«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

26 հոկտեմբերի 2017 թ.

Պետական գրանցման թիվ 32617419

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ

11 հոկտեմբերի 2017 թ. ք. Երևան

N 1204-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՋՐԱՓՐԿԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Համաձայն «Փրկարարական ծառայության կանոնագիրքը հաստատելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով հաստատված հավելվածի 120-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 4-րդ կետի և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2016 թվականի մարտի 3-ի N 259-Ն որոշման 2-րդ կետի 1-ին ենթակետով հաստատված հավելված 1-ի 16-րդ կետի 1-ին ենթակետով`

1. Սահմանել ջրափրկարարական աշխատանքների կատարման կարգը` համաձայն հավելվածի:

2. Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ իրավիճակների նախարարության աշխատակազմի փրկարար ծառայության փրկարարական ուժերի վարչության պետին` սահմանված ժամկետում ու կարգով ապահովել սույն հրամանի ներկայացումը Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարություն` պետական գրանցման:

3. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

ԿԱՐԳ

ՋՐԱՓՐԿԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգով կանոնակարգվում են ջրային և (կամ) ջրածածկված տարածքներում ջրափրկարարական աշխատանքների կազմակերպման, ղեկավարման, ինչպես նաև մարդկանց ջրահեղձման, աղետալի իրավիճակում հայտնվելու, ջրային տարածքներում նավաբեկման և այլ վտանգի դեպքերում անհրաժեշտ միջոցառումների իրականացման հետ կապված հարաբերությունները:

2. Ջրափրկարարական աշխատանքների նպատակն է ջրային տարածքներում տուժած մարդկանց և կենդանիների օգնության ցուցաբերումը, նրանց կյանքի և առողջության, ինչպես նաև նյութական և մշակութային արժեքների փրկումը:

3. Սույն կարգում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական հասկացությունները`

1) ջրային միջավայրում տուժած - անձ, որը ջրային միջավայրում ինքնուրույն ի վիճակի չէ ապահովել իր կյանքի և առողջության պահպանումը և ունի կողմնակի օգնության կարիք.

2) ջրահեղձված մարդ - ջրում գտնվելու հետևանքով ջրի բացասական ազդեցությունից մահացած մարդ.

3) ջրափրկարար - ջրափրկարարական աշխատանքներ կատարելու համար նախապատրաստված և Հայաստանի Հանրապետության (այսուհետ` ՀՀ) օրենսդրությամբ սահմանված կարգով որակավորված ֆիզիկական անձ.

4) ջրասուզակ - մասնագետ, որն ունի համապատասխան որակավորում, բժշկական եզրակացություն, ստորջրյա աշխատանքներ կատարելու արտոնագիր, ջրասուզակի անձնական գրքույկ(վկայական) և կարողանում է կատարել ստորջրյա աշխատանքներ.

5) ջրափրկարարական աշխատանք - գործունեության բնագավառ, որն իր մեջ ներառում է ջրային տարածքներում շուրջօրյա կամ սեզոնային հերթապահության կազմակերպում, ինչպես նաև ջրափրկարարական և ջրասուզական գործողություններ.

6) 1-ին խմբի ջրասուզակ - ծանր տեսակի ջրասուզական գույք-հանդերձանքով միայն ստորջրյա տեխնիկական աշխատանքներ կատարող ջրասուզակ.

7) 2-րդ խմբի ջրասուզակ - թեթև տեսակի ջրասուզական գույք-հանդերձանքով ջրափրկարարական և ստորջրյա տեխնիկական աշխատանքներ կատարող ջրասուզակ.

8) 3-րդ խմբի ջրափրկարար-ջրասուզակ - թեթև տեսակի ջրասուզական գույք-հանդերձանքով վերջրյա փրկարարական աշխատանքներ կատարող ջրասուզակ.

9) ջրափրկարարական ուժեր - ջրափրկարարական աշխատանքներ կատարելու համար նախատեսված, անհրաժեշտ միջոցներով հագեցված, համապատասխան դասընթացներ անցած և որակավորված ջրասուզակներով համալրված մասնագիտացված ստորաբաժանումներ.

10) ջրասուզական (ստորջրյա) աշխատանք - գործունեության բնագավառ, որն իր մեջ ներառում է ջրասուզական գույք-հանդերձանքով մարդու ստորջրյա սուզումներին առնչվող բոլոր գործառույթները.

11) վերջրյա և ստորջրյա ջրափրկարարական աշխատանքներ - ջրասուզակների կողմից կատարվող աշխատանքներ, որոնք ուղղված են մարդկանց և կենդանիներին փրկելուն.

12) վթարափրկարարական աշխատանք ջրային տարածքներում - վթարված նավերին և հիդրոլոգիական կառույցներին օգնություն ցուցաբերելու նպատակով ջրասուզակների կողմից կատարվող աշխատանք.

13) նավավերհանման աշխատանքներ - ջրասույզ եղած նավի ուսումնասիրման, նրա վերհանման նախապատրաստման և վերհանման համար կատարվող ջրասուզական աշխատանքներ.

14) ստորջրյա տեխնիկական աշխատանքներ - ջրասուզակի կողմից կատարվող աշխատանքներ` ջրատարածքների ուսումնասիրման, կառուցապատման, հիդրոլոգիական կառույցների սպասարկման և վերանորոգման, կապուղիների փռման, վերանորոգման և այլ աշխատանքներ կատարելու նպատակով.

15) նավափրկարարական աշխատանքներ - վթարված նավերին և նրանց անձնակազմին օգնություն ցուցաբերելու նպատակով ջրասուզակների կողմից կատարվող աշխատանքներ.

16) հատուկ մասնագիտական աշխատանքներ - ջրասուզակների կողմից կատարվող աշխատանքներ, որոնք կատարվում են գիտահետազոտական ուսումնասիրությունների և նոր ստեղծված ջրասուզական տեխնիկական միջոցների փորձարկման համար.

17) որոնողական աշխատանքներ - ջրում կորած մարդկանց, կենդանիների և առարկաների որոնողական աշխատանքներ:

II. ՋՐԱՓՐԿԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ

4. Ջրափրկարարական աշխատանքներն իրենց բնույթով դասակարգվում են հետևյալ տեսակների`

1) վերջրյա և ստորջրյա ջրափրկարարական.

2) որոնողական.

3) վթարափրկարարական.

4) նավավերհանման.

5) ստորջրյա-տեխնիկական.

6) նավափրկարարական.

7) հատուկ մասնագիտական:

5. Բարձր վտանգավորության ջրասուզական աշխատանքներն են`

1) ստորջրյա պայթեցումները.

2) վթարափրկարարական գործողությունները.

3) նավավերհանումը.

4) ջրային տարածքներում վթարված տրանսպորտային միջոցներից մարդկանց փրկումը.

5) ջրահեղձվածների դիակների ստորջրյա որոնումները.

6) ջրի հոսքի 0.5 մ/վրկ ավելի արագության դեպքում կատարվող գործողությունները:

6. Ջրասուզական աշխատանքների բարենպաստ պայմաններն են`

1) սուզման խորությունը` ցերեկային պայմաններում - մինչև 12 մ.

2) օդի ջերմաստիճանը - 00C-ից բարձր.

3) մթնոլորտային ճնշումը – 700-ից 760 մմ սնդիկի սյուն.

4) ջրի ջերմաստիճանը +15-ից +25 աստիճան C.

5) տեսանելիությունը ջրում - 1 մետրից ոչ պակաս.

6) ջրի հոսանքի արագությունը 0,5 մ/վրկ-ից ոչ ավելի.

7) ալիքայնությունը- 2 բալից ոչ ավելի.

8) ջուրը վարակված չէ թունավոր նյութերով.

9) ջուրը չի պարունակում նավթամթերք, տնտեսական թափոններ, կոյուղաջրեր.

10) աշխատանքը կատարվում է մաքուր ապարահատակին.

11) կատարվում է խորտակված նավի բաց տախտակամածի վրա:

7. Ջրափրկարարական ստորջրյա աշխատանքներ չի թույլատրվում հետևյալ դեպքերում՝

1) անսարք, չստուգված, թերի լրակազմված ջրասուզական հանդերձանքով.

2) կապի միջոցների բացակայության դեպքում.

3) գիշերային սուզումներ կատարելիս լուսավորության միջոցների բացակայության դեպքում.

4) սուզումներն` առանց ջրասուզական դանակի (անկախ սուզման տեսակից և միջավայրից).

5) շնչասարքում համապատասխան քիմիական վերլուծության չենթարկված օդի օգտագործումով.

6) շնչասարքը սահմանված պահանջներին չհամապատասխանող օդով լիցքավորված լինելու դեպքում.

7) օդափոխվող գույք-հանդերձանքով` մինուս 300 C-ից պակաս ջերմաստիճանի դեպքում, հիդրոկոմբինեզոնով` մինուս 200 C-ից պակասի դեպքում.

8) իջեցման համակարգի վրա պաշտպանիչ հարմարանքների բացակայության դեպքում.

9) սուզումները` օդի ջերմաստիճանի մինչև մինուս 100C-ի և 7 բալ (14մ/վրկ) քամու ուժգնության դեպքերում.

10) օդի մինուս 150C-ի և քամու ուժգնության 5 բալ (7.5 մ/վրկ) դեպքում.

11) ջրի հոսանքի արագությունը 2 մ/վրկ գերազանցելու դեպքում.

12) ոչ կայուն լողամիջոցների նավակողից (յալ-2, բայդարկա, կանոե, ֆոֆան, ողնուցալաստ, մակույկ և այլն).

13) այն լողամիջոցներից, որոնք հուսալիորեն կայունացված չեն.

14) առափնյա կառույցներից` ջրի 2 բալից ավելի ալեկոծության դեպքում: 3 բալից ավելիի դեպքում թույլատրվում են մարդկանց փրկելու համար սուզումներ կատարել միայն անվտանգության լրացուցիչ միջոցներ ձեռնարկելու պայմանով.

15) նավիրանի տակ` նավի ամբողջ երկարությամբ, ապարահատակի (գրունտ) և նավատակի միջև 2 մ-ից պակաս տարածության դեպքում, հաշվի առնելով նավի ճոճումները ալեկոծության ժամանակ.

16) օդափոխվող հանդերձանքով սուզվելիս, իջեցման վերջույթից 20 մ-ից ավելի հեռանալու դեպքում.

17) բենզինի և այլ հեղուկների մեջ, որոնք ինտենսիվ քայքայում են ջրասուզական հանդերձանքը.

18) անկախ ջրասուզական հանդերձանքի տեսակից, ջրասուզակին ցատկել ջուրը.

19) ջրասուզակին իջեցնել ջուրը` կախելով ազդանշանային պարանից, մալուխ ազդակից կամ փողրակից.

20) ջրասուզակի ինքնուրույն իջնելը խարսխաշղթայով, բեռնաճոպանով, խողովակաշարը պահող հարմարանքներով:

8. Բացառիկ դեպքերում` մարդկային կյանքեր փրկելու համար, կարող են արդարացված ռիսկի սահմաններում թույլատրվել անխուսափելի շեղումներ նորմատիվային փաստաթղթերի պահանջներից, որոնք կարգավորում են ջրափրկարարական աշխատանքի անվտանգության պահանջները:

9. Նորմատիվ կանոններից և պահանջներից շեղումով աշխատանքների կատարման վերջնական որոշումն ընդունում է ջրասուզակը: Արգելվում է ջրասուզակին ստիպել, համոզել կամ դրդել նման աշխատանքի կատարման` առանց վերջինիս համաձայնության:

III. ՋՐԱՓՐԿԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԸ, ՈՒԺԵՐԸ, ՄԻՋՈՑՆԵՐԸ ԵՎ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒՄԸ

10. ՀՀ տարածքում ջրափրկարարական աշխատանքների կազմակերպումը, համակարգումն ու ղեկավարումը իրականացնում են ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության (այսուհետ` ԱԻՆ) փրկարար ծառայության (այսուհետ` ՓԾ) տնօրենը կամ նրա կողմից նշանակված պաշտոնատար անձինք:

11. Ջրափրկարարական ուժեր են հանդիսանում ջրափրկարարական կազմավորումները (ստորաբաժանումները) և համապատասխան որակավորում ունեցող ջրափրկարարները:

12. Ջրափրկարարական միջոցներ են հանդիսանում ստորջրյա, վերջրյա, օդային որոնողական սարքերը, լողամիջոցները, անհատական փրկարարական միջոցները և ջրասուզակի համար նախատեսված գույք-հանդերձանքը:

13. ՀՀ տարածքում ջրափրկարարական աշխատանքներին անհրաժեշտության դեպքում իրենց համաձայնությամբ կարող են ներգրավեն նաև տարածքային ինքնակառավարման մարմինների ուժերն ու միջոցները:

14. Տեղական ինքնակառավարման մարմինները ջրափրկարարական աշխատանքների մասին տեղեկացվում են ՀՀ ԱԻՆ ՓԾ ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոնի կողմից: Նրանց հաղորդվում է`

1) արտակարգ իրավիճակի տեսակը.

2) ջրափրկարարական աշխատանքների իրականացման վայրը կամ հավանական վայրը.

3) հնարավոր տուժածների թիվը.

4) առկա և վտանգավոր իրավիճակների մասին տեղեկությունները.

5) ներգրավված ուժերի և միջոցների մասին տեղեկությունները:

15. ՀՀ ԱԻՆ ՓԾ կողմից ջրափրկարարական աշխատանքներ սկսելու մասին որոշման ընդունումից հետո ջրափրկարարական ուժերը սկսում են ջրափրկարարական աշխատանքների իրականացումը:

16. Ջրափրկարարական ուժերը պետք է`

1) սահմանված ջրային տարածքներում` մարդկանց անվտանգությունն ապահովելու նպատակով, իրականացնել շուրջօրյա հերթապահություն.

2) ուժերն ու միջոցները պահել մշտական պատրաստականության վիճակում.

3) ջրային և ջրածածկման տարածքներում նավաբեկության, ջրահեղձման և այլ արտակարգ իրավիճակների դեպքում կազմակերպել և իրականացնել ջրափրկարարական աշխատանքներ.

4) ջրում տուժած մարդկանց փրկության կազմակերպում.

5) բնական և տեխնածին բնույթի արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացման ժամանակ վթարային աշխատանքների իրականացում` ջրի մակերեսին և ջրի տակ.

6) մշտապես իրականացնել ջրափրկարարական ծառայության աշխատակիցների մասնագիտական հմտությունների կատարելագործում (ուսուցում, որակավորում, ատեստավորում).

7) ջրափրկարարական ծառայության նյութատեխնիկական բազայի կատարելագործում և համալրում, արդի տեխնոլոգիաների ներդրում ծառայության գործունեությունում:

17. Ջրափրկարարական ուժերն իրավունք ունեն`

1) լճերում, գետերում կամ աղետալի ջրածածկման տարածքներում տեղի ունեցած արտակարգ դեպքերի մասին ստանալու ամբողջական և ճշգրիտ տեղեկություններ.

2) ստանալ տեղեկություններ ջրափրկարարական աշխատանքներում ներգրավված ուժերի և միջոցների մասին:

18. Ջրային տարածքներում` երկարատև ջրափրկարարական աշխատանքներ իրականացնելիս ղեկավար մարմին կարող է հանդիսանալ ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարի կամ ՀՀ ԱԻՆ ՓԾ տնօրենի կողմից նշանակված պաշտոնատար անձը կամ նրանց հրամանով ստեղծված հանձնաժողովը:

IV. ՋՐԱՓՐԿԱՐԱՐԱԿԱՆ ԵՎ ՋՐԱՍՈՒԶԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ

19. Ջրային և աղետալի ջրածածկված տարածքներում տուժած մարդկանց փրկելու աշխատանքներ թույլատրվում է կատարել բոլոր այն մասնագիտական խմբերի ջրասուզակներին, որոնք տիրապետում են փրկման հնարքներին և տուժածներին կարող են ցուցաբերել առաջին բուժօգնություն:

20. 3-րդ խմբի ջրասուզակներին թույլատրվում է ջրում տուժած մարդկանց օգնություն ցուցաբերել և ջրից հանել միայն ներքին ջրատարածքների (ծովի, լճի) ափամերձ հատվածներում: Այս դեպքում փրկարարական ջրասուզական աշխատանքների պատասխանատու է հանդիսանում փրկարար կայանի պետը, մանևրային որոնողական խմբի պետը կամ ջրասուզակ մասնագետը:

21. 1-ին և 2-րդ խմբի ջրասուզակների կողմից աշխատանքներ կատարելիս անվտանգության պատասխանատուն է ջրափրկարարական կամ ջրասուզական աշխատանքների ղեկավարը:

22. Ջրասուզական փրկարարական աշխատանքները պետք է անցկացվեն կատարվող ստորջրյա աշխատանքների պայմաններին համապատասխան գույք-հանդերձանքով` հաշվի առնելով փրկարարական աշխատանքների բնույթը և օդերևութաբանական պայմանները:

23. Չի թույլատրվում 15 մ և ավել խորություններում աշխատանքների իրականացումը բարոխցիկի և բժիշկ մասնագետի բացակայության դեպքում:

24. Ջրասուզական և ջրափրկարարական աշխատանքների իրականացման վայրը անհրաժեշտ է ապահովել թիանավով կամ մոտորանավակով:

25. Հերթապահ ջրասուզակի համար նախատեսված գույք-հանդերձանքի համալիրը պետք է դասավորված լինի սուզման վայրի մոտ ափին, այնպես, որ ջրասուզակը 5 րոպեից ոչ ավելի ժամանակի ընթացքում կարողանա այն հագնել և սուզվել: Գույք-հանդերձանքի աշխատանքային ստուգումը ջրասուզակները կատարում են ամեն անգամ հերթապահությունն ընդունելիս:

26. Չի թույլատրվում ափային ալեբախության դեպքում ջրասուզակի կողմից տուժածին հորիզոնական լողանցումով ափ տեղափոխելը: Տուժածի տեղափոխումը ափ պետք է կատարվի լողամիջոցով:

27. Ջրասուզական փրկարարական աշխատանքները վթարային իրավիճակներում, տարերային աղետների ժամանակ, ջրի արագ հոսքի դեպքում (1մ/վրկ-ից արագ), կողմնակի առարկաներով ջրի մակերեսի աղտոտվածության պայմաններում, ինչպես նաև չուսումնասիրված ջրամբարներում պետք է իրականացնեն առավել փորձառու ջրասուզակները` ձեռք առնելով լրացուցիչ նախազգուշական միջոցներ:

28. Հետախուզության իրականացումն արտակարգ իրավիճակների տարածքում կատարվում է ջրի մակերեսին, ջրի տակ և օդից`

1) համագործակցելով վթարափրկարարական և այլ ծառայությունների հետ.

2) այլ գործառույթների իրականացումով, որոնք անհրաժեշտ են ծառայության հիմնական առաջադրանքների կատարման համար: