ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

2020 թվականի օգոստոսի 27-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով Տիգրան Բաղդասարյանի ներկայացուցիչ Լուսինե Գրիգորյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 22.10.2019 թվականի որոշման դեմ` ըստ հայցի Տիգրան Բաղդասարյանի ընդդեմ «Արագած Պեռլիտ» ԲԲԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն)` հրամանն անվավեր ճանաչելու, աշխատանքում վերականգնելու, հարկադիր պարապուրդի գումարը բռնագանձելու պահանջների մասին,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան` Տիգրան Բաղդասարյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել իրեն աշխատանքից ազատելու 06.02.2018 թվականի հրամանը, վերականգնել նախկին աշխատանքում, ինչպես նաև Ընկերությունից հօգուտ իրեն բռնագանձել հարկադիր պարապուրդի գումարն ամբողջ ժամանակահատվածի համար` սկսած 06.02.2018 թվականից մինչև աշխատանքում վերականգնելը:

ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր` Մ. Մարգարյան) (այսուհետ` Դատարան) 25.04.2019 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է մասնակիորեն: Վճռվել է պարտավորեցնել Ընկերությանը Տիգրան Բաղդասարյանին վճարելու հատուցում` հարկադիր պարապուրդի ամբողջ ժամանակահատվածի համար` ոչ պակաս, քան միջին աշխատավարձի, բայց ոչ ավելի, քան միջին աշխատավարձի տասներկուապատիկի չափով` մինչև 25.04.2019 թվականը, իսկ Դատարանի վճիռն oրինական ուժի մեջ մտնելու oրվանից կողմերի միջև կնքված աշխատանքային պայմանագիրը համարել լուծված: Հայցը` մնացած մասով, մերժվել է:

Դատարանի 23.05.2019 թվականի որոշմամբ ուղղվել է Դատարանի 25.04.2019 թվականի վճռի եզրափակիչ մասում թույլ տրված վրիպակը, այն է` «Ընկերությանը պարտավորեցնել Տիգրան Բաղդասարյանին վճարելու հատուցում` հարկադիր պարապուրդի ամբողջ ժամանակահատվածի համար` ոչ պակաս, քան միջին աշխատավարձի, բայց ոչ ավելի, քան միջին աշխատավարձի տասներկուապատիկի չափով` մինչև 25.04.2019 թվականը» բառերի փոխարեն որոշվել է կարդալ «Ընկերությանը պարտավորեցնել Տիգրան Բաղդասարյանին վճարելու հատուցում` հարկադիր պարապուրդի ամբողջ ժամանակահատվածի համար` ոչ պակաս, քան միջին աշխատավարձի, բայց ոչ ավելի, քան միջին աշխատավարձի տասներկուապատիկի չափով` մինչև դատական ակտի օրինական ուժի մեջ մտնելը»:

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 22.10.2019 թվականի որոշմամբ Դատարանի 25.04.2019 թվականի վճռի դեմ Տիգրան Բաղդասարյանի բերած վերաքննիչ բողոքը բավարարվել է մասնակիորեն: Որոշվել է Դատարանի 25.04.2019 թվականի վճիռը մասնակիորեն` Տիգրան Բաղդասարյանի հայցն ընդդեմ Ընկերության` աշխատանքում վերականգնելու և դրանից բխող հետագա հարկադիր պարապուրդի վճարման պահանջների մասերով, բեկանել և գործն այդ մասով ուղարկել ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարան` նույն որոշմամբ նշված ծավալով նոր քննության: Դատարանի 25.04.2019 թվականի վճիռը` մնացած պահանջների մասով, այն է` Ընկերության գործադիր տնօրենի 06.02.2018 թվականի հրամանն անվավեր ճանաչելու և 06.02.2018 թվականից մինչև 06.02.2019 թվականն ընկած ժամանակահատվածի համար միջին աշխատավարձի չափով հարկադիր պարապուրդի գումար բռնագանձելու պահանջների մասին, թողնվել է անփոփոխ` օրինական ուժի մեջ: Ընկերության վերաքննիչ բողոքը մերժվել է:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոքներ են ներկայացրել Ընկերության ներկայացուցիչ Արսեն Հովհաննիսյանը և Տիգրան Բաղդասարյանի ներկայացուցիչ Լուսինե Գրիգորյանը:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 18.12.2019 թվականի որոշմամբ Ընկերության ներկայացուցչի բերած վճռաբեկ բողոքը վերադարձվել է և սահմանվել է ժամկետ` որոշումն ստանալու պահից վճռաբեկ բողոքի թերությունը շտկելու և վճռաբեկ բողոքը կրկին ներկայացնելու համար:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 19.02.2020 թվականի որոշմամբ Ընկերության ներկայացուցչի բերած վճռաբեկ բողոքը թողնվել է առանց քննության:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ Սահմանադրության 63-րդ հոդվածը, «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 62-րդ և 66-րդ հոդվածները:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն իրավացիորեն գտել է, որ Տիգրան Բաղդասարյանին Ընկերությունում զբաղեցրած նախկին աշխատանքում վերականգնելու անհնարինության հարցի վերաբերյալ Դատարանը եկել է ոչ իրավաչափ եզրահանգման:

Այնուհանդերձ, բավարար չափով չուսումնասիրելով գործի նյութերը, չծանոթանալով դատական նիստի արձանագրություններին, Վերաքննիչ դատարանը հանգել է սխալ եզրահանգման առ այն, որ Դատարանն Ընկերության վրա չի դրել աշխատանքում վերականգնելու անհնարինության փաստի ապացուցման պարտականություն։

Վերաքննիչ դատարանը, նշելով, որ Ընկերությունը (հաստիքի կրճատման վերաբերյալ) տեղեկանքը ներկայացրել է 27.02.2019 թվականին, հաշվի չի առել, որ իրականում տեղեկանքը ներկայացվել է 01.03.2019 թվականին: Այսպես` Դատարանը 26.10.2018 թվականին կայացրել է հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին որոշում, որի հետ միաժամանակ կայացրել է որոշում պատասխանողից ապացույցներ պահանջելու մասին: Նույն որոշմամբ սահմանվել է, որ ապացույցներ պահանջելու վերաբերյալ որոշումը կատարվում է պատասխանողի կողմից որոշումն ստանալուց հետո մեկշաբաթյա ժամկետում, սակայն սահմանված ժամկետում պատասխանողի կողմից որևէ ապացույց չի ներկայացվել:

Այնուհետև` 18.12.2018 թվականի դատական նիստում Դատարանը կայացրել է ապացուցման բեռը բաշխելու մասին որոշում և պատասխանողի համար սահմանել է նոր ժամկետ` մինչև 16.01.2019 թվականը: Պատասխանողի կողմից 07.02.2019 թվականի տեղեկանքը` «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիք չունենալու վերաբերյալ, ներկայացվել է 01.03.2019 թվականին: Ընդ որում, գործում առկա չէ որևէ միջնորդություն, որով կհիմնավորվեր Դատարանի սահմանած ժամկետում տվյալ ապացույցը ներկայացնելու անհնարինությունը:

Հետևաբար` Վերաքննիչ դատարանի այն պատճառաբանությունը, որ տեղեկանքը ներկայացվել է նախապատրաստական փուլում, անհիմն է, քանի որ Դատարանի կողմից սահմանված ապացույցներ ներկայացնելու ժամկետն սպառվել էր, և էական չէ գործը գտնվել է նախապատրաստական, թե` դատաքննության փուլում։

Բացի այդ, Տիգրան Բաղդասարյանին Ընկերությունում զբաղեցրած նախկին աշխատանքում վերականգնելու անհնարինության փաստի ապացուցման բեռը դրվել է պատասխանող Ընկերության վրա, ինչը հիմնավորվում է Դատարանի կատարած նշագրումով: Վերաքննիչ դատարանը, սակայն, գտել է, որ Ընկերության վրա նման փաստի ապացուցման պարտականություն չի դրվել։

Տվյալ դեպքում Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է, որ Դատարանը պետք է փաստի ապացուցման պարտականություն դներ գործատուի վրա, թե արդյոք Ընկերությունում կանոնադրությամբ որոշված իրավասու մարմնի կողմից կայացվել է հաստիքների, մասնավորապես` «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքի կրճատման վերաբերյալ որոշում:

Մինչդեռ նման հետևության հանգելիս Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ Դատարանն արդեն իսկ Ընկերության վրա դրել էր Տիգրան Բաղդասարյանին Ընկերությունում զբաղեցրած նախկին աշխատանքում վերականգնելու անհնարինության փաստի ապացուցման բեռը և իրավասու չէր հուշել Ընկերությանը, թե այդ փաստերն ապացուցելու համար կոնկրետ ինչ ապացույցներ ներկայացնի։ Ավելին` Դատարանն անգամ պարտավոր չէր նախքան խորհրդակցական սենյակ հեռանալը բավարարության տեսանկյունից գնահատել գործին մասնակցող անձանց ներկայացրած այս կամ այն ապացույցները։

Վերաքննիչ դատարանն իրավացիորեն գտել է, որ Դատարանը ոչ թույլատրելի ապացույցի հիմքով մերժել է աշխատանքում վերականգնելու պահանջի վերաբերյալ ներկայացված հայցը, սակայն վերաքննիչ բողոքը բավարարելու, վճիռը մասնակի բեկանելու, այն է` հայցվորին նախկին աշխատանքում վերականգնելու մասով պահանջը բավարարելու փոխարեն, գործն ուղարկել է ստորադաս դատարան նոր քննության: Արդյունքում` Վերաքննիչ դատարանը խախտել է նաև կողմերի հավասարության սկզբունքը, քանի որ երկրորդ անգամ փաստացի հնարավորություն է ընձեռել պատասխանողին ներկայացնել նոր ապացույցներ։

Վերոգրյալի հիման վրա` բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 22.10.2019 թվականի որոշումը և այն փոփոխել` «Տիգրան Բաղդասարյանի կողմից ներկայացված վերաքննիչ բողոքը բավարարել ամբողջությամբ` Դատարանի 25.04.2019 թվականի վճիռը մասնակիորեն` Տիգրան Բաղդասարյանի հայցն ընդդեմ Ընկերության` աշխատանքում վերականգնելու և դրանից բխող հետագա հարկադիր պարապուրդի վճարման պահանջների մասերով, բեկանել և հայցն այդ մասով ամբողջությամբ բավարարել: Ինչպես նաև բողոքաբեր Տիգրան Բաղդասարյանին ազատել վերաքննիչ և վճռաբեկ բողոքներ բերելու համար նախատեսված պետական տուրքի վճարումից»։

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`

1) Համաձայն Ընկերության գործադիր տնօրեն Ա. Խաչատրյանի 07.06.2016 թվականի թիվ 45 հրամանի` Տիգրան Բաղդասարյանն ընդունվել է աշխատանքի Ընկերությունում` որպես վարչական գծով տնօրեն, ամսական 673.082 ՀՀ դրամ (ներառյալ հարկերը) աշխատավարձով` կնքելով նրա հետ աշխատանքային պայմանագիր 01.06.2016 թվականից (հատոր 1-ին, գ.թ. 7):

2) Համաձայն Ընկերության տնօրեն Ա. Պողոսյանի 06.02.2018 թվականի հրամանի` Տիգրան Բաղդասարյանը 06.02.2018 թվականից ազատվել է աշխատանքից, իսկ որպես աշխատանքից ազատման հիմք նշվել է ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 112-րդ հոդվածը (հատոր 1-ին, գ.թ. 8):

3) Գործում առկա չէ որևէ ապացույց այն մասին, որ Տիգրան Բաղդասարյանը դիմում է ներկայացրել Ընկերությանը` իրեն աշխատանքից ազատելու վերաբերյալ:

4) Ընկերության գլխավոր տնօրեն Ա. Միքայելյանի կողմից 27.02.2019 թվականին տրված և 01.03.2019 թվականին դատարան մուտքագրված գրությանը կից ներկայացվել է 07.02.2019 թվականին տրված տեղեկանքը, որով հայտնվել է, որ Ընկերությունը «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիք չունի (հատոր 2-րդ, գ.թ. 90-91):

5) «Հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին» 26.10.2018 թվականի որոշմամբ Դատարանը միաժամանակ պարտավորեցրել է Ընկերությանը նույն որոշումն ստանալուց հետո մեկ շաբաթվա ընթացքում դատարան ներկայացնել 06.02.2018 թվականի վիճարկվող հրամանի հիմքում ընկած փաստերը հաստատող ապացույցները, վիճարկվող հրամանում, Ընկերության հրամանի հիմք հանդիսացող ներքին և անհատական իրավական ակտերը, ինչպես նաև հայցվորի` որպես վարչական գծով տնօրենի գործունեությունը կարգավորող բոլոր պայմանագրերը (հատոր 2-րդ, գ.թ. 3):

6) «Հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին» 26.10.2018 թվականի որոշումն Ընկերությունն ստացել է 09.11.2018 թվականին (հատոր 2-րդ, գ.թ. 10):

7) 18.12.2018 թվականի դատական նիստի ընթացքում Դատարանը որոշել է ապացուցման բեռը բաշխել կողմերի միջև, մասնավորապես` պատասխանող կողմի վրա դնելով նաև աշխատանքից ազատման հրամանի իրավաչափության հարցի ապացուցման պարտականությունը, որից հետո հետաձգել է դատական նիստը` այն նշանակելով 16.01.2019 թվականին` հնարավորություն տալով կողմերին ներկայացնելու համապատասխան ապացույցներ: Միաժամանակ 16.01.2019 թվականին նշանակված նախնական դատական նիստը հետաձգվել է և նշանակվել 08.02.2019 թվականին: Այնուհետև, 08.02.2019 թվականին նշանակված դատական նիստը կրկին հետաձգվել է, և հաջորդ նախնական դատական նիստը նշանակվել է 12.03.2019 թվականին (հիմք` հատոր 2-րդ, գ.թ. 21-22, լազերային կրիչ` հատոր 2-րդ, գ.թ. 124, հատոր 2-րդ, գ.թ. 48-49, 78):

8) 12.03.2019 թվականի, 28.03.2019 թվականի, 03.04.2019 թվականի և 15.04.2019 թվականի դատական նիստերի ընթացքում Ընկերությունը «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքի բացակայության վերաբերյալ որևէ ապացույց չի ներկայացրել (հատոր 2-րդ, գ.թ. 93-94, 107-108, 110, 121-123):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 394-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ` նույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի իմաստով, այն է` առերևույթ առկա է մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտում, քանի որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից թույլ է տրվել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 62-րդ հոդվածի 6-րդ մասի և 66-րդ հոդվածի այնպիսի խախտում, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը, և որի առկայությունը հիմնավորվում է ստորև ներկայացված պատճառաբանություններով.

Վերոգրյալով պայմանավորված` Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ աշխատանքային վեճով ապացուցման պարտականության բաշխմանը` միաժամանակ վերահաստատելով նախկինում հայտնած իրավական դիրքորոշումները` գործում եղած բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման խնդրի վերաբերյալ:

ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 13-րդ հոդվածի համաձայն` աշխատանքային հարաբերությունները աշխատողի և գործատուի փոխադարձ համաձայնության վրա հիմնված հարաբերություններն են, ըստ որի` աշխատողն անձամբ, որոշակի վարձատրությամբ կատարում է աշխատանքային գործառույթներ (որոշակի մասնագիտությամբ, որակավորմամբ կամ պաշտոնում աշխատանք)` ենթարկվելով ներքին կարգապահական կանոններին, իսկ գործատուն ապահովում է աշխատանքային օրենսդրությամբ, աշխատանքային իրավունքի նորմեր պարունակող այլ նորմատիվ իրավական ակտերով, կոլեկտիվ և աշխատանքային պայմանագրերով նախատեսված աշխատանքի պայմաններ:

ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 14-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` աշխատողի և գործատուի միջև աշխատանքային հարաբերությունները ծագում են աշխատանքային օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կնքված գրավոր աշխատանքային պայմանագրով կամ աշխատանքի ընդունման մասին անհատական իրավական ակտով:

ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետի համաձայն` աշխատանքային պայմանագիրը լուծվում է` աշխատողի նախաձեռնությամբ:

ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` աշխատողն իրավունք ունի լուծելու անորոշ ժամկետով կնքված աշխատանքային պայմանագիրը, ինչպես նաև որոշակի ժամկետով կնքված աշխատանքային պայմանագիրը նախքան դրա գործողության ժամկետի լրանալը` այդ մասին առնվազն երեսուն օր առաջ գրավոր ձևով ծանուցելով գործատուին: Կոլեկտիվ պայմանագրով կարող է նախատեսվել ծանուցման ավելի երկար ժամկետ: Ծանուցման ժամկետը լրանալուց հետո աշխատողն իրավունք ունի դադարեցնելու աշխատանքը, իսկ գործատուն պարտավոր է ձևակերպել աշխատանքային պայմանագրի լուծումը և աշխատողի հետ կատարել վերջնահաշվարկ:

Վերոգրյալ իրավանորմերի համալիր վերլուծությունից հետևում է, որ աշխատողի և գործատուի միջև աշխատանքային հարաբերությունները ծագում են նրանց միջև կնքված համաձայնությամբ` աշխատանքային պայմանագրով, կամ աշխատանքի ընդունման մասին անհատական իրավական ակտով: Օրենսդիրը հստակեցրել է, որ աշխատանքային պայմանագրի ուժով պայմանագրի կողմերը միմյանց նկատմամբ ձեռք են բերում փոխադարձ իրավունքներ և պարտականություններ: Միաժամանակ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 109-րդ հոդվածով օրենսդիրը սպառիչ կերպով սահմանել է աշխատանքային պայմանագրի լուծման հիմքերը` ամրագրելով, որ ի թիվս այլնի աշխատանքային պայմանագիրը կարող է լուծվել նաև աշխատողի նախաձեռնությամբ: Ընդ որում, հստակեցվել է, որ և՛ անորոշ, և՛ որոշակի ժամկետով կնքված աշխատանքային պայմանագիրը լուծելու համար աշխատողն այդ մասին առնվազն երեսուն օր առաջ գրավոր ձևով պետք է ծանուցի գործատուին: Այսինքն, որպեսզի գործատուն կարողանա ձևակերպել աշխատանքային պայմանագրի լուծումը և աշխատողի հետ կատարի վերջնահաշվարկ` պետք է առկա լինի աշխատողի կողմից գրավոր ձևով ներկայացված դիմում` իր հետ պայմանագիրը լուծելու մասին:

Միաժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում արձանագրել, որ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 24-րդ գլխով կարգավորվել են նաև «Առանձին աշխատանքային վեճերով վարույթը» վերտառությամբ աշխատանքային վեճերի քննության կարգը և առանձնահատկությունները։ Այսպես`

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 210-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարանը նույն գլխով սահմանված կարգով քննում և լուծում է աշխատանքային պայմանագրի փոփոխման, լուծման և աշխատողին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հետ կապված անհատական աշխատանքային վեճերը (այսուհետ` աշխատանքային վեճ):

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 211-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` հայցադիմումը վարույթ ընդունելու հետ միաժամանակ դատարանը կայացնում է որոշում` պատասխանողից հետևյալ ապացույցները պահանջելու մասին.

1) վիճարկվող անհատական իրավական ակտի հիմքում ընկած փաստերը հաստատող ապացույցները,

2) վիճարկվող անհատական իրավական ակտում որպես հիմք վկայակոչված ներքին և անհատական իրավական ակտերը,

3) աշխատողի գործունեությունը կարգավորող պայմանագրերը:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 211-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն` ապացույցներ պահանջելու վերաբերյալ որոշումը կատարվում է պատասխանողի կողմից որոշումն ստանալուց հետո` մեկշաբաթյա ժամկետում:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 211-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն` գործը դատաքննության նախապատրաստելիս դատարանը կարող է առաջարկել հայցը փոփոխելու միջոցով ճշգրտելու ոչ հստակ, թերի կամ սխալ ձևակերպված հայցապահանջները, համալրելու ոչ բավարար փաստական տվյալները, ինչպես նաև ներկայացնելու գործի փաստական հանգամանքները պարզելու և գնահատելու համար անհրաժեշտ ապացույցներ։

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 213-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` վիճարկվող անհատական իրավական ակտի հիմքում ընկած, ինչպես նաև տվյալ անհատական իրավական ակտի ընդունման օրենքով, այլ նորմատիվ կամ գործատուի ներքին իրավական ակտերով սահմանված կարգը պահպանված լինելու փաստերն ապացուցելու պարտականությունը կրում է պատասխանողը:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 213-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` պատասխանողը վիճարկվող անհատական իրավական ակտի իրավաչափությունը հիմնավորող ապացույցներ կարող է ներկայացնել միայն ապացույցները պահանջելու որոշման կատարման ընթացքում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ հիմնավորում է ապացույցի ներկայացման անհնարինությունը` իրենից անկախ պատճառներով:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 214-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն` դատարանը բոլոր դեպքերում վիճարկվող անհատական ակտը ճանաչում է անվավեր, եթե` պատասխանողի կողմից խախտվել է աշխատանքային պայմանագիրը փոփոխելու, լուծելու կամ աշխատողին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու` օրենքով, այլ նորմատիվ կամ գործատուի ներքին իրավական ակտով սահմանված կարգը։

Վերը նշված հոդվածների վերլուծությունից հետևում է, որ գործող իրավակարգավորումներով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում օրենսդիրը սահմանել է աշխատանքային վեճերի լուծման հատուկ ընթացակարգ:

Մասնավորապես, կարևորելով առավել սեղմ ժամկետներում աշխատանքային վեճերի լուծման դատավարական գործընթացը, օրենսդրորեն դատարանին իրավունք է վերապահվել հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին որոշման հետ մեկտեղ գործատուից պահանջել այն բոլոր ապացույցները, որոնք ընկած են վիճարկվող անհատական իրավական ակտի հիմքում, որը գործատուի կողմից ենթակա է կատարման նույնպես առավել սեղմ ժամկետում` այդ որոշումն ստանալուց հետո մեկ շաբաթվա ընթացքում: Ընդ որում, այն դեպքում, երբ գործի նախնական քննության փուլում դատարանն առաջարկում է հայցվորին հայցը փոփոխելու միջոցով ճշգրտելու ոչ հստակ, թերի կամ սխալ ձևակերպված հայցապահանջը, համալրել ոչ բավարար փաստական տվյալները, դատարանն իրավասու է պահանջելու նաև այլ լրացուցիչ ապացույցներ:

Միաժամանակ հարկ է նկատել, որ աշխատանքային վեճերի լուծման դեպքում նախատեսվել է նաև ապացուցման պարտականության բաշխման ընդհանուր կանոնից տարբերվող` ապացուցման պարտականության այլ կանոն: Այսպես, օրենսդիրը հստակեցրել է, որ աշխատանքային վեճերով վիճարկվող անհատական իրավական ակտի իրավաչափությունը հիմնավորելու փաստն ապացուցելու պարտականությունը կրում է գործատուն: Ըստ այդմ էլ, սահմանվել է նաև, որ վիճարկվող անհատական իրավական ակտի իրավաչափությունը հիմնավորող ապացույցը գործատուի կողմից, որպես ընդհանուր կանոն կարող է ներկայացվել միայն դատարանի կողմից ապացույցներ պահանջելու վերաբերյալ որոշման կատարման ընթացքում, ինչը ենթադրում է այդ որոշումը գործատուի կողմից ստանալուց հետո` մեկշաբաթյա ժամկետում: Հակառակ պարագայում, գործատուն պարտավոր է հիմնավորել իրենից անկախ պատճառներով ապացույցի ներկայացման անհնարինությունը:

Վճռաբեկ դատարանը փաստում է նաև, որ չնայած օրենսդիրն աշխատանքային վեճերով ապացուցման բաշխման վերաբերյալ նախատեսել է այլ կարգ, քան քաղաքացիական գործերով այլ վեճերի կապակցությամբ ապացուցման բաշխման ընդհանուր կարգը, այդուհանդերձ, նշված վեճերով ևս ապացույցները պետք է լինեն թույլատրելի, վերաբերելի ու արժանահավատ: Հակառակ պարագայում նշված ապացույցները չեն կարող դրվել գործի համար էական նշանակություն ունեցող փաստերի հաստատման կամ հերքման հիմքում: Ընդ որում, աշխատանքային վեճերով ևս ապացուցման պարտականություն կրող անձը` գործատուն, պարտավոր է ապացուցել գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող փաստի առկայությունը կամ բացակայությունը: Հակառակ պարագայում, երբ փաստը մնում է վիճելի, դրա բացասական հետևանքները պետք է կրի դրա ապացուցման պարտականությունը կրող անձը, այն է` գործատուն:

Վճռաբեկ դատարանի նման հետևությունը բխում է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 62-րդ հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված ապացուցման պարտականության ընդհանուր կանոնից, ըստ որի` եթե բոլոր ապացույցների հետազոտումից և գնահատումից հետո վիճելի է մնում փաստի առկայությունը կամ բացակայությունը, ապա դրա բացասական հետևանքները կրում է այդ փաստի ապացուցման պարտականությունը կրող անձը:

Բացի այդ, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 57-րդ հոդվածի համաձայն` ապացույց է այն տվյալը, որի հետազոտման և գնահատման հիման վրա դատարանը պարզում է գործին մասնակցող անձանց պահանջների և առարկությունների հիմքում դրված, ինչպես նաև գործի կամ հարցի լուծման համար նշանակություն ունեցող այլ փաստերի առկայությունը կամ բացակայությունը:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 58-րդ հոդվածի համաձայն` վերաբերելի է այն ապացույցը, որն ավելի կամ պակաս հավանական է դարձնում գործը լուծելու համար նշանակություն ունեցող որևէ փաստի առկայությունը կամ բացակայությունը, քան այն կլիներ առանց այդ ապացույցի: Դատարանը հետազոտում և գնահատում է միայն այն ապացույցները, որոնք, հաշվի առնելով նույն հոդվածի 1-ին մասի պահանջը, կարող են հաստատել կամ ժխտել գործին մասնակցող անձանց պահանջների և առարկությունների հիմքում դրված փաստերը:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 59-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` փաստերը, որոնք, օրենքի կամ նորմատիվ իրավական ակտերի համաձայն, պետք է հաստատվեն միայն որոշակի ապացույցներով, չեն կարող հաստատվել այլ ապացույցներով:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` գործի լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստերի շրջանակը որոշում է դատարանը` գործին մասնակցող անձանց պահանջների և առարկությունների հիման վրա` ղեկավարվելով վիճելի իրավահարաբերության նկատմամբ կիրառելի իրավական նորմերով:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 62-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` գործին մասնակցող յուրաքանչյուր անձ պարտավոր է ապացուցել իր պահանջների և առարկությունների հիմքում դրված ու գործի լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստերը, եթե այլ բան նախատեսված չէ սույն օրենսգրքով կամ այլ օրենքներով:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարանը, գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները, որոշում է փաստի հաստատված լինելու հարցը` ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ։

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` յուրաքանչյուր ապացույց ենթակա է գնահատման վերաբերելիության, թույլատրելիության, արժանահավատության, իսկ բոլոր ապացույցներն իրենց համակցության մեջ` փաստի հաստատման համար բավարարության տեսանկյունից:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն` դատարանը հետազոտված ապացույցը ճանաչում է անարժանահավատ, եթե դրա հետազոտման, գնահատման կամ այլ ապացույցների հետ համադրման արդյունքով հաստատվում է, որ դրանում պարունակվող տեղեկատվությունը չի համապատասխանում իրականությանը:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, նախկինում կայացված որոշմամբ արձանագրել է, որ յուրաքանչյուր գործով կողմերի միջև ապացուցման պարտականությունը ճիշտ բաշխելու համար դատարանն առաջին հերթին պետք է պարզի յուրաքանչյուր գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը` ելնելով գործին մասնակցող անձանց պահանջներից և առարկություններից: Ընդ որում, գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող փաստի առկայությունը կամ բացակայությունը վիճելի լինելու դեպքում դրա բացասական հետևանքները կրում է այդ փաստի ապացուցման պարտականությունը կրող կողմը (տե´ս, Էդգար Մարկոսյանը և Զարուհի Գևորգյանն ընդդեմ Սեդա Սարգսյանի թիվ ԵԱՆԴ/0479/02/08 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 13.02.2009 թվականի որոշումը):

Վերահաստատելով նշված իրավական դիրքորոշումը` ՀՀ վճռաբեկ դատարանը մեկ այլ որոշմամբ նշել է, որ քաղաքացիական դատավարությունում ապացուցման գործընթացի ճիշտ կազմակերպման, ապացուցողական նյութի լրիվության, վարույթի բնականոն ընթացքի ապահովման և արդյունքում գործի ճիշտ լուծման համար կարևոր նշանակություն ունի այն հարցը, թե դատավարության կոնկրետ որ մասնակցի վրա է ընկնում գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող փաստական հանգամանքների ապացուցման ծանրությունը կամ ապացուցման բեռը: Հետևաբար օրենքով սահմանված որոշակի կանոնների պահպանմամբ գործին մասնակցող անձանց միջև ապացուցման պարտականությունը բաշխելը, որը տեղի է ունենում գործը դատաքննության նախապատրաստելու փուլում, դատարանի կարևորագույն խնդիրներից մեկն է: Գործին մասնակցող անձանց միջև ապացուցման պարտականությունը բաշխելու հարցը կարգավորող օրենսդրական նորմերը` ապացուցման բեռի բաշխման կանոնները, վճռորոշ նշանակություն են ստանում այն դեպքում, երբ կողմերի իրավահավասարության և մրցակցության սկզբունքների իրագործման պայմաններում ներկայացված ապացույցները բավարար չեն գործի լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստական հանգամանքների առկայության կամ բացակայության մասին օբյեկտիվ և հիմնավորված եզրահանգում կատարելու համար, քանի որ քաղաքացիական դատավարությունում դատարանը չի կարող հրաժարվել վճիռ կայացնելուց ապացույցների անբավարարության պատճառաբանությամբ և ապացուցման ամենաբարդ իրավիճակում անգամ պարտավոր է գործն ըստ էության լուծող վերջնական դատական ակտ կայացնել: Ըստ այդմ` ապացուցման բեռի բաշխման կանոնները հանդես են գալիս այն կառուցակարգի դերում, որը թույլ է տալիս գործով ձեռք բերված ապացույցների ոչ բավարար լինելու, դրանց հակասականության կամ բացակայության պայմաններում որոշելու այն սուբյեկտին, ով պարտավոր է ներկայացնել գործի լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստական հանգամանքները հաստատող ապացույցները և պետք է կրի այդ պարտականությունը չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու բոլոր անբարենպաստ հետևանքները: Ըստ այդմ` ՀՀ վճռաբեկ դատարանը գտել է, որ ապացույցներ ներկայացնելու (բացահայտելու) պարտականությունը գործին մասնակցող անձանց միջև ճիշտ բաշխելու համար դատարանը պետք է ճշգրիտ որոշի գործի լուծման համար նշանակություն ունեցող այն փաստերի շրջանակը, որոնք պետք է ապացուցվեն գործին մասնակցող տվյալ սուբյեկտի կողմից (տե՛ս, ՀՀ գլխավոր դատախազությունն ընդդեմ Արամ Ավետիսյանի թիվ ԵԱՔԴ/1096/02/13 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 22.04.2016 թվականի որոշումը)։

Անդրադառնալով դատարանների կողմից ապացույցների գնահատման գործընթացին` ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացված որոշմամբ արձանագրել է, որ դատարանը յուրաքանչյուր ապացույց բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտելու դեպքում պետք է հաշվի առնի, թե որքանով է այդ ապացույցը վերաբերելի և թույլատրելի տվյալ փաստական հանգամանքը հաստատելու կամ մերժելու համար (տե՛ս, Սվետլանա Ժուլիկյանն ընդդեմ Անահիտ Խաչատրյանի թիվ ԵՄԴ/0232/02/08 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 17.04.2009 թվականի որոշումը):

Մեկ այլ որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն անդրադարձել է նաև ապացույցների արժանահավատության հարցին` արձանագրելով, որ դատարանը յուրաքանչյուր ապացույցի վերաբերելիությունը և թույլատրելիությունը ստուգելուց հետո պարտավոր է ստուգել նաև տվյալ ապացույցի արժանահավատությունը, և ապացույցների միջև հակասության դեպքում մերժել իր կարծիքով ոչ արժանահավատ ապացույցը` հիմնավորելով տվյալ մերժումը, իսկ փաստը հաստատել արժանահավատ ապացույցի հիման վրա (տե՛ս, ՀՀ գլխավոր դատախազությունն ընդդեմ «Զարյա» արտադրական կոոպերատիվի թիվ 3-81(ՏԴ) քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 29.02.2008 թվականի որոշումը)։

Վերը նշված իրավական դիրքորոշումների կիրառումը սույն գործի փաստերի նկատմամբ.

Սույն գործի փաստերի համաձայն` Տիգրան Բաղդասարյանը, ըստ Ընկերության գործադիր տնօրեն Ա. Խաչատրյանի 07.06.2016 թվականի թիվ 45 հրամանի, աշխատել է Ընկերությունում` որպես վարչական գծով տնօրեն:

Ընկերության տնօրեն Ա. Պողոսյանի 06.02.2018 թվականի հրամանի համաձայն` Տիգրան Բաղդասարյանը ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի հիմքով 06.02.2018 թվականից ազատվել է աշխատանքից:

Սույն գործում առկա չէ որևէ ապացույց այն մասին, որ Տիգրան Բաղդասարյանը դիմում է ներկայացրել Ընկերությանը` իրեն աշխատանքից ազատելու վերաբերյալ:

Դատարանը «Հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին» 26.10.2018 թվականի որոշմամբ միաժամանակ պարտավորեցրել է Ընկերությանը նույն որոշումն ստանալուց հետո մեկ շաբաթվա ընթացքում դատարան ներկայացնել 06.02.2018 թվականին վիճարկվող հրամանի հիմքում ընկած փաստերը հաստատող ապացույցները, վիճարկվող հրամանում, Ընկերության հրամանի հիմք հանդիսացող ներքին և անհատական իրավական ակտերը, ինչպես նաև հայցվորի` որպես վարչական գծով տնօրենի գործունեությունը կարգավորող բոլոր պայմանագրերը: Նշված որոշումն Ընկերությունն ստացել է 09.11.2018 թվականին:

Դատարանը, 18.12.2018 թվականի դատական նիստի ընթացքում որոշելով ապացուցման բեռի բաշխումը կողմերի միջև, պատասխանող կողմի վրա դրել է նաև աշխատանքից ազատման հրամանի իրավաչափության հարցի ապացուցման պարտականությունը, որից հետո հետաձգել է դատական նիստը` այն նշանակելով 16.01.2019 թվականին` միաժամանակ հնարավորություն տալով կողմերին ներկայացնելու համապատասխան ապացույցներ:

Ընկերության գլխավոր տնօրեն Ա. Միքայելյանի կողմից 27.02.2019 թվականին տրված և 01.03.2019 թվականին դատարան մուտքագրված գրությանը կից ներկայացվել է 07.02.2019 թվականի տեղեկանքը, որով հայտնվել է, որ Ընկերությունը «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիք չունի:

Դատարանը, 25.04.2019 թվականի վճռով հայցը բավարարելով մասնակիորեն, պատճառաբանել է որ «(...) հայցվորի կողմից աշխատանքային պայմանագիրը լուծելու վերաբերյալ գրավոր դիմում չներկայացնելու պայմաններում, ինչը հաստատվեց նաև պատասխանողի ներկայացուցչի ցուցմունքներով, պատասխանողը հայցվորի հետ կնքած աշխատանքային պայմանագիրը լուծել է օրենսդրությամբ սահմանված կարգի խախտմամբ, (...)»: Միաժամանակ Դատարանն արձանագրել է նաև, որ «(...) հայցվորի հաստիքի բացակայության պայմաններում կողմերի հետագա աշխատանքային հարաբերությունները վերականգնելն անհնար է: Նման պայմաններում (...) հայցվորը չի կարող վերականգնվել իր նախկին աշխատանքում, սակայն պատասխանողը պարտավոր է նրան վճարել հարկադիր պարապուրդի գումարը»:

Վերաքննիչ դատարանը, 22.10.2019 թվականի որոշմամբ մասնակիորեն բավարարելով Տիգրան Բաղդասարյանի վերաքննիչ բողոքը և Դատարանի վճիռը մասնակիորեն` Տիգրան Բաղդասարյանի հայցի` աշխատանքում վերականգնելու և դրանից բխող հետագա հարկադիր պարապուրդի վճարման պահանջների մասով բեկանելով և գործն այդ մասով նոր քննության ուղարկելով, արձանագրել է, որ «(...) պատասխանողի կողմից ներկայացված տեղեկանքն` առ այն, որ վեճի քննության պահին հայցվորի զբաղեցրած վարչական գծով տնօրենի պաշտոնն արդեն կրճատվել է և գոյություն չունի, (...) թույլատրելի, վերաբերելի և արժանահավատ ապացույց չէ, քանի որ պատասխանողը չի ներկայացրել Ընկերության կանոնադրությունը, որով հաստիքների կրճատման իրավասությունը վերապահված լիներ Ընկերության տնօրենին: (...) Ուշադրության է արժանի այն հանգամանքը, որ գործով ներկայացված հայցադիմումի պատասխանում Ընկերությունը մատնանշում է, որ հայցվորի հետ աշխատանքային պայմանագիրը լուծվել է իր դիմումի համաձայն, իսկ հետագայում` գործի քննության ընթացքում պատասխանողը հայտնել է, որ իրականում հայցվորին աշխատանքից ազատելու հիմք է հանդիսացել ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 1-ին մասի 9-րդ կետի պահանջը, այն է` անհարգելի պատճառով ամբողջ աշխատանքային օրվա /հերթափոխի/ ընթացքում աշխատանքի չներկայանալը: Այնուհետև, գործի քննության ընթացքում ներկայացրած 07.02.2019 թվականի տեղեկանքով փորձել է հավաստիացնել, որ Ընկերությունում «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքը կրճատվել է: (...) գործատուն չի ապացուցել Ընկերությունում հայցվորի զբաղեցրած «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքի կրճատման, դրանով պայմանավորված` իր նախկին աշխատանքում վերականգնման անհնարինության փաստերը: (...)»:

Միաժամանակ սահմանելով նոր քննության ծավալ` Վերաքննիչ դատարանը նշել է, որ «(...) առաջին ատյանի դատարանը ապացուցում պահանջող փաստերի շրջանակում /ապացուցման առարկայի մեջ/ պետք է ներառի հետևյալ փաստերը. արդյոք Ընկերությունում Տիգրան Բաղդասարյանի զբաղեցրած` վարչական գծով տնօրենի հաստիքը կրճատվել է ՀՀ օրենսդրության պահանջներին համապատասխան և արդյոք առկա է Տիգրան Բաղդասարյանին Ընկերությունում զբաղեցրած իր նախկին աշխատանքում վերականգնելու /հնարավորության կամ անհնարինության/ հանգամանք, թե` ոչ: (...) միայն նշված փաստերը պարզելուց հետո է հնարավոր Տիգրան Բաղդասարյանին «Արագած Պեռլիտ» բաց բաժնետիրական ընկերությունում վարչական գծով տնօրենի պաշտոնում վերականգնելու կամ չվերականգնելու և դրա դիմաց գործատուին հատուցում վճարելուն պարտավորեցնելու հարցին իրավական գնահատական տալ: (...)»:

Վերը նշված մեկնաբանությունների լույսի ներքո անդրադառնալով Վերաքննիչ դատարանի պատճառաբանությունների հիմնավորվածությանը` Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նշել հետևյալը.

Սույն վեճին իրավաչափ լուծում տալու նպատակով Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ անհրաժեշտ է գնահատման առարկա դարձնել հետևյալ հարցադրումները`

1. արդյո՞ք սույն գործով պահպանվել են ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 213-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված` աշխատանքային վեճով ապացուցման պարտականությունը բաշխելու կանոնները,

2. արդյո՞ք Ընկերության կողմից ներկայացված տեղեկանքը` «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիք չունենալու մասին, թույլատրելի, արժանահավատ և բավարար ապացույց է` Տիգրան Բաղդասարյանին աշխատանքում չվերականգնելու համար:

1. Սույն գործի փաստերով հիմնավորվում է, որ Դատարանի «Հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին» 26.10.2018 թվականի որոշումն Ընկերությունն ստացել է 09.11.2018 թվականին, սակայն Դատարանի կողմից սահմանված ժամկետում որևէ ապացույց չի ներկայացվել:

Այնուհետև, Ընկերությունը 18.12.2018 թվականին դատարան մուտքագրված միջնորդությամբ հայտնել է, որ «չի ստացել հայցադիմումը և պատասխանողի իրավունքների և պարտականությունների մասին հուշաթերթիկը», միաժամանակ միջնորդել է «հետաձգել դատական նիստը և հնարավորություն տալ Ընկերությանը ծանոթանալ հայցադիմումին և գործում առկա այլ փաստաթղթերին, հարգելի համարել հայցադիմումին պատասխան ներկայացնելու համար բաց թողնված ժամկետը և վերականգնել այն, սահմանելով նոր ժամկետ» (հատոր 2-րդ, գ.թ. 20):

Դատարանը 18.12.2018 թվականի դատական նիստի ընթացքում որոշել է ապացուցման բեռը բաշխել կողմերի միջև` պատասխանողի վրա դնելով աշխատանքից ազատման հրամանի իրավաչափության հարցի ապացուցման պարտականությունը, որից հետո հետաձգել է դատական նիստը` այն նշանակելով 16.01.2019 թվականին, և հնարավորություն է տվել կողմերին ներկայացնելու համապատասխան ապացույցները: Դատարանի կողմից 16.01.2019 թվականին կայացված դատական նիստի ընթացքում Ընկերության ներկայացուցիչը բանավոր հայտնել է, որ «Տիգրան Բաղդասարյանի զբաղեցրած հաստիքն այժմ չի գործում»: Միաժամանակ 16.01.2019 թվականին նշանակված նախնական դատական նիստը հետաձգվել է և նշանակվել 08.02.2019 թվականին (հատոր 2-րդ, գ.թ. 48-49):

Այնուհետև, 08.02.2019 թվականին նշանակված դատական նիստը կրկին հետաձգվել է, և հաջորդ նախնական դատական նիստը նշանակվել է 12.03.2019 թվականին (հատոր 2-րդ, գ.թ. 78):

Հետագայում, Ընկերության գլխավոր տնօրեն Ա. Միքայելյանի կողմից 27.02.2019 թվականին տրված և 01.03.2019 թվականին դատարան մուտքագրված գրությանը կից Դատարանին ներկայացվել է 07.02.2019 թվականին տրված տեղեկանքը, որի համաձայն` Ընկերությունը «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիք չունի:

Վերը նշվածը հաշվի առնելով` Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ Դատարանն իր 26.10.2018 թվականի «Հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին» որոշմամբ, այնուհետև նաև 18.12.2018 թվականին, 16.01.2019 թվականին, 08.02.2019 թվականին նշանակված նախնական դատական նիստերը հետաձգելով բավարար ժամկետներ է տրամադրել Ընկերությանը վիճարկվող հրամանի հիմքում ընկած փաստը հիմնավորող վերաբերելի, թույլատրելի և արժանահավատ ապացույցներ ներկայացնելու համար, որոնք, սակայն, Ընկերության կողմից չեն ներկայացվել:

Քննարկվող պարագայում, Վճռաբեկ դատարանը կարևորում է ներկայացված հայցի առարկան, որով Տիգրան Բաղդասարյանը վիճարկել է 06.02.2018 թվականի իրեն աշխատանքից ազատելու հրամանը և պահանջել է իրեն վերականգնել նախկին աշխատանքում, ինչպես նաև Ընկերությունից հօգուտ իրեն բռնագանձել հարկադիր պարապուրդի գումարն ամբողջ ժամանակահատվածի համար:

Վճռաբեկ դատարանը կրկին փաստում է, որ Դատարանն ինչպես իր 26.10.2018 թվականի որոշմամբ, այնպես էլ վերը նշված նախնական դատական նիստերը հետաձգելով, ըստ էության հնարավորություն է ընձեռել Ընկերությանը դատարան ներկայացնել 06.02.2018 թվականի` Տիգրան Բաղդասարյանին աշխատանքից ազատելու հրամանի հիմքում ընկած փաստերը հաստատող ապացույցներ, վիճարկվող հրամանում պատասխանող Ընկերության հրամանի հիմք հանդիսացող ներքին և անհատական իրավական ակտերը, ինչպես նաև հայցվորի` որպես վարչական գծով տնօրենի գործունեությունը կարգավորող բոլոր պայմանագրերը:

Նշվածը թույլ է տալիս եզրակացնել, որ Ընկերության վրա Դատարանը պարտականություն է դրել ոչ միայն ներկայացնելու հայցվորին աշխատանքից ազատելու հրամանի հիմքում ընկած փաստերը հաստատող ապացույցներ, այլև` վիճարկվող հրամանում պատասխանող Ընկերության հրամանի հիմք հանդիսացող ներքին և անհատական իրավական ակտերը, որոնք ներառում են նաև հայցվորին նախկին պաշտոնում վերականգնելու փաստերին վերաբերող ապացույցները, այդ թվում` նախկին աշխատանքում վերականգնելու համար նախատեսված հաստիքի առկայությունը կամ բացակայությունը հաստատող ապացույցները։

Տվյալ դեպքում, Վերաքննիչ դատարանը, արձանագրելով, որ «գործատուն չի ապացուցել Ընկերությունում հայցվորի զբաղեցրած «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքի կրճատման, դրանով պայմանավորված` իր նախկին աշխատանքում վերականգնման անհնարինության փաստերը», միաժամանակ հանգել է այն հետևության, որ գործի նոր քննության ընթացքում, առաջին ատյանի դատարանը, ապացուցում պահանջող փաստերի շրջանակում պետք է ներառի այն փաստը, թե` արդյոք Ընկերությունում Տիգրան Բաղդասարյանի զբաղեցրած` վարչական գծով տնօրենի հաստիքը կրճատվել է ՀՀ օրենսդրության պահանջներին համապատասխան և արդյոք առկա է Տիգրան Բաղդասարյանին Ընկերությունում զբաղեցրած իր նախկին աշխատանքում վերականգնելու /հնարավորության կամ անհնարինության/ հանգամանք, թե` ոչ:

Մինչդեռ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանի նման եզրահանգումն իրավաչափ չէ` նկատի ունենալով, որ Ընկերությունում Տիգրան Բաղդասարյանին նախկին աշխատանքում վերականգնելու անհնարինության փաստի ապացուցման բեռն արդեն իսկ օրենսդրորեն դրված է պատասխանող կողմի վրա, իսկ Դատարանն էլ կատարել է ապացուցման պարտականությունն օրենքին համապատասխան պատասխանողի վրա դնելու իր գործառույթը, որպիսի պայմաններում հաստիքի կրճատման փաստը վիճելի լինելու դեպքում դրա բացասական հետևանքները պետք է կրի պատասխանող Ընկերությունը:

2. Անդրադառնալով Ընկերության կողմից ներկայացված 07.02.2019 թվականի տեղեկանքին` ապացույցների գնահատման թույլատրելիության, արժանահավատության և բավարար լինելու տեսանկյունից, Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում արձանագրել հետևյալը.

Տվյալ դեպքում, Ընկերության գլխավոր տնօրեն Ա. Միքայելյանի կողմից 27.02.2019 թվականին տրված և 01.03.2019 թվականին դատարան մուտքագրված գրությանը կից ներկայացված 07.02.2019 թվականի տեղեկանքի բովանդակությունից հետևում է, որ Ընկերությունը վարչական գծով տնօրենի հաստիք չունի: Ընդ որում, տեղեկանքը չի պարունակում որևէ տեղեկություն այն մասին, թե արդյոք այն տրվել է` պահպանելով «Բաժնետիրական ընկերությունների» մասին ՀՀ օրենքի համապատասխան դրույթները, ինչպես նաև Ընկերության կանոնադրության դրույթները:

Ավելին, սույն գործում առկա չէ որևէ ապացույց այն մասին, թե ու՞մ կողմից (բաժնետիրական ընկերության որ մարմնի) և ի՞նչ որոշման արդյունքում է կրճատվել «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքը, ե՞րբ է այն կրճատվել, արդյո՞ք Ընկերությունում կատարվել է աշխատանքի կազմակերպման էական պայմանների փոփոխություն` օրենքի և Ընկերության կանոնադրության դրույթների պահպանմամբ:

Նման պայմաններում, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ հիմնավոր է Վերաքննիչ դատարանի այն հետևությունը, որ նշված տեղեկանքը չի կարող համարվել թույլատրելի, արժանահավատ և բավարար ապացույց` փաստելու, որ Ընկերությունում «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքն այլևս գոյություն չունի:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ աշխատանքային վեճերով ապացուցման բեռի կանոններին համապատասխան Ընկերությունը պետք է ապացուցեր, որ Տիգրան Բաղդասարյանին աշխատանքից ազատելուց հետո Ընկերությունում տեղի է ունեցել արտադրության ծավալների և (կամ) տնտեսական և (կամ) տեխնոլոգիական և (կամ) աշխատանքի կազմակերպման պայմանների այնպիսի փոփոխություն, որոնց արդյունքում հայցվորի զբաղեցրած հաստիքը կրճատվել է և անհնարին է եղել նրան վերականգնել նախկին հաստիքում: Ընդ որում, տվյալ դեպքում անհրաժեշտ է նաև հաշվի առնել «Բաժնետիրական ընկերությունների» մասին ՀՀ օրենքի համապատասխան դրույթներն Ընկերության կողմից պահպանված լինելու հանգամանքը, ինչը, սակայն, Ընկերության կողմից չի ապացուցվել:

Ավելին, ՀՀ Սահմանադրական դատարանը, 19.03.2019 թվականի թիվ ՍԴՈ-1449 որոշմամբ, արձանագրել է, որ «(...) արտադրության ծավալների և (կամ) տնտեսական և (կամ) տեխնոլոգիական և (կամ) աշխատանքի կազմակերպման պայմանների փոփոխմամբ պայմանավորված` գործատուի կողմից աշխատանքի էական պայմանները փոփոխելու իրավունքը չի ենթադրում վերջինիս լիակատար ազատություն` ցանկացած նոր պայման սահմանելու առումով: Գործատուի կողմից յուրաքանչյուր էական պայմանի փոփոխումը պետք է լինի ողջամիտ և անհրաժեշտ: (...) Ելնելով վերոգրյալից և հաշվի առնելով Սահմանադրության 57-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջը, համաձայն որի յուրաքանչյուր աշխատող ունի աշխատանքից անհիմն ազատվելու դեպքում պաշտպանության իրավունք, Սահմանադրական դատարանը գտնում է, որ աշխատանքի էական պայմանների փոփոխության գործընթացը պետք է լինի իրավաբանորեն հստակ ձևակերպված. աշխատանքի էական պայմանները փոփոխող ակտում պետք է հիմնավորվի փոփոխության անհրաժեշտությունը և համապատասխանությունն ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված պահանջներին: Նման մոտեցումը բխում է Սահմանադրության վերոհիշյալ նորմից, քանի որ նման պայմաններում աշխատողը հնարավորություն է ստանում արդյունավետ պաշտպանվել աշխատանքից անհիմն ազատվելու դեպքում»:

Վերոգրյալի հաշվառմամբ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Վերաքննիչ դատարանը, թեև իրավացիորեն հանգել է այն եզրակացության, որ «գործատուն չի ապացուցել Ընկերությունում հայցվորի զբաղեցրած «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքի կրճատման, դրանով պայմանավորված` իր նախկին աշխատանքում վերականգնման անհնարինության փաստերը», այդուհանդերձ, հանգել է սխալ եզրահանգման` դատական ակտը մասնակիորեն բեկանելուց հետո գործը նոր քննության ուղարկելու առումով:

Հետևաբար, հաշվի առնելով օրենսդրի կողմից սահմանված` աշխատանքային իրավահարաբերություններում ապացուցման բեռի բաշխման առանձնահատկությունները, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով ապացուցման պարտականություն կրող անձը` Ընկերությունը, չի ապացուցել, որ Ընկերությունում Տիգրան Բաղդասարյանի զբաղեցրած «Վարչական գծով տնօրեն»-ի հաստիքն օրենքով սահմանված կարգով կրճատվել է, չնայած այն հանգամանքին, որ Դատարանն ապացուցման պարտականությունն օրենքին համապատասխան բաշխել է, ուստի հաստիքի կրճատման փաստի վիճելի մնալու դեպքում դրա բացասական հետևանքները պետք է կրի Ընկերությունը:

ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 265-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` աշխատանքի պայմանների փոփոխման, գործատուի նախաձեռնությամբ աշխատանքային պայմանագիրը դադարեցնելու կամ աշխատանքային պայմանագիրը լուծելու հետ համաձայն չլինելու դեպքում աշխատողը համապատասխան անհատական իրավական ակտը (փաստաթուղթը) ստանալու օրվանից հետո` երկու ամսվա ընթացքում, իրավունք ունի դիմելու դատարան: Եթե պարզվում է, որ աշխատանքի պայմանները փոփոխվել են, աշխատողի հետ աշխատանքային պայմանագիրը լուծվել է առանց օրինական հիմքերի կամ օրենսդրությամբ սահմանված կարգի խախտումով, ապա աշխատողի խախտված իրավունքները վերականգնվում են: Այդ դեպքում աշխատողի օգտին գործատուից գանձվում է միջին աշխատավարձը` հարկադիր պարապուրդի ամբողջ ժամանակահատվածի համար, կամ աշխատավարձի տարբերությունը այն ժամանակահատվածի համար, որի ընթացքում աշխատողը կատարում էր նվազ վարձատրվող աշխատանք: Միջին աշխատավարձը հաշվարկվում է աշխատողի միջին օրական աշխատավարձի չափը համապատասխան օրերի քանակով բազմապատկելու միջոցով:

ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 265-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` տնտեսական, տեխնոլոգիական, կազմակերպչական պատճառներով կամ գործատուի և աշխատողի հետագա աշխատանքային հարաբերությունների վերականգնման անհնարինության դեպքում դատարանը կարող է աշխատողին չվերականգնել իր նախկին աշխատանքում` պարտավորեցնելով գործատուին հարկադիր պարապուրդի ամբողջ ժամանակահատվածի համար վճարել հատուցում` միջին աշխատավարձի չափով, մինչև դատարանի վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելը, և աշխատողին աշխատանքում չվերականգնելու դիմաց հատուցում` ոչ պակաս, քան միջին աշխատավարձի, բայց ոչ ավելի, քան միջին աշխատավարձի տասներկուապատիկի չափով: Դատարանի վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու օրվանից աշխատանքային պայմանագիրը համարվում է լուծված:

Այսպիսով, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով բացակայում է նոր քննության անհրաժեշտությունը, քանի որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից սահմանված` նոր քննության շրջանակում ներառված փաստերի ապացուցման բեռն արդեն իսկ բաշխվել է Դատարանի կողմից, իսկ Ընկերությունը չի ապացուցել հայցվորի նախկին աշխատանքում վերականգնման անհնարինության փաստը, որպիսի պայմաններում Տիգրան Բաղդասարյանի հայցը` նախկին աշխատանքում վերականգնելու և հարկադիր պարապուրդի ամբողջ ժամանակահատվածի համար միջին աշխատավարձը բռնագանձելու պահանջների մասերով, ենթակա է բավարարման:

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով Վերաքննիչ դատարանը, քննելով Դատարանի վճռի դեմ Ընկերության և Տիգրան Բաղդասարյանի բերած վերաքննիչ բողոքները, որոշել է Ընկերության վերաքննիչ բողոքը մերժել, իսկ Տիգրան Բաղդասարյանի վերաքննիչ բողոքը բավարարել մասնակիորեն: Արդյունքում որոշվել է Դատարանի 25.04.2019 թվականի վճիռը մասնակիորեն` Տիգրան Բաղդասարյանի հայցը` աշխատանքում վերականգնելու և դրանից բխող հետագա հարկադիր պարապուրդի վճարման պահանջները մերժելու մասերով, բեկանել և գործն այդ մասով ուղարկել նոր քննության: Իսկ Դատարանի վճիռը` Ընկերության գործադիր տնօրենի 06.02.2018 թվականի հրամանն անվավեր ճանաչելու և 06.02.2018 թվականից մինչև 06.02.2019 թվականն ընկած ժամանակահատվածի համար միջին աշխատավարձի չափով հարկադիր պարապուրդի գումար բռնագանձելու պահանջները բավարարելու մասով, թողնվել է օրինական ուժի մեջ:

Սույն գործով Վերաքննիչ դատարանի 22.10.2019 թվականի որոշումը Տիգրան Բաղդասարյանի կողմից բողոքարկվել է միայն Դատարանի 25.04.2019 թվականի վճիռը մասնակիորեն` Տիգրան Բաղդասարյանի հայցն ընդդեմ Ընկերության` աշխատանքում վերականգնելու և դրանից բխող հետագա հարկադիր պարապուրդի վճարման պահանջների մասերով, բեկանելու և գործն այդ մասով ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարան նոր քննության ուղարկելու մասով:

Հաշվի առնելով վերոգրյալը` Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքի քննության շրջանակներում Վերաքննիչ դատարանի 22.10.2019 թվականի որոշումը վերանայում է միայն վերը նշված մասով, իսկ Վերաքննիչ դատարանի որոշումը` Ընկերության գործադիր տնօրենի 06.02.2018 թվականի հրամանն անվավեր ճանաչելու և 06.02.2018 թվականից մինչև 06.02.2019 թվականն ընկած ժամանակահատվածի համար միջին աշխատավարձի չափով հարկադիր պարապուրդի գումար բռնագանձելու պահանջների մասով, մտել է օրինական ուժի մեջ:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 3-րդ մասի ուժով Վերաքննիչ դատարանի 22.10.2019 թվականի որոշումը բեկանելու համար:

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված` ստորադաս դատարանի ակտը բեկանելու և փոփոխելու` Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ.

Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք։ Սույն քաղաքացիական գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար։ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր։ Հետևաբար գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից։

Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է։

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 101-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` հայցագնի մեջ մտնում են նաև պահանջվող տուժանքի (տուգանքի, տույժի) և տոկոսների գումարները` հայցադիմումը ներկայացնելու օրվա դրությամբ:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 102-րդ հոդվածի 8-րդ մասի համաձայն` եթե հիմնական պահանջից բացի, ներկայացված են ածանցյալ պահանջներ, որոնք հիմնական պահանջի բավարարման դեպքում ենթակա են անվերապահ բավարարման, ապա ածանցյալ պահանջների համար պետական տուրք չի գանձվում:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 102-րդ հոդվածի 10-րդ մասի համաձայն` եթե հայցվորն օրենքով ազատված է պետական տուրքի վճարումից, կամ դատարանը կիրառել է նման արտոնություն, ապա պետական տուրքը դատական ակտով բռնագանձվում է պետական տուրքի վճարումից չազատված գործին մասնակցող մյուս անձից` բավարարված պահանջների չափին համամասնորեն:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատական ծախսերը գործին մասնակցող անձանց միջև բաշխվում են բավարարված հայցապահանջների չափին համամասնորեն:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` Վերաքննիչ կամ Վճռաբեկ դատարան բողոք բերելու և բողոքի քննության հետ կապված դատական ծախսերը գործին մասնակցող անձանց միջև բաշխվում են [ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 10-րդ] գլխի կանոններին համապատասխան: Նույն հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն` բողոքարկված դատական ակտը բեկանելու և փոփոխելու դեպքում վերաքննիչ կամ Վճռաբեկ դատարանը եզրափակիչ դատական ակտով գործին մասնակցող անձանց միջև վերաբաշխում է դատական ծախսերը` [ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 10-րդ] գլխի կանոնների համաձայն:

«Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի «ա» կետի համաձայն` դատարաններում պետական տուրքի վճարումից ազատվում են հայցվորները` աշխատավարձի և դրան հավասարեցված վճարումների հետ կապված այլ գումարների գանձման և աշխատանքային վեճերի վերաբերյալ հայցերով:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ թեև «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի «ա» կետի իրավակարգավորումը վերաբերում է աշխատանքային հարաբերություններում հայցվորի կողմից պետական տուրքից ազատված լինելուն, այդուհանդերձ չի ազատում հարաբերությունների մյուս կողմին պետական տուրքի վճարումից:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է նաև, որ սույն գործով ներկայացված է աշխատանքային վեճի վերաբերյալ հայց, որը ներառում է երեք պահանջ։ Դրանցից երկուսը` Ընկերության տնօրեն Ա. Պողոսյանի 06.02.2018 թվականի հրամանն անվավեր ճանաչելու և նախկին աշխատանքում վերականգնելու վերաբերյալ պահանջները, ոչ դրամական են, իսկ մյուսը` հարկադիր պարապուրդի գումարը բռնագանձելու մասին պահանջը` դրամական է: Անդրադառնալով ներկայացված պահանջների բնույթին` հիմնական և ածանցյալ լինելու տեսանկյունից, Վճռաբեկ դատարանը, հիմք ընդունելով ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 265-րդ հոդվածի իրավակարգավորումը, գտնում է, որ աշխատանքից ազատելու հրամանն անվավեր ճանաչելու մասին պահանջը հիմնական պահանջ է: Հիմնական պահանջ է նաև նախկին աշխատանքում վերականգնելու մասին պահանջը, քանի որ աշխատանքից ազատելու հրամանն անվավեր ճանաչելու մասին պահանջի բավարարումն անվերապահորեն չի կարող հանգեցնել նախկին աշխատանքում վերականգնելուն, որպիսի հետևությունը բխում է նույն իրավական նորմի մեկնաբանությունից:

Ինչ վերաբերում է հարկադիր պարապուրդի գումարը բռնագանձելու մասին պահանջի բնույթին, ապա Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն իր բնույթով ածանցյալ է, քանի որ աշխատանքից ազատելու վերաբերյալ հրամանն անվավեր ճանաչելու դեպքում այն ենթակա է անվերապահ բավարարման, որպիսի պայմաններում այդ պահանջի համար պետական տուրք չի գանձվում:

Նման պայմաններում, հիմք ընդունելով վերը նշվածը, ինչպես նաև նկատի ունենալով, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը ենթակա է բավարարման, իսկ Տիգրան Բաղդասարյանի հայցը` նախկին աշխատանքում վերականգնելու և հարկադիր պարապուրդի ամբողջ ժամանակահատվածի համար միջին աշխատավարձը բռնագանձելու պահանջների մասերով ենթակա է բավարարման, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Ընկերությունից ՀՀ պետական բյուջե պետք է բռնագանձել 4.000 ՀՀ դրամ` որպես հայց ներկայացնելու համար, 10.000 ՀՀ դրամ` որպես վերաքննիչ բողոքի և 20.000 ՀՀ դրամ` որպես վճռաբեկ բողոքի համար նախատեսված պետական տուրքի գումար:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ, 406-րդ, 408-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 22.10.2019 թվականի որոշումը` ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի թիվ ԱՐԱԴ/1385/02/18 քաղաքացիական գործով 25.04.2019 թվականի վճիռը մասնակիորեն` Տիգրան Բաղդասարյանի հայցն ընդդեմ «Արագած Պեռլիտ» ԲԲԸ-ի` աշխատանքում վերականգնելու և դրանից բխող հետագա հարկադիր պարապուրդի վճարման պահանջների մասերով, բեկանելու և գործն այդ մասով ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարան` նոր քննության ուղարկելու մասով և այդ մասով այն փոփոխել` Տիգրան Բաղդասարյանի հայցն ընդդեմ «Արագած Պեռլիտ» ԲԲԸ-ի` աշխատանքում վերականգնելու և դրանից բխող հետագա հարկադիր պարապուրդի գումարը բռնագանձելու պահանջների մասով, բավարարել.

Տիգրան Բաղդասարյանին վերականգնել նախկին աշխատանքում` «Արագած Պեռլիտ» ԲԲԸ-ի Վարչական գծով տնօրենի պաշտոնում:

«Արագած Պեռլիտ» ԲԲԸ-ից հօգուտ Տիգրան Բաղդասարյանի շարունակել բռնագանձել միջին աշխատավարձի չափով հարկադիր պարապուրդի գումարը` սկսած 06.02.2019 թվականից մինչև աշխատանքում փաստացի վերականգնելու օրը:

2. «Արագած Պեռլիտ» ԲԲԸ-ից ՀՀ պետական բյուջե բռնագանձել 4.000 ՀՀ դրամ` որպես հայցադիմումի, 10.000 ՀՀ դրամ` որպես վերաքննիչ բողոքի և 20.000 ՀՀ դրամ` որպես վճռաբեկ բողոքի համար նախատեսված պետական տուրքի գումար:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող	ռ. Հակոբյան
Զեկուցող	Ս. ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ
	Ս. Անտոնյան
	Վ. Ավանեսյան
	Մ. Դրմեյան
	Ե. Խունդկարյան
	գ. Հակոբյան
	Տ. Պետրոսյան

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 20 հոկտեմբերի 2020 թվական: