Գլխավոր տեղեկություն
Համար
N 664-Ն
Տիպ
Հրաման
Ակտի տիպ
Հիմնական ակտ (11.07.2004-24.05.2022)
Կարգավիճակ
Չի գործում
Սկզբնաղբյուր
ՀՀԳՏ 2004.07.01/15(163) Հոդ.216
Ընդունող մարմին
Առողջապահության նախարար
Ընդունման ամսաթիվ
01.08.2003
Ստորագրող մարմին
Առողջապահության նախարար
Ստորագրման ամսաթիվ
01.08.2003
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
11.07.2004
Ուժը կորցնելու ամսաթիվ
24.05.2022

«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
16 հունիսի 2004 թ.
Պետական գրանցման թիվ 10004167


ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ


ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

 

1 օգոստոսի 2003 թ.
ք. Երևան

N 664-Ն


Հ Ր Ա Մ Ա Ն

 

«ՊԱՂՊԱՂԱԿԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ» N 2-III-4.1-06-2003 ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ԵՎ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հոդված 4-ի, «Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայությունը և դրա ենթակայության մարմինները վերակազմակերպելու և Հայաստանի Հանրապետության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կանոնադրությունն ու կառուցվածքը հաստատելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 15.08.2002 թ. N 1316-Ն որոշմամբ հաստատված ՀՀ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կանոնադրության կետ 7-ի «ե» ենթակետի` ելնելով բնակչության առողջության պահպանման շահերից` պաղպաղակի արտադրությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջները սահմանելու նպատակով,

 

Հրամայում եմ`

 

1. Հաստատել «Պաղպաղակի արտադրությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2-III-4.1-06-2003 սանիտարական կանոնները և հիգիենիկ նորմերը (կցվում է):

2. ՀՀ ԱՆ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության տարածքային մարմինների ղեկավարներին` սահմանել հսկողություն «Պաղպաղակի արտադրությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2-III-4.1-06-2003 սանիտարական կանոնների և հիգիենիկ նորմերի կատարման նկատմամբ:

 

Նախարար՝

Ն. Դավիդյան

 

 

Հաստատված է
ՀՀ առողջապահության նախարարի
01.08.2003 թ.
N 664-Ն հրամանով

 

ՊԱՂՊԱՂԱԿԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

Սանիտարական կանոններ եվ հիգիենիկ նորմեր

N 2-III-4.1-06-2003

 

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

 

1.1. Սույն սանիտարական կանոններով և հիգիենիկ նորմերով (այսուհետ` սանիտարական կանոններ) սահմանվում են պաղպաղակ արտադրող կազմակերպություններին ներկայացվող սանիտարահիգիենիկ պահանջները:

 

2. ՏԱՐԱԾՔԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

2.1. Պաղպաղակ արտադրող յուրաքանչյուր կազմակերպություն պետք է ունենա սանիտարական պահպանման գոտի` համաձայն «Արդյունաբերական ձեռնարկությունների նախագծման սանիտարական նորմեր» 245-71 ՍՆ-ի պահանջների:

2.2. Տարածքը ստորաբաժանվում է արտադրական և տնտեսական գոտիների:

Արտադրական գոտում տեղակայվում են` արտադրական մասնաշենքը, հումքի և պատրաստի արտադրանքի պահեստները, կենցաղային շինությունները, իսկ տնտեսական գոտում` պահեստամասերի, շինանյութերի, տարայի և վառելիքի պահեստը, կաթսայատունը, ավտոտնակները, աղբի հավաքման տարողությունները:

2.3. Կազմակերպության տարածքը պետք է լինի ցանկապատված, ունենա թեքություն դեպի հեղեղատար ջրահեռացման ցանցը` կեղտաջրերի, մթնոլորտային տեղումներից և ձնհալոցքից առաջացած ջրերի հեռացման համար: Ստորգետնյա ջրերի մակարդակը պետք է ցածր լինի նկուղային հարկի հատակի մակարդակից 0,5 մ-ից ոչ պակաս:

2.4. Շինանյութի և վառելանյութի, տարայի պահման պահեստամասերը, ինչպես նաև աղբահավաք տարողությունների տեղադրման հարթակները, պետք է լինեն արտադրական մասնաշենքերից 25 մետրից ոչ պակաս հեռավորության վրա:

2.5. Արտադրական թափոնների և աղբի հավաքման համար ասֆալտածածկ, բետոնածածկ կամ հեշտ մաքրման հնարավորություն ընձեռող այլ ծածկով հարթակի վրա տեղադրվում են կափարիչով ամուր փակվող տարողություններ, որոնք դատարկվում են ամեն օր և ախտահանվում ախտահանիչ միջոցներով: Հարթակների մակերեսը բոլոր կողմերից գերազանցում է կոնտեյներների հիմքի մակերեսը 1 մ-ով:

2.6. Աղբահավաք տարողությունները, բակային զուգարանները, կքափոսերը ախտահանվում են քլորակրի 10%-ոց կամ համարժեք ախտահանիչ այլ լուծույթով:

 

3. ՋՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆԸ ԵՎ ՋՐԱՀԵՌԱՑՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

3.1. Կազմակերպությունների ջրամատակարարման և ջրահեռացման համակարգերը միացվում են ընդհանուր ցանցին և համապատասխանում են 2.04.01-85 «Շենքերի ներքին ջրամատակարարում և կոյուղի», 2.04.02-84 «Ջրամատակարարում: Արտաքին ցանցեր և կառույցներ», 2.04.03-85 «Կոյուղի: Արտաքին ցանցեր և կառուցվածքներ» ՍՆԻՊ-ների պահանջներին:

3.2. Տեխնոլոգիական, տնտեսակենցաղային և խմելու նպատակով, ինչպես նաև տաք ջրամատակարարման համակարգում օգտագործվող ջուրը պետք է համապատասխանի «Խմելու ջուր. Ջրամատակարարման կենտրոնացված համակարգերի ջրի որակին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ. Որակի հսկողություն» N 2-III-Ա2-1 սանիտարական նորմերի և կանոնների պահանջներին: Ջրամատակարարման համակարգն օգտագործելուց առաջ և շահագործման ընթացքում ենթարկվում է ախտահանման:

Պաղեցման և պաստերացման սարքերի ջուրը թույլատրվում է օգտագործել տաք ջրամատակարարման համակարգում (ճաշարանի ամանեղենը, սարքավորումները, արտադրական հագուստը և հատակը լվանալու համար)` նախապես ջուրը մինչև 800C տաքացնելու պայմանով:

3.3. Կազմակերպության անխափան ջրամատակարարումն ապահովելու նպատակով տեղադրվում է ջրի պահուստային տարողություն, որի ջուրը փոխվում է ոչ ուշ, քան 48 ժամը մեկ անգամ:

3.4. Ջրամատակարարման խողովակի մուտքի հատվածը պետք է գտնվի սանիտարա-տեխնիկական բարվոք վիճակում, ունենա ջրի որակը ստուգելու համար նմուշառման ծորակ, հետադարձ փականներ` ջրի շարժման միայն մեկ ուղղությունը ապահովելու համար և տեղակայված լինի հատականցքեր ունեցող առանձին, փակ սենքում:

3.5. Տեխնիկական նպատակներով (սառնարանային սարքերի համակարգի, կոմպրեսորների, զուգարանների, մեքենաների արտաքին լվացման, տարածքը ջրելու համար) տեխնիկական ջուր օգտագործելու դեպքում նախատեսվում է ջրամատակարարման առանձին համակարգեր, որոնց խողովակագծերը ներկվում են տարբերակիչ գույներով: Վերջիններիս միջև միացումներ չի թույլատրվում: Ջրառման կետերում կատարում են համապատասխան մակնշումներ` «խմելու» և «տեխնիկական»:

3.6. Տնտեսակենցաղային և արտադրական կեղտաջրերի բացթողումը կլանող հորերի և հորատանցքերի մեջ չի թույլատրվում:

3.7. Տեխնոլոգիական սարքավորումներից և լվացման ավազաններից կեղտաջրերի բացթողումը ջրահեռացման խողովակագծերի մեջ իրականացվում է օդային բացվածքի միջոցով` խողովակագծերի վթարների դեպքում տեխնոլոգիական սարքավորումների և լվացման ավազանների կեղտոտումը կանխելու նպատակով:

3.8. Կանխարգելիչ նպատակով յուրաքանչյուր տարի անցկացվում է տեխնիկական վիճակի ստուգում և անհրաժեշտության դեպքում` ջրաղբյուրների, սարքավորումների, ջրավազանների, ջրհորների և այլնի վերանորոգում:

3.9. Յուրաքանչյուր վերանորոգումից հետո ջրի խողովակաշարը ախտահանվում է և լաբորատոր հետազոտության միջոցով ստուգվում ջրի որակը` մինչև դրա օգտագործումը: Ջրի որակի ստուգումը կատարվում է ախտահանումից անմիջապես հետո` համաճարակային առումով առավել վտանգավոր կետերից:

3.10. Արտադրամասերում նախատեսվում է`

 հատակը լվանալու համար ծորակ` ապահովված հոսող տաք և սառը ջրով,

 լվացարաններ` ապահովված տաք և սառը ջրամատակարարումով, օճառով, խոզանակով, ախտահանիչ լուծույթով, միանվագ օգտագործման սրբիչով:

3.11. Մթնոլորտային տեղումներից առաջացած ջրի հավաքման և հեռացման համար նախատեսվում է առանձին հեղեղատար:

Չի թույլատրվում միացնել արտադրական և կենցաղային ջրահեռացման գծերը, դրանցից յուրաքանչյուրն առանձին միացվում են բակային ցանցին:

3.12. Տնտեսակենցաղային կեղտաջրերի խողովակների անցկացումը արտադրական սենքերի առաստաղով չի թույլատրվում:

3.13. Պաղպաղակի արտադրության կազմակերպությունների կեղտաջրերը նախքան բաց ջրամբար բացթողնելը, ենթարկվում են քիմիական, մեխանիկական և կենսաբանական մաքրման` բնակավայրի կամ սեփական մաքրման սարքավորումներում:

Կեղտաջրերը բաց են թողնվում բաց ջրամբարներ նախնական մաքրումից և վարակազերծումից հետո:

 

4. ԼՈՒՍԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆԸ, ՕԴԱՓՈԽԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆԸ, ՋԵՌՈՒՑՄԱՆԸ, ՄԻԿՐՈԿԼԻՄԱՅԻՆ ԵՎ ԱՂՄՈՒԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

4.1. Բոլոր արտադրական սենքերում լուսավորությունը պետք է համապատասխանի «Արհեստական և բնական լուսավորում» ՀՀ ՇՆ II-8.03-96-ի պահանջներին:

4.2. Լուսավորման աղբյուրները (լամպերը) պետք է պաշտպանված լինեն պայթունաանվտանգ պիտույքակազմերով` հումքի և պատրաստի արտադրանքի մեջ ապակու բեկորների հայտնվելը կանխելու նպատակով:

4.3. Չի թույլատրվում լուսամփոփների տեղադրումը բաց տեխնոլոգիական գործընթացներ իրականացնող սարքավորումների վերևում:

4.4. Լուսավորման սարքերը և պայթունաանվտանգ պիտույքակազմերը մաքրվում են ըստ անհրաժեշտության:

4.5. Արտադրական և օժանդակ բոլոր սենքերում առավելագույնս օգտագործվում է բնական լուսավորումը:

Լուսային բացվածքները չի թույլատրվում փակել արտադրական սարքավորումներով, պատրաստի արտադրանքով, տարայով:

4.6. Հատուկ սանիտարական ռեժիմ պահանջող տեղամասերում օդը վարակազերծելու համար նախատեսում են մանրէասպան լամպեր: Այդ լամպերի աշխատանքային ռեժիմը պետք է համապատասխանի դրանց շահագործման հրահանգի պահանջներին:

4.7. Սենքերի ջեռուցումը և օդափոխությունը պետք է համապատասխանի «Ջեռուցում, օդափոխում և օդի լավորակում» ՀՀ ՇՆ IV-12.01-2000-ի պահանջներին: Ջեռուցման սարքերը մաքրելու համար պետք է լինեն մատչելի:

4.8. Պաղպաղակի արտադրության կազմակերպություններում` արտադրական, կենցաղային սենքերում, լվացման բաժիններում և լաբորատորիաներում նախատեսվում են ընդհանուր արտաձիգ օդափոխության կամ օդի լավորակման համակարգեր:

4.9. Խոնավության, ջերմության և վնասակար նյութերի աղբյուր հանդիսացող սարքավորումները ապահովվում են օդափոխության տեղային արտաձիգ համակարգով, իսկ փոշու աղբյուր հանդիսացող սարքավորումները` նաև մաքրման մասնագիտացված համակարգով` հատուկ ֆիլտրերով:

4.10. Արտադրական սենքերի օդում ոչ թունավոր փոշու խտությունը և միկրոկլիման պետք է համապատասխանի «Արդյունաբերական ձեռնարկությունների նախագծման սանիտարական նորմեր» ՍՆ 245-71-ի պահանջներին:

4.11. Արտադրական սենքերում աղմուկի մակարդակը պետք է համապատասխանի «Աղմուկն աշխատատեղերում, բնակելի և հասարակական շենքերում և բնակելի կառուցապատման տարածքներում» N 2-III-11.3 սանիտարական նորմերի պահանջներին:

4.12. Օդափոխության սարքավորումները տեղադրվում են աղմուկը և ցնցումը նվազեցնող սարքավորումներով ապահովված օդափոխիչ խցիկներում` համաձայն II-12-77 «Պաշտպանությունը աղմուկից» ՍՆԻՊ -ի պահանջների:

4.13. Սարքավորումները, մեքենաները, սարքերը ապահովվում են ցնցումամարիչ հարմարանքներով:

 

5. ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ԵՎ ՕԺԱՆԴԱԿ ՍԵՆՔԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

5.1. Արտադրական սենքերի տեղակայումը ապահովում է տեխնոլոգիական գործընթացի հոսքայնությունը:

5.2. Չի թույլատրվում արտադրական և օժանդակ սենքերի տեղակայումը նկուղային հարկերում, բացառությամբ սառնարանային խցիկների և տարաների ու գույքի պահեստամասերի:

5.3. Նոր կառուցվող կազմակերպությունները ապահովվում են հետևյալ արտադրական, օժանդակ և պահեստային սենքերով.

- սառցախցիկներ` հումքի (կաթնային պահածոներ, կարագ և այլն) պահման համար,

- պահեստներ` շաքարավազի, ալյուրի և այլ մթերքի պահման համար,

- պահեստներ` ոչ սննդային նյութերի (մանր գույք, փաթեթավորող թուղթ, թաղանթ, ալյումինե նրբաթիթեղ և այլն) պահման համար,

- ապափաթեթավորման բաժին,

- մթերման բաժին,

- մեքենայական բաժին,

- լցանյութերի պատրաստման բաժին,

- սառցափաթթոցման բաժին կամ արտադրամաս,

- ջրդեղման խցիկներ,

- պաղպաղակի պահման սառցախցիկներ,

- վաֆլու պատրաստման արտադրամաս` խմորի պատրաստման, վաֆլու թխման և պահման բաժիններով,

- արտադրական գույքի, ամանեղենի, տարաների լվացման բաժին,

- լաբորատորիա:

5.4. Կաթի ընդունումը կատարվում է փակ շենքերում կամ բեռնաթափման ծածկված հարթակներում` կախված արտադրամասի պրոֆիլից, հզորությունից և տեղակայումից: Կաթի ընդունման հարթակները կամ շենքերը սարքավորված են բարձակով և ճկափողով` կաթը քաշելու համար: Ճկափողը ունի 80-100 սմ-ոց ծայրապանակ, չժանգոտվող պողպատից: Ցիստեռնից կաթը քաշելու համար օգտագործվում են ագուցամանեկ ճկափողեր, որոնք միացվում են ցիստեռնների խողովակաճյուղին:

5.5. Կազմակերպություններում նախատեսվում են հետևյալ սանիտարակենցաղային սենքերը.

- հանդերձարաններ` տնային և աշխատանքային հագուստի և կոշիկների պահման համար,

- ցնցուղարաններ, սան. հանգույցներ` լվացարաններով,

- սննդի ընդունման սենք:

5.6. Արտադրական սենքերի, ինչպես նաև ցնցուղարանների պատերը սալիկապատվում են կամ ունենում են խոնավ մաքրման և ախտահանման հնարավորություն ընձեռող այլ հիգիենիկ ծածկ` 2.5 մ բարձրությամբ, իսկ լվացման բաժնի, սան. հանգույցների, լաբորատորիայի պատերը` 1.8 մ բարձրությամբ: Իսկ հիգիենիկ ծածկից բարձր և առաստաղները սպիտակեցվում կամ ներկվում են ջրաէմուլսիոն կամ այլ ներկերով:

5.7. Առաստաղի և պատերի ընթացիկ վերանորոգումը կատարվում է ըստ անհրաժեշտության:

5.8. Չի թույլատրվում տեխնոլոգիական գործընթացին զուգահեռ կատարել շինարարական և սարքավորումների վերանորոգման աշխատանքներ:

5.9. Բոլոր արտադրական սենքերում հատակը լինում է անջրաթափանց, հարթ, առանց ճեղքերի, ոչ սահուն, հարմար լվանալու, մաքրելու համար և ունենում է թեքություն դեպի հատականցքը:

5.10. Արտադրական սենքերում սարքավորումների և հատակի լվացման կեղտաջրերի հեռացման համար նախատեսվում են հատականցքեր, իսկ հատակը ունենում է թեքություն դեպի հատականցքերը:

5.11. Արտադրական սենքերը պահվում են մաքուր վիճակում, մուտքի մոտ ունենում են ախտահանիչ լուծույթով թրջված գորգիկներ:

5.12. Աղբի և թափոնների հավաքման համար լինում են կափարիչով փակվող, բռնակներ ունեցող մետաղյա արկղեր կամ տակառներ:

5.13. Պատուհանների ապակիները պահվում են մաքուր վիճակում և լվացվում ըստ անհրաժեշտության:

5.14. Արտադրական, օժանդակ, կենցաղային և պահեստային տարածքների մաքրումը կատարվում է տեխնիկական անձնակազմի կողմից, իսկ աշխատատեղի մաքրումը` տվյալ տեխնոլոգիական գործընթացներում աշխատող աշխատակիցների կողմից:

5.15. Տեխնիկական անձնակազմը ապահովվում են մաքրման, լվացման, ախտահանման աշխատանքներ կատարելու համար անհրաժեշտ գույքով և միջոցներով:

5.16. Հատակը մաքրվում է ամեն օր (յուրաքանչյուր հերթափոխից հետո). նախապես մաքրվում խոնավ եղանակով, ախտահանվում, ապա լվացվում և չորացվում:

5.17. Արտադրական շենքի մուտքի մոտ նախատեսվում է հատուկ հարմարանք` կոշիկները մաքրելու համար:

5.18. Ամիսը մեկ անգամ անցկացվում է սանիտարական օր (ժամ) արտադրամասերի, գույքի, սարքավորումների մաքրում, ախտահանում կատարելու նպատակով:

5.19. Արտադրամասերում արգելվում է սնունդ ընդունելը: Սննդի ընդունման կետերը տեղակայվում են կենցաղային սենքերի կազմում:

Սննդի ընդունման կետերի մուտքի մոտ տեղադրվում են ձեռքերի լվացման համար լվացարաններ` խառնիչով միացված հոսող սառը և տաք ջրով, ապահովված օճառով, էլեկտրաչորացուցիչով կամ միանվագ օգտագործման համար նախատեսված սրբիչով, անձեռոցիկով և նման այլ պարագաներով, կախիչներ` սան. հագուստը կախելու համար:

 

6. ԳՈՒՅՔԻՆ, ՍԱՐՔԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻՆ, ՏԱՐԱՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

6.1. Սարքավորումները, գույքը, տարաները, սեղանների մակերեսները, փաթեթավորման նյութերը և այլ սարքերը պատրաստվում են` համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 13-ի, սանիտարահիգիենիկ փորձաքննության տվյալների հիման վրա տրված պարենահումքի և սննդամթերքի հետ շփման համար դրական եզրակացություն ունեցող, քիմիապես կայուն, կորոզիայի չենթարկվող նյութերից:

6.2. Պաղպաղակի և հումքի հետ շփվող բոլոր մետաղյա սարքավորումները, տարաները, գույքը պատրաստվում են չօքսիդացվող մետաղից կամ լինում են անագապատված են:

6.3. Արտադրական սեղանների մակերեսները լինում են հարթ, առանց ճեղքերի:

6.4. Արծնապատված վաննաների, ցինկապատ երկաթից և չկլայեկած պղնձից պատրաստված ամանեղենի օգտագործումը չի թույլատրվում:

Չկլայեկած պղնձե կաթսաներում թույլատրվում է եփել միայն օշարակ: Եփման գործընթացի ավարտից հետո կաթսաները անմիջապես դատարկվում են:

6.5. Օգտագործվող փայտյա սարքավորումներն ու գույքը պատրաստվում են փայտի ամուր տեսակներից:

6.6. Հատով պաղպաղակի պահպանման և փոխադրման փայտյա տեփուրները ունենում են հեշտ լվացվող ծածկույթ:

6.7. Բոլոր սարքավորումները և գույքը, օգտագործումից անմիջապես հետո, ենթարկվում են մեխանիկական մաքրման և լվացման:

6.8. Սարքավորումների և գույքի լվացումը ու ախտահանումը կատարվում է հետևյալ կերպ.

1. սառը կամ տաք մաքուր ջրով ողողում` մթերքի մնացորդների հեռացման նպատակով,

2. լվացում 550C ջերմաստիճանի, 0.5% կալցիումացված սոդայի պարունակությամբ հիմնային լուծույթով,

3. ողողում 60-650C ջերմաստիճանի ջրով` մինչև հիմքի լրիվ հեռացումը,

4. մշակում շոգիով կամ ախտահանում քլորակրի պարզեցված (150-200 ակտիվ քլոր` 1լ ջրին) կամ համարժեք այլ ախտահանիչ լուծույթով,

5. լվացում ջրով` մինչև ախտահանիչ լուծույթի հոտի անհետանալը: Խողովակագծերը և սարքավորումները, որոնք ենթակա են կազմատման, լվացվում են կազմատված վիճակում:

6.9. Սարքավորումների բոլոր մանր մասերը, կազմատված խողովակները, մանր գույքը սառը ջրով և տաք հիմնային լուծույթով լվանալուց հետո մշակվում են շոգիով կամ եռացվում են հատուկ փակ արկղերում` 10 րոպե տևողությամբ:

Հավաքված խողովակաշարը ներսից շոգեհարումից 2 րոպե տևողությամբ, հետո մշակվում է քլորակրի կամ համարժեք այլ ախտահանիչ լուծույթով` 10 րոպե տևողությամբ, այնուհետև` լվացվում 60-650C ջերմաստիճանի ջրով:

Չկազմատված խողովակաշարերի (մետաղյա և ապակյա) լվացման համար պահպանվում է հետևյալ կարգը.

1. լվացում սառը ջրով` 3-5 րոպե,

2. լվացում 50-550C ջերմաստիճանի 0.5-1% կալցիումացված սոդայի կամ 0.15% կաուստիկ սոդայի լուծույթով` 15-20 րոպե,

3. լվացում 60-650C ջերմաստիճանի ջրով,

4. մանրէազերծում.

ա) մետաղյա խողովակաշարերի` շոգիով 5-7 րոպե,

բ) ապակյա խողովակաշարերի` հիպոքլորիտի քլորային (200 մգ/լ խտությամբ) լուծույթով 10 րոպե,

5. ողողում սառը ջրով:

6.10. Սառեցման գործընթացի ավարտից և պաղպաղակի պարունակությունից դատարկելուց հետո, սառցարանը (ֆրիզեր) ողողվում է սառը, ապա տաք ջրով, այնուհետև լվացվում հիմնային լուծույթով և տաք ջրով, հետո` 5 րոպե տևողությամբ ախտահանվում քլորաջրով և ողողվում մաքուր ջրով:

6.11. Տարողությունների (տանկեր) և կաթի ցիստեռնների դատարկումից հետո նրանք ներսից և դրսից ողողվում են սառը ջրով, հետո լվացվում տաք հիմնային լուծույթով` երկար բռնակ ունեցող խոզանակի օգնությամբ: Հատուկ սանիտարական հագուստ ունեցող աշխատողին թույլատրվում է լվացումը կատարել տարողությունների (տանկեր) և կաթի ցիստեռնների ներսում գտնվելով` վերջիններիս մանրակրկիտ լվացումը ապահովելու նպատակով: Լվացումից հետո ցիստեռնները ողողվում են տաք ջրով և շոգեհարվում, ինչպես նաև մշակվում քլորակրի կամ համարժեք այլ ախտահանիչ լուծույթով, հետո` ողողվում ջրով:

Լվացող սարքերի առկայության դեպքում տարողությունների (տանկեր) լվացումը կատարվում է նաև մեքենայացված եղանակով:

6.12. Պաստերացման սարքերը նախնական լվացումից հետո ախտահանվում են ախտահանիչ լուծույթով:

6.13. Սառեցման բաց սարքավորումների ամբողջ մակերեսը լվացվում է սառը ջրով, սոդայի տաք լուծույթով, ապա ողողվում են տաք ջրով:

6.14. Նախքան աշխատանքը սկսելը, ինչպես նաև խառնուրդով լցնելը, սարքավորումները կրկնակի ողողում են տաք ջրով:

6.15. Առևտրի ցանցից մուտք գործող ֆլյագաները լվացվում, ախտահանվում, այնուհետև ողողվում են տաք ջրով կամ շոգեհարվում:

6.16. Պաղպաղակը դասավորելուց առաջ տեփուրները լվացվում են տաք սոդայաջրով, ապա ողողվում մաքուր սառը ջրով:

6.17. Արտադրական գործընթացում օգտագործվող դանակները մշակվում են շոգիով կամ լվացվում տաք ջրով:

6.18. Խողովակները մինչև հավաքելը պահվում են դարակաշարերի վրա, իսկ մանր սարքավորումները` պահարաններում:

6.19. Արտադրական բոլոր սարքավորումները և գույքը, անսարքության դեպքում, անմիջապես վերանորոգվում են կամ փոխարինվում նորով:

Ամանեղենի, սարքավորումների, տարաների, գույքի կլայեկը վերականգնվում են ըստ մաշվածության:

6.20. Ֆիլտրացման համար օգտագործվող ֆիլտրերը, թանզիֆը լվացվում են տաք ջրով, իսկ թանզիֆը բացի լվանալուց նաև եռացվում է:

6.21. Արտադրական և օժանդակ սենքերի մաքրումը կատարվում է հատուկ անձնակազմի կողմից, որոնք չպետք է մասնակցեն արտադրական աշխատանքներին:

6.22. Մաքրման ամբողջ գույքը մակնշվում է արտադրական գույքից տարբերվող գույնով և պահվում հատուկ այդ նպատակի համար առանձնացված տեղում (պահարան):

6.23. Ամանեղենի և տարայի լվացման համար, լվացման բաժնում տեղադրվում է երկբաժին մետաղյա վաննաներ` ապահովված հոսող սառը և տաք ջրով, միացված ջրահեռացման համակարգին: Ֆլյագաների և պարկուճների լվացման համար կազմակերպություններում տեղադրվում է շատրվանային շոգեհարիչներ:

6.24. Խողովակների և կազմատվող սարքավորումների մանրէազերծման համար լվացման կամ մեքենայական բաժիններում տեղադրվում են մանրէազերծիչներ կամ շարժական վաննաներ:

6.25. Փաթեթավորման նյութերի և պիտակների մակնշման ու դրոշմանշման համար օգտագործվում են միայն այդ նպատակի համար նախատեսված ներկեր:

6.26. Արտադրանքի պիտակավորումը և մակնշումը կատարվում է նորմատիվ փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան:

6.27. Փաթեթավորման համար օգտագործվում են միայն կապարի 1%-ից ոչ բարձր պարունակությամբ ալյումինե կամ անագե նրբաթիթեղ:

6.28. Էսկիմոյի և այլ տեսակի պաղպաղակի համար օգտագործվող փայտիկները լինում են մաքուր, հարթ, մանրէազերծված և պահվում են փաթեթավորված ձևով:

6.29. Բորբոսասնկերի դեմ պայքար տանելու համար խցիկները, սենյակները, միջանցքները մշակում են քլորակրի լուծույթով, անտիսեպտոլով, խիստ ախտահարված և նշված նյութերի անարդյունավետության դեպքերում` նատրիումի օքսիդիֆենոլյատի պատրաստուկով:

6.30. Սառցախցիկներում բոլոր ապրանքները լինում են փաթեթավորված: Տարողությունները դրվում են ապրանքատակերի վրա, վերջիններս պարբերաբար լվանում և ախտահանում են:

6.31. Խցիկների ախտահանման արդյունավետությունը որոշվում է մանրէաբանական հետազոտության արդյունքների հիման վրա:

6.32. Լվացման և ախտահանման համար կարող են օգտագործվել միայն այդ նպատակի համար նախատեսված նյութեր:

 

7. ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

7.1. Պաղպաղակի արտադրության բոլոր փուլերում (պաստերացում, խառնուրդի պատրաստում, հոմոգենացում, ֆիլտրացում, սառեցում, փաթեթավորում, ջրդեղում) պահպանվում են սանիտարահիգիենիկ պահանջները:

7.2. Տեխնոլոգիական գործընթացների նկատմամբ հսկողությունը կատարվում է յուրաքանչյուր արտադրատեսակի արտադրման համար արտադրողի կողմից հաստատված տեխնոլոգիական հրահանգների պահանջների համաձայն:

7.3. Նախքան կաթ ընդունելը, կաթի խողովակները և ցիստեռնները ախտահանվում են քլորակրի լուծույթով և պարզաջրվում խմելու ջրով:

Ընդունումն ավարտելուց հետո խողովակները լվացվում, ախտահանվում, փակվում և կախվում են բարձակների վրա: Լվացող հեղուկները և ախտահանիչ լուծույթները պահպանվում են հատուկ մակնշված տարողություններում:

7.4. Խառնուրդի մանրէային և մեխանիկական աղտոտումը կանխելու նպատակով հումքի նախապատրաստումը իրականացվում է առանձին սենքում:

7.5. Հեղուկ կիսապատրաստվածքի, հատկապես պաստերացումից հետո խառնուրդների փոխադրումը կատարվում է խողովակային համակարգով:

7.6. Պաղպաղակի մեջ կողմնակի իրերի հայտնվելը կանխելու նպատակով, խառնուրդները, շաքարային օշարակները և այլն, անցկացվում են հատուկ ֆիլտրերի կամ մանրէազերծված թանզիֆի միջով, որոնք փոխվում են ըստ աղտոտվածության:

7.7. Խառնուրդի պաստերացումը կատարվում է խստորեն պահպանելով ջերմային ռեժիմը և տևողությունը. 700-ում խառնուրդը պահվում է 30 րոպե, 750-ում` 20 րոպե, 800-ում` 10 րոպե, 850-ում` 5 րոպե:

Խառնուրդի պաստերացման հսկողությունը կատարվում է հսկիչ-չափիչ սարքավորման օգնությամբ: Չի թույլատրվում օգտագործել սնդիկ պարունակող, ինչպես նաև ապակյա ջերմաչափեր` առանց պաշտպանական հարմարանքի:

7.8. Պաղեցուցիչների աշխատանքը ապահովում է խառնուրդի պաղեցումը` 60C-ից ոչ բարձր:

7.9. Խառնուրդը պահվում է 60C-ից ոչ բարձր ջերմաստիճանում` 24 ժամից ոչ ավելի:

7.10. Պաղպաղակի ջերմաստիճանը սառեցումից հետո լինում է մինուս 30C-ից ոչ բարձր, ջրդեղումից հետո և պահպանման ժամանակ` մինուս 120C-ից ոչ բարձր, մրգահատապտղային տեսակներինը` 140C-ից ոչ բարձր: Չջրդեղված կշռովի պաղպաղակը սառեցումից հետո ունենում է 50C-ից ոչ բարձր ջերմաստիճան:

7.11. Առևտրի ցանցից վերամշակման համար ընդունել մեխանիկական կեղտոտվածությամբ, ինչպես նաև հալված (հեղուկ խառնուրդի տեսքով) պաղպաղակ չի թույլատրվում:

7.12. Պաղպաղակի արտադրությունում վաֆլու պատրաստման տեղամասը և պայմանները պետք է համապատասխանեն «Հացի, հացաբուլկեղենի և հրուշակեղենի արտադրությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2-III-4.1-05-2003 սանիտարական կանոնների և հիգիենիկ նորմերի պահանջներին:

7.13. Պաղպաղակը իր անվտանգության ցուցանիշներով համապատասխանում է «Պարենային հումքի և սննդամթերքի անվտանգությանը և սննդային արժեքին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» սանիտարահամաճարակային կանոնների և նորմերի N 2-III-4.9-01-2003-ի պահանջներին:

 

8. ՀՈՒՄՔԻ ԵՎ ՊԱՏՐԱՍՏԻ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՊԱՀՄԱՆԸ ԵՎ ՓՈԽԱԴՐՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

8.1. Պաղպաղակի արտադրության մեջ օգտագործվող հումքի և կիսապատրաստվածքների պահումը իրականացվում է համապատասխան նորմատիվատեխնիկական փաստաթղթերի պահանջների համաձայն:

8.2. Համաձայն «ՀՀ բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 13-ի, պաղպաղակի արտադրությունում սննդային հավելումները կարող են օգտագործվել միայն սանիտարահիգիենիկ փորձաքննության տվյալների հիման վրա տրված դրական եզրակացության առկայության դեպքում:

8.3. Արտադրությունում կիրառվող սննդային հավելումները պահվում են գործարանային փաթեթներով և ունենում պիտակներ: Սննդային հավելումների տեղափոխումը գործարանային փաթեթավորումից այլ տարողությունների մեջ պահելու նպատակով` չի թույլատրվում:

8.4. Սննդային ներկերը և բուրահաղորդիչները օգտագործվում են արտադրական լաբորատորիայի աշխատակիցների կողմից պատրաստված լուծույթների տեսքով:

8.5. Լուծույթների պատրաստման համար օգտագործվող տարողությունները պատրաստվում են սննդամթերքի հետ շփման համար նախատեսված նյութերից: Ներկանյութերի և բուրահաղորդիչների լուծույթներով տարողությունները ունենում են պիտակներ` սննդային հավելումի անվան և լուծույթի խտության նշումով:

8.6. Աղաթթվի, քացախաթթվի, ինչպես նաև բադի, սագի ձվերի օգտագործումը չի թույլատրվում: Թույլատրվում է օգտագործել միայն հավկիթ, հավկիթի փոշի:

8.7. Չի թույլատրվում կաթի ընդունումն առանց անասնաբուժական ծառայության կողմից տրված համապատասխան փաստաթղթի առկայության` տնտեսությունների ապահովության մասին:

8.8. Թարմ միրգը և հատապտուղները, նախքան օգտագործումը մանրակրկիտ լվացվում և չորացվում են:

8.9. Չոր մրգերը, չամիչը մաքրվում են կողմնակի խառնուրդներից և լվացվում ցանցերի վրա 50C ջերմաստիճանի հոսող ջրով:

8.10. Մրգահատապտղային խյուսերը, մրգերի միջուկը, նախքան օգտագործելը, մշակվում են/տրորվում են հատուկ մեքենաներում: Մրգահատապտղային խյուսերի տրորման համար նախատեսված մաղի անցքերի չափսերը լինում են 1,5 մմ-ից ոչ ավել: Ջեմերը և այլ լցոնները նոսրացնել ջրով չի թույլատրվում:

8.11. Օշարակները, շոկոլադե հեղուկ կիսապատրաստվածքները, հալեցված ճարպերը, կաթը քամվում են հատուկ մաղերով: Կաթը մաղով անցկացնելուց հետո եռացվում է: Շաքարի օշարակը քամելու համար նախատեսված մաղի անցքերի չափսերը լինում են 1,5 մմ-ից ոչ մեծ:

8.12. Ընկույզը, նուշը և ձիթապտղային կուլտուրաների սերմերը մաքրվում են կողմնակի խառնուրդներից (տեսակավորող հատուկ մեքենաներով կամ ձեռքով)` հեռացնելով վնասատուներով ախտահարված անորակ և բորբոսնած սերմերը:

8.13. Վնասատուներով ախտահարված կակաոյի պտուղները հատուկ խցիկներում ենթարկվում են ջերմային մշակման 60-650C ջերմաստիճանում` 10-15 րոպե տևողությամբ:

8.14. Պաղպաղակի պահպանման համար նախատեսված սառցախցիկի ջերմաստիճանը լինում է մինուս 200C-ից ոչ բարձր:

8.15. Կազմակերպությունների կողմից պաղպաղակը առևտրի ցանց ուղարկվում է փաթեթավորված տեսքով: Փաթեթավորված պաղպաղակի տեղափոխումը իրականացվում է ստվարաթղթե տուփերում, կոնտեյներներում և տեփուրներում դարսված վիճակում:

8.16. Ստվարաթղթե տուփերը սոսնձվում են թղթե ժապավենով, իսկ կոնտեյներները և տեփուրները` կապարակնքվում են:

8.17. Վաֆլե բաժակներով, խողովակներով և բուրգերով պաղպաղակները փաթեթավորվում են թղթե պիտակներով, նրբաթիթեղով կամ պոլիմերային թաղանթով: Փաթեթավորման բացակայության դեպքում պաղպաղակի վաճառքը կատարվում է թղթե անձեռոցիկներով:

8.18. Համաձայն «ՀՀ բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 13-ի, պաղպաղակի նոր տեսակները արտադրությունում կարող են ներդրվել միայն սանիտարահիգիենիկ փորձաքննության տվյալների հիման վրա տրված դրական եզրակացության առկայության դեպքում:

8.19. Պաղպաղակի փոխադրումը կատարվում է հատուկ` մասնագիտացված, փոխադրամիջոցներով` սառեցվող կամ հավասարաջերմ իզոթերմիկ թափք ունեցող մեքենաներով մինուս 120C-ից ոչ բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում:

8.20. Առևտրի կետում պահպանման համար օգտագործվում է չոր սառույց:

8.21. Փոխադրամիջոցը լինում է մաքուր, սարքին: Թափքի ներքին մակերեսը ունենում է հեշտությամբ լվացվող և մաքրվող հիգիենիկ ծածկ:

8.22. Պաղպաղակի հետ այլ մթերք (մսեղեն, ձկնեղեն, բանջարեղեն, կիսապատրաստվածքներ, ձու, մրգեր) փոխադրել չի թույլատրվում:

8.23. Վարորդ-առաքիչը ըստ սահմանված կարգի ենթարկվում է բժշկական զննության, կրում է սանիտարական հագուստ և իր մոտ ունենում է անձնական բժշկական գրքույկ:

8.24. Հումքի, օժանդակ նյութերի, պատրաստի արտադրանքի որակի, տեխնոլոգիական գործընթացների և արտադրության սանիտարահիգիենիկ ռեժիմների պահպանման լաբորատոր հսկողությունը իրականացվում է արտադրական լաբորատորիայի կամ հավատարմագրված այլ լաբորատորիաների կողմից, իսկ ընտրանքային կարգով` Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կողմից:

 

9. ԿՐԾՈՂՆԵՐԻ ԵՎ ՄԻՋԱՏՆԵՐԻ ԴԵՄ ՏԱՐՎՈՂ ՊԱՅՔԱՐԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

 

9.1. Պաղպաղակ արտադրող կազմակերպություններում չի թույլատրվում կրծողների և միջատների առկայությունը:

9.2. Կրծողների և միջատների հայտնվելը կանխելու նպատակով, անհրաժեշտ է կազմակերպության տարածքում արտադրական, պահեստային և կենցաղային սենքերում խստորեն պահպանել սահմանված սանիտարահիգիենիկ ռեժիմը:

9.3. Տարվա տաք եղանակին բացվող բոլոր խորշերը ծածկվում են միջատների ներթափանցումը կանխող մետաղյա կամ այլ ցանցերով:

9.4. Կրծողների ներթափանցումը կանխելու նպատակով հատակի, առաստաղի, պատերի բոլոր անցքերը, տեխնիկական գծերի շուրջ եղած մուտքային ճեղքերը փակվում են ցեմենտով, աղյուսով կամ երկաթե թիթեղով:

Օդափոխության համակարգերի բացվածքները ծածկվում են մետաղյա ցանցերով: Կրծողների հայտնաբերման դեպքում կիրառվում են դրանց ոչնչացման մեխանիկական միջոցներ (թակարդներ):

9.5. Միջատների հայտնաբերման դեպքում կատարվում է տարածքների մանրակրկիտ հարդարում և հատուկ մշակում:

9.6. Կրծողների և միջատների ոչնչացման նպատակով քիմիական կրծողասպան և միջատասպան միջոցների (դեռատիզացիա և դեզինսեկցիա) կիրառումը կատարվում է այդ աշխատանքների իրականացման համար իրավասու կազմակերպությունների կողմից:

9.7. Պաղպաղակի արտադրության կազմակերպություններում կրծողների դեմ պայքար կազմակերպել մանրէաբանական եղանակներով չի թույլատրվում:

 

10. ԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ ԱՆՁՆԱԿԱՆ ՀԻԳԻԵՆԱՅԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

10.1. Պաղպաղակի արտադրության կազմակերպությունների յուրաքանչյուր աշխատող պահպանում է անձնական հիգիենայի կանոնները և իր աշխատատեղում կատարում է արտադրությանը ներկայացվող սանիտարական և տեխնոլոգիական ռեժիմների պահանջները:

10.2. Նախքան աշխատանքի ընդունվելը, աշխատողները ենթարկվում են նախնական, իսկ հետագայում` պարբերական բժշկական զննությունների` «Առողջական վիճակի պարտադիր նախնական (աշխատանքի ընդունվելիս) և պարբերական բժշկական զննության կարգը, գործունեության ոլորտների, որոնցում զբաղված անձինք ենթակա են առողջական վիճակի պարտադիր բժշկական զննության, և բժշկական զննության ծավալի ու հաճախականությունների ցանկը և անձնական սանիտարական (բժշկական) գրքույկի ու բժշկական զննության ենթակա անձանց անվանացուցակի ձևերը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության 27.03.2003 թ. N 347-Ն որոշմանը համապատասխան:

10.3. Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության մարմինների որոշման համաձայն, համաճարակային ցուցումով, իրականացվում են աշխատողների մանրէակրության նկատմամբ հետազոտություններ:

10.4. Կազմակերպության յուրաքանչյուր աշխատող ունի անձնական սանիտարական (բժշկական) գրքույկ, որտեղ նշվում են բժշկական զննության արդյունքները, վարակիչ հիվանդություններով հիվանդացման տվյալները:

10.5. Աշխատանքը սկսելուց անմիջապես առաջ, յուրաքանչյուր աշխատող զննվում է, ստուգվում են ձեռքերը` թարախային բշտիկներ հայտնաբերելու նպատակով:

10.6. Արտադրական և պահեստային շինություններում սարքավորումների նորոգման աշխատանքներով զբաղված բանվորները պահպանում են անձնական հիգիենայի կանոնները, կրում են սանիտարական արտահագուստ, գործիքները տեղափոխում են հատուկ փակ, բռնակներ ունեցող արկղերում:

10.7. Չի թույլատրվում արտադրական արտադրամաս բերել կողմնակի իրեր և առարկաներ (պայուսակներ, ծխախոտ, լուցկի և այլն): Աշխատանքի ժամանակ չի թույլատրվում կրել ոսկերչական (արդուզարդ) զարդեր:

10.8. Ծխել թույլատրվում է միայն այդ նպատակի համար նախատեսված հատուկ տեղերում:

10.9. Պաղպաղակի արտադրության կազմակերպության աշխատողները կրում են մաքուր արտահագուստ, ձեռքերը լվանում տաք ջրով, օճառով և ախտահանում քլորակրի պարզեցված 0.2% կամ համարժեք այլ ախտահանիչ լուծույթով:

 

11. ՏՆՕՐԻՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՍՈՒՅՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՆԿԱՏՄԱՄԲ

 

11.1. Կազմակերպության տնօրինությունը պարտավոր է ապահովել.

- անհրաժեշտ պայմաններով` որակյալ ու սպառողների համար անվտանգ արտադրանք թողարկելու համար,

- մանրէաբանական հետազոտության անբավարար արդյունք ստանալու դեպքում անհրաժեշտ միջոցների ձեռնարկում` արտադրանքի օգտագործման հետ կապված զանգվածային հիվանդությունների և թունավորումների կանխարգելման ուղղությամբ,

- համաճարակային անբավարար իրավիճակի առաջացման դեպքում, Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության մարմինների ցուցումով, կանխարգելիչ միջոցառումների ձեռնարկում,

- աշխատողների, սահմանված կարգով, նախնական (աշխատանքի ընդունվելիս) և պարբերական բժշկական զննությունների անցկացում,

- պարտադիր բժշկական զննության ենթակա աշխատողներին անձնական սանիտարական գրքույկներով,

- աշխատողների անձնական հիգիենայի կանոնների պահպանման համար համապատասխան պայմանների ստեղծում,

- բոլոր աշխատողներին արտահագուստով,

- լվացող և ախտահանող լուծույթների բավարար քանակի առկայություն,

- առաջին բուժօգնություն կազմակերպելու համար դեղարկղերի առկայություն,

- աշխատողների աշխատանքի անվտանգության տեխնիկայի և համապատասխան հիգիենիկ նորմերի պահանջների պահպանում,

- կազմակերպությունում առաջացող վնասակար գործոններից շրջակա միջավայրի պահպանություն:

12. Սույն սանիտարական կանոնների պահանջների կատարման վերահսկողությունը իրականացվում է ՀՀ ԱՆ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության մարմինների կողմից: