«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

21 դեկտեմբերի 2011 թ.

Պետական գրանցման թիվ 10011564

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

22 նոյեմբերի 2011 թ.   ք. Երևան

N 22-Ն

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԻԿ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆ» ՍԿ N 3.1.1-023-11 ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 4-րդ և 7-րդ հոդվածները և` ի կատարումն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2009 թվականի հոկտեմբերի 22-ի նիստի «Հայաստանի Հանրապետությունում Միջազգային առողջապահական (բժշկասանիտարական) կանոնների ներդրման ռազմավարությանը և միջազգային առողջապահական (բժշկասանիտարական) կանոնների ներդրման միջոցառումների ծրագրին հավանություն տալու մասին» N 44 արձանագրության 2-րդ կետով հավանության արժանացած արձանագրային որոշման հավելված 2-ով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում Միջազգային առողջապահական (բժշկասանիտարական) կանոնների ներդրման ռազմավարությանը և միջազգային առողջապահական (բժշկասանիտարական) ներդրման միջոցառումների ծրագրի «Ռազմավարական ուղղություն» 3-րդ բաժնի ռազմավարություն 1-ի 5-րդ կետի պահանջները`

Հրամայում եմ`

Հաստատել «Հայաստանի Հանրապետությունում բնական ծաղիկ հիվանդության համաճարակաբանական հսկողություն» ՍԿ N 3.1.1-023-11 սանիտարահամաճարակաբանական կանոնները և նորմերը համաձայն հավելվածի:

Հ. Քուշկյան

Հավելված ՀՀ առողջապահության նախարարի 2011 թ. նոյեմբերի 22-ի N 22-Ն հրամանի

ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԻԿ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆ ՍԿ N 3.1.1-023-11 ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ

Բ Ա Ժ Ի Ն  I

 ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏ

1. Բնական ծաղիկ հիվանդության համաճարակաբանական հսկողության կազմակերպման սույն սանիտարահամաճարակաբանական կանոնները և նորմերը (այսուհետ՝ Կանոններ) նախատեսված են բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների (անկախ կազմակերպաիրավական ձևից և գերատեսչական պատկանելությունից) բուժաշխատողների համար, ովքեր իրականացնում են բնական ծաղկի դեպքերի հայտնաբերումը, բուժօգնությունը և սպասարկումը, այդ թվում` ՀՀ պետական սահմանի անցման կետերին կցված բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունները:

2. Սույն Կանոնները ներառում են բնական ծաղիկ հիվանդության (այսուհետ՝ բնական ծաղկի) դեպքերի հայտնաբերման, ախտորոշման, վարման, կոնտակտավորների հսկողության, կանխարգելման և այլ հարցեր, որոնք ուղղված են բնական ծաղկի համաճարակաբանական հսկողության ապահովմանը:

3. Բնական ծաղկի համաճարակաբանական հսկողության կազմակերպման ընդհանուր մոտեցումները հաստատվել են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 4-ի ««Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմներով հարուցված հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության կազմակերպում» ՍԿ N 3.13.1,7.006.05 սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները» հաստատելու մասին» թիվ 1396-Ն հրամանով և բխում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2005 թվականի նոյեմբերի 15-ի «Մարդու համար ախտածնության 1-4-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների, հելմինթների և կենսաբանական ծագում ունեցող թույների ցանկը հաստատելու մասին» թիվ 2121-Ն որոշման պահանջներից:

4. Բնական ծաղկի ախտածնության և համաճարակաբանության վերաբերյալ ընդհանուր դրույթները ներկայացված են սույն կանոնների հավելված 1-ում:

Բ Ա Ժ Ի Ն  II

ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ ՎԱՐԱԿԻ ԱՂԲՅՈՒՐԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ

Գ Լ ՈՒ Խ  1

 ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿՈՎ ՀԻՎԱՆԴՆԵՐԻ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄ

5. Սույն կանոնների հավելված 2-ով ներկայացված բնական ծաղկի կասկածելի դեպքի ստանդարտ բնորոշմանը համապատասխանող` բնական ծաղիկ հիվանդության կասկածով անձանց հայտնաբերումն իրականացվում է բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների բուժաշխատողների, ընտանեկան բժիշկների կողմից` ամբուլատոր և ստացիոնար ընդունելությունների, տնային կանչերի, բժշկական զննությունների ժամանակ, բնական ծաղկով հիվանդի և վարակի այլ աղբյուրների հետ շփված անձանց նկատմամբ բժշկական հսկողություն իրականացնելիս, ինչպես նաև` ՀՀ պետական սահմանի անցման կետերում Սանիտարական կարանտինային կետերի բուժաշխատողների կողմից` սանիտարակարանտինային հսկողության իրականացման ժամանակ:

6. Բնական ծաղկով հիվանդների հայտնաբերման, այդ թվում` կասկածի դեպքում արտահերթ հաղորդվում է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարություն` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2010 թվականի դեկտեմբերի 17-ի ««Վարակիչ հիվանդությունների «իրական ժամանակում» էլեկտրոնային համաճարակաբանական հսկողություն» սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները հաստատելու մասին» թիվ 35-Ն հրամանի:

Գ Լ ՈՒ Խ  2

ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄԸ

7. Բնական ծաղկի դեպքերն ախտորոշվում են համաճարակաբանական, կլինիկական տվյալների հիման վրա, և վերջնականապես հաստատվում լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքում:

8. Բնական ծաղիկն ախտորոշվում է համաձայն դեպքի ստանդարտ բնորոշման` ըստ սույն կանոնների հավելված 2-ի:

Գ Լ ՈՒ Խ  3

 ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԴԵՊՔԵՐԻ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ ԵՎ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

9. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում հաշվառման (գրանցման) ենթակա են բնական ծաղկով հիվանդության և՛ կասկածելի, և՛ հավանական, և՛ հաստատված դեպքերը:

10. Բնական ծաղկի դեպքերի հաշվառումը և հաշվետվությունը իրականացվում է համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի դեկտեմբերի 17-ի «Վարակիչ հիվանդությունների «իրական ժամանակում» էլեկտրոնային համաճարակաբանական հսկողություն»` ՍԿ 3.1.1-018-10 սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները հաստատելու մասին» թիվ 35-Ն հրամանի:

11. Բնական ծաղկի դեպքը դիտվում է հանրային առողջապահության ոլորտում անսովոր կամ անսպասելի դեպք և ենթակա է անմիջապես հաղորդման Միջազգային առողջապահական կանոնների հարցերով Ազգային համակարգող մարմնին` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2010 թվականի օգոստոսի 26-ի «Միջազգային առողջապահական (բժշկասանիտարական) կանոնների հարցերով ազգային համակարգող մարմնի և շահագրգիռ մարմինների համագործակցության մեխանիզմները և համակարգման ընթացակարգերը հաստատելու մասին» թիվ 1138-Ն որոշման և ծանուցվում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության Միջազգային առողջապահական կանոնների հարցերով հաղորդակցման կետին` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2009 թվականի օգոստոսի 6-ի «Ազգային համակարգող մարմնի և Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հաղորդակցման կետերի միջև կանոնավոր կապի ապահովման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 913-Ն որոշման:

Գ Լ ՈՒ Խ  4

ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿՈՎ ՀԻՎԱՆԴՆԵՐԻ ՄԵԿՈՒՍԱՑՄԱՆ ԵՎ ՀՈՍՊԻՏԱԼԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ

12. Բնական ծաղկի յուրաքանչյուր դեպք, այդ թվում` կասկածելի, ենթակա է անմիջապես մեկուսացման և հոսպիտալացման ինֆեկցիոն հիվանդանոցի հատուկ բաժանմունքում (ապահովված Մելցերյան մեկուսարաններով):

13. Բնական ծաղկի դեպքերի ախտորոշման և բուժման հարցերը կանոնակարգվում են ՀՀ առողջապահության նախարարի հրամաններով:

Գ Լ ՈՒ Խ  5

 ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԿԱՍԿԱԾՈՎ ՀԻՎԱՆԴԻ ՏԵՂԱՓՈԽՈՒՄԸ

14. Բնական ծաղկի կասկածով հիվանդի տեղափոխումն իրականացվում է տարհանման ջոկատի կողմից` համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 5-ի ««Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների միջոցով հարուցված հիվանդությունների օջախների տարածքում ծավալվող հոսպիտալների, մեկուսարանների և օբսերվատորների աշխատանքին ներկայացվող պահանջներ» ՍԿ N 3.13.1.7.006.06 սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները հաստատելու մասին» թիվ 1403-Ն հրամանի:

Գ Լ ՈՒ Խ  6

ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿՈՎ ՀԻՎԱՆԴՆԵՐԻ ԿԱՄ ՎԱՐԱԿԻ ՈՐԵՎԷ ԳՈՐԾՈՆԻ ՀԵՏ ՇՓՎԱԾ ԱՆՁԱՆՑ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

15. Հիվանդին հայտնաբերող բժշկի կողմից կազմվում է սույն կանոնների հավելված 2-ով սահմանված բնական ծաղկի դեպքի համաճարակաբանական ցուցանիշին համապատասխանող` բնական ծաղկով կասկածելի, հավանական կամ հաստատված հիվանդի (դիակի), բնական ծաղկի վիրուսի լաբորատոր շտամի հետ շփված կամ հնարավոր կենսաահաբեկչական գործողության վայրում գտնված անձանց, (այսուհետ` բնական ծաղկով հիվանդի կամ վարակի որևէ գործոնի հետ շփված անձինք) ցուցակ` համաձայն սույն կանոնների հավելված 3-ի: Կազմված ցուցակը փոխանցվում է սույն կետում նշված անձանց բժշկական հսկողություն իրականացնող ինֆեկցիոն հիվանդանոցին:

16. Բնական ծաղկով հիվանդի կամ վարակի որևէ գործոնի հետ շփված անձինք մեկուսացվում են ինֆեկցիոն հիվանդանոցի հատուկ բաժանմունքում (ապահովված Մելցերյան մեկուսարաններով) 14 օրվա ընթացքում` բժշկական հսկողության իրականացմամբ, վարակի հսկողության համապատասխան պայմանների ապահովմամբ: Նրանց նկատմամբ իրականացվում է ամենօրյա զննում, ջերմաչափում, արդյունքները գրանցվում են համապատասխան առաջնային բժշկական փաստաթղթերում կամ ամբուլատոր քարտերում, ինչպես նաև` Բնական ծաղկով հիվանդի կամ վարակի որևէ գործոնի հետ շփված անձանց առողջության մոնիթորինգի թերթիկում` համաձայն սույն կանոնների հավելված 3-ի:

17. Անկախ տարիքից և հակացուցումներից, ինչպես նաև` պատվաստումային կարգավիճակից` բնական ծաղկով հիվանդի կամ վարակի որևէ գործոնի հետ շփված անձանց 48 ժամվա ընթացքում պատվաստում են բնական ծաղկի դեմ` ՀՀ առողջապահության նախարարության ենթակայության տակ գտնվող և ՀՀ առողջապահության նախարարի կողմից նշանակված բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունում, ինպես նաև իրականացնում են արտակարգ կանխարգելում` 4-6 օրվա ընթացքում դոնորական հակածաղկային գամմա-գլոբուլինի միջմկանային ներարկում և հակավիրուսային մետիսազոն պատրաստուկի ընդունում խմելու ձևով:

18. Բնական ծաղկի խմբակային դեպքերի և բռնկումների ժամանակ ներքոհիշյալ խմբերը առաջին հերթին ենթակա են պատվաստման.

1) հիվանդից 2 մետրից պակաս հեռավորության վրա գտնված անձինք,

2) տնային օջախներում հիվանդի հետ շփված անձինք,

3) հիվանդին առաջնային բժշկական օգնություն և խնամք ցուցաբերած անձինք,

4) բնական ծաղկով հիվանդ (կասկածելի) անձից վերցված կլինիկական նմուշների հետ աշխատող լաբորատոր մասնագետները,

5) վարակված նյութերի հետ հավանական շփում ունեցած անձինք (օրինակ` լվացքատան, թափոնների և ախտահանման պատասխանատու աշխատողներ),

6) բնական ծաղկի դեպքի համաճարակաբանական հետազոտություն, կոնտակտավորների հայտնաբերում, պատվաստում, կարանտինային և մեկուսացման միջոցառումներ իրականացնող անձնակազմը,

7) հիվանդների վարման, բուժման կամ մեկուսացման սենքեր մուտքի թույլտվություն ունեցող անձինք,

8) բնական ծաղկի դեպքի հետ միևնույն սենյակում գտնված անձինք, եթե հավանական է եղել վարակի օդակաթիլային (աերոզոլային) տարածումը ամբողջ սենյակում (ծաղկի հեմոռագիկ ձևով և/կամ ակտիվ հազացող հիվանդի ներկայությամբ):

19. Եթե բնական ծաղկով հիվանդի կամ վարակի որևէ գործոնի հետ շփված անձանց որևէ պատճառով պատվաստում չի իրականացվում, նրանց մեկուսացումը և բժշկական հսկողությունը շարունակվում է 21 օրվա ընթացքում:

20. Բնական ծաղկի խմբակային դեպքերի և բռնկումների ժամանակ օջախի համաճարակաբանական հետազոտության աշխատանքներում կարող են ընդգրկվել նաև բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների բժիշկներ (վարակաբան, մանկաբույժ և այլն):

Բ Ա Ժ Ի Ն  III

ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԴԵՊՔ ԱՐՁԱՆԱԳՐԵԼԻՍ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ԱՌԱՋՆԱՅԻՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

Գ Լ ՈՒ Խ  7

ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՈՒՄ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԿԱՍԿԱԾՈՎ ՀԻՎԱՆԴԻ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ԱՌԱՋՆԱՅԻՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

21. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում` ստացիոնարում, պոլիկլինիկայում, բուժակմանկաբարձական կետում, ինչպես նաև` տանը (կամ այլ կազմակերպությունում), և հյուրանոցում բնական ծաղկով կասկածելի հիվանդ հայտնաբերելու դեպքում առաջնային հակահամաճարակային միջոցառումները իրականացվում են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2011 թվականի օգոստոսի 9-ի «Հայաստանի Հանրապետությունում ատիպիկ թոքաբորբի համաճարակաբանական հսկողություն» ՍԿ 3.1.1-0-22-11 սանիտարահամաճարակաբանական կանոնները և նորմերը հաստատելու մասին» թիվ 08-Ն հրամանի Հավելված 1-ի 2-րդ բաժնում նկարագրված միջոցառումներին համանման և համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 5-ի ««Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների միջոցով հարուցված հիվանդությունների օջախների տարածքում ծավալվող հոսպիտալների, մեկուսարանների և օբսերվատորների աշխատանքին ներկայացվող պահանջներ» ՍԿ N 3.13.1,7.006.06 սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները հաստատելու մասին» թիվ 1403-Ն հրամանի:

22. Հիվանդի (դիակի) մաշկի ցանից` վեզիկուլայից, պուստուլայից, կեղևից և թեփուկից, ինչպես նաև` լորձաթաղանթներից քսուքի, արյան նմուշների տեղափոխումը իրականացվում է համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 6-ի «Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների հաշվառման, պահպանման, հանձնման և տեղափոխման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 1409-Ն հրամանի:

23. Բնական ծաղկով հիվանդներ ընդունած հիվանդանոցներում ախտահանման աշխատանքների, բժշկական նշանակության սարքերի և սարքավորումների ախտահանման, նախամանրէազերծման և մանրէազերծման աշխատանքները կազմակերպվում են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 5-ի ««Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների միջոցով հարուցված հիվանդությունների օջախների տարածքում ծավալվող հոսպիտալների, մեկուսարանների և օբսերվատորների աշխատանքին ներկայացվող պահանջներ» ՍԿ N 3.13.1,7.006.06 սանիտարահամաճարակային նորմեր և կանոններ հաստատելու մասին» թիվ 1403-Ն հրամանի, Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2008 թվականի նոյեմբերի 20-ի «ՀՀ-ում տուբերկուլոզի համաճարակաբանական հսկողություն» ՍԿ 3.1.1-010-08 սանիտարահամաճարակաբանական կանոններ և նորմեր հաստատելու մասին» թիվ 21-Ն հրամանի և ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի հուլիսի 16-ի ««Ախտահանման, կրծողասպան և միջատասպան աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և աշխատողների առողջության պահպանման» ՍՆ 2.2.5-003-05 սանիտարական կանոններ և նորմեր հաստատելու մասին» թիվ 13-Ն հրամանի, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրված բոլոր ախտահանիչ միջոցներով` համաձայն դրանց կից հրահանգներում ներկայացված օգտագործման կանոնների:

Գ Լ ՈՒ Խ  8

ԱԽՏԱԲԱՆԱԱՆԱՏՈՄԻԱԿԱՆ ԲԱԺԱՆՄՈՒՆՔՈՒՄ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ԱՌԱՋՆԱՅԻՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

24. Դիակի հերձման ժամանակ բնական ծաղկի կասկածի դեպքում հերձումը իրականացվում է համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2008 թվականի օգոստոսի 25-ի ««Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների միջոցով հարուցված հիվանդությունների օջախներում իրականացվող ախտաբանաանատոմիական աշխատանքին ներկայացվող պահանջներ»» սանիտարահամաճարակային նորմեր և կանոններ հաստատելու մասին» թիվ 15-Ն հրամանի:

Բ Ա Ժ Ի Ն  IV

ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՈՒՄ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԴԵՊՔ ԱՐՁԱՆԱԳՐԵԼԻՍ ԵՎ ԲՈՒԺԵԼԻՍ ՎԱՐԱԿԻ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

25. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում բնական ծաղկի վարակի հսկողությունը իրականացվում է համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 5-ի ««Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների միջոցով հարուցված հիվանդությունների օջախների տարածքում ծավալվող հոսպիտալների, մեկուսարանների և օբսերվատորների աշխատանքին ներկայացվող պահանջներ» ՍԿ N 3.13.1,7.006.06 սանիտարահամաճարակային նորմեր և կանոններ հաստատելու մասին» թիվ 1403-Ն հրամանի և ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 6-ի «Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների հետ աշխատանքի կազմակերպման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 1408-Ն հրամանի:

26. Բնական ծաղկով կամ այդ հիվանդության կասկածով անձանց հետ շփված բուժաշխատողների նկատմամբ իրականացվում են սույն Կանոնների Գլուխ 4-ում նկարագրված միջոցառումները:

Բ Ա Ժ Ի Ն  V

 ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԹԱՓՈՆՆԵՐԻ ՎԱՐՈՒՄԸ

27. Բժշկական թափոնների վարումն իրականացվում է համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի 2008 թվականի մարտի 4-ի ««Բժշկական թափոնների գործածությանը ներկայացվող հիգիենիկ և հակահամաճարակային պահանջներ» N 2.1.3-3 սանիտարական կանոններ և նորմեր հաստատելու մասին» թիվ 03-Ն հրամանի և ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 6-ի «Մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների հետ աշխատանքի կազմակերպման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 1408-Ն հրամանի:

Հավելված 1

ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԱԽՏԱԾՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Բնական ծաղիկը պատկանում է հատուկ վտանգավոր վիրուսային հիվանդությունների խմբին:

2. Բնական ծաղիկը անթրոպոնոզ, բարձր վարակելիություն ունեցող հատուկ վտանգավոր վարակ է: Բնական ծաղկի նկատմամբ ընկալ են չպատվաստված բոլոր անձինք: Բնական անընկալություն բնական ծաղկի դեմ չի լինում: Հիվանդանում են ցանկացած տարիքում, հատկապես խոցելի են մինչև 4 տարեկան երեխաները: Հիվանդության գաղտնի շրջանի տևողությունը 7-19 օր է, հաճախ` 10-14 օր:

3. Բնական ծաղկին բնորոշ է արտահայտված ինտոքսիկացիան, տենդը, յուրօրինակ պապուլոզ-պուստուլոզ ցանը մաշկի և լորձաթաղանթների վրա` խիստ բնորոշ զարգացման շրջափուլով (մակուլա, պապուլա, վեզիկուլա, պուստուլա, կեղև և սպի):

4. Հիվանդության աղբյուրը հիվանդ մարդն է, որը վարակիչ է գաղտնի շրջանի վերջում և հիվանդության առաջին օրերին, երբ վարակի փոխանցումը հիմնականում կատարվում է օդակաթիլային ճանապարհով:

5. Հնարավոր է նաև վարակի փոխանցումը հիվանդի ախտահարված մաշկի հետ անմիջական շփման միջոցով կամ ծաղկի պուստուլների պարունակությամբ, մաշկից ու լորձաթաղանթներից պոկվող կեղևներով վարակված խնամքի պարագաների, խաղալիքների և այլ իրերի միջոցով: Բնական ծաղկից մահացածի դիակը նույնպես երկար ժամանակ պահպանում է բարձր վարակելիություն:

6. Բնական ծաղկով հիվանդացած անձինք ձեռք են բերում կայուն իմունիտետ և հիվանդության կրկնակի դեպքեր արձանագրվում են շատ հազվադեպ:

7. Բնական ծաղիկն առաջացրել է ամայացնող պանդեմիաներ` պատճառ դառնալով հազարավոր մարդկային զոհերի: 1796 թվականից ի վեր աշխարհում իրականացվում են բնական ծաղկի պատվաստումներ:

8. 1967թ. Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը ծրագիր ընդունեց ամբողջ աշխարհում բնական ծաղկի վերացման վերաբերյալ: Զանգվածային պատվաստումների և կարանտինային միջոցառումների իրականացման շնորհիվ հիվանդացությունը աստիճանաբար նվազեց: Բնական ծաղկով բնական ճանապարհով վարակման վերջին դեպքը արձանագրվել է 1977 թվականին Սոմալիում:

9. 1980թ. մայիսին Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը հայտարարեց բնական ծաղկի լրիվ վերացման մասին: Այդ ժամանակվանից արձանագրվել են բնական ծաղկից մարդկանց մահվան միայն մի քանի դեպքեր, որոնք լաբորատոր վարակման կամ պատվաստման բարդության արդյունք են հանդիսացել: 1980թ. հետո ծաղկի դեմ պատվաստումները դարձել են ոչ պարտադիր: Հայաստանի Հանրապետության բնակիչների շրջանում (նախկին Խորհրդային Միությունում) բնական ծաղկի դեմ պատվաստումները դադարեցվել են 1983 թվականից:

10. Բնական ծաղկի վիրուսի շրջանառության ընդհատումից հետո Կենտրոնական և Արևմտյան Աֆրիկայի արևադարձային անտառային տարածաշրջաններում հայտնաբերվել է կապիկների ծաղկի վիրուսը, որն իր կենսաբանական և հակածնային հատկություններով, ինչպես նաև` մարդկանց մոտ կլինիկական արտահայտությամբ նման է բնական ծաղկի վիրուսին, հետևաբար` հնարավոր է վարակի փոխանցումը կապկից մարդուն:

11. Վերջին տարիներին աշխարհում ակտիվացել է կենսաահաբեկչության վտանգը և չի բացառվում, որ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության երկու տարածաշրջանային կենտրոններում պաշտոնապես պահպանվող բնական ծաղկի վիրուսի թանգարանային շտամները կարող են օգտագործվել այլ նպատակներով: Այս առումով` բնական ծաղկի համաճարակաբանական հսկողության վերագործադրումն անհրաժեշտություն է դառնում:

ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿԻ ԴԵՊՔԻ ՍՏԱՆԴԱՐՏ ԲՆՈՐՈՇՈՒՄ

1. Դեպքի դասակարգում

1) Կասկածելի	Կլինիկական նկարագրին համապատասխանող դեպք
2) Հավանական	Կասկածելի դեպք, գումարած`

ա. բռնկման առկայություն և համաճարակաբանական կապ`

բ. հաստատված դեպքի, կապկի, լաբորատորիայից վիրուսի արտահոսքի կամ կենսաահաբեկչական գործողության հետ:

2. Հաստատված

Կասկածելի կամ հավանական դեպք` լաբորատոր հաստատված:

3. Համաճարակաբանական ցուցանիշ - համաճարակաբանական վերհուշի (անամնեզի) առկայություն` շփում բնական ծաղկով կասկածելի, հավանական կամ հաստատված հիվանդի (դիակի), բնական ծաղկի վիրուսի լաբորատոր շտամի, կապկի հետ կամ հնարավոր կենսաահաբեկչական գործողության վայրում գտնվելը:

4. Կլինիկական նկարագիր - Ջերմության հանկարծակի բարձրացում 38⁰ և ավելի, որին հետևում է առանց այլ ակնհայտ պատճառի առաջացած մաշկի հյուսվածքում խորը տեղակայումով վեզիկուլների և պուստուլների առաջացում, որոնք գտնվում են զարգացման միևնույն փուլում:

5. Լաբորատոր ցուցանիշներ - պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայով վիրուսի ԴՆԹ-ի նույնականացում, կամ մարդու մաշկի ցանից` վեզիկուլայի, պուստուլայի, կեղևի և թեփուկի մեջ, ինչպես նաև` լորձաթաղանթներից վերցված քսուքներում և արյան մեջ վիրուսի հայտնաբերում էլեկտրոնային մանրադիտակման մեթոդով, ինչպես նաև շճաբանական մեթոդով` անուղղակի հեմագլյուտինացիայի իմունոֆլյուորեսցենտային մեթոդով, միկրոպրեցիպիտացիայի ռեակցիայով: Նախնական արդյունքը ստացվում է 24 ժամից, հետագա հետազոտության ընթացքում վիրուսը անջատվում և նույնականացվում է:

Հավելված 3

ԲՆԱԿԱՆ ԾԱՂԿՈՎ ՀԻՎԱՆԴԻ ԿԱՄ ՎԱՐԱԿԻ ՈՐԵՎԷ ԳՈՐԾՈՆԻ ՀԵՏ ՇՓՎԱԾ ԱՆՁԱՆՑ (ԱՅԴ ԹՎՈՒՄ ԲՈՒԺԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ) ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳԻ ԹԵՐԹԻԿ

(Դիտարկումը իրականացվում է բնական ծաղկով հիվանդի կամ վարակի որևէ գործոնի հետ շփումից 14 օրվա ընթացքում)

Լրացնող ______________________ ԲԿԿ ______________________________ Մարզ/Տարածաշրջան___________________