաստարկները, տարբերի փաստը կարծիքից։ | ||
Հայտնի սեփական տեսակետը՝ դրսևորելով բարեկրթություն և զսպվածություն: Մասնակցի քննարկումներին, բանավեճերին, դրսևորի բանավիճելու հմտություններ։ Հետևի և կիրառի բանավիճելու կանոնները: |
Հայտնի սեփական տեսակետը՝ դրսևորելով բարեկրթություն և զսպվածություն: Մասնակցի քննարկումներին, բանավեճերին, դրսևորի բանավիճելու հմտություններ։ Հետևի և կիրառի բանավիճելու կանոնները: |
Հայտնի սեփական տեսակետը՝ դրսևորելով բարեկրթություն և զսպվածություն: Մասնակցի քննարկումներին, բանավեճերին, դրսևորի բանավիճելու հմտություններ։ Հետևի և կիրառի բանավիճելու կանոնները: | ||
Դասընկերների, ուսուցիչների կամ համայնքի այլ անդամների հետ համագործակցելով կամ ինքնուրույնաբար մշակի և իրականացնի նախագծեր՝ ձեռք բերած գիտելիքը կամ գործնական արդյունքը ներկայացնելով տարբեր միջոցնե րով։ |
Դասընկերների, ուսուցիչների կամ համայնքի այլ անդամների հետ համագործակցելով կամ ինքնուրույնաբար մշակի և իրականացնի նախագծեր՝ ձեռք բերած գիտելիքը կամ գործնա կան արդյունքը ներկայացնելով տարբեր միջոցներով։ |
Դասընկերների, ուսուցիչների կամ համայնքի այլ անդամների հետ համագործակցելով կամ ինքնուրույնաբար մշակի և իրականացնի նախագծեր՝ ձեռք բերած գիտելիքը կամ գործնական արդյունքը ներկայացնելով տարբեր միջոցներով։ | ||
ԱՐԺԵՎՈՐՈՒՄ |
Գնահատի հայ և համաշ խարհային գրակա նության լավագույն երկերի բովանդակության իմացությունը և գաղա փարական ըմբռնումը որպես ինքնաճանաչման, սեփական անձի, աշխար հայացքի ձևավորման և ազգային մշակութային արժեքների պահպան ման, հետագա զարգացման կարևոր պայման։ |
Գնահատի հայ և համաշ խար հային գրականութ յան լավագույն երկերի բովանդակության իմա ցությունը և գաղափարա կան ըմբռնումը որպես ինքնաճանաչման, սեփա կան անձի, աշխարհա յացքի ձևավորման և ազգային մշակութային արժեքների պահպան ման, հետագա զարգաց ման կարևոր պայման։ |
Գնահատի հայ և համաշ խարհային գրականութ յան լավագույն երկերի բովանդակության իմա ցությունը և գաղափա րական ըմբռնումը որպես ինքնաճանաչման, սեփական անձի, աշխար հայացքի ձևավորման և ազգային մշակութա յին արժեքների պահպան ման, զարգացման և փոխանցման կարևոր պայման։ | |
Արժևորի հայ գրակա նության դերը այլ ազգերի գրականությունների շարքում, ինչպես նաև հայ ժողովրդի ինքնության պահպանության գործում։ Գիտակցի, որ ինքը հայկական և համաշխարհային պատմամշակութային արժեքների ժառանգորդն է, դրսևորի պատասխանատու վերաբերմունք դրանց պահպանման, զարգացման, արժևորման գործում։ |
Գնահատի հայ գրականության դերը արվեստի այլ բնագավառ ների համատեքստում, այլ ազգերի գրականությունների շարքում, ինչպես նաև հայ ժողովրդի ինքնության պահպա նության գործում։ Գիտակցի, որ ինքը հայկական և համաշխարհային պատմամշակ ութային արժեքների ժառանգորդն է և դրսևորի պատասխանատու վերաբերմունք դրանց պահպան ման, զարգացման, հաջորդ սերուն դին փոխանցելու և օտարներին տեղեկացնելու գործում։ |
Գնահատի հայ գրականության դերը արվեստի այլ բնագավառ ների համատեքստում, այլ ազգերի գրականությունների շարքում, ինչպես նաև հայ ժողովրդի ինքնության պահպանության գործում։ Գիտակցի, որ ինքը հայկական և համաշխարհային պատմամշակութային արժեքների ժառանգորդն է և դրսևորի պատասխանատու վերաբերմունք դրանց պահպանման, զարգաց ման, հաջորդ սերունդին փոխան ցելու և օտարներին տեղեկաց նելու գործում։ | ||
Ընդլայնի սեփական ուսումնառության հնարավորությունները` ձգտելով շարունակական ինքնազարգացման և ինքնակրթության։ Հայ գրողների կենսագրական փաստերի, նրանց հայրենանվեր գործունեության, կերտած հայրենասեր, կամային հերոսների օրինակով զբաղվի ինքնադաստիարակությամբ. զարգացնի արդարամտություն, լայնախոհություն, համարձակություն, հավասարակշռվածություն, համառություն, լինի ցկյանս սովորող և զարգացող անհատականություն: |
Ընդլայնի սեփական ուսումնա ռության հնարավորությունները` ձգտելով շարունա կական ինքնա զար գացման և ինքնա կրթության։ Հայ գրողների կենսա գրական փաստերի, նրանց հայրենանվեր գործունեության, կերտած հայրենասեր, կամային հերոսների օրինակով զբաղվի ինքնադաստիարակութ յամբ. զարգացնի արդա րամտություն, լայնախո հություն, համարձակութ յուն, հավասարակշռված ություն, համառություն, լինի ցկյանս սովորող և զարգացող անհատակա նություն: |
Ընդլայնի սեփական ուսումնառության հնարավորությունները` ձգտելով շարունակական ինքնազարգացման և ինքնակրթության։ Հայ գրողների կենսագրական փաստերի, նրանց հայրենանվեր գործունեության, կերտած հայրենասեր, կամային հերոսների օրինակով զբաղվի ինքնադաստիարակությամբ. զարգացնի արդարամտություն, լայնախոհություն, համարձակություն, հավասարակշռվածություն, համառություն, լինի ցկյանս սովորող և զարգացող անհատականություն: |
Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 3 ապրիլի 2023 թվական: