2022 թվականի ապրիլի 05-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի (այսուհետ` Տեսչական մարմին) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 06.11.2019 թվականի որոշման դեմ` ըստ հայցի Սարգիս Ղազարյանի ընդդեմ Տեսչական մարմնի (իրավանախորդ` ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչություն)` 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումն անվավեր ճանաչելու և որպես հետևանք 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրն ու 03.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանն անվավեր ճանաչելու պահանջների մասին,

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան` Սարգիս Ղազարյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումը և որպես հետևանք` 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրն ու 03.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանը:

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Ռ. Խանդանյան) (այսուհետ` Դատարան) 08.02.2018 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 06.11.2019 թվականի որոշմամբ Տեսչական մարմնի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 08.02.2018 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Տեսչական մարմինը (ներկայացուցիչ` Է. Ավետիսյան):

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքը, հիմնավորումները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը սխալ է մեկնաբանել և կիրառել «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին, 5-րդ և 6-րդ մասերը, «Լիցենզավորման մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի 4-րդ մասը, 12-րդ հոդվածի 1-ին մասը, «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 245-րդ, 251-րդ, 252-րդ և 279-րդ հոդվածները, չի կիրառել «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» պարբերությունը, որը պետք է կիրառեր, խախտել է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 25-րդ հոդվածը, 26-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերը, 27-րդ հոդվածի 1-ին մասը:

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ վարչական մարմնի կողմից գործի ճիշտ լուծման համար էական նշանակություն ունեցող հանգամանքների հաստատման միջոցներն օրենսդրի կողմից սպառիչ սահմանված չեն, դրանք կարող են լինել ինչպես վարչական իրավախախտման վերաբերյալ արձանագրությունը, վարչական պատասխանատվություն ենթարկվող անձի բացատրությունները, տուժողի, վկաների ցուցմունքները, փորձագետի եզրակացությունը, իրեղեն ապացույցները, իրեր և փաստաթղթեր վերցնելու վերաբերյալ արձանագրությունը, այնպես էլ գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող հանգամանքները հաստատող ցանկացած այլ փաստաթղթեր, որոնց ներքին համոզմունքով գնահատման միջոցով վարչական մարմինը հաստատված է համարում իրավախախտման առկայությունը, ինչպես նաև տվյալ անձի մեղավորությունն այն կատարելու մեջ։

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրվում է բաց թողնել և իրացնել միայն Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերը: Ընդ որում, գրանցման ենթակա է յուրաքանչյուր անվանում, բաղադրակազմ, դեղաչափ, դեղաձև, թողարկման ձև, նոր ցուցում, արտադրող (ներառյալ` յուրաքանչյուր արտադրական գործընթացն իրականացնող), գրանցման հավաստագրի իրավատեր: «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանը` որպես լիցենզավորման ենթակա դեղատնային գործունեություն իրականացնող սուբյեկտ, ինքն է պարտավոր պահպանել իրավական ակտերով տվյալ գործունեության իրականացման համար նախատեսված պարտադիր պահանջները կամ պայմանները, այն է` պահպանել և իրացնել միայն ՀՀ-ում ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով գրանցված և պիտանիության ժամկետի մեջ գտնվող դեղերը:

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ Հայաստանի Հանրապետությունում դեղի գրանցումը ենթադրում է Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի գրանցամատյանում (ռեեստրում) թվարկված բոլոր ցուցանիշների վերաբերյալ տվյալների ամրագրում, իսկ գրանցված դեղ ներմուծելը, պահպանելը կամ իրացնելը` դեղերի ռեեստրում ամրագրված բոլոր ցուցանիշներին համապատասխանող արդեն իսկ գրանցված դեղերի ներմուծում, պահպանում կամ իրացում։

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է նաև, որ յուրաքանչյուր ներմուծող, եթե պնդում է, որ ներմուծվող դեղերը և (կամ) դեղանյութերն արդեն իսկ գրանցված են, պետք է համապատասխան փորձաքննության արդյունքում, որով հնարավոր կլինի նույնականացնել ներմուծվող դեղը` արդեն իսկ գրանցում ստացած դեղի հետ, ձեռք բերի համապատասխանության հավաստագիր, իսկ դեղ և (կամ) դեղանյութ պահպանողը կամ իրացնողը պարզի` արդյոք համապատասխան դեղը և (կամ) դեղանյութն իր ցուցանիշներով համապատասխանում է դեղերի ռեեստրում ամրագրված ցուցանիշներին:

Տվյալ դեպքում, հայցվորը նույնիսկ գրանցամատյանում գրանցված դեղերի հետ չի համեմատել և չի ստուգել` արդյո՞ք վիճարկվող դեղերի անվանումներն իրենց հիմնական հատկանիշներով առկա են գրանցամատյանում, թե ոչ:

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ դեղատնային գործունեություն իրականացնող սուբյեկտները պարտավոր են հետևել դեղերի շրջանառությունը կարգավորող օրենսդրական բոլոր նորմերին։

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 06.11.2019 թվականի որոշումը և գործն ուղարկել ՀՀ վարչական դատարան` նոր քննության:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.

1) ՀՀ առողջապահության նախարարի 25.01.2017 թվականի թիվ 122-Ա հրամանի համաձայն` Տիգրան Մեծի 36/235 հասցեում գործող «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ին պատկանող դեղատան գործունեության համապատասխանությունը բժշկական օգնության և սպասարկման ոլորտում լիցենզավորումը կանոնակարգող իրավական ակտերին, սանիտարական կանոնների և նորմերի պահանջներին պարզելու նպատակով հարուցվել է վարչական վարույթ և հրամայվել է 25.01.2017 թվականից մինչև 26.01.2017 թվականը վերջինիս բժշկական օգնության և սպասարկման լիցենզիայով(ներով) նշված գործունեության հասցեում կատարել զննում: Որոշումը ստորագրությամբ 26.01.2017 թվականին հանձնվել է «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանին (հատոր 1-ին, գ.թ. 121):

2) Համաձայն 26.01.2017 թվականի զննման արձանագրության` 25.01.2017 թվականից մինչև 26.01.2017 թվականն իրականացվել է զննում՝ ք. Երևան, Տիգրան Մեծի փողոց, 36/235 հասցեում գործող «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ում և զննման արդյունքներով պարզվել է, որ դեղատանը ժամկետանց դեղեր չկան, վաճառասրահում հայտնաբերվել են Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելու տեսանկյունից կասկած հարուցող թվով 34 դեղեր, որոնք փորձաքննության նպատակով վերցվել են աշխատանքային խմբի կողմից (հատոր 1-ին, գ.թ. 122-123):

3) Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության «Ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի 15.02.2017 թվականի թիվ 0114026217 եզրակացության համաձայն` «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ դեղատնից հայտնաբերված հետևյալ դեղերի «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37310415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37250215, պիտանելիության ժամկետ՝ 02.2018թ.), «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37320415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.) սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, դեղերը գրանցված չեն, փորձաքննության համար ներկայացված նմուշները չեն համապատասխանում Հայաստանի Հանրապետությունում երաշխավորված տարբերակին` առկա է բաղադրության անհամապատասխանություն, օժանդակ նյութերի քանակական և որակական տարբերություն։ Փորձանմուշում առկա է «դոկուզատ նատրիում» օժանդակ նյութը, որը բացակայում է ՀՀ-ում գրանցված դեղի բաղադրության մեջ: «Գալազոլին» 0,05% 0,5մգ/մլ, 10 մլ պլաստիկե սրվակ (սերիա` 02VԼ0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.), «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա` 10VM1215, պիտանելիության ժամկետ` 12.2019թ.), «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա` 08VM0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.) դեղերի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, դրանք գրանցված չեն ՀՀ-ում անվան, պահման պայմանների և կիրառման եղանակի անհամապատասխանության պատճառով: ՀՀ-ում գրանցված դեղի անվանումը Գալազոլին 0,05% է, իսկ ներկայացվածինը` Գալազոլին: ՀՀ-ում գրանցված դեղի արտաքին փաթեթի վրա և ներդիր թերթիկում կիրառման եղանակը, ինչպես նաև դեղի պահման պայմանը տարբերվում է ներկայացված դեղերի արտաքին փաթեթի վրա և ներդիր թերթիկում կիրառման եղանակից ու դեղերի պահման պայմաններից: «Օֆտալմոֆերոն» 10 մլ (սերիա` 4980916, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.) դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, այն գրանցված չէ ՀՀ-ում դեղի դեղատնից դուրս գրման կարգավիճակի տարբերության պատճառով: ՀՀ-ում դեղը գրանցված է դեղատոմսով իրացման համար, ներմուծվող դեղը` առանց դեղատոմսի իրացման համար է: Անհայտ է արտադրողի արտադրատարածքի մասին տեղեկությունը: ՀՀ-ում գրանցված դեղի արտադրողի հասցեն է «4, Դզերժինսկոգո փ., Կոկոշկինո գ., Նարո-Ֆոմինսկի շրջան, Մոսկվայի մարզ, 143390»: «Դիկլոֆենակ» 25 մգ/մլ N 5, ամպուլաներ 3մլ (սերիա` A602453, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.) դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, այն գրանցված չէ ՀՀ-ում պահման պայմանների անհամապատասխանության պատճառով: ՀՀ-ում գրանցված դեղի պահման պայմանը տարբեր է ներկայացված դեղի պահման պայմանից: «Ացիկլովիր» 50մգ/գ, 10գ (սերիա` 70315, պիտանելիության ժամկետ 04.2017թ.), դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում: Գրանցված չէ: Փորձաքննության համար ներկայացված Թաթքիմֆարմ պրեպարատներ արտադրության դեղը գրանցված չէ ՀՀ-ում: «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա` 80716, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.) դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, այն գրանցված չէ ՀՀ-ում, քանի որ արտաքին փաթեթավորման գրառումներում առկա են հավելյալ ցուցումներ, որոնք չեն երաշխավորվել գրանցման ժամանակ, ինչպես նաև անհայտ են արտադրողները, որոնք ընդգրկված են ողջ արտադրական գործընթացի փուլում: «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա 110615, պիտանելիության ժամկետ` 07.2018թ.), «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 180216, պիտանելիության ժամկետ` 03.2019թ.) դեղերի վերաբերյալ կցվել են փորձագիտական համապատասխան եզրակացություններ: «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 1370916, պիտանելիության ժամկետ` 10.2019թ.), «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 1580815, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.) դեղերի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, դրանք գրանցված չեն, քանի որ չեն համապատասխանում ՀՀ-ում գրանցված դեղերի բաղադրությանը` մասնավորապես դեղապատիճների կազմում առկա են հավելյալ օժանդակ նյութեր և արտաքին փաթեթավորման գրառումներում առկա են հավելյալ ցուցումներ, որոնք չեն երաշխավորվել գրանցման ժամանակ (հատոր 1-ին, գ.թ 128-134):

4) Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության վարչական իրավախախտման վերաբերյալ 21.02.2017 թվականի թիվ 007 արձանագրության համաձայն` Երևան քաղաքի Տիգրան Մեծի թիվ 36/235 հասցեում գործող «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ին պատկանող դեղատան վաճառքի սրահում հայտնաբերված «Անտիգրիպին» երիցուկի փաթեթ N 10 (սերիա` 37310415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), 1 տուփ, «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37250215, պիտանելիության ժամկետ` 02.2018թ.), 3 փաթեթ, «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37320415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,05% 10 մլ (սերիա` 02VԼ0715, պիտանելիության ժամկետ՝ 07.2019թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա` 10VM1215, պիտանելիության ժամկետ` 12.2019թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա 08VM0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.), 1 տուփ, «Օֆտալմոֆերոն» 10 մլ (սերիա` 4980916, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.), 1 տուփ, «Դիկլոֆենակ» 25 մգ/մլ N 5 (սերիա` A602453, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.), 1 տուփ, «Ացիկլովիր» քսուք 5% 10 գ (սերիա` 70315, պիտանելիության ժամկետ 04.2017թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա` 80716, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա 110615, պիտանելիության ժամկետ` 07.2018թ.) 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 180216, պիտանելիության ժամկետ` 03.2019թ.) 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 1370916, պիտանելիության ժամկետ 10.2019թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա՝ 1580815, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.), 1 տուփ դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված չեն (հատոր 1-ին, գ.թ. 45-48):

5) ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության Երևանի քաղաքային կենտրոնի պետի 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշման համաձայն` «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանը` որպես խախտում թույլ տված անձ, «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասի և 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջները խախտելու` Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված 8 անվանում դեղեր («Անտիգրիպին» երիցուկի փաթեթ N 10, «Գալազոլին» 0,05 % 10մլ, «Օֆտալմոֆերոն» 10մլ, «Դիկլոֆենակ» 25մգ/մլ, «Ացիկլովիր» քսուք 5% 10գ, «Արբիդոլ» 50մգ N 10, «Արբիդոլ» 100մգ N 10) իրացնելու նպատակով պահպանելու, վարչական տույժի միջոցներ նշանակելուց հետո մեկ տարվա ընթացքում նույն արարքը կրկին անգամ կատարելու համար «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 22-րդ մասով ենթարկվել է վարչական տույժի` տվյալ արարքի համար 47.3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված տուգանքի կրկնապատիկի չափով` 1.600.000 ՀՀ դրամ վարչական տուգանքի (հատոր 1-ին, գ.թ. 30-39):

6) ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության Երևանի քաղաքային կենտրոնի պետի 23.02.2017 թվականի ««ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանին առաջադրանք տալու մասին» կարգադրագրով վերջինիս կարգադրվել է կարգադրագիրն ստանալու օրվանից անհապաղ ձեռնարկել համապատասխան միջոցառումներ, մշտապես ապահովելով «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված պահանջները, (...) Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37310415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), 1 տուփ, «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37250215, պիտանելիության ժամկետ` 02.2018թ.), 3 փաթեթ, «Անտիգրիպին» փաթեթ N 10 (սերիա` 37320415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,05 % 10մլ (սերիա` 02VL0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,1 % 10մլ (սերիա` 10VM1215, պիտանելիության ժամկետ` 12.2019թ.), 1 տուփ, Գալազոլին» 0,1 % 10մլ (սերիա` 08VM0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.), 1 տուփ, «Օֆտալմոֆերոն» 10մլ (սերիա` 4980916, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.), 1 տուփ, «Դիկլոֆենակ» 25մգ/մլ, N 5 (սերիա` A602453, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.), 1 տուփ, «Ացիկլովիր» քսուք 5% 10գ (սերիա` 70315, պիտանելիության ժամկետ` 04.2017թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 50մգ N 10 (սերիա` 80716, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 50մգ N 10 (սերիա` 110615, պիտանելիության ժամկետ` 07.2018թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100մգ N 10 (սերիա` 180216, պիտանելիության ժամկետ` 03.2019թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100մգ N 10 (սերիա` 1370916, պիտանելիության ժամկետ` 10.2019թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100մգ N 10 (սերիա` 1580815, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.), 1 տուփ դեղերը, ինչպես նաև ք. Երևան, Տիգրան Մեծի 369/235 հասցում գործող «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ին պատկանող դեղատանն ի պահ հանձնված նույնանուն չգրանցված դեղերը ոչնչացնել` համաձայն ՀՀ առողջապահության նախարարի 04.03.2008 թվականի թիվ 03-Ն հրամանով հաստատված «Բժշկական թափոնների գործածությանը ներկայացվող հիգիենիկ և հակահամաճարակային պահանջներ» թիվ 2.1.3-3 սանիտարական կանոններով և նորմերով սահմանված կարգի (հատոր 1-ին, գ.թ. 40-44):

7) «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանը 03.03.2017 թվականի դիմումով վերադասության կարգով բողոքարկել է ՀՀ առողջապահության նախարարի առողջապահության տեսչության Երևանի քաղաքային կենտրոնի պետի 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումը և 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրը (հատոր 1-ին, գ.թ. 185-186):

8) Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 03.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանի համաձայն` Սարգիս Ղազարյանը վերադասության կարգով բողոքարկել է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության Երևանի քաղաքային կենտրոնի պետի 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումը և 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրը: Բողոքը բավարարվել է մասնակիորեն` որոշվել է «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանին` որպես խախտում թույլ տված անձ, «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասի և 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջները խախտելու` Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված 8 անվանում դեղ («Անտիգրիպին» երիցուկի փաթեթ, N 10, «Գալազոլին» 0,05% 10 մլ, «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ, «Օֆտալմոֆերոն» 10 մլ, «Դիկլոֆենակ» 25 մգ/մլ, N 5, «Ացիկլովիր» քսուք 5% 10 գ, «Արբիդոլ» 50 մգ N 10, «Արբիդոլ» 100 մգ N 1) պահպանելու, իրացնելու համար «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով ենթարկել վարչական տույժի` տվյալ արարքի համար 47.3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված տուգանքի չափով` 800.000 ՀՀ դրամ վարչական տուգանքի (հատոր 1-ին, գ.թ. 187-192):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, նույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի իմաստով, այն է` առերևույթ առկա է մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտում, քանի որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի խախտման արդյունքում թույլ է տրվել դատական սխալ, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը։

Սույն վճռաբեկ բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ հետևյալ իրավական հարցադրմանը.

արդյո՞ք դեղատնային գործունեության իրականացնող սուբյեկտը կրում է իրացվող դեղերի` Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելու փաստը ստուգելու պարտականություն:

«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի համաձայն` նույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի, դեղանյութերի, դեղաբուսական հումքի և հետազոտվող դեղագործական արտադրանքի շրջանառության հետ կապված հարաբերությունները` բնակչությանն անվտանգ, արդյունավետ, որակյալ, մատչելի դեղերով և դրանց մասին հավաստի տեղեկատվությամբ ապահովելու նպատակով, ինչպես նաև սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության իրավասու պետական մարմինների և դեղերի շրջանառության սուբյեկտների լիազորություններն այդ ոլորտում:

«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի համաձայն` նույն օրենքում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական հասկացությունները`

1) դեղ` դեղաբանական և (կամ) իմունաբանական և (կամ) նյութափոխանակային ակտիվությամբ օժտված մարդկային և (կամ) կենդանական և (կամ) բուսական և (կամ) քիմիական և (կամ) կենսատեխնոլոգիական ծագման միջոց` համապատասխան դեղաչափով և դեղաձևով, անհրաժեշտ փաթեթավորմամբ և մակնշմամբ, որը նախատեսված է կիրառել մարդկանց և կենդանիների հիվանդությունները բուժելու, կանխարգելելու և (կամ) օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները փոփոխելու, վերականգնելու, կարգավորելու համար կամ ներմուծվում է մարդու և կենդանու օրգանիզմ հիվանդությունը ախտորոշելու նպատակով. (....)

20) դեղերի շրջանառություն` դեղի ստեղծում կամ նախակլինիկական հետազոտություն կամ կլինիկական փորձարկում կամ ստանդարտացում կամ արտադրություն կամ պատրաստում կամ դեղաբուսական հումքի մշակում կամ որակի հսկողություն կամ գրանցում կամ ներմուծում կամ արտահանում կամ փոխադրում, պահպանում կամ իրացում կամ բաշխում կամ կիրառում կամ արդյունավետության, անվտանգության և կողմնակի ազդեցությունների դիտարկում կամ տեղեկատվության կամ գովազդի տարածում կամ ոչնչացում.

21) դեղերի շրջանառության սուբյեկտներ` դեղերի շրջանառության որևէ փուլն իրականացնող իրավաբանական անձինք և անհատ ձեռնարկատերեր. (....)

39) գրանցամատյան` Հայաստանի Հանրապետությունում օրենքով սահմանված կարգով գրանցում ստացած դեղերի ռեգիստր.

40) գրանցման հավաստագիր` Հայաստանի Հանրապետությունում դեղի` օրենքով սահմանված կարգով գրանցում ստանալու փաստը հաստատող պաշտոնական փաստաթուղթ։ (....)

44) դեղատնային գործունեություն` նույն օրենքի և այլ իրավական ակտերի պահանջներին համապատասխան` դեղերի և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած այլ ապրանքատեսակների մեծածախ ձեռքբերում, պահպանում և մանրածախ իրացում կամ բաց թողնում, տեղեկատվություն և խորհրդատվություն, առողջ ապրելակերպի քարոզչություն, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պայմանների առկայության դեպքում դեղերի պատրաստում կամ առաքում:

«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրվում է արտադրել, ներմուծել, բաշխել, բաց թողնել, իրացնել և կիրառել այն դեղերը, որոնք գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում, բացառությամբ նույն օրենքով սահմանված դեպքերի:

Նույն հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն` գրանցման ենթակա են դեղերի յուրաքանչյուր անվանում, բաղադրակազմ, դեղաչափ, դեղաձև, թողարկման ձև, նոր ցուցում, արտադրող (ներառյալ` յուրաքանչյուր արտադրական գործընթացն իրականացնող), գրանցման հավաստագրի իրավատեր:

Նույն հոդվածի 6-րդ մասի համաձայն` գրանցման ժամանակ հաստատվում են դեղի առաջնային և (կամ) արտաքին փաթեթը, պիտակը, մակնիշը (այդ թվում` գունավոր պատկերների տեսքով), բժշկական կիրառման հրահանգը (դեղի ընդհանուր բնութագիրը), օգտագործման հրահանգը (ներդիր-թերթիկը) և որակի հատկորոշիչները (սպեցիֆիկացիաները)։

Նույն հոդվածի 10-րդ մասի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը հաստատում է դեղի գրանցման, վերագրանցման, հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման նպատակով իրականացվող փորձաքննության կարգը` սահմանելով նոր, վերարտադրված դեղերի, կենսանմանակների, դեղերի համակցությունների, հոմեոպաթային, կենսաբանական դեղերի, ներառյալ` արյունից կամ պլազմայից ստացված, իմունաբանական, ռադիոակտիվ, անասնաբուժական դեղերի (ներառյալ` դեղանյութեր պարունակող անասնակերերի), բուսական դեղերի (այդ թվում` սպառողական փաթեթներում փաթեթավորված և պիտակավորված դեղաբուսական հումքի), մաշկի, լորձաթաղանթի, մազերի, եղունգների համար նախատեսված հիվանդությունների հարուցիչներին, ինչպես նաև դրանց փոխանցող միջատներին, մակաբույծներին ոչնչացնող հակասեպտիկների և հակապարազիտային դեղերի գրանցման, վերագրանցման և հավաստագրի ժամկետի երկարաձգման համար իրականացվող փորձաքննության եզրակացության ձևը, փորձաքննություն իրականացնելու համար պահանջվող փաստաթղթերի ցանկերը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած միջազգային մասնագիտական կազմակերպության փաստաթղթի պահանջներին համապատասխան:

Նույն հոդվածի 22-րդ մասի համաձայն` դեղի գրանցման հավաստագրի իրավատերը օրենքով նախատեսված պատասխանատվություն է կրում գրանցված արտադրանքի անվտանգության, արդյունավետության, որակի համար և պարտավոր է Լիազոր մարմնին անհապաղ գրավոր հայտնել դրանց վերաբերյալ յուրաքանչյուր նոր տվյալ և (կամ) փոփոխություն, որոնք հայտնաբերվել և (կամ) կատարվել են հետգրանցումային շրջանում, ներառյալ` արտադրանքի կիրառման արգելքի կամ սահմանափակման մասին որևէ երկրի իրավասու մարմնի տվյալները: (...)

«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` արգելվում է իրացնել Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված կամ որակի պահանջներին չհամապատասխանող կամ պիտանիության ժամկետն անցած կամ գրանցումն ուժը կորցրած ճանաչված կամ գրանցումը կասեցված կամ շրջանառությունը դադարեցված (հետ կանչված), Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության խախտմամբ ներմուծված դեղերը, կեղծ դեղերը, դեղանյութերը, դեղաբուսական հումքը, հետազոտվող դեղագործական արտադրանքը: Նույն մասում նշված արտադրանքի մասին ահազանգի ծանուցման, շրջանառությունը դադարեցնելու և շրջանառությունից հանելու (հետկանչի) կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը: Շրջանառության դադարեցման և հետկանչի ծախսերը կրում է գրանցման հավաստագրի իրավատերը կամ մատակարարը:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ կառավարության 25.04.2001 թվականի «Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի պետական գրանցման կարգը և դեղերի պետական գրանցման փորձաքննության վարձի չափերը հաստատելու մասին» թիվ 347 որոշմամբ հաստատվել է Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի պետական գրանցման կարգը (այսուհետ նաև` Կարգ) (ուժը կորցրել է 30.03.2019 թվականին), որը 01.01.1999 թվականին ուժի մեջ մտած և 15.12.2016 թվականին ուժը կորցրած «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածին համապատասխան, սահմանել է դեղերի գրանցման, գրանցման մերժման և գրանցումն անվավեր ճանաչելու հիմքերը և կարգը:

Կարգի 2-րդ կետի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետության տարածքում թույլատրվում է արտադրել, ներմուծել, պահպանել, բաշխել, իրացնել և կիրառել այն դեղերը, որոնք գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում:

Կարգի 4-րդ կետի համաձայն` դեղերի գրանցումը, գրանցման մերժումը և անվավեր ճանաչումը կատարում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմինը (այսուհետև` Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը, (...)):

Կարգի 7-րդ կետի համաձայն` դեղերի պետական գրանցումը կատարվում է դեղերի որակի, արդյունավետության ու անվտանգության գիտականորեն հիմնավորված չափանիշների, փորձագիտական հետազոտությունների արդյունքների հիման վրա (...):

Կարգի 8-րդ կետի համաձայն` դեղերը գրանցելու կամ գրանցումը մերժելու մասին որոշումն ընդունվում է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության սահմանած կարգով կատարված փորձաքննության եզրակացության հիման վրա:

Կարգի 15-րդ կետի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կողմից դեղը գրանցվելու մասին որոշման հիման վրա 10 օրացուցային օրվա ընթացքում դիմորդին տրվում է դեղի գրանցման հավաստագիր: Գրանցման հավաստագրի ձևը և նկարագիրը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը:

Կարգի 16-րդ կետի համաձայն` դեղի պետական գրանցման վերաբերյալ որոշման համաձայն դեղի գրանցման հավաստագրի տրամադրումից հետո 30 օրվա ընթացքում Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղն ընդգրկվում է Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում):

Կարգի 18-րդ կետի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի պետական գրանցման ժամկետը 5 տարի է, որի ավարտից հետո դեղը կարող է նորից գրանցվել նույն կարգի համաձայն:

Կարգի 19-րդ կետի համաձայն` պետական գրանցում անցած դեղերի բաղադրության, արտադրության տեխնոլոգիայի, միջազգային չպատենտավորված անվանումների փոփոխությունների, ինչպես նաև նոր հատկությունների, օգտագործման նոր ցուցումների հայտնաբերման դեպքում կատարվում է դրանց պետական նոր գրանցում:

Կարգի 20-րդ կետի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունը հաստատում է գրանցված դեղերի նոր գրանցում չպահանջող փոփոխությունների ցանկը:

Կարգի 22-րդ կետի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարությունն ապահովում է Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի, ինչպես նաև դրանց գրանցումն անվավեր ճանաչելու մասին տեղեկատվությունը: Գրանցված դեղերի մասին տեղեկությունները ընդգրկվում են դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) և պարբերաբար հրատարակվում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Վերոգրյալ իրավանորմերի վերլուծությունից հետևում է, որ դեղը մարդու և կենդանու հիվանդությունների բուժման, ախտորոշման, կանխարգելման, անզգայացման, հղիության կանխման համար նախատեսված կենսաբանական ակտիվությամբ օժտված կշռաչափված միջոց է, որն ստացվել է մեկ կամ մի քանի դեղանյութերի և օժանդակ նյութերի հիման վրա, ունի ստանդարտ բաղադրություն, անփոփոխ անվանում, անհրաժեշտ դեղաչափ, դեղաձև և ձևավորում: Դեղը բնութագրող հիմնական հատկանիշներն են` արդյունավետություն` դեղի սպասվելիք դրական ազդեցության դրսևորման աստիճանի բնութագիրը, անվտանգությունը` առողջությանը վնասելու հնարավոր անթույլատրելի ռիսկի բացակայությունը, և որակը` համապատասխանությունը դեղագրքային պահանջներին և/կամ որակի հատկորոշիչներին (սպեցիֆիկացիաներին): Ընդ որում, Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում արձանագրել, որ միայն նշված հատկանիշների միաժամանակյա առկայության պայմաններում դեղը կարող է ծառայել իր նպատակին և պատշաճորեն կիրառվել գործնականում:

Հաշվի առնելով Հայաստանի Հանրապետությունում անվտանգ, արդյունավետ և որակյալ դեղերի մատչելիության ապահովման կարևորությունը և առանձնահատուկ դերը բնակչության համար` օրենսդիրը կարգավորել է Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի շրջանառությունը, որն ընդգրկում է դրանց արտադրությունը, պատրաստումը, կշռաչափումը, փաթեթավորումը, գրանցումը, որակի հսկողությունը և այլ գործողություններ` դեղերի ստացման կամ ոչնչացման նպատակով, դեղերի ձեռքբերումը, պահպանումը, պահեստավորումը, բաշխումը, բացթողնումը, վաճառքը, արտահանումը, ներմուծումը, դրանց մասին տեղեկատվությունը, գովազդը, ինչպես նաև սահմանել է Հայաստանի Հանրապետության պետական մարմինների լիազորություններն այդ ոլորտում: Միևնույն ժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում հավելել, որ վերոնշյալը բխում է հանրապետության առողջապահության այնպիսի սկզբունքներից, ինչպիսին են՝ պետական պատասխանատվությունը բնակչության առողջության համար և անվտանգ, արդյունավետ և որակյալ առողջապահական համակարգի ապահովումը:

Այս համատեքստում Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում թույլատրվում է արտադրել, ներմուծել, պահպանել, բաշխել, իրացնել և կիրառել այն դեղերը, որոնք գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում: Դեղերի պետական գրանցումը մի քանի փուլերից բաղկացած վարչական գործընթաց է, որը հնարավորություն է տալիս խուսափելու և բնակչությանը զերծ պահելու անորակ, անարդյունավետ կամ քիչ արդյունավետ, վտանգավոր և կեղծ դեղերի կիրառումից: Այլ կերպ ասած` դեղերի գրանցումը արտադրանքի արդյունավետության, անվտանգության և որակի ապահովման համակարգի հիմքն է:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ դեղերի գրանցման, գրանցումը մերժելու գրանցումն անվավեր ճանաչելու հիմքերը և կարգը սահմանված են «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքով և ՀՀ կառավարության համապատասխան որոշումներով: Դեղերի գրանցումը (բացառությամբ` Կարգով նախատեսված դեպքերի) կատարում է ՀՀ առողջապահության նախարարությունը, որի վերաբերյալ որոշումն ընդունվում է դեղերի որակի, արդյունավետության ու անվտանգության գիտականորեն հիմնավորված չափանիշների, փորձագիտական հետազոտությունների բավարար արդյունքների հիման վրա: Այսինքն` դեղերը գրանցելու կամ գրանցումը մերժելու մասին որոշումն ընդունվում է ՀՀ առողջապահության նախարարության սահմանած կարգով կատարված փորձաքննության եզրակացության հիման վրա:

Այսպիսով` փորձաքննության արդյունքների, դեղաբանական խորհրդի եզրակացության, ինչպես նաև դիմորդի կողմից պետական տուրքը սահմանված կարգով և չափով վճարվելուց հետո ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից կայացվում է դեղի գրանցման վերաբերյալ որոշում, և հայտատուին տրվում է դեղի պետական գրանցման հավաստագիր, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղն ընդգրկվում է Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի մասին տեղեկություններ ընդգրկող փաստաթուղթ համարվող Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեգիստրում): Ընդ որում, Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը (ռեգիստրը) հաստատվում է ՀՀ առողջապահության նախարարի համապատասխան հրամանով, որում նշվում են դեղի առևտրային անվանումը, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումները, դեղաձևը, դեղաչափը և թողարկման ձևը (փաթեթավորումը), արտադրողը, երկիրը, գրանցման ժամկետը, բաց թողնման կարգը, գրանցման հավաստագրի իրավատերը և այլ տեղեկություններ:

Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում ընդգծել այն հանգամանքը, որ գրանցված դեղի անվտանգության, արդյունավետության, որակի համար պատասխանատվություն է կրում դեղի գրանցման հավաստագրի իրավատերը և պարտավոր է ներկայացնել դրանց վերաբերյալ յուրաքանչյուր նոր տվյալ և/կամ փոփոխություն, որոնք հայտնաբերվել և/կամ կատարվել են հետգրանցումային շրջանում: Դեղի պետական գրանցման և գրանցման հավաստագրի իրավատիրոջ հետ մշտական կապի պայմաններում ստեղծվում է տվյալների համակարգ, որն օգտագործվում է դեղերի մասին օբյեկտիվ ու հավաստի պաշտոնական տեղեկատվության, ներկրման ու գովազդի հսկողության, շրջանառվող դեղերի տեսչական հսկողության ապահովման, ինչպես նաև դեղի անվտանգության մշտադիտարկման համար: Գրանցման ընդունված փաստաթղթերը և նմուշը հիմք են հանրապետությունում դեղերի շրջանառության բոլոր փուլերում դեղերի նույնականացման, որակի հսկողության և/կամ տեղեկատվության համար: Ըստ այդմ, ներկրվող դեղերի նմուշները համեմատվում և ստուգվում են պետական գրանցում ստացած նմուշների հետ, որը հնարավորություն է տալիս երկրի շուկան զերծ պահելու չգրանցված, անորակ և կեղծված դեղերի ներթափանցումից և շրջանառությունից:

Այդ նպատակով ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից կատարվում է դեղերի նմուշների նույնականացում պետական գրանցում ունեցող դեղերի նմուշների հետ, ստուգվում են ապրանքաուղեկից փաստաթղթերը, դրանց և նմուշների համապատասխանությունը: Այնուհետև՝ փաստաթղթային ուսումնասիրության և նույնականացման արդյունքների հիման վրա ընդունվում է որոշում որակի հսկման լաբորատորիայում ընտրված նմուշների լաբորատոր փորձաքննություն կատարելու մասին: Այն դեպքերում, երբ փաստաթղթային փորձաքննությունների, դեղի նմուշների նույնականացման և լաբորատոր փորձաքննության արդյունքները լինում են դրական, ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից տվյալ դեղի համար տրվում է ներմուծման հավաստագիր, իսկ այն դեպքերում, երբ փորձաքննությունների արդյունքները բացասական են (օրինակ` եթե ներմուծվող դեղը Հայաստանի Հանրապետությունում պետական գրանցում չունի), տվյալ դեղի` Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծումը մերժվում է:

Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ ներմուծվող դեղերի Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելու փաստը կարող է հաստատվել միայն ներմուծվող դեղերի և Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեգիստրում) պետական գրանցում ունեցող դեղերի` ներառյալ վերջինիս բոլոր վավերապայմանների համապատասխանության պայմաններում: Հետևաբար` ներմուծվող դեղը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցում ունենալու փաստը պարզելու համար անհրաժեշտ է համեմատել ներմուծվող դեղի և Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեգիստրում) գրանցված դեղի` գրանցամատյանում նշված տեղեկությունները: Այլ կերպ ասած, եթե ներմուծվող դեղի վերաբերյալ տեղեկությունները չեն համապատասխանում դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեգիստրում) գրանցված դեղի վերաբերյալ տեղեկություններին, ապա կարելի է փաստել, որ ներմուծվող դեղը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցում չունի, իսկ եթե ներմուծվող դեղի վերաբերյալ տեղեկությունները համապատասխանում են դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեգիստրում) գրանցված դեղի վերաբերյալ տեղեկություններին, ապա կարելի է փաստել, որ ներմուծվող դեղը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետությունում:

Ամփոփելով վերոգրյալը` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ ներմուծվող դեղերի Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելը փաստելու համար անհրաժեշտ է ներմուծվող դեղի բոլոր վավերապայմանների համապատասխանությունը դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեգիստրում) գրանցված դեղի վավերապայմաններին, որոնցից մեկն էլ հանդիսանում է դեղի գրանցման հավաստագրի իրավատիրոջ վերաբերյալ վավերապայմանը (այլ տեղեկություններ): Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դեղի վերոնշյալ վավերապայմանների գրանցումն ինքնանպատակ չէ, և ինչպես արդեն վերը նշվեց, այն կարևոր նշանակություն ունի դեղի որակի, անվտանգության ու արդյունավետության տեսանկյունից, քանի որ դրանով է նաև պայմանավորված դեղերի որակին ներկայացվող երաշխիքների պահպանության հարցը և դեղի` Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելու հանգամանքը:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ վերոնշյալ իրավական դիրքորոշումների համատեքստում պետք է դիտարկել դեղերի շրջանառության հետ կապված բոլոր հարաբերությունները, այդ թվում նաև դեղերի իրացման գործընթացը։

Դեղերի շրջանառությունն իրականացնող իրավաբանական անձը կամ անհատ ձեռնարկատերը «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով հանդիսանում է դեղերի շրջանառության սուբյեկտ, քանի որ նույն օրենքի և այլ իրավական ակտերի պահանջներին համապատասխան իրականացնում է դեղերի և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած այլ ապրանքատեսակների մեծածախ ձեռքբերում, պահպանում և մանրածախ իրացում կամ բաց թողնում, տեղեկատվություն և խորհրդատվություն, առողջ ապրելակերպի քարոզչություն, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պայմանների առկայության դեպքում դեղերի պատրաստում կամ առաքում։ Այսինքն` օրենսդրի կողմից դեղերի շրջանառություն իրականացնող սուբյեկտների շարքում են դասվել նաև դեղատնային գործունեություն իրականացնող յուրաքանչյուր իրավաբանական անձ կամ անհատ ձեռնարկատեր։

Հայաստանի Հանրապետությունում, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի, թույլատրվում է արտադրել, ներմուծել, բաշխել, բաց թողնել, իրացնել և կիրառել միայն այն դեղերը, որոնք գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում, իսկ ինչպես արդեն արձանագրվել է դեղերի գրանցման, գրանցման մերժման և գրանցումն անվավեր ճանաչելու հիմքերը և կարգը սահմանված են «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքով և ՀՀ կառավարության համապատասխան որոշումներով։

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ վերոնշյալ իրավակարգավորումներից ուղղակիորեն բխում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում արգելվում է իրացնել չգրանցված կամ որակի պահանջներին չհամապատասխանող կամ պիտանիության ժամկետն անցած կամ գրանցումն ուժը կորցրած ճանաչված կամ գրանցումը կասեցված կամ շրջանառությունը դադարեցված (հետ կանչված), Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության խախտմամբ ներմուծված դեղերը, կեղծ դեղերը, դեղանյութերը, դեղաբուսական հումքը, հետազոտվող դեղագործական արտադրանքը։

Այսպիսով` Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրվում է իրացնել միայն օրենքով սահմանված կարգով դեղերի ռեգիստրում գրանցված դեղերը, իսկ գրանցման ենթակա են դեղերի յուրաքանչյուր անվանում, բաղադրակազմ, դեղաչափ, դեղաձև, թողարկման ձև, նոր ցուցում, արտադրող (ներառյալ` յուրաքանչյուր արտադրական գործընթացն իրականացնող), գրանցման հավաստագրի իրավատեր և այլն:

Վճռաբեկ դատարանն ընդգծում է, որ օրենսդրի կողմից նման խիստ մոտեցումը պետական լիազոր մարմնի կողմից և դեղերի ցանկացած շրջանառություն իրականացնող սուբյեկտների նկատմամբ հսկողության իրականացումն ուղղված է կեղծ և որակի ստանդարտներին չհամապատասխանող (անորակ) դեղերի շրջանառությունը կանխարգելելուն, ինչպես նաև անձանց կյանքն և առողջությունը վնասելու հնարավոր անթույլատրելի ռիսկերից խուսափելուն։

Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ դեղատնային գործունեություն իրականացնելու թույլտվություն (լիցենզիա) ունեցող ցանկացած սուբյեկտ նույն կերպ, ինչպես, որ դեղերի ցանկացած շրջանառություն իրականացնող սուբյեկտ, կրում է պարտականություն ձեռքբերելու, պահպանելու, իրացնելու, բաց թողնելու բացառապես այն դեղերը, որոնք գրանցված են դեղերի ռեգիստրում` միաժամանակ հաշվի առնելով և ստուգելով դեղերի յուրաքանչյուր անվանում, բաղադրակազմ, դեղաչափ, դեղաձև, թողարկման ձև, նոր ցուցում, արտադրող, գրանցման հավաստագրի իրավատեր և այլն։

Վճռաբեկ դատարանի իրավական դիրքորոշման կիրառումը սույն գործի փաստերի նկատմամբ.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործը հարուցվել է Սարգիս Ղազարյանի վիճարկման հայցի հիման վրա, որով վերջինս պահանջել է անվավեր ճանաչել ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումը և որպես հետևանք` 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրն ու 03.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանը:

Դատարանի 08.02.2018 թվականի վճռով Սարգիս Ղազարյանի հայցը բավարարվել է, այն պատճառաբանությամբ, որ Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական գրանցամատյանի (ռեեստրի) ուսումնասիրությունից պարզվել է, որ 310-րդ տողում գրառված է «Անտիգրիպին» երիցուկի փաթեթ 10 մգ դեղ, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետությունում 04.02.2016 թվականից, 768-րդ տողում` «Գալազոլին» 0,05% 10 մլ` 25.11.2013 թվականից, 769-րդ տողում` «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ` 25.11.2013 թվականից, 4187-րդ տողում` «Օֆտալմոֆերոն» 10 մլ` 21.12.2015 թվականից, 1050-րդ տողում` «Դիկլոֆենակ» 25 մգ/մլ` 29.12.2014 թվականից, 511-րդ տողում` «Ացիկլովիր» քսուք 5% 10 գ` 08.04.2015 թվականից, 455-րդ տողում` «Արբիդոլ» 50 մգ` 03.07.2015 թվականից և 456-րդ տողում` «Արբիդոլ» 100 մգ` 03.07.2015 թվականից: Ըստ Դատարանի` Երևան քաղաքի Տիգրան Մեծի թիվ 36/235 հասցեում գործող «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ին պատկանող կրպակում Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված դեղեր չեն պահպանվել: Հետևաբար, տվյալ դեպքում, իրավախախտումն ոչ իրավաչափորեն է վերագրվել հայցվորին, քանի որ վերջինս նման արարք թույլ չի տվել:

Դատարանը, անդրադառնալով հետևանքների վերացման ածանցյալ պահանջին, արձանագրել է, որ նկատի ունենալով, որ հիմնական պահանջի մասով սույն հայցը դատարանի կողմից բավարարվում է, գտել է, որ բավարարման է ենթակա նաև հետևանքների վերացման ածանցյալ պահանջը: Միաժամանակ, Դատարանը նշել է, որ միայն «Ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի 22.02.2017 թվականի թիվ 0114031217 եզրակացությունը չի կարող դրվել վարչական պատասխանատվության հիմքում, քանի որ կենտրոնի ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում դեղերի սերիաների բացակայությունը դեռևս բավարար չէ եզրակացնելու, որ դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված չեն:

Վերաքննիչ դատարանը, 06.11.2019 թվականի որոշմամբ մերժելով Տեսչական մարմնի վերաքննիչ բողոքը և Դատարանի վճիռը թողնելով անփոփոխ, ըստ էության իրավաչափ է համարել Դատարանի պատճառաբանությունները։ Վերաքննիչ դատարանը նշել է, որ «Անտիգրիպին» երիցուկի փաթեթ 10 մգ, «Գալազոլին» 0,05% 10 մլ, «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ, «Օֆտալմոֆերոն» 10 մլ, «Դիկլոֆենակ» 25 մգ/մլ, «Ացիկլովիր» քսուք 5% 10 գ, «Արբիդոլ» 50 մգ, «Արբիդոլ» 100 մգ դեղերը «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ին պատկանող դեղորայքային կրպակին մատակարարվել են «Առգո-ֆարմ» և «Վագա-Ֆարմ» ՍՊԸ-ից, ինչը նշանակում է, որ դրանք արդեն իսկ ներմուծված են եղել Հայաստանի Հանրապետության տարածք և ըստ այդմ էլ դրանց` Հայաստանի Հանրապետությունում պետական գրանցում ունենալու հանգամանքը պարզված է եղել: Բացի այդ, Վերաքննիչ դատարանը գտել է, որ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 1-ին և 22-րդ մասերը պատասխանատվություն են նախատեսում ոչ թե արդեն իսկ ներմուծված և իրացման նպատակով պահվող դեղերի բաղադրության անհամապատասխանության համար այլ Հայաստանի Հանրապետությունում պետական գրանցում չստացած դեղերի պահպանման և իրացման համար:

Սույն գործի փաստերից հետևում է, որ Երևան քաղաքի Տիգրան Մեծի թիվ 36/235 հասցեում գործող «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ին պատկանող դեղատանից հայտնաբերված հետևյալ դեղերը` «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37310415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), 1 տուփ, «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37250215, պիտանելիության ժամկետ` 02.2018թ.), 3 փաթեթ, «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37320415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,05% 10 մլ (սերիա՝ 02VԼ0715, պիտանելիության ժամկետ՝ 07.2019թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա՝ 10VM1215, պիտանելիության ժամկետ` 12.2019թ.), 1 տուփ, «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա 08VM0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.), 1 տուփ, «Օֆտալմոֆերոն» 10 մլ (սերիա` 4980916, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.), 1 տուփ, «Դիկլոֆենակ» 25 մգ/մլ N 5 (սերիա՝ A602453, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.), 1 տուփ, «Ացիկլովիր» քսուք 5% 10 գ (սերիա` 70315, պիտանելիության ժամկետ 04.2017թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա` 80716, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա 110615, պիտանելիության ժամկետ` 07.2018թ.) 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 180216, պիտանելիության ժամկետ` 03.2019թ.) 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 1370916, պիտանելիության ժամկետ 10.2019թ.), 1 տուփ, «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա՝ 1580815, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.), 1 տուփ դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելու տեսանկյունից կասկած են հարուցում:

Վերոնշյալ իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո համադրելով սույն գործի փաստերը և գնահատելով ստորադաս դատարանների եզրահանգումների հիմնավորվածությունը` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դրանք անհիմն են հետևյալ պատճառաբանությամբ.

Սույն գործով և´ Դատարանը, և´ Վերաքննիչ դատարանը, հիմք ընդունելով իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի «Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը (ռեեստրը) հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 09.03.2016թ-ի N 09-Ն հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» թիվ 25-Ն հրամանի (ՀՀ առողջապահության նախարարի կողմից 17.02.2017թ-ին ընդունված և 27.03.2017թ-ին ուժի մեջ մտած թիվ 06-Ն հրամանի 2-րդ կետով ուժը կորցրած է ճանաչվել) 1-ին կետով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) ամրագրված տվյալները, փաստել են, որ ընկերությանը պատկանող կրպակում Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված դեղեր չեն պահպանվել:

Միաժամանակ, Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է, որ նշված դեղերը «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ին պատկանող դեղորայքային կրպակին մատակարարվել են «Առգո-ֆարմ» և «Վագա-Ֆարմ» ՍՊԸ-ից, ինչը նշանակում է, որ դրանք արդեն իսկ ներմուծված են եղել Հայաստանի Հանրապետության տարածք և ըստ այդմ էլ դրանց` Հայաստանի Հանրապետությունում պետական գրանցում ունենալու հանգամանքը պարզված է եղել: Այսինքն, ըստ էության, ստորադաս դատարանները, հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ն ընդամենն իրացրել է դեղերի պետական ռեեստրում առկա համանուն դեղերի հետ առերևույթ` իրենց հիմնական հատկանիշներով համընկնող դեղեր, գտել են, որ արձանագրված իրավախախտման մեջ բացակայում է հայցվորի մեղքը:

Վճռաբեկ դատարանը, սակայն արձանագրում է, որ «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ն, որպես դեղատնային գործունեություն իրականացնող սուբյեկտ, որը, ի թիվս այլնի, իրականացնում է նաև դեղերի իրացում, իրավունք ունի իրացնելու միայն Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական ռեգիստրում գրանցված դեղերը, իսկ, ինչպես արդեն նշվել է, գրանցման ենթակա են դեղերի յուրաքանչյուր անվանում, բաղադրակազմ, դեղաչափ, դեղաձև, թողարկման ձև, նոր ցուցում, արտադրող (ներառյալ` յուրաքանչյուր արտադրական գործընթացն իրականացնող), գրանցման հավաստագրի իրավատեր։ Հետևաբար, Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ դեղերի շրջանառություն իրականացնող յուրաքանչյուր սուբյեկտ կրում է պարտականություն ստուգելու և հավաստիանալու շրջանառվող դեղի` օրենքով սահմանված կարգով գրանցված համարվելու բոլոր չափորոշիչների համապատասխանությունը։ Ընդ որում, ինչպես վերը նշվեց, Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը (ռեգիստրը) հաստատվում է ՀՀ առողջապահության նախարարի համապատասխան հրամանով, որում նշվում են դեղի առևտրային անվանումը, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումները, դեղաձևը, դեղաչափը և թողարկման ձևը (փաթեթավորումը), արտադրողը, երկիրը, գրանցման ժամկետը, բաց թողնման կարգը, գրանցման հավաստագրի իրավատերը և այլ տեղեկություններ:

Նման պայմաններում, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դատարանները պետք է հաշվի առնեին, որ «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ն չպետք է միայն բավարարվեր բացառապես ստուգելով տվյալ դեղերի առկայությունը դեղերի գրանցամատյանում, քանի որ վերջինս կրում էր պարտականություն համեմատելու նաև իր մոտ առկա յուրաքանչյուր դեղի չափորոշիչները պետական գրանցամատյանում առկա համանուն դեղի հետ և հավաստիանալու դրանց նույնականության հարցում։ Այսինքն, «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ն, դեղերն իրացնելուց առաջ, ոչ միայն պետք է հավաստիանար, որ նույնանուն դեղերն առկա են գրանցամատյանում, այլև պետք է ստուգեր իրացվող դեղի առևտրային անվանումը, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումները, դեղաձևը, դեղաչափը և թողարկման ձևը (փաթեթավորումը), արտադրողը, երկիրը, գրանցման ժամկետը, բաց թողնման կարգը, գրանցման հավաստագրի իրավատերը: Այլ կերպ` պետք է ստուգվեին դեղերի այն բոլոր չափորոշիչները, որոնք ամրագրվել են Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում), քանի որ իրացնել թույլատրվում է միայն օրենքով սահմանված կարգով դեղերի ռեեստրում գրանցված դեղերը:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի «Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը (ռեեստրը) հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2016 թվականի մարտի 09-ի թիվ 09-Ն հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» թիվ 25-Ն հրամանով (ուժի մեջ է մտել 04.08.2016 թվականին և ուժը կորցրել է 27.03.2017 թվականին) հաստատվել է Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը (ռեեստրը)` համաձայն հավելվածի: Ուժը կորցրած է ճանաչվել ՀՀ առողջապահության նախարարի 2016 թվականի մարտի 9-ի «Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը (ռեեստրը) հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2015 թվականի ապրիլի 13-ի N 16-Ն հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» թիվ 09-Ն հրամանը:

ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանի (ռեեստրի)

1. 310 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը` «Անտիգրիպին», միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` պարացետամոլ, քլորֆենամին, (քլորֆենամին մալեատ), ասկորբինաթթու, (paracetamol, chlorphenamine (chlorphenamine maleate), ascorbic acid), դեղաձևը` դեղափոշի ներքին ընդունման լուծույթի երիցուկի համով, դեղաչափը և թողարկման ձևը (փաթեթավորումը)` 500մգ+10մգ+200մգ 5գ փաթեթիկներ (6,10), արտադրողը` Նատուր Պրոդուկտ Ֆարմա Սպ զօ․օ․, փ․ Պոդստոցզիսկո 30, 07-300 Օստրով Մազովիեցկա, երկիրը` Լեհաստան, դեղերի ATC<sup>1</sup> ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` N02BE51, գրանցման հավաստագրի համարը` 15323, գրանցման ժամկետը` 04.02.2016-04.02.2021 թվականը, բացթողման կարգը` ԱԴ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` ՎԱԼԵԱՆՏ ՍՊԸ, Շաբոլովկա փ․ 31, շ․ 5, 115162, Մոսկվա, Ռուսաստան:

2. 768 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը` Գալազոլին 0,05% Galazolin 0,05%, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` քսիլոմետազոլին (քսիլոմետազոլինի հիդրոքլորիդ) xylometazoline (xylometazoline hydrochloride), դեղաձևը` քթակաթիլներ (լուծույթ), դեղաչափը և թողարկման ձևը` 0,5մգ/մլ, 10մլ պլաստիկե սրվակ, արտադրողը` Վարշավայի դեղագործական գործարան «Պոլֆա» Ս.Ա. /Կարոլկովա 22/24 փ., 01-207 Վարշավա/, երկիրը` Լեհաստան, դեղերի ATC<sup>1</sup> ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` R01AA07, գրանցման հավաստագրի համարը` 13046, գրանցման ժամկետը` 25.11.2013-25.11.2018 թվականը, բացթողման կարգը` ԱԴ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` Վարշավայի դեղագործական գործարան «Պոլֆա» Ս.Ա. /Կարոլկովա 22/24 փ., 01-207 Վարշավա, Լեհաստան/:

3. 769 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը` Գալազոլին 0,1% Galazolin 0,1%, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` քսիլոմետազոլին (քսիլոմետազոլինի հիդրոքլորիդ) xylometazoline (xylometazoline hydrochloride), դեղաձևը` քթակաթիլներ (լուծույթ), դեղաչափը և թողարկման ձևը` 1մգ/մլ, 10մլ պլաստիկե սրվակ, արտադրողը` Վարշավայի դեղագործական գործարան «Պոլֆա» Ս.Ա. /Կարոլկովա 22/24 փ., 01-207 Վարշավա/, երկիրը` Լեհաստան, դեղերի ATC<sup>1</sup> ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` R01AA07, գրանցման հավաստագրի համարը` 13047, գրանցման ժամկետը` 25.11.2013-25.11.2018 թվականը, բացթողման կարգը` ԱԴ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` Վարշավայի դեղագործական գործարան «Պոլֆա» Ս.Ա. /Կարոլկովա 22/24 փ., 01-207 Վարշավա, Լեհաստան/:

4. 4187 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը`Օֆտալմոֆերոն Oftalmoferon, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` ինտերֆերոն ալֆա-2 մարդու ռեկոմբինանտ, դիֆենհիդրամին, interferon alfa-2 human recombinant, diphenhydramine, դեղաձևը` ակնակաթիլներ, դեղաչափը և թողարկման ձևը` 10000ՄՄ/մլ+1մգ/մլ, 5մլ, 10մլ պլաստիկե սրվակ, արտադրողը` «ՖԻՐՆ Մ» ՓԲԸ, երկիրը` Ռուսաստան, դեղերի ATC<sup>1</sup> ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` S01AD, գրանցման հավաստագրի համարը` 10135, գրանցման ժամկետը` 21.12.2010-21.12.2015 թվականը, բացթողման կարգը` Դ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` «ՖԻՐՆ Մ» ՓԲԸ, Ռուսաստան:

5. 1050 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը`Դիկլոֆենակ Diclofenac, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` դիկլոֆենակ (դիկլոֆենակ նատրիում) diclofenac (diclofenac sodium), դեղաձևը` լուծույթ մ/մ ներարկման, դեղաչափը և թողարկման ձևը` 25մգ/մլ, 3մլ ամպուլներ (5), արտադրողը` Հեմոֆարմ Ա.Դ., 26300, Վրշաց, Բեոգրադսկիի պուտ բբ, երկիրը` Սերբիա, դեղերի ATC<sup>1</sup> ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` M01AB05, գրանցման հավաստագրի համարը` 14116, գրանցման ժամկետը` 29.12.2014-29.12.2019 թվականը, բացթողման կարգը` Դ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` Հեմոֆարմ Ա.Դ., 26300, Վրշաց, Բեոգրադսկիի պուտ բբ, Սերբիա:

6. 511 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը` Ացիկլովիր-Ակրի Aciclovir-Akri, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` ացիկլովիր aciclovir, դեղաձևը` քսուք, դեղաչափը և թողարկման ձևը` 50մգ/գ, 5գ ալյումինե պարկուճ, արտադրողը` Ակրիխին Ֆարմասյուտիկալս Քո., 142450, Մոսկվայի մարզ, Նոգինսկի շրջան, Ստարայա Կուպավնա, Կիրովի փ 29, երկիրը` Ռուսաստան, դեղերի ATC<sup>1</sup> ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` D06BB03, գրանցման հավաստագրի համարը` 14416, գրանցման ժամկետը` 08.04.2015-08.04.2020 թվականը, բացթողման կարգը` ԱԴ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` Ակրիխին Ֆարմասյուտիկալս Քո., 142450, Մոսկվայի մարզ, Նոգինսկի շրջան, Ստարայա Կուպավնա, Կիրովի փ 29, Ռուսաստան:

7. 455 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը` Արբիդոլ Arbidol, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` ումիֆենովիր (ումիֆենովիրի հիդրոքլորիդ) umifenovir (umifenovir hydrochloride), դեղաձևը` դեղահատեր թաղանթապատ, դեղաչափը և թողարկման ձևը` 50մգ, բլիստերում (10/1x10/, 20/2x10/), արտադրողը` Ֆարմստանդարտ-Տոմսկքիմֆարմ ԲԲԸ, 634009, Տոմսկ, Ռ. Լուքսեմբուրգ փ.89` բաց թողնման հսկող, Ֆարմստանդարտ-Տոմսկքիմֆարմ ԲԲԸ, 634009, Տոմսկ, Լենինի պող., 211, Ռուսաստան` դեղաձևն արտադրող, փաթեթավորող, երկիրը` Ռուսաստան, դեղերի ATC1 ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` J05AX, գրանցման հավաստագրի համարը` 14608, գրանցման ժամկետը` 03.07.2015-03.07.2020 թվականը, բացթողման կարգը` ԱԴ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` Ֆարմստանդարտ-Տոմսկքիմֆարմ ԲԲԸ, 634009, Տոմսկ, Լենինի պող., 211, Ռուսաստան:

8. 456 համարի տակ նշված է` առևտրային անվանումը` Արբիդոլ Arbidol, միջազգային համընդհանուր (ջեներիկ) կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը` ումիֆենովիր (ումիֆենովիրի հիդրոքլորիդ) umifenovir (umifenovir hydrochloride), դեղաձևը` դեղապատիճներ, դեղաչափը և թողարկման ձևը` 100մգ, բլիստերում (10/1x10/, 20/2x10/, 40/4x10/), արտադրողը` Ֆարմստանդարտ-Լեկսրեդստվա ԲԲԸ, 305022, Կուրսկ, Ագրեգատնայա 2րդ փ., 1ա/18 , Ռուսաստան, երկիրը` Ռուսաստան, դեղերի ATC<sup>1</sup> ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը` J05AX, գրանցման հավաստագրի համարը` 14281/1, գրանցման ժամկետը` 21.04.2016-19.03.2020 թվականը, բացթողման կարգը` ԱԴ, գրանցման հավաստագրի իրավատերը` ՕՏՍՖարմ ՀԲԸ, 123317, Մոսկվա, Տեստովսկայա փ., 10, Ռուսաստան (հատոր 2-րդ, գ.թ. 45-60):

Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության «Ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի 15.02.2017 թվականի թիվ 0114026217 եզրակացության համաձայն` «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ դեղատնից հայտնաբերված հետևյալ դեղերի «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37310415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.), «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37250215, պիտանելիության ժամկետ՝ 02.2018թ.), «Անտիգրիպին» երիցուկի N 10 (սերիա` 37320415, պիտանելիության ժամկետ` 04.2018թ.) սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, դեղերը գրանցված չեն, փորձաքննության համար ներկայացված նմուշը չի համապատասխանում Հայաստանի Հանրապետությունում երաշխավորված տարբերակին` առկա է բաղադրության անհամապատասխանություն, օժանդակ նյութերի քանակական և որակական տարբերություն։ Փորձանմուշում առկա է «դոկուզատ նատրիում» օժանդակ նյութը, որը բացակայում է ՀՀ-ում գրանցված դեղի բաղադրության մեջ: «Գալազոլին» 0,05% 0,5մգ/մլ, 10 մլ պլաստիկե սրվակ (սերիա` 02VԼ0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.), «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա` 10VM1215, պիտանելիության ժամկետ` 12.2019թ.), «Գալազոլին» 0,1% 10 մլ (սերիա` 08VM0715, պիտանելիության ժամկետ` 07.2019թ.) դեղերի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, դրանք գրանցված չեն ՀՀ-ում անվան, պահման պայմանների և կիրառման եղանակի անհամապատասխանության պատճառով: ՀՀ-ում գրանցված դեղի անվանումը Գալազոլին 0,05% է, իսկ ներկայացվածինը` Գալազոլին: ՀՀ-ում գրանցված դեղի արտաքին փաթեթի վրա և ներդիր թերթիկում կիրառման եղանակը, ինչպես նաև դեղի պահման պայմանը տարբերվում է ներկայացված դեղերի արտաքին փաթեթի վրա և ներդիր թերթիկում կիրառման եղանակից ու դեղերի պահման պայմաններից: «Օֆտալմոֆերոն» 10 մլ (սերիա` 4980916, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.) դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, այն գրանցված չէ ՀՀ-ում դեղի դեղատնից դուրս գրման կարգավիճակի տարբերության պատճառով: ՀՀ-ում դեղը գրանցված է դեղատոմսով իրացման համար, ներմուծվող դեղը` առանց դեղատոմսի իրացման համար է: Անհայտ է արտադրողի արտադրատարածքի մասին տեղեկությունը: ՀՀ-ում գրանցված դեղի արտադրողի հասցեն է «4, Դզերժինսկոգո փ., Կոկոշկինո գ., Նարո-Ֆոմինսկի շրջան, Մոսկվայի մարզ, 143390»: «Դիկլոֆենակ» 25 մգ/մլ N 5, ամպուլաներ 3մլ (սերիա` A602453, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.) դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, այն գրանցված չէ ՀՀ-ում պահման պայմանների անհամապատասխանության պատճառով: ՀՀ-ում գրանցված դեղի պահման պայմանը տարբեր է ներկայացված դեղի պահման պայմանից: «Ացիկլովիր» 50մգ/գ, 10գ (սերիա` 70315, պիտանելիության ժամկետ 04.2017թ.), դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում: Գրանցված չէ: Փորձաքննության համար ներկայացված Թաթքիմֆարմ պրեպարատներ արտադրության դեղը գրանցված չէ ՀՀ-ում: «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա` 80716, պիտանելիության ժամկետ` 08.2019թ.) դեղի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, այն գրանցված չէ ՀՀ-ում, քանի որ արտաքին փաթեթավորման գրառումներում առկա են հավելյալ ցուցումներ, որոնք չեն երաշխավորվել գրանցման ժամանակ, ինչպես նաև անհայտ են արտադրողները, որոնք ընդգրկված են ողջ արտադրական գործընթացի փուլում: «Արբիդոլ» 50 մգ N 10 (սերիա 110615, պիտանելիության ժամկետ` 07.2018թ.), «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 180216, պիտանելիության ժամկետ` 03.2019թ.) դեղերի վերաբերյալ կցվել են փորձագիտական համապատասխան եզրակացություններ: «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 1370916, պիտանելիության ժամկետ` 10.2019թ.), «Արբիդոլ» 100 մգ N 10 (սերիա` 1580815, պիտանելիության ժամկետ` 09.2018թ.) դեղերի սերիան բացակայում է ներմուծման փորձաքննության տվյալների բազայում, դրանք գրանցված չեն, քանի որ չեն համապատասխանում ՀՀ-ում գրանցված դեղերի բաղադրությանը` մասնավորապես դեղապատիճների կազմում առկա են հավելյալ օժանդակ նյութեր և արտաքին փաթեթավորման գրառումներում առկա են հավելյալ ցուցումներ, որոնք չեն երաշխավորվել գրանցման ժամանակ:

Վերոգրյալ իրավական դիրքորոշումների և փաստական հանգամանքների համադրման արդյունքում Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ ստորադաս ատյաններն անտեսել են ՀՀ առողջապահության նախարարության «Ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի կողմից 15.02.2017 թվականին տրած թիվ 0114026217 եզրակացությունը, որով հիմնավորվում է, որ «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ դեղատնից հայտնաբերված վերոգրյալ դեղերի չափորոշիչները նույնական չեն Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) ամրագրված դեղերի չափորոշիչներին: Այսինքն, Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական գրանցամատյանում դեղի գրանցման վավերապայմանների և սույն գործով վիճարկվող դեղերի վավերապայմանների միջև առկա են անհամապատասխանություններ, ինչն էլ հիմք է հանդիսացել պետական լիազոր մարմնի կողմից «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրենին պատասխանատվության ենթարկելու համար։

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող խմբագրությամբ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 47․3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված (բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերի) կամ գրանցումն օրենքով սահմանված կարգով կասեցված կամ օրենքի խախտմամբ դեղեր ներմուծելը կամ արտադրելը կամ պահպանելը կամ բաշխելը կամ իրացնելը կամ կիրառելը` առաջացնում է տուգանքի նշանակում` յուրաքանչյուր անվանմամբ դեղի` մինչև 10 փաթեթի դեպքում` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկից մինչև հարյուրհիսնապատիկի չափով։

Նույն հոդվածի 22-րդ մասի համաձայն` նույն հոդվածի 1-ին, 2-րդ, 4-21-րդ մասերով նախատեսված արարքները կրկին կատարելը վարչական տույժի միջոցներ կիրառելուց հետո` մեկ տարվա ընթացքում` առաջացնում է տուգանքի նշանակում` տվյալ արարքի համար նույն հոդվածով նախատեսված տուգանքի չափերի կրկնապատիկի չափով։

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ն, զբաղվելով դեղատնային գործունեությամբ, իրացրել է Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված դեղեր, որի հիմքով էլ ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության Երևանի քաղաքային կենտրոնի պետի 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշմամբ «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանն իրավահարաբերության ծագման պահին գործող խմբագրությամբ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդված 1-ին մասով ենթարկվել է վարչական տույժի: Հետևաբար` «ԻՐԵՆ-ԷՄՄԱ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Սարգիս Ղազարյանի նկատմամբ վարչական տույժի միջոցներ նշանակելուց հետո մեկ տարվա ընթացքում նույն արարքը կրկին կատարելու համար, «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասի և 23-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջները խախտելու և Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված 8 անվանում դեղեր իրացնելու նպատակով պահպանելու համար վերջինիս նկատմամբ կիրառվել է «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 22-րդ մասը, այն է` վարչական տուգանք` նույն հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված տուգանքի կրկնապատիկի չափով:

Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 03.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանի համաձայն` Սարգիս Ղազարյանը վերադասության կարգով բողոքարկել է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության Երևանի քաղաքային կենտրոնի պետի 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումը և 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրը և վերջինիս բողոքը բավարարվել է մասնակիորեն:

Վերոգրյալից հետևում է, որ վարչական մարմնի կողմից վարչական վարույթն իրականացվել է ՀՀ Սահմանադրությամբ, օրենքներով, այլ իրավական ակտերով սահմանված պահանջներին համապատասխան, վարչական վարույթի ընթացքում ձեռք են բերվել բոլոր անհրաժեշտ և բավարար ապացույցները` ապահովելով գործի բոլոր հանգամանքների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ քննարկումն ու բացահայտումը: Նման պայմաններում, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումը, ինչպես նաև որպես հետևանք` 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրն ու 03.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանն անվավեր ճանաչելու հիմքերը բացակայում են:

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը համարում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 150-151-րդ և 163-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:

Միաժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված` ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելու Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք։ Սույն գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար։ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր, հետևաբար, գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից։ Տվյալ դեպքում, Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

Դատական ակտը փոփոխելիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաստանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի` վկաներին և փորձագետներին վճարած գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպես նաև մյուս կողմի կրած դատական ծախսերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար: Դատական պաշտպանության այն միջոցի հետ կապված ծախսերը, որ իր նպատակին չի ծառայել, դրվում են այդ միջոցն օգտագործած կողմի վրա, անգամ եթե վճիռը կայացվել է այդ կողմի օգտին:

Նույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի համաձայն՝ եթե պատասխանող է պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինը կամ պաշտոնատար անձը, ապա դատական ծախսերը դրվում են Հայաստանի Հանրապետության կամ համապատասխան համայնքի վրա, եթե պատասխանողի որոշումը, գործողությունը կամ անգործությունը դատարանը ճանաչել է ոչ իրավաչափ:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող խմբագրությամբ «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի 1-ին մասի «թ» կետի 6-րդ պարբերության համաձայն` դատարաններում պետական տուրքի վճարումից ազատվում են ոչ առևտրային կազմակերպությունները և ֆիզիկական անձինք` վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ համապատասխան լիազորված մարմինների ընդունված որոշման դեմ բողոքներով, (...)։

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով հայցվոր Սարգիս Ղազարյանն ազատված է պետական տուրք վճարելու պարտականությունից, մինչդեռ հայցադիմումի համար վերջինս վճարել է 4.000 ՀՀ դրամ պետական տուրք, Տեսչական մարմինը վերաքննիչ բողոքի համար վճարել է 10.000 ՀՀ դրամ պետական տուրք, իսկ վճռաբեկ բողոքի համար` 20.000 ՀՀ դրամ պետական տուրք:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Սարգիս Ղազարյանի կողմից հայցադիմումի համար վճարված 4.000 ՀՀ դրամի չափով պետական տուրքի հարցը, ինչպես նաև Տեսչական մարմնի կողմից վճարված` վերաքննիչ բողոքի համար սահմանված 10.000 ՀՀ դրամի չափով և վճռաբեկ բողոքի համար սահմանված 20.000 ՀՀ դրամի չափով պետական տուրքի հարցը պետք է համարել լուծված:

Այս եզրահանգման համար Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի և «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի 1-ին մասի «թ» կետի 6-րդ պարբերության այն մեկնաբանությունը, որի համաձայն` վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ վարչական ակտերի վիճարկման համար օրենքի ուժով պետական տուրք վճարելու պարտականությունից ազատված սուբյեկտները` ոչ առևտրային կազմակերպությունները և ֆիզիկական անձինք, չեն կարող կրել պետական տուրք վճարելու կամ վճարված կամ վճարման ենթակա պետական տուրքի գումարները փոխհատուցելու պարտականություն` թե՛ վարչական դատարանում, թե՛ դատական բողոքարկման փուլերում` անկախ գործի ելքից (տե´ս, Գագիկ Ավետիսյանն ընդդեմ ՀՀ ոստիկանության «Ճանապարհային ոստիկանություն» ծառայության թիվ ՎԴ/1390/05/17 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 30.11.2018 թվականի որոշումը):

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-171-րդ հոդվածներով, 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով` Վճռաբեկ դատարանը

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել մասնակիորեն: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 06.11.2019 թվականի որոշումը և փոփոխել այն` Սարգիս Ղազարյանի հայցն ընդդեմ ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի` 22.02.2017 թվականի թիվ 004 որոշումն անվավեր ճանաչելու և որպես հետևանք 23.02.2017 թվականի թիվ 332465-17 կարգադրագիրն ու 03.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանն անվավեր ճանաչելու պահանջների մասին, մերժել։

2. Դատական ծախսերի հարցը համարել լուծված։

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ։

Նախագահող	Ռ. Հակոբյան
Զեկուցող	Ս. Միքայելյան
	Ս. Անտոնյան
	Ա. Բարսեղյան
	Հ. Բեդևյան
	Մ. Դրմեյան
	Գ. Հակոբյան
	Ա. Մկրտչյան
	Տ. Պետրոսյան
	Է. Սեդրակյան
	Ն. Տավարացյան

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 26 դեկտեմբերի 2022 թվական: