310.0001.11.02.99
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՏԵՍՉՈՒԹՅՈՒՆ
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
|
11 փետրվարի 1999 թ. |
N 01/8 |
«ՍՏՈՒԳՈՒՄՆԵՐՈՎ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՎԱԾ ՀԱՐԿԵՐԻ, ԴՐԱՆՑ ԳԾՈՎ ՀԱՇՎԱՐԿՎԱԾ ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՊԱՏԺԱՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՁԵՎԱԿԵՐՊՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՈՒ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՀԱՇՎԱՐԿՆԵՐՈՒՄ ԴՐԱՆՑ ԱՐՏԱՑՈԼՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ» ՀՐԱՀԱՆԳՉԱԿԱՆ ՆԱՄԱԿԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 2 հոդվածի «գ» կետը և նպատակ ունենալով պարզաբանել ձեռնարկություններում և կազմակերպություններում ստուգումների հետևանքով հայտնաբերված հարկվող օբյեկտների, դրանց գծով հաշվարկված հարկերի, ֆինանսական պատժամիջոցների (տույժերի և տուգանքների) հաշվապահական հաշվառման մեջ ձևակերպման կարգը`
Հրամայում եմ
Հաստատել «Ստուգումներով հայտնաբերված հարկերի, դրանց գծով հաշվարկված ֆինանսական պատժամիջոցների հաշվապահական ձևակերպումների և հաշվետվություններում ու հարկային հաշվարկներում դրանց արտացոլման վերաբերյալ» հրահանգչական նամակը:
|
ՀՀ հարկային տեսչության պետ |
Ս. Այվազյան |
| Հաստատված է` ՀՀ հարկային տեսչության 11 փետրվարի 1999 թ. թիվ 01/8 հրամանով |
Համաձայնեցված է |
Հ Ր Ա Հ Ա Ն Գ Չ Ա Կ Ա Ն Ն Ա Մ Ա Կ
ՍՏՈՒԳՈՒՄՆԵՐՈՎ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՎԱԾ ՀԱՐԿԵՐԻ, ԴՐԱՆՑ ԳԾՈՎ ՀԱՇՎԱՐԿՎԱԾ ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՊԱՏԺԱՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՁԵՎԱԿԵՐՊՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՈՒ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՀԱՇՎԱՐԿՆԵՐՈՒՄ ԴՐԱՆՑ ԱՐՏԱՑՈԼՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
Սույն հրահանգչական նամակը մշակված է հիմք ընդունելով «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 2 հոդվածի «գ» կետը և նպատակ ունի պարզաբանել ձեռնարկություններում և կազմակերպություններում (այսուհետև կազմակերպություն) ստուգումների հետևանքով հայտնաբերված հարկվող օբյեկտների, դրանց գծով հաշվարկված հարկերի, ֆինանսական պատժամիջոցների (տույժերի և տուգանքների) հաշվապահական հաշվառման մեջ ձևակերպման կարգը:
Սույն հրահանգչական նամակով, պայմանական օրինակներով, ներկայացվում են կազմակերպություններում առավել հաճախ հանդիպող սխալները, դրանց հետևանքով ստուգմամբ արձանագրված գումարների հաշվապահական ձևակերպումները և հաշվարկներում ներկայացման կարգը ըստ առանձին հարկատեսակների:
1. Շահութահարկի գծով.
Հայտնաբերված (պակաս ցույց տրված) շահույթը կամ վնասը կազմակերպությունը արտացոլում է առաջիկա ներկայացվելիք հաշվապահական հաշվետվություններում և շահութահարկի հաշվարկներում:
Այսպես, Ձև N 2 «Ֆինանսական արդյունքների մասին» հաշվետվության մեջ այդ շահույթը արտացոլվում է 120 «Գործառնական այլ եկամուտներ» տողում:
Ձև N 5 «Ֆինանսական հաշվետվություններին կից ծանոթագրություններ»-ի 9-րդ բաժնի «Հաշվարկներ բյուջեի հետ» շահութահարկի 700 «Շահութահարկ» տողում պետք է ցույց տրվի ինչպես տվյալ հաշվետու տարվա արդյունքներով հաշվարկված հարկի, այնպես էլ հայտնաբերված (նախորդ տարիների) շահույթի համար նախատեսված հարկի գումարը: Նույն բաժնի 780 «Տույժեր» տողում պետք է ցույց տրվի հաշվարկված տույժի գումարը, իսկ 790 «Տուգանքներ» տողում պետք է ցույց տրվի հաշվարկված տուգանքների հանրագումարը:
Միաժամանակ կազմակերպությունը տարեկան «Փաստացի շահութահարկի հաշվարկ»-ի մեջ հայտնաբերված շահույթի գումարը արտացոլում է 0100 «Հաշվետու տարվա ֆինանսական արդյունքների հանրագումարը ըստ հաշվապահական հաշվառման տվյալների» տողում, իսկ ստուգման արդյունքներով առաջադրված շահութահարկի գումարը` հաշվարկի 0800 «Շահութահարկի գումարը» տողում: Ստուգող մարմինների կողմից արդեն իսկ գանձման առաջադրված շահութահարկի գումարը արտացոլվում է հաշվարկի 1000 տողում (հաշվարկված կանխավճարների հետ մեկտեղ):
Նման դեպքերում կազմակերպությունը տարեկան շահութահարկի հաշվարկի հետ միասին հարկային մարմնին ներկայացնում է նաև համապատասխան տեղեկանք` հաշվարկի 1000 տողում արտացոլված գումարի կառուցվածքի մասին:
«Ֆինանսական արդյունքների մասին հաշվետվություն»-ում և տարեկան «Փաստացի շահութահարկի հաշվարկ»-ում (0101 տողում) վերը նշված ձևով համապատասխանաբար իրականացվում է նաև հաշվետու տարում հայտնաբերված նախորդ տարիների գործառնություններին վերաբերվող վնասների ձևակերպումը:
Կազմակերպությունը ստուգման արդյունքներով արձանագրված ֆինանսական պատժամիջոցների հանրագումարը պետք է արտացոլի տարեկան փաստացի շահութահարկի հաշվարկում` (հաշվարկի 0216 տողում):
Մինչև ստուգումը կազմակերպության կողմից նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջաններում պակաս ցույց տված շահույթը ինքնուրույն հայտնաբերելու և հարկային տեսչությանը ներկայացվող հաշվետվություններում, հաշվարկներում ճշտում կատարած լինելու դեպքում հաշվարկվում է միայն հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար տույժ:
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «Շահութահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության նոր օրենքը գործում է 1998թ. հունվարի 1-ից, համաձայն որի շահութահարկը հաշվարկվում և հաշվարկները ներկայացվում են տարեկան կտրվածքով, ընդունվել է, որ ստուգումները կատարվել են 1999 թվականի հոկտեմբերի 1-ին և ստուգմամբ արձանագրված հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար տույժերը հաշվարկվել են առ 01.10.99թ. դրությամբ: Շահութահարկի հաշվարկման ժամանակ ընդունվել է, որ հարկվող շահույթը չի գերազանցել 7000,0 հազար դրամը և շահութահարկը հաշվարկվել է 15% դրույքաչափով:
Ստորև 1.1-1.4 ենթակետերում բերված օրինակներում կազմակերպությունը հայտնաբերված (պակաս ցույց տրված) շահույթը (վնասը) առաջիկա ներկայացվելիք հաշվապահական հաշվետվություններում և շահութահարկի հաշվարկներում պետք է արտացոլի սույն կետում նշված կարգով:
1.1. Կազմակերպությունը Ռուսաստանի Դաշնությունից 1998թ. դեկտեմբերի 18-ին Հայաստանի Հանրապետություն է ներմուծել 4000,0 հազ. դրամի ապրանք: Ըստ մաքսային մարմինների կողմից կատարված հաշվարկի, մաքսային արժեքը կազմել է 4800,0 հազ. դրամ: Կազմակերպությունը ապրանքը ներմուծելիս մաքսային մարմիններին վճարել է 1454,4 հազար դրամ, այդ թվում`
- մաքսատուրք 480,0 հազ. դրամ (մաքսային արժեքի 10%-ի չափով)
- մաքսավճար 14,4 հազ. դրամ (մաքսային արժեքի 0,3%-ի չափով)
- ԱԱՀ 960,0 հազ. դրամ (մաքսային արժեքի 20%- ի չափով)
- ապրանքը մինչև պահեստ տեղափոխելու համար ծախսվել է 300,0 հազ. դրամ:
1998 թ. ընթացքում ներմուծված ապրանքներից չի իրացվել, սակայն վերը նշված ծախսերը ամբողջությամբ` 794,4 (480,0+14,4+300,0)հազար դրամ դուրս է գրվել 1998 թ. տարեկան արդյունքներով, տալով հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
| Դտ 46 Կտ 44 | 794,4 հազ. դրամ |
| Դտ 80 Կտ 46 | 794,4 հազ. դրամ |
Ստուգման արդյունքներով արձանագրվել է, որ նշված ծախսերը կազմակերպությունը կարող էր դուրս գրել միայն իրացված ապրանքներին բաժին ընկնող մասով (այդ ծախսերն ավելացվում են ապրանքի ձեռք բերման արժեքին, կամ պահվում է 44 հաշվի վրա և դուրս գրվում 46 հաշվին, իրացված ապրանքներին բաժին ընկնող մասով), իսկ կազմակերպությունը վերը նշված ապրանքները չի իրացրել: Այսպիսով այս գործարքով շահութահարկով հարկվող օբյեկտը կազմակերպությունը նվազեցրել է 794,4 հազ. դրամով:
Ստուգման ակտով կազմակերպությունից լրացուցիչ գանձման է առաջադրվել `
| - շահութահարկ | 119,2 հազ. դրամ | ||
| - հարկվող օբյեկտը թաքցնելու համար տուգանք | 59,6 հազ. դրամ | ||
| - հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար տույժ | 37,9 հազ. դրամ | ||
| - «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 25 հոդվածի համաձայն տուգանք | 11,9 հազ. դրամ | ||
| Ընդամենը | 228,6 հազ. դրամ |
Ստուգման արդյունքներով պետք է կարմիր ստորնոյով տրվի ճշտում այն հաշվապահական ձևակերպումներում, որտեղ փաստացի կատարվել են սխալները`
Դտ 46 Կտ 44 - 794,4 հազ. դրամ (կարմիր ստորնոյով)
Դտ 80 Կտ 46 - 794,4 հազ. դրամ (կարմիր ստորնոյով)
Միաժամանակ տրվում են հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 41 Կտ 44 - 794,4 հազ. դրամ
Դտ 81 Կտ 68 - 119,2 հազ. դրամ
Դտ 80 Կտ 68 - 109,4 հազ. դրամ (59,6+37,9+11,9)
1.2. Կազմակերպությունը 1998 թվականին հայտնաբերել է, որ 1994թ. 4-րդ եռամսյակում 2400, 0 հազ դրամով ծախսերը պակաս է հաշվարկել, որի հետևանքով 1994թ. տարեկան արդյունքներով ավել է հաշվարկել շահույթը 2400,0 հազար դրամով:
Սխալն ուղղելու համար կազմակերպությունը տվել է հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 88 Կտ 26 - 2400,0 հազ. դրամ (կարմիր ստորնոյով)
Դտ 80 Կտ 26 - 2400,0 հազ. դրամ,
նշված գումարի չափով պակասեցնելով 1998 թվականի հարկվող շահույթը 2400,0 հազար դրամով:
Ստուգմամբ արձանագրվել է, որ հարկվող շահույթը որոշելիս, ծախսերի թվին են դասվում մասնավորապես հաշվետու տարում հայտնաբերված` դրան անմիջապես նախորդող 3 տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսերը:
Ստուգման արդյունքներով կազմակերպությանը առաջադրվել է պետբյուջե վճարել`
| - շահութահարկ | 360,0 հազ. դրամ | ||
| - հարկվող օբյեկտը թաքցնելու համար տուգանք | 180,0 հազ. դրամ | ||
| - հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար տույժ | 114,5 հազ. դրամ | ||
| - «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 25 հոդվածի համաձայն տուգանք | 36,0 հազ. դրամ | ||
| Ընդամենը | 690,5 հազ. դրամ |
Ստուգման արդյունքներով կազմակերպությունը պետք է տա հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 81 Կտ 68 - 360,0 հազ. դրամ
Դտ 80 Կտ 68 - 330,5 հազ. դրամ (180,0+114,5+36,0)
Կազմակերպությունը ստուգման ակտով արձանագրված ֆինանսական պատժամիջոցների հանրագումարը 330,5 հազ. դրամ (180,0+114,5+36,0) պետք է արտացոլի 1999թ. տարեկան փաստացի շահութահարկի հաշվարկում (հաշվարկի 0216 տողում), միևնույն ժամանակ 0212 տողում ավելացնելով 2400,0 դրամ:
1.3. Կազմակերպության 1998թ. համախառն եկամուտը կազմել է 37000,0 հազ. դրամ, ծախսերը 31000,0 հազ դրամ, որից 2500,0 հազ. դրամը առանց հիմնավորող փաստաթղթերի:
Կազմակերպությունը փաստացի շահութահարկի հաշվարկում հաշվետու տարվա ֆինանսական արդյունքներով շահույթը ցույց է տվել 6000,0 հազ. դրամ, հաշվետու տարվա համախառն եկամտի 1%-ից ավելի և 1,0 մլն. դրամից ավել կազմող կատարված և փաստաթղթերով չհիմնավորված ծախսերը 1500,0 հազ.դրամ, հարկվող շահույթը կազմել է 7500,0 հազ. դրամ և շահութահարկ է հաշվարկվել 1175,0 հազ. դրամ:
Ստուգման արդյունքներով արձանագրվել է, որ հաշվետու տարվա ֆինանսական արդյունքներով շահույթը կազմում է 6000,0 հազ. դրամ, հաշվետու տարվա համախառն եկամտի 1%-ից ավելի և 1,0 մլն. դրամից ավել կազմող կատարված և փաստաթղթերով չհիմնավորված ծախսերը իրականում կազմում են 2130,0 հազ.դրամ, իսկ հարկվող շահույթը` 8130,0 հազ. դրամ, որից շահութահարկ` 1332,5 հազ. դրամ:
Ստուգման ակտով կազմակերպությանը լրացուցիչ գանձման է առաջադրվել`
| - շահութահարկ | 157,5 հազ. դրամ | ||
| - հարկվող օբյեկտը թաքցնելու համար տուգանք | 78,8 հազ. դրամ | ||
| - հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար տույժ | 50,1 հազ. դրամ | ||
| - «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 25 հոդվածի համաձայն տուգանք | 15,8 հազ. դրամ | ||
| Ընդամենը` | 302,2 հազ. դրամ |
Ստուգման արդյունքներով կազմակերպությունը պետք է տա հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 81 Կտ 68 -157,5 հազ. դրամ
Դտ 80 Կտ 68 -144,7 հազ. դրամ (78,8+50,1+15,8)
1.4. Ձեռնարկությունը արտասահմանյան ֆիրմայի ապրանքանիշով արտադրում է պայուսակներ: Ապրանքանիշն օգտագործելու համար ոչ ռեզիդենտ կազմակերպությանը 1999թ. հունվարի 19-ին վճարել է 1700,0 հազ. դրամ գումար:
Ստուգմամբ արձանագրվել է, որ ոչ ռեզիդենտին եկամուտներ վճարելիս կազմակերպությունը որպես հարկային գործակալ պարտավոր էր կատարել պահում (աղբյուրի մոտ) և եկամուտը վճարելուց հետո 3 բանկային օրվա ընթացքում պետբյուջե վճարել 255,0 հազար դրամ գումար:
Ստուգման ակտով կազմակերպությանը առաջադրվել է ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետներում պետբյուջե վճարել`
| - շահութահարկ | 255,0 հազ. դրամ | ||
| - հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար տույժ | 129,0 հազ. դրամ |
Ստուգման արդյունքներով կազմակերպությունը պետք է տա հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 80 Կտ 68 - 384,0 հազ. դրամ (129,0+255,0)
2. Ավելացված արժեքի հարկի գծով.
Ավելացված արժեքի հարկի գումարները և հաշվարկված տույժերն ու տուգանքները արտացոլվում են առաջիկա ներկայացվելիք հաշվապահական հաշվետվություններում: ԱԱՀ-ի գծով հաշվարկված տույժերն ու տուգանքները արտացոլվում են նաև փաստացի շահութահարկի հաշվարկում:
Մասնավորապես` Ձև 5 «Ֆինանսական հաշվետվություններին կից ծանոթագրություններ»-ի` «Հաշվարկներ բյուջեի հետ» 9-րդ բաժնի 680 «Ավելացված արժեքի հարկ» տողի 5-րդ սյունակում պետք է ցույց տրվի ինչպես հաշվետու տարվա, այնպես էլ հայտնաբերված (նախորդ տարիների) ավելացված արժեքի հարկի գումարը: Նույն բաժնի 780 «Տույժեր» տողում պետք է ցույց տրվի հաշվարկված տույժի գումարը, իսկ 790 «Տուգանքներ» տողում` հաշվարկված տուգանքների հանրագումարը:
Հաշվարկված տույժերն ու տուգանքները արտացոլվում են նաև հարկային տեսչություն ներկայացվող տարեկան փաստացի շահութահարկի հաշվարկում (հաշվարկի 0216 տողում):
2.1. Կազմակերպությունը 1998թ. 1-ին եռամսյակում ներմուծել է մանկական սնունդ, որի համար մաքսային մարմիններին վճարել է 1020,0 հազ. դրամ ավելացված արժեքի հարկ, որի գծով տվել է հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումը`
Դտ 68 Կտ 51 - 1020,0 հազ. դրամ
Կազմակերպությունը 1-ին եռամսյակի համար ներկայացված ԱԱՀ-ի հաշվարկի 16 տողում նշել է մաքսային մարմիններին վճարված ԱԱՀ-ի 1020,0 հազ. դրամ գումարը` որպես հաշվանցման ենթակա հարկի գումար:
1998 թվականին կատարված ստուգմամբ արձանագրվել է, որ համաձայն «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 26 հոդվածի հարկից ազատված գործարքների գծով կազմակերպությունը իրավունք չուներ հաշվանցելու մաքսային հայտարարագրում առանձնացված ԱԱՀ-ի գումարը: Օրենքի 43 հոդվածի համաձայն հաշվարկվել է տուգանք 306,0 հազ. դրամի չափով (1020,0x30%):
Ստուգման արդյունքներով պետք է կարմիր ստորնոյով տրվի ճշտում`
Դտ 68 Կտ 51 - 1020,0 հազ. դրամ
Միաժամանակ տալով հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 44, 41 Կտ 51 - 1020,0 հազ. դրամ
Դտ 80 Կտ 68 - 306,0 հազ. դրամ
Նշված ճշտումները (եթե դրանք կատարվել են ստուգման ակտի հիման վրա) չեն արտացոլվում ինչպես ստուգման եռամսյակի ԱԱՀ-ի հաշվարկում, այնպես էլ ԱԱՀ-ի ճշտված հաշվարկում:
Նշված պատժամիջոցը չէր կիրառվի եթե կազմակերպությունը մինչև ստուգումը ինքնուրույն հայտնաբերած և ուղղած լիներ սխալը և հաջորդ եռամսյակի ԱԱՀ-ի հաշվարկի հետ միասին համապատասխան տարածքային հարկային տեսչություն ներկայացրած լիներ ԱԱՀ-ի ճշտված հաշվարկ կատարված ուղղման վերաբերյալ:
2.2. Կազմակերպությունը 1998թ. մայիս ամսին ոչ արտադրական (ոչ առևտրային) նպատակով ձեռք է բերել հիմնական միջոց, որի համար մատակարարի կողմից դուրս է գրվել հարկային հաշիվ`
Հիմնական միջոց - 3000,0 հազ. դրամ
ԱԱՀ - 600,0 հազ. դրամ
Կազմակերպությունը 1998թ. 2-րդ եռամսյակի ԱԱՀ հաշվարկը ներկայացնելիս ոչ արտադրական նպատակներով ձեռք բերված 600,0 հազ. դրամի ԱԱՀ հաշվանցել (պակասեցրել) է բյուջե վճարման ենթակա ԱԱՀ գումարից, որի հետևանքով պետբյուջե պակաս է վճարել 600,0 հազար դրամ ավելացված արժեքի հարկ:
Ստուգման արդյունքներով կազմակերպությանը առաջադրվել է բյուջե լրացուցիչ վճարել`
| ԱԱՀ | 600,0 հազ. դրամ | ||
| հարկվող օբյեկտը թաքցնելու համար տուգանք | 180,0 հազ. դրամ | ||
| հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար տույժ («Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23 հոդվածի համաձայն տույժերը հաշվարկվել է ոչ ավելի, քան 365 օր) | 424,8 հազ. դրամ | ||
| «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 25 հոդվածի համաձայն տուգանք | 60,0 հազ. դրամ | ||
| Ընդամենը` | 1264,8 հազ. դրամ |
Ստուգման արդյունքներով պետք է կարմիր ստորնոյով ճշտել այն ձևակերպումները, որում կատարվել են սխալները`
Դտ 68 Կտ 60 -600,0 հազ. դրամ
Միաժամանակ տալով հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 80 Կտ 60 - 600,0 հազ. դրամ
Դտ 80 Կտ 68 -664,8 հազ. դրամ (180,0+424,8+60,0)
Նշված ճշտումները (եթե դրանք կատարվել են ստուգման ակտի հիման վրա) չեն արտացոլվում ինչպես ստուգման եռամսյակի ԱԱՀ-ի հաշվարկում, այնպես էլ ԱԱՀ-ի ճշտված հաշվարկում:
Եթե կազմակերպությունը մինչև ստուգումը, ինքնուրույն հայտնաբերած, ուղղած լիներ իր սխալը և հաջորդ եռամսյակի ԱԱՀ-ի հաշվարկի հետ միասին համապատասխան տարածքային հարկային տեսչություն ներկայացրած լիներ ԱԱՀ-ի ճշտված հաշվարկ կատարված ուղղման վերաբերյալ, ապա վերջինիս նկատմամբ կհաշվարկվեր միայն ուշացած օրերի համար տույժ:
3. Եկամտահարկի գծով
Հարկի գումարները, ինչպես նաև հաշվարկված պատժամիջոցները արտացոլվում են հարկային մարմնին ներկայացվող հաշվապահական հաշվետվություններում, մասնավորապես Ձև 5 «Ֆինանսական հաշվետվություններին կից ծանոթագրություններ»-ի 9-րդ բաժնի «Հաշվարկներ բյուջեի հետ» եկամտահարկի գծով 710 «Եկամտահարկ» տողի 4-րդ սյունակում պետք է ցույց տրվի ինչպես հաշվետու տարվա, այնպես էլ հայտնաբերված (նախորդ տարիների) եկամտահարկի գումարը, նույն բաժնի 780 «Տույժեր» տողում պետք է ցույց տրվի տույժի գումարը:
Կազմակերպությունը արձանագրված եկամտահարկի գումարները (եթե հարկի վճարման պարտականությունը դրվել է կազմակերպության վրա` պակաս պահված հարկի գումարը ֆիզիկական անձանցից կարող է պահվել ոչ ավելի քան վերջին 3 ամսվա համար) և տույժերը պետք է արտացոլի տարեկան փաստացի շահութահարկի հաշվարկում` (հաշվարկի 0216 տողում):
Կազմակերպությունը ստուգման արդյունքներով արձանագրված գումարները չի արտացոլում հետագայում ներկայացվելիք եկամտահարկի հաշվարկներում, այլ հաշվարկներին կից ներկայացնում է համապատասխան տեղեկանք:
3.1. 1999թ. հոկտեմբերի 1-ին կազմակերպության մոտ կատարված ստուգմամբ պարզվել է, որ 1998թ. մայիսի 18-ին կազմակերպությունը, որը տվյալ դեպքում հանդես է եկել որպես հարկային գործակալ, ֆիզիկական անձին եկամուտ վճարելիս պակաս է հաշվարկել և պետբյուջե վճարել եկամտահարկ 180,0 հազ. դրամի չափով:
Քանի որ պակաս պահված հարկի գումարը ֆիզիկական անձանցից ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կարող է պահվել ոչ ավելի քան վերջին 3 ամսվա համար, ուստի վերը նշված գումարը ֆիզիկական անձանցից չի կարող պահվել և ստուգման արդյունքներով արձանագրվել է, որ հարկի վճարման պարտականությունը դրվում է հարկային գործակալի վրա: Հարկային գործակալի վրա է դրվում նաև հարկը սահմանված ժամկետում պետբյուջե չվճարելու համար հաշվարկված տույժը` 139,9 հազ դրամ («Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23 հոդվածի համաձայն տույժերը հաշվարկվել է ոչ ավելի, քան 365 օր):
Ստուգման արդյունքներով կազմակերպությունը պետք է տա հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումը`
Դտ 80 Կտ 68 - 319,9 հազ. դրամ (180+ 139,9)
Ֆինանսական հաշվետվություններում և հաշվարկներում ստուգման ակտով արձանագրված հարկի գումարը և ֆինանսական պատժամիջոցը արտացոլվում է սույն հրահանգչական նամակի 3 կետում նշված կարգով:
3.2. Կազմակերպությունը 1998թ. հունիսի 10-ին ձեռք է բերել 1400,0 հազ. դրամի ապրանք, առանց հիմնավորող փաստաթղթերի:
Տվյալ դեպքում հարկի պահման (15% դրույքաչափով) և պետբյուջե վճարելու պարտականությունը դրված էր հարկային գործակալի վրա, որը կազմակերպությունը չէր կատարել:
Այսպիսով կազմակերպությունը պետք է պետբյուջե վճարի եկամտահարկ` 210,0 հազ. դրամ և հարկի գումարը սահմանված ժամկետում չվճարելու համար հաշվարկված տույժ` 157,5 հազ. դրամ («Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23 հոդվածի համաձայն տույժերը հաշվարկվում են ոչ ավելի, քան 365 օրվա համար), միաժամանակ տալով հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումը`
Դտ 80 Կտ 68 - 367,5 հազ. դրամ (210,0 +157,5)
Ֆինանսական հաշվետվություններում ստուգման ակտով արձանագրված հարկի գումարները և ֆինանսական պատժամիջոցները արտացոլվում են սույն հրահանգչական նամակի 3 կետում նշված կարգով:
3.3. 1999թ. հունվար-մարտ ամիսների համար ձեռնարկությունը 1999թ. մարտի 17-ին 1700,0 հազ. դրամի հոնորար է վճարել ֆիզիկական անձին, որից չի պահել և պետբյուջե վճարել եկամտահարկ և սոցիալական ապահովագրության վճար (սոցիալական ապահովագրության վճարը` լիազորված մարմնին):
Ձեռնարկությունը հարկային տեսչությանը ներկայացրել է 1999թ. առաջին եռամսյակում ֆիզիկական անձին վճարած եկամուտների մասին տեղեկություններ, որի 17` հաշվարկված եկամտի գումար և 23` վճարված եկամտի գումար տողերում գրել է 1700,0 հազար դրամ գումար:
1999 թ. հոկտեմբերի 1-ին ձեռնարկությունում կատարված ստուգմամբ արձանագրվել է, որ տվյալ դեպքում ձեռնարկության վրա դրված է հարկային գործակալի ֆունկցիա և վերջինս պարտավոր էր ֆիզիկական անձին եկամուտ վճարելիս պահել և պետբյուջե վճարել 479,8 հազ. դրամի եկամտահարկ (1700,0-7,5 (սոցիալական ապահովագրության վճար) այնուհետև ըստ սանդղակի):
Քանի որ պակաս պահված հարկի գումարը ֆիզիկական անձանցից ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կարող է պահվել ոչ ավելի քան վերջին 3 ամսվա համար, ուստի վերը նշված գումարը ֆիզիկական անձանցից չի կարող պահվել և ստուգման արդյունքներով արձանագրվել է, որ հարկի վճարման պարտականությունը դրվում է հարկային գործակալի վրա: Հարկային գործակալի վրա է դրվում նաև հարկը սահմանված ժամկետում պետբյուջե չվճարելու համար հաշվարկված տույժը` 190,0 հազ դրամ («Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23 հոդված):
Ստուգման արդյունքներով կազմակերպությունը պետք է տա հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումը`
Դտ 80 Կտ 68 - 669,8 հազ. դրամ (479,8+190,0)
Ֆինանսական հաշվետվություններում և հաշվարկներում ստուգման ակտով արձանագրված հարկի գումարը և ֆինանսական պատժամիջոցը արտացոլվում է սույն հրահանգչական նամակի 3 կետում նշված կարգով:
Ֆիզիկական անձի պահանջի դեպքում հարկատուն պետք է տա տեղեկանք վճարված եկամտի և իր միջոցների հաշվին վճարած եկամտահարկի գումարի և սոցիալական ապահովագրության վճարի վերաբերյալ:
Ֆիզիկական անձը հարկային տեսչությանը իր տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագրի հետ միասին ներկայացնում է նաև հարկային գործակալի կողմից տրված տեղեկանքը: Հարկային տեսչությունը որպես եկամուտ դիտում է հարկատուի փաստացի ստացած եկամտի գումարը` ավելացած հարկային գործակալի կողմից վճարված եկամտահարկի գումարը` 2187,3 հազ. դրամ(1700,0+7,5+479,8) այնուհետև կատարում է հարկի գումարի հաշվարկ, որից հաշվանցում է հարկային գործակալի կողմից պետբյուջե վճարած հարկի գումարը:
4. Հաստատագրված վճարների գծով
4.1. Առևտրական գործունեության համար հաստատագրված վճար վճարող տնտեսվարող սուբյեկտի մոտ 1998թ. դեկտեմբերին կատարված ստուգմամբ արձանագրվել է, որ արտադրանքի, ապրանքների և դրանց գների (հասույթի) գրանցման (հաշվառման) գրքում չի գրանցել 1300,0 հազ. դրամի ապրանք (այն ժամանակաշրջանի համար, որում հայտնաբերվել է չգրանցված ապրանք, հաշվապահական հաշվետվություններ, իրացման շրջանառությունից (համախառն եկամտից) բխող հարկային պարտավորություններն արտացոլող` հարկային օրենսդրությամբ և հարկային հարաբերությունները կարգավորող նախատեսված այլ փաստաթղթեր ներկայացված չեն):
«Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 28 հոդվածի համաձայն կիրառվել է տուգանք չգրանցված ամբողջ ապրանքի 25%-ի չափով` 325,0 հազար դրամ (խախտումն արձանագրվել է առաջին անգամ), որի համար պետք է տրվի հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումը`
Դտ 80 Կտ 68 -325,0 հազ. դրամ
գումարը վճարելիս`
Դտ 68 Կտ 50,51,52 - 325,0 հազ. դրամ
Տուգանքի կիրառումը չի ազատում կազմակերպությանը սահմանված հարկային պարտավորություններից` տվյալ դեպքում հաստատագրված վճարների վճարումից (եթե գործունեության արդյունքներով կազմակերպությունը կդադարի հաստատագրված վճար վճարող լինելուց, ապա նաև համապատասխան հարկերի վճարումից):
Հաշվարկված պատժամիջոցը արտացոլվում է տարածքային հարկային տեսչությանը ներկայացվելիք հաշվապահական հաշվետվություններում, մասնավորապես Ձև 5 «Ֆինանսական հաշվետվություններին կից ծանոթագրություններ»-ի 9-րդ բաժնի «Հաշվարկներ բյուջեի հետ» 790 «Տուգանքներ» տողում պետք է ցույց տրվի 325,0 հազ. դրամ տուգանքի գումարը:
4.2. Վարսավիրական ծառայություն իրականացնող կազմակերպությունը առանց հիմնավոր փաստաթղթերի 1998թ. օգոստոսի 10-ին գնել է 1200,0 հազար դրամի հիմնական միջոց:
Տվյալ դեպքում կազմակերպությունը հանդիսանում է հարկային գործակալ և պետք է հաշվարկեր և պետբյուջե վճարեր եկամտահարկ 15% դրույքաչափով:
Ստուգմամբ կազմակերպությանը առաջադրվել է պետբյուջե վճարել 180,0 հազար դրամի հարկ և հարկի գումարը սահմանված ժամկետում չվճարելու համար 122,0 հազար դրամի տույժ («Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23 հոդվածի համաձայն տույժերը հաշվարկվել է ոչ ավելի, քան 365 օր):
Ստուգման արդյունքներով պետք է տրվեն հետևյալ հաշվապահական ձևակերպումները`
Դտ 80 Կտ 68 -302,0 հազ. դրամ (180,0 + 122,0)
գումարը վճարելիս`
Դտ 68 Կտ 50,51,52 - 302,0 հազ. դրամ
Ֆինանսական հաշվետվություններում ստուգման ակտով արձանագրված հարկի գումարը և ֆինանսական պատժամիջոցը արտացոլվում է սույն հրահանգչական նամակի 3 կետում նշված կարգով:
Գրանցված է
Հայաստանի Հանրապետության
արդարադատության նախարարության կողմից
18 մարտի 1999 թ.
Պետական գրանցման թիվ 43990038