Կ Ա Ն Ո Ն Ա Դ Ր ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն

Անկախ Պետությունների Համագործակցության

Անկախ Պետությունների Համագործակցությունում (այսուհետ` Համագործակցություն) կամավոր միավորված պետությունները,

հիմնվելով իրենց ժողովուրդների պատմական ընդհանրության և նրանց միջև ձևավորված կապերի վրա,

գործելով միջազգային իրավունքի հանրաճանաչ սկզբունքներին և նորմերին, Միավորված ազգերի կազմակերպության Կանոնադրությանը, Հելսինկիի Եզրափակիչ ակտի դրույթներին և Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության խորհրդակցության այլ փաստաթղթերին համապատասխան,

ձգտելով ընդհանուր ջանքերով ապահովել իրենց ժողովորդների տնտեսական և սոցիալական առաջընթացը,

վճռականությամբ լի կյանքի կոչելու «Անկախ Պետությունների Համագործակցության ստեղծման մասին» Համաձայնագրի, այդ Համաձայնագրին կից Արձանագրության, ինչպես նաև Ալմաթիի Հռչակագրի դրույթները,

զարգացնելով փոխհամագործակցությունը միջազգային խաղաղության և անվտանգության ապահովման, ինչպես նաև քաղաքացիական խաղաղության և միջազգային համաձայնության պահպանման նպատակով,

ցանկանալով պայմաններ ստեղծել մասնակից պետությունների բոլոր ժողովուրդների մշակույթների պահպանման և զարգացման համար,

ձգտելով կատարելագործել Համագործակցությունում համագործակցության մեխանիզմները և մեծացնել դրանց արդյունավետությունը,

որոշեցին ընդունել Համագործակցության Կանոնադրությունը և պայմանավորվեցին ներքոհիշյալի մասին.

Բաժին 1. Նպատակները և սկզբունքները

Հ ո դ վ ա ծ  1

Համագործակցությունը հիմնված է բոլոր նրա անդամների ինքնիշխան հավասարության սկզբունքների վրա: Անդամ պետությունները միջազգային իրավունքի ինքնուրույն և իրավահավասար սուբյեկտներ են:

Համագործակցությունը ծառայում է անդամ պետությունների միջև բարեկամության, բարիդրացիության, միջազգային համաձայնության, վստահության, փոխըմբռնման և փոխշահավետ համագործակցության հարաբերությունների հետագա զարգացմանը և ամրապնդմանը:

Համագործակցությունը պետություն չի և չունի վերազգային լիազորություններ:

Հ ո դ վ ա ծ  2

Համագործակցության նպատակներն են`

համագործակցության իրականացում քաղաքական, տնտեսական, էկոլոգիական, մարդասիրական, մշակութային և այլ բնագավառներում,

ընդհանուր տնտեսական տարածության շրջանակներում անդամ պետությունների բազմակողմ և հավասարակշռված տնտեսական և սոցիալական զարգացում, միջպետական կոոպերացիա և ինտեգրացիա,

մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների ապահովում` միջազգային իրավունքի հանրաճանաչ սկզբունքներին և նորմերին ու ԵԱՀԽ փաստաթղթերին համապատասխան,

համագործակցություն անդամ պետությունների միջև միջազգային խաղաղության և անվտանգության ապահովման բնագավառում, սպառազինությունների և ռազմական ծախսերի կրճատման, միջուկային և զանգվածային ոչնչացման զենքի այլ տեսակների վերացմանը, համընդհանուր և լրիվ զինաթափման հասնելուն ուղղված արդյունավետ միջոցների իրականացում,

աջակցություն անդամ պետությունների քաղաքացիներին միմյանց հետ ազատ կերպով հաղորդկցվելու, շփվելու և Համագործակցության տարածքով տեղաշարժվելու գործում,

փոխադարձ իրավական օգնություն և համագործակցություն իրավական հարաբերությունների այլ ոլորտներում,

Համագործակցության պետությունների միջև վեճերի և հակամարտությունների խաղաղ լուծում:

Հ ո դ վ ա ծ  3

Համագործակցության նպատակների ձեռքբերման համար, անդամ պետությունները, ելնելով միջազգային իրավունքի և Հելսինկիի Եզրափակիչ ակտի հանրաճանաչ նորմերից, իրենց հարաբերությունները կառուցում են փոխկապակցված և համարժեք՝ ներքոհիշյալ սկզբունքներին համապատասխան.

անդամ պետությունների ինքնիշխանության, ժողովուրդների ինքնորոշման անբաժան իրավունքի և առանց արտաքին միջամտության իր ճակատագիրը տնօրինելու իրավունքի նկատմամբ հարգանքը,

պետական սահմանների անխախտելիությունը, գոյություն ունեցող սահմանների ճանաչումը և անօրինական տարածքային ձեռքբերումներից հրաժարումը,

պետությունների տարածքային ամբողջականությունը և օտար տարածքի մասնատմանն ուղղված ցանկացած գործողություններից հրաժարումը,

ուժի կամ ուժ կիրառելու սպառնալիքի չկիրառումը անդամ պետության քաղաքական անկախության դեմ,

վեճերի խաղաղ միջոցներով լուծումը այնպես, որ վտանգի տակ չդրվի միջազգային խաղաղությունը, անվտանգությունը և արդարությունը,

միջպետական հարաբերություններում միջազգային իրավունքի գերակայությունը,

միմյանց ներքին և արտաքին գործերին չմիջամտելը,

բոլորի համար առանց ռասայի, էթնիկական պատկանելության, լեզվի, կրոնի, քաղաքական կամ այլ համոզմունքների տարբերակման մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների ապահովում,

Համագործակցության փաստաթղթերով, ներառյալ Կանոնադրությունը, իրենց վրա վերցված պարտավորությունների բարեխիղճ կատարում,

միմյանց և Համագործակցության շահերի հաշվառում, իրենց փոխհարաբերությունների բոլոր բնագավառներում, փոխադարձ համաձայնության հիման վրա, օգնության ցուցաբերում,

Համագործակցության անդամ պետությունների ժողովուրդների խաղաղ կենսապայմանների ստեղծման, նրանց քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական առաջընթացի նպատակներով ջանքերի միավորում և օժանդակության ցուցաբերում,

փոխշահավետ տնտեսական և գիտատեխնիկական համագործակցության զարգացում, ինտեգրացիոն գործընթացների ընդլայնում,

իրենց ժողովուրդների հոգևոր միավորում, որը հիմնվում է նրանց ինքնատիպության, մշակութային արժեքների և մշակութային փոխանակման բնագավառում սերտ համագործակցության նկատմամբ հարգանքի վրա:

Հ ո դ վ ա ծ  4

Անդամ պետությունների համատեղ գործունեության ոլորտներին, որը Համագործակցության շրջանակներում անդամ պետությունների ստանձնած պարտավորություններին համապատասխան իրագործվում է իրավահավասար հիմունքներով ընդհանուր համակարգող մարմինների միջոցով, վերաբերում են.

մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների ապահովում,

արտաքին քաղաքական գործունեության համակարգում,

համագործակցություն ընդհանուր տնտեսական տարածքի, ընդհանուր եվրոպական և եվրասիական շուկաների, մաքսային քաղաքականության ձևավորման ու զարգացման բնագավառներում,

համագործակցություն տրանսպորտի, կապի միջոցների զարգացման բնագավառներում,

առողջության և շրջակա միջավայրի պահպանություն,

սոցիալական և միգրացիոն քաղաքականության հարցեր,

պայքար կազմակերպված հանցավորության դեմ,

համագործակցություն պաշտպանական քաղաքականության և արտաքին սահմանների պահպանության բնագավառներում:

Սույն ցանկը կարող է լրացվել անդամ պետությունների փոխադարձ համաձայնությամբ:

Հ ո դ վ ա ծ  5

Համագործակցության շրջանակներում միջպետական հարաբերությունների հիմնական իրավական հիմք են հանդիսանում անդամ պետությունների միջև փոխհարաբերությունների տարբեր բնագավառներում կնքված բազմակողմ և երկկողմ համաձայնագրերը:

Համագործակցության շրջանակներում կնքված համաձայնագրերը պետք է համապատասխանեն Համագործակցության նպատակներին և սկզբունքներին, սույն Կանոնադրությունից բխող անդամ պետությունների պարտավորություններին:

Հ ո դ վ ա ծ  6

Անդամ պետություններն օժանդակում են պետական մարմինների, հասարակական միավորումների, տնտեսական կառույցների միջև համագործակցությանը և կապերի զարգացմանը:

Բաժին 2. Անդամակցությունը

Հ ո դ վ ա ծ  7

Համագործակցության հիմնադիր պետությունները նրանք են, որոնք սույն Կանոնադրության ընդունման պահին ստորագրել և վավերացրել են 1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ի՝ Անկախ Պետությունների Համագործակցության ստեղծման մասին Համաձայնագիրը և դրան կից 1991 թվականի դեկտեմբերի 21-ի Արձանագրությունը:

Համագործակցության անդամ պետություններ հանդիսանում են այն հիմնադիր պետությունները, որոնք ստանձնում են սույն Կանոնադրությունից բխող պարտավորությունները` պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից այն ընդունելուց մեկ տարվա ընթացքում:

Համագործակցության անդամ կարող է դառնալ նաև այն պետությունը, որը կիսում է Համագործակցության նպատակներն ու սկզբունքները և ստանձնում է սույն Կանոնադրությունից բխող պարտավորությունները, բոլոր անդամ պետությունների համաձայնությամբ՝ Կանոնադրությանը միանալու միջոցով:

Հ ո դ վ ա ծ  8

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի որոշման հիման վրա Համագործակցությանը, որպես ասոցացված անդամ, կարող է միանալ այն պետությունը, որը ցանկանում է մասնակցել նրա գործունեության առանձին ձևերին` ասոցացված անդամակցության մասին համաձայնագրով սահմանվող պայմաններին համապատասխան:

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի որոշմամբ Համագործակցության մարմինների նիստերին, որպես դիտորդ, կարող են ներկա լինել այլ պետությունների ներկայացուցիչներ:

Համագործակցության մարմինների աշխատանքներում ասոցացված անդամների և դիտորդների մասնակցության հարցերը կարգավորվում են այդ մարմինների ընթացակարգերի կանոններով:

Հ ո դ վ ա ծ  9

Անդամ պետությունը իրավունք ունի դուրս գալ Համագործակցությունից: Նման մտադրության մասին անդամ պետությունը դուրս գալուց 12 ամիս առաջ գրավոր ծանուցում է սույն Կանոնադրության ավանդապահին:

Սույն Կանոնադրությունում մասնակցության ժամանակամիջոցում ծագած պարտավորությունները կապում են համապատասխան պետություններին, մինչև դրանց լիակատար իրականացումը:

Հ ո դ վ ա ծ  10

Անդամ պետության կողմից սույն Կանոնադրության խախտումը, Համագործակցության շրջանակներում կնքված համաձայնագրերից բխող պարտավորությունների կամ Համագործակցության մարմինների որոշումների չկատարումը քննության են առնվում պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից:

Նման պետության հանդեպ կարող են կիրառվել միջազգային իրավունքով թույլատրելի միջոցներ:

Բաժին 3. Հավաքական անվտանգություն և ռազմաքաղաքական համագործակցություն

Հ ո դ վ ա ծ  11

Անդամ պետությունները համաձայնեցված քաղաքականություն են վարում միջազգային անվտանգության, զինաթափման և սպառազինությունների վերահսկման, զինված ուժերի կառուցման բնագավառներում և Համագործակցությունում պահպանում են անվտանգությունը, այդ թվում` ռազմական դիտորդների խմբերի և խաղաղության պահպանության հավաքական ուժերի օգնությամբ:

Հ ո դ վ ա ծ  12

Մեկ կամ մի քանի անդամ պետությունների ինքնիշխանությանը, անվտանգությանը և տարածքային ամբողջականությանը կամ միջազգային խաղաղությանն ու անվտանգությանը սպառնալիքի ծագման դեպքում անդամ պետությունները անմիջապես գործողության մեջ են ներդնում փոխադարձ խորհրդակցությունների մեխանիզմը` դիրքորոշումների համակարգման և ծագած սպառնալիքի վերացման համար միջոցների ընդունման նպատակով, ներառյալ խաղաղարար գործողությունները և, անհրաժեշտության դեպքում, զինված ուժերի կիրառումը` ՄԱԿ-ի Կանոնադրության 51-րդ հոդվածին համապատասխան անհատական կամ հավաքական ինքնապաշտպանության իրավունքի իրականացման կարգով:

Զինված ուժերի համատեղ կիրառման մասին որոշումը ընդունում են Համագործակցության պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը կամ Համագործակցության շահագրգիռ անդամ պետությունները` հաշվի առնելով իրենց ազգային օրենսդրությունները:

Հ ո դ վ ա ծ  13

Յուրաքանչյուր անդամ պետություն ձեռնարկում է պատշաճ միջոցներ Համագործակցության անդամ պետությունների արտաքին սահմաններում կայուն վիճակ ապահովելու համար: Փոխադարձ համաձայնության հիման վրա, անդամ պետությունները համակարգում են սահմանապահ զորքերի և այլ իրավասու ծառայությունների գործունեությունը, որոնք հսկողություն են իրականացնում և պատասխանատվություն կրում անդամ պետությունների արտաքին սահմանների հատման սահմանված կարգի պահպանման համար:

Հ ո դ վ ա ծ  14

Պաշտպանության և արտաքին սահմանների պահպանության հարցերով Համագործակցության բարձրագույն մարմինն է պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը: Համագործակցության ռազմատնտեսական քաղաքականության համակարգումը իրականացնում է Կառավարությունների ղեկավարների Խորհուրդը:

Միջազգային համաձայնագրերի իրականացման և անվտանգության ու զինաթափման բնագավառում այլ հարցերի լուծման գործում անդամ պետությունների փոխգործակցությունը կազմակերպվում է համատեղ խորհրդակցությունների միջոցով:

Հ ո դ վ ա ծ  15

Անդամ պետությունների ռազմաքաղաքական համագործակցության կոնկրետ հարցերը կարգավորվում են հատուկ համաձայնագրերով:

Բաժին 4. Հակամարտությունների կանխարգելումը և վեճերի լուծումը

Հ ո դ վ ա ծ  16

Անդամ պետությունները ձեռնարկում են բոլոր հնարավոր միջոցները հակամարտությունների, առաջին հերթին միջազգային և միջկոնֆեսիոնալ հողի վրա ծագած, կանխարգելման համար, որոնք կարող են առաջ բերել մարդու իրավունքների խախտում:

Նրանք, փոխհամաձայնության հիման վրա, միմյանց օգնություն են ցուցաբերում նման հակամարտությունների կարգավորման գործում, այդ թվում նաև միջազգային կազմակերպությունների շրջանակներում:

Հ ո դ վ ա ծ  17

Համագործակցության անդամ պետությունները ձեռնպահ կմնան գործողություններից, որոնք ընդունակ են վնաս հասցնել այլ անդամ պետություններին և հանգեցնել հնարավոր վեճերի սրմանը:

Անդամ պետությունները բարեխղճորեն և համագործակցության ոգով ջանքեր կգործադրեն իրենց վեճերի արդար խաղաղ լուծման համար` բանակցությունների միջոցով կամ ձգտելով վեճի կարգավորման այլընտրանքային ընթացակարգերի մասին պայմանավորվածության:

Եթե անդամ պետությունները վեճը չեն լուծում սույն հոդվածի երկրորդ մասում նշված միջոցների օգնությամբ, ապա նրանք կարող են փոխանցել վեճը պետությունների ղեկավարների Խորհրդի քննությանը:

Հ ո դ վ ա ծ  18

Պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը իրավասու է վեճի ցանկացած փուլում, որի շարունակությունը կարող է սպառնալ Համագործակցությունում խաղաղության կամ անվտանգության պահպանմանը, առաջարկել Կողմերին դրա կարգավորման պատշաճ ընթացակարգ կամ մեթոդներ:

Բաժին 5. Համագործակցություն տնտեսական, սոցիալական և իրավական բնագավառներում

Հ ո դ վ ա ծ  19

Անդամ պետությունները համագործակցում են տնտեսական և սոցիալական բնագավառներում՝ հետևյալ ուղղություններով.

շուկայական հարաբերությունների և ապրանքների, ծառայությունների, կապիտալի ու աշխատուժի ազատ տեղաշարժման հիման վրա ընդհանուր տնտեսական տարածքի ձևավորում,

սոցիալական քաղաքականության համակարգում, համատեղ սոցիալական ծրագրերի և տնտեսական բարեփոխումների անցկացման հետ կապված սոցիալական լարվածության նվազեցմանն ուղղված միջոցների մշակում,

տրանսպորտի և կապի, ինչպես նաև էներգետիկ համակարգերի զարգացում,

ֆինանսավարկային քաղաքականության համակարգում,

անդամ պետությունների առևտրատնտեսական կապերի զարգացման օժանդակություն,

ներդրումների խրախուսում և փոխադարձ պաշտպանություն,

օժանդակություն արդյունաբերական արտադրանքի և ապրանքների ստանդարտացմանն ու սերտիֆիկացմանը,

մտավոր սեփականության իրավական պաշտպանություն,

օժանդակություն ընդհանուր տեղեկատվական դաշտի զարգացմանը,

համատեղ բնապահպանական միջոցառումների իրականացում, էկոլոգիական աղետների և այլ արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացման գործում փոխադարձ օգնության ցուցաբերում,

գիտության և տեխնիկայի, կրթության, առողջապահության, մշակույթի և սպորտի բնագավառներում համատեղ նախագծերի ու ծրագրերի իրականացում:

Հ ո դ վ ա ծ  20

Անդամ պետությունները համագործակցում են իրավունքի բնագավառում, մասնավորապես՝ կնքելով իրավական օգնության ցուցաբերման վերաբերյալ բազմակողմ և երկկողմ պայմանագրեր և նպաստում են ազգային օրենսդրությունների մերձեցմանը:

Անդամ պետությունների ազգային օրենսդրությունների նորմերի միջև հակասությունների դեպքում, որոնք կարգավորում են համատեղ գործունեության ոլորտներում հարաբերությունները, անդամ պետությունները խորհրդակցություններ և բանակցություններ են անցկացնում` այդ հակասությունների վերացման համար առաջարկությունների մշակման նպատակով:

Բաժին 6. Համագործակցության մարմինները Պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհուրդը

Հ ո դ վ ա ծ  21

Համագործակցության բարձրագույն մարմինն է պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը:

Պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը, որտեղ բարձր մակարդակով ներկայացված են բոլոր անդամ պետությունները, քննարկում և որոշում է իրենց ընդհանուր շահերի ոլորտում անդամ պետությունների գործունեության հետ կապված սկզբունքային հարցերը:

Պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը նիստի է հավաքվում տարին երկու անգամ: Խորհրդի արտահերթ նիստերը կարող են հրավիրվել անդամ պետություններից մեկի նախաձեռնությամբ:

Հ ո դ վ ա ծ  22

Կառավարությունների ղեկավարների Խորհուրդը համակարգում է անդամ պետությունների գործադիր իշխանության մարմինների համագործակցությունը ընդհանուր շահերի տնտեսական, սոցիալական և այլ ոլորտներում:

Կառավարությունների ղեկավարների Խորհուրդը նիստի է հավաքվում տարին չորս անգամ: Խորհրդի արտահերթ նիստերը կարող են հրավիրվել անդամ պետություններից մեկի Կառավարության նախաձեռնությամբ:

Հ ո դ  վ ա ծ  23

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի որոշումները ընդունվում են ընդհանուր համաձայնությամբ` միաձայնությամբ: Ցանկացած պետություն կարող է հայտարարել այս կամ այն հարցում իր ոչ շահագրգիռ լինելու մասին, ինչը չպետք է դիտվի որպես որոշման ընդունման համար խոչընդոտ:

Պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհուրդը կարող են անցկացնել համատեղ նիստեր:

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի աշխատանքի կարգը կարգավորվում է ընթացակարգի Կանոններով:

Հ ո դ վ ա ծ  24

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի նիստերում, հաջորդաբար, նախագահում են պետությունների ղեկավարները և Կառավարությունների ղեկավարները՝ Համագործակցության անդամ պետությունների անվանումների ռուսական այբբենական կարգով:

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի նիստերը, որպես կանոն, անց են կացվում Մինսկ քաղաքում:

Հ ո դ վ  ա ծ  25

Պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհուրդը ստեղծում են աշխատանքային և օժանդակ մարմիններ` ինչպես մշտական, այնպես էլ ժամանակավոր հիմունքներով:

Այդ մարմինները ձևավորվում են անդամ պետությունների համապատասխան լիազորություններով օժտված ներկայացուցիչներից:

Այդ նիստերին մասնակցելու համար կարող են ներգրավվել փորձագետներ և խորհրդատուներ:

Հ ո դ վ ա ծ  26

Համագործակցության առանձին բնագավառներում հարցերի լուծման և պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի համար առաջարկությունների մշակման համար հրավիրվում են համապատասխան պետական մարմինների ղեկավարների խորհրդակցություններ:

Արտաքին գործերի նախարարների Խորհուրդ

Հ ո դ վ ա ծ  27

Արտաքին գործերի նախարարների Խորհուրդը պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի որոշումների հիման վրա իրականացնում է անդամ պետությունների արտաքին քաղաքական գործունեության համակարգումը, ներառյալ նրանց գործունեությունը միջազգային կազմակերպություններում, և կազմակերպում է փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող համաշխարհային քաղաքականության հարցերով խորհրդակցություններ:

Արտաքին գործերի նախարարների Խորհուրդը իր գործունեությունը իրականացնում է պետությունների ղեկավարների Խորհրդի հաստատած Կանոնակարգին համապատասխան:

Համակարգող-խորհրդակցական Կոմիտե

Հ ո դ վ ա ծ  28

Համակարգող-խորհրդակցական Կոմիտեն Համագործակցության մշտապես գործող գործադիր և համակարգող մարմին է:

Ի կատարումն պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի որոշումների, Կոմիտեն.

առաջարկություններ է մշակում և ներկայացնում Համագործակցության շրջանակներում համագործակցության, սոցիալ-տնտեսական կապերի զարգացման հարցերով,

օժանդակում է տնտեսական փոխհարաբերությունների կոնկրետ ուղղություններով պայմանավորվածությունների իրականացմանը,

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի նիստերին ներկայացնելու համար փաստաթղթերի նախագծերի պատրաստման համար կազմակերպում է ներկայացուցիչների և փորձագետների խորհրդակցություններ,

ապահովում է պետությունների ղեկավարների Խորհրդի և Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի նիստերի անցկացումը,

օժանդակում է Համագործակցության այլ մարմինների աշխատանքներին:

Հ ո դ վ  ա ծ  29

Համակարգող-խորհրդակցական Կոմիտեն բաղկացած է Համագործակցության անդամ պետություններից յուրաքանչյուրից երկուական մշտական լիազոր ներկայացուցիչներից և պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից նշանակած Կոմիտեի համակարգողից:

Պետությունների ղեկավարների Խորհրդի, Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի և Համագործակցության այլ մարմինների աշխատանքների կազմակերպչատեխնիկական ապահովման համար Համակարգող-խորհրդակցական Կոմիտեին կից գոյություն ունի Քարտուղարություն, որը ղեկավարում է Համակարգող-խորհրդակցական Կոմիտեի նախագահի տեղակալը` Կոմիտեի համակարգողը:

Կոմիտեն գործում է պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից հաստատած Կանոնակարգին համապատասխան:

Կոմիտեի նստավայրն է Մինսկ քաղաքը:

Պաշտպանության նախարարների խորհուրդ Միացյալ զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարություն

Հ ո դ վ  ա ծ  30

Պաշտպանության նախարարների խորհուրդը հանդիսանում է անդամ պետությունների ռազմական քաղաքականության և ռազմական շինարարության հարցերով պետությունների ղեկավարների Խորհրդի մարմին:

Միացյալ զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարությունը իրականացնում է Միացյալ զինված ուժերի, ինչպես նաև ռազմական դիտորդների խմբերի և Համագործակցությունում խաղաղության պահպանության հավաքական ուժերի ղեկավարումը:

Պաշտպանության նախարարների խորհուրդը և Միացյալ զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարությունը իրենց գործունեությունը իրականացնում են պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից հաստատած համապատասխան Կանոնակարգի հիման վրա:

Սահմանապահ զորքերի հրամանատարների խորհուրդ

Հ ո դ  վ ա ծ  31

Սահմանապահ զորքերի հրամանատարների խորհուրդը հանդիսանում է անդամ պետությունների արտաքին սահմանների պահպանության և այդ սահմաններում կայուն իրավիճակի ապահովման հարցերով պետությունների ղեկավարների Խորհրդի մարմին:

Սահմանապահ զորքերի հրամանատարների խորհուրդը իր գործունեությունն իրականացնում է պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից հաստատած համապատասխան Կանոնակարգի հիման վրա:

Տնտեսական դատարան

Հ ո դ վ  ա ծ  32

Տնտեսական դատարանը գործում է Համագործակցության շրջանակներում տնտեսական պարտավորությունների կատարման ապահովման նպատակով:

Տնտեսական դատարանի վարույթին են վերաբերում տնտեսական պարտավորությունների կատարման ժամանակ ծագող վեճերի լուծումը: Դատարանը կարող է լուծել և այլ վեճեր, որոնք նրա վարույթին են հանձնվում անդամ պետությունների միջև կնքված համաձայնագրերով:

Տնտեսական դատարանը իրավասու է մեկնաբանել տնտեսական հարցերով Համագործակցության համաձայնագրերի և այլ ակտերի դրույթները:

Տնտեսական դատարանը իր գործունեությունն իրականացնում է Տնտեսական դատարանի կարգավիճակի մասին Համաձայնագրին և պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից հաստատված Դատարանի մասին Կանոնադրությանը համապատասխան:

Տնտեսական դատարանի նստավայրն է Մինսկ քաղաքը:

Մարդու իրավունքների հանձնաժողով

Հ ո դ վ  ա ծ  33

Մարդու իրավունքների հանձնաժողովը Համագործակցության խորհրդակցական մարմին է և հետևում է Համագործակցության շրջանակներում մարդու իրավունքների վերաբերյալ անդամ պետությունների ստանձնած պարտավորությունների կատարմանը:

Հանձնաժողովը բաղկացած է Համագործակցության անդամ պետությունների ներկայացուցիչներից և գործում է պետությունների ղեկավարների Խորհրդի կողմից հաստատված Կանոնակարգին համապատասխան:

Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի նստավայրը Մինսկ քաղաքն է:

Ճյուղային համագործակցության մարմիններ

Հ ո դ վ ա ծ  34

Տնտեսական, սոցիալական և այլ բնագավառներում համագործակցության մասին անդամ պետությունների միջև կնքվող համաձայնագրերի հիման վրա կարող են հիմնվել ճյուղային համագործակցության մարմիններ, որոնք իրականացնում են նման համագործակցության համաձայնեցված սկզբունքների և կանոնների մշակում և օժանդակում են դրանց պրակտիկ իրագործմանը:

Ճյուղային համագործակցության մարմինները (խորհուրդները, կոմիտեները) կատարում են սույն Կանոնադրությունում և նրանց մասին կանոնակարգերում նախատեսված գործառույթներ` ապահովելով բազմակողմ հիմունքներով համապատասխան բնագավառներում համագործակցության հարցերի քննարկում և լուծում:

Ճյուղային համագործակցության մարմինների կազմի մեջ մտնում են անդամ պետությունների գործադիր իշխանության համապատասխան մարմինների ղեկավարները:

Ճյուղային համագործակցության մարմինները իրենց իրավասության շրջանակներում ընդունում են երաշխավորականներ, ինչպես նաև անհրաժեշտ դեպքերում պետությունների ղեկավարների Խորհրդի քննության են ներկայացնում առաջարկություններ:

Համագործակցության աշխատանքային լեզուն

Հ ո դ վ ա ծ  35

Համագործակցության աշխատանքային լեզուն ռուսերենն է:

Բաժին 7. Միջխորհրդարանական համագործակցություն

Հ ո դ վ ա ծ  36

Միջխորհրդարանական ասամբլեան անց է կացնում միջխորհրդարանական խորհրդակցություններ, քննարկում է Համագործակցության շրջանակներում համագործակցության հարցեր, ազգային խորհրդարանների գործունեության ոլորտում մշակում է համատեղ առաջարկություններ:

Հ ո դ վ ա ծ  37

Միջխորհրդարանական ասամբլեան կազմված է խորհրդարանական պատվիրակություններից:

Միջխորհրդարանական ասամբլեայի գործունեության կազմակերպումը իրականացնում է Ասամբլեայի խորհուրդը, որը բաղկացած է խորհրդարանական պատվիրակությունների ղեկավարներից:

Միջխորհրդարանական ասամբլեայի գործունեության ընթացակարգային հարցերը կարգավորվում են նրա Կանոնակարգով:

Միջխորհրդարանական ասամբլեայի նստավայրն է Սանկտ Պետերբուրգ քաղաքը:

Բաժին 8. Ֆինանսավորում

Հ ո դ վ ա ծ  38

Համագործակցության մարմինների գործունեության ֆինանսավորման ծախսերը բաշխվում են անդամ պետությունների բաժնեմասային հիմունքներով և սահմանվում Համագործակցության մարմինների բյուջեների մասին հատուկ համաձայնագրերին համապատասխան:

Համագործակցության մարմինների բյուջեները Կառավարությունների ղեկավարների Խորհրդի ներկայացմամբ հաստատում է պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը:

Հ ո դ վ ա ծ  39

Համագորածկցության մարմինների ֆինանսատնտեսական գործունեության հարցերը քննարկվում են պետությունների ղեկավարների Խորհրդի սահմանած կարգով:

Հ ո դ վ ա ծ  40

Համագործակցության խորհրդակցությունների և մարմինների աշխատանքներում անդամ պետությունների ներկայացուցիչների, ինչպես նաև փորձագետների և խորհրդատուների մասնակցության հետ կապված ծախսերը հոգում են անդամ պետությունները:

Բաժին 9. Եզրափակիչ դրույթներ

Հ ո դ վ ա ծ  41

Սույն Կանոնադրությունը հիմնադիր պետությունների կողմից ենթակա է վավերացման, նրանց սահմանադրական ընթացակարգերին համապատասխան:

Վավերագրերը ի պահ են հանձնվում Բելառուսի Հանրապետության կառավարությանը, որը յուրաքանչյուր ի պահ տրված վավերագրի մասին կծանուցի մյուս հիմնադիր պետություններին:

Սույն Կանոնադրությունը բոլոր հիմնադիր պետությունների համար ուժի մեջ է մտնում բոլոր հիմնադիր պետությունների կողմից վավերագրերի ի պահ հանձնման օրվանից կամ իրենց վավերագրերը հանձնած հիմնադիր պետությունների համար` սույն Կանոնադրությունն ընդունելուց մեկ տարի հետո:

Հ ո դ վ ա ծ  42

Սույն Կանոնադրության մեջ ուղղումներ կարող են առաջարկվել ցանկացած անդամ պետության կողմից: Առաջարկված ուղղումները քննության են առնվում պետությունների ղեկավարների Խորհրդի ընթացակարգային կանոններին համապատասխան:

Սույն Կանոնադրության ուղղումներն ընդունում է պետությունների ղեկավարների Խորհուրդը: Դրանք ուժի մեջ են մտնում բոլոր անդամ պետությունների կողմից իրենց սահմանադրական ընթացակարգերին համապատասխան վավերացնելուց հետո Բելառուսի Հանրապետության կառավարության կողմից վերջին վավերագիրը ստանալու օրվանից:

Հ ո դ վ ա ծ  43

Համագործակցության հիմնադիր պետությունները կարող են սույն Կանոնադրության վավերացման ժամանակ 3-րդ, 4-րդ և 7-րդ բաժինների և 28-րդ, 30-րդ, 31-րդ, 32-րդ, 33-րդ հոդվածների վերաբերյալ վերապահումներ և հայտարարություններ կատարել:

Հ ո դ վ ա ծ  44

Սույն Կանոնադրությունը կգրանցվի Միավորված ազգերի կազմակերպության Կանոնադրության 102-րդ հոդվածին համապատասխան:

Հ ո դ վ ա ծ  45

Սույն Կանոնադրությունը կազմված է մեկ օրինակով՝ Համագործակցության հիմնադիր պետությունների պետական լեզուներով: Բնօրինակը պահվում է Բելառուսի Հանրապետության կառավարության արխիվում, որը բոլոր հիմնադիր պետություններին կուղարկի դրա հաստատված պատճենները:

Սույն Կանոնադրությունը ընդունվել է 1993 թվականի հունվարի 22-ին՝ Մինսկում կայացած պետությունների ղեկավարների Խորհրդի նիստի ժամանակ:

*Կանոնադրությունը Հայաստանի Հանրապետության համար ուժի մեջ է մտել 1994 թվականի մարտի 16-ից: