040.0986.17.10.01

«Վավերացնում եմ»
Հայաստանի Հանրապետության
Նախագահ Ռ. Քոչարյան
17 հոկտեմբերի 2001 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

17 հոկտեմբերի 2001 թվականի N 986
քաղ. Երևան

«ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ ԿԻՐԱՐԿՈՒՄՆ ԱՊԱՀՈՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

«Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի կիրարկումն ապահովելու նպատակով Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել՝

ա) բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների հաշվարկման ու վճարման կարգը (կցվում է).

բ) բնապահպանական և բնօգտագործման վճարներ վճարողների հաշվառման կարգը (կցվում է).

գ) բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների հաշվարկ-հաշվետվություններն էլեկտրոնային եղանակով ներկայացնելու կարգը (կցվում է):

(1-ին կետը լրաց. 02.09.16 N 980-Ն)

2. Սահմանել, որ՝

ա) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1998 թվականի դեկտեմբերի 30-ի «Բնօգտագործման վճարի դրույքաչափերի մասին» N 864 որոշմանը համապատասխան Հայաստանի Հանրապետության թանկարժեք մետաղների և քարերի պետական գանձարանի կողմից հաշվետու ժամանակաշրջանի համար հայտարարված ազնիվ, գունավոր, հազվագյուտ մետաղների և գունագեղ քարերի միջազգային շուկայական գների հրապարակումը՝ նորմատիվ ակտերի տեղեկագրում, սահմանված կարգով ապահովում է Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարությունը.

բ) «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների  մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 9-րդ հոդվածի 5-րդ կետին համապատասխան Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազոր մարմին է հանդիսանում Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարությունը:

(2-րդ կետը փոփ. 22.01.09 N 83-Ն)

3. Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարությանը՝ «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության  օրենքի  21-րդ  հոդվածին  համապատասխան  հաստատել՝

ա) մեկամսյա ժամկետում՝ սույն որոշման 1-ին կետի «ա» ենթակետով հաստատված կարգի 4-րդ կետով նախատեսված հաշվարկ-հաշվետվության և հաշվարկ-հաշվետվությունների գրանցման մատյանի, ինչպես նաև նույն կարգի 6-րդ և 7-րդ կետերով նախատեսված միմյանց տրամադրվող տեղեկատվության և 8-րդ կետով նախատեսված ստուգման ակտերի ձևերը.

բ) մեկամսյա ժամկետում՝ «Արտադրական թափոնների փաստացի ծավալների հաշվարկման  մեթոդիկա» գերատեսչական նորմատիվ ակտը.

գ) երկամսյա ժամկետում՝ ջրային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար հաշվառման  վերցնելու նպատակով անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը և ձևերը:

4. Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարությանը, Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարությանը, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարությանը, Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությանը, Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարությանը և Երևանի քաղաքապետին՝ մինչև յուրաքանչյուր հաշվետու տարվա մարտի 1-ը Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարություն ներկայացնել իրենց կառավարման ոլորտների այն կազմակերպությունների ցանկը, որոնց գործունեության ընթացքում առաջանում են շրջակա միջավայրում սահմանված կարգով տեղադրման ենթակա արտադրության և սպառման թափոններ:

(4-րդ կետը փոփ., լրաց. 22.01.09 N 83-Ն)

5. Հայլեռտեխհսկողությանը՝  մինչև  յուրաքանչյուր հաշվետու տարվա մարտի 1-ը Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարություն ներկայացնել այն ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց ցանկը, որոնք ունեն գրանցված շարժիչավոր լողամիջոցներ:

6. Ուժը  կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1999 թվականի հունիսի 10-ի «Բնապահպանական  և բնօգտագործման  վճարների  մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի կիրարկումն ապահովող միջոցառումների մասին» N 419 որոշումը:

7. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում 2001 թվականի հոկտեմբերի 17-ից:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ

Ա. Մարգարյան

	Հաստատված է ՀՀ կառավարության 2001 թվականի հոկտեմբերի 17-ի N 986 որոշմամբ
Կ Ա Ր Գ բնապահպանական ԵՎ բնօգտագործման վճարների հաշվարկման ու վճարման

1. Սույն կարգը սահմանում է բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների  հաշվարկման ու վճարման կարգը:

2. Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների հաշվարկման ու վճարման (այդ թվում՝ հաշվարկված վճարները Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե փոխանցման) կարգի նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում է հարկային մարմինը:

(2-րդ կետը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 22.01.09 N 78-Ն)

3. Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում են՝

ա) Հայաստանի Հանրապետությունում արտադրվող ու իրացվող, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված և իրացվող՝ շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների համար՝ հարկային մարմինները.

բ) Հայաստանի Հանրապետություն ԵՏՄ անդամ չհանդիսացող պետություններից ներմուծվող շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների համար՝ մաքսային մարմինները,  իսկ ԵՏՄ անդամ հանդիսացող պետություններից ներմուծվող շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների համար՝ հարկային մարմինները.

գ) վճարի մյուս տեսակների համար՝ Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի բնապահպանական պետական տեսչության համապատասխան տարածքային բաժինները (այսուհետև՝ բնապահպանական մարմիններ) կամ բնօգտագործման վճարների օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների նկատմամբ հսկողություն իրականացնող` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած մարմինը:

(3-րդ կետը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 22.01.09 N 78-Ն,  լրաց. 22.01.09 N 83-Ն, 23.10.14 N 1212-Ն, 02.09.16 N 980-Ն)

4. Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարներ վճարող անձինք (այսուհետ՝ վճար վճարողներ) մինչև հաշվետու եռամսյակին հաջորդող ամսվա 15-ը վճարների եռամսյակային հաշվարկ-հաշվետվությունները թղթային եղանակով`

ա) Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի բնապահպանական պետական տեսչություն գրանցման են ներկայացնում`

- վնասակար նյութերը շրջակա միջավայր (օդային և ջրային ավազան) արտանետելու համար,

- արտադրության և սպառման թափոնները շրջակա միջավայրում սահմանված կարգով տեղադրելու համար,

- շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների արտադրության և իրացման, Հայաստանի Հանրապետություն շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների ներմուծման և իրացման համար,

- մակերևութային ջրերի օգտագործման համար,

- ստորերկրյա քաղցրահամ ջրերի արդյունահանված պաշարների համար,

- կենսապաշարների օգտագործման համար.

բ) Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարության աշխատակազմի ընդերքի պետական տեսչություն գրանցման են ներկայացնում`

- պինդ օգտակար հանածոների (բացառությամբ մետաղական օգտակար հանածոների) մարված պաշարների, հանքային ջրերի, աղի արդյունահանված պաշարների համար:

Սույն կետով սահմանված կարգով գրանցված հաշվարկ-հաշվետվությունները թղթային եղանակով սույն կետում նշված ժամկետին հաջորդող 5 օրվա ընթացքում ներկայացվում են հարկային մարմին:

Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարներ վճարողների կողմից համապատասխան վճարի գծով սխալների ինքնուրույն հայտնաբերման դեպքում դրանց ճշտման արդյունքներով ճշտված հաշվարկ-հաշվետվությունները թղթային եղանակով օրենքով սահմանված դեպքերում ներկայացվում են սույն կետով սահմանված կարգով:

Հաշվարկ-հաշվետվությունների թղթային տարբերակի գրանցումը կատարվում է համապատասխան լիազոր մարմինների կողմից հաշվարկ-հաշվետվությունների թղթային տարբերակի գրանցման մատյաններում համապատասխան  գրառում  կատարվելու միջոցով:

Հաշվարկ-հաշվետվությունների թղթային տարբերակի գրանցման մատյանի ձևը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների  նախարարությունը՝ «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 21-րդ հոդվածին  համապատասխան:

Գրանցված հաշվարկ-հաշվետվության թղթային տարբերակի 1-ին էջի վերևի աջ անկյունում կատարվում է համապատասխան գրառում՝ նշելով գրանցման համարը, գրանցման ամսաթիվը, գրանցում կատարողի անունը, ազգանունը և պաշտոնը: Նշված գրառումները հաստատվում են  համապատասխան լիազոր մարմնի ղեկավարի ստորագրությամբ և կնիքով:

(4-րդ կետը փոփ. 22.01.09 N 83-Ն, լրաց., փոփ. 28.04.11 N 493-Ն, խմբ. 23.10.14 N 1212-Ն, լրաց. 02.09.16 N 980-Ն)

4.1. Վճարողների կողմից վճարների եռամսյակային հաշվարկ-հաշվետվությունները համապատասխան լիազոր և հարկային մարմիններ կարող են ներկայացվել նաև էլեկտրոնային եղանակով` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2001 թվականի հոկտեմբերի 17-ի N 986 որոշմամբ սահմանված կարգով:

(4.1-ին կետը լրաց. 02.09.16 N 980-Ն)

5. Սույն կարգի 4-րդ և 4.1-ին կետերին համապատասխան հաշվարկ-հաշվետվություններ ներկայացնելը պարտադիր չէ՝

ա) Հայաստանի Հանրապետություն շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքներ ներմուծողների համար` բացառությամբ շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքներ ներմուծող-իրացնողների.

բ) իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց համար՝ իրենց պատկանող ավտոմեքենաներից, մեխանիզմներից և շարժիչավոր լողամիջոցներից օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման մասով.

գ) ֆիզիկական անձանց համար (բացառությամբ անհատ ձեռնարկատերերի), որոնք ունեն բնօգտագործման համար համապատասխան պայմանագրեր՝ մինչև մեկ տարի ժամկետով:

(5-րդ կետը լրաց. 23.10.14 N 1212-Ն, փոփ. 02.09.16 N 980-Ն)

6. Համապատասխան լիազոր մարմինները յուրաքանչյուր տարի Հայաստանի Հանրապետությունում հաշվառված վճար վճարողների ցանկը մինչև տվյալ տարվա ապրիլի 1-ը ներկայացնում են համապատասխան հարկային մարմիններ:

Համապատասխան լիազոր մարմինները յուրաքանչյուր եռամսյակի ընթացքում սույն կետում նշված ցանկում կատարված փոփոխությունների մասին տեղեկությունները համապատասխան հարկային մաիմիններին են տրամադրում մինչև տվյալ եռամսյակին հաջորդող ամսվա 10-ը:

Սույն կետով նախատեսված ցանկերի ձևերը հաստատվում են Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարի ու Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարի կամ Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարի համատեղ հրամաններով` նրանց լիազորությունների շրջանակներում:

(6-րդ կետը փոփ. 28.04.11 N 493-Ն, լրաց. 23.10.14 N 1212-Ն)

7. Համապատասխան  հարկային մարմինները յուրաքանչյուր եռամսյակի ընթացքում վճար վճարողների կողմից Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարված գումարների և առկա ապառքների մասին տեղեկությունները մինչև տվյալ եռամսյակին հաջորդող երկրորդ ամսվա 10-ը ներկայացնում են համապատասխան համապատասխան լիազոր մարմիններ:

(7-րդ կետը փոփ. 28.04.11 N 493-Ն)

8. Բնապահպանական կամ լիազոր մարմինները Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կատարում են բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների չափաքանակների (սահմանափակումներ) ստուգումներ և ստուգման ակտերի պատճենները, ինչպես նաև ստուգմանը վերաբերող նյութերը 15-օրյա ժամկետում տրամադրում են համապատասխան հարկային մարմիններին: Օգտակար հանածոների արդյունահանման համար բնօգտագործման վճարի օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների չափաքանակների (սահմանափակումների) ստուգում իրականացնող մարմինները սույն կետով սահմանված կարգով ներկայացվող ստուգմանը վերաբերող նյութերում ներառում են նաև ստուգման արդյունքում արձանագրված ելակետային տվյալները (համապատասխան կոորդինատային նիշերով):

Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների չափաքանակների (սահմանափակումներ) ստուգման ակտերի ձևերը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարությունը՝ «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 21-րդ հոդվածին  համապատասխան:

(8-րդ կետը փոփ., լրաց. 22.01.09 N 83-Ն)

8.1. Օրենքով սահմանված կարգով օգտակար հանածոների արդյունահանման (այդ թվում` օգտակար հանածոյի լեռնային զանգվածից հանքարտադրատեսակի հիմնական և ուղեկից բաղադրիչների ելքի) չափագրման նպատակով հարկային մարմնի ներկայացրած հարցման հիման վրա օգտակար հանածոների արդյունահանման համար բնօգտագործման վճարի օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների չափաքանակների (սահմանափակումների) ստուգում իրականացնող մարմինները հարցումն ստանալուց հետո հինգ աշխատանքային օրվա ընթացքում հարկային մարմնին (սույն կարգի 8-րդ կետին համապատասխան տրամադրված չլինելու դեպքում) տրամադրում են վերջին (նախորդ) ստուգման արդյունքում արձանագրված ելակետային տվյալները` համապատասխան կոորդինատային նիշերով, և ստուգումների ընթացքում ստացված գծապատկերները (եթե այդպիսիք գծագրվել են այդ ժամանակահատվածում): Չափագրումների արդյունքով արձանագրված ելակետային տվյալները` համապատասխան կոորդինատային նիշերով, հարկային մարմինները չափագրման ավարտից հետո հինգ աշխատանքային օրվա ընթացքում տրամադրում են բնօգտագործման վճարի օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների չափաքանակների (սահմանափակումների) ստուգում իրականացնող մարմիններին` ստուգումների իրականացման ժամանակ կիրառելու նպատակով:

(8.1-ին կետը լրաց. 22.01.09 N 83-Ն)

9. Օրենքով սահմանված կարգով չվճարված գումարների վճարումն ապահովվում է դատական կարգով՝ հարկային մարմնի ներկայացրած հայցի հիման վրա:

10. Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների հաշվարկման ու վճարման ճշտությունն ստուգելու նպատակով բնապահպանական, լիազոր և հարկային մարմինները կարող են վճար վճարողների մոտ կատարել համատեղ թեմատիկ ստուգումներ:

(10-րդ կետը փոփ. 22.01.09 N 83-Ն)

10.1. Օրենքով սահմանված կարգով հարկային մարմնի կողմից իրականացվող` օգտակար հանածոների արդյունահանման (այդ թվում` օգտակար հանածոյի լեռնային զանգվածից հանքարտադրատեսակի հիմնական և ուղեկից բաղադրիչների ելքի) և իրացման, ինչպես նաև իրացման փաստացի գների չափագրումներին անհրաժեշտության դեպքում իրենց համաձայնությամբ կարող են ներգրավվել բնօգտագործման վճարների օբյեկտ համարվող փաստացի ծավալների նկատմամբ հսկողություն իրականացնող մարմնի ներկայացուցիչ կամ անկախ փորձագետ:

(10.1-ին կետը լրաց. 22.01.09 N 83-Ն)

11. Բնօգտագործման վճար վճարող ֆիզիկական անձինք, մինչև օրենքով սահմանված կենսապաշարների օգտագործումը, հայտ (N 1 ձևը կցվում է) են ներկայացնում համապատասխան բնապահպանական մարմին և վերջինիս կողմից այն բավարարվելու դեպքում իրականացնում են համապատասխան գործառույթ:

Համապատասխան բնապահպանական մարմինը պատասխանատու է հետագայում հայտում նշված պայմանների և վճարման փաստը հաստատող անդորրագրի իսկության համար:

12. Սույն կարգի 11-րդ կետով նախատեսված հայտի աջ մասը և անդորրագիրը մնում են ֆիզիկական անձանց մոտ, իսկ ձախ մասը՝ համապատասխան բնապահպանական մարմնի մոտ:

13. Սույն կարգի 11-րդ կետին համապատասխան բնական պաշարների իրացման ու սպառման վայրում վճարի հաշվարկման և վճարման նկատմամբ վերահսկողությունն ընտրանքային կարգով իրականացնում են հարկային մարմինները:

14. Այլ պետություններում գրանցված տրանսպորտային միջոցներով Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելիս մաքսային մարմիններն ստուգում են օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար վճար վճարողի կատարած վճարի հաշվարկը՝ անհրաժեշտության դեպքում համապատասխան ճշգրտումներ կատարելով նշված հաշվարկում, վերահսկում, որպեսզի վճար վճարողի կողմից ապահովվի բանկային համակարգի միջոցով վճարի (լրավճարի) վճարումը:

15. Այլ պետություններում գրանցված տրանսպորտային միջոցներով Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելիս օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարի վճարումից հետո վճարման հանձնարարականի մեկ օրինակը պահվում է վարորդի մոտ՝ հետագայում վճարման փաստը հավաստելու նպատակով:

16. Եթե վճար վճարողները սահմանված կարգով օգտվում են այլ պետություններում գրանցված տրանսպորտային միջոցներից օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարի արտոնություններից, ապա Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելիս օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար վճար վճարողներին, համապատասխան փաստաթղթերի ներկայացմամբ, մաքսային մարմինների կողմից տրվում է արտոնության հավաստագիր (N 2 ձևը կցվում է), որը պահվում է վարորդի մոտ՝ հետագայում վճարի արտոնությունը  հավաստելու նպատակով:

17. Հայաստանի Հանրապետության տարածքից այլ պետություններում գրանցված տրանսպորտային միջոցների ելքի ժամանակ մաքսային մարմինները կտրում են  օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարի  արտոնության հավաստագրերի  վերին մասը՝ կտրման գծի երկայնքով, որից հետո  այդ հավաստագրերը  չեն կարող օգտագործվել Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելիս վճարի  արտոնության իրավունքը   հավաստելու համար:

18. Մաքսային մարմինները համապատասխան գրանցամատյանում (N 3 ձևը կցվում է) նշում են սույն կարգի 16-րդ կետին համապատասխան տրված վճարի արտոնության հավաստագրերի հաշվառման մասին տվյալները:

19. Ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց պատկանող՝ Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված և շահագործվող ավտոմեքենաներից վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարի հաշվարկումը և վճարումն իրականացվում է «Բնապահպանական վճարների դրույքաչափերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5-րդ հոդվածի 2-րդ կետին համապատասխան:

(19-րդ կետը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 22.01.09 N 83-Ն)

20. Ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց պատկանող՝ Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված և շահագործվող մեխանիզմներից (գյուղատնտեսական ինքնագնաց մեքենաներ) վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարի հաշվարկումն ու վճարումն իրականացվում է «Բնապահպանական վճարների դրույքաչափերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5-րդ հոդվածի 2-րդ կետին համապատասխան:

(պարբերությունն ուժը կորցրել է 28.04.11 N 520-Ն)

(20-րդ կետը փոփ. 28.04.11 N 520-Ն)

21. (կետն ուժը կորցրել է 28.04.11 N 520-Ն)

22. Իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց պատկանող՝ Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված և շահագործվող շարժիչավոր լողամիջոցներից օդային ավազան  վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարի հաշվարկումն  ու վճարումն  իրականացվում է «Բնապահպանական վճարների դրույքաչափերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5-րդ հոդվածի 2-րդ կետին համապատասխան: Նշված վճարի հաշվարկման և վճարման նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում են բնապահպանական մարմինները, որոնք շարժիչավոր լողամիջոցներից օդային ավազան  վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարի վճարման փաստը հաստատող փաստաթղթերի  բնօրինակները  կցում են  համապատասխան գործերին:

Ձև N 1

ՀՀ բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի բնապահպանական պետական տեսչության տարածքային բաժնի պետին    ՀՀ ԲՆ   Կենսապաշարների օգտագործման   Մ Ի Ա Ն Գ Ա Մ Յ Ա   Հ Ա Յ Տ   Գրանցման N _______առ_________________200 թ. ________________________________________________________ _________________________________________________________ (անունը, ազգանունը, հասցեն, անձը հաստատող ________________________________________________________ փաստաթղթերի տվյալները)   Խնդրում եմ Ձեր թույլտվությունը   __________________________ (քանակը թվերով, տառերով) ________________________ (բնական պաշարի տեսակը)   օգտագործելու համար և պատրաստ եմ վճարել________դրամ:   Վճարման անդորրագրի N_____   Բնական պաշարների տեղափոխման____ ___________200 թ:   ՀՀ ՀՀ ԲՆԱԲՊՏՏԲ Հայտ ներկայացնողի ստորագրությունը_________________

ՀՀ բնապահպանության նախարարության տարածքային բնապահպանական պետական տեսչության պետին       Կենսապաշարների օգտագործման   Մ Ի Ա Ն Գ Ա Մ Յ Ա  Հ Ա Յ Տ   Գրանցման N _______առ_________________200 թ. _________________________________________________________ _________________________________________________________ (անունը, ազգանունը, հասցեն, անձը հաստատող _________________________________________________________ փաստաթղթերի տվյալները)   Խնդրում եմ Ձեր թույլտվությունը   ______________________________ (քանակը թվերով, տառերով) ________________________(բնական պաշարի տեսակը)   օգտագործելու համար և պատրաստ եմ վճարել________դրամ:   Վճարվման անդորրագրի N_____   Բնական պաշարների տեղափոխման____ ________200 թ:   ՀՀ ԲՆՏՊՏ Հայտ ներկայացնողի ստորագրությունը_________________

(ձևը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 08.12.16 N 1255-Ն)

Ձև N 2

Ա Ր Տ Ո Ն ՈՒ Թ Յ Ա Ն   Հ Ա Վ Ա Ս Տ Ա Գ Ի Ր

__________________________մակնիշի_____________________________________համարանիշի

_______________________________________________________________________________

տրանսպորտային միջոցով երթևեկողը՝ հանդիսանալով՝

□ ՀՀ-ում դիվանագիտական ներկայացուցչության և հյուպատոսական հիմնարկի

աշխատող

_________________________________________________________       (ՀՀ ԱԳՆ դիվանագիտական վկայականի (տեղեկանքի) համարը)

ավտոմոբիլային տրանսպորտով բարեգործական ծրագրերի շրջանակներում ՀՀ տարածք մարդասիրական և տեխնիկական օգնության կարգով բեռներ փոխա-

դրող	_________________________________________________________________________________, (ՀՀ կառավարության մարդասիրական օգնության կենտրոնական հանձնաժողովի որոշման համարը և ամսաթիվը)

□ ՀՀ-ում տեղակայված ՌԴ-ի ռազմակայաններ բեռներ և զինվորներ փոխա-

դրող	______________________________________________________________________, (ՌԴ-ի ռազմակայանների տնօրինության կողմից տրված տեղեկանքի համարը և ամսաթիվը)

ազատված է այլ պետություններում գրանցված տրանսպորտային միջոցներից օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար վճարից:

—— ——————————— 200 թ.

Կ.Տ.

_________________________ (վճարողի ստորագրությունը)	_________________________ (մաքսավորի ստորագրությունը)

 Ձև N 3  

N/N ը/կ	Վճար վճարողի անունը, ազգանունը	Հավաս-տագրի համարը	Հավաստա- գիր տալու ամսաթիվը	Հավաստագիր տալու հիմքը*	Ավտոմեքե-նայի մակնիշը	Պետական համարա- նիշը	Գրանցման երկիրը	Գրան- ցողի ստորա-գրու-թյունը

____________________

* Ըստ բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների հաշվարկման ու վճարման կարգի 16-րդ կետի:

(կարգը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 22.01.09 N 78-Ն,  լրաց., փոփ. 22.01.09 N 83-Ն, 28.04.11 N 493-Ն, փոփ. 28.04.11 N 520-Ն, լրաց., խմբ. 23.10.14 N 1212-Ն, փոփ. 08.12.16 N 1255-Ն, լրաց., փոփ. 02.09.16 N 980-Ն)

	Հաստատված է ՀՀ կառավարության 2001 թվականի հոկտեմբերի 17-ի N 986 որոշմամբ
Կ Ա Ր Գ բնապահպանական ԵՎ բնօգտագործման վճարներ վճարողների հաշվառման

1. Սույն կարգը սահմանում է բնապահպանական և բնօգտագործման վճարներ վճարողների (այսուհետև՝ վճար վճարողների) հաշվառման կարգը:

2. Վճար վճարողների հաշվառման (այդ թվում՝ պետական մարմինների կողմից սույն կարգին համապատասխան գործողությունների չկատարման) կարգի նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում են համապատասխան լիազոր մարմինները:

(2-րդ կետը փոփ. 28.04.11 N 493-Ն)

3. Բնապահպանական վճար վճարողների հաշվառումն իրականացվում է վճար վճարողների հաշվառման մատյանում գրանցելու միջոցով՝ սույն կարգին համապատասխան պետական մարմինների կողմից Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարությանը տրված տեղեկությունների համաձայն:

4. Բնօգտագործման վճար վճարողների հաշվառումն իրականացվում է վճարողների հաշվառման մատյանում գրանցելու միջոցով՝ ըստ համապատասխան իրավական ակտերի, իսկ առանձին դեպքերում՝ Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի բնապահպանական պետական տեսչության և Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարության աշխատակազմի ընդերքի պետական տեսչության տարածքային բաժին ներկայացված հայտերի համաձայն:

(4-րդ կետը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, լրաց. 28.04.11 N 493-Ն)

5. Ամրակայված աղբյուրներից օդային ավազան վնասակար նյութերի արտանետման համար հաշվառման են վերցվում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1999 թվականի ապրիլի 22-ի «Մթնոլորտային օդի վրա վնասակար ներգործությունների պետական հաշվառման կանոնադրությունը հաստատելու մասին» N 259 որոշմամբ հաստատված կանոնադրության համաձայն հաշվառման ենթակա օբյեկտներ ունեցող կազմակերպությունները:

6. Շրջակա միջավայրում արտադրության և սպառման թափոնների տեղադրման համար հաշվառման են վերցվում սույն կարգը հաստատող՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2001 թվականի հոկտեմբերի 17-ի N 986 որոշման 4-րդ կետի համաձայն ներկայացված արտադրության և սպառման թափոնները շրջակա միջավայրում սահմանված կարգով տեղադրող կազմակերպությունների ցանկում ընդգրկված իրավաբանական անձինք:

7. Ջրային ավազան վնասակար նյութերի և միացությունների արտանետումների համար հաշվառման են վերցվում`

ա) ջրային ռեսուրսներ կամ դրանց ջրահավաք ավազաններ կեղտաջրեր թափող իրավաբանական և անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող ֆիզիկական անձինք,

բ) ջրահեռացման ցանցով կեղտաջրերի (բացառությամբ կոմունալ-կենցաղային կեղտաջրերի) արտանետումներ իրականացնող իրավաբանական և անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող ֆիզիկական անձինք` տվյալ ջրահեռացման ցանցն սպասարկող մաքրման կայանով չմաքրվող վնասակար նյութերի և միացությունների արտանետումների մասով: Մաքրման կայանների բացակայության կամ դրանց չաշխատելու դեպքում իրավաբանական և անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող ֆիզիկական անձինք հաշվառման են վերցվում վնասակար նյութերի և միացությունների արտանետումների ամբողջ ծավալով:

(7-րդ կետը խմբ. 12.01.06 N 11-Ն)

8. Եթե հարկային մարմինները վճար վճարողների մոտ կատարվող ստուգումների (ուսումնասիրությունների) ժամանակ հայտնաբերում են կամ ունեն տեղեկություններ այն մասին, որ տնտեսավարող սուբյեկտն իրականացնում է օրենքով սահմանված գործառույթներ (ջրօգտագործում, օգտակար հանածոների արդյունահանում (մարում), կենսապաշարների օգտագործում, շրջակա միջավայր վնասակար նյութերի արտանետում, շրջակա միջավայրում արտադրության և սպառման թափոնների տեղադրում, շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների արտադրություն), ապա համապատասխան լիազոր մարմինը տվյալ տնտեսավարող սուբյեկտին վերցնում է հաշվառման:

(8-րդ կետը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 22.01.09 N 78-Ն, 28.04.11 N 493-Ն)

9. Եթե Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի բնապահպանական պետական տեսչության և Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարության աշխատակազմի ընդերքի պետական տեսչության տարածքային բաժինները հայտնաբերել կամ ստացել են տեղեկություններ այն մասին, որ տվյալ իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձն իրականացնում է օրենքով սահմանված գործառույթներ (ջրօգտագործում, օգտակար հանածոների արդյունահանում (մարում), կենսապաշարների օգտագործում, շրջակա միջավայր վնասակար նյութերի արտանետում, շրջակա միջավայրում արտադրության և սպառման թափոնների տեղադրում, շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների արտադրություն), ապա այդ տեղեկությունները ճշտելուց հետո, անհրաժեշտության դեպքում, տվյալ անձը վերցվում է հաշվառման:

(9-րդ կետը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, լրաց. 28.04.11 N 493-Ն)

10. Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարությունն ու Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունն ամփոփում են նշված տեղեկությունները և դրանք ներկայացնում բնապահպանական և ընդերքի պետական տեսչությունների համապատասխան տարածքային բաժիններ: Վերջինս վճար վճարողների մասին տեղեկությունները (իրավաբանական անձանց անվանումը կամ ֆիզիկական անձանց անունը, ազգանունը, ինչպես նաև նրանց հասցեն, վճարվելիք վճարատեսակները և այլն) գրանցում է վճար վճարողների հաշվառման մատյանում և յուրաքանչյուր վճարողի համար վարում առանձին գործ:

(10-րդ կետը փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 28.04.11 N 493-Ն)

(կարգը խմբ. 12.01.06 N 11-Ն, փոփ. 25.10.07 N 1236-Ն, 22.01.09 N 78-Ն,  փոփ., լրաց. 28.04.11 N 493-Ն)

Հաստատված է ՀՀ կառավարության 2001 թվականի հոկտեմբերի 17-ի N 986 որոշմամբ

Կ Ա Ր Գ

ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿ-ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԵՂԱՆԱԿՈՎ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼՈՒ

1. Սույն կարգով կարգավորվում են բնապահպանական և բնօգտագործման վճար վճարողների կողմից «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 11-րդ և 11.1-ին հոդվածներով սահմանված հաշվարկ-հաշվետվություններն (այսուհետ` հաշվարկ-հաշվետվություն) էլեկտրոնային եղանակով լիազոր և հարկային մարմիններ ներկայացնելու հետ կապված հարաբերությունները:

2. Սույն կարգում օգտագործվող «էլեկտրոնային եղանակով հաշվետվությունների ներկայացում», «էլեկտրոնային թվային ստորագրություն» և «էլեկտրոնային ծածկագիր և գաղտնաբառ» հասկացություններն ունեն «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի N 2 հավելածով սահմանված իմաստները:

3. Սույն կարգին համապատասխան՝ հաշվարկ-հաշվետվություններն էլեկտրոնային եղանակով կարող են ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2001 թվականի հոկտեմբերի 17-ի N 986 որոշմամբ հաստատված բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների հաշվարկման ու վճարման կարգին համապատասխան հաշվարկ-հաշվետվություն ներկայացնելու պարտավորություն ունեցող այն վճարողները (այսուհետ` վճար վճարողներ), որոնք՝

1) «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի N 2 հավելվածին համապատասխան՝ հարկային մարմնից ստացել են էլեկտրոնային ծածկագիր (օգտվողի մուտքի անուն և գաղտնաբառ).

2) հարկային մարմնի հետ կնքել են հաշվետվություններն էլեկտրոնային եղանակով ներկայացնելու պայմանագիր: Պայմանագրում նշվում են պայմանագրի առարկան և ծառայությունների մատուցման պայմանները, վճարողի կողմից էլեկտրոնային եղանակով հաշվարկ-հաշվետվությունները ներկայացնող լիազորված անձի անձնագրային տվյալները և հանրային ծառայությունների համարանիշը կամ հանրային ծառայությունների համարանիշ չունենալու վերաբերյալ տեղեկանքի համարը, վճար վճարողի և լիազոր մարմնի իրավունքներն ու պարտականությունները, համակարգի տեխնիկական խափանումների դեպքում վճար վճարողի կողմից հաշվարկ-հաշվետվությունները պատշաճ ձևով և ժամկետներում ներկայացրած լինելու հավաստման ընթացակարգը, վեճերի քննարկման կարգը, կողմերի պատասխանատվությունը, պայմանագրի գործողության ժամկետը և այլ պայմաններ:

4. Սույն կարգի 3-րդ կետով նախատեսված գործողություններն իրականացվում են միայն առաջին անգամ էլեկտրոնային եղանակով ներկայացվող հաշվարկ-հաշվետվությունների համար:

5. Վճար վճարողն էլեկտրոնային եղանակով հաշվարկ-հաշվետվություն ներկայացնելու համար հարկային մարմնի պաշտոնական ինտերնետային կայքի էլեկտրոնային հաշվետվություններին վերաբերող բաժնում էլեկտրոնային ծածկագրի և գաղտնաբառի միջոցով մուտք է գործում հարկ վճարողի դարան ու ընտրում բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների հաշվարկ-հաշվետվությունը:

6. Վճար վճարողը լրացնում է հաշվարկ-հաշվետվության այն հավելվածը, որը պետք է ներկայացնի Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի բնապահպանական պետական տեսչություն՝ գրանցման (վնասակար նյութերը շրջակա միջավայր (օդային և ջրային ավազան) արտանետելու համար, արտադրության և սպառման թափոնները շրջակա միջավայրում սահմանված կարգով տեղադրելու համար, շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների արտադրության և իրացման, Հայաստանի Հանրապետություն շրջակա միջավայրին վնաս պատճառող ապրանքների ներմուծման և իրացման համար, մակերևութային ջրերի օգտագործման համար, ստորերկրյա քաղցրահամ ջրերի արդյունահանված պաշարների համար, կենսապաշարների օգտագործման համար): Էլեկտրոնային թվային ստորագրությամբ ստորագրված և հաստատված հավելվածն ուղարկվում է հարկային մարմնի տեղեկատվական համակարգ:

7. Վճար վճարողը լրացնում է հաշվարկ-հաշվետվության այն հավելվածը, որը պետք է ներկայացնի Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարության աշխատակազմի ընդերքի պետական տեսչություն՝ գրանցման (պինդ օգտակար հանածոների (բացառությամբ մետաղական օգտակար հանածոների) մարված պաշարների, հանքային ջրերի, աղի արդյունահանված պաշարների համար): Էլեկտրոնային թվային ստորագրությամբ ստորագրված հավելվածն ուղարկվում է հարկային մարմնի տեղեկատվական համակարգ:

8. Հաշվարկ-հաշվետվության հավելվածները պատշաճ լրացնելու և ուղարկելու դեպքում համակարգը վճար վճարողին (համակարգից օգտվողին) ներկայացնում է լիազոր մարմնի կողմից հավելվածի ստացումը և գրանցումը հավաստող համապատասխան ծանուցում: Ծանուցումը հավաստում է այն փաստը, որ համապատասխան հավելվածը տվյալ օրը և ժամին տեղեկատվական համակարգում գործող համապատասխան համակարգչային ծրագրով ձևավորված գրանցման համարով ներկայացվել ու գրանցվել է համապատասխան լիազոր մարմնում, որը կհանդիսանա լիազոր մարմնում հավելվածը ներկայացնելու և գրանցման օր: Վճար վճարողը հնարավորություն ունի տպելու իր ուղարկած հավելվածը, ինչպես նաև ծանուցումը:

9. Վճար վճարողը լրացնում է հաշվարկ-հաշվետվության դիմային մասը, որին համակարգի կողմից կցվում են լիազոր մարմինների կողմից համապատասխան ծանուցմամբ գրանցված հավելվածները: Էլեկտրոնային թվային ստորագրությամբ ստորագրված դիմային մասն (պարտադիր կարգով նաև ստորագրված` գրանցված կամ չգրանցված հավելվածները) ուղարկվում է տեղեկատվական համակարգ՝

1) սույն կարգի 6-րդ կամ 7-րդ կետերում նշված հավելվածներով նախատեսված վճարներ վճարող չհամարվելու դեպքում համապատասխան հավելվածը հարկային մարմին կարող է ներկայացվել առանց համապատասխան լիազոր մարմնում գրանցման: Այս դեպքում վճար վճարողը համապատասխան հավելվածում նշում է այդ հավելվածով նախատեսված վճարներ վճարող չհանդիսանալու մասին, ինչի մասին համակարգն ինքնաշխատ տեղեկացնում է համապատասխան լիազոր մարմնին: Եթե լիազոր մարմնի կողմից հարկային մարմնի տեղեկատվական համակարգ է ուղարկվում տեղեկատվություն այն մասին, որ վճար վճարողը նաև այդ հավելվածով նախատեսված վճար վճարող է (ինչի մասին տեղեկացվում է նաև համակարգից օգտվողը), ապա հարկային մարմնի տեղեկատվական համակարգում հաշվարկ-հաշվետվությունը կարող է ձևավորվել ու ներկայացվել միայն սույն կարգի 8-րդ կետով նախատեսված համապատասխան հավելվածի գրանցման մասին ծանուցման դեպքում.

2) սույն կարգի 6-րդ կամ 7-րդ կետերում նշված հավելվածներից որևէ մեկով նախատեսված վճարներ վճարող համարվելու դեպքում համապատասխան լիազոր մարմին գրանցման ներկայացված հավելվածը համակարգի կողմից ինքնաշխատ կցվում է դիմային մասին միայն սույն կարգի 8-րդ կետում նշված համապատասխան ծանուցման դեպքում:

10. Սույն կարգի 9-րդ կետում նշված կարգով հաշվարկ-հաշվետվության դիմային մասը պատշաճ լրացնելու և ուղարկելու դեպքում համակարգը վճար վճարողին (համակարգից օգտվողին) ներկայացնում է հաշվարկ-հաշվետվության ստացումը և գրանցումը հավաստող համապատասխան ծանուցում: Ծանուցումը հավաստում է այն փաստը, որ հաշվարկ-հաշվետվությունը տվյալ օրը և ժամին հարկային մարմնի տեղեկատվական համակարգում գործող համապատասխան համակարգչային ծրագրով ձևավորված գրանցման համարով ներկայացվել ու գրանցվել է հարկային մարմնի տվյալների բազայում, որը հանդիսանում է հարկային մարմին հաշվարկ-հաշվետվություն ներկայացնելու օր: Վճար վճարողը հնարավորություն ունի տպելու իր ուղարկած հաշվարկ-հաշվետվությունը, ինչպես նաև ծանուցումը:

11. Վճար վճարողի կատարած գործողությունների պատմությունը պահպանվում է հարկային մարմնի կայքէջի իր համապատասխան դարանում, որտեղից նա կարող է բեռնել տեղեկատվությունը և տպել: Վճար վճարողի ներկայացրած հաշվարկ-հաշվետվությունները (դրա բաղկացուցիչ մաս կազմող դիմային մասը և հավելվածները) փոփոխման ենթակա չեն:

12. Հաշվետու ժամանակաշրջանի ավարտից հետո մինչև հաշվարկ-հաշվետվությունները լիազոր մարմին գրանցման ներկայացնելու կամ հաշվարկ-հաշվետվությունը հարկային մարմին ներկայացնելու համար օրենքով սահմանված ժամկետի վերջին օրը (վերջնաժամկետը), իսկ «Բնապահպանական և բնօգտագործման վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 18-րդ հոդվածի 8-րդ մասով սահմանված դեպքերում՝ մինչև հաշվետու ժամանակաշրջանի ավարտը և դրանից հետո նույն հաշվետու ժամանակաշրջանի համար նույն լիազոր մարմին մեկից ավելի հավելված կամ հարկային մարմին մեկից ավելի հաշվարկ-հաշվետվություն ներկայացնելու դեպքում առաջինը (անկախ մինչև սույն կարգի ուժի մեջ մտնելը թղթային եղանակով ներկայացված լինելու հանգամանքից) համարվում է հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ներկայացված, իսկ մյուսները՝ ճշտված:

13. Վճար վճարողների կողմից համապատասխան վճարի գծով սխալների ինքնուրույն հայտնաբերման դեպքում օրենքով սահմանված դեպքերում դրանց ճշտման արդյունքներով կարող են ներկայացվել ճշտված հաշվարկ-հաշվետվություններ՝

1) վճար վճարողը սույն կարգի 6-րդ և (կամ) 7-րդ կետերում նշված կարգով լրացնում է ճշտված հավելվածը (հավելվածները): Եթե վճար վճարողը ճշտումներ է կատարում միայն հավելվածներից որևէ մեկում, ապա համապատասխան հավելվածում նշում է այդ վճարների մասով ճշտումներ չկատարելու վերաբերյալ, ինչի մասին համակարգն ինքնաշխատ տեղեկացնում է համապատասխան լիազոր մարմնին: Եթե վճար վճարողը ճշտումներ է կատարում այն հավելվածում, որը սույն կարգի 9-րդ կետի 1-ին ենթակետին համապատասխան ներկայացվել էր առանց համապատասխան լիազոր մարմնում գրանցման, ապա ճշտված հավելվածը կարող է ներկայացվել միայն լիազոր մարմնի կողմից սույն կարգին համապատասխան գրանցված լինելու դեպքում.

2) սույն կարգի 9-րդ կետում նշված կարգով լրացնում է ճշտված հաշվարկ-հաշվետվության դիմային մասը (որին համակարգի կողմից կցվում են լիազոր մարմինների կողմից համապատասխան ծանուցմամբ գրանցված հավելվածները): Էլեկտրոնային թվային ստորագրությամբ ստորագրված դիմային մասը (պարտադիր կարգով նաև ստորագրված` գրանցված կամ չգրանցված հավելվածները) սույն կարգի 9-րդ կետի պահանջներին համապատասխան ուղարկվում է հարկային մարմնի տեղեկատվական համակարգ:

14. Լիազոր մարմինների կողմից կատարվող ստուգումների ընթացքում կամ ստուգումների ավարտից հետո համապատասխան լիազոր մարմին ստուգվող կամ արդեն ստուգված ժամանակաշրջաններին վերաբերող հավելվածներ չեն կարող ներկայացվել և ներկայացված հավելվածներում ճշտումներ չեն կարող կատարվել: Հարկային մարմնի կողմից կատարվող ստուգումների ընթացքում կամ ստուգումների ավարտից հետո ստուգվող կամ արդեն ստուգված ժամանակաշրջաններին վերաբերող հաշվարկ-հաշվետվություններ չեն կարող ներկայացվել և ներկայացված հաշվարկ-հաշվետվություններում ճշտումներ չեն կարող կատարվել:

15. Հարկային մարմինն օրենքով սահմանված կարգով ապահովում է իր կողմից տնօրինվող տեղեկատվական համակարգում էլեկտրոնային եղանակով ստացված փաստաթղթերի տվյալների պաշտպանվածությունը և պահպանումը:

16. Հարկային մարմինն ապահովում է սույն կարգով նախատեսված հաշվարկ-հաշվետվությունների էլեկտրոնային եղանակով ընդունման համար լիազոր մարմինների հասանելիությունը հարկային մարմնի տեղեկատվական համակարգին:

17. Էլեկտրոնային եղանակով հաշվարկ-հաշվետվություններ ներկայացնելու լիազորություն ունեցող անձինք և նրանց էլեկտրոնային թվային ստորագրությունները գրանցվում և հաշվառվում են լիազոր ու հարկային մարմիններում: